ANDŨ MA MŨIKA MAKŨLASYA
Ndonya Ata Kũnyuva Nũũ Ngaatĩĩaa Ngelekanyʼo Yake?
“Yĩla nakwatwa nĩ mathĩna nĩ sukulu, nĩnatethekaa mũno nasũanĩa ĩũlũ wa mũndũ ngwenda kũatĩĩa ngelekanyʼo yake ũkwatĩtwe nĩ mathĩna ta asu, na ĩndĩ nditata kũatĩĩa ngelekanyʼo yake. Kwĩthĩwa na mũndũ ndonya kũatĩĩa ngelekanyʼo yake nzeo nĩkwandetheeasya kũkĩlya vinya mathĩna.”—Haley.
Kwĩthĩwa na mũndũ ũtonya kũatĩĩa ngelekanyʼo yake no kũũtetheesye kwĩvathana na mathĩna na kũvikĩa mĩvango yaku. Ũndũ ũla wa vata nĩ kũĩkĩĩthya ũla wanyuva nĩ ngelekanyʼo nzeo ya kũatĩĩa.
Nĩkĩ waĩlĩte kũnyuva nesa?
Andũ ala tũũnyuva kũatĩĩa ngelekanyʼo yoo no manange kana makaseũvya mwĩkalĩle witũ.
Mbivilia nĩtavĩtye Aklĩsto masisye nesa ala me ngelekanyʼo nzeo. Yaĩtye: “O mũendeee kũsũanĩa ĩũlũ wa maũndũ maseo ala maumanaa na mwĩkalĩle woo, atĩĩai ngelekanyʼo yoo ya mũĩkĩĩo.”—Aevelania 13:7.
Kaũndũ ũtonya kwĩka: Nĩkwĩthĩwa andũ ala tũũnyuva tũatĩĩe ngelekanyʼo yoo no manange kana makaseũvya mwĩkalĩle witũ, nyuva ala kwa wʼo me na ndaĩa nzeo na ti o ala mesĩkĩe mũno kana ala mũtonya kwĩthĩwa mwĩ yĩika.
“Ngelekanyʼo ya Mũklĩsto wĩtawa Adam nĩyamanyĩisye maũndũ maingĩ ĩũlũ wa mũendele na mwĩkalĩle. Nĩ ũndũ wa kwendeesya kwona nĩlilikanaa maũndũ amwe wawetaa na weekaa. Mwa ndesa kũmanya ũndũ wandethisye mũno wĩana.”—Colin.
Andũ ala tũũnyuva kũatĩĩa ngelekanyʼo yoo no matume twambĩĩa kũsũanĩa kana kwĩwʼa o tamo.
Mbivilia yaĩtye: “Mũikakengeke. Itindo nthũku nĩsyanangaa mwĩkalĩle mũseo.”—1 Akolintho 15:33.
Kaũndũ ũtonya kwĩka: Nyuva mũndũ wĩ na nguma nzeo, ĩndĩ ti o mũndũ ũkũkwendeesya wamũsisya. Wanyuva mũndũ ũte na nguma nzeo, ĩtina ũkesa kũkwʼa ngoo.
“Yĩla watinda ũyĩyĩelekanyʼa na andũ anake, wĩwʼaa ũte wa vata na ũte mwanake na kĩu no kĩtume wambĩĩa kũthĩnĩka mũno ĩũlũ wa wũmbe waku.”—Tamara.
Sũanĩa ũndũ ũũ: Ve mũisyo mwaũ wa kũatĩĩa ngelekanyʼo sya andũ me nguma na athaũki?
Andũ ala tũũnyuva tũatĩĩe ngelekanyʼo yoo no matume tũvikĩa mĩvango yitũ kana tũkaema kũmĩvikĩa.
Mbivilia yaĩtye: “Endaa na andũ oĩ, ũkeethĩwa mũĩ.”—Nthimo 13:20.
Kaũndũ ũtonya kwĩka: Ĩkĩĩthya kana andũ ala ũũnyuva kũatĩĩa ngelekanyʼo yoo nĩmekwonanyʼa nguma nzeo ila ũkwenda kwĩthĩwa nasyo. O ũendeee kũmasyaĩĩsya, no wĩmanyĩsye matambya ũtonya kwosa nĩ kana ũvikĩĩe mũvango waku.
“Vandũ va kwĩyĩkĩĩa mĩvango mĩnene ta kwasya ‘Nĩenda kwĩthĩwa nĩ wa kwĩkwatwʼa,’ no wasye ũũ, ‘Nĩenda kwĩthĩwa nĩ wa kwĩkwatwʼa ta Jane. Kĩla ĩvinda avikaa saanĩ ila syaĩlĩte na nũthĩnĩkĩaa ianda syake kwa ũito.’”—Miriam.
Ũndũ ũla wa vata: Yĩla wanyuva mũndũ wĩ ngelekanyʼo nzeo, kĩu no kĩũtetheesye kwĩyĩkĩĩa mĩvaka ĩũlũ wa ũndũ ũkwenda kwĩthĩwa mũndũ ũilye.
Kũatĩĩa mũndũ wĩ na ngelekanyʼo nzeo no kũũtetheesye kwĩanĩsya mĩvango yaku na mĩtũkĩ!
Ũtonya kũnyuva ata?
No ũnyuve ngelekanyʼo ya kũatĩĩa ũtũmĩĩte nzĩa ĩmwe katĩ wa ii ilĩ.
No ũnyuve nguma ĩla ũkwenda kwĩthĩwa nayo, na ĩndĩ ũimantha mũndũ wonaa e ngelekanyʼo nzeo na wĩ na nguma ĩsu nĩ kana ũatĩĩe ngelekanyʼo yake.
No ũnyuve mũndũ wonaa e ngelekanyʼo nzeo na ĩndĩ ũitata kũsisya nguma ĩmwe yake nzeo nĩ kana wĩkĩe kĩthito wĩthĩwe nayo.
Ve na kĩlungu kĩngĩ kĩ kĩsesenĩ kĩkonanĩtye na ũvoo ũũ, kĩ na maũndũ ũtonya kwĩka na no kĩũtetheesye kũatĩĩa nzĩa isu.
Andũ amwe ũtonya kũatĩĩa ngelekanyʼo yoo nĩ ta:
Ala mwĩ ma yĩika. “Nyie nĩnendaa kwĩthĩwa nĩilye ta mũnyanyawa. Ndaleaa kũthĩnĩkĩa andũ ala angĩ o na yĩla ũkwatene mũno. O na kau nyie nĩ mũkũũ kwĩ we, nĩnonaa e na nguma sya kwendeesya ndethĩawa nasyo na kĩu nĩkĩtumaa nenda kũatĩĩa ngelekanyʼo yake.”—Miriam.
Ala akũũ kwĩ we. No methĩwe me asyai maku kana andũ ala mwĩ na mũĩkĩĩo ũmwe. “Vate nzika, asyai makwa nĩ ngelekanyʼo nzeo kwakwa. Methĩawa na nguma sya kwendeesya mũno. O na kau me o na mawonzu, nĩnonaa ũndũ matataa kwĩthĩwa me aĩkĩĩku. Nĩĩkwatya yĩla ngethĩwa na myaka ta yoo, andũ makawetaa oou ĩũlũ wakwa.”—Annette.
Ala mawetetwe Mbivilianĩ. “Nĩthĩawa nĩnyuvĩte andũ me kĩvathũkanyʼo ndonya kũatĩĩa ngelekanyʼo yoo kuma Mbivilianĩ, ta Timotheo, Luthi, Yovu, Vetelo, na kala kelĩtu Kamũisilaeli. Kĩla ũmwe nĩmũnyuvĩte kwa kĩtumi kĩ kĩvathũkanyʼo. O ũndũ naendeea kwĩmanyĩsya ĩũlũ woo, nowʼo nĩmamanyaa nesanga. Nĩnĩtanĩaa mũno kwĩmanyĩsya ngewa ila syĩ ĩvukunĩ Ĩthĩwa na Mũĩkĩĩo ta Woo o vamwe na ila syĩ nthĩnĩ wa ‘Fahirisi ya Mifano ya Kuigwaʼ mavukunĩ elĩ ma Maswali Ambayo Vijana Huuliza—Majibu Yafanyayo Kazi.”—Melinda.
Kaũndũ ũtonya kwĩka: Ĩthĩwa na andũ aingĩ ũtonya kũatĩĩa ngelekanyʼo syoo, ti o mũndũ ũmwe tũ. Mũtũmwa Vaũlo aineena na Aklĩsto ala angĩ ameie ũũ: “[Sisyai] ala mekalaa kwosana na ngelekanyʼo ĩla twamũtiĩe.”—Avilivi 3:17.
We waamanya? Ala angĩ no maatĩĩe ngelekanyʼo yaku! Mbivilia yaĩtye: “Ĩthĩwa wĩ ngelekanyʼo kwa ala aĩkĩĩku nthĩnĩ wa ũneeni, mwĩkalĩle, wendo, mũĩkĩĩo, na ũtheu.”—1 Timotheo 4:12.
“No wĩthĩwe ũendeee kwĩkĩa kĩthito waĩlangye nguma imwe na ĩvindanĩ o yĩu ũitetheesya angĩ methĩwe na mwĩkalĩle mũseo. Andũ ala angĩ no matetheke mũno masisya mwĩkalĩle witũ mũseo, o na no meke moalyũku thayũnĩ woo nũndũ wa kĩla tũũneena.”—Kiana.