Juin

Sɔɔlɩm seɣtiɣni Yehowa nɛ ɛhɔŋ ɖa-nɩŋgbaaŋ nɛ ɛwɩlɩɣ-ɖʋ lɔŋ nɛ ɛfalɩsɩɣ-ɖʋ se pɩsa nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-tɩ kpam Ɛsɔ sɔɔlɩm taa nɛ ɖɩɖɔ wezuu nʋmɔʋ taa camɩyɛ. Alɩwaatʋ natʋyʋ taa lɛ, pɩtasɩnɩ lɔŋ tasʋʋ lɛ, pɩpɔzʋʋ se patasɩ-ɖʋ nabʋyʋ labʋ nɛ pasɩɣzɩ-ɖʋ lɔŋ camɩyɛ. Ye ɖɩlabɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm nabʋyʋ yɔ, pɩpɔzʋʋ se pamʋ wala wena ɖɩwɛnɩ ɛgbɛyɛ taa yɔ. Pɩtalɩ-ɖʋ mbʋ yɔ, ɖɩtɩlɩ se nɩŋgbaŋʋʋ hɔm mbʋ pɩkɛnɩ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ Ɛsɔ tɩŋɩɣna se ɛwɩlɩ-ɖʋ ɛ-sɔɔlɩm yɔ. Weyi pamʋ ɛ-cɔlɔ wala wena ɛɛwɛna ɛgbɛyɛ taa yɔ, piyeki nɛ ɛna se pɩcɛyaa se ɛka ñʋʋ nɛ Bibl kpɛlɩkʋʋ, ɛka ñʋʋ nɛ ɛmaɣzɩɣ tɔm ndʋ ɛkpɛlɩkɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ nɛ ɛka ñʋʋ ɖɔɖɔ nɛ adɩma labʋ nɛ ɛpɩɩ fezuu taa camɩyɛ. (Keɣa 18:8) Ɛlabɩ mbʋ yɔ, pɩɖɛɣnɩ ɛsɩndaa lɛ, paɖaɣnɩɣ-ɩ wala ana haʋ. Halɩ ɛgbɛyɛ taa lɩzʋʋ ɖɔɖɔ kɛnɩ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ Yehowa tɩŋɩɣna nɛ ɛwɩlɩɣ-ɖʋ ɛ-sɔɔlɩm yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ piyeki se ɛgbɛyɛ ɛwɛɛ cɩɖɩ cɩɖɩ fezuu taa. (1 Kɔr. 5:6, 7, 11) Ɛzɩma Ɛsɔ ɛɛɖɛlɛsɩɣ niye alɩwaatʋ ndʋ ɛhɔŋ ɖa-nɩŋgbaŋʋʋ yɔ pʋyɔɔ lɛ, pɩsɩɣnɩ ɖɔɖɔ kɩwɛɛkɩm laɖʋ se ɛna se mbʋ ɛlaba yɔ, pɩtɩtʋʋzɩ nɛ ekpiɖi ɛ-kɩwɛɛkɩm mbʋ pɩ-yɔɔ.​—Tʋma 3:19. w18.03 24 § 5-6

Salaka yɔɔ cɔnɩyʋ taatɩlɩ Masɩ taa tɔm natʋyʋ. Ye mbʋ, pʋcɔ nɛ ɛtɩlɩ Masɩ taa tɔm lɛ, pɩɩpɔzaa se ɛkpɛlɩkɩ sɩ-taa toovenim tɔm kajalaɣ ñɩndʋ nɛ ɛnɩɩ mbʋ pɩpɔzʋʋ Ɛsɔ sɛyaa se pala yɔ pɩ-taa nɛ ɛtɛ ɛ-taa se ɛɖɔŋ Yesu wɩlɩtʋ yɔɔ. Alɩwaatʋ pazɩ yem taa lɛ, toovenim tɔm ndʋ ɛɛkpɛlɩkɩ Masɩ taa, nɛ ɛzɩma ɛnɩ leleŋ tɩ-yɔɔ yɔ, piseɣti-i nɛ ɛha ɛ-tɩ kpaagbaa nɛ pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm. (Tʋma 16:25-33) Pɩtʋʋ fɛyɩ se pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm nɛ pɩtɛ lɛ, ewobi pɩ-yɔɔ nɛ ɛkpɛlɩkɩɣ nɛ ɛtasɩ tɩlʋʋ Masɩ taa tɔm nɛ pɩkpaɖɩ. Ye mbʋ ye mɩ-pɩɣa ɛsɩm Bibl taa kajalaɣ wɩlɩtʋ camɩyɛ, katɩlɩ mbʋ tɩ haʋ nɛ lɩm mɩyɩsʋʋ kɛnaa yɔ, nɛ kɔsɔɔlɩ se kaha ka-tɩ nɛ pamɩyɩsɩ-kɛ lɩm yɔ, ɛbɛ ɩpɩzɩɣ nɛ ɩla? Ɩpɩzɩɣ nɛ ɩtasɩ-kɛ lɔŋ se kɔyɔɔdɩnɩ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa nɛ paba ñatazɩ tɔm taa nɛ pana se kamʋnaa se pamɩyɩsɩ-kɛ lɩm na. Pamɩyɩsɩɣ-kɛ lɩm nɛ pɩtɛ lɛ, kakaɣ wobu pɩ-yɔɔ nɛ kɛkpɛlɩkɩɣ se katɩlɩ tamaɣ ŋga Yehowa wɛna yɔ camɩyɛ nɛ halɩ kɛwɛɣ pɩ-labʋ yɔɔ tam, ɛzɩ Krɩstʋ tɔmkpɛlɩkɩyaa lalaa lakʋʋ ɖɔɖɔ yɔ.​—Roma 11:33, 34. w18.03 10 § 8-9

Ye ɖɩñakɩ pana se ɖɩpɩɩ fezuu taa yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se fezuu kiɖeɖeu kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩlɛɣzɩ ɖa-maɣzɩm. Pɩtɩŋnɩ fezuu kiɖeɖeu sɩnʋʋ yɔɔ lɛ, ɖɩpɩzɩɣ ɖɩwɛɛnɩ maɣzɩm mbʋ ɖeyi ɖeyi Krɩstʋ kaawɛna yɔ. (1 Kɔr. 2:16) Kɩpɩzɩɣ nɛ kɩsɩnɩ-ɖʋ ɖɔɖɔ nɛ ɖikizi tomnaɣ yɔɔ maɣzɩm mbʋ pɩwɛ ɖa-laŋɩyɛ taa yɔ nɛ piyele nɛ ɖɩwɛɛnɩ fezuu taa wɛtʋ ndʋ tɩkɛdɩɣnɩ Ɛsɔ yɔ. Ye ɖɩwɛnɩ Krɩstʋ maɣzɩm yɔ, pɩwɛɣnɩ ɖoŋ ɖɔ-yɔɔdaɣ, ɖɛ-wɛtʋ nɛ lɩmaɣza wena ɖɩkpakɩɣ yɔ a-yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣ tʋmɩyɛ taa yaa sukuli taa yɔ. Nɛ lɩmaɣza wena ɖɩkpakɩɣ yɔ, ana wɩlɩɣna se ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩñakɩ pana se ɖɩkɛ Krɩstʋ wayɩ tɩŋɩyaa. Ðɩkɛ fezuu taa ɛyaa, pʋyɔɔ lɛ ɖiiyeki kaaʋ se nabʋyʋ ɛwɛɛkɩ ɖa nɛ ɖa-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ ɖɛ-hɛkʋ taa taabalɩyɛ. Alɩwaatʋ ndʋ pɩtakɩɣ-ɖʋ se ɖɩla kɩdɛkɛdɩm nabʋyʋ yɔ, Krɩstʋ wɛtʋ ndʋ ɖɩwɛna yɔ tiseɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩlʋbɩnɩ-pʋ. Ðɩɩkpakɩɣ lɩmaɣza naayɛ lɛ, pɩwɛɣ ɖeu se ɖɩkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩmaɣzɩ tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ: ‘Bibl paɣtʋ kila wena pɩwɛɛ se malabɩnɩ tʋmɩyɛ nɛ pɩsɩnɩ-m? Ye Krɩstʋ ɛɛwɛnɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa yɔ, ɛbɛ ɛɛlaba? Lɩmaɣza wena pɩwɛɛ se mankpaɣ nɛ pɩkɛdɩnɩ Yehowa?’ w18.02 25 § 12; 26 § 14

Noowa cɔzɔ sɔsɔ Enɔɔkɩ alɩwaatʋ taa lɛ, ɛyaa kaawɛnɩ wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ siŋŋ. Halɩ pɔyɔɔdaɣ “tɔm ɖoŋ ndʋ” yaa tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ Yehowa yɔɔ. (Yud. 14, 15) Puuyaɣ lakasɩ kaawɛɛ nɛ sɩkpaɣ ɖoŋ kɩkpaʋ. Piyeba nɛ pɩtalɩ Noowa alɩwaatʋ taa lɛ, “kañatʋ suni [tɛtʋ] ɖo.” Tiyiyaa kɩdɛkɛdaa kpaɣ ɛyaa tomnasɩ nɛ posuu nɛ pɔkɔɔ tɛtʋ yɔɔ nɛ pakpaɣ halaa nɛ palʋlɩ piya nzɩ sɩɩwɛ puuyaɣ siŋŋ yɔ. (Kiɖe 6:2-4, 11, 12) Ɛlɛ Noowa ñaɣ pana nɛ ɛwɛɛ ndɩ nɛ ɛ-alɩwaatʋ taa mba. Ɛɛkɛ “ɛyʋ kɩbanʋ siŋŋ ɛ-tɛ wɛɛ taa mba hɛkʋ taa, nɛ ɛ nɛ Ɛsɔ pɔɖɔŋaɣna.” (Kiɖe 6: 9) Tɔm ndʋ Bibl yɔɔdɩ ɛyʋ siɣsiɣ tʋ ɛnʋ ɛ-yɔɔ yɔ, tɩwɩlɩɣ suwe? Kajalaɣ lɛ, pɩwɩlɩɣ se pɩtɩkɛ pɩnzɩ 70 yaa 80 ɖeke Noowa kpaɣ nɛ ɛ nɛ Yehowa pɔɖɔ ɛ-alɩwaatʋ taa ɛjaɖɛ kɩdɛkɛdɩyɛ nɖɩ ɖɩ-taa pʋcɔ nɛ Tɛʋ Sɔsɔʋ nɩɣ, ɛlɛ pɩnzɩ 600 mbʋ yɔ ɛcaɣ wezuu ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa. (Kiɖe 7:11) Nabʋlɛ lɛ, sɔnɔ ɖa ɖɩwɛnɩ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ; ɛlɛ Noowa taawɛɛnɩ koobiya nɛ ɛgbɛyɛ naɖɩyɛ se ɖɩɩkpazɩ-ɩ ɖoŋ fezuu taa. Halɩ e-newaa, ɛ-kɔɔnaa nɛ ɛ-ɖalaa taakpazɩ-ɩ ɖoŋ fezuu taa. w18.02 4 § 4-5

Ɛyaa mba pɔsɔɔlɩ liidiye yɔ, pañɩnɩɣ-ɖɩ kaahɛzaɣ nɛ pañakɩ pana se pakaa ñɩm huwa, ɛlɛ “kʋñɔmɩŋ” sakɩyɛ pɩkɔŋnɩ-wɛ. (1 Tim. 6:9, 10; Ekl. 5:9) Toovenim taa lɛ, pɩpɔzʋʋ ɖa-tɩŋa liidiye. Ðihuuzuu ɛyʋ yɔɔ nabʋyʋ taa. (Ekl. 7:12) Ɛlɛ ye ɛyʋ ɛwɛnɩ liidiye pazɩ yem se ɛcɔnɩnɩ ɛ-kɩcɛyɩm ɖeɖe yɔ, ɛpɩzɩɣ nɛ ehiɣ taa leleŋ na? Ðicosuu se ‘ɛɛɛ.’ (Ekl. 5:11) Yakee pɩyalʋ Aguuri mawa se: “Taaha-m tanɩm nɛ ñɩm, ha-m tɔɔnaɣ ŋga kamaɣnɩ-m yɔ.” Ðɩnɩɣ mbʋ pʋyɔɔ ɛtaasɔɔlɩ se Ɛsɔ ɛha-ɩ tanɩm, yaa mbʋ pʋyɔɔ ɛtaasɔɔlɩ se ɛwɛɛ kʋñɔndʋtʋ sɔsɔtʋ taa yɔ pɩ-taa. Ɛzɩ ɛlɩzʋʋ pɩ-taa yɔ, ɛtaasɔɔlɩ se pɩtakɩ-ɩ nɛ ɛmɩlɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ mɩlɩm wɛɛkɩɣ Ɛsɔ hɩɖɛ. Ɛlɛ ɛbɛ yɔɔ ɛtɩmaa se Ɛsɔ ɛtaaha-ɩ ñɩm yɔ? Ɛlɩzɩ pɩ-taa se “Ñazɩ ɛzɩma nɛ maahaɣ nɛ menkizi-ŋ nɛ mɔntɔ se ‘Anɩ yɔ [Yehowa]?’” (Adu. 30:8, 9) Yesu yɔɔdaa se: “Nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ ɛwɛɛnɩ caanaa naalɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, yaa ɛsɔɔlʋʋ lɛlʋ nɛ ɛpaɖɩ lɛlʋ, yaa ɛmalɩɣnɩ lɛlʋ nɛ ese lɛlʋ. Ɩɩpɩzɩɣ ɩla Ɛsɔ nɛ liidiye pa-tʋmɩyɛ.”​—Mat. 6:24. w18.01 24 § 9-11

Ye ɖɩsɔɔlɩ lalaa kpeɣu faaa yɔ, ɖɩcɛyɩsɩɣ nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga kɛwɛ ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ. Ye ɖikpeɣu mba payʋsɩnɩ-ɖʋ yɔ, ɖɩnɛ ɛlɛ ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa kɩlaʋ ŋgʋ Krɩstʋ labɩ ɖɔ-yɔɔ se pɩsa nɛ pakpaɣ ɖa-kɩwɛɛkɩm nɛ pekpeɣ-ɖʋ yɔ kɩ-yɔɔ. Lɛɛlɛɛyɔ, maɣzɩ kɩɖaʋ ŋgʋ kɩ-tɔm Yesu yɔɔdɩ Maatiyee 18:23-34 taa yɔ kɩ-yɔɔ nɛ ŋna. Pɔzɩ ña-tɩ se: ‘Ɛzɩ piseɣtiɣ-m se malabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm ndʋ Yesu wɩlɩ kɩɖaʋ kʋnɛ kɩ-taa yɔ? Mawɩlɩɣ mon-koobiya se mɛwɛnɩ suuɖu nɛ manɩɣ pɔ-tɔm taa? Mɔnsɔɔlaa se paa ɛzɩmtaa lɛ, menkpeɣ mba payʋsɩnɩ-m yɔ?’ Pɩkɛ toovenim se kɩwɛɛkɩm mbʋ papɩzɩɣ pala ɛyʋ yɔ, pɩwɛ ndɩ ndɩ nɛ pɩ-taa nabʋyʋ lɛ, pɩwɛ kaɖɛ ɛyʋ mantɩtalɩ pilim se ɛkpaɣ-pʋ nɛ ekpeɣ. Ɛlɛ kɩɖaʋ ŋgʋ kɩ-tɔm Yesu yɔɔdaa yɔ, kɩwɩlɩɣ-ɖʋ mbʋ Yehowa sɔɔlaa se ɖɩla yɔ. Yesu wɩlɩ kpayɩ kpayɩ se ye pʋpɔzʋʋ se ɖɩkpaɣ nɛ ɖikpeɣ ɖo-koobiya ɛlɛ ɖikizi yɔ, Yehowa ɖɔɖɔ ɛɛkaɣ-ɖʋ kpeɣu ɖa-kɩwɛɛkɩm. Pɩkɛnɩ lɩmaɣzɩyɛ kɩbanɖɛ siŋŋ! Ye ɖikpeɣu lalaa paa ɛzɩmtaa ɛzɩ Yesu yɔɔdʋʋ yɔ, ɖɩnɛ ɛlɛ ɖɩcɛyɩsɩɣ nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga kɛwɛ ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ. w18.01 15 § 12

Paa pɩkɔŋnaɣ kaɖɛ e-wezuu yɔɔ yɔ, Danɩyɛɛlɩ tiyele tɩmʋʋ kaɣlaa ɛzɩ ɛtɩɩlakʋʋ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛnawa se ye eyebi tɩmʋʋ kaɣlaa yɔ, pɩpɩzɩɣ piyele nɛ nabɛyɛ maɣzɩ se ɛñam wiyaʋ nɛ pɩkɩlɩ Ɛsɔ. Yehowa wazɩ Danɩyɛɛlɩ lɩmaɣzɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ ɛkpaɣnɩ abalɩtʋ yɔ ɖɩ-yɔɔ. Ɛtɩŋnɩ piti lakasɩ nasɩyɩ yɔɔ nɛ ɛkandɩyɩ ɛ-yɔɔ nɛ etiyele se pakʋ-ɩ kañatʋ kʋʋ. Mbʋ pɩlɩ pɩ-taa yɔ, pɩlɩzɩ aseɣɖe Yehowa yɔɔ nɛ halɩ pɩtalɩ Meedii mba nɛ Pɛrsɩ mba ageeta poliŋ ñɩna taa. (Dan. 6:26-28) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ ɖɩwɛɛnɩ tisuu ɛzɩ Danɩyɛɛlɩ yɔ? Pʋcɔ nɛ ɖe-tisuu cɛyɩsɩ lɛ, Ɛsɔtɔm kalʋʋ ɖeke tɩmaɣ, ɛlɛ pɩwɛɛ se ‘ɖɩnɩɩ tɩ-tɔbʋʋ.’ (Mat. 13:23) Ðɩsɔɔlaa se ɖɩtɩlɩ Yehowa lɩmaɣza hɔɔlɩŋ tɩŋa taa, nɛ pʋyɔɔ lɛ, pɩcɛyaa se ɖɩmaɣzɩɣ tɔm ndʋ ɖɩkalɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ nɛ ɖɩtɩlɩ ɛ-paɣtʋ kila camɩyɛ. Pɩcɛyaa ɖɔɖɔ se ɖɩtɩmnɩ Yehowa nɛ ɖa-laŋɩyɛ pilim kɔzɩ kɔzɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ kala yaa ɖɩwɛɣ wɛtʋ kaɖɛ ñɩndʋ natʋyʋ taa yɔ. Ye ɖɩtɩmnɩ tisuu nɛ ɖɩpɔzɩ Yehowa se ɛha-ɖʋ lɔŋsɩnɖɛ nɛ ɖoŋ yɔ, ɛkaɣ-ɖʋ haʋ faaa.​—Yak. 1:5. w18.02 10-11 § 13-15

Paa ŋkɛ pɩɣa evelaɣ ŋga pamɩyɩsɩ-kɛ lɩm yɔ, nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtɩŋna nɛ ŋna ɛzɩma Yehowa wɛ ɖeu yɔ, ŋgʋ yɔ se ŋsusi ɛyaa lalaa Ɛsɔtɔm. Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, ŋkaɣ naʋ ɛzɩma Yehowa ɖʋʋ-ŋ nesi yɔ. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋsusi tɔm paa le halɩ pɩkpɛndɩ sukuli taa. Pɩwɛ nabɛyɛ kaɖɛ se posusi Ɛsɔtɔm pa-ɖaɣʋnaa sukuli taa. Pɩtɩla ña ɖɔɖɔ pɩwɛ-ŋ kaɖɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋŋsɩŋ ɛzɩma pakaɣ mʋʋ tɔm ndʋ ŋsusuu-wɛ yɔ. Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ŋ kaɖɛ se ŋyɔɔdɩnɩ ɛyaa samaɣ sɔsɔɔ nɛ pɩkɩlɩ se ŋyɔɔdɩnɩ ña-ɖaɣʋnaa kʋɖʋm kʋɖʋm sukuli taa. Ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ŋ? Kajalaɣ lɛ, maɣzɩ nɛ ŋna mbʋ pʋyɔɔ ña-taa tɛma se tɔm ndʋ ŋsusuu yɔ tɩkɛ toovenim yɔ. Ye ŋtɩnɩɩ tɔm natʋyʋ taa camɩyɛ yaa ŋpɩtɩɣ tɔm natʋyʋ yɔɔ yɔ, labɩnɩ tʋmɩyɛ “Fiches d’étude” waa mba pɛwɛ jw.org yɔɔ yɔ nɛ pɩsɩnɩ-ŋ. Palɩzɩ “Fiches d’étude” waa mba se pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋtazɩ ñe-tisuu taa: Ɛbɛ yɔɔ ŋtisiɣ tɔm natʋyʋ yɔɔ? Nɛ ɛzɩma ŋpɩzɩɣ ŋlɩzɩ tɩ-taa ɛyaa lalaa? Alɩwaatʋ ndʋ ŋtisiɣ se tɔm ndʋ ŋkpɛlɩkaa yɔ tɩkɛ toovenim nɛ ŋñɔɔzɩ ña-tɩ ɖɔɖɔ camɩyɛ yɔ, pɩkaɣ-ŋ seɣtuu se ŋlɩzɩ aseɣɖe Yehowa hɩɖɛ yɔɔ.​—Yer. 20:8, 9. w17.12 26 § 12, 14-15

Ye ɖɩkɛdɩɣ ɖe-piya Bibl taa tɔm nɛ Bibl taa ɛyaa nabɛyɛ tɔm yɔ, pi-ɖeke pɩɩpɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-sɩ fezuu taa. Pɩtasɩna se Timootee kaasɩm takayaɣ kiɖeɖeɣa taa tɔm lɛ, Pɔɔlɩ yɔɔdaa se: ‘Etisi tɩ-yɔɔ.’ Grɛɛkɩ kʋnʋŋ taa tɔm pee wena Pɔɔlɩ kaalabɩnɩ tʋmɩyɛ yɔ, a-tɔbʋʋ ɖɔɖɔ lɛ se ‘ɛ-taa kaatɛmnɩ-tʋ nɛ etisi tɩ-yɔɔ’ yaa ‘ɛtaapɩtɩɣ tɩ-yɔɔ.’ Timootee kaasɩm Ebree Masɩ ɖooo ɛ-pɩjatʋ taa. Ɛlɛ alɩwaatʋ wɛɛ nɛ tɩɖɛɣ lɛ, ɛ-taa kaatɛma se Yesu kɛnɩ Mesiya. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋsɩnɩ ñe-piya nɛ sɩtaapɩtɩ tɔm ndʋ ŋkpɛlɩkɩɣ-sɩ yɔ tɩ-yɔɔ nɛ si-tisuu cɛyɩsɩ ɛzɩ Timootee tisuu yɔ? Kajalaɣ taa lɛ, pɩpɔzʋʋ se ŋwɛɛnɩ suuɖu. Pɩpɔzʋʋ alɩwaatʋ pʋcɔ nɛ ña-pɩɣa tisi tɔm ndʋ ŋkpɛlɩkɩɣ-kɛ yɔ tɩ-yɔɔ. Taasɔɔ ɖɔɖɔ se paa ŋwɛnɩ tisuu yɔ, ŋtɩlʋlɩ ña-pɩɣa nɛ tisuu. Paa pɩɣa ŋga lɛ, pɩcɛyaa se ka-maɣmaɣ “[kewili] camɩyɛ pɩtɩŋa payɩ” nɛ kana se Bibl taa tɔm kɛ toovenim tɔm siŋŋ. (1 Tes. 5:21) Ɛlɛ ña pɩwɛɛ se ŋsɩnɩ ña-pɩɣa nɛ katalɩ kaɖʋwa ŋga, kɔzɩ kɔzɩ alɩwaatʋ ndʋ kɔpɔzʋʋ-ŋ tɔm natʋyʋ yɔ. w17.12 19 § 3, 5-6

Yesu taabalʋ nɛ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyʋ Maarta sʋ laŋwɛɛkɩyɛ taa. E-neu Lazaarɩ sɩba. Ɛzɩ nabʋyʋ pɩzɩɣ nɛ pɩhɛzɩ ɛ-laŋɩyɛ na? Ɛɛɛ. Yesu ha-ɩ lidaʋ se: “[Ñe-neu] kaɣ fem.” (Yoh. 11:20-23) Maarta taa kaatɛma se pɩkaɣ labʋ mbʋ cee wayɩ. Ɛlɛ pʋwayɩ lɛ, Yesu la piti lakasɩ nasɩyɩ. Efezi Lazaarɩ evemiye nɖɩ ɖɩ-maɣmaɣ ɖi-wiye. Ðɩɩtaɣ liu se ye ɖɛ-ɛyʋ kʋsɔɔlʋ nɔɔyʋ ɛsɩbɩ sɔnɔ yɔ, Yehowa yaa Yesu feziɣ-i kpaagbaa nɛ ɛcɛlɩ-ɖʋ ɛzɩ eefezuu Lazaarɩ yɔ. Ɛlɛ ña-taa tɛma ɛzɩ Maarta taa kaatɛm yɔ se pakaɣ ñɛ-ɛyaa kʋsɔɔlaa fezuu cee wayɩ? Pɩtɩla yɔ, ñɛ-tɛŋga, ño-ɖoo, ña-caa, ñɔ-cɔzɔ yaa ñe-neze kʋsɔɔlʋ nɔɔyʋ sɩbɩna. Pɩtɩla ɖɔɖɔ yɔ, ŋwɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋlesi ña-pɩɣa nakɛyɛ. Ŋsɔɔlɩ kpem se ŋmʋ ñɛ-ɛyʋ kʋsɔɔlʋ weyi ɛsɩba yɔ atuu nɛ ña nɛ ɩ ɩla faawɩyɛ nɛ ihoŋ. Taa leleŋ lɛ se lidaʋ wɛɛ, nɛ pʋyɔɔ lɛ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋyɔɔdɩ ɛzɩ Maarta yɔ se: ‘Manawa se mɛ-ɛyʋ kʋsɔɔlʋ kaɣ fem sɩɖaa femtu alɩwaatʋ taa.’ Ɛlɛ pɩwɛɣ ɖeu se paa Krɩstʋ tʋ weyi lɛ, ɛmaɣzɩ nɛ ɛna mbʋ pʋyɔɔ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛwɛɛnɩ lidaʋ kɩbaŋʋ ŋgʋ yɔ. w17.12 3 § 1-2

Yesu kaasɔɔlɩ Moyizi paɣtʋ. Pɩɩɖɩɣzɩɣ-ɖʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛ-Caa Yehowa cɔlɔ tɩlɩnaa. Nɛ Yesu kaasɔɔlɩ ɛ-Caa pɩdɩɩfɛyɩ. Sɔɔlɩm mbʋ Yesu wɛnɩ Ɛsɔtɔm yɔɔ yɔ, paayɔɔdɩ pɩ-tɔm sɔnɔ evemiye mayaɣ taa. Yesu tɩŋnɩ ɛ-yɔɔdaɣ nɛ ɛ-lakasɩ yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ kpayɩ kpayɩ se Ɛsɔ paɣtʋ talɩ pilim nɛ tɩwɛ wazaɣ nɛ lidaʋ tɔm ndʋ Ɛsɔ yɔɔdaa yɔ tɩkaɣ pɩ-taa kɔm ɖeyi ɖeyi. (Mat. 5:17-19) Pɩtʋʋ fɛyɩ se Yesu kaanɩ siziŋ siŋŋ alɩwaatʋ ndʋ takayɩsɩ mayaa nɛ Farɩsɩ mba tɩŋaɣnɩ Moyizi paɣtʋ yɔɔ nɛ palakɩ mbʋ pɩtɩtʋʋzɩ yɔ ɛ-Caa hɩɖɛ taa yɔ. Pañaŋaɣ paɣtʋ taa tɔm ndʋ tɩtɩkɩlɩ cɛyʋʋ yɔ nɛ pɛɖɛlɛsɩɣ niye. Pʋyɔɔ Yesu heyi-wɛ se: “Ɩhɛyɩɣ kɩhɛyʋʋ azɛʋ yɔɔ nɛ hʋnʋm yɔɔ nɛ maatʋ yɔɔ”. Ɛzɩ ɛbɛ kaacɛyɩ-ɩ nɛ eheyi-wɛ mbʋ? Ɛlɩzɩ pɩ-taa se: “Iniŋ paɣtʋ taa mbʋ pɩkɩlaa yɔ, lakasɩ kiɖeɖesi, pʋtɔdɩyɛ naʋ, laŋɩyɛ kɩbanɖɛ wɛnʋʋ.” (Mat. 23:23) Yesu kaawɛ ndɩ nɛ takayɩsɩ mayaa nɛ Farɩsɩ ñɩma mba payaɣaɣ pa-tɩ siɣsiɣ tɩnaa yɔ. Ɛtɩlɩ Moyizi paɣtʋ camɩyɛ nɛ ɛlɩzɩ fezuu taa wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ tɩwɛ tɩ-taa yɔ nɛ ɛwɩlɩ. w17.11 13 § 1-2

Nabɛyɛ pɩzɩɣ nɛ pɔpɔzɩ-ɖʋ se: “Ye pɩwɛɛ se ɛyʋ ɛnɩɩ wezuu leleŋ, ɛbɛ yɔɔ pɩtɩpɔzɩ se ɛyʋ ɛsʋʋnɩ weyi ɛtɩkɛ ɛ-tɛŋga yɔ?” Pɩfɛyɩ ɖeu se ɛyʋ ɛmaɣzɩ se Krɩstʋ tʋ pɩzɩɣ nɛ ɛcaɣ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ wezuu. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ Bibl yɔɔdɩ kpayɩ se kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ wezuu caɣʋ fɛyɩ ɖɛʋ. (1 Tes. 4:4-8) Yehowa wɛnɩ waɖɛ se ɛɖʋ-ɖʋ paɣtʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛnʋ lɩzɩnɩ-ɖʋ. Ðʋtʋ ndʋ Ɛsɔ labɩ nesi ɖɔkʋʋ nʋmɔʋ taa yɔ, halʋ nɛ ɛ-walʋ pe-ɖeke tɩhaɣ waɖɛ se pasʋʋnɩ ɖama. Ɛsɔ ɖʋ-ɖʋ paɣtʋ ndʋ tɩwazɩɣ-ɖʋ yɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛsɔɔlɩ-ɖʋ. Hɔŋ weyi ɩɖɔŋ paɣtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ ɩ-taa lɛ, sɔɔlɩm, ñamtʋ nɛ pɛɛyɛ wɛna. Ɛsɔ tɩsɔɔlɩ mba paɖʋʋ pa-taa nɛ pamaɣnɩ ɛ-paɣtʋ yɔɔ yɔ kaaʋ. (Ebr. 13:4) Bibl wɩlɩɣ-ɖʋ mbʋ pɩwɛɛ se ɖɩla nɛ ɖɩtaatɔlɩ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ kpaca taa yɔ. Pɩ-taa nabʋyʋ lɛ se ɖɩkpa ɖa-tɩ nɛ mbʋ ɖɛ-ɛsa naɣ yɔ. (Mat. 5:28, 29) Ye mbʋ pɩcɛyaa se Krɩstʋ tʋ ɛtaacɔnɩ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ yaa etaawelisi minziikiwaa mba pasandɩɣ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ yɔ.​—Efɛz. 5:3-5. w17.11 22 § 9-10

Kpaɣnɩ ɖooo caanaʋ taa nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ sɔnɔ, Yehowa sɛyaa siɣsiɣ tɩnaa makɩ cɩmɩŋ nɛ pasaŋ Yehowa. Izrayɛɛlɩ piya ɖɔŋaɣ Yehowa paɣtʋ yɔɔ nɛ sɩ-laŋɩyɛ pilim lɛ, hendu teu kaawɛnɩ lone sɔsɔyɛ sɩ-Ɛsɔ sɛtʋ taa. Alɩwaatʋ ndʋ Wiyaʋ Daviid ñɔɔzaɣ Leevi piya se sɩɩkɔɔ sɩla tʋmɩyɛ templo taa lɛ, ɛñɔɔzɩ sɩ-taa ɛyaa 4 000 mbʋ yɔ se pamakɩ cɩmɩŋ nɛ pasaŋ Yehowa. Sɩ-taa ɛyaa ɛzɩ 288 kaasɩm “Ɛsɔ hendu teu siŋŋ.” (3 Aw. 23:5; 25:7) Palakaɣ templo nɔnɔsɩ tʋlʋʋ sɔnzɩ lɛ, hendu teu nɛ cɩmɩŋ mabʋ tɔm kaacɛyɩ siŋŋ. Masɩ heyiɣ-ɖʋ se: “Nɛ kpaagbaa mbʋ lɛ mba pahʋlaɣ aganda yɔ pe-kpeekpe nɛ mba peteɣaɣ hendu yɔ, pɛkpɛndɩ pɛɖɛyɩɣ nɛ pɔñɔkʋʋ [Yehowa] nɛ soo ndɩ ndɩ, pala nɛ aganda cɔɔdʋʋ nɛ ŋgbamɛɛ cɔtʋʋ nɛ pɛkpɛndɩ nɔɔ kʋyʋmaɣ nɛ papaɣzɩ [Yehowa] sam nɛ  . . . [Yehowa] yuŋ suni Ɛsɔ ɖɩɣa ɖo.” Pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩɩkpazɩ pe-tisuu ɖoŋ siŋŋ!​—4 Aw. 5:13, 14; 7:6. w17.11 4 § 4-5

Yesu kaanawa se ɛ-wɩlɩtʋ kaɣ kɔnʋʋ tayʋʋ ɛyaa hɛkʋ taa nɛ pɩwɛɛ se ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa ɩwɛɛnɩ abalɩtʋ nɛ pɩsa nɛ pɔɖɔkɩ pa-tɩ alɩwaatʋ ndʋ pakaɖɩɣnɩ-wɛ yɔ. Ɛsɔ toovenim tɔm susuu yɔɔ Yesu kɔma, pɩtɩkɛ hɔŋ taa tayʋʋ yɔɔ ɛkɔma. (Yoh. 18:37) Paa mbʋ yɔ, ye ɖɩñɔnɩ Yesu wɩlɩtʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkɔnɩ-ɖʋ kaɖɛ kɔzɩ kɔzɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖa-taabalaa yaa ɖɔ-hɔʋ taa ñɩma tɩsɔɔlɩ toovenim tɔm yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ powoŋuu Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa yaa pɔ-hɔʋ taa mba kiziɣ-wɛ yɔ, pɔɖɔkʋʋ pa-tɩ nɛ pawɩlɩɣ se pɔñɔnɩ Yesu kpam. Ɛlɛ paa mbʋ yɔ, wazasɩ nzɩ pehikiɣ yɔ, sɩkɩlɩɣ kʋñɔmɩŋ weyi pɔtɔkɩ yɔ. (Mark. 10:29, 30) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩñakɩ pana se ɖɩsɛɛ Yehowa yɔ, paa ɖɔ-hɔʋ taa mba ɩkaɖɩɣnɩ-ɖʋ yɔ, ɖiwoki pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩsɔɔlʋʋ-wɛ. Ɛlɛ pɩwɛɛ se ɖɩtɔzɩ se sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ Ɛsɔ nɛ Krɩstʋ pɔ-yɔɔ yɔ, mbʋ kpaɖɩna. (Mat. 10:37) Pɩwɛɛ se ɖɩtɔzɩ ɖɔɖɔ se Sataŋ kaɣ tɩŋnʋʋ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ ɖɔ-hɔʋ taa mba yɔɔ yɔ pɩ-yɔɔ se eyele nɛ ɖilesi ɖe-siɣsiɣ wɛtʋ. w17.10 13 § 3-6

Zekariya natʋ hɔɔlʋʋ kʋnɛ, kɩwɩlɩɣ kpayɩ kpayɩ se Yehowa ɛɛkaɣ nʋmɔʋ haʋ se kɩdɛkɛdɩm nabʋyʋ ɛwɛɛ ɛ-samaɣ taa. Ye kɩdɛkɛdɩm lakasɩ nasɩyɩ ɩwɛɛ yɔ, ɛkaɣ-sɩ naʋ nɛ ɛla mbʋ pɩpɔzʋʋ yɔ lɔŋ nɛ sɩsɩɩ tɩnaɣ. (1 Kɔr. 5:13) Tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ tiyiyu ñɩɣ niye alɩwaatʋ ndʋ ɛpɩsɩnɩ sulaɣ yuŋ ñɩŋga nɛ esuli kɩmaɣzʋʋ yɔɔ yɔ. Zekariya natʋ tʋnɛ tɩɩhɛzɩ Zekariya alɩwaatʋ taa Izrayɛɛlɩ piya laŋa siŋŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ tiyeba nɛ pa-taa tɛzɩ tɛm se Yehowa kaɣ yebu nɛ toovenim Ɛsɔ sɛtʋ wɛɛ kele kele! Ɛlɛ natʋ ndʋ tɩtɔzɩ Yuuda ñɩma ɖɔɖɔ se pɩkɛnɩ-wɛ kɩjɛyʋʋ se peyele nɛ pɛ-Ɛsɔ sɛtʋ wɛɛ kele kele. Pɩfɛyɩ se kɩdɛkɛdɩm ɛwɛɛ Yehowa samaɣ taa, nɛ Yehowa ɛɛkaɣ nʋmɔʋ haʋ ɖɔɖɔ se pɩla mbʋ. Yehowa hɔm-ɖʋ nɛ ɛkɔnɩ ɛ-ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩwɛ kele kele yɔ ɖɩ-taa nɛ ɛkandɩyɩɣ ɖɔ-yɔɔ nɛ sɔɔlɩm nɛ pɩkɛnɩ-ɖʋ kɩjɛyʋʋ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɛgbɛyɛ wɛɛ kele kele tam. Ye mbʋ ŋkaɣ yebu nɛ ‘ña-ɖɩɣa’ wɛɛ kele kele? Kɩdɛkɛdɩm nabʋyʋ fɛyɩnɩ lone fezuu taa paradisuu taa. w17.10 24 § 14-15; 25 § 17-18

Izrayɛɛlɩ piya yaa Yuuda ñɩma kaamanɩ Bibl taa takayɩsɩ 39 kajalaɣ ñɩnzɩ. Yuuda ñɩma “mba paayeki Ɛsɔtɔm” ɖooo kiɖe tɛɛ. (Roma 3:1, 2) Ɛlɛ pɩkɔm nɛ pɩtalɩ pɩnzɩ nasɩlɛ waa taa pʋcɔ palʋlʋʋ Yesu lɛ, pataatasɩɣ nɩʋ Ebree kʋnʋŋ camɩyɛ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, wiyaʋ weyi payaɣ-ɩ se Alexandre le Grand yɔ ɛɛlabɩ you nɛ ɛwa ajɛɛ sakɩyɛ nɛ ɛpɩsɩ-yɛ Grɛɛsɩ ñɩma tɛtʋ. (Dan. 8:5-7, 20, 21) Pɩlabɩ mbʋ lɛ, ɛyaa mba pɔ-yɔɔ payɩ Grɛɛsɩ ñɩma tɔkaɣ kewiyitu yɔ, papaɣzɩ Grɛɛkɩ kʋnʋŋ yɔɔdʋʋ, ŋgʋ Yuuda ñɩma kaamɩzɩ ajɛɛ wena a-yɔɔ Grɛɛsɩ ñɩma tɔkaɣ kewiyitu yɔ, a-taa. Yuuda ñɩma sakɩyɛ paɣzɩ Grɛɛkɩ kʋnʋŋ yɔɔdʋʋ mbʋ lɛ, piyele nɛ Ɛsɔtɔm ndʋ paama Ebree kʋnʋŋ taa yɔ, tɩ-taa nɩʋ wɛɛ kaɖɛ pa-taa sakɩyɛ. Ɛzɩma pakaɣ labʋ nɛ panɩɩ tɩ-taa yɔ? Papaɣzɩ Ebree Masɩ ɖɛzʋʋ Grɛɛkɩ kʋnʋŋ taa. Kpaɣnɩ pɩnaɣ 200 nɛ pɩkɔɔ pɩnaɣ 101 pʋcɔ nɛ palʋlʋʋ Yesu lɛ, pɛtɛzɩ Ebree Masɩ ɖɛzʋʋ Grɛɛkɩ kʋnʋŋ taa. Pɛɖɛzɩ Ebree Masɩ nzɩ Grɛɛkɩ kʋnʋŋ taa yɔ, sɩ-tɩŋa pɛkpɛndaa nɛ payaɣ se Septante. Nɛ Septante ŋgʋ kɩkɛnɩ takayaɣ kajalaɣ ñɩŋga ŋga ka-taa pɛɖɛzɩ Ebree Masɩ tɩŋa yɔ. w17.09 20 § 7-9

Ðɩkpaɣ se ña-tʋmɩyɛ ñʋʋdʋ pɔzʋʋ-ŋ ɖoŋ ɖoŋ se ŋla tʋmɩyɛ nɛ pɩcɛzɩ tʋmɩyɛ alɩwaatʋ yɔɔ, nɛ ɛcaɣ se ŋla tʋmɩyɛ ɖanasɩ nzɩ ŋwoki kediɣzisi yaa ŋlakɩ hɔʋ taa kpɛlɩkʋʋ yaa kɩyakɩŋ weyi ŋkpakɩɣ nɛ ŋsusuuni tɔm yɔ. Pɩpɔzʋʋ-ŋ abalɩtʋ pʋcɔ nɛ ŋpɩzɩ nɛ ŋkizi ña-tʋmɩyɛ ñʋʋdʋ ɖʋtʋ ndʋ nɛ ŋha ñe-piya kɩɖaʋ kɩbaŋʋ. Ye ɖɩsɩɣnɩ ɖe-piya se sɩɖʋ sɩ-tɩ fezuu taa kaɖʋsɩ yɔ, ɖɩwɩlɩɣ ɖɔɖɔ se ɖɩwɛnɩ abalɩtʋ. Nabʋyʋ taa lɛ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ lʋlɩyaa nabɛyɛ kaɖɛ se peseɣti pe-piya nɛ sɩla paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzʋʋ tʋmɩyɛ, powolo lona wena a-taa pɩpɔzʋʋ tɔm susuyaa yɔ, pala Betɛɛlɩ tʋmɩyɛ, paha pa-tɩ nɛ pamaɣ Kewiyaɣ Kpaamɩŋ yaa pala teokrasɩ tʋma lɛɛna ɖɔɖɔ. Lʋlɩyaa mba peseɣ sɔɔndʋ se pa-pɩɣa ɛɛkaɣ pɩzʋʋ nɛ kɔcɔnɩ pɔ-yɔɔ pa-akpadɩyɩtʋ taa. Ɛlɛ lʋlɩyaa mba pɛwɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ yɔ, pɛwɛnɩ abalɩtʋ nɛ pataɣ Yehowa liu. (Keɣa 36:25) Pɩtasɩ lɛ, ŋpɩzɩɣ ŋwɩlɩ se ŋwɛnɩ abalɩtʋ nɛ ŋtaɣ Yehowa liu ye  ŋsɩɣnɩ ñe-piya se sɩtaa Yehowa liu yɔ.​—1 Sam. 1:27, 28; 2 Tim. 3:14, 15. w17.09 30 § 14-15

Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋsɩnɩ ñe-piya nɛ sɩwɛɛnɩ tɩ ɖɔkʋʋ? Lʋlɩyaa nawa se paalʋlʋʋ piya nɛ wɛtʋ ndʋ. Ɛzɩ pɩwɛʋ fezuu taa wɛtʋ kɩbandʋ lɛɛtʋ hɔɔlʋʋ taa ɖɔɖɔ yɔ, lʋlɩyaa kaɣnɩ kɩɖaʋ haʋ pe-piya nɛ pɩsa nɛ sɩwɛɛnɩ tɩ ɖɔkʋʋ. (Efɛz. 6:4) Ye ŋnawa se pɩwɛ kaɖɛ ñe-piya se sɩwɛɛnɩ tɩ ɖɔkʋʋ yɔ, pɔzɩ ña-tɩ nɛ ŋna se ña-maɣmaɣ lɛ, ŋɖiɣni-sɩ haʋ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ yaa we. Taasɔɔ kaaʋ se ye ŋlɩɣ tɔm susuu ɖoŋ ɖoŋ, ŋwoki kediɣzisi nɛ ŋlakɩ hɔʋ taa kpɛlɩkʋʋ yɔ, pɩwɛɣnɩ ɖoŋ kɩbaŋ ñe-piya yɔɔ. Ye pɩpɔzʋʋ se ŋkizini nabʋyʋ ñe-piya yɔ, kizini-sɩ pʋ. Yehowa kaaɖʋ kamaɣ mbʋ Aɖam nɛ Ɛva papɩzaɣ se pala yɔ se pɩsɩnɩ-wɛ nɛ pana se ɛnʋ kɛnɩ pa-ñʋʋdʋ. Mbʋ ɖɔɖɔ pɩwɛ hɔʋ taa; lɔŋ sɩɣzʋʋ nɛ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ ŋgʋ lʋlɩyaa haɣ pe-piya yɔ, pɩsɩɣnɩ-sɩ se sɩtɩlɩ kamaɣ ŋga pɩtɩpɔzɩ se sɩcɛzɩ yɔ, pɩsɩɣnɩ-sɩ nɛ sɩkpɛlɩkɩ tɩ ɖɔkʋʋ. Yehowa kewiyitu tɔɔʋ sɔɔlʋʋ nɛ ɛ-paɣtʋ kila yɔɔ ɖɔm kɛnɩ mbʋ pɩmʋ ñɩm siŋŋ nɛ pɩwɛɛ se ŋsɩnɩ ñe-piya nɛ sɩtɩlɩ yɔ.​—Adu. 1:5, 7, 8. w17.09 7 § 17

Pʋcɔ nɛ Sataŋ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩtɛ lɛ, ɖɩkaɣ katʋʋ kʋñɔmɩŋ. Ðɩkaɣ lʋbɩnʋʋ tʋmɩyɛ kɩɩwɛʋ, kʋdɔmɩŋ, nazɩm, asɛyɩŋ, ɖa-ñɩm lesuu nɛ kala lɛɛna ɖɔɖɔ. Pɩpɔzʋʋ se ɖɩkɛ pʋtɔdɩyɛ nayaa siŋŋ pʋcɔ nɛ ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩsɩnɩ ɖama kʋñɔmɩŋ nɛ nazɩm mbʋ pɩ-taa. Ye ɖɩkɛnɩ pʋtɔdɩyɛ nayaa yɔ piseɣtiɣ-ɖʋ ɖɔɖɔ se ɖɩla kɩbandʋ. (Efɛz. 4:32) Ɛyʋtʋ kɩfatʋ wɛtʋ tʋnɛ, tɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Ɛsɔ nɛ ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩhɛzɩ lalaa laŋa. (2 Kɔr. 1:3, 4) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩlɩzɩ sɔɔlɩm nɛ ɖɩwɩlɩ agɔma yaa ajamaa mba pɛwɛ ɖɛ-ɛgbɛyɛ taa yɔ? Pɩwɛɛ se ɖɩɖʋ-wɛ nɛ taabalɩyɛ nɛ ɖɩsɩnɩ-wɛ nɛ pana se pamʋ ñɩm ɛgbɛyɛ taa. (1 Kɔr. 12:22) Pɩtasɩ lɛ, Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa naɣ agɔma pʋtɔdɩyɛ, mbʋ yebina nɛ pa-taa sakɩyɛ ñakɩ pana nɛ pɛkpɛlɩkɩɣ kʋnʋmɩŋ lɛɛŋ. (1 Kɔr. 9:23) Kʋnʋmɩŋ kpɛlɩkʋʋ mbʋ pɩkɔŋnɩ wazasɩ sakɩyɛ. w17.08 23-24 § 7-9

Pɩcɛyaa se ɖa-tɩŋa ɖɩsɔɔlɩ faaa nɛ ɖɩɖaŋ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩwɛnɩ suuɖu. Ɛlɛ ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩla mbʋ? Tɩmnɩ Ɛsɔ se ɛha-ŋ e-fezuu kiɖeɖeu. Tɔzɩ se suuɖu kɛnɩ fezuu kiɖeɖeu piye hɔɔlʋʋ nakʋyʋ. (Efɛz. 3:16; 6:18; 1 Tes. 5:17-19) Tɩmnɩ Yehowa se ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋwɛɛnɩ suuɖu nɛ ŋɖɔkɩ ña-tɩ kpam kala taa. Tɔzɩ ɖɔɖɔ mbʋ pɩɩsɩnɩ Abraham, Yosɛɛfʋ nɛ Daviid nɛ paɖʋ suuɖu faaa nɛ paɖaŋ kpam se Yehowa lidaʋ tɔm ɛkɔɔ pɩ-taa yɔ. Tisuu mbʋ paawɛnɩ Yehowa yɔɔ nɛ lidaʋ ŋgʋ paawɛna se Yehowa kaɣ-wɛ sɩnʋʋ yɔ, ŋgʋ kaaɖɔkɩnɩ-wɛ. Pataaka pa-lɩmaɣza pa-maɣmaɣ pɛ-kɛzɛsɩ yɔɔ ɖeke. Ye ɖɩmaɣzɩɣ ɛzɩma pehiɣ wazasɩ yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, pɩhaɣ-ɖʋ abalɩtʋ nɛ ɖɩwɛɛnɩ suuɖu. Paa ɖɩkatɩɣ kala yaa nazɩm yɔ, ɖɩtɛm ɖa-taa se ɖɩɖʋʋ suuɖu nɛ ‘ɖɩɖaŋ’ Yehowa. Ɛlɛ alɩwaatʋ natʋyʋ taa kala yaa nazɩm nabʋyʋ pɩzɩɣ piyele nɛ ɖɩma kubuka se: ‘Pɩkɔŋ nɛ pɩsɩɩnɩ ɖooye, Yehowa?’ (Iza. 6:11) Ɛlɛ Ɛsɔ fezuu kiɖeɖeu pɩzɩɣ nɛ kɩkpazɩ-ɖʋ ɖoŋ nɛ ɖɩyɔɔdɩ ɛzɩ Yereemii yɔɔdʋʋ sɔnɔ evemiye mayaɣ taa yɔ. w17.08 7 § 18-20

Pɩtʋʋ fɛyɩ se Yesu kaakɛ pɩɣa ɛjam lɛ eleɣyaɣ. Bibl heyiɣ-ɖʋ se: ‘Alɩwaatʋ wɛɛ se pohoŋ nɛ alɩwaatʋ wɛɛ se pɛmɛyɩ.’ (Ekl. 3:4) Pɩsa nɛ taabalɩyɛ wɛɛ Yesu nɛ ɛ-Caa pɛ-hɛkʋ taa lɛ, ɛkpɛlɩkaɣ ɖɔɖɔ Masɩ. Alɩwaatʋ ndʋ ɛɛwɛnɩ pɩnzɩ 12 nɛ ewolo templo taa yɔ, ‘pɩlakaɣ Ɛsɔtɔm wɩlɩyaa piti yem nɛ lɔŋ tɔm ndʋ ecosaɣ-wɛ yɔ.’ (Luka 2:42, 46, 47) Yesu paɣlaa lɛ, ɛɛnɩ leleŋ e-wezuu caɣʋ taa. Ɛbɛ kaaha-ɩ taa leleŋ? Ɛɛnawa se mbʋ Ɛsɔ sɔɔlaa se ɛla yɔ pɩ-taa nabʋyʋ lɛ se ‘esusi tɔm kɩbandʋ kʋñɔndɩnaa nɛ eheyi yʋlʋmaa se pɛ-ɛsa kulaa.’ (Luka 4:18) Ɛsɔ sɔɔlɩm labʋ kaahanɩ Yesu taa leleŋ. Yesu taa kaalabɩ leleŋ se ɛsɩnɩ ɛyaa nɛ patɩlɩ ɛ-Caa. (Luka 10:21) Kɩyakʋ nakʋyʋ ɛsɩnɩ halʋ nɔɔyʋ nɛ ɛtɩlɩ toovenim Ɛsɔ sɛtʋ lɛ, eheyi ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se: “Mɔn-tɔɔnaɣ kɔyɔ se mala weyi etiyi-m yɔ ɛ-sɔɔlɩm yɔɔ, nɛ ɛ-tʋmɩyɛ ɖeyi ɖeyi ɛzɩ paamaʋ yɔ.” (Yoh. 4:31-34) Ɛzɩma Yesu kaasɔɔlɩ Ɛsɔ nɛ ɛyaa lalaa yɔ, mbʋ haɣaɣnɩ-ɩ taa leleŋ. Ye ña ɖɔɖɔ ŋlabɩ mbʋ yɔ, ña-taa kaɣ labʋ leleŋ. w17.07 23 § 4-5

Alɩwaatʋ ndʋ Yesu kaawɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ, ɛtɩŋnɩ ɛ-lakasɩ nɛ ɛ-yɔɔdaɣ yɔɔ nɛ ɛmaɣzɩnɩ ɛ-Caa Yehowa weyi ɛkɛ pʋtɔdɩyɛ nayʋ yɔ. (Yoh. 5:19) Yehowa tiyi Yesu se ɛkɔɔ tɛtʋ yɔɔ nɛ ɛhɛzɩ mba pa-laŋa taa nɛ “kɩjɩkpɩŋ” yɔ nɛ “mba pewiɣ” yɔ pa-laŋa. (Iza. 61:1, 2; Luka 4:17-21) Toovenim taa lɛ, Yesu kaakɛ pʋtɔdɩyɛ nayʋ nɛ ɛɛsɔɔlaa siŋŋ se ɛsɩnɩ mba pɛwɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa yɔ. (Ebr. 2:17) Masɩ heyiɣ-ɖʋ se “Yesu Krɩstʋ kɛ kʋyʋm ɛnʋ ɖeɖe nɛ sɔnɔ, ɛkaɣ kɛʋ mbʋ na tam.” (Ebr. 13:8) Yesu kɛ ‘wezuu hayʋ,’ ye mbʋ ɛsɩm mbʋ wɩzasɩ nɩʋ kɛnaa ɖeyi ɖeyi yɔ, pʋyɔɔ lɛ “ɛpɩzɩɣ ɛsɩnɩ mba pɔtɔkɩ kʋñɔŋ yɔ.” (Tʋma 3:15; Ebr. 2:10, 18) Sɔɔlɩm mbʋ Yesu wɛna yɔ pʋyɔɔ lɛ, ɛkaɣ wobu pɩ-yɔɔ nɛ ɛhɛzɩ mba pɛwɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa yɔ pa-laŋa nɛ pehiɣ “sɩnʋʋ kɩbam” alɩwaatʋ kɩbandʋ yɔɔ.​—Ebr. 4:15, 16. w17.07 13 § 6-7; 14 § 10

Sataŋ nɛ ɛ-ɛjaɖɛ pañɩnɩɣ paa ɛzɩmtaa se pacamɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtaasɔɔlɩ fezuu taa ñɩm mbʋ Yehowa ha-ɖʋ yɔ. Ða-taa paa anɩ pɩzɩɣ nɛ ɛtɔlɩ Sataŋ kpacanaa taa. Ðɩtɩkpa ɖa-tɩ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɔlɩ ɛjaɖɛ yɔɔ tʋmɩyɛ sɔsɔyɛ naɖɩyɛ labʋ kpaca taa yaa pɩpɩzɩɣ pɩlabɩ-ɖʋ se ɖɩcaɣ wezuu ɛzɩ ɛjaɖɛ yɔɔ mba yɔ, yaa ɖɩkɛ mba pawɩlɩɣ pa-tɩ pa-ñɩm yɔɔ yɔ. Apostoloo Yohanɛɛsɩ tɔzɩ-ɖʋ se ɛjaɖɛ nɛ ɖɩ-sɔɔlɩm pɛɖɛɣ. (1 Yoh. 2:15-17) Ye mbʋ, pɩcɛyaa se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩɖɔkɩ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ fezuu taa ñɩm yɔɔ yɔ kpam. Tɛ ña-taa nɛ ŋkizi mbʋ payɩ pɩpɩzɩɣ pɩcamɩ sɔɔlɩm mbʋ ŋwɛnɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ yɔ. Wolo pɩ-yɔɔ nɛ ŋsusi tɔm nɛ kpekpeka, nɛ pɩtaala kaaʋ se ŋlesi sɔɔlɩm mbʋ ŋŋwɛnɩ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ yɔ. Kpɛlɩkɩɣ toovenim tɔm tam. Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, ŋkaɣ kpeɣluu ñɩm “mbʋ pɩɩtɛŋ yɔ ɛsɔdaa, ɖenɖe mɩlʋ ɛɛñɔtʋʋ, ɖenɖe kaakɔdaɣ fɛyɩ yɔ.”​—Luka 12:33. w17.06 13 § 19-20

Yehowa tɔm fɛyɩ kaɖɛ nɛ ɛɛtɔkɩ kewiyitu ɛyaa yɔɔ nɛ ɖoŋ. E-kewiyitu tɔɔʋ haɣ ɛyaa waɖɛ se pɛwɛɛ pa-tɩ yɔɔ nɛ taa leleŋ taa. (2 Kɔr. 3:17) Pʋyɔɔ Daviid yɔɔdaa se ‘paɣlɩka nɛ keɖeɣa pɛwɛ Ɛsɔ ɛsɩndaa, nɛ ɖoŋ nɛ amɛya pɩwɛ ɛ-ɖɩjaɣyɛ taa.’ (3 Aw. 16:7, 27) Mbʋ ɖɔɖɔ keɣa maɖʋ Etaanɩ mawa se: “Kanɩ leleŋ, ɛyaa samaɣ ŋga kasɩm ñɛ-ɖɛyʋʋ yɔ, kɔɖɔŋ ñɛ-ɛsɩndaa mintʋsʋʋ taa! Ña-hɩɖɛ taa lɛ kɛmɛyɩɣ tam laŋhʋlʋmɩyɛ taa, ña-tʋtʋyɛ kʋsʋʋ-kɛ tam.” (Keɣa 88:16, 17) Ye ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ ɖoŋ ɖoŋ nɛ ɖɩmaɣzɩɣ Yehowa camɩyɛ lakasɩ yɔɔ yɔ, piyeki nɛ ɖa-taa tɛzɩ tɛm se e-kewiyitu tɔɔʋ kɩlɩnɩ ɖeu. Ɛzɩma pɩpɩzɩɣ nɛ pɩla mbʋ? Ɛzɩma Yehowa kɛ ɖa-Caa kʋsɔɔlʋ nɛ ɖa-Lɩzɩyʋ yɔ, ɛsɩm ɖa-kɩcɛyɩm nɛ mbʋ piyeki se ɖihiɣ taa leleŋ yɔ, nɛ mbʋ ɖeyi ɖeyi ɛhaɣ-ɖʋ. Ye ɖɩlakɩ mbʋ Yehowa pɔzʋʋ-ɖʋ yɔ, ɖihikiɣ wazasɩ nɛ taa leleŋ siŋŋ. Nɛ pʋyɔɔ lɛ, paa nabʋyʋ taa pɩpɔzʋʋ se ɖɩlaa kɩlaŋ nɩɩyɩ nɛ pɩsa nɛ ɖɩɖɔ ɛ-paɣtʋ yɔɔ yɔ, ɖa pɩwazɩɣ ye ɖitisaa nɛ ɖɩlabɩ-ɩ yɔ.​—Iza. 48:17. w17.06 29 § 10-11

Aŋgletɛɛrɩ ɛjaɖɛ taa koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ kaasɔɔlɩ kpem se ɛwɛɛnɩ pɩɣa, ɛlɛ e-lidaʋ ɖʋ lɩm. Ɛlɩzɩ pɩ-taa se alɩwaatʋ ndʋ ɛnawa se ɛnʋ tɩtasɩ wɛnʋʋ lidaʋ se ɛwɛɣnɩ pɩɣa ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-yɔɔ lɛ, ɛnɩ wɩzasɩ siŋŋ. Peeɖe ɛ nɛ ɛ-walʋ pakpaɣ lɩmaɣza se pamʋʋ pɩɣa nakɛyɛ nɛ pɔcɔnɩ kɔ-yɔɔ. Paa mbʋ yɔ, ɛyɔɔdaa se: “Halɩ nɛ sɔnɔ menɖiɣni wɩzasɩ nɩʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ maasɔɔlaa se ma-maɣmaɣ mɛwɛɛnɩ pɩɣa.” Bibl yɔɔdɩ halʋ Krɩstʋ tʋ tɔm se ɛkaɣ ‘ɛ-ñʋʋ yabʋ pɩtɩŋnɩ piya lʋlʋʋ yɔɔ.’ (1 Tim. 2:15) Ɛlɛ pɩtɩwɩlɩ se piya lʋlʋʋ yekina nɛ ehiɣ wezuu maatɛŋ. Tɔm tʋnɛ tɩ-tɔbʋʋ lɛ se ye halʋ ɛkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ɛcɔŋnɩ piya yɔɔ nɛ ɛlakɩ ɖɩɣa taa tʋma lɛɛna yɔ, ɛɛtasɩɣ hiɣu alɩwaatʋ se ɛla mbʋ pɩtɩmʋna yɔ. Pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛɛɖʋʋ ɛ-nɔɔ lalaa tɔm taa nɛ ɛɛyɔɔdʋʋ lalaa yɔɔ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ.​—1 Tim. 5:13. w17.06 5-6 § 6-8

Eliihu taañɩnɩɣ yɔɔdʋʋ se pana wena ɖɩñakɩ se ɖɩsɛɛ Ɛsɔ yɔ, atɩlɩɩ pʋyʋ. Ɛ-tɔm wɩlɩɣ se paa ɛyaa ɩɩsɛɣ Ɛsɔ yɔ, pɩɩpasɩɣ ɛ-yɔɔ pʋyʋ. Nabʋyʋ ɛɛtɛɖɩɣ Yehowa. Ðɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɔzɩ Yehowa ɖoŋ yaa ñɩm. Halɩ mbʋ payɩ ɖɩwɛna yɔ: Ðɛ-wɛtʋ kɩbandʋ, ɖɛ-lɛɣtʋ nɛ ɖo-ɖoŋ pɩtɩŋa Ɛsɔ cɔlɔ pɩlɩnaa. Nɛ Ɛsɔ cɔŋna nɛ ɛnaɣ ɛzɩma ɖɩlakɩnɩ tʋmɩyɛ mbʋ payɩ ɛha-ɖʋ yɔ. Ye ɛyʋ nɔɔyʋ ɛwɩlɩ sɔɔlɩm Ɛsɔ sɛyʋ nɔɔyʋ yɔ, Yehowa naɣ-pʋ ɛzɩ ɛ-maɣmaɣ ɛyʋ ɛnʋ ɛwɩlɩ sɔɔlɩm mbʋ yɔ. Aduwa 19:17 yɔɔdʋʋ se: “Weyi ɛnaɣ kʋñɔndʋ pʋtɔdɩyɛ yɔ, ɛkɩndɩɣ [Yehowa] na, weyi ɛkaɣ-ɩ pɩsɩnʋʋ pi-ɖeɖe yɔ.” Bibl mayaɣ kanɛ kawɩlɩɣ se Yehowa naɣ kɩbam mbʋ ɖɩlakɩ ajamaa yɔ pɩtɩŋa payɩ yaa we? Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ se ye ɛyʋ nɔɔyʋ ɛna lɛlʋ pʋtɔdɩyɛ nɛ ɛlabɩ-ɩ kɩbandʋ natʋyʋ yɔ, Yehowa ɛsɩndaa lɛ ɛtɔɔ kɩbandʋ laɖʋ ɛnʋ kɩmɩyɛ nɛ pɩpɔzʋʋ se ɛhɛyɩ-ɩ ɖɩ nɛ ɛwazɩ-ɩ pɩ-yɔɔ? Ðicosuu se ɛɛɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Ɛsɔ pɩyalʋ maɣmaɣ ñɩɣ niye tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ.​—Luka 14:13, 14. w17.04 29 § 3-4

Pɩtasɩnɩ Bibl nɛ ɛgbɛyɛ takayɩsɩ kalʋʋ lɛ, ɛbɛ pɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ pɩkpazɩ ɖoŋ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ Bibl taa toovenim yɔɔ yɔ? Pɩwɛɛ se ɖiwoki kediɣzisi ɖoŋ ɖoŋ. Paa kpɩtaʋ ŋgʋ lɛ, Feŋuu Tilimiye kpɛlɩkʋʋ kɛnɩ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ ɖɩtɩŋɩɣna nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ Bibl yɔ. Pɩsa nɛ Feŋuu Tilimiye taa tɔm ñʋʋ ŋgʋ pakaɣ kpɛlɩkʋʋ kediɣzaɣ taa yɔ kɩpɩzɩ nɛ kɩwazɩ-ɖʋ lɛ, pɩcɛyaa se ɖɩkpɛlɩkɩ-kʋ camɩyɛ pʋcɔ nɛ kediɣzaɣ talɩ. Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩla mbʋ yɔ ɩ-taa nakʋyʋ lɛ se ɖɩkalɩɣ Bibl masɩ nzɩ sɩwɛ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa yɔ. Sɔnɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩŋnɩ jw.org yaa JW Library yɔɔ nɛ ɖɩkpaɣ Feŋuu Tilimiye takayɩsɩ kʋnʋmɩŋ sakɩyɛ taa. Intɛrnɛɛtɩ yɔɔ takayɩsɩ nzɩ sɩ-taa sakɩyɛ taa lɛ, ye ɖɩñɩɣ Bibl mayaɣ nakɛyɛ yɔɔ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkalɩ-kɛ kpaagbaa. Paa nʋmɔʋ ŋgʋ yɔɔ ɖɩtɩŋɩɣna nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ yɔ, ye ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩkalɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩɣ Bibl masɩ yɔɔ yɔ, pɩkpazɩɣ ɖoŋ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ Bibl taa toovenim tɔm yɔɔ yɔ. w17.05 20 § 14

Pamɩyɩsʋʋ-ɖʋ lɩm wayɩ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖe-wezuu caɣʋ lakɩ nɔɔ kʋyʋmaɣ nɛ ɖo-ɖuutu ndʋ ɖɩlaba se ɖɩlakɩ Ɛsɔ tʋmɩyɛ nɛ ɖa-laŋɩyɛ pilim yɔ. Nʋmɔʋ nakʋyʋ fɛyɩ se ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋnɩ kɩ-yɔɔ nɛ ɖɩlɛɣzɩ ɖo-ɖuutu ndʋ ɖɩlabɩ Ɛsɔ ɛsɩndaa yɔ. Ye pɩnɩ nɔɔyʋ nɛ Yehowa sɔɔlɩm labʋ yaa ye pɩnɩ-ɩ nɛ wezuu ŋgʋ kɩmʋnɩ Krɩstʋ tʋ yɔ kɩ-caɣʋ yɔ, ɛɛkaɣ pɩzʋʋ se ɛlɛɣzɩ lɩmaɣza nɛ ɛtɔ se eeɖuu yɔ, ɛtaatɛ ɛ-taa; nɛ pʋyɔɔ lɛ, ɛ-lɩm mɩyɩsʋʋ pɩsɩ falaa. Ɛ-maɣmaɣ ɛɛkpaɣnɩ lɩmaɣza nɛ ɛtɛ ɛ-taa se ɛcɛlɩɣ ɛ-tɩ nɛ ɛpɩsɩ Ɛsɔ pʋyʋ. Nɛ ye ɛlabɩ kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ yɔ, ɛkaɣ akɔnta labʋ Yehowa nɛ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ. Ye mbʋ, ɖitaayele kaaʋ nɛ kajalaɣ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩɩwɛna yɔ, pɩhɛɛ. Ɛlɛ ɖɩsɔɔlaa se Yesu eheyi ɖa-taa paa anɩ se: “Mansɩm ñɔ-ɖɔnɛ: sɔɔlɩm, tisuu, lʋbɩyɛ, ña-tɩ ɖɔkʋʋ mbʋ ŋwɩlɩɣ yɔ: Ña-camɩyɛ lakasɩ hukuu kaahɛzaɣ.” (Natʋ 2:4, 19) Tɛtɛ pɩɩla mbʋ nɛ ɖa-taa paa anɩ wolo pɩ-yɔɔ nɛ e-wezuu caɣʋ la nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ ɖuutu ndʋ ɛlaba nɛ ɛkpaɣ ɛ-tɩ ɛha Yehowa yɔ; nɛ Yehowa taa la leleŋ. w17.04 6-7 § 12-13

‘Ɛzɩ tɛtʋ kpeekpe tɔm hʋyʋ ɛɛlakɩ mbʋ pɩtʋʋzaa yɔ?’ (Kiɖe 18:25) Abraham tɩŋnɩ tɔm pɔzʋʋ pʋnɛ pɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ se ɛtaɣ Yehowa liu se Sodom nɛ Gomɔɔrɩ pa-ɖɩzʋʋ nʋmɔʋ taa lɛ, Yehowa kaɣ labʋ mbʋ pɩwɛ siɣsiɣ yɔ. Abraham taa kaatɛma se Yehowa ɛɛpɩzɩɣ nɛ emuli nɔɔyʋ nɛ ‘ɛkpɛndɩ ɛyʋ siɣsiɣ tʋ nɛ kɩwɛɛkɩm laɖʋ nɛ ɛkʋ.’ Abraham kaanawa se Yehowa ‘tɩsɔɔlɩ’ mulum. Abraham taa kaatɛma se Yehowa kaɣ labʋ mbʋ pɩwɛ siɣsiɣ yɔ tam mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛɛnawa se Yehowa kɛ Ɛsɔ siɣsiɣ tʋ nɛ e-siɣsiɣ wɛtʋ ndʋ tɩ-wayɩ fɛyɩ! Yehowa ɖʋnɩ siɣsiɣ wɛtʋ paɣtʋ ndʋ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩwazɩ ɛyʋ siŋŋ yɔ. Ye mbʋ pɩtʋʋ fɛyɩ se mbʋ ɛ-maɣmaɣ ɛlakɩ yɔ, pɩwɛ siɣsiɣ paa ɛzɩmtaa. Pɩtasɩ lɛ, Bibl heyiɣ-ɖʋ kpayɩ kpayɩ se “[Yehowa] sɔɔlɩ tʋtʋyɛ nɛ siɣsiɣ wɛtʋ.”​—Keɣa 32:5. w17.04 18 § 1-2

Lʋlɩyaa, pɩsa nɛ mi-piya paɣzɩ ɖɔm nʋmɔʋ ŋgʋ kɩkaɣ-sɩ haʋ tamtam wezuu yɔ kɩ-taa lɛ, pɩcɛyaa se ɩha-sɩ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ. Ye ‘ɩcalɩɣnɩ ñɩnʋʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ’ mi-wezuu caɣʋ taa yɔ, pɩsɩɣnɩ mi-piya nɛ sɩtaa Yehowa liu se ɛkaɣ-sɩ haʋ si-evemiye taa mbʋ pɩtɛɖɩɣ-sɩ yɔ. (Mat. 6:33, 34) Ye mbʋ, ɩcaɣ wezuu kɛlɛʋ. Ɩkpaɣ tomnaɣ yɔɔ ñɩm nɛ ɩlaa kɩlaŋ nɛ ihiɣ fezuu taa wazasɩ, nɛ ɩtaakpaɣ fezuu taa wazasɩ kaaʋ nɛ ɩlaa se ihiɣ tomnaɣ yɔɔ ñɩm. Ɩñaɣ pana nɛ ɩtaatɔɔ kɩma. Ɩtaañɩnɩ mɩ-tɩ ɛjaɖɛ yɔɔ ñɩm yaa “ɛyaa samtʋ,” ɛlɛ ɩñɩnɩ mɩ-tɩ “ñɩm Ɛsɔdaa,” pʋ-tɔbʋʋ se iyele nɛ mɩ-tɔm kɛdɩnɩ Yehowa. (Mark. 10:21, 22; Yoh 12:43) Ɩtaanɩɩnɩ mɩ-tʋma nɛ ɩsɔɔ se pɩcɛyaa se ɩkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ɩfalɩsɩnɩ mi-piya. Iyele nɛ sɩna se ye sɩsɩɣ Yehowa kajalaɣ lone taa nɛ sɩɩñɩnɩɣ ñɩm nɛ hɩɖɛ sɛʋ sɩ-wezuu caɣʋ taa yɔ, pɩlakɩ-mɩ leleŋ siŋŋ. Ɩlɩzɩ-sɩ pɩ-taa se ye sɩwɛ ñɩm fezuu taa yɔ, pɩkɩlɩ-mɩ ɖeu siŋŋ tomnaɣ yɔɔ ñɩm mbʋ sɩpɩzaɣ se sɩwɛɛna yaa sɩha-mɩ yɔ. Ɩtaawɛɛnɩ ɛjaɖɛ yɔɔ mba lɩmaɣza nɛ ɩɖaŋ se mi-piya ɩcazɩ tomnaɣ yɔɔ ñɩm nɛ sɩkɔnɩ-mɩ. Ɩtɔzɩ se Bibl heyiɣ-ɖʋ se ‘pɩtɩkɛ piya cazɩɣnɩ se sɩcɔnɩ lʋlɩyaa yɔɔ, ɛlɛ lʋlɩyaa cazɩɣnɩ se pɔcɔnɩ piya yɔɔ.’​—2 Kɔr. 12:14. w17.05 8-9 § 3-4