Yaꞌiqoobi Reya Shiqe Haasoꞌeexxe Tinbiitenaaꞌni Alfinannoxxa Laꞌo Affeexxa Barachcho—Kuta 2

1. Tenne qoꞌneꞌni mariꞌantaannexxi yaane maachcho?

DUUCHCHIINXI Yaꞌiqoobixxi oose isi bira bukki hiteꞌe, cimeeki anni insaꞌneki insaꞌnee mitte mittenga eebbisaa wodda mitte qalbenni caqasateꞌni hexxeen. Saxxeexxe qoꞌneꞌni uundennashshanni, Yaꞌiqoobi oose isixxa; Roobeelii, Simiꞌoonii, Lewiinna Yihuudaa hiyyeexxi yaane, insaꞌne haasoꞌaan hine heqqineexxe kadanna gophphaan. Tenneꞌaa insaꞌne, Yaꞌiqoobi gatteexxa saddeeta oose isixxa maa hiyyaaxxa hendaaxxi egeꞌnendeexxen. Tenne qoꞌneꞌni Yaꞌiqoobi oose isixxa; Zabiloonii, Yisaakoorii, Daanii, Gaadii, Aseerii, Nifitaaleemii, Yooseefiinna Biniyaamii hiyyeexxe yaanenaaꞌni alfinannoxxa barachcho mariꞌantannon.a

ZABILOONI

2. Yaꞌiqoobi, Zabiloonii maa hiyyee eebbiseexxanna eebba tinni muuxendeeki hittate kaddeexxa ifisi. (Dadatika Maxaafa 49:13) (Kollotanna uudi.)

² Dadatika Maxaafa 49:13 yaansis. Yaꞌiqoobi, Zabiloonixxi ila Kakotike Bogaꞌni middi darreꞌni, Abbaayyatike kasaꞌni hexxaaxxa haasoꞌeemman. Zabiloonixxi ila 200 wogga uduma konnee boga dhaaldeen. Tinni bakkanna afendaammaki Geliilixxenna Mediteriyaanixxe Abbaayyaxxe oddoꞌniten. Muuse; “Zabiloonii, fuldettexxee gammadi” hiyye tinbiite haasoꞌeemman. (Zed. 33:18) Tinni tinbiite Zabiloonixxi ila lame Abbaayyaxxe oddoꞌni hexxemmaxxeꞌe, sholla qicini mitte Abbaayyanaaꞌni weletibaa mammaremanna daddala dandeennaaxxa leellishshaaxxe kada dandeettaan. Buuto heenetenna kaddoole, Zabiloonixxi ila gammaddaaxxi buuto hexxemman.

3. Anfeennexxe yaaneꞌni itinte heꞌnannoshsha gargaartaaxxi yaane maachcho?

³ Alfinannoxxa barachcho. Habanna heꞌnaannole, yookiin jeeji heꞌnaanneki hitta hedheekenna kadoole gammandannoshsha assitaaxxi buutuwwa hexxeen. Duuchchinii wodda gammandaanneke kadateꞌe, anfeennexxe yaaneꞌni itinte heꞌnaanneke manna kada hasissaan. (Far. 16:6; 24:5) Mitte mitte yanna anfeennexxe eloxxe yaanuwwaꞌni gammadati irra anfebeꞌnoxxe yaanuwwaꞌni miꞌlachcho assa shollexxaaxxi hexxaan. Tenneꞌaa anfeennexxa eloxxa yaanuwwa qalli hiyyateenna iseꞌni gammadatee woꞌlaanno.—Gel. 6:4.

YISAAKOORI

4. Yaꞌiqoobi, Yisaakoorii maa hiyye eebbiseexxanna tinni eebba muuxendeeki hittate kaddeexxa ifisi. (Dadatika Maxaafa 49:14, 15) (Fakketanna uudi.)

⁴ Dadatika Maxaafa 49:14, 15 yaansis. Yaꞌiqoobi, Yisaakoorixxa bebbedunte, jabaxxa baꞌo baꞌedha dandeettaaxxe jabaka micco affeexxe harrenni faakkeesseꞌe jajeen. Yaꞌiqoobi, Yiisakoori elokanna shaqqaka buttina alfaaxxanna haasoꞌeen. Yaꞌiqoobi hiyyemmashshanni, Yisaakoorixxe ilaa geyeeki qadaadi Yordaanoosike Galaani bira hedheeke shaqqakenna eloke bogamman. (Iya. 19:22) Yisaakooriki mini konnee boga haanjisatee jabaantee hunjaamman. Ittan wele gargaarateenna jabaxxa yaane assineen. (1 Ne. 4:7, 17) Fakkeennakeꞌe, Hayyichchi Baaraaqinna wabeekkitte Diboora Israꞌeelooti fuleexxi Sisaaraa lolaashsha qorreexxa yanna, Yisaakooriki mini wele gargaarateꞌe ifi shiqiseemman. Ittan wele woddanna fule lolatee fedhiitikemman.—Mes. 5:15.

5. Jaba hujaluwwa kadateꞌe woꞌlaana hasisseeki mayeete?

⁵ Alfinannoxxa barachcho. Yihowwa, Yisaakoorike minixxa jabaxxa huje lummise uudemmashshanni, noꞌonna jabaante isiꞌaa ergatemateꞌe assinaannexxa yaane lummisee uudaan. (Mek. 2:24) Fakkeennakeꞌe, gubaꞌe gargaarateꞌe jabaxxa yaane assitaꞌneexxa dayyuwwa hedateꞌe woꞌlaan. (1 Xi. 3:1) Dayyuwwi kunni Yisaakoorixxe ilashsha duulo fule lolabaan, kaddoolenna Mageniinke ardixxa manfasiinxa hedho miitaaxxe yaanenaaꞌni heqqatee ifi shiqisaan. (1 Qo. 5:1, 5; Yih. 17-23) Ittan gubaꞌe giddo hexxeexxe dayyuwwaxxa adde jabeessaaka haasoꞌa shiqisateꞌe adda qophpheeffantaan.—1 Xi. 5:17.

DAANI

6. Daanike miniꞌaa heene huje uwwendeemmaꞌa? (Dadatika Maxaafa 49:17, 18) (Kollotanna uudi.)

⁶ Dadatika Maxaafa 49:17, 18 yaansis. Yaꞌiqoobi, Daaniiꞌi isonaaꞌni saꞌaaka loliinka fadhado iddaake bofinni fakkeesseen. Daaniki mini Israꞌeelootiinka naapha adhateꞌe, qophphoꞌeeke kadeexxa leellisheꞌeen. Israꞌeelooti Kakotike Bogibaa meꞌateꞌni hedhemmaxxa yanna Daaniki mini ‘udumiiꞌni hedheꞌe’ arda heqqaamman. (Zeh. 10:25) Daaniki mini udumiiꞌni hedhe assaammaxxa yaane weli Israꞌeelooti hubata gophoolenna insaꞌne hunjaammaxxi huje jabaxxen.

7. Tiꞌokiraasetixxa huje hunjanno wodda heene yaane qalliyya hasissa?

⁷ Alfinannoxxa barachcho. Mitte mitte yanna ati hujjaattexxa yaane weli manji hubatabaaxxi hexxaan. Dedha Bukkiitika Galma caꞌa assatixxanna haaroonsatixxa huje gargaartattoxxi, fedhii ifixxinni rogiinxenna killiletixxe bukkiixxa yookiin wele huje hujjattoxxi hexxaan. Konne orinni gargaara atixxi yoꞌoshsha gammachchiissaaxxe yaanen! Duuchchinii wodda Yihowwa isiꞌa hite assitaattexxa yaane egeꞌneexxanna lummise uudaꞌneexxa qalliyyi. Yihowwa, weli manji atee jajoꞌaa hasseete kaddebaaki, isiꞌa affeettexxa qalbe giddixxa jaalala leellishatee hite isiꞌaa ergatendatto wodda yoꞌoshsha gammadaan.—Mat. 6:1-4.

GAADI

8. Israꞌeelootiinki naaphi Gaadika mine lolaashsha assiteexxi yaane maachcho? (Dadatika Maxaafa 49:19) (Kollotanna uudi.)

⁸ Dadatika Maxaafa 49:19 yaansis. Yaꞌiqoobi, saanto gollo Gaadiiꞌi loldaaxxa ediseen haasoꞌeemman. Lame dhibba wogga uduma, Gaadike miniꞌaa uwwendeexxi bakka Yordaanoosike Galaananaaꞌni boroti darreꞌni hexxeexxen. Tinni bakka Israꞌeelootiinke naaphinni gabalaten. Tenneꞌaa naaphi insaꞌnee sholla qicinni miidha dandeꞌaan. Kaddoolenna, tinni bakka hore horatatee eloxxe kaddemmaxxeꞌe Gaadixxi ila okkoonni hedhatee hasseemman. (Zeh. 32:1, 5) Gaadixxi gosa worbooletemman. Tennenaaꞌni caaldeexxa, Mageni insaꞌnaa uwweeka boga saanto adhdhitabaashsha kutateꞌe Yihowwa insaꞌnee gargaaraaxxa addantaamman. Matanga Gaadiki mini, weli Israꞌeeliki minuwwi Yordaanoosiiꞌni dhidhimi darreꞌni hedheeka Kakotika Boga naaphiinxe anganaaꞌni ibisateꞌe lolakeꞌni hedhemma wodda heddo wogguwwaa sannachcha ifika erginaꞌni gargaarraamman. (Zeh. 32:16-19) Labballi lolakee meꞌaaxxa yanna miniinxa amuwwanna oose insaꞌnexxa Yihowwa heqqaaxxa addantaamman. Yihowwa insaꞌne assineexxa woꞌlaanchonna wele gargaaratee assineexxa yaane duuchcha eebbiseꞌeen.—Iya. 22:1-4.

9. Yihowwaꞌni anfeennexxi adde hitta hexxeexxa murte murteesseꞌnannoshsha assita?

⁹ Alfinannoxxa barachcho. Rakko geltaaꞌnaani Yihowwaa ergatema ittin sufateꞌe isoꞌni addata hasissaan. (Far. 37:3) Heddi manni techchixxe yannaꞌni Bukkiitike Galmike ijaarsixxa projeekite kiphati, baꞌlisanoole haranga hasissaaxxe bakkaꞌni mare ergatematinna wele oruwwinni Yihowwaxxa orga kiphati Yihowwaꞌni addataꞌneexxa leellishaꞌneen. Insaꞌnenna iitta hexxeexxa murte murteesseꞌneeki duuchchinii wodda Yihowwa insaꞌnee karkarsaaxxa addantaammaxxeeten.—Far. 23:1.

ASEERI

10. Aseeri assebaangi gateexxi yaane maachcho? (Dadatika Maxaafa 49:20) (Kollotanna uudi.)

¹⁰ Dadatika Maxaafa 49:20 yaansis. Yaꞌiqoobi Aseeriki mini duroomaaxxa tinbiite haasoꞌeemman. Kaddeexxi yaanenna tennenden. Aseerike miniꞌaa uwwemeeki qadaadi weli miniki irra yoꞌoshsha shaqqakemman. (Zed. 33:24) Tinni bakka Mediteriyaanixxe Abbayyaxxenna Siidonike Abbaayyati kasike Finqexxe daddaliinxe bakkanni gabalatemman. Kaddomaleꞌe, Aseeriki mini boga ifikenaaꞌni Keniꞌanoota fulchebaangi gateen. (Mes. 1:31, 32) Durummanna Keniꞌanooti assaammaxxi elobaaxxi yaane, Aseeriki mini qullitte mageneeffachchoꞌa afeemmaxxi hinaaffe qiddaꞌni metaashsha assa gophpheebaan. Fakkeennakeꞌe, Hayyichchi Baaraaqi duuchchiingi Israꞌeelooti fule Keniꞌanoota lolaashsha qoreexxa yanna Aseeriki mini mare gargaara gibeen. Tennenaaꞌni kexxeexxa “Megiidoke wodeꞌuwwi bira” Israꞌeelooti injifataashsha Yihowwa asseexxa manbeꞌa assitaaxxa yaanuwwa insaꞌne uundebaangi ganteen. (Mes. 5:19-21) Baaraaqinna Diboora “Aseeri huje belo Abbaayyatike kasaꞌni ofoꞌleen” hinaꞌni injifachchotixxa faaro faarsinaaꞌnaa Aseeriki mini laqaa wodda shooka gopheebaan.—Mes. 5:17.

11. Maalakee hasissaaxxe yaanuwwaaꞌa miketixxa uushsho afa hasisseeki mayeete?

¹¹ Alfinannoxxa barachcho. Yihowwaaꞌa, anfeennexxa fiixate hinaannexxa yaane uunonnaa hansaannen. Iitta assateꞌe, butta tinni dananetike galdumaanna maallaqakee affeexxe uushshonaaꞌni bayyata hasissaan. (Fak. 18:11) Tenneꞌaa maallaqakeꞌe miketixxa uushsho afateꞌe woꞌlaancho assinannon. (Mek. 7:12; Ibr. 13:5) Magenokee ergatemmabeꞌnoshsha noꞌoo udumaa harkissaaxxe hasissabaaxxe yaanuwwaa yannanna hunna noꞌoxxa faangeessa hansaabeꞌnon. Tenne irra, fiixa kaddeexxa yannanna hunna noꞌoxxa Yihowwaa uwwa hansaannen, buutotinna dananetixxinna nageꞌiinxi hedho noꞌoo ediiꞌni heqqitaꞌneexxa egenneennen.—Far. 4:8.

NIFITAALEMI

12. Yaꞌiqoobi, Nifitaalemii eebbiseexxi eebba muuxendeeki hittate? (Dadatika Maxaafa 49:21) (Kollotanna uudi.)

¹² Dadatika Maxaafa 49:21 yaansis. Yaꞌiqoobi Nifitaalemii “afoꞌo isikenaaꞌni eloxxi hiyyuwwa fuldaan” hiyye eebbiseen. Tinni tinbiite Yesuusi buttateꞌni ergatemaamma wodda barsiisaama qico ifissaaxxe kada gophpheebaan. Elo qicinni barsiisati egeꞌnemeemmaki Yesuusi, heddo yanna saꞌissaammaki Nifitaalemi bogaꞌni ‘isi hedhaammake qachchaꞌni’ Qifirnahoomitemman. (Mat. 4:13; 9:1; Yoh. 7:46) Isayaasi, Yesuusiꞌaa tinbiite haasoꞌemmashshanni Zabiloonikinna Nifitaalimi ardi “lumoka ifina” uudaan. (Isa. 9:1, 2) Yesuusi barsiiseexxe barachchonni “duuchchiniinge manjiꞌaa ifina uwwaake dhugaatike ifina” kadeen.—Yoh. 1:9.

13. Haasoꞌi noꞌoki Yihowwaa gammachchiisaake kadaashsha assa dandeennannoki hittate?

¹³ Alfinannoxxa barachcho. Yihowwa haasoonnaannexxa yaanenna hitta haasoonnaannexxa uudaan. Yihowwaa gammachchiissaaxxa “eloxxa hiyyuwwa” haasoꞌa dandeennannoki hittate? Dhugaan calla haasoꞌatiten. (Far. 15:1, 2) Galateeffatatee edinseenneke kadatinna dedha qocatee yookiin ceeggatatee uduꞌmineenneke kadati, haasoonnaannexxe yaanenni wele manjo jajjabeessa dandeennannon. (Eff. 4:29) Ittan haasoꞌi noꞌoki dhugaa kulatee ora banaake kadaashsha assatee herrega fulchedhanna dandeennannon.

YOOSEEFI

14. Yaꞌiqoobi, Yooseefii eebbiseexxi eebbaa muuxendeeki hittate kaddeexxa ifisi? (Dadatika Maxaafa 49:22, 26) (Kollotanna uudi.)

¹⁴ Dadatika Maxaafa 49:22, 26 yaansis. Yaꞌiqoobi “dayyuwwi isikixxe oddonaaꞌni gargari hige fuleeke” belto isike Yooseefiꞌni gammada gopheebaan. Yaꞌiqoobi isoo “gummisaake haqichchixxe kichchon” hiyyeen. Yaꞌiqoobi haqichchoken, Yoosefi kinni haqichchiinxe kichchon. Yooseefi, Yaꞌiqoobi eeyyaammaxxe miniinxe amake Raheelike angafa belton. Yaꞌiqoobi, Liyanaaꞌni iꞌleeke angafa beltike Roobeelikenaaꞌni lame anga saꞌaaka qadaada Yooseefi alfaaxxa haasoꞌeen. (Dad. 48:5, 6; 1 Ze. 5:1, 2) Tinni tinbiite muuxendeeki Yooseefixxi lame oose Efireeminna Minaase Israꞌeelike mininni laakkoꞌemmeꞌe qofi qofinni qadaada adhdhineexxe yannan.—Dad. 49:25; Iya. 14:4.

15. Yooseefi ille-uushsho isoꞌni geltoolenna maa asseemmaꞌa?

¹⁵ Yaꞌiqoobi, Yooseefiꞌni mogido darbinaaxxanna ‘isoo jibbinaaxxa’ haasoꞌeen. (Dad. 49:23) Yooseefiꞌni ille-uushoti elobaaxxi yaane geltaashsha assiteexxi isoo gaabbitaammanxe dayyuwwa isinxen. Kaddoolenna Yooseefi dayyuwwa isixxa lagatebaan yookiin isoꞌni gelteexxe yaaneꞌaa Yihowwaa aallatebaan. Yaꞌiqoobi hiyyemmashshanni, “[Yooseefiki] mogidi bakkatenaaꞌni leleꞌmebaan, anga isixxinna jabaxxenna baredaten.” (Dad. 49:24) Yooseefi rakko isoꞌni geltaammaxxa yanna Yihowwaꞌni addateen. Ittan dayyuwwa isixxee gattowwaali hiyya calla kaddebaaki insaꞌnee elo qicini karkarseen. (Dad. 47:11, 12) Yooseefi abari isoꞌni geyeeki isoo caꞌa assoꞌaa fedhiitike kadeen. (Far. 105:17-19) Tennenaaꞌni kexxeexxa, Yihowwa manbeꞌa assitaaxxa yaanuwwa isi darreeꞌni hujeen.

16. Abari noꞌoꞌni geyaa wodda Yooseefika fakkeenna hordonfannoki hittate?

¹⁶ Alfinannoxxa barachcho. Noꞌoꞌni geltaaxxi rakko Yihowwanaaꞌninna dayyuwwa noꞌokenaaꞌni noꞌoo bayyissaashsha ijjenda waala hasissabaan. Addetixxi hega uushsho noꞌoꞌni geltaa wodda Yihowwa noꞌoo leenjisateꞌe sammi hiyye waalaaxxa qalli hino. (Ibr. 12:7 lqj) Leenjo tinni marartenna gattowwaali fakkaataaka Kirsitaaniinka adabuwwa nosseꞌnannoshshanna caꞌa hinaꞌni menannoshsha gargaartaan. (Ibr. 12:11) Noꞌonna jabaante ossinaannole Yihowwa Yooseefi eebbisemmashshanni noꞌoonna eebbisaan.

BINIYAAMI

17. Biniyaami uuddaaxxa Yooseefi haasoꞌeexxi tinbiite muuxendeeki hittate? (Dadatika Maxaafa 49:27) (Kollotanna uudi.)

¹⁷ Dadatika Maxaafa 49:27 yaansis. Yaꞌiqoobi, Biniyaamooti yayyetishsha jaba adhalluwwa kadaaxxa tinbiite haasoꞌeemman. (Mes. 20:15, 16; 1 Ze. 12:2) “Gorsunte” Israꞌeelixxe mootummaa Biniyaamike minenaaꞌni taakkaki mootichchi Saꞌooli keꞌeen. Isinna jaba adhallo kadeexxa Filisixeemoota loleexxa yanna leellisheen. (1 Sa. 9:15-17, 21) “Hashsha” Biniyaamixxi ila Asiteerinna Merdokiyosi Faarsixxe galcha giddo hedhemmaka Israꞌeeloota baꞌnetenaaꞌni gargaarreꞌeen.—As. 2:5-7; 8:3; 10:3.

18. Yihowwaxxe qophphuwwaa addatemmeenneke kadateꞌe, Biniyaamootinka fakkeenna hordafa dandeennannoki hittate?

¹⁸ Alfinannoxxa barachcho. Biniyaamooti Israꞌeelike bogaꞌni mootichcha kadaaki manji mine insaꞌnekenaaꞌni keꞌeexxeꞌe gammandaaxxi egeꞌnendeexxe yaanen. Kaddomaleꞌe, udumiiꞌni Yihowwa Yihuudake minenaaꞌni Daawitii mootichcha asse melleexxa yanna Biniyaamooti Daawitii kipheen. (2 Sa. 3:17-19) Yannati uduma, weli Israꞌeeliki mini Yihuudaꞌni jallateexxa yanna Biniyaamooti Yihuudaanna Yihowwa melleeka mootichcha kinpheen. (1 Ne. 11:31, 32; 12:19, 21) Noꞌonna Yihowwa taꞌixxe yannaꞌni arda isika akeekateꞌe baalloonseeka manna addatenshati kinpho.—1 Te. 5:12.

19. Yaꞌiqoobi reya shiqe haasoꞌeexxi tinbiite noꞌaa maa laꞌo affee?

¹⁹ Yaꞌiqoobi reya shiqe haasoꞌeexxi tinbiite noꞌaanna laꞌo affeen. Isi haasoꞌeexxi yaane muuxendeeki hittate kaddeexxa egeꞌna, Yihowwa haasoꞌeexxe wele tinbiiteꞌni anfeennexxi adde jabaattaashsha assitaan. Ittan Yaꞌiqoobixxi oose eebbisendeeki hittate kaddeexxa hubata kinni, Yihowwaa gammachchiinsannoki hittate kaddeexxa elo qicinni egennannoshsha gargaartaan.