We Nũtanaa Kũmanya Kana Yeova Nũkũsyaĩĩsye?

1, 2. Ve kĩvathũkany’o kĩva katĩ wa Yeova na kamela ila syĩkĩawa ndukanĩ?

NTHĨ mbingĩ nĩsyĩthĩawa na nduka syĩkĩĩtwe kamela. Ene ma nduka isu mekĩaa kamela nĩ kana mone andũ ala meũthooa syĩndũ ndukanĩ syoo, na ala mooya syĩndũ. Visa ila syakũnwa nĩ kamela isu nitetheeasya ene masikate ing’ei. Nũndũ wa kamela isu, ti laisi mũndũ kũya na ayĩvitha.

² Ĩndĩ ĩkũlyo nĩ, Yo no tũelekany’e Asa witũ wĩ wendo, Yeova, na kamela isu? Nĩ w’o, Mbivilia nĩyaĩtye kana metho make “me kĩla vandũ.” (Nth. 15:3) Ĩndĩ ũu nĩ kwasya kana Yeova atindĩaa kũsyaĩĩsya ũndũ tũkwĩka? We Ngai atũsyaasya nĩ kana twatũla mĩao yake atũkũne mũnzyũ? (Yel. 16:17; Aevl. 4:13) Ti w’o o na vanini! Yeova atũsyaasya nũndũ nũtwendete, na nũndũ atwendeaa ũseo.—1 Vet. 3:12.

3. Nĩ maũndũ meva atano tũkwĩmanyĩsya ĩũlũ wa ũndũ Yeova ũtũsũvĩaa?

³ Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũelewe kana Ngai ekalaa atũsyaĩtye nũndũ nũtwendete? Ekai twĩmanyĩsye ũndũ wĩkaa ũu. Ekaa ũu (1) kwa kũtũkany’a tũtanamba kwĩka naĩ, (2) kwa kũtũlũnga ĩla twoosa ĩtambya yĩtaĩle, (3) kwa kũtũtongoesya na myolooto ĩla yĩ Ndetonĩ yake, (4) kwa kũtũtetheesya ĩla twakwatwa nĩ matatwa, na (5) kwa kũtũathima ĩla tweeka ũseo.

NGAI NŨTŨKANASYA

4. Kĩeleelo kya Yeova kyaĩ kyaũ ĩla wamũkanisye Kaini aimwĩa kana ve naĩ ‘yoovetye mũomonĩ’?

⁴ Ũndũ wa mbee, ekai twĩmanyĩsye ũndũ Yeova ũtũkanasya tũtanamba kwĩka naĩ. (1 Mav. 28:9) Nĩ kana tũelewe nesa ũndũ ũũ, kwa nĩtũsũanĩe ũndũ Yeova weekie ĩla Kaini waĩ “mũthilĩku mũno,” nĩkwĩthĩwa ũ Yeova ndaamwĩtĩkĩla. (Soma Mwambĩlĩlyo 4:3-7.) Yeova amwĩie Kaini ‘nĩeke nesa.’ Ĩndĩ amũkany’a kana alea kwĩka nesa, amanye kana naĩ ‘yooveetye mũomonĩ.’ Ĩtina wa ũu Ngai amwĩie: “Ĩndĩ naku ũmĩsumbĩke.” Ngai endaa Kaini ethukĩĩsye ũkany’o ũsu nĩ kana ‘etĩkĩlwe.’ Keka Kaini nĩweetĩkĩlile ũkany’o ũsu, ethĩwa aendeeie kwĩthĩwa na ũnyanya mũseo na Ngai.

5. Yeova atũmĩaa nzĩa syĩva kũtũkany’a?

⁵ Nao nata ũmũnthĩ? Metho ma Yeova methĩawa mene vyũ kĩla kĩ ngoonĩ sitũ, na kwoou tũyĩsa kũmũvitha mesilya na mawendi maitũ. O na kũtw’ĩka Ĩthe witũ wĩ wendo endaa twĩthĩwe twĩ alũngalu, ndatũlasimĩthasya tũalyũle mwĩkalĩle witũ. Yeova atũmĩaa Ndeto yake, Mbivilia, kũtũkany’a tũtanamba kwosa ĩtambya yĩtaĩle. Ekaa ũu ata? Ĩla tũũsoma Mbivilia kĩla mũthenya, nĩtwonaa mĩsoa ĩtonya kũtũtetheesya tũkakĩlya vinya mĩtuo mĩthũku na mosũanĩo mate maseo. O na ĩngĩ, mavuku maitũ nĩmatonya kũelesya nesa ũndũ mũna twĩthĩĩtwe tũyenda kũũkĩlya vinya, na makonany’a ũndũ tũtonya kwĩka ũu. Na eka ũu, maũmbano maitũ ma kĩkundi nĩmatũtetheeasya kũkwata ũtao o ĩvindanĩ yĩla twĩĩ na vata naw’o!

6, 7. (a) Nĩkĩ tũtonya kwasya kana ũvoo ũla tũkwataa ithyonthe ũĩkĩĩthasya kana Yeova nũkwendete we mwene? (b) We ũtonya kũtetheka ata nũndũ wa kũsũvĩwa nĩ Yeova?

⁶ Mokany’o asu onthe meonany’a kana Yeova ethĩawa asyaĩĩsye kĩla ũmwe witũ, nũndũ nũtwendete. Nĩ w’o kana ndeto ila syĩ Mbivilianĩ syĩthĩĩtwe vo kwa myaka mingĩ, mavuku ala maumaw’a nĩ ũseũvyo wa Ngai methĩawa kwondũ wa andũ aingĩ ki, na ũtao ũla tũkwataa maũmbanonĩ maitũ umaw’a kwondũ wa kĩkundi kyonthe. Ĩndĩ o na ethĩwa maũndũ asu onthe methĩawa mekĩtwe kwondũ wa andũ aingĩ, Yeova ethĩawa ayenda we mwene ũtũnge mesilya maku Ndetonĩ yake nĩ kana wĩke ũla waĩle. Kyu kĩonany’a nesa kana Yeova nũkwendete.

⁷ Nĩ kana ũkany’o wa Ngai ũtũtethye, no nginya twambe kũmanya kana we nũtũthĩnĩkĩaa. Ĩtina wa ũu, twaĩle kwĩka kwosana na Ndeto yake kwa kũvetanga mosũanĩo onthe ala matamwendeeasya. (Soma Isaia 55:6, 7.) Twaatĩĩa mokany’o ala twanengwa, tũkeesũvĩana na mathĩna maingĩ mũno. Nao nata twalea kwĩthukĩĩsya? Ĩthe witũ wĩ wendo atũtetheeasya ata?

ASA WITŨ NŨTŨLŨNGAA NŨNDŨ NŨTWENDETE

8, 9. Ũtao ũla Yeova ũtũnengae kwĩsĩla athũkũmi make wonanasya ata kana nũtwendete? Nengane ngelekany’o.

⁸ Ĩla twalũngwa, nĩtũmanyaa nesa kana Yeova nũtũsũvĩaa. (Soma Aevelania 12:5, 6.) Nĩ w’o kana vai mũndũ wĩw’aa mũyo ĩla ũkũlũngwa kana ũkũkanw’a. (Aevl. 12:11) Ĩndĩ kwamba ũsũanĩa ĩũlũ wa mũndũ ũkwenda kũũlũnga. We ekaa ata? No nginya ethĩwe esĩ thĩna ũla wĩ naw’o, na ethĩwa thĩna ũsu no wanange ũnyanya waku na Yeova Ngai. O na ĩngĩ no nginya atate ndakakũũmĩsye, na no nginya ethĩwe na wendi wa kũmantha ĩvinda aũtetheesye aitũmĩa Mbivilia nĩ kana ũmanye ũndũ ũtonya kũalyũka ũmwendeesye Ngai. Ũu now’o Yeova wĩkaa, nũndũ no we wĩthĩawa aumanĩte na ũtao ũla tũũnengwa.

⁹ Nĩ kana tũelewe ũndũ ũsu nesa, kwa nĩtũsũanĩe ngelekany’o ĩno. Mwana-a-asa ũmwe aĩ na kĩmanyĩo kya kwĩloela visa sya ũlaalai atanamba kwĩmanyĩsya ũla w’o, ĩndĩ aekana nakyo. Thĩna nĩ, wendi ũsu wake ndwaauma ngoonĩ. Ĩla wathooie simũ nzaũ, nĩwasyokeie kĩla kĩmanyĩo. (Yak. 1:14, 15) Nĩwambĩĩie kũtũmĩa simũ ĩsu kwĩloela mavisa ma ũlaalai Indanetinĩ. Mũthenya ũmwe atavanasya na mũtumĩa ũmwe wa kĩkundi maitũmĩa simũ. Mũtumĩa ũsu nĩwamũvoyie simũ ĩsu nĩ kana amanthe namba wendaa sya simũ. Ĩla mũtumĩa ũsu wambĩĩie kũmĩtũmĩa, nĩvaumĩlile isese itaĩle sya Indaneti. Ĩndĩ kavaa ũu isese isu syaumĩlile nũndũ mwana-a-asa ũsu witũ aĩ thĩnanĩ kĩ-veva. Nĩwakwatie ũtao ĩvindanĩ yĩla yaaĩle, aatĩĩa ũtao ũsu, na ĩndĩ esa kũtia kĩmanyĩo kyu kyake. Twaĩle kwĩw’a mũyo nũndũ Ĩthe witũ wa ĩtunĩ nũtũthĩnĩkĩaa, na nĩwonaa naĩ ila tũvithĩte na aitũlũnga tũtanamba kwaa!

KŨATĨĨA MYOLOOTO YA MBIVILIA NĨKŨTŨUNAA

10, 11. (a) Nĩ kwa nzĩa yĩva tũtonya kũmwĩkwatya Yeova atũtongoesye? (b) Mũsyĩ ũmwe wamanyie ata kana kũmwĩkwatya Yeova nĩ ũndũ wa vata?

¹⁰ Mũandĩki wa Savuli amwinĩie Yeova akyasya: “Ũkandongoeasya na ũtao waku.” (Sav. 73:24) Ĩla twenda ũtao, no ‘tũmwĩkwatye’ Yeova kwa kũsoma Ndeto yake nĩ kana tũmanye woni wake. Kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia nĩkũtũtethasya twĩthĩwe na ũnyanya mũseo na Yeova, o na nĩkũtũtethasya tũmanye ũndũ tũtonya kwĩanĩsya mavata maitũ na ma andũ maitũ.—Nth. 3:6, The Holy Bible in Current Kikamba Language.

¹¹ Kwasũanĩa ngelekany’o ĩmwe nzeo ĩkwonany’a ũndũ Yeova ũtũtongoeasya. Ve mwana-a-asa ũmwe ũkomboete mũũnda iĩmanĩ sya Masbate, nthĩ ya Philippines. Mwana-a-asa ũsu na kĩveti kyake nĩ mavainia ma kĩla ĩvinda, na me na andũ aingĩ ma kũsũvĩa. Mũthenya ũmwe nĩmaseng’ie ĩla makwatie valũa meĩtwe nĩ mũndũ ũla wamakomboethetye mũũnda mevete vo. Nĩkĩ wameie mevete? Nũndũ maanangĩwe ĩsyĩtwa meĩtwe ti aĩkĩĩku. O na kau mwana-a-asa ũsu nĩwasaanĩaw’a nĩ kũla ũkũtwaa andũ make, aisye ũũ: “Yeova nũkũtũsũvĩa. Ndaleaa kũtũsũvĩa, o na twakwatwa nĩ kyaũ.” Mwana-a-asa ũsu aĩ na kĩtumi kĩseo kya kũmũĩkĩĩa Yeova. Ĩtina wa mĩthenya mĩvũthũ, mwana-a-asa ũsu na mũsyĩ wake nĩmeewie mũyo ĩla mwene mũũnda wameie maikathi. Ko kweekĩkie ata? Mwene mũũnda nĩwekalĩte asyaĩĩsye mwana-a-asa ũsu na mũsyĩ wake na eethĩa kana o na kau nĩmaneenewe naĩ, maendeeie kwĩkala mauĩtye na me na ndaĩa nũndũ nĩmaatĩĩe myolooto ya Mbivilia. Ũndũ ũsu wakiitie ngoo ya mwene mũũnda mũno nginya amongela kĩsio kĩngĩ. (Soma 1 Vetelo 2:12.) Ũu wĩonany’a nesa kana twaatĩĩa myolooto ya Mbivilia, Yeova akatũtetheeasya tũmĩanĩsye na mathĩna.

NGAI NĨWE ŨTŨNENGAE VINYA WA KŨMĨĨSYA MATATWA

12, 13. Nĩ maũndũ meva matonya kũũkwata ũkona Ngai ta ũteũkũũnga?

¹² Mavinda amwe nĩtũtonya kũkwatwa nĩ thĩna na ũkaema kũthela mĩtũkĩ. Kwa ngelekany’o, nĩtũtonya kwĩthĩwa na ũwau mũthũku, tũkethĩwa tũivĩngwa nĩ andũ ma mũsyĩ, kana o tũithĩnw’a nĩ andũ angĩ. O na ĩngĩ, mavinda angĩ nĩtũemanawa mũno na amwe kĩkundinĩ nũndũ tũivw’anene.

¹³ Kwa ngelekany’o, nũtonya kwĩw’a woo nũndũ wa kwona ta watavw’a ndeto ite nzeo nĩ mwana-a-asa mũna. O na no wĩkũlye ũũ ũseng’ete, ‘Mũndũ wĩ ũseũvyonĩ wa Ngai atonya ata kũndavya ndeto ta isu?’ Na ĩndĩ ũyĩkalanga, ũyona mwana-a-asa ũla ũnaũtavisye ndeto isu akwata kĩanda kĩna kĩkundinĩ, na ũyĩthĩa ala angĩ monaa ate kaũndũ. Nũndũ wa ũu, nũtonya kwĩkũlya-ĩ, ‘Ũu ũtonyeka ata? Tene Yeova ko ũlalĩtye? We no ũkesa kwosa ĩtambya?’—Sav. 13:1, 2; Ava. 1:2, 3.

14. Nĩkĩ mavinda amwe Ngai ũtonya kũlea kwosa ĩtambya ĩla twĩ na thĩna mũna?

¹⁴ Yeova nũtonya kwĩthĩwa e na kĩtumi kĩseo kya kũlea kwosa ĩtambya. Kwa ngelekany’o, o na kau no wone ũla mwana-a-asa ta we wĩ na mavĩtyo, woni wa Ngai nũtonya kwĩthĩwa wĩ kĩvathũkany’o. Ngai nũtonya kwĩthĩwa ayona no uwe wĩ na mavĩtyo mbee wa ũndũ ũũsũanĩa. O na kau ndeto ila wataviw’e nitonya kwĩthĩwa syakwĩw’ĩthisye woo, no kwĩthĩwa syaĩ na ũtao mũseo waaĩle kũũsũanĩa. Kwasũanĩa ngelekany’o ĩno ya Mwana-a-asa Karl Klein, ũla waĩ wa Nzama Ĩla Ĩtongoesye. Mwana-a-asa ũsu aandĩkie kana mũthenya ũmwe Mwana-a-asa J. F. Rutherford nĩwamũkanisye ateũmũvuva. Ĩtina wa kavinda, Mwana-a-asa Rutherford nĩwamũkethisye Mwana-a-asa Klein ew’ĩte mũyo. Amũkethisye: “Ũvoo, Karl!” Ĩndĩ nũndũ Mwana-a-asa Klein nĩwathatĩtw’e nĩ ũkany’o ũla wanengetwe, akethekie na mang’oo. Ĩla Mwana-a-asa Rutherford woonie kana Mwana-a-asa Klein no wakundĩkĩte ngoo, nĩwamũkanisye ethĩwe e metho ndakasindwe nĩ Ndevili. Mwana-a-asa Klein esie kũandĩka ũũ: “Ĩla twaendeea kũmũthatĩa mwana-a-asa, na mũno mũno ethĩwa atũtavya kĩndũ eeaĩle kũtũtavya nĩ kana eanĩsye wĩa wake, twĩthĩawa twamũnenga Ndevili mwanya.”a

15. Twaĩle kũlilikana kyaũ ĩla twĩ thĩnanĩ?

¹⁵ Mavinda amwe nĩtũtonya kwambĩĩa kũemwa nĩ kũmĩĩsya ĩla thĩna witũ waendeea kwa ĩvinda ĩasa. Twaĩle kwĩka ata tweew’a ũu? Kwasũanĩa ngelekany’o ĩno. Twasye woletye lainĩ kĩthiinĩ weteele kũthiĩwa mbemba. Ndwĩsĩ wĩĩsa kũvikĩwa ĩndĩĩ. Ũkekya ngoo na ũithi kĩthiinĩ kĩngĩ, nũtonya kwĩthĩa andũ aingĩ kũte ala watia vala wauma. Nũndũ wa ũu, nũtonya kũkua ĩvinda ĩasa ũyĩsa kũthiĩwa. Ĩndĩ takethĩwa no wũmĩĩisye wekala kĩthiinĩ o kĩla kya mbee, wĩthĩwa ũvikĩiwe mĩtũkĩ. O ta ũu, waatĩĩa maũndũ ala mawetetwe Mbivilianĩ ũtekwambamba, Yeova akaũtetheesya ũmĩĩsye thĩna ũla wĩ naw’o.

16. Nĩ ũndũ ũngĩ wĩva ũtonya kũtuma Yeova alea kũtũvetea matatwa?

¹⁶ Yeova nũtonya kũema kũtũvetea matatwa nĩ kana matatwa asu matũmanyĩsye ũndũ mũna wa vata. (Soma 1 Vetelo 5:6-10.) Ĩndĩ ũu ti kwasya kana Ngai nĩwe ũtũeteae matatwa. (Yak. 1:13) ‘Mũvinganĩsya witũ Ndevili’ nĩwe ũtũeteae matatwa ala maingĩ. Ĩndĩ ĩla twakwatwa nĩ mathĩna, Ngai nũtonya kũekana namo nĩ kana matũtetheesye twĩane kĩ-veva. Nĩwonaa mathĩna maitũ, na nũndũ nĩwe ‘ũtũsũvĩaa,’ ndakaeka tũthĩne kwa ĩvinda ĩasa mũno, ĩndĩ no kwa “ĩvinda ĩnini.” We nũtanaa kũmanya kana Yeova nũkũsyaĩĩsye ĩla ũũthĩna, na kana nũndũ nũkũthĩnĩkĩaa ndakalea ũkũtetheesya ndũkeyĩtũke?—2 Ako. 4:7-9.

YEOVA AKAKŨATHIMA

17. Yeova amanthaa ala mailyĩ ata, na nĩkĩ?

¹⁷ Ngai nũtũsyaasya e na kĩeleelo kĩngĩ kĩseo mũno kĩla kĩtwĩkĩaa vinya. Ĩvinda yĩmwe Yeova nĩwamũtũmie mwoni Aanani akamũtavye Mũsumbĩ Asa atĩĩ: “Metho ma Yeova maendaa kũũ na kũũ nthĩ yonthe, eyonan’ye e vinya kwondũ wa ala ngoo syoo imwelekele syĩ mbĩanĩu.” (2 Mav. 16:9) O na vala Ngai ndaaona Asa e na ngoo mbĩanĩu, we ndakalea ‘ũkwony’a vinya’ wake ethĩwa ũkaendeea kwĩka maũndũ ala maĩle. Ũu nĩ kwasya kana akaũsũvĩa na aikũathima.

18. Waĩle kũlilikana kyaũ ĩũlũ wa Yeova ĩla woona ta vate mũndũ wonaa maũndũ ala maseo wĩkaa? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya 27.)

¹⁸ Ngai endaa ‘tũmanthe ũseo,’ ‘twende ũla ũseo,’ na ‘tũyĩka ũseo’ nĩ kana ‘atwĩke nesa.’ (Amo. 5:14, 15; 1 Vet. 3:11, 12) Yeova nĩwonaa ala alũngalu, na nũmaathimaa. (Sav. 34:15) Kwa ngelekany’o, sũanĩa ĩũlũ wa esikya elĩ Aisilaeli ala meetawa Sivila na Vua. Ĩla Aisilaeli maĩ ũkombonĩ Misili, Valao nĩwaumisye mwĩao tũvĩsĩ tw’onthe tũla twasyawa nĩ Aisilaeli tũawe. Ĩndĩ esikya asu elĩ matwie kũmwĩw’a Ngai kwĩ Valao. Nĩvatonyeka ũkethĩa wasya woo wa ngoo nĩw’o watumie malea kũaa syana isu. Vate nzika, Yeova nĩwoonie meko asu moo maseo na kwondũ wa ũu, amanenga mĩsyĩ yoo ene. (Kuma 1:15-17, 20, 21) Mavinda amwe nĩtũtonya kwona ta vate mũndũ wonaa maũndũ ala maseo twĩkaa. Ĩndĩ we Yeova nĩwonaa maũndũ onthe maseo ala twĩkaa, na ndakalea ũtũathima.—Mt. 6:4, 6; 1 Tim. 5:25; Aevl. 6:10.

19. Mwĩĩtu-a-asa ũmwe amanyie ata kana Yeova ndaemaa kwona maũndũ maseo ala tweeka?

¹⁹ Mwĩĩtu-a-asa ũmwe ũsyaĩwe nthĩ ya Hungary, ĩndĩ wĩkalaa Austria, nĩwamanyie kana Ngai nĩwoonaa kĩthito kyake. Ĩvinda yĩmwe nĩwatũmiwe akamanthe mũndũ mũka ũmwe ũneenaa kĩthyomo kya nthĩ ya Hungary o take nĩ kana emanyĩsye nake. Nĩwaendie kwake atekwananga saa, ĩndĩ ndaaĩthĩa mũndũ. Nĩwasyokie ĩngĩ na ĩngĩ kwa ĩvinda ya mwaka ũmwe na nusu. O na kau mavinda amwe nĩweesikawa nĩ ta ve mũndũ nyũmba, vai mũndũ waumaalaa. Ĩndĩ nĩwatiaa syĩndũ ta mavuku, valũa, na namba syake sya simũ. Mũthenya ũmwe ũla mũndũ mũka nĩwesie kũvingũa mũomo. Amũkethisye e mũtanu, na amwĩa: “Wĩmũthokye, tonyeleela. Nĩnĩsomete mavuku onthe ala waandiĩa, na nĩthĩawa o ngweteele.” Nĩkĩ mwĩĩtu-a-asa ũsu ũtamwonaa mavinda ala angĩ waendaa kwake? Kĩtumi nũndũ ĩvinda yĩu mũndũ mũka ũsu aĩ mũwau na akwete kũiitwa (chemotherapy), na nũndũ wa ũu, ndendaa kũneena na andũ. Mũthenya ũsu nĩmambĩĩie kwĩmanyĩsya Mbivilia. Vate nzika, Ngai nĩwaathimie mwĩĩtu-a-asa ũsu nũndũ wa kĩthito kyake!

20. We wĩw’aa ata nũndũ wa kũmanya kana Yeova ethĩawa akũsyaĩĩsye?

²⁰ Yeova nĩwonaa maũndũ onthe ala we wĩkaa, na vate nzika akakũathima. Nĩtwĩsĩ kana ndatũsyaasya nĩ kenda atũmanthe mavĩtyo o tondũ ila kamela syĩkĩĩtwe ndukanĩ syĩkaa. Ĩndĩ kũmanya kana nũtũsyaasya kũtumaa tũmwenda nũndũ nĩtwĩsĩ nũtũthĩnĩkĩaa, na ethĩawa ayenda mũno kũtũtetheesya na kũtũathima nũndũ wa moseo ala tweeka.