Lilikanaa Kũvoya Kwondũ wa Ala Angĩ

1. Twĩsĩ ata kana Yeova nĩwonaa mboya sitũ syĩ sya vata?

MBOYA nĩ mũthĩnzĩo wa mwanya mũno. Kwasũanĩa ũndũ ũũ: Yeova nũaĩe alaĩka mawĩa amwe. (Sav. 91:11) O na nũnengete Mwana wake ianda ngito. (Mt. 28:18) Ĩndĩ we nũnengete mũndũ ũngĩ kĩanda kya kwĩthukĩĩsya mboya? Aiee. Ũsu nĩ ũndũ wĩkaa we mwene. Nũndũ nĩwe ũla “wĩwʼaa mboya,” nũtwĩthukĩĩasya we mwene.—Sav. 65:2.

2. Mũtũmwa Vaũlo atwiĩe ngelekanyʼo yĩva ya kũvoya kwondũ wa ala angĩ?

² O na kau nĩtwaĩle kũmũvoya Yeova kuma ngoonĩ nũndũ wa maũndũ ala meũtũthĩnyʼa, nĩtwaĩle kũvoya kwondũ wa ala angĩ. Na kĩu nokyo Mũtũmwa Vaũlo weekie. Kwa ngelekanyʼo, atavisye kĩkundi kya Eveso ũũ: “Nĩnĩmũwetaa inywʼĩ kĩla ĩvinda mboyanĩ syakwa.” (Avs. 1:16) O na ĩngĩ, Vaũlo nĩwavoyaa kwondũ wa mũndũ ũmwe ũmwe. Kwa ngelekanyʼo, atavisye Timotheo atĩĩ: “Nĩmũtũngĩa Ngai mũvea, . . . na kĩla ĩvinda nĩngũlilikanaa mboyanĩ syakwa sya kĩthingʼĩĩsyo ila nĩvoyaa ũtukũ na mũthenya.” (2 Tim. 1:3) Ve maũndũ maingĩ mathĩnasya Vaũlo waaĩle kũvoya ĩũlũ wamo. (2 Ako. 11:23; 12:​7, 8) Ĩndĩ o na vailye ũu, nĩwoosaa ĩvinda akavoya kwondũ wa ala angĩ.

3. Nĩkĩ tũtonya kũlwa nĩ kũvoya kwondũ wa ala angĩ?

³ Mavinda amwe, no tũlwe nĩ kũvoya kwondũ wa ala angĩ. Ũu ũtonyeka ata? Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Sabrinaa nũeleetye kĩtumi kĩmwe. Aĩtye: “Mũndũ ethĩawa na maũndũ maingĩ mũno ma kwĩka. Na nũndũ wa ũu, no tũtũnge kĩlĩko mathĩnanĩ maitũ nginya tũkolwa nĩ kũvoya kwondũ wa andũ ala angĩ.” We nĩwĩyoneete kĩu? Ethĩwa ũu nĩwʼo vailye, ĩsomo yĩĩ no yĩũtetheesye. Nĩtũkwona (1) Nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata tũvoye kwondũ wa andũ ala angĩ na (2) nĩtũkwona ũndũ tũtonya kwĩka ũu.

NĨKĨ TWAĨLE KŨVOYA KWONDŨ WA ANDŨ ALA ANGĨ?

4-5. Nĩ kwa nzĩa yĩva kũvoya kwondũ wa ala angĩ ‘kũtethasya mũno’? (Yakovo 5:16)

⁴ Kũvoya kwondũ wa ala angĩ ‘nĩkũtethasya mũno.’ (Soma Yakovo 5:16.) Kwʼo kũvoya kwondũ wa andũ ala angĩ no kũtume maũndũ ma mũndũ mathi nesa? Ĩĩ, vyũ. Kwa ngelekanyʼo, yĩla Yesũ wamanyie kana mũtũmwa Vetelo nũkũmũkaĩa, aisye: “Nĩnĩvoyete na kĩthingʼĩĩsyo kwondũ waku nĩ kana mũĩkĩĩo waku ndũkaleele.” (Lũka 22:32) O nake Vaũlo nĩwamanyie kana mboya no ĩtume maũndũ ma mũndũ mathi nesa. Yĩla wooviwe Lomi vate ĩvĩtyo weekĩte, aandĩkĩie Vilemona ũũ: “Nĩ na wĩkwatyo kana, kwondũ wa mboya syenyu, ngatũngwa kwenyu.” (Vil. 22) Na ũu nowʼo vaendie. Ĩtina wa kavinda, Vaũlo nĩwathaiwʼe na eethĩwa atonya kũsyokea ĩngĩ wĩa wa kũtavanyʼa.

⁵ Ĩndĩ ũu ti kwasya kana Yeova no nginya eanĩsye kyonthe kĩla twamũvoya. Nĩwonaa maũndũ ala meũthĩnyʼa athũkũmi make, na mavinda amwe, nũnyuvaa kũsũngĩa mboya syoo. Na kĩu no kĩtũtetheesye tũkamũvoya kuma ngoonĩ ĩũlũ wa ũndũ mũna na tũiũeka mokonĩ make tũte na nzika kana nũkũũthĩnĩkĩa nesa vyũ.—Sav. 37:5; 2 Ako. 1:11.

6. Kũvoya kwondũ wa andũ ala angĩ kũtonya kũtuma tũmakua ata? (1 Vetelo 3:8)

⁶ Kũvoya kwondũ wa ala angĩ nĩkũtũtetheeasya tũkethĩwa na “ĩnee.” (Soma 1 Vetelo 3:8.) Kwĩwʼĩa mũndũ ũngĩ ĩnee kwonanasya kũelewa ũndũ ũkwĩwʼa na kwĩthĩwa na mea ma kũmũtetheesya. (Mlko. 1:​40, 41) Mũtumĩa wa kĩkundi wĩtawa Michael aĩtye: “Yĩla navoya kwondũ wa mavata ma ala angĩ, nĩnĩeleawa nesa maũndũ ala mamakwatĩte na kĩu nĩkĩtumaa nĩmenda mũnango. O na nĩnĩwʼaa ngwatanĩo yakwa namo yalũlũmĩĩla o na kau no methĩwe matesĩ ũndũ ũsu.” Nake mũtumĩa ũngĩ wa kĩkundi wĩtawa Richard nũeleetye ũseo ũngĩ wa kwĩthĩwa na ĩnee. Aĩtye, “Yĩla twavoya kwondũ wa mũndũ ũngĩ, nĩtwĩwʼaa tũyenda kũmũtetheesya.” Ongelete kwasya, “Yĩla twoosa ĩtambya ya kũtetheesya mũndũ tũvoyete kwondũ wake, no ta twĩthĩawa tũitetheesya kũsũngĩa mboya isu tũvoyete.”

7. Kũvoya kwondũ wa ala angĩ kũtonya kũtũtetheesya ata twĩthĩwe na woni ũla waĩle ĩũlũ wa mathĩna maitũ? (Avilivi 2:​3, 4) (O na ĩngĩ, sisya visa.)

⁷ Kũvoya kwondũ wa andũ ala angĩ nĩkũtũtetheeasya tũkethĩwa na woni ũla waĩle ĩũlũ wa mathĩna maitũ. (Soma Avilivi 2:​3, 4.) Kĩla ũmwe witũ nĩũmĩanĩasya na mathĩna ala matũkwataa nũndũ wa kwĩthĩwa tũtwĩe nthĩnĩ wa nthĩ ĩno ĩtongoewʼe nĩ Ndevili. (1 Yoa. 5:19; Ũvu. 12:12) Kwoou yĩla tweethĩwa na kĩmanyĩo kya kũvoya kwondũ wa ala angĩ, nĩtũlilikanaa kana “mathĩna o asu nomo makwataa ana-a-asa [maitũ] onthe ĩũlũ wa nthĩ.” (1 Vet. 5:9) Vainia wĩtawa Katherine aĩtye: “Kũvoya kwondũ wa ala angĩ kũndilikanasya kana ti inyie nĩ nyioka nĩkwatawa nĩ mathĩna. Kũmanya kĩu nĩkũndetheeasya ngaeka kũtinda nĩsũanĩĩte mũno mathĩna ala nĩ namo.”

ALA ANGĨ ME NA VATA WA MBOYA SITŨ

8. Nengane ngelekanyʼo sya amwe tũtonya kũweta mboyanĩ sitũ.

⁸ Naaũ tũtonya kũweta mboyanĩ sitũ? No tũvoye kwondũ wa ikundi sya andũ, ta kwa ngelekanyʼo, ala me na mathĩna ma mwĩĩ, andũ ma mũika ala mathekeeawa kana mathingʼĩĩawʼa meke maũndũ mataĩle me sukulu, kana ala me na mathĩna ala mokanasya na ũkũũ. O na ve ana-a-asa angĩ maitũ aingĩ mavĩngawa nĩ andũ moo ma mũsyĩ kana nĩ silikalĩ. (Mt. 10:​18, 36; Meko 12:5) Eka ũu, ve ana-a-asa amwe malasimĩkĩte kũtia mĩsyĩ yoo nũndũ wa ithokoo sya kĩ-siasa. Namo angĩ nĩmakwatĩtwe nĩ mathĩna nũndũ wa mĩisyo ta ithingitho sya nthĩ. No twĩthĩwe tũtesene na ana-a-asa na eĩtu-a-asa ta asu. Ĩndĩ yĩla twavoya kwondũ woo, twĩthĩawa tũyonanyʼa kana nĩtũatĩĩe mwĩao ũũ wa Yesũ: ‘Endanai inywʼĩ kwa inywʼĩ.’—Yoa. 13:34.

9. Nĩkĩ twaĩle kũvoya kwondũ wa ala matongoesye ũseũvyonĩ wa Yeova o vamwe na iveti syoo?

⁹ O na ĩngĩ, no tũvoye kwondũ wa ala matongoesye ũseũvyonĩ wa Yeova. Amwe moo nĩ ana-a-asa ma Nzama Ĩla Ĩtongoesye vamwe na atetheesya moo, ana-a-asa ala methĩawa kamitiinĩ sya ovisi wa ũvonge, asyaĩĩsya ma mĩvĩa yĩ kĩvathũkanyʼo ya Mbetheli, asyaĩĩsya ma mũthyũlũlũko, atumĩa ma kĩkundi, na atetheesya ma kĩkundi. Ana-a-asa aingĩ katĩ wa asu methĩawa na mathĩna a moo, ĩndĩ ĩvindanĩ o yĩu, nĩmekĩaa kĩthito mũno nĩ kana matũtetheesye. (2 Ako. 12:15) Kwa ngelekanyʼo, mũsyaĩĩsya wa mũthyũlũlũko wĩtawa Mark aĩtye: “Ũndũ ũmwe ũnthĩnasya mũno nĩ kwĩthĩwa vaasa na asyai makwa ala maendeee na kũkũa. Elĩ me na mathĩna ma mwĩĩ. O na kau mwĩĩtu-a-mwaitũ na mũũme wake nĩmo mamasũvĩaa, nĩnĩũmĩaa mũno nũndũ nditonya kwĩka maũndũ maingĩ kwondũ woo.” Twĩthĩwe nĩtwĩsĩ maũndũ ala mathĩnasya ana-a-asa asu mathũkũmaa na kĩthito kana tũimesĩ, nĩ ũndũ mũseo kũmalilikana mboyanĩ sitũ. (1 Ath. 5:​12, 13) O na ĩngĩ, nĩtwaĩle kũvoya kwondũ wa iveti sya ana-a-asa asu nũndũ nitwʼĩĩkaa aũme masyo syĩ ndĩkĩĩku yĩla maendeee kwĩanĩsya ianda syoo.

10-11. Syo mboya ila twavoyea ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ me ta kĩkundi nimwendeeasya Yeova? Elesya.

¹⁰ O tondũ twoona, mavinda maingĩ nĩtũvoyeaa ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ me ta kĩkundi. Kwa ngelekanyʼo, no tũmũkũlye Yeova atetheesye ala me yela, kana akiakisye ala makwʼĩĩwe nĩ endwa moo tũtasũanĩĩte mũndũ mũna kĩlĩkonĩ. Mũtumĩa wa kĩkundi wĩtawa Donald aĩtye, “Ve na ana-a-asa na eĩtu-a-asa aingĩ makwatĩtwe nĩ maũndũ momũ na nĩkyo kĩtumi tũvoyaa tũteũweta mũndũ mũna, nĩ kana wĩthĩe nĩtwavoya kwondũ wa onthe ala me mathĩnanĩ.”

¹¹ Syo mboya sya mũthemba ũsu nimwendeeasya Yeova? Ĩĩ, vate nzika! Na ũu nĩwʼo nũndũ tũyĩthĩawa twĩsĩ nesa vyũ mavata ma athaithi ala angĩ onthe. Kwoou ti ũndũ mũthũku kũema kũweta mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa ũmwe ũmwe mboyanĩ. (Yoa. 17:20; Avs. 6:18) Mboya sya mũthemba ũsu syonanasya kana ‘nĩtwendete ana-a-asa maitũ onthe.’—1 Vet. 2:17.

YĨLA TŨŨVOYA KWONDŨ WA MŨKLĨSTO MŨNA

12. Kwĩthĩwa twĩ metho kũtonya kũtũtetheesya ata tũwete mũndũ mũna yĩla tũũvoya?

¹² Ĩthĩwa wĩ metho. O vamwe na kũvoyea ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ me ta kĩkundi, nĩ ũndũ wa vata tũvoyae kwondũ wa mũndũ ũmwe ũmwe na tũimũweta na ĩsyĩtwa. Nĩvethĩwa ve mũndũ kĩkundinĩ kyenyu ũwaĩte ũwau ũtesa kũvoa? Nĩvethĩwa ve mũndũ wa mũika ũkwʼĩte ngoo nũndũ ala ũsomaa namo nĩmamũthingʼĩĩasya eke maũndũ mataĩle? Nĩvethĩwa ve mũsyai ũeaa mwana wake e weka, ũendeee kũngʼangʼana nĩ kana ‘amũlũnge na aimũtaa kwosana na ũndũ Yeova waĩtye’? (Avs. 6:4) Weethĩwa wĩ metho, ũkeethĩawa ũtonya kũelewa nesanga ũndũ ala angĩ mekwĩwʼa, na kĩu kĩkatumaa wenda kũvoya kwondũ woo.b—Alo. 12:15.

13. Tũtonya ata kũvoya kwondũ wa ala tũtesene namo?

¹³ Yĩla ũũvoya kwondũ wa ala angĩ, mawete na masyĩtwa moo. No twĩke ũu o na yĩla tũũvoya kwondũ wa ala tũtaakomana namo. Kwa ngelekanyʼo, kwasũanĩa ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ ala me yela nthĩ ta Crimea, Eritrea, Russia, na Singapore. No tũkwate masyĩtwa ma ana-a-asa asu nthĩnĩ wa jw.org/kam.c Mũsyaĩĩsya wa mũthyũlũlũko wĩtawa Brian aĩtye, “Nĩthĩĩte kana kũandĩka ĩsyĩtwa ya mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa ũmwe wĩ yela na kũyĩweta na wasya nĩkũndetheeasya kũmũlilikana na kũmũweta mboyanĩ syakwa.”

14-15. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũwete maũndũ sanzũ yĩla tũũvoyea mũndũ ũngĩ?

¹⁴ Weta maũndũ sanzũ. Ũla Michael twamũweta aĩtye: “Yĩla ngũsoma ngewa sya ana-a-asa ala movetwe nthĩnĩ wa jw.org, nĩnĩtataa kũkũna visa kĩlĩkonĩ ũndũ ndonya kwĩthĩwa ndyĩwʼa ta keka ninyie novetwe. Nĩnĩsĩ kana nĩthĩwa ndithĩnĩka ĩũlũ wa kĩveti kyakwa na nĩthĩwa ndyenda kũĩkĩĩthya kana kĩ na kyonthe kĩla kĩkwenda. Kwoou kwĩka ũu nĩkũtumaa nĩthĩwa na ũndũ mũna ndonya kũweta sanzũ yĩla ngũvoya kwondũ wa ana-a-asa ala me yela matwaanĩte.”—Evl. 13:​3, maelesyo ma kwongeleela.

¹⁵ Yĩla twavindĩĩsya ũndũ ana-a-asa maitũ matonya kwĩthĩwa mayĩwa me yela, no tũkwate maũndũ angĩ tũtonya kũweta sanzũ mboyanĩ sitũ. Kwa ngelekanyʼo, no tũvoye Yeova atetheesye asungi ma yela mamakue nesa, na aituma ala me na ũkũmũ mamanenga ũthasyo wa kũthaitha. (1 Tim. 2:​1, 2) O na ĩngĩ, no tũvoye nĩ kana ikundi ila ana-a-asa asu me yela maumĩte syĩkĩwe vinya nĩ ngelekanyʼo yoo nzeo ya kũendeea kwĩthĩwa me aĩkĩĩku. O na no tũvoye nĩ kana ala mate Ngũsĩ makiitwe ngoo nĩ ngelekanyʼo yoo nzeo na mayĩthukĩĩsya ũvoo mũseo. (1 Vet. 2:12) Na no twĩke ũu yĩla tũũvoya kwondũ wa ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ ala makwatĩtwe nĩ mathĩna angĩ. Tweethĩwa twĩ metho, twawetaa ala angĩ na masyĩtwa yĩla tũũvoya, na twawetaa maũndũ sanzũ mboyanĩ sitũ, no twonanyʼe kana twĩ na ‘wendo mwingĩ ithyĩ kwa ithyĩ.’—1 Ath. 3:12.

TWĨTHĨAWE NA WONI ŨLA WAĨLE ĨŨLŨ WA MBOYA SITŨ

16. Tũtonya kwonanyʼa ata kana twĩ na woni ũla waĩle ĩũlũ wa mboya sitũ? (Mathayo 6:8)

¹⁶ O tondũ twoona, mboya sitũ no itume maũndũ ma mũndũ mathi nesa. Ĩndĩ o na vailye ũu, nĩtwaĩle kwĩthĩwa na woni ũla waĩle. Twaĩle kũlilikana kana yĩla tũũvoya, tũyĩthĩawa tũimũtavya Yeova kĩndũ ũtesĩ na tũyaĩle kũmwĩaĩa ũndũ ũkũthĩnĩkĩa ũndũ mũna nesa. We nĩwĩthĩawa esĩ kĩla athũkũmi make mekwenda, o na mo ene, kana ithyĩ, tũtambĩte kũkĩmanya. (Soma Mathayo 6:8.) Kwoou nĩkĩ twaĩle kũvoya kwondũ wa ala angĩ? Eka itumi ila twaneenea, kwĩka ũu kwonanasya kana nĩtũũthĩnĩkĩa andũ ala angĩ mũno. Tũvoyaa kwondũ woo nũndũ nĩtũmendete. Na Yeova nũtanaa oona athũkũmi make mendete ala angĩ o take.

17-18. Tũtonya kũelekanyʼa mboya ila tũvoyaa kwondũ wa athaithi ala angĩ na kyaũ?

¹⁷ O na ethĩwa twĩona mboya sitũ ta itesa kũtuma maũndũ ma mũndũ mathi nesa, nĩsyonanasya kana nĩtwendete ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ na Yeova nĩwonaa ũndũ ũsu. No tũelekanyʼe kĩu na mũsyĩ wĩ na syana ilĩ, kamwana na kelĩtu. Twasye kamwana kau nĩ kawau. Na ĩndĩ a kelĩtu kayĩsũva ĩthe wako ũũ: “Mwa tetheesya mwana-a-mwaitũ. Nĩ mũwau mũno!” Ĩthe wa twana tũu no ethĩwe aendeee kũthĩnĩkĩa ũndũ ũsu; we nĩwendete kamwana kake na nũendeee kwĩka kyonthe kĩla ũtonya. O na vailye ũu, ndalea kũtana mũno oona ũndũ kelĩtu kake keũthĩnĩkĩa mwana-a-inyia mũno wĩana nginya kakamũkũlya amũtetheesye.

¹⁸ Ũu nowʼo Yeova ũtũthangaasya twĩke. Endaa tũthĩnĩkĩe ala angĩ na tũivoya kwondũ woo. Yĩla tweeka ũu, mboya sitũ syĩthĩawa iyonanyʼa ũndũ tũũthĩnĩkĩa ala angĩ mũno wĩana vandũ va kũsũanĩa mathĩna a maitũ, na Yeova nĩwonaa kĩu. (2 Ath. 1:3; Evl. 6:10) O na ĩngĩ, o tondũ tweemanyĩsya, mavinda amwe mboya sitũ no itume maũndũ ma mũndũ mathi nesa. Kwoou ekai tũtatae vyũ kũlilikana ala angĩ mboyanĩ sitũ.