Aka ala maendie mbũanĩ vala Yesũ wathikĩtwe nĩmatelemile mũno meethĩa mbũa yĩ nthei! Kwoou Meli Makatalene nĩwasembie kũla kwĩ “Simoni Vetelo na mũmanyĩwʼa ũngĩ, ũla Yesũ wendete.” Mũmanyĩwʼa ũsu nĩ mũtũmwa Yoana. (Yoana 20:2) Namo aka ala angĩ matiiwe mbũanĩ nĩmoonie alaĩka, ũmwe aĩ nza na ũngĩ mbũanĩ nthĩnĩ. Ũla waĩ mbũanĩ nthĩnĩ eekĩĩte “kanzũ nzaũ.”—Maliko 16:5.

Mũlaĩka ũmwe eeie aka asu atĩĩ: “Mũikakĩe, nũndũ nĩnĩsĩ mwĩmantha Yesũ ũla ũnooaĩwe mũtĩnĩ. Nde vaa, nũndũ nũthayũũkiwʼe, o tondũ waĩtye. Ũkai mwone vala ũnaiĩtwe. Endai na mĩtũkĩ mũkatavye amanyĩwʼa make kana nũthayũũkiwʼe, nũndũ sisyai! e nzĩanĩ aendete Kalilii.” (Mathayo 28:5-7) Kwoou, aka asu “me na wia na ũtanu mwingĩ” nĩmasembie makatavye amanyĩwʼa.—Mathayo 28:8.

Ĩvindanĩ yĩĩ Meli aĩ avikie vala ve Vetelo na Yoana. Meli ameie ũũ atelemete: “Nĩmamwosie Mwĩaĩi kuma mbũanĩ, na tũyĩsĩ vala mamwiie.” (Yoana 20:2) Yĩla Vetelo na Yoana meewie ũu nĩmasembie mathi mbũanĩ. Yoana nĩwe wasembie mĩtũkĩ na avika mbee wa Vetelo. Yĩla Yoana wavikie nĩwasyaisye mbũanĩ oona itambaa, ĩndĩ ndaalika nthĩnĩ.

Nake Vetelo avika, avĩtie ĩmwe alika mbũanĩ. Nĩwoonie ngũa ya katane na ngũa ila ingĩ Yesũ walingĩtwe nasyo mũtwe. Yoana nake nĩwalikile, na ĩndĩ aĩkĩĩa ndeto sya Meli. O na kau Yesũ nĩwawetete mbeenĩ maũndũ ala makamũkwata, vai ũmwe woo wamanyaa kana nũthayũũkiwʼe. (Mathayo 16:21) Amanyĩwʼa asu nĩmenũkie masengʼete mũno. Ĩndĩ Meli ũla waĩ anasyoka vau mbũanĩ ndaaendanyʼa namo, vandũ va ũu atiiwe mbũanĩ.

Ĩvindanĩ yĩu, aka ala angĩ maĩ nzĩanĩ maendete kũtavya amanyĩwʼa kana Yesũ nũthayũũkiwʼe. Aka asu maendete nĩmakomanie na Yesũ na amea: “Mũuo nĩwĩthĩwe nenyu!” Namo nĩmamũthengeeie na makwata nyaaĩ syake na “mamũkumanĩa.” Nake Yesũ amea: “Mũikakĩe! Endai, mũkatavye ana-a-asa makwa nĩ kana mathi Kalilii, na kũu nĩkwʼo membona.”—Mathayo 28:9, 10.

Mũthenya ũsu kũkilyĩ kũkya, nĩkweethĩiwe na kĩthingitho kĩnene na alaĩka maumĩla. Namo asungi ala maĩ mbũanĩ ‘nĩmatetemie na meethĩwa mailye ta akwʼũ.’ Yĩla asungi asu makwatie vinya, nĩmalikile ndũanĩ na “matavya anene ma athembi maũndũ onthe ala meekĩkie.” Namo athembi nĩmakũlanilye na atumĩa ma Ayuti ũndũ mekwĩka. Mamina kũneenea ũndũ ũsu, nĩmavangie kũnenga asungi asu mbesa nĩ kana maikawete kĩla kĩkĩkie. Mameie masye atĩĩ: “Amanyĩwʼa make mokie ũtukũ tũkomete na mamũya.”—Mathayo 28:4, 11, 13.

Mĩao ya asikalĩ ma Lomi yaĩtye kana ethĩwa asikalĩ nĩmakoma me wĩanĩ maaĩle kũawa. Kwoou athembi meeie asungi asu atĩĩ: “Ũvoo ũsu [ũvũngũ wa kana asikalĩ nĩmeekomete] wavikĩa ngavana, nĩtũũmũelesya na mũyĩĩthĩwa na vata wa kũkĩa.” (Mathayo 28:14) Asikalĩ asu nĩmoosie mbesa ila manengiwe na meeka ũndũ athembi mendaa. Kwoou ngewa ya ũvũngũ kana mwĩĩ wa Yesũ nĩwooyiwe nĩyanyaĩĩkie mũno katĩ wa Ayuti.

Ĩvindanĩ yĩu Meli Makatalene aĩ o mbũanĩ aendeee kũĩa. E vau nĩwakumanie asisye mbũanĩ nthĩnĩ na oona alaĩka elĩ meekĩĩte ngũa nzaũ! Ũmwe ekalĩte vala vaĩ mũtwe wa Yesũ na ũla ũngĩ vala vaĩ maaũ make. Alaĩka asu mamũkũlilye atĩĩ: “Mũndũ mũka, nĩkĩ ũkũĩa?” Meli amasũngĩie amea: “Nĩmamwosie Mwĩaĩi wakwa, na ndyĩsĩ vala mamwiĩte.” Ĩtina wa ũu, Meli nĩweethyũũie na oona mũndũ ũngĩ. Mũndũ ũsu amũkũlilye Meli o yĩla ĩkũlyo waĩ anakũlwʼa nĩ ala alaĩka na asyoka amũkũlya atĩĩ: “Wĩmantha ũũ?” Na nũndũ Meli asũanĩaa eneena na mũsũvĩi wa mũũnda, amwĩa atĩĩ: “Vwana, ethĩwa nue ũmwosie ndavye vala ũmwiĩte na nĩngũmwosa.”—Yoana 20:13-15.

Meli aneenaa na Yesũ ĩndĩ ndaĩ anesa kũmanya kana nũthayũũkiwʼe na nĩwe ũkũneena nake. Ĩndĩ yĩla wamwĩtie, “Meli!” nĩwamanyie kana nĩ Yesũ nũndũ nĩweesĩ ũndũ wamũneenasya. Meli nĩwatanie mũno na amwĩta Yesũ, “Lavoni!” ĩla ũalyũlo wayo nĩ, “Mũmanyĩsya!” Na nũndũ Meli aĩ na wia nĩkwĩthĩwa oonaa Yesũ ta ũkũmũtia athi ĩtunĩ, amwĩkwatĩlĩĩla. Ĩndĩ Yesũ amwĩa atĩĩ: “Eka kũmbĩkwatĩlĩĩla, nũndũ ndinamba kwambata kwa Asa. Ĩndĩ enda kwa ana-a-asa makwa na ũimea, ‘Nyie nĩngwambata kwa Asa wakwa na Asa wenyu, na kwa Ngai wakwa, na Ngai wenyu.’”—Yoana 20:16, 17.

Meli nĩwasembie athi vala atũmwa na amanyĩwʼa ala angĩ moombanĩe. Avika ameie atĩĩ: “Nĩnamwona Mwĩaĩi!” na kwoou aĩkĩĩthya maũndũ ala atũmwa maĩ manatavwʼa nĩ aka ala angĩ. (Yoana 20:18) Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, atũmwa mayaaĩkĩĩa nũndũ moonaa ‘ndeto sya aka asu ta ite sya wʼo.’—Luka 24:11.

Mũthenya wa Wakyumwa, matukũ 16 ma mwei wa Nisani, amanyĩwʼa nĩmeemakĩĩte mũno. Nĩmendaa kũmanya nĩkĩ mbũa ĩla Yesũ wathikĩtwe yaĩ nthei, ĩndĩ mayeesĩ nũũ ũtonya kũmaelesya. (Mathayo 28:9, 10; Luka 24:11) O mũthenya ũsu kũkilyĩ kũtuka, Kileova na mũmanyĩwʼa ũngĩ nĩmaumie Yelusaleme mathi Emau, ndũa ĩla yaĩ kĩlomita ta 11 kuma Yelusaleme.

Amanyĩwʼa asu elĩ maendeee kũea ngewa ĩũlũ wa maũndũ ala meekĩkĩte me nzĩanĩ. Ĩndĩ mũndũ ũmwe mateesĩ nĩwathengeeie na aendanyʼa namo. Mũndũ ũsu amakũlilye-ĩ: “Nĩ maũndũ meva aa mũũkũlanyʼa o mũendete?” Mũmanyĩwʼa ũla weetawa Kileova amũkũlya: “We nũndũ wĩ mũeni Yelusaleme na nũndũ wĩkalaa wĩ weka nĩ kana ũtwʼĩke ndwĩsĩ maũndũ ala mekĩkĩte kwʼo mĩthenyanĩ ĩno?” Nake mũndũ ũsu amakũlya: “Maũndũ meva?”—Luka 24:17-19.

Namo mamwĩa: “Maũndũ ala makonetye Yesũ Mũnasaleti,  . . . tũneekwatasya kana mũndũ ũsu nĩwe ũnaĩ ovosye Isilaeli.”—Luka 24:19-21.

Kileova na mũmanyĩwʼa ũsu ũngĩ nĩmaendeeie kũelesya mũndũ ũsu maũndũ ala meekĩkie mũthenya ũsu. Mamwĩie kana ve aka maendie mbũanĩ vala Yesũ wathikĩtwe na meethĩa mbũa yĩ nthei, na moona alaĩka ala mamatavisye kana Yesũ aĩ thayũ. O na mamwĩie kana andũ angĩ nĩmaendie mbũanĩ ĩsu na “mamĩthĩa ĩilye o tondũ aka asu meewetete.”—Luka 24:24.

Amanyĩwʼa asu elĩ maĩ asaanĩsye nũndũ mayaeleawa nesa maũndũ asu meekĩkĩte. Mũndũ ũsu matamwĩsĩ nĩwalũngile kĩla kyatumaa mataĩkĩĩa kana Yesũ aĩ thayũ. Ameie-ĩ: “Inywʼĩ andũ mũte na ũmanyi na mwĩ na ngoo itaĩkĩĩaa mĩtũkĩ maũndũ onthe ala maneeniwe nĩ athani! Wʼo ti ũndũ waaĩlĩte Klĩsto kũkwatwa nĩ maũndũ asu na kũlika ũtheunĩ wake mũtisu?” (Luka 24:25, 26) Ĩtina wa ũu, nĩwamaeleisye maandĩko angĩ maingĩ makonetye Klĩsto.

Andũ asu atatũ nĩmaendeeie na savalĩ yoo nginya mathengeea ũtũinĩ wa Emau. Na nũndũ Kileova na mũmanyĩwʼa ũla ũngĩ nĩmendaa kũmanya maũndũ maingangĩ, mamwĩsũva mũndũ ũsu mateesĩ mamwĩa atĩĩ: “Ĩkala naitũ, nũndũ kũkilye kũtuka na mũthenya wangĩĩe kũthela.” Mũndũ ũsu nĩweetĩkĩlile na ekala vamwe namo. Yĩla saa sya kũya lĩu syavikie, mũndũ ũsu ambie kũvoya, atilanga mũkate, na amanenga. Yĩla weekie ũu nĩmamũmanyie, na ũndũ wa kũsengyʼa ndatĩkanĩ o ĩsu mũndũ ũsu aaa. (Luka 24:29-31) Ũndũ ũsu watumie mamanya nesa vyũ kana Yesũ aĩ thayũ!

Ĩtina wa ũu amanyĩwʼa asu elĩ nĩmatanie mũno na masya atĩĩ: “Yo tũinewʼa ngoo sitũ iyakana yĩla ũkũneenaa naitũ nzĩanĩ, aitũvuanĩsya nesa Maandĩko?” (Luka 24:32) Ũu watumie masyoka Yelusaleme na mĩtũkĩ vala meethĩie atũmwa na andũ angĩ mombanĩte vamwe. Kileova na mũmanyĩwʼa ũla ũngĩ maĩ ĩmwe matanamba kũelesya maũndũ ala meeyonea, nĩmeewie andũ amwe ala maĩ vau mayasya: “Vate nzika Mwĩaĩi nũthayũũkiwʼe na amumĩlĩĩla Simoni!” (Luka 24:34) Ĩtina wa ũu, Kileova na mũmanyĩwʼa ũsu nĩmaeleisye ũndũ Yesũ ũmaumĩlĩĩile.

Amanyĩwʼa na andũ ala angĩ maĩ namo maendeee kũneena, Yesũ nĩwaũngamie katĩ woo na matelema mũno! Matelemile nũndũ ũndũ ũsu woonekaa ũtatonyeka nĩkwĩthĩwa nĩmavingĩte mĩomo. Meekĩte ũu nũndũ nĩmakĩaa Ayuti. Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, Yesũ aũngamĩte katĩ woo. Ameie-ĩ: “Mũuo nĩwĩthĩwe nenyu.” Ĩndĩ maĩ na wia, na o tondũ meekĩte mwaka ũmwe mũvĩtu, mayamanyaa kana nĩ Yesũ mwene waũngamĩte katĩ woo.—Luka 24:36, 37; Mathayo 14:25-27.

Na nũndũ Yesũ aĩ na mwĩĩ wa nyama, nĩwamonisye moko na maaũ make nĩ kana amaĩkĩĩthye kana we ndaĩ kĩla matonya kwĩthĩwa masũanĩaa, na ĩndĩ amea: “Nĩkĩ mũũthĩnĩka, na nĩkĩ mwĩ na nzika ngoonĩ syenyu? Sisyai moko na maaũ makwa mwone ninyie we; ngiitei na mũyona, nũndũ veva ndwĩthĩawa na nyama na mavĩndĩ, o tondũ mũkwona nyie nĩ nasyo.” (Luka 24:36-39) Amanyĩwʼa asu nĩmatanie na masengʼa mũno, ĩndĩ o na vamwe na ũũ meewʼaa matatonya kũĩkĩĩa vyũ kana ũsu nĩ Yesũ.

Nĩ kana Yesũ amatetheesye maĩkĩĩe vyũ kana nĩwe, amakũlilye-ĩ: “Vaa mwĩ na kĩndũ kĩĩwa?” Nĩmamũnengie kĩlungu kya ĩkũyũ ĩvĩvye na akyosa aya. Amina kũya ameie atĩĩ: “Ii nĩsyo ndeto syakwa ila namũtavisye yĩla naĩ nenyu [ndanamba kũkwʼa], kana maũndũ onthe ala maandĩkiwe ĩũlũ wakwa nthĩnĩ wa Mĩao ya Mose na Mavuku ma Athani na Savuli, no nginya meanĩe.”—Luka 24:41-44.

Yesũ nĩwatetheeisye Kileova na mũmanyĩwʼa ũla ũngĩ maĩ nake kũelewa Maandĩko yĩla wamaumĩlĩĩile, na ũu nowʼo weekanie na ala onthe moombanĩe nyũmbanĩ ĩsu. Ameie atĩĩ: “Ũũ nĩwʼo kũandĩkĩtwe: kana Klĩsto akathĩnwʼa na mũthenya wa katatũ aithayũũka, na ĩsyĩtwanĩ yake, ũvoo ĩũlũ wa kwĩlila kwondũ wa ũekeo wa naĩ ũkatavanwʼa mbaĩnĩ syonthe—kwambĩĩa Yelusaleme. Mũkeethĩwa ngũsĩ sya maũndũ asu.”—Luka 24:46-48.

Nũndũ wa itumi itesĩkĩe mũtũmwa Thoma ndaĩ vo mũthenya ũsu Yesũ wamaumĩlĩĩile. Ĩndĩ ĩtina wa ĩvinda yĩana ũna, amanyĩwʼa ala angĩ mamwĩie Thoma atĩĩ: “Nĩtwamwona Mwĩaĩi!” Nake amea: “Nyie ndonete matonya ma mĩsumaa mokonĩ make na ngalikya kyaa matonyanĩ asu, na ngalikya kwʼoko kwakwa waunĩ wake, ndyĩsa kũĩkĩĩa ũndũ ũsu.”—Yoana 20:25.

Mĩthenya nyanya ĩtina wa vau, amanyĩwʼa nĩmoombanie ĩngĩ nyũmba na ĩkavingwa o ta mũthenya ũla ũngĩ, na Thoma aĩ vamwe namo. Matataĩĩe Yesũ nĩwaũngamie katĩ woo e na mwĩĩ wa nyama, na amea atĩĩ: “Mũuo nĩwĩthĩwe nenyu.” Ĩtina wa kũmea ũu Yesũ athiũũkĩie Thoma na amwĩa atĩĩ: “Likya kyaa kyaku vaa na ũisisya moko makwa, na ũitambũũkya kwʼoko kwaku ũlikye waunĩ wakwa, na eka kwĩthĩwa na nzika, ĩndĩ ĩkĩĩa.” Nake Thoma amũsũngĩa amwĩa: “Mwĩaĩi wakwa na Ngai wakwa!” (Yoana 20:26-28) Maũndũ ala Thoma weeyoneie ĩvindanĩ yĩu matumie aĩkĩĩa vyũ kana Yesũ aĩ thayũ, na aendeee kũtũmĩwa nĩ Yeova Ngai e kyũmbe kya veva kĩ vinya.

Na mũthya Yesũ eeie Thoma atĩĩ: “Nũndũ yu nĩwambona, nĩwaĩkĩĩa? Nĩ atanu ala maĩkĩĩaa o na matonete.”—Yoana 20:29.