Thũkũma Ngai wĩ Mũĩkĩĩku o na Wakwatwa Nĩ ‘Mathĩna Maingĩ’

1. Nĩkĩ athũkũmi ma Ngai matatelemaa ĩla makwatwa nĩ mathĩna?

WE NŨTELEMAW’A nĩ kwĩthĩwa wĩsĩ kana ũkesĩla “mathĩnanĩ maingĩ” ũtanamba kũkwata mũthĩnzĩo wa thayũ wa tene na tene? No kwĩthĩwa ũtatelemaa. Wĩthĩwe ũnemanyĩisye ũw’o mĩtũkĩ kana wĩ mũthũkũmi wa Ngai wa ĩvinda ĩasa, nĩwĩsĩ kana mũndũ ndalea kũkwatwa nĩ mathĩna e nthĩ ĩno ĩtongoew’e nĩ Satani.—Ũvu. 12:12.

2. (a) Eka mathĩna ala makwataa andũ onthe, Aklĩsto makwatawa nĩ mathĩna angĩ meva? (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.) (b) Nũũ ũla ũtumaa tũkwatwa nĩ mathĩna, na twĩsĩ ata kana nĩwe?

² O na kau Aklĩsto nĩmakwatawa nĩ mathĩna ala makwataa “andũ ala angĩ,” mo nĩmakwatawa nĩ mathĩna angĩ me kĩvathũkany’o. (1 Ako. 10:13, The Holy Bible in Current Kikamba Language) Mathĩna meva? Nĩmathĩnaw’a mũno nũndũ nĩmamwĩw’aa Ngai. Yesũ eeie aatĩĩi make atĩĩ: “Ngombo ti nene kwĩ vwana wayo. Ethĩwa nĩmanthĩnisye, o nenyu makamũthĩn’ya.” (Yoa. 15:20) Nũũ ũla ũtumaa Aklĩsto makwatwa nĩ mathĩna ta asu? Vate nzika nĩ Satani nũndũ Mbivilia yaĩtye we nĩ ta “mũnyambũ ũkũluma” na ‘amanthaa kũya’ andũ ma Ngai. (1 Vet. 5:8) Satani atataa ũndũ ũtonya nĩ kana atũsiĩĩe tũikethĩwe amanyĩw’a aĩkĩĩku ma Yesũ. Kwasũanĩa kĩla kyamũkwatie mũtũmwa Vaulo.

THĨNA MŨSYĨNĨ WA LISITELA

3-5. (a) Vaulo akwatiwe nĩ mathĩna meva e Lisitela? (b) Ndeto ila waneenie ĩũlũ wa mathĩna ala mekwata Aklĩsto syaĩ sya kwaka kwa nzĩa yĩva?

³ Vaulo nĩwathĩniw’e mavinda maingĩ nũndũ wa mũĩkĩĩo wake. (2 Ako. 11:23-27) Ĩvinda yĩmwe nĩwathĩnĩiw’e Lisitela. Ĩvinda yĩu Vaulo na Valanava maĩ manavosya mũndũ ũmwe waĩ mwau maũũ kuma kũsyawa kwake, na andũ makambĩĩa kũmataĩa ta ngai. Aũme asu me elĩ nĩmambĩĩie kwĩsũva nguthu ĩsu ya andũ yeew’ĩte mũyo ndĩkamathaithe! Ĩndĩ ĩtina wa kavinda, Ayuti, ala maĩ avĩnganĩsya ma aũme asu, nĩmavikie na mamaingĩanĩsya na andũ. Ũu nĩwatumie maũndũ maalyũka mĩtũkĩ na andũ mamũkimanga Vaulo nginya mamũtia mayona ta mũkw’ũ.—Meko 14:8-19.

⁴ Ĩtina wa kũthi Ndelive, Vaulo na Valanava ‘nĩmaalũkile Lisitela, na Ikonio, na Andiokia, makĩlũlũmĩlya ngoo sya amanyĩw’a, makĩmataa mekalae ũla mũĩkĩĩonĩ, na maimony’a kana tũitĩa kũvĩtĩla mathĩnanĩ maingĩ tũilika ũsumbĩnĩ wa Ngai.’ (Meko 14:21, 22) Mũndũ atasũanĩĩte mũno no one ndeto isu sya Vaulo isaanĩtye. Nĩkĩ? Nũndũ kũtavya andũ kana makesĩla “mathĩnanĩ maingĩ” nĩ ũndũ wa kũmakya, ĩndĩ ti wa kwaka. Nĩkĩ ĩndĩ Mbivilia yaĩtye kana Vaulo na Valanava ‘nĩmalũlũmĩĩlye amanyĩw’a,’ o na kau maneenie ndeto ikwonany’a kana no nginya makwatwe nĩ mathĩna?

⁵ No tũkwate ũsũngĩo wa ĩkũlyo yĩu kwa kũsũanĩa nesa ndeto sya Vaulo. We ndaasya: “Tũitĩa kũmĩĩsya mathĩna maingĩ.” Vandũ va ũu, aisye ũũ: ‘Tũitĩa kũvĩtĩla mathĩnanĩ maingĩ tũilika ũsumbĩnĩ wa Ngai.’ Kwoou Vaulo nĩwalũlũmĩĩlye amanyĩw’a kwa kũkindĩlĩĩla mũthĩnzĩo ũla maĩ makwate nũndũ wa kwĩthĩwa me aĩkĩĩku. Mũthĩnzĩo ũsu ndwaĩ ndoto tũ. O nake Yesũ aisye atĩĩ: ‘Ũla wĩĩyũmĩĩsya kũvika mũminũkĩlyo, ũsu akatangĩĩwa.’—Mt. 10:22.

6. Andũ ala makomĩĩsya makakwata mũthĩnzĩo wĩva?

⁶ Tweethĩwa na wũmĩĩsyo tũkakwata mũthĩnzĩo. Aklĩsto etĩkĩw’a mauta makasumbĩka ĩtunĩ vamwe na Yesũ na mainengwa thayũ ũtatonya kũkw’a. Naw’o mũthĩnzĩo wa “malondu angĩ” ũkeethĩwa thayũ wa tene na tene vaa ĩũlũ wa nthĩ vala ‘ũlũngalu ũkethĩwa ũtwĩe.’ (Yoa. 10:16; 2 Vet. 3:13) Ĩndĩ o tondũ Vaulo waĩtye, tũitĩa kũkwatwa nĩ mathĩna ĩvindanĩ yĩĩ. Kwasũanĩa mĩthemba ĩlĩ ya matatwa amwe matonya kũtũkwata.

MATHĨNA MATEVITHANĨTYE

7. Nĩ mathĩna meva matonya kwĩtwa mathĩna matevithanĩtye?

⁷ Yesũ athanie ũũ: “Makamũnengane nzamanĩ; na mũkakũnĩwa masinakokenĩ; na mũkaũngama mbee wa makavana na asumbĩ.” (Mko. 13:9) Ndeto isu sya Yesũ syoonanasya kana Aklĩsto amwe maĩ makwatwe nĩ mathĩna matevithanĩtye. Mavinda amwe mathĩna asu no maetwe nĩ atongoi ma ndĩni kana ma siasa. (Meko 5:27, 28) Kwasũanĩa ĩngĩ ngelekany’o ya Vaulo. We Vaulo nĩwakĩaa kũkwatwa nĩ mathĩna ta asu? Aiee.—Soma Meko ma Atũmwa 20:22, 23.

8, 9. Vaulo oonanisye ata kana nĩwatw’ĩte kũmĩĩsya, na amwe ũmũnthĩ monanĩtye ata kana nĩmatw’ĩte kũmĩĩsya o take?

⁸ Satani nĩwaeteie Vaulo mathĩna, ĩndĩ okitana namo kwa ũkũmbaũ. Aisye atĩĩ: “Ndiũtala thayũ wakwa ta kĩndũ kwakwa, nĩ kana nĩtonye kwĩanĩsya mũendo wakwa, na ũthũkũmi ũla noosie kwa Mwĩaĩi Yesũ, kũkũsĩĩa ũla ũvoo mũseo wa mumo wa Ngai.” (Meko 20:24) Vate nzika Vaulo ndakĩaa kwĩsa kũthĩnw’a. Vandũ va ũu, nĩwatw’ĩte kũmĩĩsya, o na kwathi ata. Kĩla wathĩnĩkĩaa mũno nĩ “kũkũsĩĩa ũla ũvoo mũseo” o na akwatwa nĩ mathĩna.

⁹ O na ũmũnthĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa aingĩ methĩawa mailyĩ ta Vaulo. Kwa ngelekany’o, ve nthĩ ĩmwe Ngũsĩ imwe sya Yeova syĩthĩĩtwe syĩ mbove na ikomĩĩsya kwa ĩvinda ya myaka vakuvĩ 20, nũndũ wa kũlea kwĩlikya siasanĩ kana kaũnĩ. Ĩkoani yasyo ĩyaavikw’a kotinĩ nũndũ nthĩ ĩsu ndyaĩ na mũvango wa kũsila makoani ma andũ ala malea kwĩlikya siasanĩ kana kaũnĩ nũndũ wa wasya woo wa ngoo. Ĩla Ngũsĩ isu syooviwe, andũ masyo ma mũsyĩ nĩmavatiwe kũthi kũsyona. O na ĩngĩ imwe nĩsyavũiwe, na syathĩnw’a kwa nzĩa ingĩ.

10. Nĩkĩ tũtaĩle kũkĩa mathĩna ala maumĩlaa matataĩĩwe?

¹⁰ Isionĩ ingĩ, ana-a-asa maitũ nĩmomĩĩasya mathĩna ala maumĩlaa matataĩĩwe. Ũndũ ta ũsu wesa kũũkwata ndũkaateleme. Kwasũanĩa ngelekany’o ya Yosevu. Nĩwathooiw’e ũkombonĩ ĩndĩ Yeova “amumya mathĩnanĩ make onthe.” (Meko 7:9, 10) Yeova no akwĩke o ũu. Ndũkaaũlwe kana “Mwĩaĩi nĩwĩsĩ nzĩa ya kũmavonokya ala mamũkĩaa Ngai maume matatwanĩ.” (2 Vet. 2:9) Ĩkũlyo nĩ, We nũkũendeea kũmwĩkwatya Yeova ũkĩmanya kana nũtonya kũũtangĩĩa kuma nthĩ ĩno nthũku, na aikwĩtĩkĩlya ũtanĩe thayũ ũtathela Ũsumbĩnĩ wake? Ũu nĩw’o waĩle kwĩka na ũyũmĩĩsya mathĩna wĩ na ũkũmbaũ.—1 Vet. 5:8, 9.

MATHĨNA MEVITHANĨTYE

11. Mathĩna mevithanĩtye me kĩvathũkany’o kyaũ na mathĩna matevithanĩtye?

¹¹ Mathĩna angĩ matonya kũtũkwata nĩ ala tũtonya kũmeta mathĩna mevithanĩtye. Mo me kĩvathũkany’o kyaũ na mathĩna matevithanĩtye? Mathĩna matevithanĩtye methĩawa mailyĩ ta kĩuutani kĩla kĩtonya kwĩsĩla vandũ na kĩkananga nyũmba ya mũndũ vyũ. Ĩndĩ mathĩna mevithanĩtye mailyĩ ta mũthwa. Ũlikaa nyũmbanĩ ya mũndũ o kavola kwa kavola na ũiya mĩtĩ ĩla yakĩte nyũmba ĩsu mbola nginya nyũmba ĩyĩsa kũtumbũka. Kwoou mũndũ akwatĩtwe nĩ mathĩna mevithanĩtye atonya kwĩsa kũmanya kana nĩmamũkwatie e mũselee mũno.

12. (a) Nĩ thĩna ũmwe wĩva wĩvithanĩtye ũla Satani ũtũmĩaa, na nĩkĩ thĩna ũsu ũkwatasya andũ aingĩ? (b) Kũkw’a ngoo kwatumie Vaulo ew’a ata?

¹² Satani endaa kwananga ngwatanĩo yitũ na Yeova aitũmĩa mathĩna matevithanĩtye kana akananga mũĩkĩĩo witũ kavola kwa kavola aitũmĩa mathĩna mevithanĩtye. Thĩna ũmwe wĩvithanĩtye ũla Satani ũtũmĩaa mũno nĩ kũkw’a ngoo. Mũtũmwa Vaulo nĩweetĩkĩlile kana mavinda amwe nĩwakusaa ngoo. (Soma Alomi 7:21-24.) Kwoou nĩkĩ Vaulo, ũla waendeee nesa kĩ-veva na ũla ũtonya kwĩthĩwa aĩ ũmwe wa ala maĩ nzamanĩ ĩla ĩtongoesye ĩvindanĩ ya atũmwa, weeyĩtie “mũndũ mũthĩni”? Vaulo aisye eew’aa ũu nũndũ aĩ mũndũ wĩ na naĩ. Nĩwendaa kwĩka ũla waĩle, ĩndĩ nĩweew’aa kĩndũ kĩũmũsiĩĩa. Ethĩwa we nũkusaa ngoo mavinda amwe, nĩwĩw’aa wĩ mwĩanĩe ĩla wamanya kana Vaulo nĩweew’aa o taku?

13, 14. (a) Nĩ kyaũ kĩtumaa athũkũmi amwe ma Ngai makw’a ngoo? (b) Nũũ ũla wendaa kwananga mũĩkĩĩo witũ, na nĩkĩ?

¹³ Mavinda amwe ana-a-asa na eĩtu-a-asa aingĩ nĩmakusaa ngoo, makemakĩa kana makeyona mate vala maĩ. Kwa ngelekany’o, vainia ũmwe wĩ kĩthito ũla tũũmwĩta Deborah aisye atĩĩ: “Kĩla ĩvinda nesa kũlilikana ĩvĩtyo neekie nĩnĩw’aa woo. O na ĩngĩ nesa kũlilikana mavĩtyo ala nĩkĩte nonaa vate mũndũ wĩsa kũmbenda o na Yeova mwene.”

¹⁴ Nĩ kyaũ kĩtumaa athũkũmi amwe ma Yeova me kĩthito ta Deborah mathĩnĩka mũno wĩana ũu ngoonĩ? Nĩvatonya kwĩthĩwa ve itumi kauta. Amwe nĩmatonya kwĩthĩwa memenaa na me na mawoni mataĩle ĩũlũ wa maũndũ ala makomanĩte namo thayũnĩ. (Nth. 15:15) Angĩ monaa mataĩlĩte nũndũ wa mathĩna mana ma mwĩĩ, ala matumaa mathĩnĩka ngoonĩ. O na ethĩwa twĩthĩnw’a nĩ kyaũ, twaĩle kũlilikana nũũ ũkwenda twĩw’e ũu. Nũũ ũla wendaa tũkw’e ngoo na tũyĩyĩtũka? Nũũ ũla wendaa we wĩw’e ta waĩle kwanangwa o take? (Ũvu. 20:10) Vai ũngĩ ate o Satani. Lilikana kana Satani atũmĩaa mathĩna matevithanĩtye na mevithanĩtye e na kĩeleelo kĩmwe. We endaa tũthĩnĩke, tũole kĩthito kitũ, na tũieka kũmũthũkũma Ngai. Ĩndĩ, ĩkalaa wĩsĩ kana athũkũmi ma Ngai methĩawa me kaũnĩ wa kĩ-veva nĩ kana maendeee kwĩthĩwa me aĩkĩĩku!

15. Tũtonya ata kwonany’a kana nĩtũtw’ĩte vyũ kũendeea kũkita kaũ wa kĩ-veva?

¹⁵ Tw’a vyũ kũendeea kũkita kaũ ũsu wa kĩ-veva. Endeea kũsũanĩa mũno ĩũlũ wa mũthĩnzĩo ũla wĩ mbee waku. Vaulo aandĩkĩie Aklĩsto ma Kolintho atĩĩ: “Kwondũ wa ũu tũtiũteva; ĩndĩ o na ethĩwa mũndũ ũũ waitũ wa mwĩĩ nũnũkwoa, ĩndĩ mũndũ waitũ wa nthĩnĩ nĩweũvaw’a kĩla mũthenya. Nũndũ thĩna ũũ witũ mũvũthũ, ũla wa kavinda kanini, nũtethasya wĩa mbee na mbee mũno wa ũtũetee ũtaĩo ũtathimĩka wa tene na tene.”—2 Ako. 4:16, 17.

ĨYŨMBANY’E KWONDŨ WA MATHĨNA

16. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata kwĩyũmbany’a kwondũ wa mathĩna ĩvindanĩ yĩĩ?

¹⁶ O tondũ twoona, Satani e “maũĩ” maingĩ ala ũtũmĩaa. (Aev. 6:11)Kĩla ũmwe witũ aĩle kwĩw’a ũkany’o ũla wĩ ĩandĩkonĩ ya 1 Vetelo 5:9, ũla waĩtye atĩĩ: “Mũsiĩĩei mũlũmite mũĩkĩĩonĩ wenyu.” Nĩ kana twĩke ũu, yĩĩ nĩyo ĩvinda ya kwĩyũmbany’a kĩlĩkonĩ na ngoonĩ kwĩka ũla waĩlĩte. Kwa ngelekany’o, asikalĩ matanesa kũthi kaũnĩ, mambaa kũmanyĩw’a nesa vyũ nĩ kana meyũmbany’e. Ũu now’o asikalĩ ma Yeova mekaa. Kwa w’o tũyĩsĩ maũndũ ala tũkokitana namo ĩvinda yĩla yũkĩte. Kwoou nĩ ũndũ wa ũĩ mũno kwĩyũmbany’a ĩla kũte mathĩna maingĩ mũno. Vaulo aandĩkĩie Akolintho ũũ: “Ĩthimei inyw’ĩ ene, kana mwĩ ũla mũĩkĩĩonĩ; ĩosyei inyw’ĩ ene.”—2 Ako. 13:5.

17-19. (a) Nĩ kwa nzĩa yĩva tũtonya kwĩthiana? (b) Andũ ma mũika matonya kwĩyũmbany’a ata nĩ kana matetee mũĩkĩĩo woo ĩla me sukulu?

¹⁷ Nzĩa ĩmwe ya kũatĩĩa ũtao ũsu mũveveee wanenganiwe nĩ Vaulo nĩ kwĩthiana ithyĩ ene. Ĩkũlye makũlyo ta, ‘Nyie nĩnĩvoyaa ndeũtĩĩa? Ĩla nathing’ĩĩw’a nĩke ũndũ ũtaĩle, nyie nĩnĩmwĩw’aa Ngai mbee wa kũmew’a andũ? Nyie nĩnĩendaa maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto ndeũtĩĩa? Nyie nĩnĩthĩawa na ũkũmbaũ ĩla ngũelesya angĩ kĩla nĩĩkĩĩaa? Nyie nĩnĩekeaa eĩtu-a-asa na ana-a-asa o tondũ mo mandekeaa? Nyie nĩnĩmew’aa atumĩa kĩkundinĩ kyakwa na ala angĩ matongoesye kĩkundi kya nthĩ yonthe?’

¹⁸ Makũlyo elĩ katĩ wa asu mawetwa makonetye kwĩthĩwa na ũkũmbaũ ĩla tũkũelesya andũ kĩla tũĩkĩĩaa, na kũlea kwĩtĩkĩla ĩla tũũthing’ĩĩw’a twĩke maũndũ mataĩlĩte. Amũika aingĩ nĩmekaa ũu ĩla me sukulu. Mayĩthĩawa na wia na nthoni ĩla mekũelesya ĩũlũ wa mũĩkĩĩo woo. Vandũ va ũu, maneenaa na ũkũmbaũ. Ũvoo ũtonya kũtethya mũndũ maũndũnĩ ma mũthemba ũsu nĩumĩthĩtw’e makasetinĩ maitũ. Kwa ngelekany’o, ĩkaseti ya Amkeni! ya Mwei wa 7, 2009, nĩyĩeleetye kana ethĩwa mũndũ mũsomaa ĩmwe nĩwaũkũlya atĩĩ: “Nĩkĩ ũtaĩkĩĩaa kana syĩndũ syeekie kwĩyumĩlya?” no ũmũsũngĩe atĩĩ: “Nĩĩkĩĩa ũu nĩkĩ? O namo andũ ma saenzi mayĩw’anaa ĩũlũ wa kana syĩndũ syeekie kwĩyumĩlya na nĩmo monekaa me asomu!” Asyai, tatai kwĩka maũndũ asu vamwe na syana syenyu ta mũkwĩka mawonany’o, nĩ kana syĩthĩwe syĩyũmbanĩtye kũleana na maũndũ ta asu syathing’ĩĩw’a nĩ syana ila ingĩ syĩ sukulu.

¹⁹ Vate nzika, ti ũndũ wĩ laisi kũtetea mũĩkĩĩo witũ kana kwĩka mawendi ma Yeova. Kwa ngelekany’o, mavinda angĩ ĩla tũkwĩw’a twĩ anou nũndũ wa kũtinda wĩanĩ wĩthĩaa no nginya twĩkĩe kĩthito nĩ kana tũthi ũmbanonĩ. O na ĩngĩ, ti ũndũ wĩ laisi kuma ĩvulanĩ kwakya nĩ kana tũthi tũkatavany’e. Ĩndĩ lilikana kana ĩla wĩkwatwa nĩ maũndũ maito ũkeethĩwa ũtonya kũmakĩlya vinya ethĩwa nĩwemanyĩisye kwĩkaa maũndũ ma kĩ-veva.

20, 21. (a) Kũsũanĩa mũno ĩũlũ wa wovosyo kũtonya kũtũtetheesya ata ĩla tũkw’ĩte ngoo? (b) Twaĩle kũtw’a kwĩka ata?

²⁰ Nao nata ĩũlũ wa mathĩna mevithanĩtye? Kwa ngelekany’o, tũtonya kwĩka ata ĩla tũkwĩw’a tũkw’ĩte ngoo? Nzĩa ĩmwe nzeo vyũ nĩ kũsũanĩa mũno ĩũlũ wa wovosyo. Ũu now’o mũtũmwa Vaulo weekie. Nĩweesĩ kana mavinda amwe eethĩawa akw’ĩte ngoo. Ĩndĩ nĩweesĩ kana Klĩsto ndaakw’a kwondũ wa ala mate na naĩ ĩndĩ akwie kwondũ wa eki ma naĩ. Vaulo aĩ ũmwe wa eki asu ma naĩ. Aandĩkie ũũ: ‘Nĩngwĩkala mũĩkĩĩonĩ, mũĩkĩĩo ũla wĩ nthĩnĩ wa Mwana wa Ngai, ũla wambendie, na enengane kwondũ wakwa.’ (Aka. 2:20) Ndeto isu syĩonany’a kana Vaulo nĩweetĩkĩlĩte wovosyo. Nĩweesĩ kana wovosyo waumiw’e kwondũ wake.

²¹ O naku woona wovosyo ta mũthĩnzĩo waku kuma kwa Yeova ũkatetheka mũno. Ũu ti kwasya kana ũkaeka kũkw’a ngoo vau kwa vau. Amwe maitũ no nginya momĩĩsye thĩna ũsu nginya nthĩ nzaũ. Ĩndĩ lilikana kana ala makakwata mũthĩnzĩo no ala makomĩĩsya nginya mũminũkĩlyo. Nĩtũthengeee mũno mũthenya ũla mũseo ĩla Ũsumbĩ wa Ngai ũkaete mũuo na ũivetea andũ ala aĩkĩĩku naĩ vyũ. Kwoou, tw’a vyũ kũlika Ũsumbĩnĩ ũsu o na ethĩwa ũkeeka ũu ũvĩtĩle mathĩnanĩ maingĩvĩte ata.