Sukuli nɛ liidiye pɩzɩɣ piyele nɛ piɖeni-ŋ cee wayɩ?

Ɛyaa sakɩyɛ maɣzɩɣ se mba palabɩ sukuli camɩyɛ nɛ pɛwɛɛnɩ ñɩm yɔ, pɩkaɣ-wɛ ɖenuu pe-wezuu caɣʋ taa. Pamaɣzɩɣ se ye ɛyʋ nɔɔyʋ ɛlabɩ sukuli sɔsɔʋ yɔ, ɛkaɣ pɩsʋʋ tʋmlaɖʋ kɩbanʋ, hɔʋ taa tʋ kɩbanʋ, nɛ ɛkɛ ɖɔɖɔ ɛyʋ kɩbanʋ ɛ-ɛjaɖɛ taa. Pɩtɩla pamaɣzɩɣ ɖɔɖɔ se sukuli kɩɖaɣlʋʋ labʋ yeki nɛ ŋhiɣ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-taa pɛhɛyɩɣ-ŋ camɩyɛ yɔ, nɛ ŋwɛɣnɩ liidiye sakɩyɛ mbʋ lɛ, piyeki nɛ ŋhiɣ taa leleŋ.

LƖMAƔZA WENA ƐYAA SAKƖYƐ KPAKƖƔ YƆ

Zhang Chen wɛ Siini ɛjaɖɛ taa, na tɔm ndʋ ɛyɔɔdaa yɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Mamaɣzɩɣ se pɩpɔzʋʋ se mala sukuli kɩɖaɣlʋʋ nɛ malɩɩ kʋñɔndʋtʋ taa, nɛ mamaɣzɩɣ ɖɔɖɔ se ye ɛyʋ ehiɣ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-taa pɛhɛyɩɣ-ɩ camɩyɛ yɔ, pɩkaɣ yebu nɛ ehiɣ taa leleŋ e-wezuu caɣʋ taa.”

Ɛyaa sakɩyɛ lɛ, pɩsa nɛ piɖeni-wɛ cee wayɩ lɛ, pɔsɔɔlaa se pala sukulinaa sɔsaa mba pa-hɩla sɛwa yɔ, nɛ pɩtɩla ajɛɛ lɛɛna taa powoki se palabɩ-wɛ. Ɛyaa lakaɣ mbʋ kpem pɩkɔɔ pɩtalɩ alɩwaatʋ ndʋ COVID-19 kʋdɔŋ paɣzaa nɛ pɩwɛɛ-wɛ kaɖɛ se pɔɖɔ nʋmɔʋ nɛ powolo ajɛɛ lɛɛna taa yɔ. Pɩlakɩ ɛzɩ pɩnzɩ 10 yɔ, ɛgbɛyɛ naɖɩyɛ labɩ akɔnta nɛ ɖɩyɔɔdɩ se: “Sukulibiya nzɩ sɩɖɛ ajɛɛ lɛɛna taa se sɩla sukulinaa sɔsaa yɔ, ye patayɩ-sɩ nabʋlɛ yɔ, hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩwɛ Aazii ɛjaɖɛ taa yɔ, ŋgʋ kpaɖɩnɩ ɖɔʋ.”

Ðoŋ ɖoŋ lɛ, lʋlɩyaa ñakɩ pana siŋŋ se pe-piya iwolo ajɛɛ lɛɛna taa nɛ sɩla sukulinaa sɔsaa. Qixiang wɛ Tayɩwaanɩ ɛjaɖɛ taa, nɛ ɛyɔɔdaa se: “Ma-lʋlɩyaa taawɛɛnɩ ñɩm, ɛlɛ pañaɣ pana nɛ powoni ɖa piya ɖa-naanza Etaazuunii ɛjaɖɛ taa se ɖɩla sukuli sɔsɔʋ.” Ɛzɩ ɛ-hɔʋ yɔ, pʋcɔ nɛ hɔŋ sakɩyɛ pɩzɩ nɛ ihiɣ sukulinaa mba pe-liidiye lɛ, pɩwɛɛ se ɩsʋʋ kɩmɩyɛ kpem.

ƐBƐ LƖƔ PƖ-TAA?

Sukulinaa sɔsaa labʋ pɩzɩɣ piyele nɛ ɛyʋ wɛɛ niye hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ taa, ɛlɛ paayeki nɛ sukulibiya hikiɣ mbʋ sɩsɔɔlaa yɔ paa ɛzɩmtaa. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Ɛyaa sakɩyɛ labɩ kɩlaŋ pɩnzɩ sakɩyɛ, nɛ pasʋʋ kɩma siŋŋ ɛlɛ patɩpɩzɩ nɛ pehiɣ tʋma wena paasɔɔlaa yɔ. Rachel Mui lakɩ tʋmɩyɛ ɛgbɛyɛ nɖɩ payaɣ se Business Times yɔ ɖɩ-taa Singaapuuri ɛjaɖɛ taa. Ɛyɔɔdaa se: “Ɛyaa mba palakɩ sukulinaa sɔsaa nɛ paahikiɣ tʋma yɔ, pɛwɛɛ nɛ pɔɖɔʋ ɖɔʋ yɔɔ.” Jianjie wɛ Tayɩwaanɩ ɛjaɖɛ taa nɛ ɛlabɩ sukuli sɔsɔʋ kpem, ɛyɔɔdaa se: “Ɛyaa sakɩyɛ labɩ sukuli sɔsɔʋ, ɛlɛ paahikiɣ tʋma wena amʋnɩ sukuli ŋgʋ palaba yɔ nɛ pʋyɔɔ lɛ, pɛtɛzɩɣ tisuu nɛ palakɩ tʋma naayɛ yem.”

Ɛyaa mba papɩzɩɣ nɛ pehikiɣ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩmʋnɩ sukuli ŋgʋ palaba yɔ, peɖiɣzinaa ɖɔɖɔ se pe-wezuu caɣʋ ɛɛɖɔŋ camɩyɛ ɛzɩ paasɔɔlʋʋ. Niran tɛm sukuli Rʋwayom-unii ɛjaɖɛ taa nɛ ɛpɩsɩ ɛ-tɛ Tayɩlandɩ ɛjaɖɛ taa lɛ, ehiɣ tʋmɩyɛ peeɖe. Ɛyɔɔdaa se: “Ɛzɩ maasɔɔlʋʋ yɔ, sukuli ŋgʋ malaba yɔ, kiyeba nɛ mehiɣ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-taa pɛhɛyɩɣ-m camɩyɛ yɔ. Paa mbʋ yɔ, ɛzɩma pɛhɛyaɣ-m liidiye sakɩyɛ yɔ, pʋyɔɔ lɛ, malakaɣ tʋmɩyɛ sakɩyɛ nɛ pɩkpakaɣ-m alɩwaatʋ siŋŋ. Alɩwaatʋ wɛɛ nɛ tɩɖɛɣ lɛ, ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa malakaɣ tʋmɩyɛ yɔ, ɖiyele ɖɩ-tʋmlaɖaa sakɩyɛ, nɛ maawɛɛ pɩ-taa. Peeɖe menɖiɣzinaa se tʋmɩyɛ naɖɩyɛ fɛyɩ se ɖɩpɩzɩɣ ɖiyele nɛ piɖeni ɛyʋ e-wezuu caɣʋ taa.”

Halɩ ɛyaa mba pɛwɛnɩ ñɩm sakɩyɛ nɛ pɩwɛɛ ɛzɩ pɩwɛɛ nɛ piɖeɣni-wɛ pe-wezuu caɣʋ taa yɔ, pakatɩɣ kala pɔ-hɔŋ taa, pahɩnɩɣ kʋdɔmɩŋ nɛ halɩ pakatɩɣ kala liidiye hɔɔlʋʋ taa ɖɔɖɔ. Katsutoshi wɛ Japɔŋ ɛjaɖɛ taa, nɛ ɛyɔɔdaa se: “Mɛwɛnɩ liidiye sakɩyɛ, ɛlɛ mɛnfɛyɩ taa leleŋ taa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ lalaa sʋsʋʋ-m nɛ paalakɩ-m camɩyɛ lakasɩ.” Payaɣ halʋ nɔɔyʋ se Lam, ɛwɛ Vɩyɛtɩnam ɛjaɖɛ taa. Ɛyɔɔdaa se: “Ɛyaa sakɩyɛ ñakɩ pana se pehiɣ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-taa pɛhɛyɩɣ camɩyɛ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pamaɣzɩɣ se pɩkaɣ yebu nɛ piɖeni-wɛ, ɛlɛ ɖoŋ ɖoŋ lɛ, panɩɣzɩɣ nɛ pɩkpaɖɩɣ, nɛ halɩ piyeki nɛ pɔtɔlʋʋ kʋdɔŋ nɛ pitiki po-toma taa.”

Ɛzɩ Franklin yɔ, ɛyaa sakɩyɛ kɔ tɔm ñʋʋ se nabʋyʋ wɛ wezuu caɣʋ taa nɛ pɩ-tɔm cɛyaa nɛ pɩkpaɖɩ sukuli kɩɖaɣlʋʋ labʋ nɛ ñɩm wɛnʋʋ. Nabɛyɛ lɛ, mbʋ ɛzɩ pɛ-ɛsɩyɛ kaasɛnɩ tomnaɣ yɔɔ wondu ñɩnʋʋ lɛ, pɛwɛɛ nɛ pañakɩ pana se pɛkɛ ɛyaa kɩbama nɛ pala lalaa kɩbandʋ se pɩsa nɛ piɖeni-wɛ cee wayɩ. Ye ɛyʋ ɛlakɩ mbʋ, pɩkaɣ yebu nɛ piɖeni-i cee wayɩ? Tɔm ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ kɩkaɣ cosuu tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ.