Mavuku Ala Monanĩtwʼe Nthĩnĩ wa Kavuku ka Ũmbano wa Mwĩkalĩle wa Aklĩsto
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
MATUKŨ 4-10, MWEI WA 11
MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI SAVULI 105
“Nũlilikanaa Ũtianĩo Wake Tene na Tene”
it-2 1201 ¶2
Ndeto
Syĩndũ syĩ thayũ na ite thayũ ila syoombiwe nĩsyĩnyivĩasya ndeto ya Ngai na no aitũmĩe kwĩanĩsya ieleelo syake. (Sav 103:20; 148:8) Ndeto yake nĩ ya kwĩkwatwʼa, na Ngai nũlilikanaa eanĩsye kĩla wathanĩte. (Kũt 9:5; Sav 105:42-45) O tondũ we mwene waĩtye, ndeto yake “ĩkekala tene na tene,” ndĩkamũsyokea mana, ĩndĩ ĩkeanĩsya kĩeleelo kyayo.—Isa 40:8; 55:10, 11; 1Vt 1:25.
Ũthwii wa Kĩ-veva
w86 11/1 19 ¶15
Inywʼĩ Amũika—Mwĩ na Kĩanda Nthĩnĩ wa Mũsyĩ Mũtanu na wĩ Ngwatanĩo
“Mamwĩwʼĩthya [Yosevu] maũũ make woo na mbĩngũ: Eekĩwa mĩnyololonĩ ya kĩaa, kũvika ĩvinda yĩla ndeto yake yeanĩie, Ndeto ya Yeova nĩyamũtatie.” (Savuli 105:17-19) Kwa ĩvinda ya myaka 13, Yosevu nĩwathĩniwʼe ta ngombo na ekwʼa yela nginya yĩla watho wa Yeova weanĩie. Maũndũ asu mamũkwatie nĩmatumie ethĩwa e mũndũ mũseango. O na kũtwʼĩka ti Yeova watumĩte Yosevu akwatwa nĩ mathĩna asu, nĩwametĩkĩlilye nũndũ wa kĩeleelo kĩna. We Yosevu nĩwesaa kũsũvĩa wĩkwatyo wake ‘ndetonĩ ya Yeova’ o na kũtwʼĩka aĩ thĩnanĩ mũnene? We nĩwesaa kwaĩlangya nguma syake nzeo na ayĩthĩwa na wũmĩĩsyo ũla wendekaa, wĩnyivyo, kwĩthĩwa e mũlũmu kĩ-veva, na ayĩthĩwa atwʼĩte vyũ kwĩanĩsya kĩanda kyake kĩito? Kwa wʼo, Yosevu aumie mathĩnanĩ ala mamũkwatĩte ailye ta thaavu, na e wa vata methonĩ ma Ngai, ũla ĩtina wesie kũmũtũmĩa kwa nzĩa ya mwanya.—Mwambĩlĩlyo 41:14, 38-41, 46; 42:6, 9.
MATUKŨ 11-17, MWEI WA 11
MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI SAVULI 106
‘Nĩmoolilwe Nĩ Ngai Mũtangĩĩi Wooʼ
Ũthwii wa Kĩ-veva
w06 7/15 13 ¶9
Maũndũ Manene Kuma Ĩvukunĩ ya Katatũ na ya Kana ya Savuli
106:36, 37. Mĩsoa ĩno yĩonanyʼa kana ũthaithi wa mĩvwʼanano nũkonanĩtye na kũthembea ndaimoni. Ũu wĩonanyʼa kana mũndũ ũla ũtũmĩaa mĩvwʼanano no asumbĩkwe nĩ ndaimoni. Nĩkyo kĩtumi Mbivilia ĩtwĩkĩĩte vinya ĩkatwĩa atĩĩ: “Ĩvathanei na mĩvwʼanano.”—1 Yoana 5:21.
MATUKŨ 18-24, MWEI WA 11
MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI SAVULI 107-108
“Mũtũngĩei Yeova Mũvea; Nũndũ Nĩ Mũseo”
w07 4/15 20 ¶2
Kĩkundi Nĩkĩmũtaĩe Yeova
Kĩkundi kya Kĩklĩsto ti o kĩkundi kya andũ tu. Ti ngwatanĩo kana kĩkundi kya andũ makomanĩte nũndũ me na mĩeele, kana mendeeawʼa nĩ maũndũ mavwʼanene ĩũlũ wa mathaũ kana o ũndũ ũngĩ mendete. Ĩndĩ, kĩeleelo kĩnene kya kĩkundi kya Kĩklĩsto nĩ kũmũtaĩa Yeova Ngai. Ũu nĩwʼo vethĩĩtwe vailye kwa ĩvinda yĩasa o tondũ ĩvuku ya Savuli yĩkindĩlĩĩle. Nthĩnĩ wa Savuli 35:18, tũsomaa atĩĩ: “Ngakũtũngĩa mũvea ũmbanonĩ ũla mũnene: Ngakũtaĩa katĩ wa andũ aingĩ.” O ta ũu, Savuli 107:31, 32 ĩtũthangaasya ũũ: “A! kana andũ mataĩe Yeova nũndũ wa ũseo wake wĩ wendo, na nũndũ wa mawĩa make ma ũsengʼya kwa ana ma andũ! O na nĩmamũnenevye ũmbanonĩ wa andũ.”
Ũthwii wa Kĩ-veva
it-2 420 ¶4
Moavi
Ĩtina, yĩla Ndaviti wasumbĩkie, kwaĩ kaũ katĩ wa Isilaeli na Moavi. Amoavi nĩmasindiwe vyũ na kwoou maaĩle kũmumĩasya Ndaviti koti. Mũthyanĩ wa kaũ ũsu, aũme aingĩ mũno ma Moavi ala maĩ kaũnĩ nĩmooaiwe. Veonekana kana Ndaviti amakomethisye nthĩ na athima na ũlii nĩ kana amanye andũ ala maaĩlĩte kũawa na ala maaĩlĩte kwĩkala thayũ. (2Sa 8:2, 11, 12; 1Mav 18:2, 11) Nĩvatonyeka ĩvindanĩ yĩu Mbenaia mwana wa Yeoiata akethĩwa newʼo ‘wooaie ana elĩ ma Alieli wa Moavi.’ (2Sa 23:20; 1Mav 11:22) Ũsindi mũnene ũla Ndaviti wasindie Amoavi nĩweanĩisye wathani wa Mbalaamu ũla wawetete mbee wa myaka 400 ĩvinda yĩu yĩte ĩviku. Aĩtye atĩĩ: “Kũkauma ndata nthĩnĩ wa Yakovo, na ndata ya ũsumbĩ ĩkookĩla kuma nthĩnĩ wa Isilaeli, na ĩkakũnanga ikoto sya Moavi, na kwavalũkya nthĩ ana onthe ma kĩtuu, [kana kwatũa kĩngʼala kya ana onthe ma kĩthokoo].” (Mot 24:17) O na ĩngĩ, veonekana kana kumana na ũsindi ũsu, nĩkyo kĩtumi mũandĩki wa Savuli waelekanilye Moavi na ‘mbisũ ya Ngai ya kũthambĩa.’—Sav 60:8; 108:9.
MATUKŨ 25, MWEI WA 11–ĨTUKŨ 1, MWEI WA 12
MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI SAVULI 109-112
Kwata Mbau Mũsumbĩ Yesũ!
w06 9/1 13 ¶6
Maũndũ Manene Kuma Ĩvukunĩ ya Katano ya Savuli
110:1, 2—Nĩ kyaũ “Mwĩaĩi wa [Ndaviti],” Yesũ Klĩsto, weekaa ekalĩte ngalĩ ya kwʼoko kwa aũme kwa Ngai? Ĩtina wa Yesũ kũthayũũkwʼa, nĩwambatie ĩtunĩ na ekala ngalĩ ya kwʼoko kwa aũme kwa Ngai eteele nginya mwaka wa 1914 yĩla wambĩĩie kũsumbĩka e Mũsumbĩ. Ĩvindanĩ yĩu, Yesũ nĩwatongoeisye aatĩĩi make etĩkĩwʼa mauta wĩanĩ wa kũtavanyʼa na kũtwʼĩkĩthya andũ amanyĩwʼa, o vamwe na kũmombanyʼa nĩ kana esumbĩka namo Ũsumbĩnĩ wake.—Mathayo 24:14; 28:18-20; Luka 22:28-30.
w00 4/1 18 ¶3
Ala Mamũkitaa Ngai Maikasinda!
Andũ ma Yeova methĩĩtwe maithĩnwʼa kuma mwambĩĩonĩ wa myaka ya 1900. Nthĩnĩ wa nthĩ mbingĩ, andũ me na kĩeleelo kĩthũku nĩmatatĩte kũsiĩĩa vyũ wĩa wa kũtavanyʼa ũvoo mũseo ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai. Methĩĩtwe mayĩkĩwa vinya nĩ Mũvĩnganĩsya witũ mũnene, Ndevili, ũla ‘ũendaa kũũ na kũũ ta mũnyambũ ũkũluma, aimantha mũndũ amelye.’ (1 Vetelo 5:8) Ĩtina wa “mavinda ala manyuve ma mbaĩ ingĩ” kũthela mwaka wa 1914, Ngai nĩwamũtwʼĩkĩthisye Mwana wake Mũsumbĩ mweũ wa nthĩ, na amwĩaĩa atĩĩ: “Sumbĩka katĩ wa amaitha maku.” (Luka 21:24; Savuli 110:2) Aitũmĩa ũkũmũ wake, Klĩsto nĩwamũlũngilye Satani kuma ĩtunĩ na amwĩkya kũũ nthĩ. Nũndũ Ndevili nĩwĩsĩ kana kavinda kake nĩ kakuvĩ, aendeee kũthatĩa Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta vamwe na aatĩĩi moo. (Ũvuanyʼo 12:9, 17) Maũndũ methĩĩtwe mailye ata nũndũ wa ala mamũkitaa Ngai kwĩthĩwa maithĩnyʼa andũ make ĩngĩ na ĩngĩ?
be 76 ¶2
Ĩka Maendeeo ma Kĩ-veva
Ndeto ila itwĩkĩĩte vinya tũtũmĩe mũthĩnzĩo witũ syonanasya kwosa ĩtambya ya mbee. We nĩwosaa ĩtambya ya kũtavanyʼa vamwe na ala angĩ? We nũmanthaa myanya ya kũtetheesya ala eũ, amũika, kana ala awau kĩkundinĩ? We nĩwĩyumasya ũthesye Nyũmba ya Ũsumbĩ kana ũtetheesye maũndũnĩ me kĩvathũkanyʼo maũmbanonĩ manene na maũmbanonĩ ma mũthyũlũlũko? We no wosae ũvainia mũtetheesya mavinda kwa mavinda? We no ũtwʼĩke vainia wa kĩla ĩvinda kana ũkatetheesya kĩkundi kĩ na vata mũnene wa atavanyʼa? Ethĩwa wĩ mwana-a-asa, we nĩwĩkĩaa kĩthito wĩanĩsye nguma ila syendekaa nĩ kana mũndũ atwʼĩke mũtetheesya wa kĩkundi kana mũtumĩa? Kwĩthĩwa wĩyũmbanĩtye kũtetheesya na kwĩtĩkĩla kĩanda kĩla wanengwa nĩ wonanyʼo wa kana nĩwĩkĩte maendeeo.—Sav. 110:3.
Ũthwii wa Kĩ-veva
it-1 524 ¶2
Ũtianĩo
Ũtianĩo wa Kũtwʼĩka Mũthembi o ta Melikiseteki. Ũtianĩo ũũ ũeleetwʼe nthĩnĩ wa Savuli 110:4, na mũandĩki wa ĩvuku ya Aevelania nũwetete ũtianĩo ũsu kwĩthĩwa ũkonetye Klĩsto nthĩnĩ wa Aevelania 7:1-3, 15-17. Yeova atianĩie ũtianĩo ũsu na Yesũ Klĩsto e weka. Veonekana kana Yesũ nĩwawetie ũtianĩo ũsu yĩla wambĩĩisye ũtianĩo wa ũsumbĩ vamwe na aatĩĩi make. (Luk 22:29) Kwĩsĩla ndeto ila Yeova weevĩtie, Yesũ Klĩsto ũla nĩ Mwana wa Ngai wa ĩtunĩ, aĩ atwʼĩke mũthembi o tondũ Melikiseteki wailye. Melikiseteki aĩ mũsumbĩ na mũthembi wa Ngai kũũ nthĩ. Nake Yesũ Klĩsto aĩ atwʼĩke Mũsumbĩ na Mũthembi Mũnene ĩtunĩ, ĩndĩ ti kũũ nthĩ. Anengiwe kĩanda kĩu tene na tene ĩtina wa kũsyoka ĩtunĩ. (Avl 6:20; 7:26, 28; 8:1) Ũtianĩo ũsu nĩ wa tene na tene nũndũ Yesũ akeanĩsya kĩanda kyake e Mũsumbĩ na Mũthembi Mũnene tene na tene, ungu wa ũtongoi wa Yeova.—Avl 7:3.
MATUKŨ 2-8, MWEI WA 12
MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI SAVULI 113-118
Tũtonya Kwonanyʼa Ata Kana Nĩtũũtũngĩa Yeova Mũvea?
w01 1/1 11 ¶13
Endeeai Kũlũlũmĩĩlwʼa Nĩ Wendo
Kwosana na ndeto sya Yesũ, nĩ ũndũ wĩ ũtheinĩ vyũ kana no nginya mbee twambe kũmwenda Yeova. Ĩndĩ tũisyaawa tũmwendete Yeova vyũ. Ũsu nĩ ũndũ twaĩle kwĩkĩa kĩthito twĩthĩwe nawʼo. Yĩla tweewie ya mbee ĩũlũ wake, nĩtwendeeiwʼe mũno nĩwe nũndũ wa kĩla tweewie. Kavola kwa kavola, nĩtweemanyĩisye ũndũ waseũvisye nthĩ kwondũ wa andũ. (Mwambĩlĩlyo 2:5-23) Nĩtweemanyĩisye ũndũ wĩthĩĩtwe aitũthĩnĩkĩa ateũtwĩkĩsya ngoo kuma yĩla naĩ yalikile andũnĩ, ĩndĩ nĩwĩthĩĩtwe ayosa matambya nĩ kana atũtangĩĩe. (Mwambĩlĩlyo 3:1-5, 15) Nĩwamewʼĩie tei ala maĩ aĩkĩĩku, na ĩtina aumya Mwana wake e ũmwe nĩ kana tũekewe naĩ sitũ. (Yoana 3:16, 36) O ũndũ ũmanyi witũ waendeeie kwongeleka, nowʼo twaendeeie kũmũtũngĩa Yeova mũvea mũnango. (Isaia 25:1) Mũsumbĩ Ndaviti aisye kana amwendete Yeova nũndũ nĩwamũthĩnĩkĩaa kwa nzĩa ya wendo. (Savuli 116:1-9) Ũmũnthĩ, Yeova nũtũthĩnĩkĩaa, akatũtongoesya, akatũlũlũmĩĩlya, na akatũthangaasya. O ũndũ tweemanyĩsya maũndũ maingĩ ĩũlũ wake, nowʼo tũmwendaa mũnango.—Savuli 31:23; Nzevania 3:17; Alomi 8:28.
w09 7/15 29 ¶4-5
Tũngaa Mũvea Yĩla Wanengwa na Ũinenganae na Ngoo Yonthe
Mũandĩki wa Savuli akũlilye: “Nĩmũnenga Yeova kĩ kwondũ wa moseo make onthe kwakwa?” (Sav. 116:12) Akwatĩte moathimo meva? Yeova nĩwamũtetheesye ĩvinda yĩla waĩ na “thĩna na woo.” Kwongela ũu, Yeova ‘nĩwavonoketye thayũ wake kuma kĩkwʼũnĩ.’ Kwoou endaa ʼkũmũnenga,ʼ kana kũmũĩva Yeova. We mũandĩki wa Savuli aaĩle kwĩka ata? Aisye: “Ngeanĩsya mawĩvĩto makwa kwa Yeova.” (Sav. 116:3, 4, 8, 10-14) Nĩwatwie kwĩanĩsya mawĩvĩto onthe ala wamwathĩte Yeova na kwĩanĩsya maũndũ onthe ala waaĩle kwĩanĩsya.
O naku no wĩke oou. Ata? Kwa kwĩkalaa mavinda onthe kwa nzĩa ĩkwosana na mĩao na myolooto ya Ngai. Kwoou, ĩkĩĩthasya kana ũndũ ũla wa vata vyũ thayũnĩ waku nĩ kũmũthaitha Yeova, na ũyĩtĩkĩlasya veva wa Ngai ũkũtongoesye ũndũnĩ wʼonthe ũla ũkwĩka. (Mũta. 12:13; Aka. 5:16-18) Vate nzika, ũwʼo nĩ kana ndwĩsa kũmũĩva Yeova vyũ nũndũ wa maũndũ onthe ala ũkwĩkĩte. O na vailye ũu, ‘ngoo ya Yeova nĩtanaa’ oona ũimũthũkũma na ngoo yonthe. (Nth. 27:11) Nĩ kĩanda kya mwanya ta kĩ kũmũtanĩthya Yeova kwa nzĩa ĩsu!
Ũthwii wa Kĩ-veva
w12 5/15 22 ¶1-3
Makũlyo Kuma kwa Asomi Maitũ
Mũandĩki wa Savuli ainie ũũ aveveewe nĩ Ngai: “Methonĩ ma Yeova kĩ vata mũno kĩkwʼũ kya atheu make.” (Sav. 116:15) Yeova onaa thayũ wa kĩla ũmwe wa athaithi make wĩ wa vata mũno. Ĩndĩ, ndeto ila iwetetwe nthĩnĩ wa Savuli ya 116 syonanasya maũndũ maingĩ eka o kĩkwʼũ kya mũndũ ũmwe ũmwe.
Yĩla ũkumya ũvoo wa mathiko wa Mũklĩsto, ti ũndũ waĩle kũtũmĩa Savuli 116:15, o na kau ũla ũkwʼĩte anaĩ mũthũkũmi mũĩkĩĩku wa Yeova. Nĩkĩ? Kĩtumi nũndũ ndeto sya mũandĩki wa Savuli ĩsu syonanasya maũndũ maingĩ. Syonanasya kana Ngai onaa kĩkwʼũ kya athũkũmi make onthe aĩkĩĩku me ta kĩkundi, kĩ kya ngalama nene mũno ũkethĩa ndesa kwĩtĩkĩla kĩkĩke.—Sisya Savuli 72:14; 116:8.
Savuli ya 116:15 ĩtũĩkĩĩthasya kana Yeova ndaketĩkĩlya athũkũmi make aĩkĩĩku moawe onthe me ta kĩkundi. Nĩkyo kĩtumi ĩvindanĩ yĩĩ yitũ isitoli yonanasya ũndũ tũmĩĩsye matatwa momũ na kũthĩnwʼa, na ũu ũkaĩkĩĩthya nesa kana Ngai ndaketĩkĩlya nongi tũawe.
MATUKŨ 9-15, MWEI WA 12
MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI SAVULI 119:1-56
‘Mwanake Atonya Kũthesya Nzĩa Yake na Kyaũ?’
w87 11/1 15 ¶10
We Nĩwĩkalaa wĩ Mũtheu Maũndũnĩ Onthe?
Nthĩnĩ wa Aeveso 5:5 Vaũlo anenganie ũkanyʼo ũũ: “Nũndũ inywʼĩ ene nĩmwĩsĩ, o na nĩmũmanyĩte nesa kana vaiĩ kĩlaalai kana mũndũ mũvuku kana mũndũ wĩ ĩtomo, ũu nĩ kwasya mũthaithi wa mĩvwʼanano, wĩ na ũtiĩwa Ũsumbĩnĩ wa Klĩsto na wa Ngai.” Ĩndĩ, andũ ngili mbingĩ nĩmakanawʼa kana makatengwa kĩla mwaka nũndũ wa mwĩkalĩle mũthũku wa ũlaalai, ‘maiwĩka naĩ mwĩĩ woo ene.ʼ (1 Akolintho 6:18) Mavinda maingĩ ũu wĩkĩkaa nũndũ wa kũlea ‘kwĩsũvĩa kwĩanana na ndeto ya Ngai.’ (Savuli 119:9) Kwa ngelekanyʼo, ana-a-asa aingĩ nĩmalekeleelasya myolooto ya mwĩkalĩle ĩvinda yĩla mathi kũtembea kũndũ. Nũndũ wa kũvũthĩĩsya ngwatanĩo ya Kĩklĩsto, nĩmambĩĩasya ũnyanya na andũ ma nthĩ. Aklĩsto amwe maisũanĩa kana asu nĩ ‘andũ aseo vyũ,’ nĩmelikĩtye maũndũnĩ matosanaa na myolooto ya mwĩkalĩle. O ta ũu, namo angĩ nĩmatumĩte ndũũ ĩvĩtũkĩte na ala mathũkũmaa namo. Mũtumĩa ũmwe wa kĩkundi nĩwatumie ndũũ na mũndũ mũka ũmwe mathũkũmaa ĩmwe na kĩu kyatuma atia mũsyĩ wake na ambĩĩa kwĩkalanyʼa nake! Kĩu kyatumie atengwa. Vate nzika, ndeto ila syĩ Mbivilianĩ syaĩtye, “itindo nthũku nĩsyanangaa mwĩkalĩle mũseo” nĩ sya wʼo vyũ!—1 Akolintho 15:33.
w06 6/15 25 ¶1
“Mokũsĩ Maku Nĩ Ũtanu Wakwa”
YEOVA nũlilikanasya andũ make maũndũ ala matonya kũmatetheesya momĩĩsye mathĩna ĩvindanĩ yĩĩ. Amwe katĩ wa maũndũ ala ũtũlilikanasya tũmakwataa yĩla tweethĩwa na mũvango wa kũsoma Mbivilia, namo angĩ tũmakwataa kwĩsĩla maũvoo kana maelesyo ala maumawʼa maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto. Maũndũ maingĩ ala tũsomaa kana tũkewʼa mavinda asu mayĩthĩawa me meũ kwitũ. Nĩvatonyeka tũkethĩwa tweemanyĩisye maũndũ asu ĩvinda ĩvĩtu. Ĩndĩ nũndũ nĩtũlawa, nĩtwaĩle kwĩlilikanasya mĩao, ieleelo, na motwʼĩo ma Yeova. Nĩtwaĩle kũtũngaa mũvea nũndũ wa maũndũ ala Ngai ũtũlilikanasya. Nĩmatwĩkĩaa vinya kwa kũtũtetheesya tũlilikane maũndũ ala matwĩkĩie vinya twĩkale kwosana na kwenda kwa Ngai. Nĩkyo kĩtumi mũandĩki wa Savuli wamwinĩie Yeova asya: “Mokũsĩ maku nĩ ũtanu wakwa.”—Savuli 119:24.
w10 4/15 20 ¶2
Thyũũa Metho Maku Maikasisye Maũndũ ma Mana!
Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, maũndũ ala tũsiasya no matũũmĩsye. Metho maitũ na ilĩko sitũ nikonanĩtye nesa ũkethĩa kĩla twonaa na metho maitũ no kĩtume twĩthĩwa na mawendi mana ngoonĩ. Na nũndũ twĩkalĩte nthĩ nthũku mũno ĩtongoewʼe nĩ Satani ũla nĩwe Ndevili, tũthyũlũlũkĩtwe nĩ mavisa na ngewa sya ũvũngũ ila itonya kũtwasya na mĩtũkĩ, o na ethĩwa twaisisya o vanini. (1 Yoa. 5:19) Kwoou, nĩkyo kĩtumi mũandĩki wa Savuli wamwĩsũvie Ngai akĩmwĩa: “Thyũũa metho makwa matikasisye maũndũ ma mana, na nthayũũkya nzĩanĩ syaku.”—Sav. 119:37.
Ũthwii wa Kĩ-veva
w05 4/15 10 ¶2
Ĩkĩĩa Ndeto ya Yeova
Ũndũ ũla ũkindĩlĩĩlwe mũno nthĩnĩ wa Savuli ya 119 nĩ ũndũ ndeto ya Ngai kana ũtũmane wake ne wa vata mũno. Nĩ kana mũandĩki wa Savuli ĩno amĩlilikanae, nĩvatonyeka akethĩwa amĩtungie ta wathi aatĩanĩsye ndeto. Mĩsoa 176 ya Savuli ĩsu yaandĩkiwe kwosana na ũndũ nthoo sya Kĩevelania iatĩanĩe. Nthĩnĩ wa Maandĩko ma mbee vyũ ma Kĩevelania ala maumĩĩwʼe Savuli ĩno, kĩla sitanza katĩ wa sitanza 22 yaĩ na mĩsoa 8 ĩla yambĩĩe na nthoo ivwʼanene. Savuli ĩno ĩeleetye ĩũlũ wa ndeto ya Ngai, mĩao, mokũsĩ, mawĩaĩo, myolooto, myamũlo, na motwʼĩo. Kĩlungunĩ kĩĩ na kĩla kĩatĩĩe, Savuli ya 119 ĩkaneenewa kwosana na Mbivilia ĩla ĩalyũlĩtwe nesa ya Maandĩko ma Kĩevelania. Kũvindĩĩsya maũndũ ala makwatie athũkũmi ma Yeova ma tene na ma ĩvinda yĩĩ kwaĩle kũtuma tũtũnga mũvea nũndũ wa wathi ũũ waveveeiwe nĩ Ngai, na kũituma tũtũnga mũvea mũnango nũndũ wa Ndeto ya Ngai, Mbivilia.
MATUKŨ 16-22, MWEI WA 12
MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI SAVULI 119:57-120
Ũndũ Ũtonya Kũmĩĩsya Mathĩna
w06 6/15 20 ¶2
“Mĩao Yaku ko Nĩnĩmyendetee!”
Nũseo ũkekũlya-ĩ, “Nĩ kwa nzĩa yĩva mĩao ya Ngai yamũkiakiisye mũandĩki wa Savuli?” Kĩla kyamũtetheeisye nĩ kũĩkĩĩa kana Yeova nĩwamũthĩnĩkĩaa. Kwĩthĩwa esĩ mĩao ya Ngai nĩkwatumaa ethĩwa e mũtanu, o na kũtwʼĩka avinganĩsya make nĩmamũthĩnasya. Nĩweesĩ kana Yeova nĩweethĩĩtwe aimũthĩnĩkĩa nesa. Kwongela ũu, kũatĩĩa myolooto ĩla yĩ mĩaonĩ ya Ngai nĩkwatumie mũandĩki wa Savuli ethĩwa e mũĩ kwĩ amaitha make, o na kwatuma avonokya thayũ wake. Kũatĩĩa mĩao nĩkwatumie ethĩwa na mũuo na wasya mũseo wa ngoo.—Savuli 119:1, 9, 65, 93, 98, 165.
w00 12/1 14 ¶3
We Nĩwendete Mũno Mokũsĩ ma Yeova?
Mũandĩki wa Savuli nĩwendete mũno mokũsĩ ma Yeova, na ainie asya: “Nĩneekalaatile, ndyaaĩkala, nĩkwate mĩao yaku. Ndii sya athũku nĩsyeendingĩlĩte; ĩndĩ ndyaaũlwa nĩ mĩao yaku.” (Savuli 119:60, 61) Mokũsĩ ma Yeova nĩmatũtetheeasya kũmĩĩsya kũthĩnwʼa nũndũ tũi na nzika kana Ĩthe witũ wa ĩtunĩ e na ũtonyi wa kũmina isiĩĩi ila amaitha maitũ matwĩkĩĩe. Ĩvinda yĩla yaĩlĩte yavika, nũtũveteaa isiĩĩi isu nĩ kana twĩthĩwe tũtonya kwĩanĩsya wĩa wa kũtavanyʼa ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ.—Maliko 13:10.
w06 9/1 14 ¶4
Maũndũ Manene Kuma Ĩvukunĩ ya Katano ya Savuli
119:71—Ve ũseo mwaũ wa kũthĩna? Mathĩna no matũmanyĩsye kũmwĩkwatya Yeova mũnango, makatũmanyĩsya kũmũvoyaa kuma ngoonĩ, na kwĩmanyĩsya Mbivilia na kĩthito na kũatĩĩa kĩla tweemanyĩsya. O na ĩngĩ, ũndũ twĩkaa yĩla tũũthĩna no kwonanyʼe maũndũ mana twaĩlĩte kũlũnga. Mathĩna maikatumaa tũthata ethĩwa tũkeetĩkĩlasya matũlũnge.
MATUKŨ 23-29, MWEI WA 12
MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI SAVULI 119:121-176
Ũndũ Ũtonya Kwĩka Ndũkeyĩetee Thĩna Ũte wa Lasima
w93 4/15 17 ¶12
Amũika—Nĩ Kyaũ Mũkwenda Kwĩka?
Ũndũ ũla wa vata vyũ nĩ kana, nĩwaĩlĩte kwĩmanyĩsya kũmena vyũ ũla ũthũku. (Savuli 97:10) Ũtonya ata kũmena ũndũ mbeenĩ ũtonya kwoneka wĩ wa kũtanĩthya kana wa kwendeesya? Nĩ kwa kũsũanĩa ĩũlũ wa maũndũ ala matonya kũũkwata ĩtina! “Mũikakengeke: Ngai ti wa kũvũĩwa ngũĩ. Nũndũ o kĩla mũndũ ũvandaa, nokyo ũkaketha; nũndũ ũla ũvandaa kwosana na mwĩĩ wake akaketha wanangĩko kumana na mwĩĩ wake, ĩndĩ ũla ũvandaa kwosana na veva akaketha thayũ wa tene na tene kumana na veva.” (Akalatia 6:7, 8) Yĩla watatwa wĩke kwosana na mawendi maku, sũanĩa ũndũ ũla wa vata vyũ, nawʼo nĩ ũndũ kĩu kĩtonya kũmũthatya Yeova Ngai. (Sianĩsya na Savuli 78:41.) O na ĩngĩ sũanĩa ĩũlũ wa mathĩna ala matonya kũũkwata ta kũkua ĩvu ũtavangĩĩe, kana kũkwatwa nĩ mowau ta ŨKIMWI. Sũanĩa ũndũ kĩu kĩtonya kũtuma ũtũlĩka ngoo mũno, o na wĩyanangĩa ndaĩa. O na ĩngĩ no ũkwatwe nĩ mathĩna ma ĩvinda yĩasa. Mwĩĩtu-a-asa ũmwe aĩtye: “Nĩ na mũemewa nĩtwamanyanĩte kĩ-mwĩĩ na andũ angĩ tũtambĩte kũkomana. O na kau ũmũnthĩ twĩ Aklĩsto, maũndũ asu tweekie nĩmatumaa tũkosana na tũkewʼanĩa kĩwĩu mũtwaanonĩ witũ.” Ndũkolwe kana kwĩka ũu no kũtume wasya ianda ila wĩ nasyo kana kũkatuma ũvetangwa kĩkundinĩ kya Kĩklĩsto! (1 Akolintho 5:9-13) Yo ve ũtanu wa kavinda ũtonya kũelekanwʼa na maũndũ asu matonya kũtũkwata?
MATUKŨ 30, MWEI WA 12–MATUKŨ 5, MWEI WA 1
MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI SAVULI 120-126
Nĩmavandie na Methoi, Ĩndĩ Maketha na Ũtanu
w04 6/1 16 ¶10
Nĩ Aathime Ala Mamũtaĩaa Ngai
Yĩla tweetĩkĩla kũkua ĩsoki ya kũtwʼĩka amanyĩwʼa ma Yesũ, twĩthĩawa tũimũvĩnga Satani. Ĩandĩko ya Yakovo 4:7 yĩtwathĩte ũũ: “Mũvĩngei Ndevili, nake akamũkĩa.” Ũu ti kwasya kana kwĩka ũu nĩ ũndũ wĩ laisi. Kũmũthũkũma Ngai kwendaa kĩthito kingĩ. (Luka 13:24) Ĩndĩ, Mbivilia ĩtwathĩte ũũ nthĩnĩ wa Savuli 126:5: “Ala mavuĩaa na methoi makaketha na ũtanu.” Vate nzika, tũithaithaa Ngai ũte mũvea. Nũmanengae “ĩtuvi ala mamũmanthaa na kĩthito,” na nũmaathimaa ala mamũtaĩaa.—Aevelania 11:6.
w01 7/15 18-19 ¶13-14
Ĩkĩa Kĩthito Wĩanĩ wa Ngetha!
Ala matethasya wĩa wa Ngai wa kũketha, na mũno mũno ala mathĩnawʼa nĩmakwataa ũkiakisyo kumana na ndeto ii sya Savuli 126:5, 6: “Ala mavuĩaa na methoi makaketha na ũtanu. Ũla umaalaa akĩĩa, akuĩte mbeũ sya kũvuĩa, vate nzika akasyoka na ũtanu, akuĩte syove syake sya ngetha.” Ndeto sya mũandĩki wa Savuli ĩũlũ wa kũvuĩa na kũketha syonanasya ũndũ Yeova wathĩnĩkĩie na aathima ala masyokie kuma mũtavonĩ Mbaviloni. Nĩmatanie mũno yĩla mathaiwʼe, ĩndĩ noĩthwa maĩie yĩla mavuĩaa mbeũ mĩũndanĩ ĩla matiĩte, na ĩla yekalĩte myaka 70 ĩte kũĩmwa me atave. Ĩndĩ ala maendeeie na wĩa wa kũvanda, o vamwe na wĩa wa kwaka nĩmatanĩie mosyao maseo na mekala me eanĩe kumana na wĩa woo.
No tũĩe yĩla twakwatwa nĩ matatwa, kana athaithi ala angĩ mathĩnwʼa kwondũ wa ũlũngalu. (1 Vetelo 3:14) Nĩvatonyeka mwambĩĩonĩ wĩa witũ wa kũketha ũkethĩwa ũte laisi nũndũ no twone kĩthito kĩla twĩkĩaa wĩanĩ wa kũtavanyʼa kĩ kya mana. Ĩndĩ twaendeea kũvanda na kũngʼithya, Ngai akatuma mbeũ isu syĩana mavinda maingĩ kwĩ ũndũ tũtonya kũsũanĩa. (1 Akolintho 3:6) Ũu wonekaa nesa kwĩsĩla ũndũ Mbivilia na mavuku ala maneeneete Maandĩko manyaĩĩkĩtwʼe.
Ũthwii wa Kĩ-veva
cl 73 ¶15
Nũndũ “Ngai Nĩ Wĩvitho Witũ” Nũtũsũvĩaa
Mbee, sũanĩa ĩũlũ wa ũsũvĩo wa kĩ-mwĩĩ. Twĩ athaithi ma Yeova, no twĩkwatye kũsũvĩwa kĩ-mwĩĩ twĩ ta kĩkundi. Keka ti ũu, wĩthĩwa wĩ ũndũ wĩ laisi Satani akatũmina. Kwasũanĩa ũndũ ũũ: Satani, ũla nĩwe “mũnene wa nthĩ ĩno,” vai ũndũ ũngĩ wendaa ũthonokete kũmina ũthaithi wa wʼo. (Yoana 12:31; Ũvuanyʼo 12:17) Silikalĩ imwe syĩ vinya ĩũlũ wa nthĩ nikũnĩte maluvuku wĩa witũ wa kũtavanyʼa na ikatata kũtũmina vyũ. Ĩndĩ, andũ ma Yeova nĩmethĩĩtwe me alũmu, na nĩmaendeee kũtavanyʼa mate kũeka! Nĩkĩ nthĩ ila syĩ vinya mwingĩ iemetwe nĩ kũũngamya wĩa wa kĩkundi kĩĩ kĩnini kya Aklĩsto na kyonekaa kĩte na ũsũvĩo? Nũndũ Yeova nũtũvwʼĩkĩte na nthwau syake syĩ vinya!—Savuli 17:7, 8.