3 | Ngewa sya Amwe me Mbivilianĩ no Iũtethye

MBIVILIA NĨYĨELEETYE . . . Ĩũlũ wa aũme na aka aĩkĩĩku maĩ ‘andũ o taitũ.’—YAKOVO 5:17.

Ũndũ Kĩu Kyonanasya

Mbivilia yusĩe ngewa sya aũme na aka maĩ na mawĩmakĩo maingĩ me kĩvathũkanyʼo. Ũisoma ngewa syoo, no wone ũmwe weewʼaa o taku.

Ũndũ Kĩu Kĩtonya Kũtethya

Ithyonthe nĩtwendaa kwona angĩ maielewa ũndũ tũkwĩwʼa. Ĩndĩ yĩla tũũngʼangʼana na mathĩna ma kĩlĩko, nĩwʼo mũno mũno twendaa angĩ matũelewe. Yĩla tũũsoma ngewa sya ala mawetetwe Mbivilianĩ, no tũelewe ũndũ masũanĩaa na meewʼaa. Na nũndũ wa ũu, nĩtũmanyaa kana ve andũ angĩ makomanĩte na maũndũ mailye ta ala ithyĩ tũkomanĩte namo, na kwoou tũyĩthĩawa twĩ ithyoka yĩla tũũngʼangʼana na kĩũũyũ na mosũanĩo meũtuma tũthĩnĩka.

Mbivilia yĩ na ngewa mbingĩ sya andũ meewʼaa ta vate mũndũ wĩsa kũmatethya. We waaĩsa kũsũanĩa ũũ, ‘Nyie ndikwĩwʼa nũmĩĩsya’? Mose, Eliya, na Ndaviti nĩmeewie ũu.—Motalo 11:14; 1 Asumbĩ 19:4; Savuli 55:4.
Mbivilia nĩwetete mũndũ mũka weetawa Aana, ũla waĩ na “ũũ mũnene wa ngoo,” nũndũ ndaĩ atonya kwĩthĩwa na syana na atindĩaa kũthĩnwʼa nĩ mwĩue.—1 Samueli 1:6, 10.
Mbivilia nĩwetete mũndũũme weetawa Yovu, ũla wakomanie na maũndũ tũtonya kwĩthĩwa tũkomanĩte namo. O na kau aĩ na mũĩkĩĩo, nĩwakwatiwe nĩ mosũanĩo matumaa athĩnĩka nginya ĩvinda yĩmwe asya ũũ: “Nĩngũthĩtha thayũ wakwa; ndikwenda kwĩkala thayũ ĩndĩ yonthe.”—Yovu 7:16.

Yĩla twasoma ũndũ ala mawetetwe Mbivilianĩ mavotie kũsinda mosũanĩo mathũku, o naitũ no tũkwate vinya wa kũmĩanĩsya na maũndũ ala meũtũthĩnyʼa.

Ũndũ Mbivilia Ĩtetheesye Kevin

Ũndũ Ũwau wa Bipolar Ũtumaa Nĩwʼa

“Nangĩĩe myaka 50, nĩnakwatĩkanie na ũwau mũna ũtumaa ndatĩka ĩmwe nĩwʼa nĩ mũtanu vyũ ĩndĩ ĩtina wa kavinda ndyĩwʼa nĩtũlĩkĩte ngoo mũno (bipolar). Mavinda amwe, nĩwʼaa ta ndonya kũsinda thĩna o na wĩva ũla wangwata. Ĩndĩ mavinda angĩ, nĩwʼaa vate vata wa kũendeea kwĩkala thayũ.”

Ũndũ Mbivilia Ĩndethasya

“Mũndũ ũmwe ũwetetwe Mbivilianĩ nĩwʼaa aindethya nĩ mũtũmwa Vetelo. Nĩweekie mavĩtyo matumie ambĩĩa kwĩwʼa ate wa vata. Ĩndĩ vandũ va kũtinda asũanĩĩte kĩu, nĩwamanthie kĩtindo kya andũ mamũeleawa. Yĩla ũwau wakwa wookĩla, mawonzu makwa matumaa nĩwʼa nĩitavĩwe na nĩ vathei. Ĩndĩ o ta Vetelo, nĩnĩmanyĩĩtye kũtataa ũndũ ndonya nĩkale vakuvĩ na anyanya o ala matonya kũndetheesya ndikeyĩtũke.

“Ũngĩ ũwetetwe Mbivilianĩ ũngiakiasya mũno nĩ Mũsumbĩ Ndaviti. Nĩwakothaa kwĩwʼa akwʼĩte ngoo nũndũ wa maũndũ ala mamũkwatĩte, na nĩweelilaa nũndũ wa mavĩtyo ala weekĩte ĩvindanĩ ĩvĩtu. No nĩelewe ũndũ weewʼaa nũndũ mavinda amwe nĩnĩwetaa kana ngeka ũndũ na ĩtina ndyĩsa kwĩlila. Ndeto sya Ndaviti ila syĩ nthĩnĩ wa Savuli ya 51 ningiakiasya. Mũsoanĩ wa 3 aĩtye: ‘Nĩnĩmesĩ mavĩtyo makwa; na naĩ yakwa yĩ mbee wakwa mavinda onthe.’ Ndeto isu ieleetye nesa ũndũ nĩwʼaa yĩla ngwʼĩte ngoo vyũ nũndũ nonaa ve vinya kwĩthĩwa na woni ũla waĩle ĩũlũ wakwa mwene. Ĩndĩ no nĩtĩkĩlanaa na ndeto sya Ndaviti ila syĩ mũsoanĩ wa 10, vala waĩtye: ‘Ame Ngai, mbũmbĩa ngoo ntheu; na tũnga ĩngĩ veva wa wʼo nthĩnĩ wakwa.’ Ndũmĩaa ndeto o ta isu yĩla ngũmwĩkaĩla Ngai andetheesye nĩthĩwe na woni ũla waĩle ĩũlũ wakwa. Mũthya, mũsoa wa 17 nũngiakiasya. Waĩtye: ‘Ngoo ĩla ndũlĩku na yĩ na wĩlilo, we Ngai, ndũkamĩvũthya.’ Mũsoa ũsu ũndĩkĩĩthasya kana Ngai nũmbendete.

“Yĩla navindĩĩsya ngewa sya ala mawetetwe Mbivilianĩ na kĩla Ngai ũnengete yu tũĩ, wĩkwatyo wakwa wa ĩvinda yũkĩte nũlũlũmĩĩlaa. Kĩu kĩtumaa nambĩĩa kwona mawatho ala me Mbivilianĩ me ma wʼo na kĩinenga vinya wa kũsonga na mbee.”