KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA 43
Yeova Nũtongoesye Ũseũvyo Wake
“Ti kwondũ wa vinya mwingĩ, kana kwondũ wa ũtonyi, ĩndĩ nĩ kwondũ wa Veva wakwa, easya ũu Yeova wa nguthu.”—NZEK. 4:6.
WATHI 40 Ithyĩ twĩ Malĩ Yaũ?
KWA ŨKUVĨa
1. Ala avatise maĩle kũendeea kwĩka ata?
WE WĨMŨVATISE? Ethĩwa wĩmũvatise, yĩla wavatisawa woonanisye mbee wa andũ kana nũmũĩkĩĩe Yeova, na kana nũkwenda kũthũkũma vamwe na ũseũvyob wake. Ĩndĩ no nginya wĩkĩe kĩthito ũendeee kũmũĩkĩĩa vyũ. Na no nginya wĩkĩe kĩthito ũendeee kũĩkĩĩa vyũ kana Yeova nũtũmĩaa ũseũvyo wake ũmũnthĩ.
2-3. Nĩ nguma ta syĩva sya Yeova tũsyonaa twasũanĩa ũndũ ũtongoeasya ũseũvyo wake ũmũnthĩ? Elesya.
2 Ũmũnthĩ, Yeova atongoeasya ũseũvyo wake kwa nzĩa ĩtũtetheeasya kũmanya we nĩ Ngai ũilye ata, kĩeleelo kyake nĩ kĩva, na myolooto yake nĩ yĩva. Ve nguma itatũ sya Yeova tũsyonaa nesa twasisya ũndũ ũtongoeasya ũseũvyo wake. Ekai tũineenee.
3 Mbee, “Ngai nde kyende.” (Meko 10:34) Nũndũ Yeova nũtwendete, nĩwanenganie Mwana wake nĩ kana ‘ovosye andũ onthe.’ (1 Tim. 2:6; Yoa. 3:16) Eka ũu, Yeova anengete andũ make wĩa wa kũtavya onthe ala mekwenda kwĩthukĩĩsya ũvoo mũseo. Kĩu kĩnengae andũ aingĩ ũndũ vatonyeka mwanya wa kũtethwʼa nĩ nthembo ĩsu. Kelĩ, Yeova nĩ Ngai wa mĩvango na mũuo. (1 Ako. 14:33, 40) Kwoou, ũseũvyo wake waĩle kwĩthĩwa wĩ na andũ me mũuo, na mamũthũkũmaa kwa nzĩa yĩ na mũvango. Katatũ, Yeova nĩwe ‘Mũmanyĩsya’ Ũla Mũnene. (Isa. 30:20, 21) Kĩu nĩkyo kĩtumi ũseũvyo wake ũtũmĩaa Ndeto yake mbeveee kũmanyĩsya kĩkundinĩ na ũtavanyʼanĩ. Ĩndĩ syo nguma isu itatũ sya Yeova syoonekie nesa ata kĩkundinĩ kya Aklĩsto ma mbee? Tũsyonaa ata ĩvindanĩ yĩĩ? Na veva mũtheu ũtonya kũũtetheesya ata ũendeee kũthũkũma vamwe na ũseũvyo wa Yeova?
NGAI NDE KYENDE
4. Ĩandĩko ya Meko ma Atũmwa 1:8 yonanĩtye mwĩao wĩva Yesũ wanengie aatĩĩi make, na amathie ũtethyo wĩva?
4 Ĩvindanĩ ya atũmwa. Ũtavanyʼa wa Yesũ wanengie andũ onthe wĩkwatyo. (Luka 4:43) Na Yesũ nĩwanengie aatĩĩi make mwĩao wa kũendeesya wĩa ũsu wambĩĩisye “kũvika itulu sya nthĩ.” (Soma Meko ma Atũmwa 1:8.) Ĩndĩ mayaĩ maũtonya mate atetheesye. Maĩ na vata wa kũnengwa veva mũtheu, kana “ũla mũtetheesya” Yesũ wamathie.—Yoa. 14:26; Nzek. 4:6.
5-6. Veva mũtheu watetheeisye aatĩĩi ma Yesũ ata?
5 Aatĩĩi ma Yesũ makwatie veva mũtheu ĩvinda ya Vendekosito ya mwaka wa 33. Veva ũsu wamanengie vinya wa kwambĩĩa kũtavanyʼa, na ĩtina wa kavinda o kakuvĩ, andũ ngili mbingĩ nĩmeetĩkĩlile ũvoo mũseo. (Meko 2:41; 4:4) Yĩla amanyĩwʼa mambĩĩe kũvĩngwa, mayaalikwa nĩ wia, ĩndĩ mamwĩkaĩlile Ngai amatetheesye. Mavoyie ũũ: “[Nenga] ngombo syaku ũtonyi wa kũendeea kũneena ndeto yaku na ũkũmbaũ wʼonthe.” Ĩtina wa ũu, mausũiwe nĩ veva mũtheu na maendeea ‘kũneena ndeto ya Ngai me na ũkũmbaũ.’—Meko 4:18-20, 29, 31.
6 Ve mathĩna angĩ amanyĩwʼa ma Yesũ makomanie namo. Kwa ngelekanyʼo, kovi sya Maandĩko syaĩ o nini. O na mayaĩ na syĩndũ ila twĩ nasyo sya kwĩka ũkunĩkĩli. Na maaĩle kũtavya andũ ma ithyomo mbingĩ syĩ kĩvathũkanyʼo ũvoo mũseo. Ĩndĩ o na kau maĩ na mathĩna maingĩvĩte ũu, kĩthito kyoo nĩkyatumie meanĩsya ũndũ woonekaa ta ũtatonyeka. Myaka ta 30 ĩithela, ũvoo mũseo nĩwatavĩtwʼe “syũmbe syonthe ungu wa ĩtu.”—Ako. 1:6, 23.
7. Myaka mbee wa 100 mĩvĩtu, athũkũmi ma Yeova mamanyie ata kĩla ũkwenda meke, na moosie ĩtambya yĩva?
7 Ĩvindanĩ yĩĩ yitũ. O na ũmũnthĩ, Yeova nũendeee kũtongoesya andũ make na kũmanenga vinya. Kĩla ũtũmĩaa mũno kũmatongoesya nĩ Ndeto yake mbeveee. Ndetonĩ ĩsu nĩ vo tũsomaa ĩũlũ wa ũtavanyʼa wa Yesũ, vamwe na ũla mwĩao wanengie aatĩĩi make wa kũendeesya wĩa ũla wambĩĩisye. (Mt. 28:19, 20) Ĩkaseti ya Watch Tower ya Mwei wa 7, 1881, yaisye atĩĩ: “Tũyaakwata wĩto kana kwĩtĩkĩwʼa mauta nĩ kenda twĩmanthĩe nguma kana ũthwii, ĩndĩ nĩ kana twĩnengane na kũtũmĩa kyonthe kĩla twĩ nakyo kũtavanyʼa ũvoo mũseo.” Kavuku katumbĩthiwʼe mwaka wa 1919 ketawa To Whom the Work Is Entrusted (Kwondũ wa Ala Manengetwe Ũla Wĩa) kaisye: “Wĩa ũũ wĩoneka wĩ mwingĩ mũno, ĩndĩ nĩtũũtethya kwa vinya wa Mwĩaĩi, nũndũ nĩ wake.” Ana-a-asa asu meekie o ta ala Aklĩsto ma mbee. Meeyumisye na ngoo yonthe na matethya wĩa na ũkũmbaũ, mate na nzika kana veva mũtheu nũũmatetheesya mavikĩsye andũ ma mĩthemba yonthe ũvoo mũseo. O naitũ tũi na nzika kana veva mũtheu nũtũtetheeasya.
Ũseũvyo wa Yeova wĩthĩĩtwe ũitũmĩa mĩio ĩla mĩseo vyũ kũnyaĩĩkya ũvoo mũseo (Sisya kalungu ka 8-9)
8-9. Ũseũvyo wa Yeova ũtũmĩĩte nzĩa syĩva kũnyaĩĩkya ũvoo mũseo?
8 Ũseũvyo wa Yeova ũtũmĩaa mĩio ĩla mĩseo vyũ kũnyaĩĩkya ũvoo mũseo. Ũseũvyo nũtũmĩĩte mavuku matumbĩthye, “Photo-Drama of Creation,” inanda, tũkalĩ twĩ na sivika, isese sya letiũ, na myakanĩ ya mĩtũkĩ wĩthĩĩtwe ũitũmĩa kombyũta na Indaneti. Eka ũu, ũseũvyo wa Ngai nũendeee kũalyũla syĩndũ na ithyomo mbingĩ vyũ kwĩ ĩvinda yĩngĩ o na yĩva! Nĩkĩ wĩkĩĩte kĩthito kĩu? Nĩ kana kĩla mũndũ ewʼe ũvoo mũseo na kĩthyomo ĩ kyake. Nũndũ Yeova nde kyende, nĩwathanie kana ũvoo mũseo ũkatavwʼa “kĩla mbaĩ na ũko na kĩthyomo na andũ.” (Ũvu. 14:6, 7) Wendi wake nĩ kĩla mũndũ akwate mwanya wa kwĩwʼa ũvoo wa Ũsumbĩ.
9 Nao nata ala tũtesa kũmavikĩa, ta ala me kũndũ kwĩkalaa kwĩ kũvinge kana kwĩ na mũsungi? Nĩ kana andũ ta asu mavikĩwʼe ũvoo mũseo, Yeova nĩwatetheeisye ũseũvyo wake wambĩĩa kũtũmĩa nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo sya kũtavanyʼa kũla kwĩthĩawa andũ aingĩ. Kwa ngelekanyʼo, mwakanĩ wa 2001, Nzama Ĩla Ĩtongoesye nĩyeetĩkĩlile tũkalĩ twa mavuku na syĩndũ ingĩ sya kwilĩĩla mavuku itũmĩwe France. Ĩtina wa ĩvinda, nzĩa ĩsu nĩyambĩĩe kũtũmĩwa isionĩ ingĩ. Ana-a-asa makwatie mosyao maseo. Mwakanĩ wa 2011, mũvango mweũ nĩwambĩĩiwʼe kĩsionĩ kĩthĩawa na andũ aingĩ mũno kya New York City, Amelika. Mwakanĩ wa mbee mũvango ũsu wambĩĩwʼa, andũ moosie mavuku 102,129 na makaseti 68,911. Na andũ 4,701 nĩmakũlilye mamanyĩwʼe Mbivilia! Kĩu kĩonanyʼa nesa vyũ kana Yeova nĩwatũmĩie veva mũtheu kũtongoesya wĩa ũsu. Nũndũ wa ũu, Nzama Ĩla Ĩtongoesye nĩyeetĩkĩlilye ana-a-asa nthĩ yonthe matũmĩae tũkalĩ twa mavuku na syĩndũ ingĩ sya kwilĩĩla mavuku.
10. Tũtonya kwĩka ata twaĩlangye ũtũĩka witũ wa kũtavanyʼa na kũmanyĩsya?
10 Kĩla ũtonya kwĩka. Tũmĩaa nesa kyonthe kĩla Yeova ũtũmanyĩasya maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto. Tavanasya na kĩkundinĩ kyaku kya ũtavanyʼa ũteũtĩĩa. Weeka ũu, ala me kĩkundinĩ kyaku kya ũtavanyʼa no maũtetheesye waĩlangye ũtũĩka waku, na ngelekanyʼo yoo no ĩkwĩkĩe vinya. Ndũkaeke kũtavanyʼa o na wakomana na mathĩna. O tondũ ĩandĩko ya mũsingi yonanĩtye, twĩanĩasya kwenda kwa Ngai kwa vinya wa veva mũtheu, ĩndĩ ti kwa vinya witũ. (Nzek. 4:6) Ngai ndaema kũtũtethya, nũndũ wĩa ũũ nĩ wake.
YEOVA NĨ NGAI WA MĨVANGO NA MŨUO
11. Nzama ĩla ĩtongoesye yathũkũmie yĩ ngwatanĩo ata nĩ kana andũ ma Ngai maendeee kũmũthũkũma na mũvango?
11 Ĩvindanĩ ya atũmwa. Nzama ĩla ĩtongoesye, ĩla yaĩ Yelusaleme, yathũkũmaa yĩ ngwatanĩo ĩtetheesye andũ ma Ngai mamũthũkũme na mũvango na mũuo. (Meko 2:42) Kwa ngelekanyʼo, yĩla thĩna wa nzaĩko waumĩlile mwakanĩ wa 49, nzama ĩsu nĩyaneeneie ũndũ ũsu ĩtongoewʼe nĩ veva mũtheu. Ta keka ikundi syaekiwe iendeee kwĩthĩwa na mawoni me kĩvathũkanyʼo ĩũlũ wa ũndũ ũsu, wĩa wa kũtavanyʼa wĩthĩwa wavĩngĩĩsĩkie. Ĩndĩ o na kau atũmwa na atumĩa ala maĩ nzamanĩ ĩsu maĩ Ayuti, mayaaĩtĩkĩla kũtavwa nĩ kĩthĩo kya Ayuti kana nĩ ala makĩlũmĩtye. Matwie kũtongoewʼa nĩ Ndeto ya Ngai na veva mũtheu. (Meko 15:1, 2, 5-20, 28) Kwaendie ata? Yeova nĩwaathimie ũtwi woo, ikundi syaendeea kũthũkũma syĩ na mũuo na syĩ ngwatanĩo, na wĩa wa kũtavanyʼa ndwaaũngama.—Meko 15:30, 31; 16:4, 5.
12. Twĩsĩ ata kana ũseũvyo wa Yeova ũmũnthĩ nũthũkũmaa na mũvango na mũuo?
12 Ĩvindanĩ yĩĩ yitũ. Ũseũvyo wa Yeova nũtatĩte mũno andũ make mamũthũkũme na mũvango, na me na mũuo. Kwa ngelekanyʼo, mwakanĩ wa 1895, ĩkaseti ya Watch Tower ya Matukũ 15, Mwei wa 11, yaĩ na kĩlungu kĩ na kyongo, “Kwĩka Maũndũ kwa Nzĩa Nzeo na kwa Mũvango,” kĩla kyaumĩte ĩandĩkonĩ ya 1 Akolintho 14:40. Yaĩtye: “Atũmwa nĩmaandĩkĩie ikundi sya mbee ũvoo mwingĩ ĩũlũ wa kwĩka maũndũ na mũvango . . . Nĩ ũndũ wa vata tũendeee kũatĩĩa nesa ‘maũndũ onthe ala maandĩkiwe tene kwondũ wa kũtũmanyĩsya.’ ” (Alo. 15:4) O ũndũ Aklĩsto ma mbee maĩ na wendi wa kũthũkũma na mũvango na mũuo, nowʼo ũseũvyo wa Yeova ũilye ũmũnthĩ. Kwa ngelekanyʼo, twasye nĩwathi kĩkundinĩ kĩngĩ mũthenya ũla kwĩthĩawa Ĩsomo ya Mũsyaĩĩsya, kĩthĩwe kĩ o nthĩ yaku kana kĩ nthĩ ĩngĩ. Ĩsomo yĩu yĩyambĩĩa, ndũlea kwĩthĩwa wĩsĩ mwĩĩmanyĩsya kyaũ na mwĩĩmanyĩsya ata. Nũndũ wa ũu, wĩwʼa ta wĩ o kĩkundinĩ kĩla kyenyu! Eka veva wa Ngai, we nũkwona ta ve kĩndũ kĩngĩ kĩtonya kũtuma andũ mathũkũma na ngoo ĩmwe ũu?—Nzev. 3:9.
13. Ĩandĩko ya Yakovo 3:17 yaĩle kũtuma twĩkũlya makũlyo meva?
13 Kĩla ũtonya kwĩka. Yeova endaa andũ make maendeee “kwĩthĩwa na ũũmwe wa veva nthĩnĩ wa ngwatanĩo ya mũuo.” (Aev. 4:1-3) Kwoou ĩkũlye atĩĩ: ‘Nyie nĩnĩtetheeasya kĩkundi kĩkale kĩ ngwatanĩo na kĩ na mũuo? Nĩnĩwʼaa ala matongoetye? Nyie nĩ wa kwĩkwatwʼa, na mũno mũno ethĩwa nĩ na ianda kĩkundinĩ? Nĩnĩatĩĩaa saa nesa na nĩnĩthĩawa na wendi wa kũtetheesya angĩ?’ (Soma Yakovo 3:17.) Wamanya ve vandũ ũtonya kũseũvangya, voya Yeova aũnenge veva mũtheu. Weetĩkĩlya veva ũsu ũũtetheesye kwĩthĩwa na nguma nzeango na ũikũnenga vinya wa kwĩka kĩla kyaĩle, ana-a-asa na eĩtu-a-asa makakwenda mũno na makatanĩaa kĩla ũkwĩka.
YEOVA NŨTŨMANYĨASYA NA NŨTŨNENGAE KĨLA TWĨ NA VATA NAKYO
14. Kwosana na Akolosai 1:9, 10, Yeova atũmĩie nzĩa syĩva kũmanyĩsya andũ make ĩvindanĩ ya atũmwa?
14 Ĩvindanĩ ya atũmwa. Yeova nĩwendete mũno kũmanyĩsya andũ make. (Sav. 32:8) Endaa mamũmanye, mamwende, na mayĩkala tene na tene ta syana syake. Ta kethĩwa ndatũmanyĩasya, kĩu kĩitonyeka. (Yoa. 17:3) Ĩvindanĩ ya atũmwa, atũmĩie kĩkundi kya Kĩklĩsto kũmanyĩsya andũ make. (Soma Akolosai 1:9, 10.) O na nĩwatũmĩie mũno veva mũtheu, nawʼo nĩ “mũtetheesya” ũla Yesũ wamathie. (Yoa. 14:16) Veva ũsu wamatetheeisye kũelewa Ndeto ya Ngai, na kũlilikana maũndũ onthe ala Yesũ wawetie na weekie, o tondũ mesie kũandĩkwa Mavukunĩ ma Ũvoo Mũseo. Kĩu nĩkyalũlũmĩĩilye mũĩkĩĩo woo na kyatuma mamwenda Ngai na Mwana wake mũnango. O na nĩkyatumie mendana mũno.
15. We wonete Yeova aianĩsya ata wathani ũla wĩ nthĩnĩ wa Isaia 2:2, 3?
15 Ĩvindanĩ yĩĩ yitũ. Yeova athanie kana ĩvinda ya “mĩthenya ya mũminũkĩlyo,” andũ ma mbaĩ syonthe makathi ‘kĩĩmanĩ’ kyake, kana ũthaithinĩ wa wʼo, nĩ kana mamanyĩwʼe kwenda kwake. (Soma Isaia 2:2, 3.) Nĩtwĩyoneete wathani ũsu ũianĩa. Ũthaithi wa wʼo nĩwʼo wĩ ĩũlũ wa mothaithi onthe ma ũvũngũ. Ũmũnthĩ, Yeova aathĩasya andũ make lĩu mwingĩ mũno wa kĩ-veva! (Isa. 25:6) Atũmĩaa “ngombo ndĩkĩĩku na mbũĩ” kũtũnenga lĩu mwingĩ mũno kwa nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo. Ta kwa ngelekanyʼo, mavuku, maũvoo, vitio sya katuni, na vitio ingĩ mbingĩ. (Mt. 24:45) Twĩwʼaa o tondũ ũla mũnyanyae wa Yovu weetawa Eliu weewʼaa. Akũlilye ũũ: “Nũũ mũmanyĩsya ũilye [ta Ngai]?”—Yovu 36:22.
Eka kĩla ũkwĩmanyĩsya kĩlike ngoonĩ na ũikĩatĩĩa thayũnĩ waku (Sisya kalungu ka 16)c
16. Ũtonya kwĩka ata nĩ kana ũtetheke nĩ momanyĩsyo ala Yeova ũtũnengae?
16 Kĩla ũtonya kwĩka. Veva wa Ngai ũkaũtetheeasya ũatĩĩe nesa kĩla ũkwĩmanyĩsya Ndetonĩ yake. Voyaa ũũ o ta mũandĩki ũmwe wa Savuli: “Manyĩsya nyie nzĩa yaku, we Yeova; ngaendaa nthĩnĩ wa wʼo waku: Ũmbanʼya ngoo yakwa ĩkĩae syĩtwa yaku.” (Sav. 86:11) Kwoou endeea kwĩmanyĩsya Ndeto ya Yeova na mavuku angĩ ala ũtũnengae atũmĩĩte ũseũvyo wake. Ĩndĩ kĩeleelo kyaku kĩnene kĩyaĩle kwĩthĩwa ne kũkwata ũmanyi. Waĩle kũeka kĩla ũkwĩmanyĩsya kĩlike ngoonĩ, na ũikĩatĩĩa thayũnĩ waku. Veva wa Yeova no ũũtetheesye kwĩka ũu. Kĩngĩ waĩle kwĩka nĩ kũthangaasya ana-a-asa na eĩtu-a-asa. (Aevl. 10:24, 25) Nĩkĩ? Nũndũ nĩ ta mwĩ ma mũsyĩ ũmwe. Kwoou, voya ũkwate veva mũtheu nĩ kana ũũtetheesye kumya maelesyo kuma ngoonĩ, na ũikũtetheesya ũtate ũndũ ũtonya wĩanĩsye nesa ilungu ila wĩ nasyo ũmbanonĩ. Weeka maũndũ asu, Yeova na Mwana wake makoona nesa kana nĩwendete “tũlondu” twoo.—Yoa. 21:15-17.
17. Ũtonya kwonanyʼa ata kana nũlũmanĩtye na ũseũvyo wa Yeova?
17 Ũseũvyo ũla ũkilyĩ kũtiwa ĩũlũ wa nthĩ no ũũ ũtongoewʼe nĩ veva wa Ngai. Nũndũ wa ũu, thũkũma na ũseũvyo wa Yeova ũte kũola kĩthito. Mende andũ onthe o ta Ngai kwa kũtavya onthe ala wakomana namo ũvoo mũseo. Onanyʼa nũatĩĩaa mĩvango na nĩwendete mũuo take kwa kũlũlũmĩĩlya ngwatanĩo kĩkundinĩ. Na nũndũ nĩwe Mũmanyĩsya Ũla Mũnene, onanyʼa nũmwĩthukĩĩasya kwa kũĩsaa lĩu wʼonthe wa kĩ-veva ũla ũtũnengae. Na ĩndĩ yĩla nthĩ ĩno ya Satani ĩkethĩwa ĩyanangwa, ndũkatelema. Vandũ va ũu, ũkaũngama na ũkũmbaũ wĩ vamwe na ala malũmanĩtye na ũseũvyo wa Yeova.
WATHI 3 Yeova Nĩwe Vinya Witũ na Wĩkwatyo Witũ
a We nũĩkĩĩe vyũ kana Yeova nũtongoesye ũseũvyo wake? Ĩsomonĩ yĩĩ twĩĩmanyĩsya ũndũ Yeova watongoesye kĩkundi kya Aklĩsto ma mbee, na ũndũ ũtongoeasya andũ make ũmũnthĩ.
b MAELESYO MA NDETO IMWE: Ũseũvyo wa Yeova wĩ ilungu ilĩ, kya kũũ nthĩ na kya ĩtunĩ. Yĩla tũũweta ũseũvyo ĩsomonĩ yĩĩ, twĩneenea kĩlungu kya kũũ nthĩ.
c MAELESYO MA VISA: Mwĩĩtu-a-asa vainia eloela vitio syonanĩtye amwe mathamĩĩe nthĩ syĩ na vata mũnene wa atavanyʼa, na kĩu kyatuma enda kwĩka tamo. Mũthya nĩwesa kwĩanĩsya wendi wake wa kũthi kũtavanyʼa kũndũ kwĩ na vata mũnene wa atavanyʼa.