Août

Ŋpɩzɩɣ ŋmaɣzɩ nɛ ŋna mbʋ pʋyɔɔ Yehowa maɣ mba pɔ-yɔɔdaɣ wɩlɩɣ se pamaɣzɩɣ ɛ-hɩɖɛ yɔɔ nɛ pañaŋɩ-ɩ yɔ pa-hɩla «ɛ-camɩyɛ lakasɩ takayaɣ» taa yɔ? Ðɔ-yɔɔdaɣ wɩlɩɣ mbʋ pɩwɛ ɖa-laŋɩyɛ taa yɔ. Yesu yɔɔdaa se: «Tɔm ndʋ tisuu laŋɩyɛ taa yɔ, ndʋ nɔɔ yɔɔdʋʋ.» (Mat. 12:34) Yehowa sɔɔlaa se mba pɔsɔɔlɩ-ɩ yɔ panɩɩ wezuu leleŋ tam ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa. Ðɔ-yɔɔdaɣ pɩzɩɣ keyele nɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ kɛdɩnɩ Yehowa yaa tɩɩkɛdɩɣnɩ-ɩ. (Yak. 1:26) Mba patɩsɔɔlɩ Ɛsɔ yɔ, pa-taa nabɛyɛ ɩɩyɔɔdʋʋnɩ nɔɔ kɩbaŋa, pɔyɔɔdʋʋnɩ pana nɛ tɩ kpazʋʋ. (2 Tim. 3:​1-5) Ðɩtɩsɔɔlɩ se ɖɩmaɣzɩnɩ-wɛ. Ðɩsɔɔlɩ siŋŋ se ɖɔ-yɔɔdaɣ ɛkɛdɩnɩ Yehowa. Ɛlɛ ye ɖɩyɔɔdʋʋnɩ nɔɔ kɩbaŋa ɛgbɛyɛ taa kediɣzisi taa yaa tɔm susuu taa, ɛlɛ ɖɩɩyɔɔdʋʋnɩ ɖɔ-hɔʋ taa ñɩma nɛ nɔɔ kɩbaŋa ɖa-ɖɩsɩ taa yɔ, ɛzɩ ɖɔ-tɔm kɛdɩɣnɩ Yehowa?—1 Pɩy. 3:7. w22.04 5 § 4-5

Ɛsɔ kaɣ ɖʋʋ hɩŋ 10 nɛ tɛtɛgbɩnɛ laŋɩyɛ taa ɛ-lɩmaɣza se paɖɩzɩ Babilɔɔnɩ Sɔsɔʋ. Ɛɛɛ, Yehowa kaɣ seɣtuu ajɛɛ nɛ alabɩnɩ tʋmɩyɛ tɛtɛgbɩnɛ nɖɩ ɖɩsɛ cɩɩɩ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ se Ajɛɛ Kɩkpɛndʋʋ Ɛgbɛyɛ nɖɩ payaɣ se ONU yɔ nɛ ayooni Babilɔɔnɩ Sɔsɔʋ nɛ aɖɩzɩ-kʋ caɣ caɣ. (Natʋ 18:​21-24) Ɛbɛ pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ? Pɩpɔzʋʋ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩñɔɔnɩ «Ɛsɔ sɛtʋ ndʋ tɩwɛ kele kele nɛ tɩfɛyɩnɩ azuluma ɖa-Caa Ɛsɔ ɛsɩndaa yɔ.» (Yak. 1:27) Ðɩtɩsɔɔlɩ kpa se ɖiyele nɛ Babilɔɔnɩ Sɔsɔʋ cɛtɩm wɩlɩtʋ, kazandʋ ndʋ tɩɩlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Masɩ yɔ, lɩmaɣza kɩdɛkɛda wena kɩwɛnɩ wezuu kɩbaŋʋ caɣʋ yɔɔ yɔ, nɛ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yaʋ lakasɩ wɛɛnɩ ɖoŋ ɖɔ-yɔɔ. Nɛ ɖɩkaɣ wobu pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩpakɩ ɛyaa se ‘palɩɩ kɩ-taa’ nɛ pɩsa nɛ pa nɛ kʋ pataakaa kɩ-kɩwɛɛkɩm Ɛsɔ ɛsɩndaa.—Natʋ 18:4. w22.05 11 § 17; 14 § 18

Lʋlɩyaa, ɩñɩnɩ nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ŋpɩzɩɣ ŋtɩŋna nɛ ŋwɩlɩ ñe-piya Yehowa tɔm nɛ kɩbam sakɩyɛ mbʋ ɛlabɩ-ŋ yɔ pɩ-tɔm. (Wp. 6:​6, 7) Pɩcɛyɩ siŋŋ se ŋla mbʋ, kɔzɩ kɔzɩ ye hɔʋ taa mba ɩfɛyɩ Ɛsɔ sɛtʋ ɛgbɛyɛ kʋɖʋmɖɩyɛ taaa nɛ ŋŋpɩzɩɣ nɛ ŋkpɛlɩkɩɣnɩ ñe-piya ɖoŋ ɖoŋ ɖɩɣa yɔ. Payaɣ koobu nɔɔyʋ se Christine, ɛyɔɔdaa se: «Maahikiɣ wala sakɩyɛ se mɛnkɛdɩ men-piya Yehowa tɔm; pʋyɔɔ lɛ ye mehiɣ waɖɛ naɖɩyɛ yɔ, malakɩnɩ-ɖɩ tʋmɩyɛ camɩyɛ.» Pɩtasɩ lɛ, yɔɔdʋʋ tɔm kɩbandʋ Yehowa ɛgbɛyɛ nɛ koobiya yɔɔ. Taayɔɔdʋʋ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa yɔɔ. Tɔm ndʋ ŋyɔɔdʋʋ pɔ-yɔɔ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ ñe-piya nɛ sɩyɔɔdɩnɩ-wɛ alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se pasɩnɩ-sɩ yɔ. Yele nɛ laŋhɛzɩyɛ wɛɛ ɖɩɣa. Wɩlɩɣ ña-walʋ nɛ ñe-piya sɔɔlɩm ɖoŋ ɖoŋ. Yɔɔdʋʋnɩ ña-walʋ nɛ nɔɔ kɩbaŋa nɛ ñamtʋ, nɛ ŋsɩnɩ ñe-piya nɛ sɩla mbʋ ɖɔɖɔ.—Yak. 3:18. w22.04 18 § 10-11

Tɔm ndʋ Yesu tiyini Efɛɛzɩ ɛgbɛyɛ taa koobiya yɔ, tɩwɩlɩɣ se pɔɖɔkɩ pa-laŋa, nɛ powobi pɩ-yɔɔ nɛ pɛsɛɣ Yehowa paa pakatɩ kala ndɩ ndɩ yɔ. Paa mbʋ yɔ, paalesi sɔɔlɩm mbʋ paawɛnɩ kiɖe tɛɛ yɔ. Pɩɩpɔzaa se pañaɣ pana nɛ paɖaɣnɩ wɛnʋʋ sɔɔlɩm mbʋ, pɩtɩkɛ mbʋ yɔ, pɛ-Ɛsɔ sɛtʋ ɛɛkɛdɩɣnɩ Yehowa. Mbʋ ɖɔɖɔ sɔnɔ, pɩtasɩnɩ se ɖɩɖɔkʋʋ ɖa-laŋa lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩla nabʋyʋ ɖɔɖɔ. Pɩcɛyaa se lɩmaɣza kɩbana iseɣtini-ɖʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋa. Mbʋ ɖɩlakɩ yɔ, pɩtɩkɛ pɩ-tɔm ɖeke cɛyɩnɩ ɖɛ-Ɛsɔ ɛsɩndaa, ɛlɛ mbʋ pʋyɔɔ ɖɩlakɩ-pʋ yɔ pɩ-tɔm cɛyɩ ɛ-ɛsɩndaa ɖɔɖɔ. Mbʋ piseɣtiɣ-ɖʋ yɔ pɩ-tɔm cɛyɩ ɛ-ɛsɩndaa mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛsɔɔlaa se sɔɔlɩm siŋŋ nɛ ɛsɩmɩyɛ nɖɩ ɖɩwɛnɩ ɛ-yɔɔ yɔ, mbʋ iseɣtini-ɖʋ nɛ ɖɩsɛɛ-ɩ. (Adu. 16:2; Mark. 12:​29, 30) Pɩwɛɛ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩcaɣnɩ ɖɛ-ɛsa nɛ ɖifeŋiɣ. Saardɩ ɛgbɛyɛ taa mba kataɣ kaɖɛ nɖɩ yɔ ɖɩwɛ ndɩ. Paasɛ Yehowa nɛ kpekpeka nɛ pɩɖɛɛ; paa mbʋ yɔ lɛɛlɛɛyɔ lɛ, paatasɩɣ labʋ mbʋ. Yesu heyi-wɛ se «pefe.» (Natʋ 3:​1-3) Toovenim taa lɛ, Yehowa ɛɛkaɣ sɔʋ ɖa-tʋmɩyɛ yɔɔ.—Ebr. 6:10. w22.05 3 § 6-7

Salomɔɔ ya taa leleŋ weyi ɖihikiɣ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka yɔ se «Ɛsɔ kʋjɔʋ.» (Ekl. 5:​17, 18) Salomɔɔ kaaɖiɣzinaa se tɔm ndʋ tɩkɛ toovenim. Ɛɛkɛ tʋmlaɖʋ weyi ɛwɛ kpekpeka yɔ. Ɛma ɖɩsɩ, ɛsɔ viiñi tɩŋ, ɛhayɩ kaɖɩsɩ, nɛ ehuyi lɔkɔnaa. Ɛma ɖɔɖɔ tɛtʋ ndɩ ndɩ. (1 Aw. 9:19; Ekl. 2:​4-6) Tʋma ana aakɛ tʋma ɖoŋ ñɩna, nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se ayeba nɛ ehiɣ taa leleŋ. Ɛlɛ, Salomɔɔ kaaɖiɣzinaa se pɩsa nɛ ehiɣ taa leleŋ siŋŋ lɛ, pɩcɛyaa se ɛla nabʋyʋ ɖɔɖɔ. Ɛlabɩ ɖɔɖɔ fezuu taa tʋma sakɩyɛ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Ɛcɔnɩ Yehowa tɛ templo maʋ tʋmɩyɛ yɔɔ; kɩɩwɛ kajʋka nɛ pɩnzɩ lʋbɛ pakpaɣaa nɛ pamanɩ-kʋ. (1 Aw. 6:38; 9:1) Salomɔɔ labɩ tʋma ndɩ ndɩ, pʋ-tɔbʋʋ se tomnaɣ yɔɔ nɛ fezuu taa tʋma nɛ pɩtɛ lɛ, eɖiɣzinaa se fezuu taa tʋma tɔm cɛyaa nɛ pɩkɩlɩ se ɛyʋ ɛka ñʋʋ nɛ tomnaɣ yɔɔ tʋma. Ɛmawa se: «Tɔm ndʋ tɩ-tɩŋa tɩ-wayɩ lɛ, tɔm ñʋʋ kɔʋ yɔ: Se sɔɔndʋ Ɛsɔ toovenim tʋ nɛ ŋɖɔ ɛ-paɣtʋ yɔɔ.»—Ekl. 12:13. w22.05 22 § 8

Ðɩnaɣ ɛyaa sakɩyɛ mba Yehowa kpeɣ faaa yɔ pa-kɩɖaŋ Bibl taa. A-yɔɔ ŋmaɣzɩɣ? Pɩtɩla ŋmaɣzɩɣ Wiyaʋ Manaasee yɔɔ. Abalʋ kɩdɛkɛdʋ ɛnʋ ɛlabɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm siŋŋ Yehowa ɛsɩndaa hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ taa. Ɛɛɖɛ nɔɔ cɛtɩm Ɛsɔ sɛtʋ taa. Ɛkʋ ɛ-maɣmaɣ e-piya nɛ ɛlaanɩ kɩlaŋ cɛtɩm ɛsɔnaa. Halɩ elubi sɩʋ kpelaɣ nakɛyɛ cɛtɩm ɛsɔ nɔɔyʋ nɛ ɛsɩɩ-kɛ Yehowa tɛ templo kiɖeɖeu taa. Bibl yɔɔdɩ ɛ-yɔɔ se: ‘Ɛlabɩ kɩdɛkɛdɩm Yehowa ɛsɩndaa pɩdɩɩfɛyɩ nɛ pɩwɩzɩ-ɩ.’ (2 Kro. 33:​2-7) Paa mbʋ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ Manaasee kpiɖi siŋŋ yɔ, Yehowa kpeɣ-i faaa. (2 Kro. 33:​12, 13) Pɩtɩla ŋmaɣzɩɣ ɖɔɖɔ Wiyaʋ Daviid yɔɔ; ɛɛlabɩ ɖɔɖɔ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm Yehowa ɛsɩndaa. Pɩ-taa nabʋyʋ lɛ se ɛlabɩ acɛyɛ nɛ ɛkʋ ɛyʋ. Paa mbʋ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ Daviid tisaa se ɛlabɩ kɩwɛɛkɩm nɛ ekpiɖi siŋŋ yɔ, Yehowa kpeɣ-i ɖɔɖɔ. (2 Sam. 12:​9, 10, 13, 14) Ɛɛɛ, ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se Yehowa sɔɔlɩ faaa se ekpeɣ-ɖʋ. w22.06 3 § 7

Pɩfɛyɩ kɛlɛʋ paa ɛzɩmtaa se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩcɛyɩsɩɣ ɖe-lidaʋ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɖaŋɩɣ se Ɛsɔ ɛla ɛ-tamasɩ yɔɔ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩɖʋ suuɖu. Ɛlɛ Yehowa wɛ tam, nɛ ɛzɩma ɛnaɣ alɩwaatʋ yɔ pɩwɛ ndɩ nɛ ɛzɩma ɖa ɖɩnaɣ-tʋ yɔ. (2 Pɩy. 3:​8, 9) Ɛkaɣ labʋ ɛ-tamaɣ yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ɛɖʋwa yɔ tɩ-yɔɔ, ɛlɛ pɩtɩla pɩɩkɛɣ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɖaŋaa yɔ tɩ-yɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɖʋʋ suuɖu nɛ ɖɩɖaŋ se Ɛsɔ ɛla ɛ-tamasɩ yɔɔ yɔ, ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩcɛyɩsɩɣ ɖe-lidaʋ? (Yak. 5:7) Woki pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩñɔtʋʋnɩ Yehowa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛnʋ kaɣnɩ yebu nɛ mbʋ ɖɩtaɣ liu yɔ pɩla. Toovenim taa lɛ, Bibl wɩlɩɣ se pɩsa nɛ ɖɩwɛɛnɩ lidaʋ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖitisi se Yehowa wɛɛ nɛ ‘ɛhɛyɩɣ mba pañɩnɩɣ-ɩ siŋŋ yɔ.’ (Ebr. mba 11:​1, 6) Ye ɖitisiɣ se toovenim lɛ, Yehowa wɛɛ yɔ, ɖa-taa tɛŋ nɛ pɩkɩlɩ se tamasɩ nzɩ payɩ ɛlaba yɔ ɛkaɣ yebu nɛ sɩla. Pɩsa nɛ ɖe-lidaʋ cɛyɩsɩ tam lɛ,pɩwɛɛ se ɖɩtɩmɩɣnɩ Yehowa nɛ ɖɩkalɩɣ ɛ-Tɔm. Paa ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩna Yehowa yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩñɔtɩnɩ-ɩ. Ðɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋnɩ adɩma yɔɔ nɛ ɖɩyɔɔdɩnɩ-ɩ nɛ ɖɩtaɣ liu se ɛkaɣ-ɖʋ welisinuu.—Yer. 29:​11, 12. w22.10 26-27 § 11-13

Maɣzɩ mbʋ pɩlakaɣ yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ŋna. Yɔɔb caɣ tɔlɩma taa, nɛ ɛwɛɛ ɛnɩɣ siziŋ kaahɛzaɣ. (Yɔɔb 2:8) Ɛ-taabalaa wɛɛ nɛ pɔyɔɔdʋʋ se ɛtɩkɛ ɛyʋ kɩbanʋ nɛ mbʋ payɩ ɛlaba nɛ pɩɖɛɛ yɔ, pɩfɛyɩ wazaɣ nakɛyɛ. Ɛ-kʋñɔmɩŋ kaatɩnɩ ɛ-yɔɔ ɛzɩ kaaŋ yuŋ ñɩŋ tɩnʋʋ ɛyʋ yɔɔ yɔ, nɛ alɩwaatʋ kʋɖʋmtʋ ndʋ tɩ-taa lɛ e-piya sɩm kaayeba nɛ ɛnɩɣ siziŋ siŋŋ. Kiɖe tɛɛ lɛ, Yɔɔb sum ɖiɣɖiɣ. (Yɔɔb 2:13) Ye Yɔɔb taabalaa kaamaɣzaa se ɛzɩma esum ɖiɣɖiɣ yɔ pɩwɩlɩɣ se ɛkaɣ haʋ siɣye ɛ-Lɩzɩyʋ yɔ pɛcɛtɩ pa-tɩ. Pɩkɔm nɛ pɩtalɩ alɩwaatʋ natʋyʋ lɛ, pɩtɩla Yɔɔb kʋsɩ ɛ-ñʋʋ nɛ ɛcɔnɩ ɛ-taabalaa pɔbɔtʋ tɩnaa mba pɛ-ɛsɩndaa cuɖuɖu nɛ ɛyɔɔdɩ se: «Maakaɣ yebu man-cɩŋgɩlɩm wɛtʋ pɩkɔɔ nɛ pɩtalɩ alɩwaatʋ ndʋ mansɩba yɔ!» (Yɔɔb 27:5) Paa Yɔɔb kaanɩɣaɣ siziŋ ɛnɩ ɩ-tɩŋa yɔ, ɛbɛ sɩnɩ-ɩ nɛ ɛwɛɛ abalɩtʋ nɛ ɛɖɔkɩ kpam? Halɩ alɩwaatʋ ndʋ piitibi-i yɔɔɔ nɛ pɩkɩlɩ yɔ, etilesi lidaʋ kpa se ɛ-Ɛsɔ sɔɔlɩm tʋ kaɣ yebu nɛ ɛ-kʋñɔmɩŋ sɩɩ tɩnaɣ. Ɛɛnawa se paa ɛsɩba yɔ, Yehowa kaɣ-ɩ fezuu.—Yɔɔb 14:​13-15. w22.06 22 § 9

Ɛsɔdaa nɛ tɛtʋ Lɩzɩyʋ labɩ-ɖʋ kʋjɔʋ kɩbaŋʋ nakʋyʋ, ŋgʋ lɛ se ɛha-ɖʋ waɖɛ se ɖɩtɩmnɩ-ɩ. Maɣzɩ pɩ-yɔɔ pazɩ nɛ ŋna: Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖiheyi Yehowa ɖa-laŋɩyɛ taa tɔm paa alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa. Paa ɖɩwɛ ɖɔkɔtɔ tɛ yaa salaka nakɛyɛ taa yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩmnɩ ɖa-Caa kʋsɔɔlʋ ɛnʋ, nɛ ɖa-taa tɛma se ɛkaɣ-ɖʋ welisinuu. Ðɩwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ siŋŋ kʋjɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ. Wiyaʋ Daviid kaakpaɣ waɖɛ nɖɩ ɛwɛna se ɛtɩmɩ yɔ se ɖɩkɛ ñɩm pʋyʋ. Ete hendu Yehowa se: «Ma-adɩma ɛwɛɛ ɛzɩ ŋgee tɩlaaɖɩ ŋgʋ pɔñɔɔzɩ ñɛ-ɛsɩndaa yɔ.» (Keɣ. 141:​1, 2) Daviid alɩwaatʋ taa, ŋgee tɩlaaɖɩ kiɖeɖeu ŋgʋ cɔjɔnaa lakaɣnɩ tʋmɩyɛ toovenim Ɛsɔ sɛtʋ taa yɔ, pakpakaɣ alɩwaatʋ nɛ pɔñɔɔzʋʋ-kʋ camɩyɛ. (Ejl. 30:​34, 35) Mba palakaɣ ŋgee tɩlaaɖɩ yɔ, pakpakaɣ alɩwaatʋ nɛ pɔñɔɔzʋʋ-kʋ camɩyɛ. Mbʋ ɖɔɖɔ Daviid kaasɔɔlaa se ɛmaɣzɩ tɔm ndʋ ɛkaɣ yɔɔdʋʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛɛtɩmɩɣnɩ Yehowa yɔ tɩ-yɔɔ camɩyɛ. Ða ɖɔɖɔ ɖɩsɔɔlɩ siŋŋ se ɖɩla mbʋ. Ðɩsɔɔlaa se ɖa-adɩma ɛkɛdɩnɩ Yehowa. w22.07 20 § 1-2; 21 § 4

Yehowa tɩnɩ kɩmɩyɛ kpaɣʋ. Alɩwaatʋ ndʋ nɔɔyʋ yʋsʋʋnɩ-ɖʋ yɔ, Yehowa tɩha-ɖʋ waɖɛ se ɖɩkpa ɛyʋ ɛnʋ kɩmɩyɛ. (Roma 12:​20, 21) Ða-lɩmaɣza tɩtalɩ pilim nɛ awɛnɩ tɩnaɣ; pʋyɔɔ lɛ, ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩhʋʋ tɔm camɩyɛ ɛzɩ Ɛsɔ yɔ. (Ebr. 4:13) Nɛ nabʋyʋ taa lɛ, ɛzɩma pɩlakɩ-ɖʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛnɩ ɖoŋ ɖɔ-yɔɔ nɛ ɖɩɩhʋʋ tɔm camɩyɛ ɛzɩ pɩmʋnʋʋ yɔ. Yehowa fezuu ɖiyi Yakubu nɛ ɛma se: «Ɛyʋ pana ɛɛlakɩ Ɛsɔ siɣsiɣ tɔm yɔɔ.» (Yak. 1:20) Ða-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se Yehowa kaɣ labʋ mbʋ pɩtʋʋzaa yɔ nɛ ɛcɔnɩ tɔm ɖeɖe siɣsiɣ. Ye ɖikpeɣ lalaa yɔ, ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩtaɣ Yehowa liu se ɛlakɩ mbʋ pɩwɛ siɣsiɣ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɖʋzʋʋ tɔm Yehowa nesi tɛɛ yɔ, ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩtaɣ-ɩ liu se ɛkaɣ hɩzʋʋ mbʋ payɩ kɩwɛɛkɩm kɔnaa yɔ. Ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ nɖɩ ɛlabɩ tamaɣ se ɖɩkaɣ kɔm yɔ ɖɩ-taa, mbʋ pɩ-yɔɔ ɛyaa tɔzʋʋ nɛ piyeki nɛ panɩɣ siziŋ yɔ, ‘paakaɣ tasʋʋ tɔzʋʋ pɩ-yɔɔ nɛ pɩɩkaɣ tasʋʋ kpaʋ laŋɩyɛ taa kpa.’—Iza. 65:17. w22.06 10-11 § 11-12

Ɛzɩma ɛyaa wɛɛ nɛ papaɖɩɣ-ɖʋ mbʋ yɔ, pɩwɩlɩɣ se ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩmaɣzɩɣnɩ Yesu kɩɖaʋ nɛ ɖɔ-tɔm kɛdɩɣnɩ Yehowa. (Mat. 5:​11, 12) Eleeu seɣtiɣni ɛyaa nɛ pakaɖɩɣnɩ-ɖʋ. Ɛlɛ Yesu wɛ ɖoŋ siŋŋ nɛ pɩkpaɖɩ-ɩ. Yesu ɖoŋ taa lɛ, tɔm kɩbandʋ wɛɛ nɛ tɩtalɩɣ ajɛɛ kpeekpe taa ɛyaa. Iyele nɛ ɖɩna mbʋ pɩwɩlɩɣ se tɔm ndʋ tɩkɛ toovenim yɔ. Kaɖɛ lɛɛɖɛ nɖɩ ɖɩkatɩɣ yɔ nɖɩ yɔ: Ɛyaa mba ɖisusuu tɔm yɔ, ɖa nɛ pa-taa sakɩyɛ ɖɩɩyɔɔdʋʋ kʋnʋŋ kʋɖʋmʋʋ. Natʋ ndʋ Yesu wɩlɩ apostoloo Yohanɛɛsɩ yɔ tɩ-taa, ɛyɔɔdaa se ɖa-alɩwaatʋ tʋnɛ tɩ-taa, tɔm kɩbandʋ kaɣ wabʋ kaɖɛ nɖɩ. (Natʋ 14:​6, 7) Ɛzɩma tɩyɛ? Ðɩwɛɛ nɛ ɖɩñakɩ pana nɛ ɖɩhaɣ waɖɛ ɛyaa sakɩyɛ se petisi nɛ pamʋ Kewiyaɣ tɔm. Sɔnɔ, ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ ɛyaa pɩzɩɣ nɛ pakalɩ wondu ndʋ patɩŋnɩ Bibl yɔɔ nɛ palɩzɩ nɛ paɖʋ-tʋ ɖɛ-tɛ intɛrnɛɛtɩ lone jw.org yɔɔ yɔ. Pɛɖɛzɩ wondu ndʋ kʋnʋmɩŋ weyi ɩ-taa yɔ, ɩcɛzɩ 1000! Nɔɔɖɛyaa Ɛgbɛyɛ ha nɔɔ se pɛɖɛzɩ Nɩɩ wezuu leleŋ tam! takayaɣ kʋnʋmɩŋ weyi ɩ-taa yɔ, ɩcɛzɩ 700; nɛ takayaɣ ŋga ɖɩkɩlɩɣ labɩnʋʋ tʋmɩyɛ lɛɛlɛɛyɔ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣnɩ ɛyaa se papɩsɩ tɔmkpɛlɩkɩyaa. w22.07 9 §6-7

Yesu nɩɣaɣ ɛyaa siziŋ. Apostoloo Maatiyee mawa se: «Ɛna ɛyaa samaɣ lɛ, kalabɩ-ɩ pʋtɔdɩyɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pawɩlaɣ-kɛ ñaŋ nɛ koyotuu ɛzɩ heŋ weyi ɩfɛyɩnɩ ninɖiɣyu yɔ.» (Mat. 9:36) Nɛ lɩmaɣza wena Yehowa wɛna? Yesu yɔɔdaa se: «Man-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ ɛtɩsɔɔlɩ se piya cikpesi sɩnɛ yɔ, sɩ-taa paa kʋɖʋmaɣ maɣmaɣ ele.» (Mat. 18:14) Tɔm ndʋ, tɩhɛzɩɣ ɖa-laŋa siŋŋ! Ðɩwɛɣ nɛ ɖɩtɩlɩɣ Yesu camɩyɛ nɛ pɩkɩlɩɣ lɛ, sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ Yehowa yɔɔ yɔ pɩpaɣlɩɣ nɛ pɩkɩlɩ. Ye ŋñakɩ pana se ŋtɩlɩ ñɛ-ɛgbɛyɛ taa koobiya mba papɩ fezuu taa yɔ, pɩkaɣ-ŋ sɩnʋʋ ɖɔɖɔ nɛ ŋkpɛlɩkɩ ɛzɩma ŋwɩlɩ sɔɔlɩm nɛ pɩkɩlɩ nɛ ɛzɩma ŋla nɛ ŋɖɛɛnɩ ɛsɩndaa nɛ ŋpɩsɩ Krɩstʋ tʋ weyi ɛpɩ fezuu taa yɔ. Cɔna nɛ ŋna ɛzɩma pɛwɛ taa leleŋ taa siŋŋ yɔ. Lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ pakpaɣaa se pɛsɛɣ Yehowa yɔ, paakpiɖiɣ ɖɩ-yɔɔ paa ññɩɩ. Pɔzɩ-wɛ nɛ pɛkɛdɩ-ŋ mbʋ mbʋ pakatɩ Yehowa sɛtʋ taa yɔ pɩ-taa nabʋyʋ tɔm. Alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se ŋkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ kɩcɛyɩyɛ naɖɩyɛ yɔ, pɔzɩ-wɛ nɛ patasɩ-ŋ lɔŋ. Tɔzɩ se «ɖenɖe lɔŋ tasɩyaa sakɩyɛ wɛɛ yɔ, peeɖe pɩɖɔŋ camɩyɛ.» w22.08 3 § 6-7

Ða-tɩŋa ɖɩkaɣ katʋʋ kala ndɩ ndɩ. Ɛlɛ ɛzɩ ɖɩkpɛlɩkʋʋ nɛ pɩɖɛɛ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ kaɖɛ naɖɩyɛ yɔ, ɖɩɩkaɣ-ɖɩ lʋbɩnʋʋ ɖe-ɖeke kpa. Ɛzɩ caja sɔɔlɩm tʋ nɔɔyʋ lakʋʋ yɔ, Yehowa ɛsa wɛ ɖɔ-yɔɔ paa ɛzɩmtaa. Ɛwɛ ɖɔ-cɔlɔ kpam nɛ ɛsɔɔlɩ faaa se ewelisi adɩma wena ɖɩlakɩ nɛ ɖɩpɔzʋʋ-ɩ se ɛsɩnɩ-ɖʋ yɔ, nɛ ɛsɔɔlɩ kpem se ɛɖʋ-ɖʋ nesi. (Iza. 43:2) Ða-taa tɛma se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ kala wena payɩ ɖɩkatɩɣ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛha-ɖʋ mbʋ payɩ pɩpɔzʋʋ yɔ faaa se pɩsa nɛ ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋa. Ɛlabɩ-ɖʋ kʋjɔŋ ɩnɛ: Adɩma, Bibl, fezuu taa tɔɔnasɩ sakɩyɛ, nɛ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ koobiya hɔʋ ŋgʋ kɩ-taa sɔɔlɩm wɛɛ yɔ se pɩsɩnɩ-ɖʋ alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se pasɩnɩ-ɖʋ yɔ. Ðɩwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ se ɖɩwɛnɩ Caa nɔɔyʋ ɛsɔdaa nɛ ɛ-ɛsɩyɛ wɛ ɖɔ-yɔɔ! «Ɛ-yɔɔ ɖa-laŋa taa lakɩ leleŋ.» (Keɣ. 33:21) Ye ɖɩlakɩnɩ tʋmɩyɛ mbʋ payɩ Yehowa haɣ-ɖʋ se pɩsɩnɩ-ɖʋ yɔ, ɖɩwɩlɩɣ-ɩ se ɖɩwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛcɔŋnɩ ɖɔ-yɔɔ nɛ sɔɔlɩm. Pɩtasɩ lɛ, pɩcɛyaa se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩla ɖo-ɖoŋ ɖeɖe nɛ pɩsa nɛ Ɛsɔ wolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛkandɩyɩɣ ɖɔ-yɔɔ. Pʋ-tɔbʋʋ lɛ se ye ɖiwobi pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩla ɖo-ɖoŋ ɖeɖe nɛ ɖɩñaŋ Yehowa nɛ ɖɩlakɩ mbʋ pɩtʋʋzɩ ɛ-ɛsɩndaa yɔ, ɛ-ɛsa kaɣ wɛʋ ɖɔ-yɔɔ tam! w22.08 13 § 15-16

Sɔnɔ, ɛyaa sakɩyɛ ɩɩsɩŋ se anɩ pataa liu. Pañaŋ politiki laɖaa, lɛɣtʋ ñɩnɩyaa nɛ tadɩyɛ laɖaa; ɛlɛ pɔpɔzʋʋ pa-tɩ se toovenim taa lɛ ɛzɩ ɛyaa mba, pañɩnɩɣ se piɖeni-wɛ. Pɩtasɩ lɛ, paañaŋ Ɛsɔ sɛtʋ ñʋndɩnaa mba payaɣ pa-tɩ se Krɩstʋ mba yɔ. Ye mbʋ pɩɩɖɩɣzɩɣ-ɖʋ se ɛyaa ɩɩtasɩɣ taʋ liu takayaɣ ŋga cooci ñʋndɩnaa yɔɔdʋʋ se palakɩnɩ tʋmɩyɛ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ se Bibl. Ða Yehowa sɛyaa lɛ, ɖa-taa tɛma se Yehowa kɛ «Toovenim tɛ Ɛsɔ» nɛ paa ɛzɩmtaa lɛ ɛsɔɔlaa se piɖeni-ɖʋ. (Keɣ. 31:5; Iza. 48:17) Ðɩnawa se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa liu tɔm ndʋ ɖɩkalɩɣ Bibl taa yɔ. Ðitisiɣ tɔm ndʋ Bibl taa tazɩyʋ nɔɔyʋ mawa yɔ tɩ-yɔɔ, ɛmawa se: «Tɔm ndʋ Ɛsɔ yɔɔdaa yɔ, tɩ-taa natʋyʋ tɩkɛ cɛtɩm tɔm nɛ tɩ-taa natʋyʋ ɛɛɖɛɣ yem nɛ tɩtɩla. Ɛsɔ sɛyaa tɩŋa pɩzɩɣ nɛ pataa liu tɔm ndʋ Ɛsɔ yɔɔdʋʋ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pataɣ liu Ɛsɔ weyi ɛyɔɔdɩ-tʋ yɔ.» w21.03 2 § 1-2

Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩsɩɣnɩ ɖo-koobiya se pɛcɛyɩsɩ tisuu mbʋ pɛwɛnɩ Yehowa yɔɔ yɔ, ɖɩkpazɩɣ-wɛ ɖoŋ. Ðo-koobiya nabɛyɛ lɛ, mba paasɛɣ Yehowa yɔ pohoŋuu-wɛ. Lalaa ñɛwɛɛ nɛ palʋkɩnɩ kʋdɔmɩŋ sɔsɔŋ nɩɩyɩ yaa pɛwɛɛ nɛ pañakɩ pana se pɔsɔɔ ɖɩwɩzɩyɛ nɖɩ nɔɔyʋ ɖʋ-wɛ yɔ ɖɩ-yɔɔ. Lalaa ɖɔɖɔ lɛ, alɩwaatʋ sakɩyɛ yɔ pɛwɛʋ nɛ paɖaŋɩɣ se ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩtɛ yɔ. Sɔnɔ, wɛtʋ ndʋ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩtakɩ Krɩstʋ mba tisuu. Kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ ɛgbɛyɛ taa mba kaakatɩ kala ana a-ɖɔndɩ. Apostoloo Pɔɔlɩ labɩnɩ Masɩ tʋmɩyɛ nɛ ɛkpazɩ e-koobiya tisuu ɖoŋ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Yuuda ñɩma mba papɩsɩ Krɩstʋ mba yɔ, pɩtɩla yɔ pataatɩlɩ tɔm ndʋ pɩwɛɛ se peheyi pɔ-hɔʋ taa ñɩma mba patɩkɛ Krɩstʋ mba yɔ. Pɔ-hɔʋ taa ñɩma mba, pɔyɔɔdaɣ se Yuuda mba Ɛsɔ sɛtʋ wɛ ɖeu nɛ pɩkɩlɩ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se takayaɣ ŋga Pɔɔlɩ ma Ebree mba yɔ, kaakpazɩ Krɩstʋ ñɩma mba ɖoŋ siŋŋ. (Ebr. 1:​5, 6; 2:​2, 3; 9:​24, 25) Ɛzɩma ɛlɩzɩ tɔm taa camɩyɛ yɔ, pɩpɩzaɣ se pɩsɩnɩ-wɛ nɛ patɩlɩ tɔm ndʋ pɩwɛɛ se peheyi pɔ-hɔʋ taa ñɩma mba patɩkɛ Krɩstʋ mba yɔ. w22.08 23-24 § 12-14

Sataŋ ɛjaɖɛ taa, ɛyaa ɩɩsɩŋ weyi papɩzɩɣ nɛ pataa-ɩ liu yɔ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, tadɩyɛ laɖaa, politiki laɖaa, nɛ Ɛsɔ sɛtʋ agbaa ñʋndɩnaa lakasɩ yeki nɛ pitiki-wɛ yɔɔɔ. Pɩtasɩ lɛ, ɛyaa sakɩyɛ maɣzɩɣ se paapɩzɩɣ nɛ pataa liu pa-taabalaa, pɔ-cɔlɔ ñɩma, nɛ halɩ pɩkpɛndɩnɩ pɔ-hɔŋ taa mba. Pɩtɩpɔzɩ se wɛtʋ ndʋ tɩlabɩ-ɖʋ piti. Bibl kaayɔɔdaa se: ‘Kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ taa lɛ, ɛyaa ɩɩkaɣ wɛʋ siɣsiɣ, pakaɣ kɛʋ kɔlɔmɔtʋ tɩnaa, pakaɣ kɛʋ ɛyaa wayɩ lɩyaa.’ Pʋ-tɔbʋʋ lɛ se ɛyaa kaɣ wɛnʋʋ Sataŋ ɛyʋtʋ; ɛnʋ kɛnɩ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-ɛsɔ nɛ paapɩzɩɣ nɛ pataa-ɩ liu. (2 Tim. 3:​1-4; 2 Kɔr. 4:4) Ɛlɛ ɖa Krɩstʋ mba lɛ, ɖɩnawa se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa Yehowa liu kiya. Ða-taa tɛma se ɛsɔɔlɩ-ɖʋ nɛ ‘ɛɛkaɣ yebu’ ɛ-taabalaa. (Keɣ. 9:10) Ðɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩtaa Krɩstʋ Yesu liu, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛcɛlɩ e-wezuu ɖɔ-yɔɔ. (1 Pɩy. 3:18) Nɛ ɖiɖiɣzinaa se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa Bibl lɔŋ tasʋʋ liu.—2 Tim. 3:​16, 17. w22.09 2 § 1-2

Koboyaɣ siŋŋ tɩkɛnɩ taa leleŋ weyi ɛyʋ hikiɣ nabʋyʋ taa yɔ. Ɛyʋ pɩzɩɣ nɛ ehiɣ koboyaɣ siŋŋ e-wezuu caɣʋ kpeekpe taa. Ɛzɩma tɩyɛ? Pʋʋ yɔɔ tɔm yɔɔdʋʋ taa, Yesu lɩzɩ pɩ-taa se: «Koboyaɣ tɩnaa kɛlɛ mba panawa se pɩpɔzʋʋ-wɛ fezuu taa wondu yɔ.» (Mat. 5:3) Yesu nawa se Yehowa Ɛsɔ lɩzɩ ɛyaa lɛ, ɛɖʋ pa-laŋa taa se pɔsɔɔlɩ siŋŋ se pɛkpɛlɩkɩɣ nɛ patɩlɩ pa-lɩzɩyʋ nɛ pɛsɛɛ-ɩ. Mbʋ payaɣ se ‘ɖe-fezuu taa wondu.’ Nɛ Yehowa kɛ «Ɛsɔ koboyaɣ tʋ» pʋyɔɔ lɛ, mba pɛsɛɣ-ɩ yɔ papɩzɩɣ nɛ pɛkɛ koboyaɣ tɩnaa ɖɔɖɔ. (1 Tim. 1:11) Ɛzɩ pɩpɔzʋʋ se ɖɩwɛɛ wɛtʋ kɩbandʋ taa ɖe-wezuu caɣʋ taa pʋcɔ nɛ ɖihiɣ koboyaɣ na? Aayɩ. Pʋʋ yɔɔ tɔm yɔɔdʋʋ taa, Yesu yɔɔdaa se «mba pɛwɛ kʋñɔwiye taa,» nɛ «mba panazɩ-wɛ siɣsiɣ wɛtʋ yɔɔ yɔ» papɩzɩɣ nɛ pɛkɛ koboyaɣ tɩnaa. (Mat. 5:​4, 10, 11) Yesu ñɩnaɣ se ɛwɩlɩ-ɖʋ se pɩtɩkɛ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ ɖe-wezuu caɣʋ taa yɔ, tɩ-cɔlɔ koboyaɣ lɩɣna; ɛlɛ ye ɖɩcɔŋnɩ ɖe-fezuu taa kɩcɛyɩm ɖeɖe nɛ ɖɩñakɩ pana se ɖɩñɔtɩnɩ Ɛsɔ yɔ, piyeki nɛ ɖihiɣ koboyaɣ.—Yak. 4:8. w22.10 6 § 1-3

Lɛɣtʋ sɩɣnɩ Krɩstʋ tʋ se ɛtɩlɩ se «wɩyɛ wɛɛ se posu, nɛ wɩyɛ wɛɛ se pɔyɔɔdɩ.» (Ekl. 3:7) Ðoŋ ɖoŋ lɛ pɔyɔɔdʋʋ ajɛɛ hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ taa se: «Yɔɔdaɣ kɛ liidiye, ɛlɛ tamɩyɛ sum kɛ sika.» Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtasɩ tɔm ndʋ yɔɔdʋʋ ɛzʋnɔ: Alɩwaatʋ natʋyʋ taa lɛ, mbʋ ɛzɩ ɖɩɩyɔɔdaa lɛ, pɩkɩlɩɣ ɖeu se ɖisu. Iyele nɛ ɖɩna kɩɖaʋ nakʋyʋ: Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ wɛ niye nɛ ɖoŋ ɖoŋ lɛ, pɔpɔzʋʋ-ɩ se ɛsɩnɩ agbaa lɛɛna nɛ acɔnɩ kala wena akatɩɣ yɔ a-ɖeɖe. Na tɔm ndʋ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ lɛlʋ yɔɔdɩ ɛ-yɔɔ yɔ. Ɛyɔɔdaa se: «Paa ɛzɩmtaa lɛ, ɛkpaɣ ɛ-tɩ nɛ eekuluu agbaa lɛɛna taa mɛsaɣ tɛɛ tɔm yɔɔ.» Ɛzʋtʋyʋ ɛnʋ ɛwɛ lɛɣtʋ; pʋyɔɔ lɛ, ɛzʋtʋyaa lalaa mba pɛwɛ ɛ-ɛgbɛyɛ taa yɔ pañaŋɩ-ɩ. Pa-taa tɛma se ɛɛkaɣ kuluu pɛ-tɛ mɛsaɣ tɛɛ tɔm yɔɔ nɛ eheyi ɛyaa lalaa. Wɛtʋ lɛɛtʋ ndʋ tɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩkɛ ɛyaa mba papɩzɩɣ nɛ pataa-wɛ liu yɔ ndʋ lɛ toovenim wɛʋ. Ɛyʋ weyi ɛwɛ toovenim yɔ, ɖɩtaɣ-ɩ liu mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩnawa se paa ɛzɩmtaa lɛ, ɛkaɣ yɔɔdʋʋ toovenim.—Efɛz. 4:25; Ebr. 13:18. w22.09 12 § 14-15

Alɩwaatʋ ndʋ lɔŋsɩnɖɛ siŋŋ «makɩ kubusi ɖoŋ habɩyɛ yɔɔ» yɔ, ɛyaa sakɩyɛ kiziɣ se paawelisiɣni-ɖɩ. (Adu. 1:20) Bibl yɔɔdʋʋ se ɛyaa tindima naadozo kiziɣni lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ. Mba yɔ: ‘mba pɛfɛyɩnɩ lɛɣtʋ yɔ,’ «woŋiyaa,» nɛ «kɩmɛlɛmɩŋ.» (Adu. 1:20)«Mba pɛfɛyɩnɩ lɛɣtʋ yɔ» mba lɛ ɛyaa mba petisiɣ tɔm ndʋ payɩ panɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ yɔ, nɛ pɩwɛ kɛlɛʋ se pepeɣzi-wɛ. (Adu. 14:15) Maɣzɩ ɛyaa miiliyɔɔwaa sakɩyɛ mba Ɛsɔ sɛtʋ agbaa ñʋndɩnaa nɛ politiki ñʋndɩnaa wɛɛ nɛ pepeɣziɣ yɔ pɔ-yɔɔ nɛ ŋna. Alɩwaatʋ ndʋ pa-taa nabɛyɛ nɩɣ se ñʋndɩnaa mba pepeɣzi-wɛ kipeɣzu yɔ lɛ, pɩcɛyɩɣ-wɛ siŋŋ. Ɛlɛ ɛyaa mba pɔ-tɔm pɔyɔɔdɩ Aduwa 1:22 taa yɔ palɩzɩɣ se powoki pɩ-yɔɔ nɛ pɛkɛ ɛyaa mba pɛfɛyɩnɩ lɛɣtʋ yɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, mbʋ pɔsɔɔlaa. (Yer. 5:31) Patɩsɔɔlɩ se patɩlɩ tɔm ndʋ Bibl yɔɔdʋʋ yɔ yaa patɩsɔɔlɩ se pɔɖɔ kɩ-paɣtʋ yɔɔ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɖɩtɩsɔɔlɩ se ɖɩmaɣzɩnɩ ɛyaa mba pa-maɣmaɣ palɩzɩɣ se paatazɩɣ nɛ patɩlɩ toovenim yɔ!—Adu. 1:32; 27:12. w22.10 19 § 5-7

Yehowa ɛgbɛyɛ ɖɔɖɔ tasɩɣ-ɖʋ lɔŋ se pɩkandɩyɩ ɖɔ-yɔɔ. Pɔtɔzʋʋ-ɖʋ ɖoŋ ɖoŋ se ɖɩcɛlɩ ɖa-kaŋgalaafu masɩ nzɩ ɖiɖiɣni labɩnʋʋ tʋmɩyɛ yɔ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa se pɩsa nɛ papɩzɩ nɛ payaa-ɖʋ alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se pala nabʋyʋ kpɛdɛyɛ yɔ. Papɩzɩɣ nɛ patasɩ-ɖʋ lɔŋ pɩlɩɩnɩ ɛzɩma ɖɩñɩnɩ ɖɩmɛlɩyɛ lone naɖɩyɛ ɖɛ-tɛ yɔ pɩ-yɔɔ, ɛzɩma ɖise nɛ ɖɩlɩɩ lone naɖɩyɛ taa yɔ nɛ ɛzɩma ɖɩla nɛ ɖɩmʋ sɩnaʋ wondu yaa ɛzɩma nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩsɩnɩ lalaa yɔ pɩ-yɔɔ. Ye ɖɩtɩɖɔ lɔŋ tasʋʋ mbʋ pɩ-yɔɔ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖʋ ɖe-wezuu nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa mba pɛwɛɛ nɛ pefeŋiɣ ɖɔ-yɔɔ yɔ pe-wezuu kaɖɛ taa. (Ebr. 13:17) Koobiya sakɩyɛ mba asɛyʋʋ yaa ñam ñam lakasɩ yeba nɛ pakʋyɩ pɛ-tɛ nɛ pɛlɛɣzɩ lone yɔ, palabɩ po-ɖoŋ ɖeɖe se wɛtʋ kɩfatʋ ndʋ tɩ-taa pɛwɛɛ yɔ tɩmalɩnɩ-wɛ nɛ papaɣzɩ teokrasɩ tʋma lɛɛ lɛɛ. Ɛzɩ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ ñɩma mba nazɩm kaayeba nɛ pamɩzɩ ɖama yɔ paalabʋ yɔ, powobi pɩ-yɔɔ nɛ «posusuu Ɛsɔ tɔm kɩbandʋ.» (Tʋma 8:4) Tɔm susuu sɩɣnɩ-wɛ nɛ pakaŋ pa-lɩmaɣza Kewiyaɣ yɔɔ, nɛ paakaŋ-yɛ wɛtʋ kaɖɛ ñɩndʋ ndʋ tɩ-taa pɛwɛɛ yɔ tɩ-yɔɔ. Mbʋ pɩlɩ pɩ-taa yɔ lɛ se pɛwɛ taa leleŋ nɛ laŋhɛzɩyɛ taa. w22.12 19 § 12-13

Ða-taa paa anɩ lɛ ɛmʋ ñɩm Yehowa ɛsɩndaa. Pʋcɔ nɛ Yesu tiyi ɛ-apostoloowaa se powolo nɛ posusi tɔm lɛ, ɛsɩnɩ-wɛ nɛ pana se pɩtɩpɔzɩ se sɔɔndʋ ɛkpa-wɛ nɛ ɛyaa mba pakaɖɩɣnɩ-wɛ yɔ. (Mat. 10:​29-31) Ɛtɩŋnɩ sumasɩ nzɩ pakɩlɩ sɩm Izrayɛɛlɩ taa yɔ sɩ-yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ-wɛ se panɩɩ tɔm ndʋ tɩ-taa; sumasɩ nzɩ payaɣ se cɩʋcɩʋnaa. Yesu alɩwaatʋ taa, sumasɩ nzɩ sɩtaawɛɛ wazaɣ siŋŋ. Ɛlɛ eheyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se: ‘Sɩ-taa kʋɖʋm ɛɛkaɣ tɔlʋʋ tataa nɛ mɩ-Caa tɩtɩlɩ.’ Nɛ ɛsɔzɩ se: «Ɩwɛ wazaɣ nɛ pɩkɩlɩ cɩʋcɩʋnaa sakɩyɛ.» Yesu tɩŋnɩ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ nɛ eyele nɛ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa taa tɛ se pa-taa paa weyi lɛ ɛmʋ ñɩm Yehowa ɛsɩndaa, nɛ pʋyɔɔ lɛ, pɩtɩpɔzɩ se pese sɔɔndʋ nazɩm. Alɩwaatʋ ndʋ Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa susaɣ tɔm tɛtʋ sɔsɔtʋ nɛ tɛtʋ cikpetu taa nɛ panaɣ cɩʋcɩʋnaa yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩtɔzaɣ-wɛ Yesu tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ payɩ ŋnaɣ sumaɣ cikpelaɣ nakɛyɛ yɔ, tɔzɩ se ŋmʋ ñɩm Yehowa ɛsɩndaa mbʋ pʋyɔɔ yɔ ña ɖɔɖɔ ‘ŋwɛ wazaɣ nɛ pɩkɩlɩ cɩʋcɩʋnaa sakɩyɛ.’ Ɛsɩɣnɩ-ŋ, pʋyɔɔ lɛ pɩtɩcɛyɩ se sɔɔndʋ ɛkpa-ŋ alɩwaatʋ ndʋ ɛyaa lalaa kaɖɩɣnɩ-ŋ yɔ. w23.03 18 § 12

Nabʋyʋ taa ɖɩkatɩɣ kala. A-taa naayɛ yɔ: Ðɔ-hɔʋ taa mba pɩzɩɣ nɛ pakaɖɩɣnɩ-ɖʋ yaa ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖilesi ɖa-tʋmɩyɛ. Kala wena ɖɩkatɩɣ yɔ, ye awɛɛ nɛ aleɖiɣ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ɖʋ ɛzɩ lidaʋ nakʋyʋ fɛyɩ yɔ nɛ pitibi-ɖʋ yɔɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ pɩtalɩɣ-ɖʋ mbʋ yɔ, Sataŋ tɩŋɩɣnɩ pɩ-yɔɔ se eyele nɛ ɖɩmaɣzɩ se Yehowa tɩsɔɔlɩ-ɖʋ. Eleeu ñɩnɩɣ se ɖɩmaɣzɩ se Yehowa nɛ ɛ-ɛgbɛyɛ pɔ-cɔlɔ ɖa-kʋñɔmɩŋ lɩɣna. Alɩwaatʋ ndʋ Izrayɛɛlɩ mba kaawɛ Ejipiti yɔ, pɩɩtalɩ pa-taa nabɛyɛ mbʋ. Kiɖe tɛɛ lɛ, paatisaa se Yehowa lɩzɩnɩ Moyizi nɛ Aarɔɔnɩ se powolo nɛ palɩzɩ-wɛ yomiye taa. (Ejl. 4:​29-31) Ɛlɛ pʋwayɩ, alɩwaatʋ ndʋ Farawɔɔ yeba nɛ wezuu caɣʋ wɛɛ-wɛ kaɖɛ nɛ pɩkɩlɩ yɔ, pakʋ Moyizi nɛ Aarɔɔnɩ pɔ-tɔm se mba yebina nɛ pɔtɔkɩ kʋñɔŋ. (Ejl. 5:​19-20) Pakʋ Ɛsɔ sɛyaa siɣsiɣ tɩnaa mba pɔ-tɔm. Pɩlabɩ pʋtɔdɩyɛ kpem! Ye ŋwɛɛ nɛ ŋkatɩɣ kaɖɛ wɛtʋ nɛ pɩkpakɩɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ yɔ, tɩmnɩ Yehowa nɛ ŋheyi-i ña-laŋɩyɛ taa tɔm nɛ ŋtaa-ɩ liu se ɛsɩɣnɩ-ŋ. w22.11 15 § 5-6

Yehowa kɛnɩ Wezuu Hayʋ nɛ ɛwɛnɩ ɖoŋ se efezi mba pasɩba yɔ. Ɛha nayʋ Eliya ɖoŋ nɛ efezi Sarfaatɩ lelu nɔɔyʋ pɩyalʋ. (1 Aw. 17:​21-23) Pʋwayɩ lɛ, Ɛsɔ sɩnɩ nayʋ Eliizee nɛ efezi Sunɛm halʋ nɔɔyʋ pɩyalʋ. (2 Aw. 4:​18-20, 34-37) Femtu ndʋ nɛ femtu lɛɛtʋ wɩlɩɣ se Yehowa wɛnɩ ɖoŋ se efezi ɛyaa mba pasɩba yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ Yesu kaawɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ, ɛwɩlaa se ɛ-Caa ha-ɩ ɖoŋ se efezi sɩɖaa. (Yoh. 11:​23-25, 43, 44) Lɛɛlɛɛyɔ lɛ, Yesu wɛ ɛsɔdaa nɛ paha-ɩ «ɖoŋ tɩŋa ɛsɔdaa nɛ tataa.» Pʋyɔɔ lɛ, ɛpɩzɩɣ nɛ eyele nɛ Bibl taa tamaɣ kanɛ kala. Tamaɣ ŋga yɔ: «Mba payɩ pɛwɛ pɩlaŋ taa yɔ» pakaɣ fem nɛ paha-wɛ waɖɛ se powolo pɩ-yɔɔ nɛ pacaɣ wezuu tam.—Mat. 28:18; Yoh. 5:​26-29. w22.12 5 § 10

Ye pekizaa se paawelisiɣni Ezekɩyɛɛlɩ yɔ, pɩwɩlɩɣ se pekizaa se paawelisiɣni Yehowa. Sɔnɔ evemiye mayaɣ taa tɔm yeba nɛ Ezekɩyɛɛlɩ taa tɛ se ye ɛyaa ikizaa se paawelisiɣni-i yɔ, pɩtɩwɩlɩ se ɛtɩla ɛ-tʋmɩyɛ camɩyɛ. Pɩtasɩ lɛ, Yehowa yeba nɛ Ezekɩyɛɛlɩ taa tɛ se alɩwaatʋ ndʋ nɩŋgbaŋʋʋ hɔm tɔm ndʋ esusaa yɔ tɩlakɩ yɔ, ɛyaa kaɣ «tɩlʋʋ se nayʋ nɔɔyʋ kaawɛ pɛ-hɛkʋ taa.» (Ezek. 2:5; 33:33) Pɩtʋʋ fɛyɩ se laŋɩyɛ hɛzʋʋ tɔm ndʋ, tɩɩha Ezekɩyɛɛlɩ ɖoŋ weyi pɩpɔzʋʋ-ɩ yɔ se ɛla ɛ-tɔm susuu tʋmɩyɛ. Ða ɖɔɖɔ ɖihikiɣ ɖoŋ kpazʋʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩnawa se Yehowa tiyini-ɖʋ se ɖisusi tɔm. Ɛɖʋ-ɖʋ hɩɖɛ nɛ ɛyaɣ-ɖʋ se ‘ɛ-aseɣɖe tɩnaa.’ (Iza. 43:10) Pɩkɛ hɩɖɛ ɖʋʋ siŋŋ! Yehowa kaaheyi Ezekɩyɛɛlɩ se: «Taase-wɛ sɔɔndʋ.» Mbʋ ɖɔɖɔ Yehowa heyiɣ-ɖʋ se: «Ɩtaase sɔɔndʋ.» (Ezek. 2:6) Ɛbɛ yɔɔ pɩtɩpɔzɩ se ɖise sɔɔndʋ mba pakaɖɩɣnɩ-ɖʋ yɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛzɩ Ezekɩyɛɛlɩ yɔ, Yehowa tiyini-ɖʋ nɛ ɛsɩɣnɩ-ɖʋ.—Iza. 44:8. w22.11 3-4 § 4-5

Sɔnɔ, ɖɩwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ siŋŋ se ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa nɛ ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖaa kɛ ɛyaa mba papɩzɩɣ nɛ pataa-wɛ liu yɔ. Koobiya abalɩñɩma siɣsiɣ tɩnaa mba, pɔcɔŋnɩ ɖɔ-yɔɔ camɩyɛ; nɛ pʋyɔɔ lɛ ɖɩsɛɣ Yehowa se ɛlabaɣ lɛ. Ɛlɛ, ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩkɛ ɛyaa mba papɩzɩɣ nɛ pataa-wɛ liu yɔ? Ðɩsɔɔlɩ ɖo-koobiya, nɛ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩtɩlɩ ɛzɩma pɩwɛɛ nɛ pɩɖɔŋ pɔ-hɔɔlʋʋ taa yɔ. Ɛlɛ, pɩwɛɛ se ɖɩkpa ɖa-tɩ nɛ ɖitaakuluu pɔ-yɔɔ mɛsaɣ tɛɛ tɔm yɔɔ. Kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ ɛgbɛyɛ taa mba nabɛyɛ yɔɔdaɣ «ɛyaa tɔm nɛ paɖʋʋ pɔ-nɔsɩ lalaa tɔm taa, [nɛ] pɔyɔɔdʋʋ mbʋ pɩ-tɔm pɩtaawɛɛ se pɔyɔɔdɩ yɔ.» (1 Tim. 5:13) Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɖɩtɩsɔɔlɩ se ɖɩla ɛzɩ paalabʋ yɔ. Ɛlɛ, ɖɩkpaɣ se nɔɔyʋ heyi-ɖʋ ɛ-yɔɔ mɛsaɣ tɛɛ tɔm natʋyʋ nɛ eheyi-ɖʋ se ɖitaaheyi lalaa tɔm ndʋ. Koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ eheyi-ɖʋ kʋdɔŋ ŋgʋ kɩwɛɛ nɛ kɩcɛyɩɣ-ɩ yɔ kɩ-yɔɔ tɔm yaa kaɖɛ lɛɛɖɛ nɖɩ ɛwɛɛ nɛ ɛkatɩɣ yɔ ɖɩ-tɔm, ɛlɛ eheyi-ɖʋ se ɖitaaheyi nɔɔyʋ. Pɩwɛɛ se ɖɩla ɛzɩ koobu ɛnʋ ɛpɔzʋʋ-ɖʋ se ɖɩla yɔ. w22.09 10 § 7-8

Ɛbɛ pɩpɔzʋʋ se ɖɩla nɛ pɩsa nɛ ɖɩpɩsɩ ɖa-maɣzɩm kɩfam, pʋ-tɔbʋʋ lɛ se ɖɩlɛɣzɩ ɛzɩma ɖɩmaɣzɩɣ yɔ? Grɛɛkɩ tɔm loyaɣ ŋga pɛɖɛzaa se «ɩpɩsɩ mɩ-maɣzɩm kɩfam» yɔ, papɩzɩɣ nɛ pɛɖɛzɩ-kɛ ɖɔɖɔ se «ɩñɔɔzɩ mɩ-maɣzɩm.» Ye mbʋ, tɔm loyaɣ ŋga, kɔ-tɔbʋʋ nɩʋ ɛɛsɩɣna se ɖɩla tʋma kɩbana naayɛ pazɩ yem. Ɛlɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩtazɩ nɛ ɖɩna ɛyʋ weyi ɖɩkɛnɩ ɖooo ɖa-taa yɔ nɛ ɖɩla lɛɣzɩtʋ ndʋ payɩ pɩpɔzʋʋ yɔ nɛ pɩsa nɛ ɖe-wezuu caɣʋ la nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Yehowa paɣtʋ nɛ ɛ-paɣtʋ kila. Pɩtɩkɛ tam kʋɖʋm ɖeke pɩpɔzʋʋ se ɖɩla mbʋ, ɛlɛ pɩpɔzʋʋ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩlakɩ mbʋ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩtalɩɣ pilim yɔ, ɖɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɖɩla mbʋ pɩkɛdɩɣnɩ Yehowa yɔ paa ɛzɩmtaa. Ɛlɛ pʋcɔ nɛ pɩtalɩ mbʋ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩñakɩ pana se ɖɔ-tɔm ɛkɛdɩnɩ Yehowa. Tɔzɩ se Roma mba 12:2 taa, Pɔɔlɩ yɔɔdaa se pɩwɛɛ se ɖɩpɩsɩ ɖa-maɣzɩm kɩfam nɛ pɩsa nɛ ɖɩtɩlɩ mbʋ Ɛsɔ sɔɔlaa se ɖɩla yɔ. Pɩtɩpɔzɩ se ɖɩha nʋmɔʋ nɛ ɛjaɖɛ kɩdɛkɛdɩyɛ ɖɩnɛ ɖɩwɛɛnɩ ɖoŋ ɖɔ-yɔɔ. Ɛlɛ kajalaɣ taa lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩtazɩ ɖa-taa nɛ ɖɩna se Ɛsɔ maɣzɩm ɖɩwɛɛ nɛ ɖiyeki se pɩwɛɛnɩ ɖoŋ ɖa-kaɖʋsɩ nɛ lɩmaɣza wena ɖɩkpakɩɣ yɔ a-yɔɔ nɛ pɩtɩkɛ ɛjaɖɛ maɣzɩm na. w23.01 8-9 § 3-4

Ɛzɩ Yehowa ɖʋʋ nesi mbʋ payɩ pɩtalɩɣ-ɖʋ yɔ pɩ-taa? Ɛzɩ eɖiyiɣ mbʋ payɩ pɩlakɩ ɖe-wezuu caɣʋ taa yɔ, se pɩsa nɛ wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ ndʋ payɩ tɩlakɩ yɔ, pɩkɛ lɩmaɣzɩyɛ kɩbanɖɛ naɖɩyɛ yɔɔ tɩlakɩ? Aayɩ, Bibl ɛɛwɩlɩɣ tɔm ndʋ. (Ekl. 8:9; 9:11) Ɛlɛ tɔm tʋnɛ ɖɩsɩma: Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ kaɖɛ naɖɩyɛ yɔ, Yehowa naɣ-ɖɩ nɛ ɛnɩɣ kubusi nzɩ ɖɩmakɩ se ɛsɩnɩ-ɖʋ yɔ. (Keɣ. 34:15; Iza. 59:1) Kɔzɩ kɔzɩ lɛ, Yehowa pɩzɩɣ ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋɩyɛ camɩyɛ kala taa. Ɛzɩma tɩyɛ? Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ Yehowa tɩŋɩɣna nɛ ɛsɩɣnɩ-ɖʋ yɔ ɩ-taa nakʋyʋ lɛ se ɛhɛzɩɣ ɖa-laŋɩyɛ nɛ ɛkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ; nɛ ɖoŋ ɖoŋ lɛ ɛlakɩ mbʋ alɩwaatʋ kɩbandʋ yɔɔ. (2 Kɔr. 1:​3, 4) Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋmaɣzɩ ñe-wezuu caɣʋ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa pɩɩpɔzaa se pasɩnɩ-ŋ nɛ pɩkɩlɩ, nɛ Yehowa hɛzɩ ña-laŋɩyɛ nɛ ɛkpazɩ-ŋ ɖoŋ yɔ tɩ-yɔɔ? Ðoŋ ɖoŋ lɛ, kaɖɛ naɖɩyɛ talɩɣ-ɖʋ nɛ pɩtɛ nɛ ɖɩmaɣzɩɣ ɖɩ-yɔɔ lɛ ɖɩnaɣ ɛzɩma Yehowa sɩnɩ-ɖʋ kaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa yɔ. w23.01 17-18 § 13-15

Tɛtɛgbɩnɛ ɖɩnɛ ɖɩnɩɣzɩnɩ tɛtɛgbɩnɛ nɖɩ ɖɩwɛnɩ ñʋŋ 7 yɔ, ɛlɛ tʋkaɣ ŋga kɛwɛ a-hɛkʋ taa yɔ lɛ se ɖɩnɛ ɖɩsɛ cɩɩɩ. Paya-ɖɩ se «tɛtɛgbɩnɛ sɩʋ kpeliɣa» nɛ pɔyɔɔdaa se ɖɩkɛ «wiyaʋ 8 ñɩnʋ.» (Natʋ 13:​14, 15; 17:​3, 8) Pɔyɔɔdaa se «wiyaʋ» ɛnʋ ɛɛwɛɛ, pʋwayɩ lɛ ɛtɩtasɩ wɛʋ, nɛ alɩwaatʋ natʋyʋ wayɩ lɛ ɛɖaɣnɩ wɛʋ. Tɔm ndʋ pɔyɔɔdaa yɔ, tɩmʋnɩ Ajɛɛ Kɩkpɛndʋʋ Ɛgbɛyɛ nɖɩ payaɣ se ONU yɔ camɩyɛ ɖeyi ɖeyi. Ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩɖʋʋ nesi ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ kewiyisi. Kajalaɣ taa lɛ, payaɣaɣ ɛgbɛyɛ nɖɩ se Société des Nations (SDN). Pʋwayɩ Caama you naalɛ ñɩŋgʋ alɩwaatʋ taa, ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩtɩtasɩ wɛʋ. Alɩwaatʋ natʋyʋ wayɩ lɛ, ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩɖaɣnɩ wɛʋ nɛ nɖɩ payaɣ sɔnɔ se ONU. Tɛtɛgbɩna ana yaa kominawaa mba, peseɣtiɣ ɛyaa se pakaɖɩnɩ Yehowa nɛ ɛ-samaɣ. Yohanɛɛsɩ yɔɔdaa se pekpeɣli «tɛtʋ kpeekpe yɔɔ awiya» Armaagedɔɔ you taa; ŋgʋ kɛnɩ «Ɛsɔ Ðoŋ Tɩŋa Tʋ tɛ kɩyakʋ sɔsɔʋ.»—Natʋ 16:​13, 14, 16. w22.05 10 § 10-11

Alɩwaatʋ ndʋ Yesu maɣmaɣ kɔm nɛ ɛpaɣzɩ kalʋʋ Masɩ Kiɖeɖesi yɔ, pɩtasɩna se ɛsɩm Masɩ camɩyɛ lɛ, ɛɛsɔɔlɩ-sɩ ɖɔɖɔ nɛ eyele nɛ sɩwɛɛnɩ ɖoŋ ɛ-lakasɩ yɔɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Tɔzɩ mbʋ pɩɩlabɩ templo taa alɩwaatʋ ndʋ Yesu kaawɛnɩ pɩnzɩ 12 ɖeke yɔ pɩ-yɔɔ. Wɩlɩyaa mba paasɩm Moyizi Paɣtʋ camɩyɛ yɔ, ‘pɩɖɩɣzɩ-wɛ nɛ Yesu tɔm taa nɩʋ lɛɣtʋ nɛ ɛ-tɔm cosuu.’ (Luka 2:​46, 47, 52) Ye ɖɩkalɩɣ Masɩ ɖoŋ ɖoŋ yɔ, ɖa ɖɔɖɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩlɩ Ɛsɔtɔm nɛ ɖɩsɔɔlɩ-tʋ. Ɛlɛ, ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖiyele nɛ tɔm ndʋ ɖɩkalɩɣ yɔ tɩwazɩ-ɖʋ nɛ pɩkɩlɩ? Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ tɔm ndʋ Yesu kaaheyi mba paasɩm Paɣtʋ camɩyɛ yɔ tɩ-taa. Ɛyaa mba, pa-taa nabɛyɛ lɛ takayɩsɩ mayaa, Farɩsɩ mba nɛ Saduki mba. Ɛsɔ sɛtʋ ñʋndɩnaa mba, pakalaɣ Masɩ ɖoŋ ɖoŋ ɛlɛ pataayeki se tɔm ndʋ pakalaɣ yɔ tɩwazɩ-wɛ. Yesu ñɩɣ niye nɩŋgbanzɩ naadozo nzɩ pɩɩwɛɛ se abalaa mba pɛkpɛzɩ nɛ pɩsa nɛ Masɩ wazɩ-wɛ nɛ pɩkɩlɩ yɔ sɩ-yɔɔ. Tɔm ndʋ eheyi-wɛ yɔ, tɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩla mbʋ piyeki se (1) ɖɩnɩɩ tɔm ndʋ ɖɩkalɩɣ yɔ tɩ-taa nɛ pɩkɩlɩ yɔ, (2) ɖihiɣ fezuu taa ñɩm nɛ pɩkɩlɩ yɔ, nɛ (3) ɖiyele nɛ Ɛsɔtɔm wɛɛnɩ ɖoŋ ɖɔ-yɔɔ nɛ pɩkɩlɩ yɔ. w23.02 8-9 § 2-3

Mbʋ pɩpɔzʋʋ se ɖikizi yɔ pɩ-taa nabʋyʋ lɛ cɛbɛlʋʋ, sʋlʋm kpaŋʋʋ, hiluu, tɔm ndʋ tɩɖʋʋ ɖɩwɩzɩyɛ yɔ tɩ-yɔɔdʋʋ, aleɣya wena a-taa palakɩ puuyaɣ lakasɩ yɔ a-cɔnʋʋ, kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ nɛ lakasɩ lɛɛsɩ nzɩ sɩnɩɣzɩnɩ mbʋ yɔ. (Keɣ. 101:3) Eleeu wɛɛ nɛ ɛñakɩ pana kaahɛzaɣ se ɛñɩnɩ nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɛtɩŋna nɛ ɛwɛɛkɩ ɖa nɛ Yehowa ɖa-taabalɩyɛ yɔ. (1 Pɩy. 5:8) Ye ɖiifeŋiɣ yɔ, Sataŋ pɩzɩɣ nɛ eɖuu ɖa-maɣzɩm nɛ ɖa-laŋɩyɛ taa ɛsɩsɛmɩyɛ, mulum lakasɩ, ɛsa naɣ naɣ, paɖɩyɛ, tɩ kpazʋʋ nɛ ɛyaa caɣnʋʋ ɖomaɣ. (Gal. 5:​19-21) Ye ɖɩtɩla nabʋyʋ kpaagbaa nɛ ɖɩlɔ lakasɩ nzɩ yɔ, sɩkaɣ wobu pɩ-yɔɔ nɛ sɩpaɣlɩɣ ɖa-taa ɛzɩ ñɩyʋʋ sɔtʋ ñɩŋgʋ paɣlʋʋ yɔ nɛ pɩkɔnɩ-ɖʋ kaɖɛ. (Yak. 1:​14, 15) Mɛsaɣ tɛɛ kpaca nakʋyʋ lɛ taabalɩyɛ kɩdɛkɛdɩyɛ ɖʋʋ. Ðɩtɔzɩ se mba ɖɩlɩzɩɣ nɛ ɖa nɛ wɛ ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩcakɩ yɔ pakaɣ wɛnʋʋ ɖoŋ siŋŋ ɖɔ-yɔɔ. (1 Kɔr. 15:33) Ye ɖɩkpaɣ ɖa-tɩ yɔ, ɖɩɩkaɣ ɖʋʋ taabalɩyɛ nɛ ɛyaa mba paaɖɔŋ Yehowa paɣtʋ nɛ ɛ-paɣtʋ kila yɔɔ yɔ. (Luka 21:34; 2 Kɔr. 6:15) Ðɩkaɣ naʋ kaɖɛ nɖɩ taabalɩyɛ nɖɩ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkɔnɩ-ɖʋ yɔ nɛ ɖɩfɛɛ-ɖɩ. w23.02 16 § 7; 17 § 10-11

Sɔɔlɩm mbʋ ŋwɛnɩ Yehowa yɔɔ yɔ pɩpaɣlaa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋkpɛlɩkɩ ɛ-yɔɔ tɔm nɛ pɩkɩlɩ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se ŋsɔɔlaa se ŋñɔtɩnɩ-ɩ kpam lɛɛlɛɛyɔ nɛ pɩkɩlɩ; nɛ ŋsɔɔlaa se ŋla mbʋ pɩkpaɣ nɛ pɩɖɛɛ tam. Nɛ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla mbʋ. Eseɣtiɣ-ŋ nɛ nɔɔ kɩbaŋa se ŋyele nɛ ɛ-taa la leleŋ. (Adu. 23:​15, 16) Pɩtasɩna se ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtɩŋnɩ ñɔ-yɔɔdaɣ yɔɔ nɛ ŋla mbʋ lɛ, ŋpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ŋtɩŋnɩ ña-lakasɩ yɔɔ nɛ ŋla mbʋ. Ɛzɩma ŋcakɩ wezuu yɔ mbʋ kaɣnɩ wɩlʋʋ se ŋsɔɔlɩ Yehowa siŋŋ. Kaɖʋwa ŋga ŋpɩzɩɣ nɛ ŋɖʋ ña-tɩ ñe-wezuu caɣʋ taa nɛ kakpaɖɩ ɖeu yɔ ŋga lɛ. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋwɩlɩ Yehowa se ŋsɔɔlɩ-ɩ? Kajalaɣ taa lɛ, la ŋgee adɩma naayɛ nɛ ŋha ña-tɩ Ɛsɔ toovenim tʋ. (Keɣ. 40:8) Pʋwayɩ lɛ, ha ña-tɩ nɛ pamɩyɩsɩ-ŋ lɩm nɛ ŋwɩlɩ ɛyaa ɛsɩndaa se ŋha ña-tɩ Ɛsɔ. Ña-lɩm mɩyɩsʋʋ kɛ taa leleŋ alɩwaatʋ, nɛ alɩwaatʋ ndʋ, tɩ-tɔm cɛyɩ ñe-wezuu caɣʋ taa. Ŋpaɣzɩ wezuu kɩfalʋʋ caɣʋ, pɩtɩkɛ ñɔ-sɔɔlɩm ŋlakɩ, ɛlɛ Yehowa ñɩmbʋ ŋlakɩ. (Roma 14:8; 1 Pɩy. 4:​1, 2) Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlakɩ-ŋ ɛzɩ pɩkɛ lɩmaɣzɩyɛ sɔsɔɖɛ naɖɩyɛ pɩwɛɛ se ŋkpaɣ yɔ, nɛ pɩkɛ toovenim. Ɛlɛ pɩhaɣ-ŋ waɖɛ se ŋcaɣ wezuu ŋgʋ kɩkpaɖɩ ɖeu siŋŋ yɔ. w23.03 5-6 § 14-15