თამუზი (I)

ღვთაება, რომელსაც განდგომილი ებრაელი ქალები იერუსალიმში დასტიროდნენ წინასწარმეტყველ ეზეკიელის გადასახლებაში ყოფნის მეექვსე წელს (ძვ. წ. 612) (ეზკ. 8:1, 3, 14).

შუმერულ ტექსტებში თამუზს დუმუზი ეწოდება. ის არის ნაყოფიერების ქალღმერთ ინანას (ბაბილონური იშთარი) მეუღლე და საყვარელი. არსებობს მოსაზრება, რომ თამუზი სინამდვილეში მეფე იყო, რომელიც სიკვდილის შემდეგ გააღმერთეს. შუმერული ტექსტებიდან ცნობილია (სავარაუდოდ ძვ. წ. მე-18 ს.-ით დათარიღებული), რომ შუმერის მეფეებს დუმუზის განსახიერებად მიიჩნევდნენ.

თამუზის ვინაობასთან დაკავშირებით დ. ვოლკშტაინი და ს. ნ. კრამერი კომენტირებენ: „ძველ შუმერში საკმაოდ ბევრი მოკვდავი ღმერთი არსებობდა, ამათგან ყველაზე ცნობილი დუმუზი, ბიბლიური თამუზი იყო, რომელსაც იერუსალიმელი ქალები წინასწარმეტყველ ეზეკიელის დრომდე დასტიროდნენ. სინამდვილეში ღვთაება დუმუზი მოკვდავი შუმერი მმართველი იყო, რომლის ცხოვრებამ და სიკვდილმა წარუშლელი კვალი დატოვა შუმერ მოაზროვნეთა და მითების შემქმნელთა მეხსიერებაში“ (Inanna, Queen of Heaven and Earth, ნიუ-იორკი, 1983, გვ. 124). გარდა ამისა, ო. რ. გარნეი წერს: «დუმუზი თავიდან კაცი იყო, ერექის მეფე ... დუმუზის ადამიანურ ბუნებას თავად მითოლოგიური სიუჟეტიც ადასტურებს, რომელშიც იგი ინანას ეუბნება: „მე გაგიძღვები ჩემი ღვთის სახლისაკენ“. ფაქტია, რომ ღმერთი ამას არ იტყოდა» (Journal of Semitic Studies, ტ. 7, 1962, გვ. 150—152).