Nĩnathĩnĩkaa Noona Ũndũ Andũ Angĩ Mekwĩkĩa Ngũa na Kwĩyanakavya
NGEWA ĨNO ĨELEETWʼE NĨ EILEEN BRUMBAUGH
NAEEIWE ndĩninĩ yĩtawa Old Order German Baptist Brethren, na momanyĩsyo mayo nĩmavwʼanene na ma ndĩni ya Amish na Mennonite. Ndĩni ya Brethren yambĩĩie Germany mwaka wa 1708, na yaĩ kĩlungu kĩmwe kya kĩkundi kyaĩ kĩnambĩĩa nthĩnĩ wa Ndĩni ya Lutherans kĩla kyeetawa Pietism. Ĩvuku The Encyclopedia of Religion yaĩtye kana Pietism yeesĩkĩe na woni wa kana “andũ me na vata wa kwĩwʼa ũvoo mũseo ĩũlũ wa Klĩsto.” Kĩu nĩkyatumie kĩkundi kĩu kyambĩĩsya kambeini sya ũmisonalĩ nthĩ syĩ kĩvathũkanyʼo.
Mwaka wa 1719 kakundi kanini katongoewʼe nĩ Alexander Mack nĩkookie kĩsionĩ kĩla ũmũnthĩ kĩtawa Pennsylvania, kĩla kĩ Amelika. Kuma ĩvindanĩ yĩu nĩkũseũvĩtwʼe ikundi syĩ kĩvathũkanyʼo na ikataanĩsya. Kĩla kĩkundi kĩeleasya momanyĩsyo ma Alexander Mack kwa nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo. Kanisa ũla neethĩawa waĩ na athaithi ta 50. Kanisa ũsu nĩwoosaa kũsoma Mbivilia kwa ũito, o vamwe na kũlũmanyʼa na motwi ala meekwa nĩ athaithi.
Kwa ĩvinda ya nzyawa itatũ, andũ ma mũsyĩ wakwa nĩmaatĩĩaa mũĩkĩĩo na mũtuo wa kanisa ũsu. Nĩnambĩĩie kũthi kanisanĩ ũsu na navatiswa nĩ na myaka 13. Naeiwe ndiĩkĩĩa kana nĩ ũthũku kwĩthĩwa kana kũtũmĩa syĩndũ ta ngalĩ, ĩtinga, simũ, letiũ, kana kĩndũ kĩngĩ o na kĩva kya kũtũmĩa mwaki wa sitima. Aka kanisanĩ witũ meekĩaa ngũa ite na maũndũ maingĩ, na tũyaĩlĩte kwenza nzwʼĩĩ sitũ kana kwĩkala tũtavwʼĩkĩte mĩtwe. Namo aũme maaĩlĩte kwĩthĩwa na ingʼee ndaasa. Kwosana na ũmanyi witũ, kwĩthĩwa ũte wa nthĩ kwoonanasya kũlea kwĩkĩa ngũa sya matukũ aa, kwĩyanakavya, kana kwĩkĩa masoa, ũndũ ũla twoonaa mũndũ eĩka naĩ na e na mĩtũlyo.
Twamanyĩĩtwʼe kana no nginya tũnenge Mbivilia ndaĩa nene, nũndũ twoonaa nĩyo lĩu witũ wa kĩ-veva. Kĩla kwakya tũtanamba kũya lĩu, nĩtwoombanĩaa nyũmbanĩ ya kũĩĩa na tũimwĩthukĩĩsya tata aisoma kĩlungu kĩmwe kya Mbivilia na aielesya kĩla wasoma. Twamina kwĩka ũu ithyonthe nĩtwatulasya ndu tata aivoya. Mũthya, inyia wakwa nĩwasyokeleelaa ĩla Mboya ya Mwĩaĩi. Ĩvinda yonthe nĩneethĩawa na mea ma ũthaithi wa kwakya nũndũ ithyonthe mũsyĩ nĩtwoombanaa na tũitũnga ilĩko sitũ maũndũnĩ ma kĩ-veva.
Twekalaa kĩsionĩ kya kũĩma kyaĩ vakuvĩ na taoni ya Delphi, ĩla yĩ Indiana, vala twavandaa syĩndũ syĩ kĩvathũkanyʼo. Nĩtwatwaa syĩndũ isu taoni tũkuĩte na kakasya kakusawʼa nĩ mbalasi, na ĩndĩ tũyĩita kũu malelũnĩ kana nyũmba kwa nyũmba. Twasũanĩaa kana kũthũkũma na kĩthito nĩ kĩlungu kĩmwe kya ũthũkũmi witũ kwa Ngai. Nĩtwosaa wĩa ũsu kwa ũito, ate o Wakyumwa, nũndũ tũyaaĩlĩte kũtethya wĩa mũito o na ũmwe. Ĩndĩ, mavinda amwe mũsyĩ witũ nĩweethĩawa ũkwatene mũno maũndũnĩ ma ũĩmi ũkethĩa ti laisi kwĩka maũndũ ma kĩ-veva.
Kũtwawa na Kwĩthĩwa na Mũsyĩ
Mwaka wa 1963, nĩ na myaka 17, nĩnatwaanie na James, mũthaithi wa Old Brethren. Mũĩkĩĩo wake waumĩte vaasa nũndũ o na asyai ma aa-ũmae make mathaithaa kanisanĩ ũsu. Ithyonthe twaĩ na wendi mwingĩ wa kũmũthũkũma Ngai na twaĩkĩĩaa kana kanisa witũ nĩwʼo wa wʼo.
Kũvikĩĩa mwaka wa 1975 twaĩ na syana thanthatũ, na mwaka wa 1983 nĩtwasyaie kana kaitũ ka mũonza kala nĩko ĩlumaita. Mwĩĩtu waitũ, Rebecca, ũla nĩwe wa kelĩ kũsyawa, nĩwe waĩ kelĩtu e weka. Nĩtwathũkũmaa na kĩthito, tũkatũmĩa mbesa nini, na tũkekala tũte na syĩndũ mbingĩ. Nĩtweekĩie kĩthito tũmanyĩsye syana sitũ myolooto ya Mbivilia ĩla twamanyĩiwʼe nĩ asyai maitũ na andũ angĩ ma kanisa wa Old Brethren.
Ndĩni ya Old Brethren nĩyoosaa kwa ũito mwĩkĩĩle wa ngũa na kwĩyanakavya. Twasũanĩaa nũndũ vaiĩ mũndũ ũtonya kũmanya kĩla kĩ ngoonĩ ya mũndũ ũngĩ, mũndũ ũsu atonya kũmanyĩka ngoo yake asiwʼa ngũa ila wĩkĩĩte. Kwoou ethĩwa mũthaithi nĩwasanũa nzwʼĩĩ yake yaasava mũno, ũndũ ũsu woonekaa ta mĩtũlyo. Ethĩwa kĩtambaa kĩla mũndũ ũtumĩte ngũa nakyo kyoonekaa kĩ kyanake mũno, ũu woonanasya kana mũndũ ũsu e na mĩtũlyo. Mavinda amwe, kũatĩĩa mũĩkĩĩo ũsu nĩkwoosawa kwa ũito mũno kwĩ kũatĩĩa Maandĩko.
Kwovwa Yela
Mũthyanĩ wa myaka ya 1960 na kĩndũ, Jesse, mwana-a-inyia wa mũũme wakwa, ũla o nake waeeiwe ndĩninĩ ya Old Brethren nĩwooviwe yela nũndũ wa kũlea kũlika itanĩ sya kaũ. E kũu nĩwakomanie na Ngũsĩ sya Yeova, ila o nasyo siĩkĩĩaa kana kũlika kaũnĩ kũyosanĩte na myolooto ya Mbivilia. (Isaia 2:4; Mathayo 26:52) Jesse nĩwatanĩie kũneenea momanyĩsyo ma Mbivilia mavinda maingĩ vamwe na Ngũsĩ na eeyonea nguma ila maĩ nasyo. Ĩtina wa kwĩmanyĩsya Mbivilia mũno, nĩwavatisiwe atwʼĩka Ngũsĩ ya Yeova, na ũndũ ũsu nĩwatũthatisye mũno.
Jesse nĩwaneenie na mũũme wakwa ĩũlũ wa maũndũ ala weemanyĩisye. O na nĩwaĩkĩĩthasya kana James nĩwakwata makaseti ma Mũsyaĩĩsya na Amkeni! kĩla ĩndĩ mauma. Kũsoma makaseti asu nĩkwatumie James ethĩwa na mea maingĩ ma kwĩmanyĩsya Mbivilia. Nũndũ ĩvinda yonthe James nĩweethĩawa na mea ma kũmũthũkũma Ngai ĩndĩ ayĩwʼa e vaasa nake, nĩwendeeawʼa mũno nĩ ũndũ o na wĩva ũla waĩ ũtonya kũtuma ethĩwa na ngwatanĩo nzeo na Ngai.
Atumĩa maitũ ma kanisa nĩmatwĩkĩaa vinya tũsome makaseti ma ndĩni ya Amish, ma Mennonites, na angĩ ma ndĩni ya Old Brethren, o na kau twoonaa ndĩni isu ne sya nthĩ. Ĩndĩ, ĩthe-akwa nĩwamenete Ngũsĩ mũno. Oonaa tũtaĩlĩte o na vanini kũsoma ĩkaseti ya Mũsyaĩĩsya na ya Amkeni! Kwoou nĩnamũthatĩaa James noona aimasoma. Nĩnakĩaa ndyona ta ũtonya kwĩmanyĩsya momanyĩsyo ma ũvũngũ.
Ĩndĩ, kwa ĩvinda ĩasa James nĩweethĩĩtwe na nzika ĩũlũ wa momanyĩsyo amwe ma ndĩni ya Old Brethren, ala woonaa matosanĩte na Mbivilia, na mũno mũno ũmanyĩsyo wa kana nĩ naĩ kũthũkũma wĩa mũito o na wĩva mũthenya wa Wakyumwa. Kwa ngelekanyʼo, kanisanĩ wa Old Brethren mũndũ aĩ mwĩtĩkĩlye kũnenga indo syake kĩwʼũ Wakyumwa ĩndĩ ndaaĩle kũkũanga ĩia. Atumĩa ma kanisa mayaĩ matonya kũmũelesya James vala maumĩtye mĩao ĩsu Maandĩkonĩ. Kavola kwa kavola, o nakwa nĩnambĩĩie kwĩthĩwa na nzika ĩũlũ wa momanyĩsyo asu.
Nĩkwĩthĩwa kwa ĩvinda ĩasa twaĩkĩĩaa kana kanisa witũ nĩ wa Ngai, nĩtweesĩ kĩla kĩkwĩthĩwa twaũtia, na kwoou tweewʼaa wĩ ũndũ wĩ vinya kuma Old Brethren. Ĩndĩ, wasya witũ wa ngoo ndwaĩ ũtonya kũtwĩtĩkĩlya tũendeee kũthaitha kanisanĩ o twĩsĩ ndũatĩĩaa Mbivilia nesa. Kwoou mwaka wa 1983 nĩtwaandĩkĩie valũa kanisa ũsu tũeleetye nĩkĩ tũkwenda kuma na twamea valũa ũsu nũsomewe andũ onthe kanisanĩ. Yĩla tweekie ũu nĩtwatengiwe nĩ kanisa ũsu.
Kĩthito kya Kũmantha Ndĩni ya Wʼo
Ĩtina wa ĩvinda, nĩtwambĩĩie kũmantha ndĩni ĩla ya wʼo. Twamanthaa ndĩni ĩlũmanasya na momanyĩsyo mayo, kana ndĩni aatĩĩi mayo mekaa kwosana na maũndũ ala mamanyĩasya. Ũndũ wa mbee vyũ, tũyaĩ twĩsa kwĩtĩkĩla ndĩni aatĩĩi mayo maendaa kaũnĩ. Ĩndĩ no twendeeawʼa nĩ ndĩni ila syamanyĩasya kana andũ mayaĩle kwĩthĩwa na syĩndũ mbingĩ na maĩle kwĩkĩa ngũa ite na maũndũ maingĩ nũndũ twasũanĩaa kana kwĩka ũu kwoonanasya kana ndĩni ti ya nthĩ. Kuma mwaka wa 1983 nginya 1985, nĩtwatũmĩie ĩvinda yingĩ kũtembea nthĩ yaitũ tũikunĩkĩla ndĩni syĩ kĩvathũkanyʼo ta Mennonites, Quakers, na ingĩ ila aatĩĩi masyo mekĩaa ngũa ite na maũndũ maingĩ na mekalaa mate na syĩndũ mbingĩ.
Ĩvindanĩ yĩu Ngũsĩ sya Yeova nĩsyatũthokeie vala twekalaa, vakuvĩ na taoni ya Camden, ĩla yĩ Indiana. Nĩtwamethukĩĩasya ĩndĩ twameaa maikasome Mbivilia ĩngĩ eka ya King James. Nĩnanengete ndaĩa woni woo wa kũlea kwĩlikya kaũnĩ. Ĩndĩ ũyaĩ ũndũ wĩ laisi kwakwa kũmethukĩĩsya nũndũ mayoonaa vata wa kwĩvathana na nthĩ kwa kwĩkĩa ngũa ta ila tweekĩaa. Kwondũ wa ũu noonaa matatonya kwĩthĩwa ndĩni ĩla ya wʼo. Nasũanĩaa mĩtũlyo nĩyo yatumaa andũ matekĩa ngũa ũndũ tweekĩaa. Naĩkĩĩaa kana syĩndũ ila mũndũ wĩ nasyo nĩsyo syatumaa ethĩwa na mĩtũlyo.
James nĩwambĩĩie kũthi Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ ya Ngũsĩ sya Yeova na aendanasya na tũmwana tũmwe twitũ. Ũndũ ũsu nĩwambĩwʼĩthasya woo mũno. Mũemewa nĩwambĩsũvie nĩendanasye nake ĩndĩ nalea. Na ĩndĩ mũthenya ũmwe ambĩa, “O na ethĩwa ndwĩtĩkĩlanaa na momanyĩsyo moo onthe, no ũthi wĩyonee ũndũ mekalanasya mo ene.” Ũndũ ũsu nĩwamwendeeasya mũno.
Ĩtina, nĩnatwie nĩngũendanyʼa nake ĩndĩ ndyĩthĩwa nĩsũvĩĩte mũno. Nĩnalikile Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ nĩkĩĩte ngũa ila neekĩaa na ngovia. Tũmwana tũmwe twakwa tũyaĩ na iatũ na tweekĩĩte ngũa o ta isu. Ĩndĩ Ngũsĩ nĩsyookie vala tũĩ na syatwonyʼa wendo. Naisye ũũ ngoonĩ yakwa, ‘Andũ aa metũkua nesa o na kũtwʼĩka twĩ kĩvathũkanyʼo namo.’
Nĩnendeeiwʼe mũno nĩ wendo ũla matwonisye, ĩndĩ nĩnatwʼĩte kwamba kweteela none ũndũ maũndũ meũthi. Ndyaaũngama kana kwina mbathi syoo. Ĩtina wa ũmbano nĩnamakũlilye makũlyo maingĩ makonetye maũndũ ala noonaa mavĩtĩtye kana ũndũ maandĩko mana monanasya. O na kau ũneeni wakwa ndweethĩawa wĩ mũseo, kĩla mũndũ nĩwendeeawʼa ninyie mũno. Ũndũ ũngĩ wambendeeisye nĩ kana ndyakwataa mosũngĩo me kĩvathũkanyʼo o na nakũlya ĩkũlyo andũ me kĩvathũkanyʼo. Mavinda amwe nĩmanandĩkĩaa ũsũngĩo vandũ, na ũndũ ũsu nĩwandethasya mũno nũndũ ĩtina naĩ ndonya kwĩsomea ũndũ ũsu nĩ nyioka.
Mwakanĩ wa 1985, mũsyĩ witũ nĩwaendie ũmbanonĩ mũnene wa Ngũsĩ sya Yeova ũla waĩ Memphis, Tennessee, o kwona ũndũ maũndũ mekwĩthĩwa mailyĩ. James aĩ o na kĩngʼee kĩasa, naitũ tweekĩĩte ngũa o ũndũ tweekĩaa. Na masaanĩ ma kũthyũmũa vala twailye vayangʼalaa andũ mokĩte kũtũkethya. Nĩtwendeeiwʼe mũno nĩ wendo ũla matwonisye na ũndũ matũthokisye na matũthĩnĩkĩa. Nĩtwendeeiwʼe mũno nĩ ũũmwe ũla maĩ nawʼo nũndũ o na vandũ vonthe vala twathi ũmbano momanyĩsyo mayaĩ kĩvathũkanyʼo.
James nĩweetĩkĩlile kwĩmanyĩsya Mbivilia nũndũ wa wendo ũla Ngũsĩ syamwonasya. Nĩwakunĩkĩlaa kĩla kĩndũ nesa nĩ kenda aĩkĩĩthye kana kĩla weemanyĩasya nĩ kya wʼo. (Meko ma Atũmwa 17:11; 1 Athesalonika 5:21) Ĩtina wa ĩvinda, James nĩweewie nĩwakwata ndĩni ĩla ya wʼo. Ĩndĩ, neewʼaa nĩ na mĩtwe ĩlĩ. Nĩnendaa kwĩka kĩla kyaĩlĩte, ĩndĩ ndyendaa kwĩlikya mĩtuonĩ ya ĩvindanĩ yĩĩ na nditalwa kwĩthĩwa nĩ mũndũ wa nthĩ. Ĩvinda ya mbee ĩla neetĩkĩlile kwĩmanyĩsya Mbivilia, nailĩĩlaa Mbivilia ya King James Version yĩunĩ yĩmwe na yĩunĩ yĩla yĩngĩ ndilĩĩla Mbivilia ya matukũ aa ya New World Translation. Nĩnasomaa kĩla mũsoa Mbivilianĩ syelĩ nĩ kenda nĩĩkĩĩthye ndinakengwa.
Ũndũ Nesie Kwĩtĩkĩla
Tũyĩmanyĩsya na Ngũsĩ, nĩtwasomie kana Ĩthe waitũ wa ĩtunĩ nĩ Ngai ũmwe, ĩndĩ ti kĩlungu kya Ũtatũ, na tweemanyĩsya kana ithyĩ ene tũyĩthĩawa na thayũ ũtatonya kũkwʼa. (Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 6:4; 1 Akolintho 8:5, 6) O na ĩngĩ nĩtweemanyĩisye kana andũ onthe makwʼa maendaa mbũanĩ, ĩndĩ maithĩnĩawʼa ĩianĩ ya mwaki. (Yovu 14:13; Savuli 16:10; Mũtavanʼya 9:5, 10; Meko ma Atũmwa 2:31) Kwĩmanyĩsya ũwʼo ĩũlũ wa ĩia ya mwaki waĩ ũndũ wa kwendeesya mũno, nũndũ athaithi ma ndĩni ya Old Brethren maĩ na mawoni me kĩvathũkanyʼo ĩũlũ wa ũndũ ũsu.
Ĩndĩ, nĩnasaanĩawʼa ũndũ Ngũsĩ itonya kwĩthĩwa nesyo ndĩni ya wʼo na nyie noona itevathanĩte na nthĩ. Ndyonaa mayĩkĩa ngũa ũndũ ithyĩ tweekĩaa, ũla noonaa wĩ ũndũ wa vata. Ĩndĩ o na vailye ũu, nĩneesĩ kana nĩmaatĩĩaa mwĩao wa Yesũ wa kũtavya andũ onthe ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ. Neewʼaa naĩwe nĩ nthĩ!—Mathayo 24:14; 28:19, 20.
Ĩvindanĩ yĩu yũmũ, Ngũsĩ sya Yeova nĩsyatwonasya wendo na kĩu nĩkyatumie nĩendeea na kwĩka ũkunĩkĩli. Andũ onthe kĩkundinĩ nĩmendeeawʼa nĩ mũsyĩ witũ kuma ngoonĩ. O ũndũ athaithi me kĩvathũkanyʼo maendeeie kũtũthokea, na mavinda angĩ meetusaa mookaa kũthooa ĩia na matumbĩ kwitũ nĩ kana matũthokee, kĩu nĩkyatumie twambĩĩa kwona kana maĩ andũ aseo. O na Ngũsĩ ila iteemanyĩasya naitũ nĩsyatũthokeaa ĩvinda yonthe. Yĩla Ngũsĩ syeethĩwa vakuvĩ na mũsyĩ witũ, nĩsyatũthokeaa. Ũu nĩwʼo twendaa nũndũ vaĩ na vata wa kwĩthĩwa na ĩvinda namo nĩ kenda tũmamanye, na kwondũ wa ũu nĩtwatũngaa mũvea nũndũ nĩmendeeawʼa nithyĩ kuma ngoonĩ na nĩmatwendete mũno.
O na Ngũsĩ sya ikundi ila itaĩ vakuvĩ na mũsyĩ witũ nĩsyatwendete. O nĩendeee kũsũanĩa ĩũlũ wa ũndũ ngekĩaa ngũa na kwĩyanakavya ũndũ vaĩle, mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Kay Briggs kuma kĩkundinĩ kyaĩ vakuvĩ naitũ, ũla wendete kwĩkĩa ngũa ite na maũndũ maingĩ na ũtendete kwĩvaka syĩndũ sya kwĩyanakavya, nĩwanthokeie. Neewʼaa nĩ mwĩanĩe nĩ nake na twaeaa ngewa o nesa. Na ĩndĩ mũthenya ũmwe mwana-a-asa wĩtawa Lewis Flora, ũla waeetwe ndĩninĩ yĩkĩaa ngũa takwa, nĩwanthokeie. Nĩwasyaisye ũthyũ wakwa na oona ũndũ neewʼaa ndithĩnĩka kĩlĩkonĩ na kwoou anandĩkĩa valũa wa mathangũ ĩkũmi, aitata kũngiakisya. Tei wake nĩwangiitie ngoo mũno nginya naĩa, na natindĩaa kũsoma valũa ũsu.
Nĩnakũlilye mũsyaĩĩsya wa mũthyũlũlũko, Mwana-a-asa O’Dell, angelesye ĩandĩko ya Isaia 3:18-23 na 1 Vetelo 3:3, 4. Namũkũlilye atĩĩ, “Yo mĩsoa ĩno ndĩkwonanyʼa kana mwĩkĩĩle witũ waĩle kwĩthĩwa ũte na maũndũ maingĩ ethĩwa mũndũ nũkwenda kũmwendeesya Ngai?” Nake angũlya atĩĩ: “Ve ũthũku mwaũ kwĩkĩa ngovia? Ve ũthũku kũsuka nzwʼĩĩ?” Ndĩninĩ ya Old Brethren, nĩtwasukaa twĩlĩtu tũnini, namo aka nĩmeekĩaa ngovia. Nĩnoonie ve kĩvathũkanyʼo, na nĩnendeeiwʼe nĩ wũmĩĩsyo na tei wa mũsyaĩĩsya ũsu wa mũthyũlũlũko.
Kavola kwa kavola, nĩnambĩĩie kwĩtĩkĩla momanyĩsyo ma Ngũsĩ, ĩndĩ ve ũndũ ũmwe wanthĩnasya mũno, aka nĩmenzaa nzwʼĩĩ syoo. Atumĩa Aklĩsto nĩmandetheeisye kwona kana nzwʼĩĩ ya aka amwe ndĩanaa mũno, nayo ya angĩ nĩtonya kwĩthĩwa yĩ ndaasanga. Ũu nĩ kwonanyʼa kana aka amwe methĩawa na nzwʼĩĩ nzeango kwĩ angĩ? O na nĩmandetheeisye kũmanya ũndũ wasya wa ngoo ũtetheeasya andũ maũndũnĩ makonetye kwĩkĩa ngũa na kwĩyanakavya, na mambandĩkĩa ũvoo mũna ngesomee navika mũsyĩ.
Kũatĩĩa Kĩla Tweemanyĩisye
Twamanthaa mosyao maseo ma ndĩni ya wʼo, na nĩtwamakwatie. Yesũ aisye atĩĩ: “Nũndũ mweeka ũu andũ onthe makamanya kana mwĩ amanyĩwʼa makwa ethĩwa mũkeethĩwa na wendo katĩ wenyu.” (Yoana 13:35) Tũyaĩ na nzika kana Ngũsĩ sya Yeova nĩsyo syonanasya wendo wa wʼo. Ĩndĩ ĩvindanĩ yĩu, syana sitũ ila ngũũ, Nathan na Rebecca, iyeesĩ ũndũ itonya kwĩka nũndũ nĩsyeetĩkĩlĩte momanyĩsyo ma ndĩni ya Old Brethren na ikavatisĩwa vo. Ĩtina nĩsyesie kwendeewʼa nũndũ wa ũwʼo ũla twaitavasya kuma Mbivilianĩ na wendo ũla Ngũsĩ syatwonasya.
Kwa ngelekanyʼo, Rebecca nĩwendaa mũno kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Ngai. Waĩ ũndũ wĩ laisi kwake kũmũvoya Ngai yĩla weemanyĩisye kana ndethĩawa avangĩĩe ũndũ meko ma mũndũ makethĩwa mailyĩ kana ũndũ ĩvinda yake yũkĩte yĩkethĩwa yĩilye. O na ĩngĩ, nĩwamũthengeeie Ngai mũnango yĩla wamanyie kana Ngai ti kĩlungu kya Ũtatũ ũtatonya kũeleeka ĩndĩ nĩ Ngai wa wʼo, ũla waĩ atonya kũatĩĩa ngelekanyʼo yake. (Aeveso 5:1) Na nĩwatanie kũmanya ti lasima atũmĩe ndeto sya tene ila syĩ Mbivilianĩ ya King James Version yĩla ũkũmũvoya Ngai. Yĩla wamanyie maũndũ ala waĩle kwĩanĩsya nĩ kenda Ngai ethukĩĩsye mboya sitũ, na amanya kana kĩeleelo kyake nĩ andũ mekale tene na tene ĩũlũ wa nthĩ yĩ valatiso, ũndũ ũsu nĩwatumie ewʼa e mũnyanya wa Mũmbi wake.—Savuli 37:29; Ũvuanyʼo 21:3, 4.
Ianda Ila Ithyonthe Tũtanĩaa
Nĩ na James na syana sitũ itano ila ngũũ, ila nĩ Nathan, Rebecca, George, Daniel, na John, twavatisiwe twatwʼĩka Ngũsĩ sya Yeova mwaka wa 1987. Harley avatisiwe mwaka wa 1989, nake Simon avatiswa 1994. Mũsyĩ witũ wʼonthe nĩwĩkĩaa kĩthito kũtethya wĩa ũla Yesũ Klĩsto weeĩaĩe aatĩĩi make matethye, nawʼo nĩ kũtavanyʼa ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ wa Ngai.
Imwana sitũ itano ila ngũũ, Nathan, George, Daniel, John, na Harley, o vamwe na mwĩĩtu waitũ Rebecca, nĩmathũkũmĩte ovisinĩ wa ũvonge wa Ngũsĩ sya Yeova wa Amelika. Yu George athũkũmĩte vau myaka 14, nake Simon, ũla waminie sukulu mwaka wa 2001, o nake nũnambĩĩie kũthũkũma kũu. Imwana imwe sitũ nĩ atumĩa ma kĩkundi na ingĩ nĩ atetheesya ma kĩkundi ikundinĩ sya Ngũsĩ sya Yeova. Mũemewa nĩ mũtumĩa Kĩkundinĩ kya Thayer kĩla kĩ Missouri, nakwa nĩthĩawa nĩkĩĩte kĩthito ũtavanyʼanĩ.
Yu twĩ na esũkũũe atatũ, ala nĩ, Jessica, Latisha, na Caleb, na nĩtũtanaa mũno kwona asyai moo maimamanyĩsya kũmwenda Yeova me anini. Ithyonthe mũsyĩ, nĩtwĩwʼaa mũyo nũndũ Yeova nĩwatũkusisye tũke kwake na atũtetheesya tũmanye andũ ala metanĩawʼa na ĩsyĩtwa yake, nũndũ wa wendo ũla monanasya.
Nĩtũmewʼĩaa tei andũ ala methĩawa na mea ma kũmwendeesya Ngai ĩndĩ ũyĩthĩa mawasya moo ma ngoo mamanyĩĩtwʼe nĩ maũndũ ala mamathyũlũlũkĩte ĩndĩ ti Mbivilia. Twĩĩkwatya makakwata ũtanu ũla twĩ nawʼo wa kũthi nyũmba kwa nyũmba tũtaendete kũmateea syĩndũ, ĩndĩ tũendete kũmatavya ũvoo mũseo ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai na ĩũlũ wa maũndũ maseo ala Ũsumbĩ ũsu ũkeanĩsya. Metho makwa nĩmausũaa methoi ma ũtanu nasũanĩa wũmĩĩsyo na wendo ũla twooniwʼe nĩ andũ ala metanĩawʼa na ĩsyĩtwa ya Yeova!
[Visa]
Yĩla naĩ na myaka vakuvĩ mũonza, na ĩtina nĩ mũndũ mũima
[Visa]
James, George, Harley, na Simon, mekĩĩte ngũa ila tweekĩaa
[Visa]
Visa ũũ nakũniwe nĩtwaĩte syĩndũ sokonĩ nĩweekĩiwe ĩkasetinĩ yĩmwe ya ũvoo ya nthĩ yitũ
[Credit Line]
Journal and Courier, Lafayette, Indiana
[Visa]
Nĩ na mũsyĩ witũ ũmũnthĩ