KĨlungu kya 16
Tetheesya Andũ Maku Meĩkala Tene na Tene
1. Yeova aĩ na kĩeleelo kyaũ ĩla wambĩlĩĩilye mũsyĩ wa mbee?
ĨLA Yeova wakwatanisye Atamu na Eva nthĩnĩ wa mũtwaano, Atamu nĩwatanie mũno nginya aneena ndeto ii: “Ũũ yu nĩ ĩvĩndĩ ya mavĩndĩ makwa, na nyama ya mwĩĩ wakwa: akeetwa Mũndũ mũka, nĩkwĩthĩwa nĩwaumiwʼe nthĩnĩ wa Mũndũ mũũme.” (Mwambĩlĩlyo 2:22, 23) Ĩndĩ, Yeova aĩ na kĩeleelo kĩngĩ kya kũmba andũ, eka o kwenda methĩwe me atanu. Endaa andũ ala matwaanĩte, na mĩsyĩ yoo meke kwenda kwake. Ameie Atamu na Eva atĩĩ: “Ongelekai, mwingĩve, musũsye nthĩ, na kũmĩkĩlya vinya; na ĩthĩwai na ũsumbĩko ĩũlũ wa makũyũ ma ũkanga, na ĩũlũ wa nyũnyi sya yayaya, na ĩũlũ wa kĩla kĩndũ kĩ thayũ kĩendaa ĩũlũ wa nthĩ.” (Mwambĩlĩlyo 1:28) Ũsu waĩ wĩa mũseo na wa kũtanĩthya mũno vyũ! Vate nzika, keka Atamu na Eva nĩmamwĩwie Yeova na kwĩka kwenda kwake, mo na syana syoo methĩwa mekalile na ũtanu mwingĩ mũno!
2, 3. Nĩ kyaũ ũmũnthĩ kĩtonya kũtetheesya mĩsyĩ ĩkethĩwa na ũtanu mwingĩ?
2 O na ũmũnthĩ, andũ ma mũsyĩ nĩmethĩawa na ũtanu mwingĩ ĩla meeka kwenda kwa Ngai me na ngwatanĩo. Mũtũmwa Vaulo aandĩkie: “Kũmũkĩa Ngai kwaĩlaa maũndũnĩ onthe, kwĩ na watho wa thayũ wa ĩvinda yĩĩ, na wa ũla ũkoka.” (1 Timotheo 4:8) Mũsyĩ ũla ũmũkĩaa Ngai na ũatĩĩaa myolooto yake ĩla yĩ Mbivilianĩ nũkwataa ũtanu nthĩnĩ wa “thayũ wa ĩvinda yĩĩ.” (Savuli 1:1-3; 119:105; 2 Timotheo 3:16) O na ethĩwa no mũndũ ũmwe nthĩnĩ wa mũsyĩ ũatĩĩaa myolooto ya Mbivilia, maũndũ no methĩwe me maseango kwĩ ĩla vate o na ũmwe ũmĩatĩĩaa.
3 Ĩvuku yĩĩ yĩneeneete myolooto mingĩ ya Mbivilia ĩla ĩtumaa mũsyĩ wĩthĩwa na ũtanu. Nũtonya kwĩthĩwa wonete kana myolooto ĩmwe nĩtũngĩlĩĩlwe mũno ĩvukunĩ yĩĩ. Nĩkĩ? Nũndũ myolooto ĩsu yĩ na momanyĩsyo maseo ala matonya kũtetheesya andũ ma mũsyĩ maũndũnĩ me kĩvathũkanyʼo. Andũ ala maatĩĩa myolooto ĩsu ya Mbivilia nthĩnĩ wa mũsyĩ, nĩmethĩaa kana kũmũkĩa Ngai “kwĩ na watho wa thayũ wa ĩvinda yĩĩ.” Ekai yu tũsũanĩe ĩngĩ myolooto ĩna katĩ wa myolooto ĩsu ya vata.
NĨKĨ KWĨSIĨĨA NĨ ŨNDŨ WA VATA?
4. Nĩkĩ kwĩsiĩĩa nĩ ũndũ wa vata nthĩnĩ wa mũtwaano?
4 Mũsumbĩ Solomoni aisye: “Ũla ũtasiĩĩaa veva wake nĩ ta ndũa ĩla ĩomboetwe na ĩte na maũvai.” (Nthimo 25:28; 29:11) Nĩ kana ala matwaanĩte methĩwe na ũtanu, nĩ ũndũ wa vata kĩla ũmwe woo ‘asiĩĩe veva wake,’ kana ethĩwe na wĩtingʼo. Kwĩthĩwa na ũthatu kana wendi mũvuku, no kũtume tũlika thĩnanĩ ũtonya kũkua ĩvinda ĩasa kũthela, kana ũkaema kwĩsa kũthela.
5. O na kau andũ nĩ ene naĩ, nĩ kyaũ kĩtonya kũmatetheesya methĩwe matonya kwĩsiĩĩa, na ũu ũtonya kũtuma makwata moathimo meva?
5 Vate nzika, vai ũmwe witũ ũtonya kwĩsiĩĩa ũkethĩa ndeka naĩ, nũndũ twĩ nzyawa sya Atamu na twĩ ene naĩ. (Alomi 7:21, 22) O na vailyĩ ũu wĩtingʼo, kana kwĩsiĩĩa, nĩ ũsyao wa veva. (Akalatia 5:22, 23) Kwoou, nĩ kana veva mũtheu ũtũtetheesye twĩthĩwe tũtonya kwĩsiĩĩa, no nginya tũmũvoye Ngai na tũyĩatĩĩa ũtao mũseo ũla wĩ Maandĩkonĩ. O na ĩngĩ, no nginya tũkatindanyʼa na andũ ala methĩawa matonya kwĩsiĩĩa, na tũyĩvathana na ala matesiĩĩaa. (Savuli 119:100, 101, 130; Nthimo 13:20; 1 Vetelo 4:7) Kwĩka ũu kũkatũtetheesya ‘tũkĩe ũlaalai’ o na ĩla twatatwa twĩke ũu. (1 Akolintho 6:18) O na ĩngĩ, kũkatũtetheesya twĩvathane na ũngʼendu, na ũthengi. Na tũkeethĩawa twĩ auu ĩla vaumĩla mathĩna kana maũndũ matonya kũtũthatya. Ekai ithyonthe, o vamwe na syana sitũ tũtate kwĩsiĩĩa, nũndũ ũsu nĩ ũsyao mũseo wa veva.—Savuli 119:1, 2.
WONI WAĨLE ĨŨLŨ WA ŨKŨMŨ NTHĨNĨ WA MŨSYĨ
6. (a) Nĩ mũvango wĩva wa ũkũmũ ũla Yeova ũnenganĩte? (b) Mũndũũme aĩle kũlilikana kyaũ nĩ kana ũkũmũ wake ũete ũtanu nthĩnĩ wa mũsyĩ?
6 Ũndũ wa kelĩ na wa vata ũla ũtonya kũtetheesya andũ ma mũsyĩ methĩwe na ũtanu nĩ kũelewa nesa ũkũmũ nthĩnĩ wa mũsyĩ. Vaulo nĩwoonanisye ũndũ mũvango wa ũkũmũ waĩle kwĩthĩwa ũilyĩ. Aisye atĩĩ: “Nĩenda mũmanye, kana mũtwe wa kĩla mũndũ mũũme nĩ Klĩsto; na mũtwe wa mũndũ mũka nĩ mũũme; na mũtwe wa Klĩsto nĩ Ngai.” (1 Akolintho 11:3) Ũu nĩ kwasya kana mũndũũme nĩwe waĩlĩte kũtongoesya mũsyĩ wake, nake mũka aimũkwata mbau kwa ũĩkĩĩku, nasyo syana iyĩthĩwa syĩ mbĩwi kwa asyai masyo. (Aeveso 5:22-25, 28-33; 6:1-4) Ĩndĩ nũseo kũmanya kana ũkũmũ nthĩnĩ wa mũsyĩ ũetae ũtanu o ĩla watũmĩwa nesa. Aũme ala mamũkĩaa Ngai nĩmesĩ kana ũkũmũ woo ti wa kwĩka maũndũ na kĩthui. Maatĩĩaa ngelekanyʼo ya Yesũ, ũla nĩwe Mũtwe woo. O na kau Yesũ aĩ “mũtwe ĩũlũ wa maũndũ onthe,” “ndaaũka kũthũkũmwa, ĩndĩ nĩ kũthũkũma.” (Aeveso 1:22; Mathayo 20:28) O ta ũu, mũndũũme Mũklĩsto ndatũmĩaa ũkũmũ wake eyĩune we mwene, ĩndĩ aũtũmĩaa kwa nzĩa ĩtonya kũuna mũka na syana syake.—1 Akolintho 13:4, 5.
7. Nĩ myolooto yĩva ya Maandĩko ĩtonya kũtetheesya kĩveti kĩanĩsye kĩanda kĩla kĩnengetwe nĩ Ngai?
7 Kĩveti kĩla kĩmũkĩaa Ngai kĩisindanaa na mũũme, kana kĩkenda kũmũsumbĩka. Vandũ va ũu, nĩkĩtanĩaa kũmũkwata mbau na kũtetheanĩsya nake ĩla ũkwĩka maũndũ. Mbivilia nĩyonanĩtye nesa kana “mũndũ mũũme nĩ mũtwe wa kĩveti.” (Aeveso 5:23) Kĩveti kyamina kũtwawa kĩthĩawa kĩ ungu wa ‘mwĩao wa mũũme.’ (Alomi 7:2) O na ũu wĩ o vo, Mbivilia yaĩtye kana kĩveti nĩ “mũtetheesya ũmwaĩle” mũũme wakyo. (Mwambĩlĩlyo 2:20) Nĩkĩtonya kwĩthĩwa na ndaĩa mũũme ũte nasyo, o na no kĩthĩwe kĩsĩ kwĩka maũndũ mana mũũme ũtatonya kwĩka. O na ĩngĩ, no kĩmũtetheesye mũũme ethĩwa nũkwenda kũtetheewʼa. (Nthimo 31:10-31) Mbivilia nĩsyokete ĩkasya kana kĩveti nĩ “mũtindanyʼa” wa mũũme wakyo na nĩkyaĩle kũtetheanĩasya nake. (Mũtavanʼya 4:10) Myolooto ĩsu ya Maandĩko nĩtetheeasya mũndũ na mũka kwona kĩanda kya ũla ũngĩ kĩ kya vata, o na nĩmatetheeasya kũnengane ndaĩa ĩla yaĩlĩte.
ĨTHĨWA WĨ “MWĨWI WA MĨTŨKĨ”
8, 9. Elesya myolooto ĩmwe ĩtonya kũtetheesya andũ onthe nthĩnĩ wa mũsyĩ methĩwe matonya kũea ngewa nesa.
8 Ĩvuku yĩĩ nĩyĩkindĩlĩĩle kana kũea ngewa nĩ ũndũ wa vata mũno nthĩnĩ wa mũsyĩ. Nĩkĩ? Nũndũ ĩla andũ maea ngewa na meethukĩanĩsya nesa, wĩthĩawa wĩ ũndũ wĩ laisi kwĩkalanyʼa vamwe me na mwĩwʼano. O na ĩngĩ, nĩyĩkindĩlĩĩle vata wa andũ kwĩthukĩanĩsya nesa ĩla mekũea ngewa. Mũmanyĩwʼa Yakovo aisye ũũ ĩũlũ wa ũndũ ũsu: “Kĩla mũndũ nĩethĩwe mwĩwi wa mĩtũkĩ, na kũlea kũneena mĩtũkĩ.”—Yakovo 1:19.
9 O na ĩngĩ, nĩ ũndũ wa vata kũsũanĩa ĩũlũ wa ũndũ tũneenaa na andũ ala angĩ. Nĩ kana ũneeni waku wĩthĩwe wĩ mũseo, ndwaĩle kũneena na mĩtũkĩ ũteũsũanĩa, kwĩthĩwa wĩ na ngananĩo, kana kumanyʼa andũ ala angĩ. (Nthimo 15:1; 21:9; 29:11, 20) Nĩvatonyeka maũndũ ala tũũneena makethĩwa me ma wʼo, ĩndĩ ethĩwa twĩmaneena tũte na tei, twĩ na mĩtũlyo, kana tũteũsũanĩa ũndũ matonya kũũmĩsya andũ ala angĩ, ũu nũtonya kũtuma maũndũ methĩwa mate maseo. Ũneeni witũ nĩwaĩle kwĩthĩwa wĩ mũseo, ‘ũisama mũnyũ.’ (Akolosai 4:6) Ndeto sitũ syaĩle kwĩthĩwa iilyĩ ta “mosyao ma mũevo ma thaavu kĩkavũnĩ kya vetha.” (Nthimo 25:11) No twasye kana andũ ma mũsyĩ ala mesĩ kũea ngewa nesa nĩmosete ĩtambya ĩnene mũno ya kũkwata ũtanu wa mĩsyĩ.
WENDO NĨ WA VATA MŨNO
10. Nĩ wendo wĩva ũla wa vata vyũ nthĩnĩ wa mũtwaano?
10 Ndeto “wendo” nĩtũngĩlĩĩlwe mũno ĩvukunĩ yĩĩ. Nũũlilikana nĩ wendo wĩva ũsu? Nĩtwĩsĩ kana wendo ũla wĩthĩawa katĩ wa mũndũũme na mũndũ mũka (ũla kwa Kĩkiliki wĩtawa, eʹros) nĩ wa vata nthĩnĩ wa mũtwaano. O na ĩngĩ nĩ kana mũtwaano wĩthĩwe wĩ mũseo no nginya mũndũ na mũka methĩwe na ũnyanya na wendo mwingĩ katĩ woo (ũnyanya na wendo ũsu kwa Kĩkiliki wĩtawa, phi·liʹa). Ĩndĩ ve wendo ũngĩ ũla wa vata vyũ nthĩnĩ wa mũtwaano nawʼo wĩtawa a·gaʹpe kwa kĩthyomo kya Kĩkiliki. Ũũ nĩ wendo ũla twaĩle kwĩthĩwa nawʼo kwa Yeova, Yesũ, na atũi maitũ. (Mathayo 22:37-39) Ũsu nĩwʼo wendo ũla Yeova wonasya andũ. (Yoana 3:16) Kwoou nĩ ũndũ wa vata mũno kwonyʼa andũ ala tũtwaanĩte namo, na syana sitũ wendo ũsu.—1 Yoana 4:19.
11. Wendo ũtonya kũtetheesya ata mũtwaano wĩthĩwe wĩ mũseo?
11 Vate nzika wendo ũsu wa a·gaʹpe wĩthĩawa wĩ “wovano wa wĩanĩu” nthĩnĩ wa mũtwaano. (Akolosai 3:14) Wendo ũsu nũkwatanasya andũ ala matwaanĩte, noituma methĩwa mayenda kwĩkana maũndũ maseo, o vamwe na kwĩka syana syoo nesa. Ĩla andũ ma mũsyĩ makwatwa nĩ mathĩna, wendo nũmatetheeasya kũmamina me ngwatanĩo. Wendo nũtumaa andũ ala matwaanĩte matetheanĩsya, na kĩla ũmwe ayĩthĩwa aimwona ũla ũngĩ e wa vata o ũndũ maendeee na ũkũa. “Wendo . . . ndwĩmanthĩaa syĩndũ, . . . nũvwʼĩkaa maũndũ onthe, nĩwĩtĩkĩlaa maũndũ onthe, nĩwĩkwatasya maũndũ onthe, nĩwũmĩĩasya maũndũ onthe. Wendo ndũnyivaa o na ĩndĩĩ.”—1 Akolintho 13:4-8.
12. Nĩkĩ mũtwaano wa andũ ala mamwendete Ngai wĩthĩawa wĩ mũlũmu?
12 Wendo katĩ wa andũ ala matwaanĩte nũtonya kũlũlũmĩĩlya mũtwaano woo kwa kĩasi kĩna, ĩndĩ kũmwenda Yeova nĩkyo kĩndũ kĩla kĩtonya kũũlũlũmĩĩlya vyũ. (Mũtavanʼya 4:9-12) Nĩkĩ? Mũtũmwa Yoana aandĩkie atĩĩ: “Kũmwenda Ngai nĩ kũũ, tũkwatae mĩao yake.” (1 Yoana 5:3) Kwoou, asyai nĩmaĩle kũmanyĩsya syana syoo imũkĩe Ngai. Maĩle kwĩka ũu nũndũ nĩmasyendete, na mũno mũno nũndũ ũsu nĩ mwĩao kuma kwa Yeova. (Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 6:6, 7) Maĩle kwĩvathana na mwĩkalĩle mũvuku nũndũ nĩmendene, na mũno mũno nũndũ nĩmamwendete Yeova ũla ‘ũkasilĩla mathaaa na ilaalai.’ (Aevelania 13:4) O na ethĩwa ũmwe katĩ wa ala matwaanĩte nĩwatuma mũtwaano wĩthĩwa na mathĩna maito, ũla ũngĩ no aendeee kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia nũndũ nũmwendete Yeova. Ethĩwa andũ ma mũsyĩ mendanĩte nĩkwĩthĩwa nĩmamwendete Yeova, mũsyĩ woo ndũlea kwĩthĩwa na ũtanu mwingĩ.
MŨSYĨ ŨLA WĨKAA KWENDA KWA NGAI
13. Kũtwʼa kwĩka kwenda kwa Ngai kũtonya kũtetheesya mũndũ ata aendeee kũvĩtya mbee maũndũ ala ma vata vyũ?
13 Ũndũ ũla wa vata vyũ nthĩnĩ wa thayũ wa Mũklĩsto nĩ kwĩka kwenda kwa Ngai. (Savuli 143:10) Ũu wonanasya kana mũndũ e na kĩkĩo kya Ngai. Kwĩka kwenda kwake nĩkũtetheeasya mĩsyĩ kũvĩtya mbee maũndũ ala ma vata vyũ. (Avilivi 1:9, 10) Kwa ngelekanyʼo, Yesũ aisye: “Nookie kũthũanʼya mũndũ na ĩthe, na mwĩĩtu na nyinyia, na mũtwawa na inyia wa mũũme: na amaitha ma mũndũ makethĩwa ala ma nyũmba yake.” (Mathayo 10:35, 36) O tondũ Yesũ waisye, aingĩ ma aatĩĩi make nĩmathĩnawʼa nĩ andũ moo ma mũsyĩ. Ũsu nĩ ũndũ wa kũmakya na kwĩwʼĩthya woo ta kĩ! O na vailyĩ ũu, tũyaĩle kũmenda andũ maitũ ma mũsyĩ kũthonoka ũndũ tũmwendete Yeova Ngai, na Yesũ Klĩsto. (Mathayo 10:37-39) Ethĩwa mũndũ akoomĩĩsya o na avĩngwa nĩ andũ ma mũsyĩ, andũ asu nĩmatonya kũalyũla mawoni moo moona ũndũ kĩkĩo kya Ngai kĩmũtetheesye kwĩthĩwa na mwĩkalĩle mũseo. (1 Akolintho 7:12-16; 1 Vetelo 3:1, 2) O na ethĩwa mwĩkalĩle wa andũ asu ndwĩalyũka, mũndũ nĩwaĩle kũmanya kana o na akaeka kũmũthũkũma Ngai nũndũ wa kũvĩngwa, vai ũseo ũkwata.
14. Mea ma kwĩka kwenda kwa Ngai matonya kũtetheesya asyai ata meke maũndũ ala matonya kũtethya syana syoo?
14 Kwĩka kwenda kwa Ngai nĩkũtetheeasya asyai meke motwi maĩle. Kwa ngelekanyʼo, asyai amwe masũanĩaa kana nĩmaĩle kũsyaa syana nĩ kana syĩmatethya makũa. O na vala nĩ ũndũ waĩle kwa syana kũsũvĩa asyai makũa, ũndũ ũsu ndwaĩle kũtuma asyai mekĩa syana syoo vinya iatĩanĩe na ũmanthi wa malĩ. Asyai mayĩthĩawa maitetheesya syana syoo ethĩwa mesiea syĩthĩwe iyenda syĩndũ sya nthĩ ĩno kwĩ maũndũ ma kĩ-veva.—1 Timotheo 6:9.
15. Nĩkĩ tũtonya kwasya Eunike, inyia wa Timotheo, nĩwaiie ngelekanyʼo nzeo ya mũsyai weekie kwenda kwa Ngai?
15 Nthĩnĩ wa ũndũ ũsu nĩtwaiĩiwe ngelekanyʼo nzeo nĩ Eunike inyia wa mwanake weetawa Timotheo, ũla waĩ mũnyanyae wa Vaulo. (2 Timotheo 1:5) O na vala Eunike atwaĩtwe nĩ mũndũ ũtaĩ Mũklĩsto, nĩwamũtetheeisye Timotheo eana e na kĩkĩo kya Ngai. Eekie ũu atetheanĩsye na Loisi, ũsũe wa Timotheo. (2 Timotheo 3:14, 15) Ĩla Timotheo weanie atwʼĩka mũndũ mũima, Eunike nĩwamũekie aendanyʼe na Vaulo wĩanĩ wa kũtavanyʼa ĩũlũ wa Ũsumbĩ me amisonalĩ. (Meko ma Atũmwa 16:1-5) Inyia wa Timotheo nĩwatanie mũno ĩla woonie mwanae atwʼĩka mũmisonalĩ wĩ kĩthito! Kwĩyumya kũmũthũkũma Ngai e mũndũ mũima kwoonanasya kana nĩwaeetwe nesa kuma e mũnini. Vate nzika, Eunike nĩweewʼaa mũyo mũno kũkwata livoti nzeo ĩũlũ wa ũndũ mwanae waendeee nthĩnĩ wa ũtavanyʼa, o na vala no kwĩthĩwa eewʼaa ayenda mũno ethĩwe nake mũsyĩ.—Avilivi 2:19, 20.
MŨSYĨ WAKU NA ĨVINDA YĨLA YŨKĨTE
16. Yesũ eekie ũndũ wĩva woonanisye kana nĩwamũthĩnĩkĩaa inyia wake ũndũ vaĩle, ĩndĩ kĩeleelo kyake kĩnene kyaĩ kĩva?
16 Yesũ aeeiwe nthĩnĩ wa mũsyĩ wamũkĩaa Ngai, na ĩla watwʼĩkie mũndũ mũima oonanyʼa nesa kana nĩwathĩnĩkĩaa inyia wake ũndũ vaĩle. (Luka 2:51, 52; Yoana 19:26) Ĩndĩ kĩeleelo kyake kĩnene kyaĩ kwĩanĩsya kwenda kwa Ngai, na ũu waĩ vamwe na kũvingũĩa andũ nzĩa ya kũkwata thayũ ũtathela. Eekie ũu ĩla waumisye thayũ wake ũtaĩ na naĩ wĩthĩwe wovosyo kwondũ wa andũ me na naĩ.—Maliko 10:45; Yoana 5:28, 29.
17. Ũĩkĩĩku wa Yesũ ĩla waĩ kũũ nthĩ ũtumaa ala mekaa kwenda kwa Ngai methĩwa na wĩkwatyo wĩva mũseo?
17 Ĩtina wa Yesũ kũkwʼa, Yeova nĩwamũthayũũkisye na ambata ĩtunĩ. Avika ĩtunĩ Yeova nĩwamũnengie ũkũmũ mũnene, na ĩtina amũtwʼa Mũsumbĩ wa Ũsumbĩ wa ĩtunĩ. (Mathayo 28:18; Alomi 14:9; Ũvuanʼyo 11:15) Nthembo ya Yesũ nĩyatumie andũ amwe manyuvwa methĩwe asumbĩ vamwe nake. O na ĩngĩ, nthembo ĩsu nĩyavingũie nzĩa nĩ kana andũ angĩ me na ngoo mbaĩlu metanĩa thayũ ĩũlũ wa nthĩ mate na naĩ. Ĩvinda yĩu nthĩ ĩkaseũvwʼa yĩthĩwe vandũ vaseo va kwĩkala. (Ũvuanʼyo 5:9, 10; 14:1, 4; 21:3-5; 22:1-4) Kĩanda kĩmwe kĩnene tũnengetwe ũmũnthĩ nĩ kũtavya atũi maitũ ũvoo ũsu mũseo.—Mathayo 24:14.
18. Nĩ ũndũ wĩva andũ onthe meũlilikanwʼa, na nĩ kyaũ matavĩtwʼe kĩtonya kũmekĩa vinya?
18 O tondũ mũtũmwa Vaulo woonanisye, andũ ala me na kĩkĩo kya Ngai me na wĩkwatyo wa kũkwata moathimo asu nthĩnĩ wa ‘thayũ ũla ũkoka.’ Vate nzika ĩsu nĩyo nzĩa ĩla nzeo vyũ ya kũkwata ũtanu! Lilikana kana “nthĩ nĩnĩũvĩta, na wendi wayo: ĩndĩ ũla wĩkaa kwenda kwa Ngai ekalaa tene na tene.” (1 Yoana 2:17) Ithyonthe nĩtwaĩle kwĩkĩa kĩthito kwĩka kwenda kwa Ngai. Kĩla ũmwe waitũ nĩwaĩle kwĩka kwenda kwa Yeova o na ethĩwa nĩ mũsyai kana nĩ kana. O na nĩtwaĩle kwĩka kwenda kwake twĩthĩwe nĩtũtwaanĩte kana tũi atwae, kana o na ethĩwa twĩ na syana kana tũi nasyo. Ĩla ũkwĩwʼa wĩmũvinyĩĩe kana wĩ na mathĩna maito, ndũkolwe kana ũmũthũkũmaa Ngai ũla wĩ thayũ. Kwoou, ĩka maũndũ ala matonya kũmũtanĩthya Yeova. (Nthimo 27:11) Ĩthĩwa na mwĩkalĩle mũseo nĩ kana ũkwate ũtanu yu, na thayũ ũtathela nthĩnĩ wa nthĩ nzaũ ĩla yũkĩte!