Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa ñɩkɩɣ ɛyaa yɔɔ se pɛlɛɣzɩ pɛ-Ɛsɔ sɛtʋ agbaa na?
Aayɩ, ɖɩɩlakɩ mbʋ. Ðɩyɔɔdɩ ɖa-takayaɣ kɩcɛyaɣ Feŋuu Tilimiye taa se: “Pɩfɛyɩ ɖeu se pañɩɣ ɛyaa yɔ se palɩɩ pɛ-Ɛsɔ sɛtʋ agbaa taa.”a Lɩmaɣza wena akɔŋ yɔ, a-yɔɔ ɖɩɩñɩkɩɣ ɛyaa yɔ:
Yesu taañɩɣ ɛyaa yɔɔ se petisi ɛ-wɩlɩtʋ yɔɔ. Eeɖiɣzinaa se ɛyaa pazɩ yem kaɣnɩ tisuu ɛ-tɔm yɔɔ. (Maatiyee 7:13, 14) Alɩwaatʋ ndʋ ɛɛyɔɔdɩ tɔm natʋyʋ nɛ putuuli ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa nabɛyɛ nɛ paɖʋ se pɛɖɛɣ yɔ, ɛtɩkpa-wɛ nɛ ɖoŋ se pacaɣ, ɛlɛ eyebi-wɛ nɛ pɛɖɛɛ.—Yohanɛɛsɩ 6:60-62, 66-68.
Yesu wɩlɩ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se pataañɩɣ ɛyaa lalaa yɔɔ se petisi pɔ-tɔm yɔɔ. Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa taañakɩ pana se pakpa ɛyaa nɛ ɖoŋ se petisi Kewiyaɣ tɔm kɩbandʋ yɔɔ, ɛlɛ mba pɔsɔɔlaa se pewelisi tɔm ndʋ yɔ, mba pañɩnaɣ.—Maatiyee 10:7, 11-14.
Ye pañɩɣ ɛyʋ nɔɔyʋ yɔɔ pʋcɔ nɛ ɛlɛɣzɩ ɛ-laŋɩyɛ yɔ, pɩkɛnɩ pana ñaɣʋ falaa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Ɛsɔ sɛtʋ ndʋ tɩlɩɣnɩ ɛyʋ laŋɩyɛ taa yɔ, ndʋ Ɛsɔ sɔɔlaa.—Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 6:4, 5; Maatiyee 22:37, 38.
Ðɩkpaɣ ɛyaa nɛ ɖoŋ se pasʋʋ ɖɛ-ɛgbɛyɛ taa?
Pɩkɛ toovenim se ɖisusuu ɛyaa Ɛsɔtɔm, “puwolo pɩtalɩ tɛtʋ kamaɣ yɔɔ,” nɛ ɖɩlakɩ mbʋ kpaɣ ɖɩɣa nɛ ŋwolo ɖɩɣa nɛ samaɣ taa, ɛzɩ Bibl yɔɔdʋʋ yɔ. (Tʋma Labʋ 1:8; 10:42; 20:20) Nabʋyʋ taa, pasʋkɩ ɖa-ñʋʋ taa tɔm ɛzɩ paalabʋ kajalaɣ Krɩstʋ mba yɔ se ɖɩmaɣnɩ paɣtʋ yɔɔ nɛ ɖɩñɩkɩɣ ɛyaa yɔ se pamʋ ɖɔ-tɔm. (Tʋma Labʋ 18:12, 13) Ɛlɛ, tɔm ndʋ tɩtɩkɛ toovenim. Ðɩɩñɩkɩɣ ɛyaa yɔɔ se petisi mbʋ pɩ-yɔɔ ɖitisiɣ yɔ. Ɛlɛ ɖɩnawa se paa ɛyʋ weyi lɛ, pɩwɛɛ se paha-ɩ waɖɛ nɛ ɛtɩlɩ toovenim nɛ ɛsɛtɩ ɛ-tɩ tɔm.
Ðɩɩkpaɣ ɛyaa nɛ ɖoŋ se pɔkɔɔ ɖɛ-ɛgbɛyɛ taa nɛ ɖɩɩtɩŋɩɣnɩ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ yɔɔ nɛ ɖɩlakɩ politiki yaa ɖɩhaɣ ɛyaa tomnaɣ yɔɔ wondu natʋyʋ se ɖɩtɩŋnɩ pɩ-yɔɔ nɛ ɖihiɣ ɛyaa kɩfama ɖɛ-ɛgbɛyɛ taa. Ðɩwɛ ndɩ nɛ ɛyaa mba pɔtɔŋ se pɛkɛ Krɩstʋ mba, ɛlɛ pekiziɣ se paaɖʋʋ hɩɖɛ Krɩstʋ nɛ palakɩ lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ nzɩ yɔ.b
Ɛzɩ ɛyʋ wɛnɩ waɖɛ se ɛlɛɣzɩ ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ ɛgbɛyɛ na?
Nayʋ Abraham kizi ɛ-hɔʋ taa mba Ɛsɔ sɛtʋ
Ɛɛɛ, Bibl wɩlɩɣ se ɛyʋ wɛnɩ waɖɛ se ɛlɛɣzɩ Ɛsɔ sɛtʋ ɛgbɛyɛ. Kɩyɔɔdɩ ɛyaa sakɩyɛ mba pekizaa se paalakɩ Ɛsɔ sɛtʋ ndʋ pɔ-hɔʋ taa mba lakaɣ yɔ pɔ-tɔm; nɛ kɩwɩlɩ se pa-maɣmaɣ pɔ-sɔɔlɩm palɩzɩnaa se pɛsɛɣ Ɛsɔ toovenim tʋ. Abraham, Ruti, Atɛɛnɩ mba nabɛyɛ, nɛ apostoloo Pɔɔlɩ pɛkɛ ɛyaa mba paha kɩɖaʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa yɔ pa-taa nabɛyɛ. (Yozuwee 24:2; Ruti 1:14-16; Tʋma Labʋ 17:22, 30-34; Galaatii 1:14, 23) Bibl wɩlɩɣ ɖɔɖɔ se ɛyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛla kɩmɛlɛndʋ nɛ ɛkpaɣ lɩmaɣza nɛ ekizi Ɛsɔ sɛtʋ ndʋ Ɛsɔ sɔɔlaa yɔ.—1 Yohanɛɛsɩ 2:19.
Ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ ɛyʋ waɖɛ paɣtʋ takayaɣ (La Déclaration universelle des droits de l’homme) tisiɣ se ɛyʋ wɛnɩ waɖɛ se ɛlɛɣzɩ ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ ɛgbɛyɛ. Waɖɛ nɖɩ ajɛɛ kɩgbɛndʋʋ ɛgbɛyɛ (ONU) yaɣ se, “ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ ɛyʋ waɖɛ paɣtʋ tigiɖe.” Takayaɣ ŋga, kɔyɔɔdaa se paa ɛyʋ weyi lɛ, “ɛwɛnɩ waɖɛ se ɛlɛɣzɩ ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ ɛgbɛyɛ nɛ e-tisuu” nɛ ɛwɛnɩ waɖɛ ɖɔɖɔ se, “ɛñɩnɩ nɛ ɛnɩɩ tɔm natʋyʋ taa, ewelisini ɛyaa lalaa, nɛ eheyi ndʋ ɛwɛna yɔ ɛyaa lalaa” paa tɩtɩɩkɛ Ɛsɔ sɛtʋ tɔm yɔ.c Ɛlɛ wala ana añɩkɩɣ ɛyʋ yɔɔ se ɛña waɖɛ nɖɩ ɛyaa lalaa wɛna se pɔɖɔkɩ pe-tisuu kpam yɔ yaa pekizi tɔm ndʋ tɩtɩkɛdɩnɩ-wɛ yɔ.
Ye ɛyʋ ɛlɛɣzɩ ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ ɛgbɛyɛ yɔ pɩwɩlɩɣ se enim ɛ-hɔʋ taa mba sɔnzɩ na?
Toovenim taa lɛ, pɩtɩkɛ mbʋ. Bibl sazɩɣ-ɖʋ se ɖɩña ɛyaa tɩŋa, paa Ɛsɔ sɛtʋ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa patɩɩwɛɛ yɔ. (1 Pɩyɛɛrɩ 2:17) Pɩtasɩ lɛ, Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa ɖɔŋ paɣtʋ ndʋ tɩtɔŋ se ɛyʋ ɛña ɛ-lʋlɩyaa yɔ tɩ-yɔɔ, paa tisuu mbʋ patɩɩwɛna yɔ.—Efɛɛzɩ 6:2, 3.
Ɛlɛ pɩtɩkɛ ɛyaa tɩŋa tisiɣni Bibl tɔm yɔɔ. Sambii ɛjaɖɛ taa halʋ nɔɔyʋ yɔɔdaa se: “Me-egeetiye taa lɛ, ye ɛyʋ ɛlɛɣzɩ Ɛsɔ sɛtʋ ɛgbɛyɛ yɔ, . . . pamaɣzɩɣ se ɛlɔ ɛ-hɔʋ nɛ e-egeetiye taa mba nɛ ɛlɩɩ pa-wayɩ.” Halʋ ɛnʋ ɛ-maɣmaɣ ɛɛkatɩ wɛtʋ ndʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛɛkɛ pɩɣa pelaɣ yɔ. Ɛ nɛ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa papaɣzɩ Bibl kpɛlɩkʋʋ nɛ pitileɖi lɛ, ɛkpaɣ lɩmaɣza se ɛlɛɣzɩɣ Ɛsɔ sɛtʋ ɛgbɛyɛ. Ɛyɔɔdaa se: “Ma-lʋlɩyaa heyaɣ-m kaahɛzaɣ se mba taa fɛyɩnɩ-m nɛ leleŋ kpem, se mɛwɛɛ manɖʋʋ-wɛ fɛyɛ. Pɩɩlabɩ-m kaɖɛ kpem, mbʋ pʋyɔɔ yɔ maasɔɔlɩ kpem se mɔn-tɔm ɛkɛdɩnɩ ma-lʋlɩyaa. . . . Ɛzɩma mɔnsɔɔlaa se mɛwɛɣ siɣsiɣ Yehowa ɛsɩndaa nɛ pɩkɩlɩ Ɛsɔ sɛtʋ sɔnzɩ nasɩyɩ yɔ, pɩtɩwɩlɩ se mɛwɛɛ mɔlɔʋ mɔ-hɔʋ taa mba kɩlɔʋ.”d
a Kalɩ La Tour de Garde, 1er janvier 2002, hɔɔlʋʋ 12, tayʋʋ 15.
b Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Pɩnaɣ 785 taa Charlemagne ñɩɣ niye paɣtʋ natʋyʋ yɔɔ se ye Sakɩsɔɔ tʋ nɔɔyʋ ekizaa se pataamɩyɩsɩ-ɩ lɩm nɛ ɛpɩsɩ Krɩstʋ tʋ yɔ, pakʋ-ɩ. Pɩtasɩ lɛ, sɔɔjanaa mba poyowaɣni ɖama Roma Kewiyaɣ Kiɖeɖeɣa taa yɔ, paɖʋ laŋhɛzɩyɛ ɛgbɛyɛ nɖɩ Augsburg tɛtʋ taa pɩnaɣ 1555 taa yɔ, pɔyɔɔdɩ ɖɩ-taa se pɩwɛɛ se paa Roma Kewiyaɣ taa egeetiye nɖɩ lɛ, ɖɩ-ñʋʋdʋ ɛkɛ Roma Katooliki tʋ yaa Luther tʋ, nɛ ɛyaa mba pa-tɩŋa payɩ ɛkɛ pa-ñʋʋdʋ yɔ, pɩkɛnɩ-wɛ kɩjɛyʋʋ se pasʋʋ ñʋʋdʋ Ɛsɔ sɛtʋ ɛgbɛyɛ taa. Nɛ ɛyaa mba pekiziɣ se paasʋʋ ñʋʋdʋ Ɛsɔ sɛtʋ ɛgbɛyɛ taa yɔ, pɩɩpɔzaa se palɩɩ tɛtʋ taa.
c Paɣtʋ ndʋ tɩ-ɖɔndɩ wɛ Charte africaine des droits de l’homme et des peuples, la Déclaration américaine des droits et des devoirs de l’homme, la Charte arabe des droits de l’homme paɣtʋ ndʋ palɩzɩ 2004 taa yɔ, la Déclaration des droits humains de l’ASEAN (Association des nations d’Asie du Sud-Est), la Convention européenne des droits de l’homme nɛ le Pacte international relatif aux droits civils et politiques taa. Ɛlɛ, halɩ ajɛɛ wena alɩzɩ paɣtʋ ndʋ yɔ, a-taa lɛ, ɛzɩma aɖɔŋ tɩ-yɔɔ yɔ pɩwɛ ndɩ ndɩ
d Bibl taa lɛ, Ɛsɔ toovenim tʋ hɩɖɛ lɛ Yehowa.