Nĩnakusisye Mũemewa “Vate Ndeto”

Nasyaĩwe Romania mwaka wa 1952. O na kau inyia-a-kwa aĩ Ngũsĩ, ndakwatĩĩaa mũno maũndũ ma kĩ-veva, kwoou ndyaendaa maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto. Kwongela ũu, nũndũ nthĩ ya Romania yaũngamĩwe nĩ silikalĩ ya Communist, wĩa wa kũtumbĩthya mavuku na kũtavanyʼa wa Ngũsĩ nĩwakũnĩtwe maluvuku. Kwoou, kwa ĩvinda ya myaka 36, ndyeesĩ Yeova nũũ kana kĩla Mbivilia ĩmanyĩasya. Ĩndĩ mwakanĩ wa 1988, ndyĩkala kĩsionĩ kya Satu-Mare nĩ na mũemewa István, ve ũndũ weekĩkie wavĩndũie thayũ wakwa.

Nĩnathokiwʼe na Neetĩkĩla

Mũthenya ũmwe inyia-a-kwa nĩwookie kũmbona. Ambĩie: “Nĩngũthi kwona aunt waku. No wende tũendanyʼe? Ĩtina wa ũu no tũthi soko.” Nũndũ ndyaĩ na ũndũ wa kwĩka nĩneetĩkĩlile.

Yĩla twavikie mũsyĩ kwa aunt wakwa, vaĩ na ũmbano wa Ngũsĩ sya Yeova, ũla waendeee na waĩ na andũ ta kenda. Nĩnamanyie kana Mami aĩ anambĩĩa ĩngĩ kwosa maũndũ ma kĩ-veva kwa ũito na aĩ na kĩthito kingĩ. Maũndũ ala neewie kwakya kũu nĩmambendeeisye mũno.

Yĩla maũmbano mathelile, ũla watongoesye nĩwookie vala naĩ na twamanyana. Ambĩie, “Nĩtawa János na noona wĩthukĩĩsye nesa. Nĩwendeewʼa nĩ kĩla weemanyĩsya ũmũnthĩ?” Namwĩie kana ndyaĩ naathi maũmbanonĩ angĩ ta asu na kana no nende kũka ĩngĩ. Angũlilye, “No wende kwĩmanyĩsya Mbivilia?” Nĩneetĩkĩlile vate kũtindĩa. Nĩnamanyie kana Ngai nĩwe wangusĩtye kũla kwĩ andũ asu.

Mũthenya ũla waatĩĩe, János nĩwamanyĩthanisye na Ida, ũla wambĩĩie kwĩmanyĩsya Mbivilia nakwa. Ĩndĩ, nĩnakĩaa nũndũ ndyeesĩ ũndũ István wesaa kwĩka amanya nĩnĩmanyĩasya Mbivilia na Ngũsĩ sya Yeova. Nĩnatatie mavinda maingĩ kũneena nake, ĩndĩ ndendeeawʼa nĩ kĩla namũtavasya. Nĩnamanyie kana ndendeeawʼa nĩ kĩla neekaa.

O na vailyĩ ũu, nĩnaendeeie kwĩmanyĩsya Mbivilia na navatiswa Mwei wa 8, 1989. Ĩtina wa myei ĩna, silikalĩ ya Communist ya Romania nĩyasindiwe na ũla wamĩtongoesye ooawa.

Nĩnavĩngiwe Mũno

Yĩla silikalĩ yavĩndũiwe nĩtwakwatie ũthasyo mwingĩ. Ngũsĩ sya Yeova nĩsyeetĩkĩlilwʼe kũmbana na kũtavanyʼa ũtheinĩ. Ĩndĩ, ngalĩ ĩ yakwa ũthasyo ũsu watumie nĩvĩngwa mũno. István ambĩie, “Ndi na thĩna na kĩla ũĩkĩĩaa ethĩwa ndũkaendaa kũtavanyʼa nyũmba kwa nyũmba.”

Vate nzika, ndyaĩ nĩsa kũeka kũtavanyʼa. (Meko ma Atũmwa 4:20) Kwoou nĩnatatie ũndũ ndonya nĩthĩwe nĩ metho. Ĩndĩ, mũthenya ũmwe anyanya ma István nĩmambonie nditavanyʼa nyũmba kwa nyũmba, na mamũtavya. Yĩla navikie mũsyĩ, mũemewa angũthũkĩie ambĩa, “Wĩmbĩkĩĩthya nthoni vamwe na mũsyĩ witũ!” Atinĩĩisye kavyũ mũlũkũnĩ wakwa na ambĩa nũkũmbũaa ethĩwa ndieka kũtavanyʼa.

Nĩnatatie kũsũanĩa vamwe na István na namũĩkĩĩthya kana nĩnĩmwendete. Ndeto syakwa nĩsyatumie ausya o kwa kavinda. Ĩndĩ, yĩla naleile kũthi alũsinĩ ya mũndũ wa mũsyĩ, nĩwathatie mũno. Kĩu kyatumie aendeea kũneenyʼa naĩ mũno.

Ũndũ wa kũmakya nĩ kana, yaĩ no nginya nũmĩĩsye ũthatu wa István kwa ĩvinda ya myaka 13. Myakanĩ ĩsu, atindĩaa kũmbĩa nũkũthasya mũtwaano witũ. Mavinda kwa mavinda nĩwambingĩaa nza. Mavinda angĩ, ambĩaa nose syĩndũ syakwa na ndithi.

Nĩ kyaũ kyandetheeisye kũmĩĩsya maũndũ asu momũ? Nĩnamũvoyie Yeova na namũkũlya andetheesye nĩendeee kwĩthĩwa nĩ mũuu, na kwa wʼo nĩnoonie aindwʼĩĩka. (Savuli 55:22) O nakyo kĩkundi nĩkyandwʼĩĩkie mũno. Atumĩa na eĩtu-a-asa amwe aimu kĩ-veva nĩmambĩkĩie vinya ndikaeke ũthũkũmi wakwa. Nĩmandilikanilye kĩla Mbivilia ĩwetete ĩũlũ wa iveti kũkusya aũme moo “vate ndeto” kwa kũendeea kwĩthĩwa nĩ mũlũmu na nĩ mũĩkĩĩku kwa Yeova. (1 Vetelo 3:1) Ĩtina wa ĩvinda, nĩnoonie ndeto isu iyĩanĩa.

Maũndũ Nĩmavĩndũkie Vyũ

Mwaka wa 2001, István nĩwakũniwe nĩ stroke na weethĩa ndatonya kũthi. Nĩwakomie sivitalĩ kwa ĩvinda ya mwei ũmwe na akua syumwa mbũthũ aitwʼĩka nĩweewʼa kavaa. Ĩvindanĩ yĩu wakomete sivitalĩ, ndyaamũtia. Nĩnamũnengae lĩu, nganeena nake, na ngaĩkĩĩthya kana e na kyonthe kĩla waĩ na vata nakyo.

Ana-a-asa na eĩtu-a-asa kĩkundinĩ o namo nĩmookie kũmwona. István nĩweeyoneie ũndũ ana-a-asa mamwendete na mamũthĩnĩkĩaa. Aingĩ nĩmeeyumisye kũtũtetheesya mawĩa ma nyũmba. Namo atumĩa meethĩawa meyũmbanĩtye kũtũkiakisya na kũtũtetheesya.

Maũndũ asu ana-a-asa meekie, nĩmamũkiitie ngoo István, na kĩu kyatuma ambĩĩa kwĩwʼa nthoni nũndũ wa maũndũ mathũku ala wambĩkĩte. O na ĩngĩ, nĩwamanyie kana vai ũmwe wa anyanya make waaũka kũmwona. Kwoou yĩla wavutĩiwe, István aisye, “Nĩngwenda kwĩmanyĩsya Mbivilia na nditwʼĩka ũmwe wa Ngũsĩ sya Yeova.” Natanie mũno nginya naĩa!

Mwei wa 5, 2005, István nĩwavatisiwe. Nũndũ ndaĩ atonya kũthi, ana-a-asa nĩmamũsukumie na kasululu ka kũsukumwa nginya ũtee wa vala andũ mavatisĩawa, na ĩndĩ mamũkua kavola mamũlikya kĩwʼũnĩ, na mamũvatisa. István nĩwatwʼĩkie mũtavanyʼa wa Ũsumbĩ wĩ kĩthito. Nĩndanaa mũno nalilikana mavinda ala natavanasya vamwe nake. Ũsu waĩ ũndũ wa kũtanĩthya ta kĩ! Kwasũanĩa mũndũũme ũla mbeenĩ wambĩngaa nũndũ wa kũtavanyʼa ũwʼo wa Ndeto Ngai e ngalĩ yakwa, aitanĩa kũtavya ala angĩ ũvoo mũseo!

István nĩwamwendete Yeova mũno vyũ na atũmĩaa ĩvinda yake kwĩmanyĩsya, na kwĩlilikanyʼa mĩsoa ya Mbivilia. Nĩwendete kũneenea mĩsoa ĩsu vamwe na ala angĩ kĩkundinĩ. Atũmĩaa myanya ĩsu kwĩkĩa ana-a-asa na eĩtu-a-asa make vinya.

István nĩwaendeeie kũwaĩĩa. Ĩtina wa kũkũnwa nĩ stroke mavinda meana ũna, nĩwaaisye ũtonyi wake wa kũneena na ĩtina ndaĩ auma kĩtandanĩ. Yo mathĩna asu nĩmatumie aeka kũmũthũkũma Yeova? Ti wʼo o na vanini! Nĩwaendeeie kũsoma na kwĩmanyĩsya Mbivilia kwosana na ũtonyi wake. Yĩla anyanya mooka kũmwona, nĩwaneenaa namo na akalũlũmĩĩlya mũĩkĩĩo woo atũmĩĩte kamasinĩ ka kũmũtetheesya kũneena. Mwana-a-asa ũmwe aisye: “Nĩnendete kũmwona István. Kĩla ĩvinda nathi kũmwona nĩsyokaa mũsyĩ nĩ mũthangaau na nĩ na vinya.”

Ũndũ wa kũmakya nĩ kana Mwei wa 12, 2015, István nĩwakwie. Kĩkwʼũ kyake kyaĩ wasyo mũnene ũla watumie nĩkwatwa nĩ kyeva kingĩ. Ĩndĩ no nasye ĩvindanĩ o yĩu nĩnakwatie mũuo wa kĩlĩko. Na nĩasya ũu nũndũ István akwie e mũnyanya wa Yeova. Na ũsu nĩ ũndũ ũmwe ũndanĩthasya mũno. Yu István vamwe na inyia wakwa me kĩlilikanonĩ kya Yeova. Ũkeethĩwa wĩ ũndũ mũseo ta kĩ kũmakumbatĩa, na kũmathokya nthĩnĩ wa nthĩ nzaũ ya Yeova yĩ na ũlũngalu.

Myaka mbee wa 35 nĩ mĩvĩtu kuma yĩla nĩ na inyia wakwa twaendie kwa aunt wakwa, na ndikolwa nĩ mũthenya ũsu. Yu nĩ na myaka mbee wa 70 na nĩthĩawa nĩ vainia wa kĩla ĩvinda. Vai nzĩa ĩngĩ nzeo ndonya kũmũtũngĩa Yeova mũvea nũndũ wa maũndũ onthe ala ũmbĩkĩte. (Savuli 116:12) Nĩwandetheeisye naendeea kwĩthĩwa nĩ mũĩkĩĩku na nĩ mũuu yĩla navĩngawa. Na o na kũtwʼĩka nĩnavĩngawa, nĩneemanyĩisye kana maũndũ no maalyũke. O na kau ndyeekwatasya kana mũemewa no aalyũke, nĩnamũkusisye vate ndeto.