Tetheesya Ala Maitavĩwe Ngoonĩ Momĩĩsye

1. Tũtonya kũatĩĩa ata ngelekanyʼo ya Ĩthe witũ wĩ wendo, Yeova?

YEOVA nũtwendete mũno. (Yoa. 3:16) Naitũ nĩtwendaa kũatĩĩa ngelekanyʼo yake. Kwoou nĩtũtataa ‘kwĩwʼĩa tei [andũ onthe], kwĩthĩwa na wendo wa ana-a-asa, o vamwe na ĩnee.’ Twaĩle kwonanyʼa nguma isu mũno mũno kwa “ana-a-asa maitũ nthĩnĩ wa mũĩkĩĩo.” (1 Vet. 3:8; Aka. 6:10) Yĩla ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ makwatwa nĩ mathĩna, nĩtwendaa kũmatetheesya.

2. Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?

² Onthe ala mendaa kwĩthĩwa athaithi ma Yeova maiema kũkwatwa nĩ mathĩna. (Mko. 10:29, 30) Mathĩna ala tũkomanaa namo nĩmatonya kwongeleka o ũndũ mũthya wa nthĩ ĩno ũthengeee. Tũtonya kũtethanyʼa ata? Ekai tũsũanĩe kĩla ngewa ya Loto, Yovu, na ya Naomi ĩtonya kũtũmanyĩsya. O na nĩtũũneenea mathĩna amwe ana-a-asa na eĩtu-a-asa methĩawa namo ũmũnthĩ, na tũyona ũndũ tũtonya kũmatetheesya momĩanĩsye namo.

MOMĨĨSYE

3. Nĩ ũtwi wĩva mũthũku Loto weekie wonanĩtwʼe ĩandĩkonĩ ya 2 Vetelo 2:7, 8, na maũndũ maendie ata?

³ Ũtwi ũla Loto weekie wa kũthi kwĩkala Sotomo waĩ mũthũku, nũndũ ndũa ĩsu yaĩ na andũ me mĩkalĩle mĩthũku mũno. (Soma 2 Vetelo 2:7, 8.) Kĩsio kĩu kyaĩ na maendeeo maingĩ, ĩndĩ Loto nĩwoonie thĩna mwingĩ yĩla wathamĩĩie vo. (Mwa. 13:8-13; 14:12) Mũka nũtonya kwĩthĩwa endie ndũa ĩsu mũno kana ekali amwe mayo nginya aema kũmwĩwʼa Yeova. Akwie yĩla Ngai wauisye mwaki na mũvĩlĩtĩ ndũanĩ ĩsu. Kwasyoka ũsũanĩe ĩũlũ wa ala eĩtu elĩ ma Loto. Meevaĩtwʼe nĩ aũme makwʼĩĩe ku Sotomo. Nyũmba ya Loto nĩyavĩe na malĩ yake. Na waĩ ũndũ wa kyeva mũno kũmanya mũka o nake nĩwaanangwa. (Mwa. 19:12-14, 17, 26) We Yeova nĩwekĩisye Loto ngoo ĩvindanĩ yĩu ya mathĩna asu? Aiee.

4. Yeova oonanisye ata kana nĩwoomĩĩisye Loto? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya mbee vyũ.)

⁴ O na kũtwʼĩka Loto atwie kũtũa ndũanĩ ya Sotomo, Yeova nĩwamwĩwʼĩie ĩnee na atũma alaĩka mathi makamũtangĩĩe e na mũsyĩ wake. Ĩndĩ yĩla alaĩka mavikie na meea Loto ekalaate aume ndũanĩ ĩsu, ndaaosa ĩtambya na mĩtũkĩ. Ambie ‘kwĩkalanga.’ Alaĩka asu meekie kũmũkwata kwʼoko nĩ kana mamumaalye ndũanĩ ĩsu e na mũsyĩ wake. (Mwa. 19:15, 16) Nĩvo ĩndĩ mamwĩie akĩĩe iĩmanĩ. Ĩvindanĩ yĩu vandũ va kũmwĩwʼa Yeova, akũlilye etĩkĩlwʼe asembe ndũanĩ yaĩ vakuvĩ. (Mwa. 19:17-20) Yeova nĩwamũmĩĩisye na amwĩthukĩĩsya na amwĩtĩkĩlya athi ndũanĩ ĩsu. Ĩndĩ ĩtina wa kavinda, Loto nĩwambĩĩe kũkĩa e ndũanĩ ĩsu waendie, na eethĩa nde na ũndũ ũngĩ ate o kũthi ila iĩmanĩ watavĩtwʼe nĩ Yeova athi. (Mwa. 19:30) Maũndũ asu meonanyʼa kana Yeova nĩwamũmĩĩisye mũno! Tũtonya kũatĩĩa ngelekanyʼo yake ata?

5-6. Tũtonya kũatĩĩa ngelekanyʼo ya Ngai ata tũitũmĩa ũtao ũla wĩ nthĩnĩ wa 1 Athesalonika 5:14?

⁵ Mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa nũtonya kwĩka ũtwi mũthũku o ta Loto, na aikwatwa nĩ mathĩna maito. Ũndũ ta ũsu ũkekĩka, twĩka ata? Nĩtũtonya kũtatĩka tũkasya eketha kĩla wavandie. Na nengĩ, ũu no wʼo. (Aka. 6:7) Ĩndĩ nĩtwaĩle kwĩtũnganga. Nũseo tũkeka o tondũ Yeova weekanie na Loto. Eekie ata?

⁶ Yeova atũmie ala alaĩka makatavye Loto aume Sotomo, na maimũtetheesya kũvonoka. O ta ũu, o naitũ nĩtwaĩle kũkanyʼa mwana-a-asa twoona ailika mũisyonĩ. Ũndũ ũngĩ tũtonya kwĩka nĩ kũmũtetheesya. O na aema kũtũmĩa na mĩtũkĩ ũtao wa Mbivilia ũla tũũmũnenga, nĩtwaĩle kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo. Twaĩle kwĩka ta ala alaĩka elĩ. Vandũ va kũmwĩkĩsya moko na tũieka kũmũtetheesya, nĩtwaĩle kũsũanĩa nĩ matambya meva tũtonya kwosa tũkamũtetheesya. (1 Yoa. 3:18) No tũtwʼe kũmũkwata kwʼoko kwa nzĩa ya ngelekanyʼo, na ũu nĩ kwasya, tũmũtetheesye atũmĩe ũtao ũla twamũnenga.—Soma 1 Athesalonika 5:14.

7. Twaĩle kwona ana-a-asa maitũ ata o tondũ Yeova woonaa Loto?

⁷ Yeova ethĩwa asyaisye mavĩtyo ma Loto. Ĩndĩ vandũ va kwĩka ũu, esie kũveveea mũtũmwa Vetelo aandĩke kana Loto aĩ mũndũ mũlũngalu. Nĩtũtanaa mũno kũmanya kana Yeova nũtũekeaa mavĩtyo maitũ! (Sav. 130:3) Ithyĩ no tũatĩĩe ngelekanyʼo ĩsu ya Yeova? Ĩĩ. Yĩla tweekĩa kĩthito twone moseo ma ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ, twĩthĩawa tũtonya kũmomĩĩsya mũnango. Kwĩka ũu nĩkũtonya kũtuma metĩkĩla tũmatetheesye.

MEWʼĨE ĨNEE

8. Tũkeekaa ata ethĩwa nĩtũkwĩwʼĩa ala angĩ ĩnee?

⁸ Kĩvathũkanyʼo na Loto, Yovu ndaalika thĩnanĩ nũndũ wa kwĩka ũtwi mũthũku. Ĩndĩ nĩwakwatiwe nĩ mathĩna manene. Nĩwaaisye malĩ yake, awaa, na aeka kũnengwa ndaĩa kĩsionĩ tondũ wanengawe navu mbeenĩ. Ũndũ wa kũmakya nĩ kana e na mũka nĩmakwʼĩĩwe nĩ syana syoo syonthe. O na nĩwaneeneiwe maũndũ ma ũvũngũ nĩ ala andũ atatũ meetusaa anyanyae. Nĩ ũndũ ũmwe wĩva watumie akiakisya asu ma ũvũngũ maema kũmwĩwʼĩa ĩnee? Mayaatata o na vanini kũelewa thĩna wake nesa. Nũndũ wa kĩtumi kĩu, meekie kwĩyusũĩĩsya maũndũ moo, na mamũtũla mũtĩ o na mateũmwĩwʼĩa tei. Tũtonya kwĩsiĩĩa tũikeke ĩvĩtyo ta yĩu ata? Nũseo tũkekalaa twĩsĩ kana no Yeova e weka wĩsĩ nesa maũndũ ala makwatĩte mũndũ. Kwoou ĩthukĩĩsye nesa mũndũ ũla ũkũthĩna. Tata ũelewe ũndũ mũndũ ũsu ũkwĩwʼa. Weeka ũu, ũkeethĩwa ũtonya kwĩwʼĩa mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa tei nesa vyũ.

9. Nĩ ũndũ wĩva tũtakeka ethĩwa twĩ na ĩnee, na nĩkĩ?

⁹ Ethĩwa nĩtũkwĩwʼĩa ala angĩ ĩnee, tũikanyaĩĩkya ngewa nthũku ĩũlũ wa mathĩna moo. Mũndũ wĩ nzukũ ndakaa kĩkundi; ekaa kũkyananga. (Nth. 20:19; Alo. 14:19) Yĩla ũkwĩka ũu, ndethĩawa ayĩka nesa, ĩndĩ ethĩawa ateũsũanĩa ala angĩ. Nũndũ wa ũu, ndeto syake nitonya kũũmĩsya mũndũ ũla wĩ na thĩna. (Nth. 12:18; Aev. 4:31, 32) Kwoou nũseo mũno tũkatata kwona nguma nzeo ila mũndũ wĩ nasyo, na tũisũanĩa ũndũ tũtonya kũmũtetheesya omĩĩsye mathĩna make.

10. Ndeto ila syĩ nthĩnĩ wa Yovu 6:2, 3 syĩtũmanyĩsya kyaũ?

¹⁰ Soma Yovu 6:2, 3. Mavinda amwe Yovu ‘nĩwavulũkaa ndeto.’ Ĩndĩ ĩtina nĩwesie kwĩtĩkĩla kana ndeto imwe waneeneete iyaĩ sya wʼo. (Yovu 42:6) Ũmũnthĩ mũndũ wĩ na thĩna mwingĩ nũtonya kwĩka ta Yovu. No ambĩĩe kũneena ndeto isaanĩtye, na ĩndĩ ĩtina ayĩsa kwĩlila nĩkĩ waisye ũu. Twaĩle kwĩka ata? Vandũ va kũmwosa naĩ, twaĩle kũmwĩwʼĩa ĩnee. Lilikana kana ti kwenda kwa Yeova tũkwatwe nĩ mathĩna ala matũkwataa ũmũnthĩ. Kwoou yĩla mũthũkũmi wa Yeova mũĩkĩĩku wĩ na thĩna mwingĩ waneena ateũsũanĩa, nĩtwaĩle kũmũelewa. O na akaweta maũndũ mate ma wʼo ĩũlũ wa Yeova kana ĩũlũ witũ, tũyaĩle kũmũthatĩa mĩtũkĩ kana kũmũtũla mũtĩ.—Nth. 19:11.

11. Atumĩa maatĩĩaa ngelekanyʼo ya Eliu ata yĩla meũnengane ũtao?

¹¹ Mavinda amwe mũndũ ũkũngʼangʼana na thĩna mũna nĩwĩthĩawa aĩle kũnengwa ũtao kana kũlũngwa. (Aka. 6:1) Atumĩa matonya kwĩka ũu ata? Maĩle kũatĩĩa ngelekanyʼo ya Eliu, ũla wamwĩthukĩĩisye Yovu nesa na amwĩwʼĩa tei. (Yovu 33:6, 7) Eliu ambie kũelewa Yovu nesa atanamũnenga ũtao. Atumĩa ala maatĩĩaa ngelekanyʼo ya Eliu nĩmambaa kwĩthukĩĩsya mũndũ nesa, na maitata kũelewa thĩna wake. Meeka ũu, nĩmatonya kũmũvikĩa ngoo yĩla meũmũnenga ũtao.

MAKIAKISYE

12. Naomi eewie ata yĩla wakwʼĩĩwe nĩ mũũme na ana make elĩ?

¹² Naomi aĩ mũndũ mũka mũĩkĩĩku wamwendete Yeova. Ĩndĩ yĩla wakwʼĩĩwe nĩ mũũme na ana make elĩ, nĩwendie kũsenzya ĩsyĩtwa yake yĩtwʼĩke “Mala,” yĩla ũalyũlo wayo nĩ “Ũũ.” (Lu. 1:3, 5, 20, 21) Ũla mũka-a-mwana wa Naomi weetawa Luthi alũmanilye nake mathĩnanĩ make onthe. Luthi nĩwamũtetheeisye akwata syĩndũ ila waĩ na vata nasyo na nĩwamũkiakiisye. Atũmĩie ndeto nzeo sya kuma ngoonĩ aineena na Naomi amwonyʼa nũmwendete na e vamwe nake.—Lu. 1:16, 17.

13. Nĩkĩ twaĩle kũtwʼĩĩka ũla wakwʼĩĩwa nĩ mũũme kana mũka?

¹³ Yĩla mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa wakwʼĩĩwa nĩ mũũme kana mũka, nĩtwaĩle kũmũtwʼĩĩka. No tũelekanyʼe andũ matwaanĩte na mĩtĩ ĩlĩ ĩthengeanĩe. O ũndũ ĩanĩte, mĩi yayo nĩlikanaa. Mũtĩ ũmwe wakũwa na wooma, ũla ũngĩ nũtonya kũkwatwa nĩ mathĩna maingĩ mũno. O ta ũu, yĩla mũndũ wakwʼĩĩwa nĩ mũũme kana mũka, nũtonya kũthĩnĩka mũno kwa ĩvinda yĩasa. Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Paulab nĩwakwʼĩĩwe nĩ mũũme atataĩĩe. Aĩtye: “Neewie maũndũ makwa maalamũkana, na neewʼa nathelelwa nĩ vinya vyũ. Twaĩ ndũũ mũno. Namũtavasya maũndũ onthe. Yĩla nĩ mũtanu, nake nĩwatanaa, na nĩwangwataa kwʼoko yĩla nĩ na mathĩna. Kĩla ĩvinda nĩwambĩthukĩĩasya ndimũelesya kĩla kĩũnthĩnyʼa. Neewie ta natilanwʼa katĩ.”

14-15. Tũtonya kũkiakisya ata mũndũ ũkwʼĩĩwe nĩ mũũme kana mũka?

¹⁴ Tũtonya kũkiakisya ata mũndũ ũkwʼĩĩwe nĩ mũũme kana mũka? Ũndũ wa mbee na wa vata nĩ kũneena nake, o na ethĩwa wĩĩwʼa ũte mwĩanĩe, na ũtesĩ kĩla ũtonya kũmũtavya. Ũla Paula twĩĩ tũnamũweta aĩtye: “Nĩnĩsĩ kana kĩkwʼũ nĩkĩtumaa andũ mewʼa mate eanĩe. Makĩaa kũweta kĩndũ kĩtonya kũũmĩsya angĩ. Ĩndĩ kavaa ũkaweta kĩndũ kĩsaanĩtye kũte kũvindya.” Mũndũ wĩ na kyeva nũtonya kwĩthĩwa esĩ kana nĩtũtonya kũneena tũkavĩtũũkanyʼa ndeto. Paula aĩtye: “Neewʼaa nesa mũno o na ethĩwa andũ matũmĩa ndeto nini ta, ‘Nĩ vole mũno nũndũ wa kũkwʼĩĩwa.’”

¹⁵ Nake William nĩwakwʼĩĩwe nĩ mũka myaka yĩana ũna mĩvĩtu. Aĩtye: “Nĩwʼaa mũyo yĩla andũ meũweta maũndũ maseo meekiwe nĩ kĩveti kyakwa, nũndũ kĩu kĩndĩkĩĩthasya kana nĩmakyendete na nĩmakĩnengete ndaĩa. Yĩla andũ maea ngewa ta isu nĩwʼaa natetheka mũno. Ndeto syoo ingiakiasya mũno nũndũ nĩnendete kĩveti kyakwa mũno, na tweekaa maũndũ maingĩ mũno ĩmwe.” Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Bianca wakwʼĩĩwe nĩ mũũme aeleetye: “Nĩwʼaa nakiakiwʼa yĩla ala angĩ mavoya nakwa, na manzomea ĩandĩko yĩmwe kana elĩ. Nĩwʼaa neanĩwa neewʼa maineena ĩũlũ wa mũũme wakwa, na mambĩthukĩĩsya ndimatavya ĩũlũ wake.”

16. (a) Nĩ kwa nzĩa yĩva tũtonya kũkiakisya ala makwʼĩĩwe nĩ endwa moo? (b) Kwosana na Yakovo 1:27, tũnengetwe kĩanda kĩva?

¹⁶ Twaĩle kũendeea kũkiakisya ala makwʼĩĩwe nĩ endwa moo, o tondũ Luthi waendeeie kũlũmanyʼa na Naomi. Ũla Paula tũwetie aĩtye: “Mũũme wakwa akwʼa oou, nĩnakiakĩiwʼe mũno. Ĩndĩ ĩvinda yasonganga, andũ mekalile ta masyokea maũndũ moo. Ĩndĩ maũndũ makwa maalyũkile vyũ. Mũndũ ũla ũkwʼĩĩwe nĩwĩwʼaa akiakiwʼa mũno yĩla ala angĩ mamanya kana nĩmaĩle kũendeea kũmũtwʼĩĩka, o na vathelete myei kana myaka mingĩ kuma akwʼĩĩwa.” Vai mũndũ ũvwʼananaa na ũla ũngĩ. Amwe nĩmatonya kwĩtĩkĩlana na thĩna ũla me nawʼo mĩtũkĩ. Ĩndĩ angĩ makilasya meeka kaũndũ meekaa ĩmwe na ũla ũnakwie, makamũlilikana na mayĩwʼa maũmĩa mũno. Mũndũ ũmwe ametaa kwa nzĩa yĩ kĩvathũkanyʼo na ũla ũngĩ. Ekai twĩkalae tũililikana kana Yeova nũtũnengete kĩanda kya kũkiakisya ala makwʼĩĩwe, na kana ĩsu nĩ ndaĩa nene ũtũnengete.—Soma Yakovo 1:27.

17. Nĩkĩ twaĩle kũkiakisya ala makolilwe nĩ ala matwaanĩte namo?

¹⁷ Eka ala makwʼĩĩwa, ve ala makolawa nĩ ala matwaanĩte namo, na kĩu kĩtumaa maũmĩa na maithĩnĩka mũno. Joyce, ũla watiiwe nĩ mũũme na oosana na mũndũ mũka ũngĩ, aĩtye: “Woo ũla neewie yĩla twathaisye mũtwaano witũ waĩ mwingĩ mũno o na kũte ũla nĩthĩwa neewie keka mũemewa eekie kũkwʼa. Keka ooaiwe nĩ ũwau kana akisitendi, kũyĩthĩwa kwaĩ kwenda kwake. Ĩndĩ nĩwe mwene watwie kũndia. Mwa neewie ambĩka naĩ na ambũthĩĩsya mũno!”

18. Tũtonya kũmatetheesya ata ala makwʼĩĩwe kana matiiwe nĩ ala matwaanĩte namo?

¹⁸ Tweeka ala makwʼĩĩwe kana matiiwe nĩ ala matwaanĩte namo tũmaũndũ tũseo, twĩthĩawa tũimonyʼa kana nĩtũmendete. Nũndũ ĩvindanĩ yĩĩ me oka, me na vata wa kũkwata anyanya aseo. (Nth. 17:17) Ũtonya kũĩkĩĩthya ata kana wĩ mũnyanya woo? No ũmathokye mũĩsanĩe kaĩndũ. O na no ũmathokye mũketanĩthye ĩmwe kana mũkatavanyʼe ĩmwe. Ũndũ ũngĩ ũtonya kwĩka nĩ kũmathokya mavinda kwa mavinda ũthaithinĩ wenyu wa mũsyĩ. Weeka ũu, ũkamũtanĩthya Yeova mũno nũndũ ethĩawa “e vakuvĩ na ala matũlĩkĩte ngoo,” na nĩwe “mũsili wa aka ndiwa.”—Sav. 34:18; 68:5.

19. Ũtwʼĩte kwĩka ata ũisũanĩa ĩandĩko ya 1 Vetelo 3:8?

¹⁹ Ũsumbĩ wa Ngai ũkilyĩ ũnasumbĩka vaa nthĩ. Ĩvindanĩ yĩu, ‘mathĩna makoola.’ O na ĩngĩ “maũndũ ma mbee matikalilikanwa, o na matikalika kĩlilikanonĩ.” Tweteele ĩvinda yĩu na mea maingĩ mũno! (Isa. 65:16, 17) Ĩvinda yĩu yĩitwʼĩka nĩyavika, ekai tũendeee kwĩkĩana vinya, na tũyonanyʼa na ndeto na meko maitũ kana nĩtwendete ana-a-asa maitũ onthe.—Soma 1 Vetelo 3:8.