Ĩthĩwa na Ũnyiau Yeova Nĩ Mũtetheesya Waku!

1, 2. Andũ aingĩ ala mathamĩĩa mũingo makwatawa nĩ mathĩna meva ĩla mesa kwĩnũka? (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.)

MWANA-A-ASA wĩtawa Eduardoa easya atĩĩ: “Ĩla nathũkũmaa mũingo, naĩ na wĩa mũseo na nakwataa mbesa mbingĩ mũno. Ĩndĩ ĩla nambĩĩe kwĩmanyĩsya Mbivilia vamwe na Ngũsĩ sya Yeova nĩnamanyie kana naĩ na kĩanda kya vata mũno kya kwĩanĩsya mavata ma andũ makwa, na kũmatetheesya methĩwe na ũnyanya mũseo na Yeova. Nũndũ wa ũu, nĩnenũkie.”—Aev. 6:4.

² Eduardo nĩweesĩ akamũtanĩthya Yeova asyoka kũla kwĩ andũ make. Ĩndĩ o ta ũla mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Marilyn ũwetetwe ĩsomonĩ ĩvĩtu, yaĩ no nginya Eduardo ekĩe kĩthito nĩ kana atũngĩĩe ngwatanĩo ĩla waĩ nayo na andũ make. O na ĩngĩ, ndwaĩ ũndũ wĩ laisi kwake kũsũvĩa nesa kĩveti na syana nũndũ mũsyĩ kwaĩ kũmũ. Esaa kwĩka ata? Kyo kĩkundi nĩkyesaa kũmũtetheesya?

KŨTŨNGĨĨA NGWATANĨO YA MŨSYĨ NA KWĨYAKA ĨNGĨ KĨ-VEVA

3. Syana syĩw’aa ata ĩla asyai mekala vaasa nasyo?

³ Mwana-a-asa Eduardo easya ũũ: “Nĩnamanyie kana naĩ nalekeleeilye syana syakwa ĩvinda yĩla naaĩle kũitongoesya na kũsyony’a wendo. Ndyaaĩkala nasyo nĩisomee ngewa sya Mbivilia, nĩvoye nasyo, nĩikumbatĩe, na ngĩthaũka nasyo.” (Kũt. 6:7) Mwĩĩtu wake ũla mũkũũ, Anna, easya ũũ: “Nũndũ Tata ndekalaa naitũ, noonaa ta ũtambendete. Ĩla wasyokie, tweesĩ o wasya wake na sula wake. O na neew’aa ndiemwa nĩ kũmũkumbatĩa.”

4. Ĩla ĩthe wa syana wekala ĩvinda ĩasa ate vakuvĩ na andũ make, nĩkĩ ti ũndũ wĩ laisi akeanĩsya kĩanda kyake?

⁴ Ĩla ĩthe wa syana wekala ĩvinda ĩasa ate vakuvĩ na andũ make, ndethĩawa atonya kũtongoesya mũsyĩ wake nesa. Kwa ngelekany’o, Ruby, ũla nĩ mũka wa Eduardo, aĩtye ũũ: “Yaĩ no nginya nĩkwatanĩsye mawĩa onthe, wĩa wakwa na wa mũemewa, na kwoou namanyĩa kwĩkaa motwi ma mũsyĩ. Ĩndĩ ĩla Eduardo wenũkie yaĩ lasima nĩmanyĩsye kwĩnyivya. O na mavinda amwe no nĩlilikanasya kana ti ĩla naĩ nyioka.” (Aev. 5:22, 23) Eduardo nake aĩtye ũũ: “Eĩtu maitũ mamanyĩĩte kwĩtasya inyia woo mwanya wa kwĩka maũndũ. Kwondũ wa ũu, yaĩ no nginya ithyelĩ twony’e syana sitũ kana twoovete kĩmwe, nakwa naaĩle kwĩmanyĩsya kwĩkaa maũndũ kwosana na myolooto ya Kĩklĩsto.”

5. Ĩla Eduardo wenũkie eekie ata nĩ kana atũngĩĩe ngwatanĩo yake vamwe na andũ make? Ũu waetie moathimo meva?

⁵ Eduardo nĩwatatie ũndũ ũtonya atũngĩĩe ngwatanĩo yake na andũ make, na aimatetheesya methĩwe na ũnyanya mũseo vamwe na Yeova. Easya ũũ: “Kĩeleelo kyakwa kyaĩ kũmanyĩsya syana syakwa kwa ndeto na meko. Vandũ va kwasya tũ nĩnĩmwendete Yeova, nendaa nĩmony’e kwĩsĩla meko.” (1 Yoa. 3:18) We Yeova nĩwaathimie kĩthito kya Eduardo? Mwĩĩtu wake, Anna, aĩtye ũũ: “Twatethekie mũno kwona ũndũ ĩthe witũ weekĩaa kĩthito ethĩwe e ĩthe mũseo na ayĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo vamwe naitũ. Tweewie mũyo mũno ĩla twoonie aitata kwĩka maendeeo kĩkundinĩ. Maũndũ ma nthĩ nĩmatataa kũtũvathany’a na Yeova. Ĩndĩ, nĩtwoonaa ũndũ asyai maitũ maĩ na kĩthito nthĩnĩ wa ũla w’o na ũu watuma o naitũ tũtata kwĩka tamo. Tata nĩwatũĩkĩĩthisye kana ndakatũtia ĩngĩ, na kwa w’o ndaaĩsa kũtũtia. Takethĩwa nĩwatũtiie nĩĩkwatya yu ndyĩthĩwa nĩ ũseũvyonĩ wa Yeova.”

ĨTĨKĨLA MAVĨTYO

6. Asyai aingĩ meemanyĩisye ũndũ mwaũ ĩvindanĩ ya kaũ ũla waĩ nthĩ sya Balkan?

⁶ Kwosana na andũ amwe, ĩvindanĩ ya kaũ ũla waĩ nthĩ sya Balkan, syana mbingĩ sya Ngũsĩ ila syekalaa kũu syaĩ na ũtanu mwingĩ o na kau maũndũ mayaĩ maseo. Nĩkĩ tũkwasya ũu? Nũndũ asyai ala mataĩ matonya kũthi wĩanĩ matindaa mũsyĩ. Na nũndũ wa ũu meethĩawa na mwanya wa kũmanyĩsya syana syoo, kũthaũka nasyo, na kũea ngewa nasyo. Twĩĩmanyĩsya kyaũ kumana na ũndũ ũsu? Twĩĩmanyĩsya kana syana syendaa mũno kwĩthĩwa vamwe na asyai masyo kwĩ kũnengwa mbesa kana mĩthĩnzĩo. Na o tondũ Ndeto ya Ngai ĩwetete, syana nitethekaa mũno ethĩwa asyai nĩmekũithĩnĩkĩa na kũimanyĩsya.—Nth. 22:6.

7, 8. (a) Nĩ kyaũ kĩtonya kũtuma asyai aingĩ masaanĩw’a ĩla mesa kwĩnũka? (b) Asyai matonya ata kũtũngĩĩa ngwatanĩo yoo na syana?

⁷ Asyai aingĩ ĩla mesa kwĩnũka nĩmasaanĩaw’a mũno. Syana syoo nitonya kwambĩĩa kwĩkala ta iteũmaũnga kana ta iteũmaĩkĩĩa. Nũndũ wa kĩtumi kyu mavinda angĩ mũsyai nũtonya kũkũlya mwana wake: “We ndũkwona maũndũ ala neekie nũndũ waku?” Ĩndĩ syana nitonya kwĩthĩwa iilyĩ ũu nũndũ mũsyai ndaneethĩawa vakuvĩ nasyo. Mũsyai atonya kwĩka ata nĩ kana atũngĩĩe ngwatanĩo yake na syana?

⁸ Mũvoye Yeova aũtethye ũelewe kĩla kĩũtuma andũ maku methĩwa mailyĩ ũu. O na ĩngĩ, ĩla mũũea ngewa ĩtĩkĩla kana o naku wĩ na mavĩtyo, na ũyĩtya ũekeo. Andũ maku moona kana nũtatĩte ũndũ ũtonya ũlũnge maũndũ, makamanya kana wĩĩka maũndũ wĩ na ngoo ntheu. Waendeea kwĩthĩwa na kĩthito vamwe na wũmĩĩsyo, ĩtina wa ĩvinda andũ maku nĩmatonya kwambĩĩa kũkwenda ĩngĩ na kũũnenga ndaĩa.

‘KŨSŨVĨA ALA MAKU’

9. Nĩkĩ ti lasima tũsembany’e na syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ nĩ kana ‘tũsũvĩe ala maitũ’?

⁹ Mũtũmwa Vaulo awetie kana ĩla Aklĩsto akũũ meethĩwa matatonya kwĩsũvĩa, syana syoo na esũkũũe nĩmaĩle “kũmaĩva asyai moo.” Ĩndĩ Vaulo eekĩie Aklĩsto onthe vinya meanĩwe nĩ syĩndũ ila sya lasima, nasyo nĩ lĩu, ngũa, na wĩkalo. Tũyaĩle kũthĩnĩkĩa mũno kwĩyambatya kĩlasi kana kũthĩnĩka ũndũ vataĩle kwondũ wa ĩvinda yĩla yũkĩte. (Soma 1 Timotheo 5:4, 8; 6:6-10.) Ti lasima Mũklĩsto asembany’e na mothwii ma nthĩ ĩno ĩvĩtĩte nĩ kana ‘asũvĩe ala make.’ (1 Yoa. 2:15-17) O na tũyaĩle kwĩtĩkĩla “ũkengani wa ũthwii” kana “mawĩmakĩo ma thayũ ũũ” ilikye mũsyĩ witũ mũisyonĩ wa kũema ‘kũkwata ũla thayũ wa w’o’ nthĩnĩ wa nthĩ nzaũ yĩ na ũlũngalu.—Mko. 4:19; Luka 21:34-36; 1 Tim. 6:19.

10. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa ũĩ kũlea kwĩlikya makoaninĩ?

¹⁰ Yeova nĩwĩthĩawa esĩ kana nĩtwĩthĩawa na vata wa mbesa maũndũnĩ mana. Ĩndĩ ũĩ wa Ngai now’o ũtonya kũtũsũvĩa na kũtuma twĩkala nesa, na ti mbesa. (Mũta. 7:12; Luka 12:15) Mavinda maingĩ andũ ala mekwenda kũthamĩĩa mũingo maisũanĩaa mũno metũmĩa mbesa siana ata, o na mayĩthĩawa mesĩ kana no mathi kũu na makaema kũkwata mbesa. Ĩndĩ ũw’o nĩ kana kũthamĩĩa mũingo nĩkũtonya kũũlikya mũisyonĩ mũthũku mũno. Andũ aingĩ ala mathamĩĩa mũingo mesaa kwĩnũka me na mathiĩ maingĩ. Vandũ va kwĩthĩwa na ũthasyo mwingangĩ wa kũmũthũkũma Ngai, matw’ĩkaa ngombo sya ala mamakovethetye mbesa. (Soma Nthimo 22:7.) Kwoou, ũndũ wa mbee ũla waĩle kwĩka nĩ kũtata vyũ ndũkelikye makoaninĩ.

11. Kwĩka mĩvango mĩseo ya syĩndũ ila mũũthooa na kũmĩatĩĩa kũtonya kũmũtethya ata?

¹¹ Ũla mwana-a-asa wĩtawa Eduardo nĩweethĩie kana nĩ kenda aendee kwĩkala vamwe na andũ make, yaĩ no nginya emanyĩsye kũtũmĩa mbesa nesa. E na mũka nĩmavangĩĩie kũthooaa o syĩndũ ila sya lasima. Vate nzika, ũsu ndwaĩ ũndũ wĩ laisi nũndũ tene mamanyĩĩte kũthooaa syĩndũ mbingĩ. Ĩndĩ onthe nĩmakwatie mbau mũvango ũsu, na mayaanangaa mbesa kwĩka maũndũ mate ma lasima.b Eduardo easya ũũ: “Kwa ngelekany’o, syana syakwa syasomeaa sukulunĩ ite sya silikalĩ, ĩndĩ nasyumisye ku na naitwaa o sukulunĩ nzeo sya silikalĩ.” E na andũ make nĩmavoyie akwate wĩa ũtelikĩlĩĩla mĩvango yoo ya ũthaithi. Yeova asũngĩie mboya syoo ata?

12, 13. Eduardo eekie ata nĩ kana atetheesye andũ make? Yeova amũathimie ata nũndũ wa kũlea kũsembany’a na maũndũ ma kĩ-mwĩĩ?

¹² Eduardo easya: “Myaka ĩlĩ ya mbee yaĩ myũmũ mũno. Mbesa ila navithĩlĩĩle syaendee kũthela, na kĩla nakwataa kĩyatoetye kũĩvĩa syĩndũ syonthe, na neew’aa nĩ na mĩnoo mingĩ. Ĩndĩ tũyoonaa ũu ta ũndũ nũndũ nĩtwaendaa maũmbanonĩ onthe, na nĩtwaendaa ũtavany’a twĩ vamwe.” Eduardo nĩwatwie vyũ kana ndakaaĩtĩkĩla wĩa o na ũmwe ũla ũkatuma ekala vaasa na andũ make kwa vandũ va myei kana myaka. Easya: “Vandũ va ũu, nĩnemanyĩisye mawĩa me kĩvathũkany’o nĩ kana wĩa ũmwe waaa, nĩthũkũme ũla ũngĩ.”

¹³ Nũndũ Eduardo aĩvaa ila mbesa wataĩtwe o kavola kwa kavola, ayĩsa kũmina kũĩva asyĩĩvĩie ũsyao mwingĩ mũno. Ĩndĩ ndaatw’a ũu ta ũndũ nũndũ nĩwakwatie ĩvinda yingĩ ya kwĩthĩwa vamwe na andũ make, na kwĩka maũndũ ũndũ Yeova wendaa asyai meke. Eduardo easya: “Mbesa ila nĩkwataa iivikĩĩa ila nakwataa nĩ mũingo, o na nĩ nini mbee wa mavinda 10. Ĩndĩ tũikomaa na nzaa. ‘Kw’oko kwa Yeova ti kũkuvĩvye.’ O na nĩtwoosie ũvainia. Na ũndũ wa kũtanĩthya nĩ kana, ĩtina wa ũu nĩkwaekie kwĩthĩwa kwĩ kũmũ, na kwoou tũithĩnĩkaa mũno kũkwata syĩndũ ila sya lasima.”—Isa. 59:1.

ANDŨ MA MŨSYĨ

14, 15. Mũtonya kwĩka ata ĩla mwathing’ĩĩw’a nĩ andũ ma mũsyĩ mũlekeleelye maũndũ ma kĩ-veva nũndũ wa maũndũ ma kĩ-mwĩĩ? Kwĩka ũu kũtonya kũete moathimo meva?

¹⁴ Kũndũ kwingĩ andũ monaa maĩle kũnenga anyanyae moo na andũ ma mũsyĩ mbesa na mĩthĩnzĩo. Eduardo easya: “Kyu nĩ kĩthĩo kitũ, na nĩtũtanĩaa kũnengane syĩndũ.” Ĩndĩ easya: “No vethĩawa mĩvaka. Nĩnĩeleasya nesa andũ ma mũsyĩ kana ngeekaa ũndũ ndonya nĩmatetheesye ĩndĩ ndiketĩkĩla ũu wanange mĩvango yitũ ya ũthaithi, kana ũtume ndeanĩsya mavata ma kĩ-veva ma andũ makwa.”

¹⁵ Andũ aingĩ ala matw’a kũsyoka mũsyĩ, o na ala maleaa kũthamĩĩa mũingo matiĩte andũ moo, nĩmavũthaw’a na makathatĩwa nĩ andũ ma mũsyĩ nũndũ methĩawa mamekwetye. O na angĩ nĩmakusaa ngoo na mayasya asu maimendete. (Nth. 19:6, 7) Ũla mwĩĩtu wa Eduardo wĩtawa Anna easya: “Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, ĩla twalea kũlekeleelya maũndũ ma kĩ-veva nũndũ wa maũndũ ma kĩ-mwĩĩ, andũ amwe ma mũsyĩ nĩmonaa ũndũ ũthaithi witũ ne wa vata. Ĩndĩ we wĩona ta makesa kũelewa ũu ethĩwa ũkeekaa o ũndũ mekwenda?”—Sianĩsya na 1 Vetelo 3:1, 2.

MŨĨKĨĨE NGAI

16. (a) Mũndũ atonya ‘kwĩkenga ata mwene’? (Yak. 1:22) (b) Yeova aathimaa motwi meva?

¹⁶ Mwĩĩtu-a-asa ũmwe wathamĩĩe mũingo atiĩte mũũme na syana eeie atumĩa ma kĩkundi atĩĩ: “Tũneevatie maũndũ maingĩ mũno nĩ kana nũke kũũ. O na mũemewa nũnaekie kũtw’ĩka mũtumĩa wa kĩkundi. Kwoou nĩĩkwatya Yeova nũkũtũathima mũno nũndũ nĩnũkie kũũ.” Yeova aathimaa o motwi ala tweeka twĩ na mũĩkĩĩo kwake, ĩndĩ ndatonya kũathima motwi matosanĩte na kwenda kwake, na mũno mũno ethĩwa metuma tũtia ianda sitũ ũseũvyonĩ wake vate kĩtumi kĩseo.—Soma Aevelania 11:6; 1 Yoana 5:13-15.

17. Nĩkĩ twaĩle kũmanthaa ũtao wa Yeova tũtanamba kwĩka ũtwi, na tũtonya kwĩka ũu ata?

¹⁷ Manthaa ũtao wa Yeova ũtanamba kwĩka ũtwi kana kwĩlikya maũndũnĩ, ĩndĩ ti ĩtina wa kwĩka ũu. Mũvoye aũtongoesye, na aiũnenga ũĩ na veva mũtheu. (2 Tim. 1:7) Ĩkũlye-ĩ, ‘Nĩ ĩndĩĩ nendaa kũmwĩw’a Yeova kuma ngoonĩ? No nĩmwĩw’e ĩla nĩ thĩnanĩ mũnene?’ Ethĩwa no wĩke ũu, ĩkũlyo nĩ, We nĩwĩyũmbanĩtye kũmwĩw’a o na ethĩwa no nginya wĩtheesye kĩlasi? (Luka 14:33) Kũlya atumĩa maũnenge ũtao kuma Maandĩkonĩ, na ũiũatĩĩa. Weeka ũu, ũkoonany’a wĩ na mũĩkĩĩo kana Yeova akaũtetheesya o tondũ ũkwathĩte. Atumĩa maitonya ũkwĩkĩa motwi, ĩndĩ no maũtetheesye wĩke ũtwi ũla ũtonya ũkũetee ũtanu.—2 Ako. 1:24.

18. Nũũ wĩ na kĩanda kya kũsũvĩa mũsyĩ, na ala angĩ matonya kũmũtetheesya ata?

¹⁸ Yeova endaa ala me na mĩsyĩ masũvĩe mĩsyĩ yoo kĩla ĩvinda. Nĩtwaĩle kũmakatha na kũmalilikana mboyanĩ ala mekaa ũu mateũtia mĩsyĩ yoo o na ĩla matatwa kana mathing’ĩĩw’a meke ũu. O na ĩngĩ, nĩtũkwataa mwanya wa kũmony’a kana nĩtũmendete ĩla makwatwa nĩ mĩisyo, kana ĩla makwatwa nĩ thĩna ũkwenda ũiiti wa mĩtũkĩ. (Aka. 6:2, 5; 1 Vet. 3:8) Ĩla vaumĩla maũndũ ta asu, we no ũtetheesye Mũklĩsto ũngĩ kwa kũmũnenga mbesa kana kũmũmanthya wĩa kĩsionĩ? Weeka ũu, ũkeethĩwa wamwĩtaana ndakatie mũsyĩ wake athi kũmantha wĩa kũasa.—Nth. 3:27, 28; 1 Yoa. 3:17.

LILIKANA KANA YEOVA NĨ MŨTETHEESYA WAKU!

19, 20. Nĩkĩ Aklĩsto methĩawa mate na nzika kana Yeova ndalea kũmatetheesya?

¹⁹ Maandĩko matwĩĩte ũũ: “Mũikethĩwe na wendi wa mbesa; ĩanĩwai nĩ syĩndũ ila mwĩ nasyo: nũndũ [Ngai] nĩwaisye, Ndikakũnyivĩa o na ata, na ndikakũtia o na ĩndĩĩ. Kwondũ wa ũu nĩtũkwasya na ũnyiau, Mwĩaĩi nĩ mũtetheesya wakwa; ndikakĩa: Mũndũ akambĩka ata?” (Aevl. 13:5, 6) Tũtonya kũatĩĩa ũtao ũsu ata?

²⁰ Mwana-a-asa ũmwe wĩkalaa nthĩ ĩte na ũkwati mwingĩ na wĩthĩĩtwe e mũtumĩa kwa ĩvinda ĩasa aĩtye ũũ: “Mavinda maingĩ andũ nĩmawetaa mũno ũndũ Ngũsĩ sya Yeova syĩthĩawa syĩ na ũtanu. O na nĩmonaa kana Ngũsĩ ila ngya syĩthĩawa syĩkĩĩte ngũa nesa, na syĩthĩawa iendee nesa kwĩ andũ ala angĩ.” Ũndũ ũsu wosanĩte nesa vyũ na kĩla Yesũ wathie ala meanĩsya maũndũ ma Ũsumbĩ mbee. (Mt. 6:28-30, 33) Vate nzika, Ĩthe waku wa ĩtunĩ, Yeova, nũkwendete na akwendeaa ũseo wĩ na syana syaku. Mbivilia yaĩtye: “Metho ma Yeova maendaa kũũ na kũũ nthĩ yonthe, eyonan’ye e vinya kwondũ wa ala ngoo syoo imwelekele syĩ mbĩanĩu.” (2 Mav. 16:9) Nũtũnengete mĩao ĩtũtetheesye nthĩnĩ wa mĩsyĩ yitũ, na ĩtũtetheesye kũmanya ũndũ tũtonya kwĩanĩsya mavata maitũ. Kũatĩĩa mĩao ĩsu kũmũĩkĩĩthasya kana nĩtũmwendete na nĩtũmũĩkĩĩe. Ndeto yake yaĩtye: “Kũmwenda Ngai nĩ kũũ, tũkwatae mĩao yake: na mĩao yake ti mĩito.”—1 Yoa. 5:3.

21, 22. Nĩkĩ ũtw’ĩte kũmũĩkĩĩa Yeova?

²¹ Ũla mwana-a-asa wĩtawa Eduardo easya: “Nĩnĩsĩ kana ĩvinda yĩla naaisye nde vakuvĩ na kĩveti na syana syakwa ndyĩsa kũyona ĩngĩ, ĩndĩ nditindĩaa kwĩlila. O na kau andũ ala nathũkũmaa namo ũmũnthĩ nĩ athwii, mayĩthĩawa na ũtanu. O na mĩsyĩ yoo yĩthĩawa na mathĩna kĩkũ. Ĩndĩ ithyĩ twĩthĩawa na ũtanu mwingĩ mũno! Na nĩnĩw’aa mũyo kwona ũndũ ana-a-asa ala angĩ kũũ, o na kau nĩ ngya, matataa kwĩanĩsya maũndũ ma kĩ-veva mbee. Ithyonthe nĩtwonaa nesa kana ila ndeto sya Yesũ nĩ sya w’o.”—Soma Mathayo 6:33.

²² Kwoou ĩthĩwa na ũnyiau! Mwĩw’ae Yeova na ũimũĩkĩĩa. Kũmwenda Yeova, kĩveti kyaku, na syana syaku kũkatuma ũtongoesya mũsyĩ waku nesa. Weeka ũu, ũkoona nesa ki kana ‘Mwĩaĩi nĩ mũtetheesya waku.’