Ɛbɛ lɩm mɩyɩsʋʋ kɛnaa?

Bibl tɔm cosuu

Alɩwaatʋ ndʋ pamɩyɩsɩɣ ɛyʋ lɩm yɔ pɩwɛɛ se petisi e-tomnaɣ tɩŋa lɩm tɛɛ.a Pɔyɔɔdɩ lɩm mɩyɩsʋʋ tɔm tam sakɩyɛ Bibl taa. (Tʋma Labʋ 2:41) Ɛyaa mba Bibl yɔɔdʋʋ se pamɩyɩsɩ lɩm yɔ pa-taa lɛlʋ lɛ Yesu; pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm Yɔɔrdaŋ Pɔɔ taa. (Maatiyee 3:13, 16) Pɩnzɩ sakɩyɛ pʋwayɩ lɛ, pamɩyɩsɩ lɩm Etiyoopii abalʋ nɔɔyʋ «lɩm nabʋyʋ» taa, pɩɩñɔtɩnɩ habɩyɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ ɛɖɔŋaɣ yɔ.—Tʋma Labʋ 8:36-40.

Yesu wɩlaa se pɩcɛyaa se pamɩyɩsɩ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa lɩm. (Maatiyee 28:19, 20) Apostoloo Pɩyɛɛrɩ ñɩɣ niye wɩlɩtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ ɖɔɖɔ.—1 Pɩyɛɛrɩ 3:21.

Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa

• Lɩm mɩyɩsʋʋ tɔbʋʋ lɛ suwe?

• Suwe Bibl yɔɔdʋʋ piya lɩm mɩyɩsʋʋ yaa hɩla haʋ ɛyaa alɩwaatʋ ndʋ pamɩyɩsɩɣ-wɛ lɩm yɔ pɩ-yɔɔ?

• Pɔyɔɔdʋʋ se pamɩyɩsɩ ɛyʋ lɩm Caa, Pɩyalʋ, nɛ fezuu kiɖeɖeu hɩɖɛ taa yɔ pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe?

• Ɛzɩ pɩkɛ kɩwɛɛkɩm se paɖaɣnɩ ɛyʋ lɩm mɩyɩsʋʋ na?

• Bibl yɔɔdʋʋ mɩyɩsʋʋ lɛɛbʋ tɔm ɖɔɖɔ

• Lɩmaɣza wena ɛyaa wɛnɩ Krɩstʋ mba lɩm mɩyɩsʋʋ yɔɔ nɛ atɩtʋʋzɩ yɔ

Lɩm mɩyɩsʋʋ tɔbʋʋ lɛ suwe?

Lɩm mɩyɩsʋʋ kɛnɩ mbʋ ɛyʋ lakɩ se ɛwɩlɩ ɛyaa lalaa se ekpiɖi ɛ-kɩwɛɛkɩm yɔɔ nɛ eɖuuni Ɛsɔ se ɛlakɩ ɛ-sɔɔlɩm yɔ. Pɩwɩlɩɣ ɖɔɖɔ se weyi pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm yɔ, eɖuki se ɛñaŋ Ɛsɔ nɛ Yesu e-wezuu caɣʋ hɔɔlɩŋ tɩŋa taa. Ɛyaa mba pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm yɔ papaɣzɩɣ ɖɔm wezuu maatɛŋ nʋmɔʋ taa.

Lɩm mɩyɩsʋʋ wɩlɩɣ se ɛyʋ lɛɣzɩ e-wezuu caɣʋ. Ɛzɩma tɩyɛ? Bibl kpaɣ lɩm mɩyɩsʋʋ nɛ kɩmaɣzɩnɩ pimtu. (Roma mba 6:4; Koloosi mba 2:12) Alɩwaatʋ ndʋ petisiɣ weyi pamɩyɩsɩɣ lɩm yɔ e-tomnaɣ tɩŋa lɩm tɛɛ yɔ, pɩwɩlɩɣ se epim wezuu ŋgʋ ɛcakaɣ ɖooo lɛ yɔ. Palɩzɩɣ-ɩ nɛ lɩm tɛɛ lɛ ɛwɩlɩɣ se ɛpɩsɩ Krɩstʋ tʋ nɛ ɛpaɣzɩɣ wezuu kɩfalʋʋ caɣʋ.

Suwe Bibl yɔɔdʋʋ piya lɩm mɩyɩsʋʋ yaa hɩla haʋ ɛyaa alɩwaatʋ ndʋ pamɩyɩsɩɣ-wɛ lɩm yɔ pɩ-yɔɔ?

Bibl tɩyɔɔdɩ «hɩla haʋ ɛyaa alɩwaatʋ ndʋ pamɩyɩsɩɣ-wɛ lɩm»b yɔ pɩ-tɔm. Kɩtɩyɔɔdɩ ɖɔɖɔ se pɩwɛɛ se pamɩyɩsɩ piya lɩm.

Piya lɩm mɩyɩsʋʋ ɛɛlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Bibl wɩlɩtʋ. Bibl wɩlɩɣ se ɛyʋ weyi ɛsɔɔlaa se pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm yɔ, pɩwɛɛ se ɛkpɛzɩ nɩŋgbanzɩ nasɩyɩ. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ. Pɩpɔzʋʋ se ɛnɩɩ Bibl taa kajalaɣ wɩlɩtʋ taa nɛ ɛcaɣ wezuu nɛ pɩla nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ wɩlɩtʋ ndʋ. Pɩpɔzʋʋ se ekpiɖi ɛ-kɩwɛɛkɩm yɔɔ. Pɩpɔzʋʋ se ɛtɩŋnɩ adɩma naayɛ yɔɔ nɛ eɖuuni Ɛsɔ se ɛha-ɩ e-wezuu kpeekpe. (Tʋma Labʋ 2:38, 41; 8:12) Piya ɩɩpɩzɩɣ nɛ sɩkpɛzɩ nɩŋgbanzɩ nzɩ.

Pɔyɔɔdʋʋ se pamɩyɩsɩ ɛyʋ lɩm Caa, Pɩyalʋ, nɛ fezuu kiɖeɖeu hɩɖɛ taa yɔ pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe?

Yesu ɖʋ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa paɣtʋ se: «Ɩla . . tɔmkpɛlɩkɩyaa, ɩmɩyɩsɩ-wɛ lɩm Caa nɛ Pɩyalʋ nɛ fezuu kiɖeɖeu pa-hɩɖɛ taa, ɩwɩlɩ-wɛ nɛ pɔɖɔ tɔm ndʋ payɩ mawɩlɩ-mɩ yɔ tɩ-yɔɔ.» (Maatiyee 28:19, 20) «Pa-hɩɖɛ taa» wɩlɩɣ se weyi pamɩyɩsɩɣ-ɩ lɩm yɔ etisiɣ ɖoŋ nɛ lone nɖɩ Caa nɛ Pɩyalʋ pɛwɛna yɔ ɖɩ-yɔɔ, nɛ ɛsɩm ɖɔɖɔ tʋmɩyɛ nɖɩ fezuu kiɖeɖeu lakɩ yɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ. Apostoloo Pɩyɛɛrɩ heyi abalʋ nɔɔyʋ, weyi paalʋlɩ-ɩ kaakalaɣ yɔ se: «Yesu Krɩstʋ Nazarɛɛtɩ tʋ hɩɖɛ taa lɛ, meheyiɣ-ŋ se, ɖɔ!» (Tʋma Labʋ 3:6) Pɩyɛɛrɩ tɔm ndʋ tɩ-taa nɩʋ wɛ kpayɩ kpayɩ; tɩwɩlɩɣ se eɖiɣzinaa se Yesu Krɩstʋ ɖoŋ taa ɛwa abalʋ ɛnʋ.

• Pɔyɔɔdʋʋ se «Caa» yɔ, pɩwɩlɩɣ Ɛsɔ Yehowa.c Yehowa kɛnɩ ɖa-Lɩzɩyʋ, ɛnʋ haɣnɩ wezuu, ɛnʋ kɛnɩ Ɛsɔ Kɩlɩm, pʋyɔɔ lɛ ɛnʋ kɛnɩ Ðoŋ Tɩŋa Tʋ.

• Pɔyɔɔdʋʋ se «Pɩyalʋ» yɔ, pɩwɩlɩɣ Yesu Krɩstʋ weyi ɛkpaɣ e-wezuu nɛ ɛlaa ɖɔ-yɔɔ yɔ. (Roma mba 6:23) Pʋcɔ nɛ ɖihiɣ ñʋʋ yabʋ lɛ pɩwɛɛ se ɖɩtɩlɩ tʋmɩyɛ nɖɩ Yesu lakɩ tamaɣ ŋga Ɛsɔ wɛnɩ ɛyaa yɔɔ yɔ ka-taa yɔ nɛ ɖɩwɛɛnɩ ɛsɩmɩyɛ ɖɩ-yɔɔ.—Yohanɛɛsɩ 14:6; 20:31; Tʋma Labʋ 4:8-12.

• Pɔyɔɔdʋʋ se «fezuu kiɖeɖeu» yɔ, pɩwɩlɩɣ ɖoŋ weyi Ɛsɔ lakɩnɩ tʋmɩyɛ yɔ.d Ɛsɔ tɩŋnɩ e-fezuu kiɖeɖeu yɔɔ nɛ ɛlɩzɩ wondu, ɛha wezuu, ɛcɛlɩ ɛ-tɔm nayaa nɛ ɛyaa lalaa, nɛ ɛha-wɛ ɖoŋ nɛ pala ɛ-sɔɔlɩm. (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 1:2; Yɔɔb 33:4; Roma mba 15:18, 19) Ɛsɔ tɩŋnɩ ɖɔɖɔ fezuu kiɖeɖeu yɔɔ nɛ eɖiyi Bibl mayaa nɛ pama ɛ-lɩmaɣza.—2 Pɩyɛɛrɩ 1:21.

Ɛzɩ pɩkɛ kɩwɛɛkɩm se paɖaɣnɩ ɛyʋ lɩm mɩyɩsʋʋ na?

Ɛyaa sakɩyɛ lɛɣzɩ Ɛsɔ sɛtʋ ɛgbɛyɛ. Ɛlɛ ye paamɩyɩsɩ-wɛ lɩm pɛ-ɛgbɛyɛ kɩbɩnɖɛ taa, ɛzɩ pɩwɛɛ se paɖaɣnɩ-wɛ lɩm mɩyɩsʋʋ kɩfaɖɛ taa? Ɛzɩ pɩkɛnɩ kɩwɛɛkɩm ye paɖaɣnɩ-wɛ mɩyɩsʋʋ lɩm yɔ? Nabɛyɛ cosuu se ɛɛɛ; nɛ pʋtɔma yɔ palakɩnɩ tʋmɩyɛ Efɛɛzɩ mba 4:5 se pañɩɣnɩ niye pɔ-tɔm cosuu yɔɔ. Ðɩkalɩɣ peeɖe se: «Kɩbaɣlʋ kʋɖʋm, tisuu kʋɖʋmʋm, lɩm mɩyɩsʋʋ kʋɖʋmʋm.» Ɛlɛ mayaɣ ŋga kaawɩlɩɣ se paapɩzɩɣ nɛ paɖaɣnɩ ɛyʋ lɩm mɩyɩsʋʋ. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩyɔɔdʋʋ mbʋ?

Tɔm ndʋ tɩcɔ mayaɣ ŋga nɛ tɩta yɔ. Tɔm ndʋ tɩcɔ Efɛɛzɩ mba 4:5 nɛ tɩta yɔ, tɩwɩlɩɣ se Pɔɔlɩ kaawɛɛ nɛ ɛñɩkɩɣ niye se pɩpɔzʋʋ se toovenim Krɩstʋ mba ɩwɛɛnɩ tisuu kʋɖʋmʋm. (Efɛɛzɩ mba 4:5, 1-3, 16) Pɩsa nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga kɛwɛɛ lɛ pɩwɛɛ se pa-tɩŋa patɩŋ Kɩbaɣlʋ kʋɖʋm Yesu Krɩstʋ, pɛwɛɛnɩ tisuu kʋɖʋmʋm, yaa pɛwɛɛnɩ tɔm ndʋ Bibl wɩlɩɣ yɔ tɩ-taa nɩʋ kʋɖʋmʋm; nɛ pɛkpɛzɩ nɩŋgbanzɩ kʋɖʋmsɩ nzɩ pɩpɔzʋʋ se ɛyʋ ɛkpɛzɩ nɛ pʋcɔ nɛ pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm yɔ.

Apostoloo Pɔɔlɩ seɣti nabɛyɛ mba paatɛm-wɛ lɩm mɩyɩsʋʋ yɔ se peyele nɛ paɖaɣnɩ-wɛ lɩm mɩyɩsʋʋ. Eseɣti-wɛ se pala mbʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ pataanɩɩ Krɩstʋ mba wɩlɩtʋ taa camɩyɛ pʋcɔ nɛ pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm kajalaɣ ɖeɖe.—Tʋma Labʋ 19:1-5.

Lɩm mɩyɩsʋʋ mbʋ pɩmʋnɩ Ɛsɔ ɛsɩndaa yɔ. Pʋcɔ nɛ nɔɔyʋ lɩm mɩyɩsʋʋ kɛdɩnɩ Ɛsɔ lɛ, pɩwɛɛ se Bibl taa toovenim tɛ sɩmtʋ siŋŋ etuyini-i nɛ eyele nɛ pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm. (1 Timootee 2:3, 4) Ye Ɛsɔ sɛtʋ agbaa wɩlɩtʋ ndʋ tɩkaɖɩɣnɩ Bibl wɩlɩtʋ yɔ ndʋ ɛɛsɩma nɛ pituyi-i nɛ eyele nɛ pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm yɔ, ɛ-lɩm mɩyɩsʋʋ mbʋ pɩɩkɛdɩɣnɩ Ɛsɔ. (Yohanɛɛsɩ 4:23, 24) Ɛyʋ ɛnʋ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛmaɣzɩ se ɛwɛɛ nɛ ɛlakɩ mbʋ pɩtʋʋzaa yɔ ɛlɛ ɛ-lɩm mɩyɩsʋʋ mbʋ pɩɩlakɩ «nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ toovenim sɩmtʋ.» (Roma mba 10:2) Pʋcɔ nɛ ɛ-tɔm kɛdɩnɩ Ɛsɔ lɛ, pɩwɛɛ se ɛkpɛlɩkɩ Bibl taa toovenim tɔm, ɛlabɩnɩ-tʋ tʋmɩyɛ e-wezuu caɣʋ taa, ɛha ɛ-tɩ Ɛsɔ nɛ eyele nɛ paɖaɣnɩ-ɩ mɩyɩsʋʋ lɩm. Ye mbʋ pɩɖɔma nɛ paɖaɣnɩ-ɩ lɩm mɩyɩsʋʋ yɔ, ɛ-lɩm mɩyɩsʋʋ tɩkɛ kɩwɛɛkɩm. Toovenim taa lɛ mbʋ pɩwɛɛ se ɛla.

Bibl yɔɔdʋʋ mɩyɩsʋʋ lɛɛbʋ tɔm ɖɔɖɔ

Bibl yɔɔdʋʋ mɩyɩsʋʋ lɛɛbʋ tɔm nɛ pʋ-tɔbʋʋ nɩʋ wɛ ndɩ nɛ pamɩyɩsʋʋ Krɩstʋ wayɩ tɩŋɩyaa lɩm maɣmaɣ taa yɔ. Iyele nɛ ɖɩna kɩɖaŋ nɩɩyɩ.

Lɩm mɩyɩsʋʋ mbʋ Yohanɛɛsɩ Lɩm Mɩyɩsɩyʋ laba yɔ.e Yohanɛɛsɩ mɩyɩsɩ lɩm Yuuda mba nɛ mba papɩsɩ Yuuda mba nɛ palakɩ pɔ-sɔnzɩ yɔ nɛ pɩwɩlɩ se pekpiɖi ɛzɩma pamanɩ Moyizi Paɣtʋ yɔɔ yɔ pɩ-yɔɔ. Yohanɛɛsɩ Lɩm Mɩyɩsʋʋ sɩnɩ ɛyaa nɛ patɩlɩ se Yesu Nazarɛɛtɩ tʋ kɛnɩ Mesiya nɛ petisi ɛ-yɔɔ.—Luka 1:13-17; 3:2, 3; Tʋma Labʋ 19:4.

Yesu maɣmaɣ lɩm mɩyɩsʋʋ. Yohanɛɛsɩ Lɩm Mɩyɩsɩyʋ mɩyɩsɩ Yesu lɩm nɛ lɩm mɩyɩsʋʋ mbʋ pɩɩwɛ ŋgee. Yesu talɩ pilim nɛ ɛtɩla kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ. (1 Pɩyɛɛrɩ 2:21, 22) Pʋyɔɔ lɛ ɛ-lɩm mɩyɩsʋʋ taakɛnɩ kɩwɛɛkɩm yɔɔ kpiɖuu yaa «ɛhʋyɛ kɩbanɖɛ pɔzʋʋ Ɛsɔ.» (1 Pɩyɛɛrɩ 3:21) Ɛlɛ ɛ-lɩm mɩyɩsʋʋ wɩlɩɣ se ɛha ɛ-tɩ Ɛsɔ se ɛla ɛ-sɔɔlɩm ɛzɩ paayɔɔdʋʋ se Mesiya yaa Krɩstʋ kaɣ labʋ yɔ. Ɛsɔ sɔɔlɩm mbʋ pɩwɛɛ se ɛla yɔ pɩ-taa lɛɛbʋ lɛ se ɛkpaɣ e-wezuu nɛ ɛlaa ɖɔ-yɔɔ.—Ebree mba 10:7-10.

Mɩyɩsʋʋ fezuu kiɖeɖeu taa. Yohanɛɛsɩ Lɩm Mɩyɩsɩyʋ nɛ Yesu Krɩstʋ pa-naalɛ pɔyɔɔdaa se pamɩyɩsɩɣ ɛyaa fezuu kiɖeɖeu taa. (Maatiyee 3:11; Luka 3:16; Tʋma Labʋ 1:1-5) Mɩyɩsʋʋ mbʋ pɩwɛ ndɩ nɛ pamɩyɩsʋʋ ɛyʋ lɩm fezuu kiɖeɖeu hɩɖɛ taa yɔ. (Maatiyee 28:19) Ɛzɩma tɩyɛ?

Yesu wayɩ tɩŋɩyaa pazɩ yem pamɩyɩsɩɣ fezuu kiɖeɖeu taa. Pata-wɛ num nɛ fezuu kiɖeɖeu mbʋ pʋyɔɔ yɔ palɩzɩ-wɛ se pakpaɣ ɛsɔdaa nɛ pɛkɛ awiya nɛ cɔjɔnaa nɛ pa nɛ Krɩstʋ peɖiyi tɛtʋ.f (1 Pɩyɛɛrɩ 1:3, 4; Natʋ 5:9, 10) Pakaɣ tɔɔʋ kewiyitu Yesu wayɩ tɩŋɩyaa miiliyɔɔwaa sakɩyɛ mba pɛwɛnɩ lidaʋ se pakaɣ caɣʋ wezuu maatɛŋ tɛtʋ yɔɔ yɔ pɔ-yɔɔ.—Maatiyee 5:5; Luka 23:43.

Mɩyɩsʋʋ Krɩstʋ Yesu taa nɛ ɛ-sɩm taa. Mba pamɩyɩsɩ-wɛ fezuu kiɖeɖeu taa yɔ ‘pamɩyɩsɩ-wɛ ɖɔɖɔ Krɩstʋ Yesu taa.’ (Roma mba 6:3) Yesu wayɩ tɩŋɩyaa mba pata-wɛ num nɛ pa nɛ ɩ pakaɣ tɔɔʋ kewiyitu ɛsɔdaa yɔ mba pamɩyɩsɩɣ mbʋ. Pamɩyɩsɩɣ-wɛ Yesu taa lɛ, papɩsɩɣ ɛ-ɛgbɛyɛ nɖɩ pata num yɔ ɖɩ-taa mba. Ɛnʋ kɛnɩ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-Ñʋʋ nɛ mba kɛnɩ tomnaɣ.—1 Kɔrɛntɩ mba 12:12, 13, 27; Koloosi mba 1:18.

Pamɩyɩsɩɣ Krɩstʋ mba patam numwaa ɖɔɖɔ ‘Yesu sɩm taa.’ (Roma mba 6:3, 4) Ɛzɩ Yesu yɔ, paacakɩ wezuu ŋgʋ kɩkɛdɩnɩ pa-maɣmaɣ yɔ ɛlɛ palakɩ Ɛsɔ sɔɔlɩm nɛ panawa se paakaɣ caɣʋ wezuu tam tam tɛtʋ yɔɔ. Pɛtɛzɩɣ-wɛ mɩyɩsʋʋ Yesu sɩm taa alɩwaatʋ ndʋ pasɩkɩ nɛ pefezi-wɛ se pɛkɛ feziŋ nɛ pacaɣ wezuu ɛsɔdaa yɔ.—Roma mba 6:5; 1 Kɔrɛntɩ mba 15:42-44.

Mɩyɩsʋʋ miŋ taa. Yohanɛɛsɩ Lɩm Mɩyɩsɩyʋ heyi mba pewelisaɣni-i yɔ se: «Ɛlɛ yɔ [Yesu], ɛkaɣ-mɩ mɩyɩsʋʋ fezuu kiɖeɖeu taa nɛ miŋ taa. Ɛɖɔkɩ wonuu ŋgʋ ɛfalɩɣna yɔ e-nesi taa, nɛ ɛkaɣ hazʋʋ taɣ ŋga ka-taa ɛmakɩ tɔɔnaɣ yɔ cɩɖɩ cɩɖɩ, nɛ ɛkaɣ kpeɣluu e-blee kpou taa, ɛlɛ lɔtʋ lɛ ɛkaɣ-tʋ ñaɣzʋʋ miŋ weyi ɩ-taa yɔ, paapɩzɩɣ nɛ paɖɩzɩ-ɩ.» (Maatiyee 3:11, 12) Yʋsɩ se tʋkaɣ nakɛyɛ wɛ mɩyɩsʋʋ miŋ taa nɛ mɩyɩsʋʋ fezuu kiɖeɖeu taa pɛ-hɛkʋ taa. Yohanɛɛsɩ labɩnʋʋ tʋmɩyɛ kɩɖaʋ ŋgʋ yɔ, suwe ɛñɩnaɣ yɔɔdʋʋ?

Blee sɩŋnɩ mba pewelisiɣni Yesu nɛ pañaŋɩ-ɩ yɔ. Pɩkaɣ yebu nɛ pamɩyɩsɩ-wɛ fezuu kiɖeɖeu taa. Lɔtʋ sɩŋnɩ mba paawelisiɣni Yesu yɔ. Pakaɣ-wɛ mɩyɩsʋʋ miŋ taa, pʋ-tɔbʋʋ se pakaɣ-wɛ ɖɩzʋʋ cɩɖɩ cɩɖɩ.—Maatiyee 3:7-12; Luka 3:16, 17.