KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA KYA 7
WATHI 15 Mũtaĩei Mũsyawa wa Mbee wa Yeova!
Ũndũ Ũtethekaa Nĩ Ũekeo wa Yeova
“Kwaku ve ũekeo wa wʼo.”—SAV. 130:4, NWT.
KĨLA KĨNEENEWE
Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũũneenea ngelekanyʼo syĩ Mbivilianĩ ila iũtũtetheesya tũmũtũngĩae Yeova mũvea mũnango nũndũ wa kũekea kĩla ũmwe witũ kwa nzĩa ya mwanya.
1. Nĩkĩ nĩ ũndũ wĩ vinya kũmanya kĩla mũndũ ũkwonanyʼa yĩla wakwĩa kana nũkũekeete?
NĨVATONYEKA ũkewʼa wausya mũno yĩla mũndũ wakwĩa: “Nĩnakũekea.” Ndeto ĩsu no ĩũkiakisye, na mũno mũno ethĩwa nĩwĩsĩ ve ũndũ ũwetete kana ũkeka ũkaũmĩsya mũndũ ũngĩ. Ĩndĩ yo ndeto, “nĩnakũekea” yonanasya ata? We mũndũ ũla ũũmĩĩtye ethĩawa ayasya kana yu nĩmwasyoka kwĩthĩwa anyanya ĩngĩ? Kana ethĩawa ayonanyʼa kana ndekwenda kũneenea ũndũ ũsu ingĩ? Andũ methĩawa mayonanyʼa maũndũ me kĩvathũkanyʼo yĩla matavya mũndũ ũngĩ kana nĩmamũekea.
2. Maandĩko maĩtye ata ĩũlũ wa ũekeo wa Yeova? (O na ĩngĩ, sisya maelesyo ma kwongeleela.)
2 Yeova atũekeaa kwa nzĩa yĩ kĩvathũkanyʼo vyũ na ũndũ ithyĩ ene tũekeaa andũ ala angĩ. We atũekeaa kwa nzĩa ya mwanya mũno. Mũandĩki wa Savuli aisye ũũ ĩũlũ wa Yeova: “Kwaku ve ũekeo wa wʼo, nĩ kana andũ maũkĩe.”a (Sav. 130:4, NWT) Vate nzika, ũekeo wa Yeova nĩ “ũekeo wa wʼo.” Nĩwe ũtwonasya nesa vyũ ũndũ twaĩlĩte kũekea angĩ. Mavinda amwe, aandĩki ma Mbivilia matũmĩaa ndeto ya Kĩevelania ya ũekeo ĩtesa kũtũmĩwa kũelesya ũndũ andũ maekeaa andũ ala angĩ.
3. Ve kĩvathũkanyʼo kĩva katĩ wa ũndũ Yeova ũtũekeaa na ũndũ tũekeaa andũ ala angĩ? (Isaia 55:6, 7)
3 Yĩla Yeova waekea mũndũ, naĩ yake yĩthĩawa yavutwa vyũ. Kwoou no ethĩwe na ngwatanĩo nzeo nake ĩngĩ. Nĩtũtũngaa mũvea mũno kwona ũndũ Yeova ũtũekeaa vyũ naĩ sitũ ĩngĩ na ĩngĩ.—Soma Isaia 55:6, 7.
4. Yeova atũtetheesye ata kũelewa ũekeo wa wʼo nĩ wĩva?
4 Ethĩwa ũekeo wa Yeova wĩ kĩvathũkanyʼo na witũ, vatonyeka ata andũ me na naĩ taitũ tũkaelewa ũekeo wa wʼo nĩ wĩva? Yeova nũtũmĩĩte ngelekanyʼo nzeo mũno kũtũtetheesya tũelewe ũndũ ũtũekeaa. Ĩsomonĩ yĩĩ, nĩtũkwona imwe. Ngelekanyʼo isu niũtũmanyĩsya ũndũ Yeova ũtũveteaa naĩ, na ĩvindanĩ o yĩu, aitũnenga mwanya wa kũtũngĩĩa ngwatanĩo nzeo nake ĩngĩ. Kũneenea ngelekanyʼo isu nĩkũũtũtetheesya twende Ĩthe witũ wĩ tei na tũimũtũngĩa mũvea mũnango nũndũ we atũekeaa kwa nzĩa mbingĩ mũno.
YEOVA NŨVETAA NAĨ SITŨ
5. Vaendaa ata yĩla Yeova watũekea naĩ sitũ?
5 Mbivilianĩ, naĩ ĩelekanĩtwʼe na mĩio mĩito. Mũsumbĩ Ndaviti aisye ũũ ĩũlũ wa naĩ syake mwene: “Mothũku makwa mangʼokele mũtwenĩ wakwa: O ta mũio mũito nĩngũemwa nĩ ũito wamo.” (Sav. 38:4) Ĩndĩ Yeova nũekeaa eki ma naĩ ala meelila. (Sav. 25:18; 32:5) Ndeto ya Kĩevelania ĩla ĩalyũlĩtwe ‘ekea’ yonanasya “kũkĩlya” kana “kũkua” kĩndũ. No tũmũsũanĩe Yeova ta mũndũũme wĩ vinya ũla ũkĩlasya mũio wa naĩ kwa nzĩa ya ngelekanyʼo kuma ituonĩ sitũ na aiũkua newe.
‘Kũekewa’ (Sav. 32:5)
6. Yeova akuaa naĩ sitũ akaitwaa ũasa wĩana ata kuma vala tũĩ?
6 Mbivilia nĩtũmĩĩte ngelekanyʼo ĩngĩ kũtwonyʼa ũndũ Yeova ũkuaa naĩ sitũ akaitwaa kũasa vyũ naitũ. Ĩandĩko ya Savuli 103:12 yĩtũtavĩtye ũũ: ‘O tondũ kũasavĩte kuma wumĩlonĩ wa sua kũvika ũthũĩlonĩ wayo, nowʼo ũvetete kũasa naitũ mothũku maitũ.’ Vala sua yumĩlĩĩlaa vethĩawa ve vaasa vyũ na vala yĩthũĩlaa. Na ngalĩko isu syelĩ iyĩsaa kũkomana. Kĩu kĩonanyʼa kana Yeova atwaaa naĩ sitũ kũasa vyũ naitũ kwĩ ũndũ tũtonya kũsũanĩa. Mwa kĩu kĩtũĩkĩĩthya kana atũekeaa vyũ!
“O tondũ kũasavĩte kuma wumĩlonĩ wa sua kũvika ũthũĩlonĩ wayo” (Sav. 103:12)
7. Mbivilia ĩeleetye ata ũndũ Yeova wĩkanaa na naĩ sitũ? (Mika 7:18, 19)
7 O na kau Yeova nũtwaaa naĩ sitũ kũasa vyũ naitũ kwa nzĩa ya ngelekanyʼo, we nũendeeaa kũikua? Aiee. Mũsumbĩ Esekia aandĩkie ũũ ĩũlũ wa Yeova: “Nĩwĩkĩtye naĩ syakwa syonthe ĩtina waku.” (Isa. 38:9, 17) Ngelekanyʼo ĩsu yĩonanyʼa kana Yeova ekasya kũasa vyũ naĩ sya ala meelila na ndethiũaa aisisye ĩngĩ. No tũelesye kĩu Mũsumbĩ Esekia wawetie tũtũmĩĩte ndeto ii: “Ũtumĩte [naĩ syakwa] syĩthĩwa siilye ta itaĩ vo.” O na Mbivilia nĩkindĩlĩĩle ũndũ ũsu ngelekanyʼonĩ ĩngĩ yĩ nthĩnĩ wa Mika 7:18, 19. (Soma.) Mĩsoa ĩsu yaĩtye kana Yeova ekasya naĩ sitũ syũngũnĩ sya ũkanga. Ĩvindanĩ ya tene, waĩ ũndũ ũtatonyeka mũndũ kũkwata ĩngĩ kĩndũ kĩla kyekwʼa vala ũkanga wĩthĩawa wĩ mũliku vyũ.
“Nĩwĩkĩtye naĩ syakwa syonthe ĩtina waku” (Isa. 38:17)
“Ũkekya naĩ syoo syonthe syũngũnĩ sya ũkanga” (Mika 7:19)
8. Kũvikĩa vau tweemanyĩsya kyaũ?
8 Ngelekanyʼo isu twaneenea itũmĩĩtwe Mbivilianĩ nĩsyatũmanyĩsya kana yĩla Yeova watũekea naĩ sitũ, aivetaa kũasa vyũ. Kwoou tũyaĩlĩte kwĩwʼa tũiandũĩka. Vate nzika, no ta ũndũ Ndaviti waisye, “nĩ atanu ala maekeetwe meko moo mathũku na ala naĩ syoo ivwʼĩkĩtwe; nĩ mũtanu mũndũ ũla Yeova ũtakamũtalĩla naĩ yake nongi.” (Alo. 4:6- 8) Ũsu nĩwʼo ũekeo wa wʼo!
YEOVA NŨVUTAA VYŨ NAĨ SITŨ
9. Nĩ ngelekanyʼo syĩva Yeova ũtũmĩĩte kũtũelesya ũndũ ũtũekeaa mũno wĩana?
9 Yeova nũtũmĩĩte ngelekanyʼo ingĩ nĩ kana atũtetheesye tũtũnge mũvea nũndũ wa nthembo ya wovosyo, ĩla ĩtumaa avuta vyũ naĩ sya eki ma naĩ ala meelila. Kwoona ũndũ Mbivilia ĩeleetye kĩla wĩkaa. Yaĩtye kana no ta ũthambasya naĩ sitũ kwa nzĩa ya ngelekanyʼo. Na kĩu kĩtumaa mwĩki wa naĩ athea vyũ. (Sav. 51:7; Isa. 4:4; Yel. 33:8) Yeova mwene nũeleetye ũndũ vaendaa ĩtina wa ũu, akasya: “O na ethĩwa naĩ syenyu nĩ ndune mũno, ikeethĩwa nzaũ ta ĩa; o na ethĩwa nĩ ndune ta mũkumbũ ikeethĩwa ta wʼĩa wa ĩlondu.” (Isa. 1:18) Nĩ ũndũ wĩ vinya mũno kũthesya ĩsola ĩtune mũno kuma ngũanĩ. O na vailye ũu, Yeova atũmĩĩte ngelekanyʼo ĩsu kũtũĩkĩĩthya kana no athambye naĩ sitũ vyũ ũkethĩa iyĩsa kwoneka ĩngĩ.
“O na ethĩwa naĩ syenyu nĩ ndune mũno ikeethĩwa nzaũ ta ĩa” (Isa. 1:18)
10. Nĩ ngelekanyʼo ĩngĩ yĩva Yeova ũtũmĩaa kwonanyʼa ũndũ ũtũekeaa mũno wĩana?
10 O ũndũ ĩsomo ĩvĩtu yonanĩtye, naĩ no ielekanwʼe na “mathiĩ.” (Mt. 6:12; Luka 11:4) Kwoou kĩla ĩvinda twamũvĩtĩsya Yeova, thiĩ witũ wĩthĩawa ũendeee kwongeleka. Nũndũ wa ũu, Yeova ethĩawa atũtaĩte thiĩ mũnene mũno! Ĩndĩ yĩla watũekea, no ta wĩthĩawa aveta vyũ thiĩ ũsu etũtaĩte. Ndendaa tũĩvĩe ĩngĩ naĩ ila wamina kũtũekea. Mwa ĩsu nĩ ngelekanyʼo nzeo ta kĩ ĩkũtũtetheesya kũelewa ũndũ twĩwʼaa twausya mũno wĩana yĩla Yeova watũekea naĩ sitũ!
‘Tũekee mathiĩ maitũ’ (Mt. 6:12)
11. Yĩla Mbivilia ĩkwasya kana naĩ sitũ ʼnivutĩtweʼ, yĩthĩawa ĩyonanyʼa ata? (Meko ma Atũmwa 3:19)
11 Yeova ndekaa o kũveta mathiĩ kana naĩ sitũ; nũivutaa vyũ. (Soma Meko ma Atũmwa 3:19.) Nĩ kana tũelewe ũndũ ũsu nesa, no tũvindĩĩsye mũndũ ayĩkĩa ũvano wa mũkasi mũnene (X) vala ũandĩkĩte mbesa ila ũtaĩte mũndũ ũngĩ. O na ũu wĩ o vo, nĩvatonyeka kĩla mũndũ akethĩwa atonya kwona namba ila syĩkĩĩtwe mũkasi ũsu. Ĩndĩ kũvuta kĩndũ kwĩ kĩvathũkanyʼo. Nĩ kana tũelewe ngelekanyʼo ĩsu, nĩtwaĩlĩte kũlilikana kana ĩvindanĩ ya tene, andũ matũmĩaa langi waĩ ũtonya kũvutwa na mĩtũkĩ nĩ kĩwʼũ. Mũndũ aĩ atonya kwosa sivongyi nthithu na aivuta vyũ kĩla kĩandĩkĩtwe. Kwoou yĩla thiĩ ‘wavutwa,’ wathelaa vyũ. Mũndũ ndaĩ atonya kwona kĩla kĩĩandĩkĩtwe mbeenĩ. Weethĩaa o na ti ta vaandĩkwa kĩndũ. Tũtũngaa mũvea ta kĩ kũmanya kana Yeova ndekaa o kũveta naĩ sitũ, ĩndĩ nũivutaa vyũ.—Sav. 51:9.
“Nĩ kana naĩ syenyu ivutwe” (Meko 3:19)
12. Ngelekanyʼo ya ĩthweo ĩkamu yĩtũmanyĩsya kyaũ?
12 Ve ngelekanyʼo ĩngĩ Yeova ũtũmĩĩte kũelesya ũndũ ũvutaa vyũ naĩ sitũ. Aĩtye: ‘Nĩnĩvutĩte mavĩtyo maku ta ĩthweo ĩkamu, na ta ĩthweo, naĩ syaku.’ (Isa. 44:22) Yĩla Yeova watũekea, no ta wĩthĩawa aitũmĩa ĩthweo ĩkamu kũvitha naĩ sitũ nĩ kana iikoneke ĩngĩ.
“Nĩnĩvutĩte mavĩtyo maku ta ĩthweo ĩkamu” (Isa. 44:22)
13. Twĩwʼaa ata yĩla Yeova watũekea naĩ sitũ?
13 Ngelekanyʼo isu syatũmanyĩsya kyaũ? Yĩla Yeova watũekea naĩ sitũ, tũyaĩlĩte kũendeea kwĩwʼa tũyĩandũĩka thayũnĩ witũ. Nthakame ya Yesũ Klĩsto nĩtumĩte mathiĩ maitũ mavutwa vyũ. Yĩla Yeova watũekea naĩ, wĩthĩaa no ta tũtaasyĩka. Kwoou ũsu nĩwʼo ũekeo wa wʼo ũla tũkwataa kuma kwa Yeova yĩla tweelila.
YEOVA NŨTŨNGĨAA NGWATANĨO NZEO NAITŨ
Ĩthe witũ wa ĩtunĩ nũtũekeaa na kĩu kĩtumaa twĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo nake (Sisya kalungu ka 14)
14. Nĩkĩ twaĩlĩte kũĩkĩĩa kana Yeova nũtũekeete vyũ? (O na ĩngĩ, sisya visa.)
14 Ũekeo wa wʼo ũla wumaa kwa Yeova nũtumaa twĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo nake. Ũekeo ũsu ũtũtetheesya tũikaendeee kwĩwʼa tũyĩandũĩka. O na tũyaĩlĩte kwĩthĩwa na wia tũyona kana Yeova nĩwoveee ũthatu ngoonĩ na aendeee kũmantha nzĩa ya kũtũkanyʼa. Mwa ndesa kwĩka ũndũ ta ũsu. Nĩkĩ twaĩlĩte kũĩkĩĩa Yeova yĩla ũkwasya kana nĩwatũekea? We mwene atavisye mwathani Yelemia ũũ: ‘Ngaekea ũthũku woo, na naĩ yoo ndikamĩlilikana ĩngĩ.’ (Yel. 31:34) O na mũtũmwa Vaũlo nĩwatũngĩlĩĩile o kĩu. (Aevl. 8:12) Ĩndĩ ũu nĩ kwasya ata?
“Naĩ yoo ndikamĩlilikana ĩngĩ” (Yel. 31:34)
15. Nĩ kwa nzĩa yĩva tũtonya kwasya kana Yeova ndalilikanaa naĩ sitũ ĩngĩ?
15 Mbivilianĩ, ti mavinda onthe ndeto ‘lilikana’ yĩthĩawa ĩyonanyʼa mũndũ ũkũtũnga kĩlĩko ĩtina kana ũkũsũanĩa ũndũ weekĩkie tene. Ĩndĩ no yonanyʼe mũndũ ũkwosa ĩtambya ĩna. Kwa ngelekanyʼo, ũla mũtũli wa mĩao wathĩĩwe mũtĩnĩ e ũtee wa Yesũ amwĩie: “Yesũ, wĩndilikana yĩla wĩlika Ũsumbĩnĩ waku.” (Luka 23:42, 43) We ndamwĩaa Yesũ asũanĩe ĩũlũ wake ĩvindanĩ yĩu. Twĩasya ũu nũndũ ũsũngĩo wa Yesũ woonanisye kana nũkosa ĩtambya ya kũmũthayũũkya. Kwoou yĩla Yeova ũkwasya kana ndalilikanaa naĩ sitũ ĩngĩ, ethĩawa ayonanyʼa kana nũtũekeete vyũ. We ndakesa kũtwosea ĩtambya nũndũ wa naĩ ila tweekie tene.
16. Mbivilia yĩeleetye ata ũthasyo ũla tũkwataa nũndũ wa kũekewa vyũ naĩ sitũ?
16 Mbivilia nĩtũmĩĩte ngelekanyʼo ĩngĩ kũtũtetheesya tũelewe ũthasyo ũla tũkwataa nũndũ wa kũekewa vyũ naĩ sitũ. Yaĩtye kana nũndũ twĩ ene naĩ, twĩ “ngombo sya naĩ.” Ĩndĩ yĩla Yeova watũekea, twĩthĩawa tũilye ta ngombo ‘ithaĩtwʼe kuma naĩnĩ.’ (Alo. 6:17, 18; Ũvu. 1:5) Kwa wʼo, yĩla twamanya kana Yeova nĩwatũekea, tũtanaa ta ngombo ĩthaĩtwʼe kuma ũkombonĩ.
“Nĩmwathaiwʼe kuma naĩnĩ” (Alo. 6:18)
17. Kũekewa naĩ kũtonya kũvosya mũndũ ata? (Isaia 53:5)
17 Soma Isaia 53:5. Ngelekanyʼo ya mũthya ĩla tũũneenea ĩtũelekanĩtye na andũ me na ũwau mũthũku mũno. Nũndũ wa nthembo ya wovosyo ĩla Yeova wanenganie kwĩsĩla Mwana wake, nĩtũvoetwʼe kwa nzĩa ya ngelekanyʼo. (1 Vet. 2:24) Yĩla tweeka naĩ, twĩthĩawa twaananga ngwatanĩo yitũ na Yeova. Ĩndĩ nũndũ wa nthembo ĩsu ya wovosyo, no atũekee na tũitũngĩĩa ngwatanĩo nzeo nake ĩngĩ. O ũndũ mũndũ ũtanaa mũno vyũ yĩla wavowʼa ũwau mũna mũthũku, ũu nowʼo o naitũ tũtanaa yĩla twavowʼa kĩ-veva na twatũngĩĩa ngwatanĩo nzeo na Yeova ĩngĩ.
“Nĩtũvoetwʼe kwondũ wa makũnwa make” (Isa. 53:5)
TŨTETHEKAA ATA YĨLA YEOVA WATŨEKEA?
18. Ngelekanyʼo ila twaneenea syatũmanyĩsya kyaũ ĩũlũ wa ũndũ Yeova ũtũekeaa? (O na ĩngĩ, sisya ĩsandũkũ “Ũndũ Yeova Ũtũekeaa.”)
18 Ngelekanyʼo ila syĩ Mbivilianĩ ineneete ũndũ Yeova ũtũekeaa syatũmanyĩsya kyaũ? Yĩla watũekea, ekaa ũu kuma ngoonĩ na ndalilikanaa naĩ sitũ nongi. Na kwoou no twĩthĩwe na ngwatanĩo nzeo na Ĩthe witũ wa ĩtunĩ. Ĩndĩ nĩtwaĩle kũlilikana kana ũekeo wa wʼo nĩ mũthĩnzĩo. Yeova ekaa ũu nũndũ nũtwendete na nũndũ wa ũseo mwingĩ ũla ũtwonasya. We ndethĩawa na lasima ya kũtũekea.—Alo. 3:24.
19. (a) Twaĩlĩte kũtũnga mũvea nũndũ wa kyaũ? (Alomi 4:8) (b) Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe?
19 Soma Alomi 4:8. Kĩla ũmwe witũ nũtũngaa mũvea mũno nũndũ Yeova nĩ Ngai ‘ũekeaa’ vyũ! (Sav. 130:4) Ĩndĩ ethĩwa nĩtũkwenda Yeova atũekee, ve ũndũ mũna wa vata twaĩle kwĩka. Kwoona kĩĩ Yesũ wawetie: “Mwalea kũmaekea andũ mavĩtyo moo, nake Ĩthe wenyu ndakamũekea mavĩtyo menyu.” (Mt. 6:14, 15) Kwoou vate nzika, nĩ ũndũ wa vata tũatĩĩe ngelekanyʼo ya Yeova na tũiekeaa angĩ. Ĩndĩ tũtonya kwĩka ũu ata? Ĩsomo yĩla yĩatĩĩe nĩyĩũtũtetheesya kwona ũndũ tũtonya kwĩka ũu.
WATHI 46 Twĩkũtũngĩa Mũvea Yeova
a Ndeto ya tene ya Kĩevelania ĩla yatũmĩiwe kwonanyʼa “ũekeo” yonanasya ũekeo ũla wa wʼo, o na kau kwĩ mĩthemba yĩ kĩvathũkanyʼo ya ũekeo. Aalyũli aingĩ ma Mbivilia mayumĩlĩtye ũndũ ũsu wa vata wĩ nthĩnĩ wa Savuli 130:4.