‘Ũmbanyʼa Andũ’
1. Maũmbano manene ma mĩthenya ĩtatũ na maũmbano manene ma nthĩ mbingĩ mavwʼananĩte ata na ũmbano ũla Aisilaeli meekie kavinda kanini ĩtina wa mauma Misili?
1 Kavinda kanini ĩtina wa Aisilaeli mauma Misili, Yeova eeie Mose ‘amũmbanĩsye andũ’ Kĩĩmanĩ kya Sinai methukĩĩsye ndeto syake nĩ kana memanyĩsye kũmũkĩa na maimanyĩsya syana syoo nzĩa syake. (Kũt. 4:10-13) No nginya wĩthĩwe mũĩkĩĩo wa Aisilaeli walũlũmĩĩilwʼe mũno mũthenya ũsu. Nthĩnĩ wa myei mĩvũthũ ĩla yũkĩte, andũ ma Yeova nĩmekwĩthĩwa na maũmbano manene ma mĩthenya ĩtatũ na maũmbano manene ma nthĩ mbingĩ nĩ kana mamanyĩwʼe nĩ Yeova. Twaĩle kwĩka ata nĩ kana tũtetheke nĩ maũmbano asu?
2. Twaĩle kwĩka ata nĩ kana ‘twĩthĩwe twĩyũmbanĩtye’ kwondũ wa ũmbano ũũ mũnene?
2 ‘Ĩthĩwai Mwĩyũmbanĩtye’: Yeova eeie Aisilaeli ‘methĩwe meyũmbanĩtye’ kwondũ wa ũmbano ũsu wa mwanya waĩ Kĩĩmanĩ kya Sinai. (Kuma 19:10, 11) O ta Aisilaeli, ithyonthe, eka o ala me na ilungu maũmbanonĩ asu, nĩtwaĩle kwĩyũmbanyʼa nesa. Kwa ngelekanyʼo, andũ ala methĩawa wĩanĩ nĩmaĩle kwĩtya lũũsa tene. Nĩvatonyeka ũkethĩwa waĩle kwĩka ũndũ Neemia weekie. Endaa lũũsa kuma wĩanĩ wake wa kũnenga Mũsumbĩ Alitasasita mbinyu nĩ kana athi akatetheesye kwaka ngũta sya Yelusaleme, ĩndĩ nĩweesĩ mũsumbĩ nũtonya kũlea. Neemia nĩwavoyie na ĩndĩ atũmĩĩte ndeto nzeo na e na ũkũmbaũ, amwĩsũva mũsumbĩ amũnenge lũũsa. Mũsumbĩ nĩwamũnengie lũũsa, o na asyoka amũnenga syĩndũ sya kũmũtetheesya wĩanĩ ũsu. (Nee. 2:1-9) Vamwe na kwĩtya lũũsa wĩanĩ, nĩwaĩlĩte kũmanya ũndũ ũkathi ũmbanonĩ ũsu na vala ũkakoma. Atumĩa ma kĩkundi no maũtetheesye maũndũnĩ asu. Ĩvange nesa nĩ kana ũvikae tene kĩla mũthenya wa ũmbano, na ũyĩthĩwa wĩyũmbanĩtye ‘kũmasũvĩa mũno,’ kana kũmethukĩĩsya nesa, maũndũ ala mũkamanyĩwʼa.—Aevl. 2:1.
3. Nĩ kyaũ kĩkatũtetheesya kũmbanyʼa ngoo sitũ kwondũ wa ũmbano ũũ mũnene?
3 Nzĩa ĩngĩ ya kwĩyũmbanyʼa nĩ kũmbanyʼa ngoo sitũ nĩ kana twĩthukĩĩsye nesa na tũikwatya kĩla tũũmanyĩwʼa (Esa. 7:10) Walanyʼo wa ũmbano ũũ ũkeekĩwa Kĩsesenĩ kya jw.org/kam na ũkoonanyʼa syongo sya maũvoo onthe na ĩandĩko yĩmwe kana maandĩko elĩ ma kĩla ũvoo. Nĩmũtonya kũtũmĩa walanyʼo ũsu Ũthaithinĩ wenyu wa Mũsyĩ syumwa mbũthũ mbee wa ũmbano wenyu kũvika. Atavanyʼa amwe nĩmaumĩthasya walanyʼo ũsu na mayĩũtũmĩa kũandĩka maũndũ ĩla ũmbano ũendeee.
4. Asyai matonya kũmanyĩsya syana syoo ata ũmbanonĩ mũnene ũla tweteele?
4 ‘Manyĩsya Syana Syaku’: Kĩtumi kĩmwe kĩnene kya ũmbano ũla Aisilaeli moombanĩe Kĩĩmanĩ kya Sinai kyaĩ nĩ kana asyai “mamanyĩsye syana syoo.” (Kũt. 4:10) O ta ũu, ũmbano mũnene ũla tweteele ũkanenga asyai mwanya mũseo wa kũmanyĩsya syana syoo. Asyai maĩlĩte kwĩkala na syana syoo ũmbanonĩ na mayĩitetheesya syĩthukĩĩsye nesa. Ĩtina wa kĩla mũthenya wa ũmbano, mĩsyĩ nĩtonya kũneenea vamwe maũndũ ala yĩmanyĩisye, na yĩivanga yĩmaneenea ũthaithinĩ woo wa mũsyĩ.
5. Ũmbano mũnene ũla tweteele ũkatũtetheesya ata?
5 Ũmbano mũnene ũla waĩ Kĩĩmanĩ kya Sinai nĩwatetheeisye Aisilaeli kũtanĩa kĩanda kyoo kya kwĩthĩwa andũ ma Ngai. (Kũt. 4:7, 8) Ũmbano mũnene ũla tweteele ũkatũtetheesya kwa nzĩa ĩsu. Kwa mĩthenya ĩtatũ tũikathĩnanyʼa na maũndũ ma kũtũla ngoo ma nthĩ ya Satani ĩndĩ tũkatanĩa maũndũ ma kĩ-veva na ngwatanĩo ya kwaka vamwe na ana-a-asa maitũ. (Isa. 35:7-9) Nĩkwĩthĩwa mũthenya wa Yeova nũthengeee, tũikatate kũtĩa ũmbano ũũ mũnene vala ithyonthe tũkekĩana vinya.—Aevl. 10:24, 25.