Nĩnatwʼĩkie Misonalĩ o na Kau Naĩ na Nthoni Mbingĩ

Nasyaiwe 1951 taoninĩ nene ya Austria yĩtawa Vienna, na asyai makwa maĩ ma ndĩni ya Katholeki. O na kau naĩ nthoni mũno, nĩnaĩkĩĩe kana kwĩ Ngai na nĩnavoyaa kĩla ĩvinda. Nĩ na myaka kenda, Tata nĩwambĩĩie kwĩmanyĩsya Mbivilia na Ngũsĩ sya Yeova, na ĩtina wa ĩvinda ĩkuvĩ, o nake Mami nĩwambĩĩie kwĩmanyĩsya.

Ĩtina wa kavinda, nĩtwambĩĩie kũthi maũmbano kĩkundinĩ kya Döbling taoninĩ ya Vienna. Nĩtweekaa maũndũ twĩ vamwe ta mũsyĩ. Kwa ngelekanyʼo, nĩtwasomaa na tũkemanyĩsya Mbivilia twĩ vamwe, tũkathi maũmbanonĩ ma kĩkundi, o na nĩtweeyumasya kũtetheesya wĩa maũmbanonĩ manene. Kuma nĩ mũnini, Tata nĩwandetheeisye namwenda Yeova mũno. Na eka ũu, nĩwavoyaa mũno nĩ na mwĩĩtu tũsyaanĩwʼe twĩtwʼĩka mavainia. Ĩndĩ ĩvindanĩ yĩu, kĩu tikyo nyie nendaa.

NĨNAMBĨĨIE ŨTHŨKŨMI WA ĨVINDA YONTHE

Navatisiwe 1965 nĩ na myaka 14. Ĩndĩ neewʼaa ve vinya kũneena na andũ ndesĩ nĩ ũtavanyʼanĩ. O na nĩnakothaa kwĩwʼa amũika ala angĩ me kavaa kwĩ inyie na nĩnendaa mũno kwĩtĩkĩlwa nĩmo. Kwoou ĩvinda ĩnini ĩtina wa kũvatiswa, nĩnambĩĩie kũtindanyʼa na andũ matamũthũkũmaa Yeova. O na kaũ nĩnendete kĩtindo kyoo, wasya wakwa wa ngoo nĩwanthĩnasya nũndũ natũmĩaa ĩvinda yingĩ mũno na andũ mataĩ Ngũsĩ. Ĩndĩ ndyaĩ na ũkũmbaũ wa kũtila kĩtindo kĩu. Nĩ kyaũ kyandetheeisye?

Ĩvindanĩ o yĩu, ve mwĩĩtu waĩ na myaka 16 weetawa Dorothée watwʼĩkie mũtavanyʼa kĩkundinĩ kitũ. Nĩnendeeiwʼe mũno nĩ kĩthito kĩla waĩ nakyo wĩanĩ wa kũtavanyʼa nyũmba kwa nyũmba. Nĩnamũkũĩĩe o vanini, ĩndĩ nyie ndyeethĩawa na kĩthito ũtavanyʼanĩ. Nasũanĩie: ‘Asyai makwa nĩ Ngũsĩ, ĩndĩ Dorothée nĩwe Ngũsĩ kwoo e weka. Ekalaa na inyia wake ũla wĩthĩawa e mũwau, ĩndĩ ndakosaa ũtavanyʼanĩ!’ Ngelekanyʼo yake nzeo nĩyanthangaaisye nenda kũmũthũkũma Yeova mũnango. Ĩtina wa kavinda, nĩ na Dorothée nĩtwoosie ũvainia. Twambĩĩie na ũvainia mũtetheesya, na ĩtina, twesa kwosa ũvainia wa kĩla ĩvinda. Nũndũ Dorothée nĩwatanĩaa mũno ũtavanyʼa, nĩwandetheeisye o nakwa nambĩĩa kũũtanĩa. O na nĩwandetheeisye nakwata mũmanyĩwʼa wakwa wa mbee wa Mbivilia. Ĩtina wa ĩvinda, nĩnambĩĩie kwĩwʼa nĩ mwĩanĩe mũnango ndyambĩĩsya ũneenanyʼa na andũ, methĩwe me mĩsyĩ kwoo, nzĩanĩ, kana nĩ kũndũ kũngĩ.

Mwakanĩ o ũsu natwʼĩkie vainia, ve mwana-a-asa weetawa Heinz wathamĩĩie kĩkundinĩ kitũ. Eemanyĩĩtye ũwʼo e Canada, kũla waendete kũthokea mwana-a-inyia waĩ Ngũsĩ. Nayu atũmĩtwe kĩkũndinĩ kitũ kya Vienna ta vainia wa mwanya. Yĩla namwonie oou, nĩnamwendie. Ĩndĩ we endaa kũtwʼĩka misonalĩ, nakwa ndyaĩ na mũvango ta ũsu. Kwoou mbeenĩ, ndyaamwonyʼa kana nĩngwendeewʼa nĩwe. Ĩndĩ ĩtina wa ĩvinda, nĩtwambĩĩie kwĩvaanyʼa, twatwaana, na twaendeea na ũvainia nthĩ ya Austria.

NĨNAMBĨĨIE KWĨTHĨWA NA MŨVANGO WA KŨTWʼĨKA MISONALĨ

Kaingĩ, Heinz nĩwandavasya ĩũlũ wa wendi ũla waĩ nawʼo wa kũtwʼĩka misonalĩ. O na kau ndanthingʼĩĩasya nĩtĩkĩle tũtwʼĩke amisonalĩ, nĩwakothaa kũngũlya makũlyo meũnthangaasya ta, “Nũndũ tũi na syana, no twĩka maũndũ maingangĩ ũthũkũminĩ wa Yeova?” Nũndũ nĩthĩawa na nthoni mbingĩ, nĩnakĩaa kũtwʼĩka misonalĩ. O na kau naĩ vainia, neewʼaa ve vinya mũno kũtwʼĩka misonalĩ. Ĩndĩ Heinz nĩwandetheeisye o kavola kwa kavola nĩsũanĩe ĩũlũ wa ũndũ ũsu. O na ĩngĩ, nĩwanthangaaisye nĩsũanĩe mũno ũndũ ndonya kũthĩnĩkĩa andũ ala angĩ vandũ va kũtinda nĩthĩnĩkĩĩte. Mwa ũtao wake wandethisye mũno.

O kavola kwa kavola nĩnambĩĩie kwĩthĩwa na wendi wa kũtwʼĩka misonalĩ, na kwoou nĩtwausũisye vomu ya kwĩtwa Sukulu ya Ngileati. Ĩndĩ mũsyaĩĩsya wa ovisi wa ũvonge ambĩie kana naĩle kwamba kwaĩlangya Kĩsũngũ kyakwa. Ĩtina wa kwĩka ũu myaka ĩtatũ, nĩtwasengʼie mũno yĩla twanengiwe kĩanda kĩkundinĩ kya kĩthyomo kya Serbo-Croatian taoninĩ ya Salzburg, Austria. Na twaendeeie kũthũkũma kĩsionĩ kĩu myaka nyanya ĩla yaatĩĩe. Twatũmĩie myaka mũonza wĩanĩ wa ũvainia na mwaka ũmwe wĩanĩ wa kũthyũlũlũka. Kĩthyomo kya Serbo-Croatian kyaĩ vinya mũno, ĩndĩ twaĩ na amanyĩwʼa aingĩ ma Mbivilia.

Twĩ 1979, ana-a-asa ala matongoetye ovisinĩ witũ wa ũvonge nĩmatũkũlilye tũthi Bulgaria kwa kavinda o kakuvĩ. Na nũndũ wĩa wa kũtavanyʼa nĩwakũnĩtwe maluvuku nthĩ ĩsu, matwĩie twĩtũnge tũendete o ndembea. Ĩndĩ matwĩie tũikatavanyʼe twavika kũu. Vandũ va ũu, matwĩie tũthi tũkuĩte tũvuku twaseũvĩtwʼe twĩ tũnini nĩ kana tũtwaĩe eĩtu-a-asa atano ala mekalaa taoninĩ ĩla nene ya Bulgaria yĩtawa Sofia. Naĩ na wia mwingĩ mũno, ĩndĩ Yeova nĩwandetheeisye neanĩsya kĩanda kĩu. Yĩla noonie ũkũmbaũ na ũtanu ũla eĩtu-a-asa asu meethĩawa nawʼo o na kau maĩ matonya kwĩkwʼa yela, kĩu nĩkyanengie ũkũmbaũ wa kwĩka kyonthe kĩla ũseũvyo wa Yeova waĩ ũtonya kũngũlya nĩke.

Ĩtina wa kavinda, nĩtwausũisye ĩngĩ vomu ya kwĩtwa Sukulu ya Ngileati na twathokwʼa. Twasũanĩaa twĩthi sukulu ya kĩthyomo kya Kĩsũngũ, Amelika. Ĩndĩ twĩ Mwei wa 11, 1981, ũseũvyo nĩwambĩĩisye ilasi sya Ngileati Wiesbaden, nthĩ ya Germany. Kwoou twasomie na kĩthyomo kya German, kĩla nakĩeleawa nesanga. Ĩndĩ tũyeesĩ twĩtũmwa va.

KŨTHŨKŨMA NTHĨ YAĨ NA MAKAŨ MAINGĨ

Twatũmiwe nthĩ ya Kenya! Ĩndĩ ovisi wa ũvonge wa Kenya nĩwatũkũlilye ethĩwa no tũthamĩĩe nthĩ mũtũi ya Uganda. Myaka mbee wa 10 tũtathamĩĩe kũu, mũsikalĩ wa ita weetawa Idi Amin aĩ avĩndũĩte silikalĩ. Ĩvindanĩ yĩla wasumbĩkĩte, nĩwooaie andũ ngili mbingĩ na angĩ milioni mbingĩ mathĩnaa mũno. Na ĩndĩ twĩ 1979, silikalĩ nĩyavĩndũiwe ĩngĩ. No mũelewe nĩkĩ nakĩaa kũthamĩĩa nthĩ yeethĩĩtwe na ũngʼendu wingĩvĩte ũu. Ĩndĩ nĩtwamanyĩĩtwʼe twĩ Sukulu ya Ngileati kũmwĩkwatasya Yeova. Kwoou nĩtweetĩkĩlile kĩanda kĩu.

Maũndũ Uganda mayaĩ laisi. Silikalĩ ndyaĩ ĩtonya kũtũnenga kĩwʼũ, sitima, na syĩndũ ingĩ sya lasima. O na ndwaĩ ũtonya kũkũna simũ. Eka ũu, andũ nĩmaathangaa angĩ na isasi na makamoyĩa, na kĩu kyeekĩkaa mũno mũno ũtukũ. Kwoou kwatuka, andũ mekalaa mũsyĩ mavoyete vaikoke mũndũ amoyĩe kana amoae. O na kau kwaĩ na mawetu asu, ana-a-asa ma kũu maendeee nesa kĩ-veva!

Twĩ 1982, nĩ na Heinz nĩtwavikie taoninĩ ĩla nene ya Uganda yĩtawa Kampala. Myei ya mbee ĩtano, twekalaa mũsyĩ kwa Mwana-a-asa Sam Waiswa na mũka, Christina, vamwe na syana syoo itano na andũ angĩ ana ma mũsyĩ woo. Kaingĩ, mwana-a-asa ũsu na mũsyĩ wake maĩsaa lĩu o ĩvinda yĩmwe kwa mũthenya. Kĩu nĩkyoonanisye nesa ũndũ kwa wʼo malaĩte nũndũ mavinda onthe nĩmeethĩawa meyũmbanĩtye kũĩsanĩa naitũ o kĩla kĩnini me nakyo. Nĩ na Heinz nĩtweemanyĩisye maũndũ ma vata mũno ĩvindanĩ yĩu twekalaa kwoo ala matũtethisye ũthũkũminĩ witũ twĩ amisonalĩ. Kwa ngelekanyʼo, nĩtweemanyĩisye kũthamba na kĩwʼũ kĩnini na tũitũmĩa kĩla kyatiala kyoonĩ. Twĩ 1983, nĩ na Heinz nĩtwathamĩĩie vandũ vangĩ vaĩ vasũvĩĩku mũnango o kũu Kampala.

Nĩtwatanĩaa ũtavanyʼa mũno. Nĩngũlilikana ve mwei ũmwe twanenganie makaseti mbee wa 4,000! Ĩndĩ kĩla kyatũtanĩthasya mũno nĩ ũndũ andũ mendeeawʼa nĩ ũwʼo. Nĩmamũnengete Ngai ndaĩa na nĩmendaa kũneenea Mbivilia. Nĩ na Heinz tweethĩawa na amanyĩwʼa ma Mbivilia katĩkatĩ wa 10 na 15 kĩla ũmwe. Na amanyĩwʼa maitũ nĩmatũmanyĩisye maũndũ maingĩ. Kwa ngelekanyʼo, o na kau yaĩ no nginya matembee mũendo mũasa nĩ kana mavike maũmbanonĩ ma kĩkundi kĩla kyumwa, vai sua o na ũmwe maanyungunyisya na mekalaa me atanu.

Mwakanĩ wa 1985 na 1986, kwaĩ na makaũ angĩ elĩ Uganda. Kaingĩ, nĩtwoonaa syana ila syatũmĩawa ta asikalĩ ikuĩte mavuti manene na nĩsyo syasiasya andũ ala mesĩlaa isiĩĩinĩ ila syaĩ malelũnĩ. Ĩvindanĩ yĩu, nĩtwamũvoyaa Yeova twĩthĩwe na ũĩ na tũyĩkala tũuĩtye o tũendeee na kũmantha ala mendeeawʼa nĩ ũvoo wa Ũsumbĩ. Na Yeova nĩwasũngĩaa mboya sitũ. Kaingĩ, yĩla twakomana na mũndũ ũkwendeewʼa nĩ ũvoo wa Ũsumbĩ, nĩtwaekaa kwĩthĩwa na wia.

O na nĩtwatanĩaa kũtavya ũvoo mũseo andũ ala mathamĩĩe nthĩ ĩsu. Kwa ngelekanyʼo, nĩtwakomanie na mũndũũme wĩtawa Murat Ibatullin na mũka, Dilbar, ala maumĩte Tatarstan, ĩla yĩ Central Russia na twambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia namo. Murat aĩ ndakĩtalĩ. Elĩ nĩmavatisiwe na no maendeee kũmũthũkũma Yeova me aĩkĩĩku nginya ũmũnthĩ. Ĩtina wa ĩvinda, nĩnakomanie na mũndũ mũka wĩtawa Tatjana Vileyska, ũla waumĩte Ukraine na wendaa kwĩyũaa. Ĩtina wa kũvatiswa, nĩwasyokie Ukraine na ambĩĩa kũtetheesya wĩanĩ wa kũalyũla mavuku maitũ na kĩthyomo kya kũu.

NĨTWAKWATIE KĨANDA KYEŨ

Nĩ na Heinz nĩtwaendie kũtembea Austria 1991 na twĩ kũu, ovisi wa ũvonge wa kũu nĩwatũnengie kĩanda kyeũ nthĩ ya Bulgaria. Kwa myaka mingĩ, wĩa witũ nĩwakũnĩtwe maluvuku nthĩ ila syaĩ ungu wa silikalĩ wa Communist, ĩndĩ maũndũ maĩ manavĩndũka na wĩa witũ ũkaandĩkĩthwʼa nthĩ ya Bulgaria. O tondũ nĩwetie mbeenĩ, nĩ na Heinz nĩtwalikĩtye mavuku tũvithĩte nthĩ ĩsu yĩla wĩa witũ wakũnĩtwe maluvuku. Ĩndĩ yu twatũmĩtwe kũu tũkatavanyʼe.

Tweeiwe tũikasyoke Uganda. Kwoou tũyaasyoka tũkombanyʼe syĩndũ sitũ kana tũkatavye anyanya maitũ nĩtũkwatie kĩanda kĩngĩ. Twaendie Mbetheli ya Germany, twoosa ngalĩ na twathi Bulgaria. Twatũmiwe kakundinĩ kaĩ na atavanyʼa ta 20 taoninĩ ya Sofia.

Twavika Bulgaria nĩtwakwatiwe nĩ mawetu angĩ. Mbee, tũyeesĩ kĩthyomo kya kũu. Kelĩ, mavuku ala maĩ matonya kũkwatĩkana na kĩthyomo kya Bulgaria maĩ o Wʼo Ũla Ũtongoasya kwa Thayũ Ũtathela na Ĩvuku Yakwa ya Ngewa sya Mbivilia. Na katatũ, ndwaĩ ũndũ wĩ laisi kũkwata amanyĩwʼa ma Mbivilia. O na kau kwaĩ na mawetu asu, ana-a-asa ma kakundi kau nĩmatavanasya na kĩthito vyũ. Ĩndĩ andũ ala maendaa ĩkanisa ya Orthodox mayaaendeewʼa nĩ kĩu, na kwoou nĩmambĩĩie kũtũthĩnyʼa.

Mwakanĩ wa 1994, silikalĩ nĩyavetie ndĩni ya Ngũsĩ sya Yeova katĩ wa ndĩni ila syaandĩkĩthĩtwʼe, na andũ ma kũu mambĩĩa kũsũanĩa twĩ ndĩni nthũku mũno. Nũndũ wa ũu, ana-a-asa amwe nĩmakwatiwe. O na isese sya maũvoo nĩsyanyaĩĩkasya ũvũngũ mũthũku mũno ĩũlũ witũ, iivanga kana Ngũsĩ sya Yeova iyeekaa o kũaa syana syoo tũ ĩndĩ nĩsyeekĩaa vinya Ngũsĩ ĩla ingĩ syĩyũae. Nĩ na Heinz tweewʼaa ve vinya mũno kũtavanyʼa. Kaingĩ twĩ ũtavanyʼanĩ, andũ nĩmatũkũthũkĩaa, maketa asikalĩ matũkwate, o na nĩmatũkĩmangaa na syĩndũ. Mavuku maitũ mayaĩ matonya kũlika nthĩ ĩsu, na ndwaĩ ũndũ wĩ laisi kũkomboa vandũ va kũmbanĩa. O na ĩvinda yĩmwe, asikalĩ nĩmookie tũendeee na ũmbano mũnene na maũũngamya. Nĩ na Heinz tũyamanyĩĩte kwona andũ me kĩmena kingĩvĩte ũu. Kũu kwaĩ kĩvathũkanyʼo vyũ na Uganda, kũla andũ mendeeawʼa nĩ ũvoo mũseo. Nĩ kyaũ kyatũtetheeisye twaendeea kũmĩanĩsya na mawetu asu?

Kũtindanyʼa na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ nĩkwatũtethisye mũno. Nĩmendete ũwʼo na nĩmatũngaa mũvea nũndũ wa ũtethyo ũla twamanengae. Ithyonthe nĩtwathĩnĩkĩanaa na tũkatwʼĩĩkana. Nĩtweemanyĩisye kana no tũtanĩe kĩanda o na kĩva twatwʼa kũsũanĩa ĩũlũ wa ala angĩ vandũ va kũsũanĩa mũno mathĩna ala twĩ namo.

Ĩtina wa ĩvinda, maũndũ nĩmaseũvangie. Mwakanĩ wa 1998, Ngũsĩ sya Yeova nĩsyaandĩkĩthiwʼe ĩngĩ na mavuku maingĩ maalyũlwa na kĩthyomo kya Bulgarian. Na twĩ 2004, ovisi mweũ wa ũvonge nĩwavathiwe. Ũmũnthĩ, kwĩ ikundi 57 nthĩ ĩsu na atavanyʼa 2,953. Na mwakanĩ wa ũthũkũmi wa 2024, ũtalo wa ala maĩ ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ waĩ andũ 6,475. Ĩvinda yĩmwe, kwaĩ na o eĩtu-a-asa atano taoninĩ ya Sofia, ĩndĩ yu, kwĩ ikundi kenda taoninĩ ĩsu! Kwa wʼo, nĩtwĩyoneete “ũla mũnini [aitwʼĩka] ngili.”—Isa. 60:​22, BK.

KŨMĨANĨSYA NA MATHĨNA ALA MANGWATĨTE

Thayũnĩ wakwa, nĩnĩthĩĩtwe na mathĩna maingĩ ma mwĩĩ. Kwa ngelekanyʼo, nĩnakwatĩkanie na wimbu kũndũ kwĩ kĩvathũkanyʼo mwĩĩnĩ wakwa, na ũmwe waĩ nthĩnĩ wa wʼongo. Nũndũ wa ũu, matakĩtalĩ nĩmatũmĩie ũiiti mũna wĩtawa radiotherapy kũolanga wimbu ũsu. Ĩtina wa ũu, nĩnaendie India nathĩnzwa na naumwʼa kĩlungu kĩnene kya wimbu ũsu. Kĩu kyakuie masaa 12. Ĩtina wa ũu, twambie kwĩkalanga ovisinĩ wa ũvonge wa India nĩendeee kũsyaĩĩwʼa na ĩndĩ naya kavaa, nĩtwasyokie kĩandanĩ kitũ Bulgaria.

Ĩtina wa ĩvinda, Heinz nĩwakwatiwe nĩ ũwau mũthũku ũtakwataa andũ aingĩ wĩtawa Huntington, ũla ũtũmaa cells sya wʼongo ikwʼa. Nũndũ wa ũu, nĩwangʼangʼanaa mũno kwĩka maũndũ amwe ta kũthi, kũneena, na ndaĩ atonya kũsiĩĩa masoo make. O ũndũ ũwau wake waendeeie kũmũvinyĩĩa, nowʼo weethĩiwe atatonya kwĩyĩka maũndũ maingĩ. Mavinda amwe, neewʼaa nĩ mũitavie mũno na nĩnasengʼaa ũndũ kũũthi. Ĩndĩ vaĩ mwana-a-asa wa mũika wĩtawa Bobi wakothaa kũmũthokya makatavanyʼe ĩmwe. Bobi ndathĩnĩkaa ayĩkũlya kĩla andũ meũsũanĩa moona Heinz aiemwa nĩ kũneena nesa kana kũsiĩĩa moko na maaũ make. We eethĩawa vo mavinda onthe amũtetheesye. O na kau nĩ na Heinz nĩtwatwʼĩte kwĩkala tũte na syana, tweewʼaa Yeova ta watũnengete Bobi ethĩwe mwana witũ!—Mlko. 10:​29, 30.

O na ĩngĩ, Heinz aĩ na ũwau wa kanza. Ũndũ wa kũmakya nĩ kana mũũme wakwa mwendwa nĩwakwie 2015. Mwa nĩwʼaa ndimũkosa mũno. Nĩwe wandetheeasya nĩeke kũtinda nĩmakĩĩte, na kwoou nĩwʼaa ve vinya mũno kũĩkĩĩa kana nĩwakwie. Kĩlĩkonĩ kyakwa, nonaa ta wĩ o thayũ! (Lũka 20:38) Kĩla mũthenya, nĩnĩlilikanaa ndeto syake nzeo na ũtao mũseo ũla wanengae. Nĩndũngaa mũvea mũno nũndũ wa myaka ĩla twamũthũkũmie Yeova twĩ vamwe.

NĨNĨTŨNGĨAA YEOVA MŨVEA NŨNDŨ WA KŨNDWʼĨĨKA

Yeova nĩwĩthĩĩtwe aindetheesya mavindanĩ ala momũ. O na nũndetheesye ngaeka kwĩthĩwa na nthoni na ngatwʼĩka misonalĩ ũtakĩaa andũ. (2 Tim. 1:7) Na nĩnĩmũtũngĩaa Yeova mũvea nũndũ nĩ na mũinawa twĩ ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe. Ũmũnthĩ mwĩĩtu-a-mwaitũ na mũũme maendaa isionĩ syĩ kĩvathũkanyʼo sya Europe maithokea ikundi sya kĩthyomo kya Serbian. Mboya ila ĩthe wakwa wavoyaa myaka mingĩ mĩvĩtu nĩsyasũngĩiwe!

Yĩla neemanyĩsya Mbivilia, nĩwʼaa nausya na nĩnĩthĩawa na mũuo wa kĩlĩko. Na mavindanĩ ala momũ nĩnĩmanyĩĩtye ‘kũvoyaa na kĩthingʼĩĩsyo’ o tondũ Yesũ weekaa. (Lũka 22:44) Nzĩa ĩmwe Yeova ũsũngĩaa mboya syakwa nĩ kwĩsĩla wendo na ũseo ũla nonawʼa nĩ anyanya makwa kĩkundinĩ kĩla nĩthĩawa kya Nadezhda, Sofia. Nĩmanthokasya tũkatinda ĩmwe, na kaingĩ nĩmandavasya ndeto ikwonanyʼa kana nĩmambendete, na kĩu nĩkĩtumaa nĩthĩwa nĩ mũtanu.

Kaingĩ, nĩnĩsũanĩaa ĩũlũ wa ũthayũũkyo. Nĩngũnaa visa kĩlĩkonĩ asyai makwa maũngye nza wa nyũmba yitũ me ma mũika o tondũ mailye maitwaana. O na nĩngũnaa visa mwĩĩtu-a-mwaitũ aendeee kũua lĩu. O na nĩnzũanĩaa Heinz aũngye vakuvĩ na mbalasi yake. Kũsũanĩa maũndũ ta asu nĩkũtumaa nĩthĩwa nĩ mũtanu, kũkandetheesya nũmĩĩsye, na kũkatuma nĩmũtũngĩa Yeova mũvea mũno.

Nasũanĩa maũndũ maseo ala nĩanĩĩtye na maũndũ maseo ala Yeova ũmbathĩte ĩvinda yũkĩte, nĩwʼaa kũweta ndeto o ta ila Ndaviti wawetie nthĩnĩ wa Savuli 27:​13, 14 (BK): “Nakwa nĩthĩwa nanyalile, keka neetĩkĩlile kana ngoona ũseo wa Yeova nĩ o nthĩ ya andũ ala me thayũ. Mweteele Yeova: Ĩthĩwa na vinya, na ngoo yaku yĩthĩwe na ũnyiau; ĩĩ, mweteele Yeova.”