Osa Ĩtambya ya Kũvatiswa Ũte Kweteela

1. Nĩ maũndũ meva maseo maĩle kũtuma tũvatiswa?

WE NŨMWENDETE Yeova Ngai, ũla ũkũnengete thayũ na kĩla mũthĩnzĩo mũseo? Nũkwenda kwonanyʼa kana nũmwendete? Ũndũ ũla mũseo vyũ ũtonya kwĩka wonanyʼe kana nũmwendete nĩ kwĩyumya ũmũthũkũme na ĩndĩ ũyonanyʼa ũu kwa kũvatiswa. Woosa matambya asu, wĩthĩawa ũyonanyʼa kana wĩenda kũtwʼĩka ũmwe wa andũ ma mũsyĩ wake. Nũndũ wa ũu, Ĩthe waku na Mũnyanyau akaũtongoeasya na akaũsũvĩaa nũndũ ũkeethĩwa watwʼĩka malĩ yake. (Sav. 73:24; Isa. 43:​1, 2) O na ĩngĩ, kwĩyumya ũmũthũkũme Yeova na kũvatiswa kũũnengae wĩkwatyo wa kwĩsa kũtanĩa thayũ tene na tene.—1 Vet. 3:21.

2. Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?

² Nĩvethĩwa ve kĩndũ kĩũtuma ũkũĩĩsya kũvatiswa? Ethĩwa kĩ vo, manya kana ndwĩ weka. Ve andũ milioni mbingĩ maalyũlĩte mwĩkalĩle woo na mosũanĩo moo nĩ kana methĩwe matonya kũvatiswa. Na yu tũĩ, nĩmamũthũkũmaa Yeova na kĩthito na me atanu. Ũtonya kwĩmanyĩsya kyaũ wasũanĩa ngelekanyʼo sya amwe mavatisiwe ĩvindanĩ ya atũmwa? Ekai tũneenee mawetu amwe mamakwatie na tũyona maũndũ ala ngelekanyʼo yoo ĩtonya kũtũmanyĩsya.

ASAMALIA NĨMAVATISIWE

3. Asamalia amwe maaĩlĩte kwĩka ata nĩ kana mavatiswe?

³ Ĩvindanĩ ya Yesũ, Asamalia maĩ kĩkundi kya kĩ-ndĩni. Aingĩ moo mekalaa vakuvĩ na ndũa ya Sekemu na angĩ mekalaa Samalia, ila nĩ ndũa syaĩ ngalĩko ya ĩũlũ ya Yutia. Asamalia matanamba kũvatiswa, yaĩ no nginya makwate ũmanyi mwingangĩ ĩũlũ wa Ndeto ya Ngai. Mo maĩkĩĩaa kana no mavuku ma mbee atano ma Mbivilia, ala nĩ Mwambĩlĩlyo nginya Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao, maveveewe nĩ Ngai. O na ĩngĩ, nĩvatonyeka makethĩwa maĩkĩaa kana ĩvuku ya Yosua o nayo yaĩ ĩveveee. Ĩndĩ o na vailye ũu, nĩmeekwatĩtye kana Masia aĩ oke, o tondũ Ngai wathanĩte ĩvukunĩ ya Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 18:​18, 19. (Yoa. 4:25) Kwoou nĩ kana mavatiswe, yaĩ no nginya metĩkĩle kana Yesũ nĩwe Masia ũla wathanĩtwe. Na “Asamalia aingĩ” nĩmeekie ũu. (Yoa. 4:39) O na eka ũu, nũndũ Aklĩsto aingĩ ma mbee maĩ Ayuti, yaĩ no nginya Asamalia amwe makĩlye vinya kĩmena kĩla kyeekinyĩĩte mũno katĩ wa Asamalia na Ayuti.—Luka 9:​52-54.

4. Kwosana na Meko ma Atũmwa 8:​5, 6, 14, Asamalia amwe meekie ata ĩtina wa Vilivũ kũmatavya ũvoo mũseo?

⁴ Nĩ kyaũ kyatetheeisye Asamalia matwʼa kũvatiswa? Yĩla Vilivũ, ũla waĩ mũtavanyʼa, watavisye Asamalia ũvoo “ĩũlũ wa Klĩsto,” amwe moo ‘nĩmeetĩkĩlile ndeto ya Ngai.’ (Soma Meko ma Atũmwa 8:​5, 6, 14.) O na kau Vilivũ aĩ Mũyuti, mayaalea kũmwĩthukĩĩsya. Nĩmatonya kwĩthĩwa malilikene mĩsoa yĩ ala mavukunĩ ma mbee atano ma Mbivilia ĩla yonanĩtye kana Ngai nde kyende. (Kũt. 10:​17-19) Eka ũu, ‘nĩmateie matũ nesa maendeee kwĩthukĩĩsya kĩla Vilivũ wamatavasya’ ĩũlũ wa Klĩsto, na nĩmeetĩkĩlile ũĩkĩĩthyo wĩ ũtheinĩ ũla woonanasya kana atũmĩtwe nĩ Ngai. Twĩasya ũu nũndũ nĩweekaa syama mbingĩ ta kũvosya awau na kumya ndaimoni.—Meko 8:7.

5. Ngelekanyʼo ya Asamalia ĩtonya kũũmanyĩsya maũndũ meva?

⁵ Asamalia asu maĩ o matonya kwĩtĩkĩlya maũndũ ta kĩmena kya mbaĩ kana maũndũ meu mataĩ maamewʼa ala mamanyĩiwʼe nĩ Vilivũ mamasiĩĩe kwĩka maendeeo. Ĩndĩ mayaaĩka ũu. O na mayaakua ĩvinda yĩasa mayĩsa kũtwʼĩka nĩmavatiswa ĩtina wa kwĩyĩĩkĩĩthya kana kĩla Vilivũ wamatavĩtye kyaĩ kya wʼo. Ngewa ĩla yĩ Mbivilianĩ yaĩtye: “Yĩla mamũĩkĩĩie [Vilivũ], ũla watavanasya ũvoo mũseo ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai na ĩũlũ wa ĩsyĩtwa ya Yesũ Klĩsto, aũme na aka nĩmavatisiwe.” (Meko 8:12) We nĩwĩyĩĩkĩĩthĩtye kana Ndeto ya Ngai nĩyo wʼo na kana Ngũsĩ sya Yeova nikĩlasya vinya kĩmena na iitata ũndũ itonya syĩthĩwe na wendo ũte na wanganganyʼa, ũla wĩthĩawa wĩ ũvano wa Aklĩsto ma wʼo? (Yoa. 13:35) Ethĩwa ũu nĩwʼo vailye, ndũkakĩe kũvatiswa. Weeka ũũ, no wĩthĩwe ũte na nzika kana Yeova ndakalea kũathima ũtwi waku.

6. Ngelekanyʼo ya Ruben ĩtonya kũũtethya ata?

⁶ Mwana-a-asa wĩtawa Ruben wĩkalaa Germany eanĩie mũsyĩnĩ wa Ngũsĩ. Ĩndĩ yĩla waĩ wa mũika, aĩ na nzika kana Ngai e kwʼo. We eekie ata nĩ kana akĩlye vinya nzika isu? Nĩwamanyie kana ndaĩ na ũvoo wĩanĩtye ĩũlũ wa ũndũ ũsu, na kwoou nĩwatwie kwĩmanyĩsya mũnango. Aĩtye: “Ndyĩmanyĩsya nyie mwene, nĩnatwie kwĩka ũkunĩkĩli nĩ kana nĩmanye ũwʼo. Yaĩ no nginya nĩmanyĩsye mavinda kauta nĩ kana nĩmanye ethĩwa syĩndũ syeekie kwĩyumĩlya kana syeekie kũmbwa.” Nĩwasomie ĩvuku Je, Kuna Muumba Anayekujali? Ĩvuku yĩu nĩyatetheeisye Ruben alũlũmĩĩlya mũĩkĩĩo wake kana kwĩ Ngai. Asũanĩie ũũ, ‘Vate nzika Yeova e kwʼo.’ Na yĩla Ruben waendie kũtembea ovisinĩ witũ ũla mũnene, nĩwendeeiwʼe mũnango nĩ ngwatanĩo ĩla ana-a-asa methĩawa nayo ĩũlũ wa nthĩ yonthe. Yĩla wasyokie Germany, nĩwavatisiwe e na myaka 17. Ethĩwa wĩ na nzika ĩũlũ wa maũndũ ala wĩmanyĩĩtye, no ũikĩlye vinya weeka ũkunĩkĩli mavukunĩ maitũ. O na ĩngĩ, kũkwata “ũmanyi wa wʼo” no kũũtetheesye. (Aev. 4:​13, 14) Na yĩla weewʼa ũndũ andũ ma Yeova isionĩ syĩ kĩvathũkanyʼo ĩũlũ wa nthĩ methĩawa mendanĩte na me ngwatanĩo, na weeyonea kĩu kĩkundinĩ kyenyu, kĩu kĩkaũtetheeasya wende mũnango ngwatanĩo ya ana-a-asa ĩũlũ wa nthĩ yonthe.

SAŨLO WA TALISO NĨWAVATISIWE

7. Nĩ woni wĩva Saũlo waaĩlĩte kũlũnga?

⁷ Kwasũanĩa ngelekanyʼo ya Saũlo wa Taliso. Nĩweekĩte maendeeo maingĩ nthĩnĩ wa Ndĩni ya Ayuti na aĩ mũndũ wĩ nguma. (Aka. 1:​13, 14; Avi. 3:5) Ĩvindanĩ yĩu, Ayuti aingĩ moonaa Aklĩsto ta maĩ akaĩi ma mũĩkĩĩo, na nũndũ wa ũu, Saũlo nĩwamathĩnasya mũno. Na kũthũkya ũvoo, oonaa ta weekaa kwenda kwa Ngai. (Meko 8:3; 9:​1, 2; 26:​9-11) Kwoou nĩ kana amwĩtĩkĩle Yesũ na aivatiswa atwʼĩke Mũklĩsto, yaĩ no nginya ethĩwe eyũmbanĩtye kũthĩnwʼa.

8. (a) Nĩ kyaũ kyatetheeisye Saũlo atwʼa kũvatiswa? (b) Kwosana na Meko ma Atũmwa 22:​12-16, Anania atetheeisye Saũlo ata? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

⁸ Nĩ kyaũ kyatetheeisye Saũlo atwʼa kũvatiswa? Yĩla Yesũ waneenie na Saũlo kuma ĩtunĩ, nĩwoonie kyeni kingĩ kĩla kyatumie atwʼĩka kĩlalinda. (Meko 9:​3-9) Kwa ĩvinda ya mĩthenya ĩtatũ, nĩwatĩĩie kũya na nĩvatonyeka akethĩwa avindĩĩisye maũndũ ala maĩ manamũkwata. Vate nzika, Saũlo nĩweeyĩĩkĩĩthisye kana Yesũ nĩwe waĩ Masia, na kana aatĩĩi make nĩmo maĩ ma ndĩni ya wʼo. Mwa no nginya ethĩwe aũmĩie mũno ngoonĩ nũndũ nĩweetĩkĩlanĩte na ũtwi wa kũaa Sitivini! (Meko 22:20) Ĩtina wa mĩthenya ĩsu ĩtatũ, mũmanyĩwʼa weetawa Anania nĩwamũthokeie, amũvosya metho, na amwĩkĩa vinya avatiswe ate kweteela. (Soma Meko ma Atũmwa 22:​12-16.) Nũndũ Saũlo aĩ na wĩnyivyo, nĩweethukĩĩisye Anania na avatiswa.—Meko 9:​17, 18.

9. Ngelekanyʼo ya Saũlo ĩtonya kũũmanyĩsya maũndũ meva?

⁹ Ve maũndũ mana ngelekanyʼo ya Saũlo ĩkũtũmanyĩsya. We ethĩwa o aekie mĩtũlyo kana kũkĩa andũ kũmũsiĩĩe kũvatiswa. Ĩndĩ ndaaĩka ũu. Nũndũ we nĩweenyivĩtye, nĩwaalyũlile mwĩkalĩle wake na eetĩkĩla ũwʼo ĩũlũ wa Klĩsto. (Meko 26:​14, 19) Na nĩweeyũmbanĩtye kũtwʼĩka Mũklĩsto o na kũtwʼĩka nĩweesĩ nũkũthĩnwʼa. (Meko 9:​15, 16; 20:​22, 23) Ĩtina wa kũvatiswa, nĩwaendeeie kũmwĩkwatya Yeova amũtetheesye kũmĩanĩsya na matatwa me kĩvathũkanyʼo. (2 Ako. 4:​7-10) Kũvatiswa na kũtwʼĩka ũmwe wa Ngũsĩ ya Yeova no kũtume ũkwatwa nĩ mawetu kana mũĩkĩĩo waku ũkatatwa, ĩndĩ ndũkethĩawa wĩ weka. Ĩthĩwa ũte na nzika kana Ngai na Klĩsto makaũnengae ũtethyo ũla ũkwenda nĩ kana ũendeee kũmĩĩsya na kwĩkala wĩ mũĩkĩĩku.—Avi. 4:13.

10. Ngelekanyʼo ya Anna ĩtonya kũũtethya ata?

¹⁰ Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Anna eanĩie ngalĩko ya wumĩlonĩ wa sua ya Europe. Ĩtina wa inyia-ake kũvatiswa, ĩthe wake nĩwamwĩtĩkĩlilye ambĩĩe kwĩmanyĩsya Mbivilia e na myaka 9. Ĩndĩ andũ ma mũsyĩ nĩmaetie thĩna mũno, nũndũ onthe mekalaa vamwe na Anna na mũsyĩ woo. Moonaa ne ũndũ wĩ nthoni mũndũ kũtia ndĩni ya aa-ũmae moo. Anna e na myaka 12, nĩwakũlilye ĩthe wake amwĩtĩkĩlye avatiswe. Ĩthe wake nĩwendaa kũmanya kana ũsu waĩ ũtwi wake mwene kana ve mũndũ wamũthingʼĩĩasya kũvatiswa. Anna amũsũngĩie amwĩa, “Nĩnĩmwendete Yeova.” Ĩthe wake nĩwamwĩtĩkĩlilye avatiswe. Ĩtina wa kũvatiswa, andũ make ma mũsyĩ nĩmaendeeie kũmũneenea naĩ na kũmũthĩnyʼa. Ũmae amwĩie, “Nĩ kavaa ũkethĩwa na mwĩkalĩle mũvuku kana ũkethĩwa ũnyusaa sikala kwĩ kũtwʼĩka Ngũsĩ ya Yeova.” Anna oomĩanĩisye ata na maũndũ asu? Aĩtye, “Yeova nĩwaendeeie kũnenga vinya wa kũmĩĩsya, na Mami na Tata nĩmandwʼĩĩkie mũno.” Anna nũandĩkĩte vandũ mavinda ala wĩyoneete kwʼoko kwa Yeova thayũnĩ wake. Na mavinda kwa mavinda nũsiasya maũndũ asu nĩ kana ndakolwe nĩ ũndũ wĩthĩĩtwe aimũtetheesya. Ethĩwa o naku nũkĩaa kũvĩngwa, lilikana kana Yeova akaũtetheeasya.—Aevl. 13:6.

KOLINELIO NĨWAVATISIWE

11. Nĩ kyaũ kyaĩ kĩtonya kũtuma Kolinelio akũĩĩsya kũvatiswa?

¹¹ O na ĩngĩ, ngelekanyʼo ya Kolinelio no ĩtũmanyĩsye maũndũ maingĩ. Aĩ “mũnene wa kĩkundi kya asikalĩ 100” ma ita sya Lomi. (Meko 10:​1, maelesyo ma kwongeleela) Nũndũ wa ũu, nũtonya kwĩthĩwa aĩ nguma mũno kĩsionĩ kyoo na itanĩ. O na ĩngĩ, Mbivilia yaĩtye kana “aĩ mũndũ wamũkĩaa Ngai” na “nĩwaumasya mĩthĩnzĩo mingĩ ya tei kwondũ wa andũ.” (Meko 10:2) Yeova nĩwatũmie mũtũmwa Vetelo akamũtavye ũvoo mũseo. Ĩndĩ we nĩwakũĩĩisye kũvatiswa aĩ nĩ kwĩthĩwa aĩ nguma?

12. Nĩ kyaũ kyatetheeisye Kolinelio atwʼa kũvatiswa?

¹² Nĩ kyaũ kyatetheeisye Kolinelio atwʼa kũvatiswa? Maandĩko maĩtye kana “nĩwamũthaithaa [Ngai] vamwe na andũ onthe ma mũsyĩ wake.” Na kĩla ĩvinda nĩwamũvoyaa Ngai na kĩthingʼĩĩsyo. (Meko 10:2) Ĩtina wa Vetelo kũmũtavya ũvoo mũseo, we na andũ ma mũsyĩ wake nĩmamwĩtĩkĩlile Klĩsto na mavatiswa mate kwananga ĩvinda. (Meko 10:​47, 48) Vate nzika, Kolinelio nĩwatwʼĩte kwĩka moalyũku o na meva nĩ kana we na andũ ma mũsyĩ wake mamũthaithae Yeova.—Yos. 24:15; Meko 10:​24, 33.

13. Ngelekanyʼo ya Kolinelio ĩtonya kũũmanyĩsya maũndũ meva?

¹³ O ta Saũlo, Kolinelio aĩ o atonya kwĩtĩkĩlya ũkũmũ ũla waĩ nawʼo ũmũsiĩĩe kũtwʼĩka Mũklĩsto. Ĩndĩ ndaaĩka ũu. We nĩwĩthĩwa waĩlĩte kwĩka moalyũku manene thayũnĩ waku nĩ kana ũvatiswe? Ethĩwa ũu nĩwʼo vailye, manya kana Yeova nũkũũtetheesya. Na akakũathimaa ethĩwa nũtwʼĩte kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia thayũnĩ waku nĩ kana ũmũthũkũme.

14. Ngelekanyʼo ya Tsuyoshi ĩtonya kũũtethya ata?

¹⁴ Yaĩ no nginya mwana-a-asa wĩtawa Tsuyoshi wĩkalaa Japan eke moalyũku mana wĩanĩ ũla wathũkũmaa nĩ kana avatiswe. Aĩ mũnini wa mwalimũ mũnene wa sukulu yĩ nguma mũno yĩtawa Ikenobo, vala andũ mavundĩĩawʼa kũvanga malaa. Mwalimũ ũsu mũnene nĩwavangaa malaa ala matũmĩawa mathikonĩ ma andũ ma ndĩni ya Buddha na mathiko maendeee akeka maũndũ angĩ makonanĩtye na ndĩni ya ũvũngũ. Yĩla weethĩwa atatonya kũthi mathikonĩ, Tsuyoshi nĩwe waendaa na ayĩka maũndũ asu. Ĩndĩ yĩla Tsuyoshi weemanyĩisye ũwʼo ĩũlũ wa kĩkwʼũ, nĩwamanyie kana ndaĩ atonya kũvatiswa ataekanĩte na syĩthĩo isu. (2 Ako. 6:​15, 16) Nũndũ wa ũu, nĩwatavisye mwalimũ ũsu mũnene kana ndeendeea kwĩka maũndũ asu. Kwaendie ata? Mwalimũ ũsu amwĩie kana aĩ atonya kũendeea kũthũkũma ate kwĩlikya syĩthĩonĩ isu. Na ta mwaka ũmwe kuma ambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia, nĩwavatisiwe.a Ethĩwa no nginya wĩke moalyũku mana wĩanĩ ũla ũthũkũmaa nĩ kana ũmwendeesye Ngai, no wĩkale ũte na nzika kana akeanĩasya mavata maku na ma mũsyĩ waku.—Sav. 127:2; Mt. 6:33.

AKOLINTHO NĨMAVATISIWE

15. Nĩ maũndũ meva maĩ matonya kũtuma Akolintho matatwʼa kũvatiswa?

¹⁵ Andũ ala mekalaa ndũanĩ ya tene ya Kolintho meesĩkĩe ta andũ mendete syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ na maĩ na mwĩkalĩle mũvuku. Andũ aingĩ ala mekalaa ndũanĩ ĩsu meekaa maũndũ matamwendeeasya Ngai. Kwoou ũyaĩ ũndũ wĩ laisi kwa mũndũ kũtwʼa kũmũthũkũma Yeova e ndũanĩ ĩsu. Ĩndĩ yĩla mũtũmwa Vaũlo waendie ndũanĩ ĩsu na amatavya ũvoo mũseo ĩũlũ wa Klĩsto, ‘Akolintho aingĩ ala mawĩwie nĩmambĩĩie kũĩkĩĩa na kũvatiswa.’ (Meko 18:​7-11) Ĩtina wa ũu, Mwĩai Yesũ Klĩsto nĩwamumĩlĩĩile Vaũlo woninĩ na amwĩa: “Nĩ na andũ aingĩ ndũanĩ ĩno.” Kwoou Vaũlo nĩwaendeeie kũtavanyʼa ndũanĩ ĩsu kwa ĩvinda ya mwaka ũmwe na nusu.

16. Nĩ kyaũ kyatetheeisye Akolintho amwe kwĩka moalyũku ala maaĩlĩte nĩ kana mavatiswe? (2 Akolintho 10:​4, 5)

¹⁶ Nĩ kyaũ kyatetheeisye Akolintho matwʼa kũvatiswa? (Soma 2 Akolintho 10:​4, 5.) Ndeto ya Ngai na veva wake mũtheu wĩ vinya nĩwʼo wamatetheeisye kwĩka moalyũku manene thayũnĩ woo. (Aevl. 4:12) Akolintho ala meetĩkĩlile ũvoo mũseo ĩũlũ wa Klĩsto nĩmaekanie na mĩtuo ta kũnywʼa ũkĩ mwingĩ, ũngʼei, na kĩmanyĩo kya aũme kũkoma na aũme na aka kũkoma na aka.—1 Ako. 6:​9-11.b

17. Ngelekanyʼo ya Akolintho ĩtonya kũũmanyĩsya maũndũ meva?

¹⁷ O na kau Akolintho amwe maĩ na mĩtuo yeekinyĩĩte mũno, mo mayaavanga kana waĩ ũndũ wĩ vinya mũno kwoo kũtwʼĩka Aklĩsto. Nĩmeekĩie kĩthito kingĩ nĩ kana makinyĩle nzĩanĩ mbivinyanu ĩla ĩelete thayũnĩ wa tene na tene. (Mt. 7:​13, 14) We nũendeee kwĩkĩa kĩthito ũkĩlye vinya mũtuo mũna mũthũku kana kĩmanyĩo kĩna kĩthũku nĩ kana ũvatiswe? Mwa ndũkakwʼe ngoo! Mwĩsũve Yeova aũtetheesye na veva wake mũtheu nĩ kana ũkĩlye vinya wendi wa kwĩka kĩla kĩtaĩle.

18. Ngelekanyʼo ya Monika ĩtonya kũũtethya ata?

¹⁸ Yaĩ no nginya mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Monika, ũla wĩkalaa Georgia, ekĩe kĩthito kingĩ akĩlye vinya ũneeni mũthũku na kwĩtanĩthya na maũndũ mataĩlĩte nĩ kana avatiswe. Aĩtye: “Yĩla naĩ wa mũika, nĩnamũvoyaa Yeova nĩ kana anenge vinya wa kwĩka moalyũku ala maĩlĩte. Yeova nĩweesĩ kana nĩnendaa kwĩka kĩla kyaĩlĩte, na kwoou mavinda onthe nĩwandetheeasya na akandongoesya.” Monika avatisiwe e na myaka 16. Nĩvethĩwa ve imanyĩo waĩlĩte kũekana nasyo nĩ kana ũmũthũkũme Yeova ũndũ vaĩlĩte? Endeea kũmũvoya nĩ kana aũtetheesye wĩke moalyũku ala maĩlĩte. We anenganae veva wake mũtheu kwa ũlau.—Yoa. 3:34.

MŨĨKĨĨO WAKU NO ŨTHAMYE IĨMA

19. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya ũkĩlye vinya mawetu mekwoneka mailye ta iĩma? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

¹⁹ Ĩkalaa ũte na nzika kana Yeova nũkwendete na nĩwendaa wĩthĩwe wĩ ũmwe wa mũsyĩ wake. Na ũu nĩ wʼo o na ethĩwa ve maũndũ maingĩ waĩle kũmakĩlya vinya nĩ kana ũvatiswe. Yesũ eeie amanyĩwʼa amwe make atĩĩ: “Ta kethĩwa mwĩ na mũĩkĩĩo wĩana mbeũ ya kalatali, no mwĩe kĩĩma kĩĩ, ‘Uma vaa ũthi vaya,’ na kĩyuma, na vaiĩ ũndũ ũmũema.” (Mt. 17:20) Ala maĩ vo Yesũ aiweta ndeto isu meethĩĩtwe nake o myaka kauta, na kwoou maĩ na vata wa kũlũlũmĩĩlya mũĩkĩĩo woo. Ĩndĩ Yesũ amaĩkĩĩthisye kana meethĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu, Yeova akamatetheeasya makĩlye vinya mawetu ala matonya kwĩthĩwa moonekaa mailye ta iĩma. Na o naku, Yeova akaũtetheesya ũkĩlye vinya mawetu ala wĩ namo.

20. Ngelekanyʼo sya Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa na ma ĩvinda yĩĩ syakwĩkĩa vinya ata?

²⁰ Ethĩwa ve ũndũ ũũkũsiĩĩa kũvatiswa, osa ĩtambya na mĩtũkĩ ũũkĩlye vinya. Ngelekanyʼo sya Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa na ma ĩvinda yĩĩ no iũkiakisye na ikaũnenga vinya wa kwĩka ũu. Eka ngelekanyʼo syoo ikwĩkĩe vinya na iikũthangaasya wĩyumye ũmũthũkũme Yeova na ũivatiswa. Vai ũtwi ũngĩ mũseo ta ũsu ũtonya kwĩka thayũnĩ waku!