Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ŋpɩzɩɣ ŋtɩŋna nɛ ŋwalɩsɩ ñɔ-tɔm susuu?

ALƖWAATƲ kaatalaa se Yesu etiyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa nɛ posusi Kewiyaɣ tɔm lɛ, eheyi-wɛ se: “Kʋmtʋ ɖɔwa, ɛlɛ tʋmlaɖaa wɛ ññɩɩ.” Tʋmɩyɛ nɖɩ pɩpɔzʋʋ se pala yɔ ɖɩpaɣlaa, pʋyɔɔ esuyaa se: “Itendi hayɩm Tʋ se etiyini tʋmlaɖaa ɛ-hayɩm taa.” (Mat. 9:37, 38) Yesu heyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa ɛzɩma pala tɔm susuu tʋmɩyɛ yɔ. Pɩɩcɛyaa se palabɩ-ɖɩ kpɛdɛyɛ, pʋyɔɔ eheyi-wɛ se: “Ɩɩkaɣ cɔʋ Izrayɛɛlɩ tɛtʋ tɩŋa nɛ ɩtɛ kaaʋ pʋcɔ nɛ ɛyʋ Pɩyalʋ talɩ.”—Mat. 10:23.

² Sɔnɔ ɖɔɖɔ, tʋmɩyɛ nɖɩ pɩpɔzʋʋ se pala tɔm susuu taa yɔ, ɖɩpaɣlaa. Pɩwɛɛ se ɖisusi Kewiyaɣ tɔm kɩbandʋ pʋcɔ nɛ ɛjaɖɛ tɛm talɩ, ŋgʋ alɩwaatʋ ññɩɩ yem pɩkazaa. (Mark. 13:10) Ɛjaɖɛ kɛnɩnɩ hayɩm, pʋyɔɔ lɛ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ɖɩwɛɛ yɔ, tɩnɩɣzɩnɩ ndʋ tɩ-taa Yesu nɛ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa paawɛɛ yɔ, ɛlɛ tʋmɩyɛ nɖɩ pɩwɛɛ se ɖɩla yɔ, ɖɩpaɣlaa nɛ pɩkpaɖɩ. Ye pakpaɣ-ɖʋ nɛ pamaɣzɩnɩ ɛyaa miiliyaarɩwaa mba pɛwɛ ɛjaɖɛ yɔɔ yɔ, ɖɩtɩtɩɩɖɔʋ paa ññɩɩ; ɛlɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa Yehowa liu se ɛkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ. Pɩpɔzʋʋ se posusi Kewiyaɣ tɔm kɩbandʋ tɛtʋ kpeekpe yɔɔ, nɛ alɩwaatʋ ndʋ Yehowa ɖʋwa yɔ tɩtalɩɣ lɛ, ɛjaɖɛ sɩɣ tɩnaɣ. Ðɩkaɣ sɩʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ kajalaɣ lone taa ɖe-wezuu caɣʋ taa nɛ pɩsa nɛ ɖisusi tɔm camɩyɛ na? Fezuu taa kaɖʋsɩ nzɩ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖʋ ɖa-tɩ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩla mbʋ?

³ Yesu yɔɔdaɣ mbʋ Yehowa pɔzʋʋ se ɛ-sɛyaa mba paha-ɩ pa-tɩ yɔ pala yɔ pɩ-tɔm lɛ, ɛtɔm se: “Pɩwɛɛ se ŋsɔɔlɩ Yehowa ñɛ-Ɛsɔ nɛ ña-laŋɩyɛ pilim nɛ ña-kalɩzaɣ pilim nɛ ña-maɣzɩm pilim nɛ ño-ɖoŋ pilim.” (Mark. 12:30) Pɩpɔzʋʋ se ɖɩla tʋmɩyɛ nɖɩ Ɛsɔ ɖʋ-ɖʋ yɔ nɛ ɖa-laŋɩyɛ pilim. Pʋ-tɔbʋʋ lɛ se pɩwɛɛ se ɖɩla ɖo-ɖoŋ ɖeɖe Yehowa tʋmɩyɛ taa, nɛ pɩwɩlɩ se ɖɩkpaɣ ɖa-tɩ pilim nɛ ɖɩha-ɩ. (2 Tim. 2:15) Paa wɛtʋ ndʋ taa ɖɩwɛɛ nɛ paa tɩlɩtʋ ndʋ ɖɩwɛna yɔ, ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋnɩ nʋmɔʋ nakʋyʋ yɔɔ nɛ ɖɩla mbʋ. Yele nɛ ɖɩmaɣzɩ nʋmɔŋ ɛnɩ ɩ-taa nɩɩyɩ yɔɔ, nɛ ŋna kaɖʋsɩ nzɩ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋɖʋ ña-tɩ nɛ ŋwalɩsɩ ñɔ-tɔm susuu yɔ.

TƆM SUSUYU ƐGBƐYƐ TAA

⁴ Mba payɩ petisi toovenim tɔm yɔ, pɛwɛnɩ waɖɛ se pɛkɛ tɔm kɩbandʋ susuyaa. Tʋma wena Yesu ɖʋ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa yɔ, a-taa sɔsɔɖɛ lɛ tɔm susuu. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Ðoŋ ɖoŋ lɛ, Yesu tɔmkpɛlɩkɩyʋ paɣzɩɣ heyuu lalaa tɔm kɩbandʋ kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛ-maɣmaɣ ɛnɩ-tʋ yɔ. Mbʋ Andree, Filiipu, Kɔɔrnɛɛyɩ nɛ lalaa paalaba. (Yoh. 1:40, 41, 43-45; Tʋma 10:1, 2, 24; 16:14, 15, 25-34) Pʋ-tɔbʋʋ lɛ se nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛpaɣzɩ heyuu lalaa tɔm kɩbandʋ pʋcɔ nɛ pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm na? Ɛɛɛ! Pañɩtɩɣ nɛ paha-ɩ waɖɛ se ɛkɛ tɔm susuyu patɩmɩyɩsɩtɩ-m lɩm lɛ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛpaɣzɩ tɔm susuu kpaɣ ɖɩɣa nɛ ŋwolo ɖɩɣa. Nɛ ye ɛ-wɛtʋ ɛhaɣ-ɩ nʋmɔʋ yɔ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm susuu nʋmɔŋ lɛɛŋ.

⁵ Pɔkɔŋ nɛ pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm pʋwayɩ lɛ, pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩkɛdɩɣnɩ-ɩ se ɛla mbʋ payɩ ɛpɩzɩɣ yɔ nɛ ɛsɩnɩ lalaa nɛ patɩlɩ tɔm kɩbandʋ. Paa ɛyʋ ɛtɩɩkɛ abalʋ yaa halʋ yɔ, ɛwɛnɩ waɖɛ se ɛla tɔm susuu tʋmɩyɛ. Ðihikiɣ wazasɩ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-labʋ taa, paa ɖɩɩlakɩ-ɖɩ sakɩyɛ yɔ. Nɛ ye nɔɔyʋ ɛsɔɔlaa se ɛtɩŋnɩ nʋmɔʋ nakʋyʋ yɔɔ nɛ ɛwalɩsɩ ɛ-tɔm susuu tʋmɩyɛ yɔ, ɛnɩɣ leleŋ nɛ pɩkɩlɩ.

TƆM SUSUU ÐENÐE PƖPƆZƲƲ SƖNƲƲ YƆ

⁶ Pɩtɩla posusuu tɔm ɖoŋ ɖoŋ ñɛ-ɛgbɛyɛ tɔm susuu kookasɩ taa, nɛ palakɩ tʋmɩyɛ nɖɩ camɩyɛ. Ye mbʋ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se pɩwɛɣ ɖeu se ŋwolo ɖenɖe pɩpɔzʋʋ sɩnʋʋ yɔ nɛ ŋwalɩsɩ ñɔ-tɔm susuu tʋmɩyɛ. (Tʋma 16:9) Ye ŋkɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ yaa ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖʋ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋɖʋ nesi ɛgbɛyɛ lɛɛɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa pɩpɔzʋʋ sɩnʋʋ yɔ. Ñe-egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋtɩlɩ ɛzɩma ŋɖʋ nesi egeetiye taa ɛgbɛyɛ naɖɩyɛ yɔ. Ye ŋsɔɔlaa se ŋwolo egeetiye lɛɛɖɛ taa ñɛ-ɛjaɖɛ taa yɔ, ɛgbɛyɛ piliŋa pɩzɩɣ nɛ keheyi-ŋ mbʋ payɩ pɩpɔzʋʋ-ŋ yɔ.

⁷ Ŋsɔɔlaa se ŋwolo nɛ ŋɖʋ nesi ɛjaɖɛ lɛɛɖɛ taa? Ye mbʋ yɔ, pɩcɛyaa se ŋmaɣzɩ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ camɩyɛ. Pɩwɛɣ ɖeu se ŋyɔɔdɩnɩ ñɛ-ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa. Pɩtʋʋ fɛyɩ se ye ŋlɛɣzɩ ɛjaɖɛ yɔ, pɩkaɣ wɛnʋʋ ɖoŋ ña-maɣmaɣ nɛ ña nɛ weyi iwoki ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa yɔ mɩ-yɔɔ. (Luka 14:28) Ɛlɛ ye ŋtɩɖʋ ña-taa se ŋcakɩ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa alɩwaatʋ sakɩyɛ yɔ, pɩtɩla pɩkɩlɩɣ ɖeu se ŋwolo lone naɖɩyɛ taa, ñɛ-ɛjaɖɛ maɣmaɣ taa.

⁸ Ajɛɛ naayɛ taa lɛ, ɛzʋtʋyaa mba pakʋyɩnɩ ajɛɛ lɛɛna taa nɛ powolo se paɖʋ nesi yɔ, pɛwɛ toovenim taa nɛ pileɖi nɛ pɩkpaɖɩ ajɛɛ ana a-taa ɛzʋtʋyaa maɣmaɣ. Ajɛɛ ana a-taa koobiya luzuu pa-tɩ nɛ pʋyɔɔ lɛ, peyeki ɛzʋtʋyaa mba pɔkɔma se paɖʋ-wɛ nesi yɔ se pɛɖɛɛ nɔɔ agbaa taa. Ye ŋkɛ ɛzʋtʋyʋ nɛ ŋcaɣ se ŋwolo ajɛɛ ana a-taa naɖɩyɛ taa yɔ, taasɔɔ se pɩtɩkɛ ña-kaɖʋwa lɛ se ŋwolo nɛ ŋmʋ peeɖe koobiya lone. Ɛlɛ ŋwoki se ŋsɩnɩ-wɛ na. Seɣti-wɛ nɛ powobini ɛsɩndaa fezuu taa nɛ pɛwɛɛnɩ wala ɛgbɛyɛ taa. (1 Tim. 3:1) Ye koobiya ɩlakɩ nabʋyʋ nɛ pɩwɛɛ ndɩ nɛ ɛzɩma palakɩ-pʋ ñɛ-tɛ yɔ, pɩpɔzʋʋ se ŋwɛɛ suuɖu. Labɩnɩ tʋmɩyɛ mbʋ mbʋ ŋsɩm ɛzʋtʋyaa tʋmɩyɛ taa yɔ, nɛ ŋkɛnɩ koobiya sɩnɩyʋ kɩbanʋ. Nɛ ye lɩmaɣzɩyɛ naɖɩyɛ yɔɔ, pɩpɔzʋʋ se ŋpɩsɩ ñɛ-tɛ yɔ, ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ peɖiyi ɛgbɛyɛ camɩyɛ.

⁹ Pʋcɔ nɛ ɛgbɛyɛ piliŋa heyi-ŋ agbaa wena ŋpɩzɩɣ nɛ ŋsɩna yɔ a-hɩla lɛ, pɩpɔzʋʋ se ñɛ-ɛgbɛyɛ taa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ kɔɔmiite etiyini-kɛ takayaɣ ŋga kawɩlɩɣ se petisaa yɔ. Pɩpɔzʋʋ se petiyina takayaɣ ŋga paa ŋtɩɩkɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ, ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖʋ, nʋmɔʋ lɩzɩyʋ yaa tɔm susuyu yɔ. Ñɛ-ɛgbɛyɛ taa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ kɔɔmiite tiyiɣni takayaɣ ŋga nɛ ña-maɣmaɣ ña-takayaɣ ɛgbɛyɛ piliŋa ŋga kɔcɔŋnɩ tʋmɩyɛ yɔɔ ɖenɖe ŋkaɣ wobu yɔ.

TƆM SUSUU KƲNƲŊ LƐƐKƲ TAA

¹⁰ Nabʋyʋ taa, pɩsa nɛ ŋwalɩsɩ ñɔ-tɔm susuu lɛ, pɩpɔzʋʋ se ŋkpɛlɩkɩ kʋnʋŋ kɩfalʋʋ ɛzɩ ndamaa kʋnʋŋ mbʋ yɔ. Ye ŋɖʋ ña-tɩ kaɖʋwa se ŋkpɛlɩkɩɣ kʋnʋŋ kɩfalʋʋ nɛ ŋsusi tɔm kɩ-taa yɔ, pɩwɛɣ ɖeu se ŋyɔɔdɩnɩ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa nɛ egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ. Papɩzɩɣ patasɩ-ŋ lɔŋ nɛ pakpazɩ-ŋ ɖɔɖɔ ɖoŋ. Ɛgbɛyɛ piliŋa ha nʋmɔʋ ageeta naayɛ se aɖʋ sukulinaa mba pa-taa nʋmɔʋ lɩzɩyaa nɛ tɔm susuyaa mba pamʋnaa yɔ, papɩzɩɣ pɛkpɛlɩkɩ kʋnʋmɩŋ kɩfaŋ nɛ posusi tɔm ɩ-taa yɔ.

NƲMƆƲ LƖZƲƲ TƲMƖYƐ

¹¹ Pɩwɛɛ se paa tɔm susuyu weyi lɛ, ɛtɩlɩ mbʋ pɩpɔzʋʋ se ɛla nɛ ɛwɛɛnɩ waɖɛ se ɛkɛ nʋmɔʋ lɩzʋʋ sɩnɩyʋ, paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzɩyʋ, nʋmɔʋ lɩzɩyʋ kiya yaa ɛla alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋma lɛɛna yɔ. Pɩwɛɛ se nʋmɔʋ lɩzɩyʋ ɛkɛ koobu weyi pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm nɛ ɛhaɣ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ yɔ, nɛ ɛ-wɛtʋ haɣ-ɩ nʋmɔʋ se esusi tɔm kɩbandʋ nɛ ɛtalɩ ñɩɣtʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ yɔ. Ɛgbɛyɛ taa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ kɔɔmiite haɣnɩ waɖɛ mba pɔsɔɔlaa yɔ se pɛkɛ nʋmɔʋ lɩzɩyaa sɩnɩyaa yaa paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzɩyaa. Ɛlɛ ɛgbɛyɛ piliŋa haɣnɩ koobiya waɖɛ se pɛkɛ nʋmɔʋ lɩzɩyaa kiya.

¹² Mba pɔsɔɔlaa yɔ, papɩzɩɣ nɛ pɛkɛ nʋmɔʋ lɩzʋʋ sɩnɩyaa fenaɣ kʋɖʋmaɣ, fenasɩ sakɩyɛ, yaa pɛwɛɛ pɩ-yɔɔ mbʋ ye pɛ-wɛtʋ ɛhaɣ-wɛ nʋmɔʋ yɔ. Tɔm susuyaa sakɩyɛ taa lakɩ leleŋ se pɛkɛ nʋmɔʋ lɩzʋʋ sɩnɩyaa ŋgee alɩwaatʋ natʋyʋ taa, ɛzɩ Krɩstʋ sɩm yɔɔ tɔzʋʋ sɔnzɩ alɩwaatʋ taa, yaa fenaɣ ŋga ka-taa egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ kɔŋ pɛ-ɛgbɛyɛ taa yɔ. Lalaa ñalɩzɩɣ fenasɩ nzɩ sɩ-taa pamʋʋ hɛzʋʋ yɔ. Sukulibiya nzɩ pamɩyɩsɩ-sɩ lɩm yɔ, sɩpɩzɩɣ nɛ sɩkɛ nʋmɔʋ lɩzʋʋ sɩnɩyaa alɩwaatʋ ndʋ sɩmʋʋ hɛzʋʋ sukuli taa yɔ. Tɔm susuyaa pɩzɩɣ pala nʋmɔʋ lɩzʋʋ sɩnɩyʋ tʋmɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ papasɩɣ ñɩɣtʋ yɔɔ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ se mars nɛ avril fenasɩ taa yaa fenaɣ ŋga ka-taa egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ woki pɛ-ɛgbɛyɛ taa yɔ. Paa wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ŋwɛɛ yɔ, ye ŋwɛnɩ lakasɩ kɩbanzɩ nɛ wɛtʋ kɩbandʋ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla ɖʋtʋ nɛ ŋtalɩ ñɩɣtʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ yɔ, nɛ ye ŋpɩzɩɣ se ŋla nʋmɔʋ lɩzʋʋ sɩnɩyʋ tʋmɩyɛ fenaɣ kʋɖʋmaɣ yaa fenasɩ sakɩyɛ yɔ, ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa taa lakɩ leleŋ se patazɩ takayaɣ ŋga ka-taa ŋñɩɣ niye yɔ nɛ pana se papɩzɩɣ nɛ paha-ŋ waɖɛ nɖɩ yaa paapɩzɩɣ.

¹³ Pʋcɔ nɛ ŋkɛ paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzɩyʋ lɛ, pɩwɛɛ se wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ŋwɛ lɛɛlɛɛyɔ yɔ, tɩha-ŋ waɖɛ nɛ ŋtalɩ ñɩɣtʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ pɩnaɣ taa yɔ. Ye ŋkɛ paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzɩyʋ yɔ, pɩwɛɛ se ŋɖʋʋ nesi ɖʋtʋ ndʋ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa lakɩ yɔ, nɛ ña nɛ ɛgbɛyɛ taa koobiya isusuu tɔm. Nʋmɔʋ lɩzɩyaa mba pɛwɛ kpekpeka yɔ, pɛkɛ wazaɣ pɛ-ɛgbɛyɛ taa ñɩma, pa-taa wɛ leleŋ nɛ tɔm susuu tʋmɩyɛ nɛ peseɣtiɣ lalaa se paba ɖɔɖɔ pala nʋmɔʋ lɩzʋʋ tʋmɩyɛ. Ɛlɛ pʋcɔ nɛ ŋpɔzɩ se paha-ŋ waɖɛ nɛ ŋkɛ paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzɩyʋ lɛ, pɩwɛɛ se ŋkɛ tɔm susuyu weyi ɛhaɣ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ nɛ pamɩyɩsʋʋ-ɩ lɩm yɔ, pɩlakɩ fenasɩ loɖo yaa pɩcɛzɩ mbʋ yɔ.

¹⁴ Ðoŋ ɖoŋ lɛ, paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzɩyaa mba pɛwɛ kpekpeka pɔ-tɔm susuu tʋmɩyɛ taa yɔ, pa-taa palɩzɩɣ mba papɩsɩɣ nʋmɔʋ lɩzɩyaa kiya yɔ. Pɩwɛɛ se pɛkɛ ɛyaa mba papɩzɩɣ nɛ pala tʋmɩyɛ lona wena a-taa ɛgbɛyɛ piliŋa tiyiɣ-wɛ yɔ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, pɩkɛ lona wena aposaa yɔ nɛ papɩzɩɣ nɛ pana a-taa laŋa kɩbana tɩnaa nɛ paɖʋ agbaa kɩfana yɔ. Nabʋyʋ taa, pɔpɔzʋʋ nʋmɔʋ lɩzɩyaa kiya se paɖʋ nesi agbaa wena pɩpɔzʋʋ-yɛ sɩnʋʋ nɛ apɩzɩ nɛ asusi tɔm camɩyɛ a-tɔm susuu kookasɩ taa yɔ. Papɩzɩɣ nɛ pɔpɔzɩ ɖɔɖɔ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa mba pɛkɛ nʋmɔʋ lɩzɩyaa kiya yɔ se paɖʋ nesi agbaa cikpena, paa kɩcɛyɩm sɔsɔm nabʋyʋ ɛfɛyɩ agbaa ana a-tɔm susuu lona taa yɔ. Pahaɣ nʋmɔʋ lɩzɩyaa kiya liidiye naɖɩyɛ pazɩ se pɔcɔnɩnɩ pa-kɩcɛyɩm ɖeɖe. Pahaɣ nabɛyɛ waɖɛ se pɛkɛ nʋmɔʋ lɩzɩyaa kiya alɩwaatʋ pazɩ.

ƐSƆTƆM TIYIYAA TƲMƖYƐ

¹⁵ Nɔɔɖɛyaa Ɛgbɛyɛ tɛ Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ kɔɔmiite lɩzɩɣnɩ koobiya nabɛyɛ se pɛkɛ Ɛsɔtɔm tiyiyaa. Nɛ ɖenɖe powokini-wɛ yɔ, peeɖe ɛgbɛyɛ piliŋa tiyiɣ-wɛ tɛtʋ sɔsɔtʋ ndʋ tɩ-taa ɛyaa ɖɔwa yɔ. Palakɩ tʋma kɩbana sakɩyɛ tɔm susuu taa nɛ pakpazɩɣ ɖoŋ ɛgbɛyɛ se ɖɩcɛyɩsɩ camɩyɛ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, pafalɩsɩɣ Ɛsɔtɔm tiyiyaa Kewiyaɣ tɔm susuyaa sukuli taa. Pañɩnɩɣ-wɛ ɖɩɣa nɛ pahaɣ-wɛ ɖɔɖɔ liidiye naɖɩyɛ pazɩ se pɔcɔnɩnɩ pa-kɩcɛyɩm ɖeɖe.

EGEETIYE YƆƆ CƆNƲƲ TƲMƖYƐ

¹⁶ Mba Nɔɔɖɛyaa Ɛgbɛyɛ lɩzɩɣ se pɛkɛ egeetiye yɔɔ cɔnɩyaa yɔ, pafalɩsɩɣ-wɛ nɛ pacalɩ kɛnʋʋ egeetiye yɔɔ cɔnɩyaa sɩnɩyaa. Pɛkɛ koobiya abalaa mba pɔsɔɔlɩ tɔm susuu nɛ pɔsɔɔlɩ ɖɔɖɔ po-koobiya yɔ. Pɛkɛ nʋmɔʋ lɩzɩyaa mba pɛwɛ kpekpeka yɔ, pɛkɛ ɖɔɖɔ Bibl kpɛlɩkɩyaa kɩbama, tɔm yɔɔdɩyaa nɛ tɔm wɩlɩyaa kɩbama. Pe-wezuu caɣʋ wɩlɩɣ kaɣlaa se pɛwɛnɩ fezuu piye, pɛkɛ mba panɩɣ tɔm taa nɛ pɛwɛ lɛɣtʋ yɔ. Ye egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ ɛɖɔkɩ nesi yɔ, pɩpɔzʋʋ se ɛ-halʋ ɛkɛ nʋmɔʋ lɩzɩyʋ nɛ ɛha kɩɖaʋ kɩbaŋʋ e-wezuu caɣʋ nɛ ɛ-lakasɩ taa. Ɛkɛ tɔm susuyu weyi ɛwɛ kpekpeka yɔ. Ɛtɩlɩ ɖɔɖɔ e-lone, pʋ-tɔbʋʋ se ɛkɛ halʋ Krɩstʋ tʋ weyi eluzuu ɛ-tɩ, ɛɛyɔɔdʋʋ tɔm ɛ-walʋ lone taa nɛ pɩtɩkɛ ɛ-nɔɔ ɖeke taŋ panɩɣ faawɩyɛ nakʋyʋ taa yɔ. Egeetiye yɔɔ cɔnɩyaa nɛ pa-halaa pa-tʋma ɖɔ sakɩyɛ, pʋyɔɔ lɛ mba pɔsɔɔlaa se pala tʋmɩyɛ nɖɩ yɔ, pɩwɛɛ se pɛwɛɛnɩ tomnaɣ taa alaafɩya camɩyɛ. Pɩtɩkɛ nʋmɔʋ lɩzɩyaa pɔzʋʋna se paha-wɛ waɖɛ nɖɩ. Ɛlɛ, papɩzɩɣ nɛ peheyi pe-egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ se pe-liu wɛɛ se pala tʋmɩyɛ nɖɩ, nɛ ɛlɛ tasɩ-wɛ lɔŋ nɛ eheyi-wɛ mbʋ pɩwɛɛ se pala yɔ.

TEOKRASƖ SUKULINAA

¹⁷ Kewiyaɣ tɔm susuyaa sukuli: Pɩpɔzʋʋ Kewiyaɣ tɔm susuyaa sakɩyɛ se pɩsa nɛ posusi tɔm camɩyɛ nɛ pakpazɩ agbaa ɖoŋ fezuu taa. Pʋyɔɔ lɛ, koobiya halaa nɛ abalaa mba pɛkɛ aɖamɛɛ yaa mba pɔɖɔkɩ nesi yɔ, papɩzɩɣ nɛ pɔpɔzɩ nɛ pala Kewiyaɣ tɔm susuyaa sukuli nɛ pamʋ ŋgee falɩsʋʋ. Sukuli tɛŋ nɛ pamʋ pa-takayɩsɩ lɛ, papɩzɩɣ nɛ petiyini-wɛ pa-ajɛɛ hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa pɩpɔzʋʋ sɩnʋʋ yɔ, nɛ pɛkɛ paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzɩyaa. Ɛlɛ ye nabɛyɛ ɩpɩzɩɣ se pala nɛ pɩkɩlɩ yɔ, papɩzɩɣ nɛ paɖʋ-wɛ tʋma lɛɛna pa-ajɛɛ taa yaa ajɛɛ lɛɛna taa. Papɩzɩɣ nɛ palɩzɩ pa-taa nabɛyɛ cabɩ se pɛkɛ nʋmɔʋ lɩzɩyaa kiya yaa nʋmɔʋ lɩzɩyaa kiya alɩwaatʋ pazɩ. Nʋmɔʋ lɩzɩyaa mba pɔsɔɔlaa se pala sukuli ŋgʋ yɔ, papɩzɩɣ nɛ powolo kediɣzaɣ ŋga ka-taa pɔyɔɔdʋʋ kɩ-tɔm kigbeɣluu sɔsɔʋ alɩwaatʋ taa yɔ.

¹⁸ Gileyaadɩ sukuli: Koobiya halaa nɛ abalaa mba palɩzɩɣ se pala sukuli ŋgʋ yɔ, pɛkɛ aɖamɛɛ yaa pɔɖɔkɩ nesi, pɔyɔɔdʋʋ Aŋglɛɛ kʋnʋŋ, nɛ pɛwɛ alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ taa. Pɛwɛnɩ lɛɣtʋ se papɩzɩɣ nɛ paɖʋ nesi nɛ tʋma wena palakɩ tɔm susuu taa nɛ ɛgbɛyɛ piliŋa taa yɔ aɖɔ camɩyɛ. Pɛtɛm wɩlʋʋ pe-wezuu caɣʋ taa se pɔsɔɔlɩ nesi ɖʋʋ po-koobiya nɛ pasɩɣnɩ lalaa se pɛkpɛlɩkɩ Bibl paɣtʋ kila nɛ teokrasɩ paɣtʋ nɛ pɔɖɔ tɩ-yɔɔ. Ɛgbɛyɛ piliŋa heyiɣni koobiya mba papɩzɩɣ yɔ, se petiyini takayaɣ ŋga kawɩlɩɣ se pɔsɔɔlaa se pala sukuli ŋgʋ yɔ. Mba palɩɣnɩ sukuli ŋgʋ kɩ-taa yɔ, papɩzɩɣ nɛ petiyi-wɛ pa-ajɛɛ taa yaa ajɛɛ lɛɛna taa se paɖʋ nesi tɔm susuu tʋmɩyɛ yaa ɛgbɛyɛ piliŋa taa tʋma.

BETƐƐLƖ TƲMƖYƐ

¹⁹ Betɛɛlɩ taa tʋmɩyɛ labʋ kɛ waɖɛ sɔsɔɖɛ kpem. Betɛɛlɩ hɩɖɛ tɔbʋʋ lɛ se “Ɛsɔ ɖɩɣa”, nɛ teokrasɩ tʋma wena palakɩ lone nɖɩ ɖɩ-taa yɔ, a-yɔɔ lɛ pɩmʋnaa se payaa-ɖɩ mbʋ. Koobiya abalaa nɛ halaa mba pɛwɛ Betɛɛlɩ yɔ, palakɩ tʋma sakɩyɛ nɛ paɖʋʋ nesi nɛ palɩzɩɣ Bibl kpɛlɩkʋʋ wondu, pɛɖɛzɩɣ-tʋ kʋnʋmɩŋ ndɩ ndɩ taa nɛ patayɩɣ-tʋ ɖɔɖɔ. Tʋma wena palakɩ yɔ, amʋ ñɩm Nɔɔɖɛyaa Ɛgbɛyɛ ɛsɩndaa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ asɩɣna se pɔcɔnɩ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ agbaa yɔɔ. Betɛɛlɩ tʋmlaɖaa mba pɛkɛ tɔm ɖɛzɩyaa yɔ, palakɩ pa-tʋmɩyɛ pɛ-ɛgbɛyɛ piliŋa ajɛɛ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa pɔyɔɔdʋʋ pa-kʋnʋŋ yɔ. Piyeki se panɩɩ ɛzɩma ɛyaa yɔɔdʋʋ kʋnʋŋ ŋgʋ yɔ. Nɛ pɩsɩɣnɩ-wɛ se pana se tɔm ndʋ pɛɖɛzɩɣ takayɩsɩ taa yɔ, ɛyaa nɩɣ tɩ-taa yaa we.

²⁰ Tʋma wena palakɩ Betɛɛlɩ taa yɔ, a-taa sakɩyɛ kɛ ɖoŋ tʋma. Pʋyɔɔ lɛ, koobiya mba payaɣ se powolo peeɖe yɔ, pɛkɛ evebiya mba paha pa-tɩ nɛ pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm, pɛwɛ alaafɩya camɩyɛ nɛ pɛwɛɛnɩ tomnaɣ taa ɖoŋ yɔ. Ye pɩpɔzʋʋ sɩnʋʋ ɛgbɛyɛ piliŋa ŋga kɔcɔŋnɩ mɩ-ɛjaɖɛ yɔɔ yɔ ka-taa, nɛ ye ŋsɔɔlaa se ŋla tʋmɩyɛ Betɛɛlɩ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋyɔɔdɩnɩ ñɛ-ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa nɛ peheyi-ŋ mbʋ pɩpɔzʋʋ se ŋla yɔ.

ƐSƆ SƐTƲ KUDUYUŊ MAƲ TƲMƖYƐ

²¹ Kele kele Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ lɛ kuduyuŋ weyi ɩ-taa palakɩ teokrasɩ tʋma yɔ ɩ-maʋ; nɛ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩwɛ ɖɔɖɔ ɛzɩ tʋmɩyɛ nɖɩ paalaba nɛ pama Salomɔɔ templo yɔ. (1 Aw. 8:13-18) Koobiya abalɩñɩma nɛ halɩñɩma sakɩyɛ wɩlɩɣ se pɛwɛ kpekpeka, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pahaɣ pa-tɩ faaa se paɖʋ nesi tʋmɩyɛ nɖɩ.

²² Wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ŋwɛɛ yɔ, tɩhaɣ-ŋ nʋmɔʋ se ŋɖʋ nesi tʋmɩyɛ nɖɩ? Ye ŋkɛ koobu weyi pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm nɛ ye ŋsɔɔlaa se ŋla tʋmɩyɛ nɖɩ yɔ, koobiya mba pɔcɔŋnɩ Ɛsɔ sɛtʋ kuduyuŋ maʋ tʋmɩyɛ yɔɔ ɖenɖe ŋwɛɛ yɔ, pɩkɛdɩɣnɩ-wɛ se ŋɖʋ-wɛ nesi, nɛ petisiɣ nɛ pafalɩsɩ-ŋ paa ŋfɛyɩ niye kuduyuŋ maʋ tʋmɩyɛ taa yɔ. Pɩwɛɣ ɖeu se ŋheyi ñɛ-ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa se ŋsɔɔlaa se ŋɖʋ nesi tʋmɩyɛ nɖɩ. Halɩ tɔm susuyaa nabɛyɛ mba pamʋnaa se pala tʋmɩyɛ nɖɩ yɔ, papɩzaa nɛ paha pa-tɩ faaa se paɖʋ nesi nɛ pama kuduyuŋ weyi ɩ-taa palakɩ teokrasɩ tʋma yɔ, ajɛɛ lɛɛna taa.

²³ Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋɖʋ nesi Ɛsɔ sɛtʋ kuduyuŋ maʋ tʋmɩyɛ hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ taa. Tɔm susuyaa mba pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm nɛ pahaɣ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ, pasɩm kuduyuŋ maʋ tʋmɩyɛ lɛɣtʋ pazɩ nɛ pañɩnɩɣ se paɖʋ nesi tʋma wena palakɩ po-kooka taa yɔ, papɩzɩɣ nɛ pɛkɛ Ɛgbɛyɛ Piliŋa taa tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩmaɣ, ɖɩñɔɔzʋʋ nɛ ɖɩkandɩyɩɣ kuduyuŋ yɔɔ yɔ ɖi-nesi ɖʋyaa. Mba papɩzɩɣ nɛ powolo poliŋ lone naɖɩyɛ taa nɛ paɖʋ nesi alɩwaatʋ pazɩ yɔ, ɛgbɛyɛ piliŋa pɩzɩɣ nɛ ɖɩha-wɛ waɖɛ se pɛkɛ Ɛsɔ sɛtʋ kuduyuŋ maʋ tʋmɩyɛ nesi ɖʋyaa kpaɣnɩ kpɩtaŋ naalɛ nɛ piwolo fenasɩ naadozo. Mba pɛwɛnɩ waɖɛ se pala tʋmɩyɛ nɖɩ alɩwaatʋ sakɩyɛ yɔ, payaɣ-wɛ se Ɛsɔ sɛtʋ kuduyuŋ mayaa. Nɛ mba paha-wɛ waɖɛ se powolo paɖʋ nesi Ɛsɔ sɛtʋ kuduyuŋ maʋ tʋmɩyɛ ajɛɛ lɛɛna taa yɔ, payaɣ paba se ɛjaɖɛ lɛɛɖɛ taa Ɛsɔ sɛtʋ kuduyuŋ mayaa. Ɛsɔ sɛtʋ kuduyuŋ maʋ tʋmɩyɛ ɖɔkɩyaa nɛ Ɛsɔ sɛtʋ kuduyuŋ maʋ nesi ɖʋyaa kpɛndɩɣna nɛ pɛkɛ Ɛsɔ sɛtʋ kuduyuŋ maʋ tʋmɩyɛ ɛgbɛyɛ. Nɛ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩɖɛɣnɩ nɔɔ nɛ pamaɣ paa Ɛsɔ sɛtʋ kuduyuu ŋgʋ lɛ. Ɛgbɛyɛ Piliŋa taa tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩmaɣ, ɖɩñɔɔzʋʋ nɛ ɖɩkandɩyɩɣ kuduyuŋ yɔɔ yɔ, nɛ ɖenɖe pamaɣ kpaaŋ yɔ, peeɖe koobiya ɖʋʋnɩ-wɛ nesi. Ɛsɔ sɛtʋ kuduyuŋ maʋ tʋmɩyɛ ɛgbɛyɛ woki lona wena a-yɔɔ ɛgbɛyɛ piliŋa cɔŋna yɔ, a-hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ taa nɛ ɖɩmaɣ Ɛsɔ sɛtʋ kuduyuŋ.

FEZUU TAA KAÐƲSƖ NZƖ ŊWƐNA?

²⁴ Ye ŋkpaɣ ña-tɩ nɛ ŋha Yehowa yɔ, pɩwɩlɩɣ se ŋsɔɔlaa se ŋsɛɛ-ɩ tamtam. Ɛlɛ fezuu taa kaɖʋsɩ nzɩ ŋɖʋ ña-tɩ ñe-wezuu caɣʋ taa? Ye ŋwɛnɩ fezuu taa kaɖʋsɩ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ŋ nɛ ŋlabɩnɩ ño-ɖoŋ nɛ ña-ñɩm lɛɛbʋ tʋmɩyɛ camɩyɛ. (1 Kɔr. 9:26) Kaɖʋsɩ nzɩ sɩsɩɣnɩ-ŋ ɖɔɖɔ nɛ ŋwobini ɛsɩndaa fezuu taa, ŋka ña-lɩmaɣza mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ yɔ pɩ-yɔɔ, nɛ pɩsa nɛ ŋñaɣ pana nɛ ŋwɛɛnɩ wala lɛɛna ɛgbɛyɛ taa.—Fil. 1:10; 1 Tim. 4:15, 16.

²⁵ Apostoloo Pɔɔlɩ ha-ɖʋ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ ŋgʋ pɩpɔzʋʋ se ɖɩmaɣzɩna ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ taa yɔ. (1 Kɔr. 11:1) Pɔɔlɩ kaalabɩ Yehowa tʋma nɛ kpekpeka pɩdɩɩfɛyɩ. Ɛ-maɣmaɣ ɛyɔɔdaa se Yehowa kaaha-ɩ wala sakɩyɛ. Eheyi Kɔrɛntɩ koobiya se: “Patʋlɩ-m nɔnɔɔ sɔsɔɔ nakɛyɛ se pɩsa nɛ mala Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ.” Pɩtɩkɛ mbʋ ɖɔɖɔ pɩwɛ ɖɔ-hɔɔlʋʋ taa sɔnɔ? Ɛɛɛ mbʋ pɩwɛɛ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩŋnɩ nʋmɔŋ ndɩ ndɩ yɔɔ nɛ ɖɩla nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ ɛgbɛyɛ nɛ ɖɩla Yehowa tʋma, kɔzɩ kɔzɩ Kewiyaɣ tɔm kɩbandʋ susuu tʋmɩyɛ. Ɛlɛ ɛzɩ pɩɩwɛʋ Pɔɔlɩ hɔɔlʋʋ taa yɔ, pɩsa nɛ ɖɩtɩŋnɩ “nɔnɔɔ sɔsɔɔ” ŋga lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩlʋbɩnɩ “koyindinaa sakɩyɛ.” (1 Kɔr. 16:9) Pɔɔlɩ kaaɖʋ ɛ-tɩ paɣtʋ. Pʋyɔɔ ɛyɔɔdaa se: “Mamakɩ mon-tomnaɣ nɛ manpɩsɩɣ-kɛ yom.” (1 Kɔr. 9:24-27) Ða ɖɔɖɔ ɖɩwɛnɩ lɩmaɣza ana?

²⁶ Peseɣtiɣ ɖa-taa paa weyi se ɛɖʋ ɛ-tɩ fezuu taa kaɖʋsɩ. Ɛlɛ pɩwɛɛ se kaɖʋsɩ nzɩ sɩmʋnɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ɛwɛɛ yɔ. Pɩwɛɛ ɖɔɖɔ se ɛ-wɛtʋ ɛha-ɩ nʋmɔʋ nɛ ɛtalɩ-sɩ. Sakɩyɛ wɛ alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ naɖɩyɛ taa sɔnɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, paaɖʋ pa-tɩ fezuu taa kaɖʋsɩ pa-pɩjatʋ taa. Halɩ nabɛyɛ lɛ, alɩwaatʋ ndʋ paakɛ piya yɔ, pa-lʋlɩyaa nɛ lalaa peseɣti-wɛ se pɛwɛɛnɩ kaɖʋsɩ nzɩ. Piyeba nɛ pehiɣ wazasɩ sakɩyɛ Yehowa tʋmɩyɛ taa nɛ paakpiɖiɣ paa ññɩɩ. (Adu. 10:22) Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖʋ ɖa-tɩ kaɖʋsɩ kɩbanzɩ lɛɛsɩ; sɩ-taa nasɩyɩ lɛ se ɖisusuu tɔm paa kpɩtaʋ ŋgʋ, ɖɩpaɣzɩ nɔɔyʋ Bibl kpɛlɩkɩnʋʋ nɛ ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩñɔɔzʋʋ kediɣzisi camɩyɛ. Mbʋ pɩcɛyaa yɔ lɛ se ɖɩlakɩ ɖo-ɖoŋ ɖeɖe nɛ ɖɩla ɖɔ-tɔm susuu tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka. Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, ɖɩɖʋʋ Yehowa hɩɖɛ. Pɩtasɩ lɛ, ɖɩkaɣ talʋʋ ɖa-kaɖʋwa sɔsɔɔ; ŋga lɛ se ɖɩsɛɛ-ɩ tamtam.—Luka 13:24; 1 Tim. 4:7b, 8.