TƆM ÑƲƲ ŊGƲ ÐƖKPƐLƖKƖƔ YƆ 41
HENDU 13 Krɩstʋ kɛnɩ ɖa-kɩɖaʋ
Kpɛlɩkɩ lɔŋ kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ 40 weyi Yesu caɣ wezuu tɛtʋ yɔɔ yɔ ɩ-taa
«Pana-ɩ kɩyakɩŋ 40, nɛ ɛyɔɔdaɣ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ tɔm.» —TƲMA 1:3.
LƖMAƔZƖYƐ SƆSƆÐƐ
Ðɩkaɣ naʋ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ kɩɖaʋ ŋgʋ Yesu ha kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ 40 weyi ɛcaɣ wezuu tɛtʋ yɔɔ yɔ ɩ-taa yɔ.
1-2. Alɩwaatʋ ndʋ Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa 2 wokaɣ Emayuusi yɔ, ɛbɛ laba?
ÐƖWƐ Nisaŋ 16 ñɩŋgʋ wiye pɩnaɣ 33 taa. Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa wɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa nɛ sɔɔndʋ kpaɣ-wɛ. Pa-taa 2 lɩnɩ Yeruzalɛm nɛ powoki Emayuusi. Emayuusi kaakɛ tɛtʋ cikpetu ndʋ tiposini Yeruzalɛm nɛ kilomɛtanaa 11 mbʋ yɔ. Piitibi abalaa mba yɔɔɔ kpem, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yesu weyi patɩŋaɣ yɔ, pitileɖi yɔ pakʋʋ-ɩ yɔ. Pataɣaɣ liu se Mesiya kaɣ labʋ Yuuda mba kɩbandʋ sakɩyɛ, ɛlɛ lɛɛlɛɛyɔ pakʋ-ɩ. Pʋwayɩ lɛ, nabʋyʋ la nɛ pɩɖɩɣzɩ abalaa mba.
2 Abalʋ nɔɔyʋ ñɔtɩnɩ-wɛ nɛ ɛ nɛ wɛ pɔɖɔŋ. Tɔmkpɛlɩkɩyaa mba, peheyi abalʋ ɛnʋ mbʋ pɩtalɩ Yesu yɔ pɩ-tɔm. Ðɩnɛ ɛlɛ, abalʋ ɛnʋ ɛpaɣzɩ-wɛ heyuu tɔm ndʋ paakaɣ tɩ-yɔɔ sɔʋ kpa yɔ. «Ɛpaɣzɩnɩ tɔm ndʋ Moyizi nɛ Nayaa tɩŋa kaamawa yɔ» nɛ ɛlɩzɩ-wɛ mbʋ pʋyɔɔ pɩɩwɛɛ se Mesiya ɛtɔɔ kʋñɔŋ nɛ ɛsɩ yɔ pɩ-taa. Patalɩ Emayuusi lɛ, abalʋ ɛnʋ ɛlɩzɩ ɛ-tɩ nɛ ɛwɩlɩ-wɛ. Peeɖe peɖiɣzinaa se ɛɛkɛ Yesu weyi pefezaa yɔ. Maɣzɩ nɛ ŋna ɛzɩma tɔmkpɛlɩkɩyaa taa kaalabɩ leleŋ alɩwaatʋ ndʋ peɖiɣzinaa se Mesiya wɛ wezuu yɔ!—Luka 24:13-35.
3-4. (a) Ɛbɛ talɩ Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa? (b) Nɛ ɛbɛ ɖɩkaɣ kpɛlɩkʋʋ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa? (Tʋma Labʋ 1:3)
3 Yesu lɩzɩ ɛ-tɩ nɛ ɛwɩlɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa tam sakɩyɛ kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ 40 weyi ɛcaɣ wezuu tɛtʋ yɔɔ yɔ ɩ-taa. (Kalɩ Tʋma Labʋ 1:3.) Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, Yesu kpazɩ ɖoŋ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa, paawɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa nɛ sɔɔndʋ kpaɣaɣ-wɛ. Pa-taa labɩ leleŋ nɛ pɩha-wɛ abalɩtʋ nɛ powolo nɛ posusuu Kewiyaɣ tɔm kɩbandʋ nɛ pawɩlɩɣ-tʋ.a
4 Ye ɖɩtazɩ Yesu wezuu caɣʋ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwazɩ-ɖʋ. Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa, ɖɩkaɣ naʋ ɛzɩma Yesu kpaɣ alɩwaatʋ ndʋ nɛ (1) ɛkpazɩnɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa ɖoŋ, (2) ɛsɩnɩ-wɛ nɛ panɩɩ Masɩ taa nɛ pɩkɩlɩ nɛ (3) ɛfalɩsɩ-wɛ se papɩzɩ nɛ pala tʋma sɔsɔna wena aɖaŋ-wɛ nɛ ɛsɩndaa yɔ. Paa hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa lɛ, ɖɩkaɣ naʋ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yesu yɔ.
KPAZƖ LALAA ÐOŊ
5. Ɛbɛ yɔɔ pɩɩpɔzaa se pakpazɩ Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa ɖoŋ?
5 Pɩɩpɔzaa se pakpazɩ Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa ɖoŋ. Ɛbɛ yɔɔ? Pa-taa nabɛyɛ yebi pa-ɖɩsɩ, pɔ-hɔŋ nɛ pa-tʋma nɛ patɩŋɩɣ Yesu wayɩ alɩwaatʋ tɩŋa. (Mat. 19:27) Pawɩlɩ pa-taa nabɛyɛ ñaŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ papɩsɩ Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa. (Yoh. 9:22) Pala kɩlaŋ ɛnɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ paatisaa se Yesu kɛnɩ Mesiya weyi ɛ-tamaɣ paalabɩ-wɛ yɔ. (Mat. 16:16) Ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ pakʋ Yesu yɔ, paasʋ laŋwɛɛkɩyɛ taa siŋŋ nɛ pitibi-wɛ yɔɔɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pataatɩlɩ mbʋ pɩkaɣ-wɛ tɛmnʋʋ yɔ.
6. Pefezi Yesu lɛ, ɛbɛ ɛlaba?
6 Yesu kaanɩ pɩ-taa se ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa kaawɛnɩ toovenim se pɛwɛɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa alɩwaatʋ ndʋ ɛsɩba yɔ. Nɛ ɛɛnawa se paa paawɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa yɔ, pɩtɩwɩlɩ se pɛfɛyɩnɩ tisuu. Pʋyɔɔ kɩyakʋ ŋgʋ pefezi-i yɔ, puwiye maɣmaɣ ɛpaɣzɩ ɛ-taabalaa kpazʋʋ ɖoŋ. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Ɛlɩzɩ ɛ-tɩ nɛ ɛwɩlɩ Maarɩɩ Magdalaa tʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛlɛ kaawɛ pɩlaʋ cɔlɔ nɛ ewiɣ yɔ. (Yoh. 20:11, 16) Ɛlɩzɩ ɛ-tɩ ɖɔɖɔ nɛ ɛwɩlɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa 2 mba pɔ-tɔm pɔyɔɔdɩ tɔm ñʋʋ kʋnɛ ki-kiɖe tɛɛ yɔ. Nɛ ɛlɩzɩ ɛ-tɩ nɛ ɛwɩlɩ apostoloo Pɩyɛɛrɩ. (Luka 24:34) Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ Yesu kɩɖaʋ taa? Iyele nɛ ɖɩna mbʋ pɩlaba alɩwaatʋ ndʋ ɛlɩzɩ ɛ-tɩ nɛ ɛwɩlɩ Maarɩɩ Magdalaa tʋ yɔ.
7. (a) Ɛzɩ pɔyɔɔdʋʋ Yohanɛɛsɩ 20:11-16 taa yɔ, ɛbɛ Yesu na Maarɩɩ ɛwɛɛ nɛ ɛlakɩ Nisaŋ 16 ñɩŋgʋ wiye tanaŋ tɛɛ cu? (b) Nɛ ɛbɛ piseɣti-i nɛ ɛla Maarɩɩ? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)
7 Kalɩ Yohanɛɛsɩ 20:11-16. Nisaŋ 16 ñɩŋgʋ wiye tanaŋ tɛɛ cu, halaa siɣsiɣ tɩnaa nabɛyɛ wobi ɖenɖe paapim Yesu yɔ. (Luka 24:1, 10) Halaa mba pa-taa nɔɔyʋ lɛ Maarɩɩ Magdalaa tʋ. Maarɩɩ talɩ pɩlaʋ yɔɔ lɛ, ɛna se kɩɩwɛ kpɛɖɛ. Peeɖe esewa nɛ ewolo nɛ eheyi-tʋ Pɩyɛɛrɩ nɛ Yohanɛɛsɩ nɛ paba kpaɣ seya nɛ powolo pɩlaʋ yɔɔ nɛ Maarɩɩ tɩŋ pa-wayɩ. Pɩyɛɛrɩ nɛ Yohanɛɛsɩ patalaa nɛ pana se toovenim taa pɩlaʋ wɛ kpɛɖɛ lɛ, papɩsɩ ɖɩɣa. Ɛlɛ Maarɩɩ ñatɩpɩsɩ. Ɛcaɣ peeɖe nɛ ewiɣ. Ɛtaana se Yesu wɛɛ nɛ ɛcɔŋnɩ-ɩ. Yesu kaanawa se ɛ-yɔɔ Maarɩɩ kaawɛɛ nɛ ewiɣ nɛ ɛɛsɔɔlaa se ɛhɛzɩ ɛ-laŋɩyɛ. Pʋyɔɔ ɛlɩzɩ ɛ-tɩ nɛ ɛwɩlɩ Maarɩɩ nɛ pʋwayɩ lɛ, ɛla nabʋyʋ kɛlɛʋ nɛ pɩkpazɩ-ɩ ɖoŋ siŋŋ. Ɛyɔɔdɩnɩ-ɩ nɛ ɛɖʋ-ɩ tʋmɩyɛ kɩcɛyɩyɛ naɖɩyɛ: Eheyi-i se ewolo nɛ eheyi e-koobiya se ɛnʋ fema.—Yoh. 20:17, 18.
Ye ɖɩcɔŋna nɛ ɖɩnaɣ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa mba pitibi-wɛ yɔɔɔ yɔ pɛwɛɛ yɔ nɛ ɖɩnɩɣ pe-siziŋ yɔ, ɖɩmaɣzɩɣnɩ Yesu (Cɔnɩ tayʋʋ 7)
8. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yesu?
8 Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yesu? Ɛzɩ Yesu yɔ, ye ɖɩsɩm laŋwɛɛkɩyɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɖo-koobiya wɛɛ yɔ nɛ ɖɩñakɩ pana se ɖɩnɩɩ ɛzɩma pɩlakɩ-wɛ yɔ pɩ-taa nɛ ɖɩhɛzɩɣ pa-laŋa yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖiseɣti-wɛ nɛ powolo pɩ-yɔɔ nɛ pɛsɛɣ Yehowa. Iyele nɛ ɖɩna koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ kɩɖaʋ. Payaɣ-ɩ se Jocelyn. E-neu halɩñɩnʋ sɩbɩ kɛgbɛdɩsaɣ nakɛyɛ taa. Ɛyɔɔdaa se: «Maawɛ laŋwɛɛkɩyɛ sɔsɔɖɛ taa paa ɛzɩmtaa fenasɩ sakɩyɛ.» Ɛlɛ koobu nɔɔyʋ nɛ ɛ-halʋ payaa-ɩ nɛ ewolo pɛ-tɛ, nɛ paha-ɩ waɖɛ nɛ ɛyɔɔdɩ ɛzɩma pɩlakɩ-ɩ yɔ. Pewelisini-i camɩyɛ nɛ panɩɩ ɛzɩma pɩlakaɣ-ɩ yɔ pɩ-taa nɛ peheyi-i se ɛmʋ ñɩm siŋŋ Yehowa ɛsɩndaa. Jocelyn yɔɔdaa se: «Piitibi-m yɔɔɔ nɛ pɩlakaɣ-m ɛzɩ mɛwɛ cɩkpɛndʋʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ taa teŋgu yɔɔ helim sɔsɔm nabʋyʋ taa yɔ, ɛlɛ Yehowa tɩŋnɩ koobiya mba pɔ-yɔɔ nɛ ɛya ma-ñʋʋ. Pasɩnɩ-m nɛ manɖaɣnɩ hiɣu ɖoŋ nɛ mowolo pɩ-yɔɔ nɛ mɛnsɛɣ Yehowa.» Ða ɖɔɖɔ, ye ɖiwelisiɣni lalaa camɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ peheyiɣ-ɖʋ tɔm ndʋ tɩwɛ pa-laŋa taa yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpazɩ-wɛ ɖoŋ. Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩhɛzɩ pa-laŋa nɛ ɖɩsɩnɩ-wɛ nɛ powolo pɩ-yɔɔ nɛ pɛsɛɣ Yehowa.—Roma 12:15.
SƖNƖ LALAA NƐ PANƖƖ ƐSƆTƆM TAA
9. (a) Kaɖɛ nɖɩ Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa kaakataa? (b) Nɛ ɛzɩma Yesu sɩnɩ-wɛ?
9 Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa tisi Ɛsɔtɔm yɔɔ nɛ pala mbʋ payɩ papɩzɩɣ yɔ nɛ pɔɖɔ tɩ-yɔɔ pe-wezuu caɣʋ taa. (Yoh. 17:6) Paa mbʋ yɔ, pataanɩɩ mbʋ pʋyɔɔ paakʋ Yesu ɛzɩ kɩwɛɛkɩm laɖʋ nɔɔyʋ yɔ pɩ-taa. Yesu kaanawa se ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa kaawɛnɩ tisuu Yehowa yɔɔ nɛ pɔsɔɔlɩ-ɩ, ɛlɛ eeɖiɣzinaa se pɩpɔzʋʋ se panɩɩ Masɩ taa nɛ pɩkɩlɩ. (Luka 9:44, 45; Yoh. 20:9) Pʋyɔɔ ɛsɩnɩ-wɛ se panɩɩ tɔm ndʋ pakalaɣ Masɩ taa yɔ tɩ-taa. Iyele nɛ ɖɩna ɛzɩma ɛɛlabɩ mbʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛlɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa 2 yɔɔ Emayuusi nʋmɔʋ taa yɔ.
10. Ɛzɩma Yesu sɩnɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa nɛ panɩɩ pɩ-taa se ɛnʋ kaakɛnɩ Mesiya toovenim taa? (Luka 24:18-27)
10 Kalɩ Luka 24:18-27. Taasɔɔ se Yesu taaheyi abalaa mba kpaagbaa weyi ɛɛkɛnaa yɔ. Ɛlɛ ɛpɔzɩ-wɛ tɔm. Ɛbɛ yɔɔ? Pʋtɔma yɔ, ɛñɩnaɣ se pa-maɣmaɣ pɔyɔɔdɩ ndʋ pamaɣzaɣ yɔ nɛ ndʋ tɩɩwɛ pa-laŋa taa yɔ. Nɛ mbʋ palaba. Peheyi-i se mba kaaɖaŋaa se Yesu kaɣ holuu Izrayɛɛlɩ mba Roma mba nesi tɛɛ. Pɛtɛm yɔɔdʋʋ mbʋ pɩcɛyaɣ-wɛ yɔ pɩ-tɔm kpayɩ kpayɩ lɛ, Yesu tɩŋnɩ Masɩ yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ-wɛ nɛ panɩɩ mbʋ pɩɩlaba yɔ pɩ-taa.b Pɩlabɩ alɩwaatʋ natʋyʋ pʋwayɩ ɖanaɣ ŋga kɔ-yɔɔ lɛ, Yesu kpaɣ alɩwaatʋ nɛ ɛsɩnɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa lalaa nɛ panɩɩ toovenim tɔm ndʋ tɩ-taa. (Luka 24:33-48) Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ kɛdaɣ kanɛ ka-taa?
11-12. (a) Nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ Yesu tɩŋnaa nɛ ɛwɩlɩ Bibl taa toovenim tɔm yɔ, ɛbɛ kɩpɩzɩɣ nɛ kɩkpɛlɩkɩ-ɖʋ? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmɩŋ.) (b) Koobu weyi ɛkpɛlɩkɩnɩ Nortey Bibl yɔ, ɛzɩma ɛsɩnɩ-ɩ?
11 Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yesu? Kajalaɣ lɛ, alɩwaatʋ ndʋ ŋkpɛlɩkɩɣnɩ ɛyaa Bibl yɔ, pɔzɩ tɔm nɛ lɛɣtʋ nɛ pɩsɩnɩ-wɛ nɛ pɔyɔɔdɩ ndʋ tɩwɛ pa-lɩmaɣza taa nɛ pa-laŋa taa yɔ. (Adu. 20:5) Ŋtɩlɩɣ pa-lɩmaɣza nɛ pɩtɛ lɛ, wɩlɩ-wɛ ɛzɩma papɩzɩɣ nɛ pana Bibl masɩ nzɩ sɩlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ pɛ-wɛtʋ yɔ. Taaheyi-wɛ mbʋ pɩwɛɛ se pala yɔ. Ɛlɛ, pɔzɩ-wɛ tɔm Masɩ nzɩ sɩ-yɔɔ nɛ pana ɛzɩma papɩzɩɣ nɛ palabɩnɩ Bibl paɣtʋ kila tʋmɩyɛ pe-wezuu caɣʋ taa yɔ. Iyele nɛ ɖɩna koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ kɩɖaʋ. Payaɣ-ɩ se Nortey, ɛwɛ Gana ɛjaɖɛ taa.
12 Nortey paɣzɩ Bibl kpɛlɩkʋʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛɛwɛnɩ pɩnzɩ 16 yɔ. Ɛlɛ pitileɖi lɛ, ɛ-hɔʋ taa mba paɣzɩ-ɩ kaɖɩnʋʋ. Ɛbɛ sɩnɩ-ɩ nɛ ewolo Bibl kpɛlɩkʋʋ yɔɔ? Koobu weyi ɛkpɛlɩkaɣnɩ-ɩ Bibl yɔ, ɛ nɛ ɩ paatɛm tazʋʋ Maatiyee ñʋʋ 10 taa nɛ ɛlɩzɩ-ɩ pɩ-taa se pakaɣ nazʋʋ Krɩstʋ mba toovenim mba. Nortey yɔɔdaa se: «Pʋyɔɔ alɩwaatʋ ndʋ papaɣzɩ-m nazʋʋ yɔ, man-taa kaatɛma se malɩ toovenim yɔɔ.» Koobu weyi ɛkpɛlɩkaɣnɩ-ɩ Bibl yɔ, ɛ nɛ ɩ patazɩ ɖɔɖɔ Maatiyee 10:16 taa se pɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛtɩlɩ labʋ nɛ ɛtɛ ɛwɛɛnɩ ñamtʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛlɩzɩɣ ɛ-hɔʋ taa mba e-tisuu taa yɔ. Pamɩyɩsɩ Nortey lɩm nɛ pɩtɛ lɛ, ɛɛsɔɔlaa se ɛpɩsɩ nʋmɔʋ lɩzɩyʋ, ɛlɛ ɛ-caa ñaasɔɔlaa se ɛla sukuli kɩtɛzʋʋ. Ɛ-wɩlɩyʋ tiheyi-i mbʋ pɩwɛɛ se ɛla yɔ, ɛlɛ ɛpɔzɩ-ɩ tɔm se pɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛmaɣzɩ Bibl paɣtʋ kila yɔɔ nɛ ɛkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ kɩbanɖɛ. Ɛbɛ lɩ pɩ-taa? Nortey kpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se ɛpaɣzɩɣ alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ. Nɛ ɛ-caa ɖɔɔnɩ-ɩ ɖɩɣa. Suwe Nortey maɣzɩɣ mbʋ pɩtalɩ-ɩ yɔ pɩ-yɔɔ? Ɛyɔɔdaa se: «Man-taa tɛma se mankpaɣ lɩmaɣzɩyɛ kɩbanɖɛ.» Ða ɖɔɖɔ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩsɩɣnɩ lalaa se pamaɣzɩ Masɩ yɔɔ yɔ, ɖɩsɩɣnɩ-wɛ se papɩsɩ Krɩstʋ ñɩma mba papɩ fezuu taa yɔ.—Efɛz. 3:16-19.
Ye ŋsɩɣnɩ lalaa se panɩɩ Masɩ taa yɔ, ŋmaɣzɩɣnɩ Yesu (Cɔnɩ tayʋʋ 11)e
SƖNƖ KOOBIYA ABALƖÑƖMA NƐ PƐKƐ «ƐYAA . . . KƲJƆŊ»
13. Ɛbɛ Yesu laba nɛ pɩwɩlɩ se ɛɛsɔɔlaa se powolo pɩ-yɔɔ nɛ palakɩ ɛ-Caa tʋmɩyɛ? (Efɛɛzɩ mba 4:8)
13 Alɩwaatʋ ndʋ Yesu kaawɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ, ɛlabɩ tʋmɩyɛ nɖɩ ɛ-Caa kaaɖʋ-ɩ yɔ ɖeyi ɖeyi. (Yoh. 17:4) Ɛlɛ Yesu taamaɣzɩɣ se e-ɖeke ɛpɩzaɣna se ɛla Yehowa tʋma camɩyɛ. Pɩnzɩ naadozo nɛ hɔɔlʋʋ nzɩ ɛkpaɣaa nɛ esusini tɔm tɛtʋ yɔɔ yɔ sɩ-taa, ɛfalɩsɩ ɛyaa lalaa se pala tʋmɩyɛ nɖɩ. Pʋcɔ nɛ Yesu pɩsɩɣ ɛsɔdaa lɛ, ɛɖʋ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa tʋmɩyɛ se pɔcɔnɩ Yehowa heŋ weyi ɩmʋ ñɩm yɔ ɩ-yɔɔ, nɛ pɛɖɛɛ nɔɔ tɔm susuu nɛ tɔm wɩlʋʋ tʋmɩyɛ taa. Pʋtɔma pa-taa nabɛyɛ taatalɩ pɩnzɩ 30. (Kalɩ Efɛɛzɩ mba 4:8.) Ɛzɩma Yesu labɩnɩ tʋmɩyɛ kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ 40 weyi ɛcaɣ wezuu tɛtʋ yɔɔ yɔ nɛ ɛsɩnɩ abalaa siɣsiɣ tɩnaa nɛ kpekpeka tɩnaa mba nɛ papɩsɩ ‘ɛyaa kʋjɔŋ?’
14. Kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ 40 weyi Yesu caɣ wezuu tɛtʋ yɔɔ yɔ ɩ-taa, ɛzɩma ɛsɩnɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se papɩɩ fezuu taa? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)
14 Yesu tasɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa lɔŋ kpayɩ nɛ sɔɔlɩm. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Eeɖiɣzinaa se pa-taa nabɛyɛ taa taatɛ se ɛsɩba nɛ pʋwayɩ lɛ efe, pʋyɔɔ ɛtasɩ-wɛ lɔŋ se pɩsɩnɩ-wɛ nɛ patɩlɩ toovenim. (Luka 24:25-27; Yoh. 20:27) Eheyi-wɛ ɖɔɖɔ se pasɩɩ Yehowa samaɣ yɔɔ cɔnʋʋ kajalaɣ ɖeɖe, nɛ pɩtaakɛ pa-tʋma. (Yoh. 21:15) Ɛtɔzɩ-wɛ se pataakpakɩɣ mbʋ palakɩ Yehowa sɛtʋ taa yɔ nɛ pamaɣzɩɣnɩ mbʋ lalaa lakɩ yɔ. (Yoh. 21:20-22) Ɛñɔɔzɩ ɖɔɖɔ lɩmaɣza wena pɛwɛnɩ Kewiyaɣ yɔɔ nɛ atɩtʋʋzɩ yɔ nɛ ɛsɩnɩ-wɛ se paka ñʋʋ nɛ tɔm kɩbandʋ susuu. (Tʋma 1:6-8) Lɔŋ weyi ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pɛkpɛlɩkɩ Yesu cɔlɔ?
Ye ŋfalɩsɩɣ koobiya abalɩñɩma se pɛwɛɛnɩ wala ɛgbɛyɛ taa yɔ, ŋmaɣzɩɣnɩ Yesu (Cɔnɩ tayʋʋ 14)
15-16. (a) Ɛzɩma ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pamaɣzɩnɩ Yesu? Lɩzɩ pɩ-taa. (b) Lɔŋ weyi patasɩ Patrick yɔ, ɛzɩma ɩwazɩ-ɩ?
15 Ɛzɩma ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pamaɣzɩnɩ Yesu? Pɩwɛɛ se pafalɩsɩ koobiya abalɩñɩma pɩkpɛndɩnɩ piya evelisi nɛ pasɩnɩ-wɛ nɛ papɩzɩ pala ɛgbɛyɛ taa tʋma nɛ pɩkɩlɩ.c Ɛzʋtʋyaa nawa se koobiya mba pɛwɛɛ nɛ pafalɩsɩɣ yɔ patɩtalɩ pilim. Pɩwɛɛ se patasɩ koobiya abalɩñɩma mba lɔŋ nɛ sɔɔlɩm nɛ paba pɩzɩ nɛ pɛkpɛlɩkɩ lɔŋ, pɛwɛɛnɩ tɩ luzuu, pɛwɛɛ siɣsiɣ nɛ pɔsɔɔlɩ se pasɩnɩ lalaa.—1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Pɩy. 5:5.
16 Payaɣ koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ se Patrick. Iyele nɛ ɖɩna ɛzɩma lɔŋ weyi patasɩ-ɩ yɔ ɩwazɩ-ɩ yɔ. Ɛɛkɛ pɩɣa evelaɣ lɛ, ɛtaayɔɔdʋʋnɩ ɛyaa camɩyɛ, nɛ ɛtaalakɩ ɛyaa camɩyɛ lakasɩ pɩkpɛndɩnɩ koobiya halɩñɩma. Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ ɖiɣzini Patrick ɛjandʋ nɛ ɛtasɩ-ɩ lɔŋ kpayɩ nɛ sɔɔlɩm. Patrick yɔɔdaa se: «Man-taa labɩ leleŋ se ɛtasɩ-m lɔŋ. Alɩwaatʋ ndʋ manaɣaɣ se pahaɣ koobiya abalɩñɩma lalaa ɛgbɛyɛ taa wala wena mɔnsɔɔlaa yɔ, pitikaɣ-m yɔɔɔ. Ɛlɛ ɛzʋtʋyʋ ɛnʋ, ɛ-lɔŋ tasʋʋ sɩnɩ-m nɛ mana se pɩcɛyaa se mɛwɛɛnɩ tɩ luzuu nɛ mawɩlɩ mon-koobiya sɔɔlɩm, nɛ pɩtɩmʋna se manka ma-lɩmaɣza wala yɔɔ.» Mbʋ pɩlɩ pɩ-taa yɔ lɛ se Patrick pɩsɩ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛɛwɛnɩ pɩnzɩ 23 yɔ.—Adu. 27:9.
17. Ɛzɩma Yesu wɩlaa se ɛtaɣaɣ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa liu?
17 Pɩtɩkɛ tɔm susuu tʋmɩyɛ ɖeke Yesu ɖʋ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa, ɛlɛ ɛɖʋ-wɛ tʋmɩyɛ ɖɔɖɔ se pawɩlɩ tɔm. Pʋtɔma, tɔmkpɛlɩkɩyaa kaamaɣzaa se patɩmʋna se pala tʋmɩyɛ nɖɩ. Ɛlɛ Yesu taa ñaatɛma se papɩzɩɣ nɛ palabɩ-ɖɩ, nɛ eheyi-wɛ mbʋ. Ɛ-taa kaatɛma, pʋyɔɔ eheyi-wɛ se: «Ɛzɩ Caa tiyuu-m yɔ, ma ɖɔɖɔ mentiyiɣ-mɩ.»—Yoh. 20:21
18. Ɛzɩma ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pamaɣzɩnɩ Yesu?
18 Ɛzɩma ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pamaɣzɩnɩ Yesu? Ɛzʋtʋyaa mba pɛwɛ niye yɔ, pafalɩsɩɣ koobiya lalaa nɛ paɖʋʋ-wɛ tʋma naayɛ. (Filp. 2:19-22) Ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pɔpɔzɩ piya evelisi se sɩɖʋ nesi nɛ pɔñɔɔzɩ Kewiyaɣ kpaaŋ nɛ pɔcɔnɩ kɩ-tɛ cɩɖɩ cɩɖɩ wɛtʋ ɖeɖe. Ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ paɖʋ koobiya tʋmɩyɛ naɖɩyɛ, pafalɩsɩ-wɛ nɛ pawɩlɩ-wɛ ɛzɩma palabɩ-ɖɩ yɔ, nɛ pʋwayɩ lɛ pataa-wɛ liu se papɩzɩɣ nɛ pala tʋmɩyɛ nɖɩ. Payaɣ koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ se Matthew, ɛpɩsɩ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ pitileɖita. Ɛyɔɔdaa se ɛ-taa wɛ leleŋ siŋŋ se ɛzʋtʋyaa mba pɛwɛ niye yɔ pafalɩsɩ-ɩ camɩyɛ se ɛpɩzɩ nɛ ɛla tʋmɩyɛ naɖɩyɛ, nɛ pʋwayɩ lɛ pataa-ɩ liu se ɛpɩzɩɣ nɛ ɛlabɩ-ɖɩ camɩyɛ. Ɛyɔɔdaa se: «Alɩwaatʋ ndʋ picoɖuu-m yɔ, pasɩɣnɩ-m se mana ɛzɩma manpɩzɩɣ nɛ mɛnkpɛlɩkɩ lɔŋ hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa picoɖi-m yɔ, nɛ pʋwayɩ lɛ pasɩnɩ-m nɛ mana mbʋ manpɩzɩɣ mala nɛ pɩwɛɛ ɖeu nɛ pɩkɩlɩ yɔ.»d
19. Ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩtɛ ɖa-taa se ɖɩlakɩ?
19 Yesu kpaɣ kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ 40 weyi ɛcaɣ wezuu tɛtʋ yɔɔ yɔ nɛ ɛkpazɩnɩ lalaa ɖoŋ, ɛwɩlɩ-wɛ tɔm nɛ ɛfalɩsɩ-wɛ. Tɛtɛ nɛ ɖɩtɛ ɖa-taa se ɖɩmaɣzɩɣnɩ Yesu kɩɖaʋ ɖeyi ɖeyi. (1 Pɩy. 2:21) Ɛkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩla mbʋ. Ɛlabɩ-ɖʋ tamaɣ se: «Mɛwɛ mɩ-cɔlɔ kɩyakɩŋ tɩŋa nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ ɛjaɖɛ tɛm alɩwaatʋ taa.»—Mat. 28:20.
HENDU 15 Ðɛyɩ Yehowa Pɩyalʋ kajalaɣ tʋ!
a Evaŋgilimwaa nɛ Bibl takayɩsɩ lɛɛsɩ wɩlɩɣ se Yesu lɩzɩ ɛ-tɩ nɛ ɛwɩlɩ ɛyaa lalaa tam sakɩyɛ e-femtu wayɩ. Ɛlɩzɩ ɛ-tɩ nɛ ɛwɩlɩ Maarɩɩ Magdalaa tʋ (Yoh. 20:11-18); halaa lalaa (Mat. 28:8-10; Luka 24:8-11); ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa 2 (Luka 24:13-15); Pɩyɛɛrɩ (Luka 24:34); apostoloowaa ɛlɛ Tomaa taawɛɛ pɩ-taa (Yoh. 20:19-24); apostoloowaa nɛ Tomaa (Yoh. 20:26); tɔmkpɛlɩkɩyaa 7 (Yoh. 21:1, 2); tɔmkpɛlɩkɩyaa mba paacɛzɩ 500 yɔ (Mat. 28:16; 1 Kɔr. 15:6); e-neu Yakubu (1 Kɔr. 15:7); apostoloowaa tɩŋa (Tʋma 1:4) nɛ apostoloowaa Betaanii cɔlɔ. (Luka 24:50-52) Pɩtɩla, ɛlɩzɩ ɛ-tɩ nɛ ɛwɩlɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa alɩwaatʋ lɛɛtʋ taa ɛlɛ Bibl tɩyɔɔdɩ pɩ-tɔm.—Yoh. 21:25.
b Ye ŋsɔɔlaa se ŋna natʋ tɔm ndʋ tɩyɔɔdʋʋ Mesiya yɔɔ tɔm yɔ, kalɩ jw.org yɔɔ tɔm ñʋʋ kʋnɛ: «Les prophéties messianiques prouvent-elles que Jésus était le Messie?»
c Evebiya nasɩyɩ pɩzɩɣ nɛ sɩpɩsɩ egeetiye yɔɔ cɔnɩyaa paa sɩwɛnɩ pɩnzɩ 25 nɛ piwolo 30 yɔ. Ɛlɛ pɩwɛɛ se sɩkɛ ɛzʋtʋyaa mba papɩ fezuu taa yɔ nɛ pʋcɔ.
d Ye ŋsɔɔlaa se ŋtɩlɩ lɔŋ tasʋʋ lɛɛbʋ mbʋ pɩwɩlɩɣ ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋsɩnɩ evebiya nɛ sɩwɛɛnɩ wala ɛgbɛyɛ taa yɔ, kalɩ Feŋuu Tilimiye août 2018 hɔɔlʋʋ 11-12, tayʋʋ 15-17, nɛ Feŋuu Tilimiye 1er avril 2015, hɔɔlʋʋ 8-18.
e KƖLƐMƲƲ YƆƆ TƆM: Pasɩnɩ Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɔɔyʋ nɛ ɛnɩɩ Masɩ taa nɛ pɩtɛ lɛ, ɛkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se ɛlɔʋ wondu ndʋ ɛlakaɣnɩ tʋmɩyɛ Kisimasɩ kazandʋ taa yɔ.