Ñɩnɩ tɛtʋ ndʋ tɩkaɣ wɛʋ tam yɔ

1. Natʋ tɔm ndʋ Yesu yɔɔdɩ Yeruzalɛm yɔɔ?

KƖYAKƖŊ nɩɩyɩ pʋcɔ nɛ Yesu Krɩstʋ sɩkɩ lɛ, eheyi ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa natʋ tɔm natʋyʋ. Natʋ tɔm ndʋ, tɩlabɩ kajalaɣ ɖeɖe alɩwaatʋ ndʋ paɖɩzɩ Yeruzalɛm nɛ kɩ-tɛ templo yɔ. Eheyi-wɛ se wiɖiyi «sɔɔjanaa [cɔʋ] Yeruzalɛm nɛ pata.» (Luka 21:20) Yesu heyi ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se pañɩtɩɣ nɛ pana sɔɔjanaa mba lɛ, palɩɩ Yuudee tɛtʋ taa kpaagbaa nɛ pese. Yesu tɔm ndʋ tɩkɔm nɛ tɩla alɩwaatʋ ndʋ Roma sɔɔjanaa kɔm nɛ pɔcɔɔ Yeruzalɛm nɛ pata yɔ.—Luka 21:​21, 22.

2. Lɔŋ weyi apostoloo Pɔɔlɩ tasɩ Krɩstʋ ñɩma mba pɛwɛ Yuudee nɛ Yeruzalɛm yɔ?

² Pɩnzɩ pazɩ pʋcɔ nɛ Roma sɔɔjanaa cɔɔ Yeruzalɛm nɛ pata lɛ, apostoloo Pɔɔlɩ ma takayaɣ nakɛyɛ Yuudee nɛ Yeruzalɛm Krɩstʋ mba se eheyi-wɛ tɔm kɩcɛyɩtʋ natʋyʋ. Takayaɣ ŋga payaɣ sɔnɔ se Ebree mba takayaɣ. Takayaɣ ŋga ka-taa, Pɔɔlɩ tasɩ Krɩstʋ ñɩma mba lɔŋ se pɔñɔɔzɩ pa-tɩ nɛ paɖaŋ alɩwaatʋ kaɖɛ ñɩndʋ ndʋ tɩkaɣ kɔm yɔ. Ɛbɛ ɖeyi ɖeyi ɖaŋ-wɛ nɛ ɛsɩndaa? Pakaɣ ɖɩzʋʋ Yeruzalɛm tɛtʋ. Nɛ ye Krɩstʋ ñɩma mba, pañɩnɩɣ se pehiɣ ñʋʋ yabʋ yɔ, pɩwɛɛ se pɛɖɛɛ nɛ peyele pa-ɖɩsɩ nɛ pa-tʋma. Pʋyɔɔ Pɔɔlɩ yɔɔdɩ Yeruzalɛm tɛtʋ yɔɔ se: «Ðɩfɛyɩnɩ tɛtʋ ndʋ tɩwɛɣ tam yɔ cɩnɛ.» Pʋwayɩ lɛ ɛsɔzɩ se: «Ɛlɛ ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩñɩnɩɣ ndʋ tɩkaɣ kɔm yɔ siŋŋ.»—Ebr. 13:14.

3. (a) Ɛbɛ payaɣ se «tɛtʋ ndʋ tɩwɛnɩ tigila siŋŋ yɔ»? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ ɖɩɖaŋ tɛtʋ ndʋ kpam?

³ Alɩwaatʋ ndʋ Krɩstʋ mba kaakpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se pakʋyʋʋ Yeruzalɛm nɛ Yuudee yɔ, pɩtɩla ɛyaa hoŋi-wɛ nɛ pakpaɣ-wɛ se pɛkɛ kɩmɛlɛmɩŋ, ɛlɛ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ pakpaɣaa yɔ ɖɩyabɩ pa-ñʋŋ. Sɔnɔ ɖɔɖɔ, ɛyaa hoŋuu-ɖʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖiiseɣ liidiye wayɩ nɛ ɖɩɩɖʋʋ ɖe-lidaʋ ɛyaa yɔɔ se peyele nɛ ɛjaɖɛ yɔɔ kʋñɔmɩŋ sɩɩ tɩnaɣ. Ye mbʋ, ɛbɛ yɔɔ ɖɩkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩnawa se ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛm ñɔtɩ kpam. Pʋyɔɔ ɖɩɖaŋ «tɛtʋ ndʋ tɩwɛnɩ tigila siŋŋ yɔ,» pʋ-tɔbʋʋ se «ndʋ tɩkaɣ kɔm yɔ;» ndʋ lɛ Ɛsɔ Kewiyaɣ.a (Ebr. 11:10; Mat. 6:33) Paa tɔm ñʋʋ cikpeluu ŋgʋ lɛ kɩ-taa, ɖɩkaɣ naʋ: (1) ɛzɩma Pɔɔlɩ lɔŋ tasʋʋ sɩnɩ kajalaɣ Krɩstʋ ñɩma nɛ powolo pɩ-yɔɔ nɛ pañɩnɩ tɛtʋ «ndʋ tɩkaɣ kɔm yɔ,» (2) ɛzɩma Pɔɔlɩ sɩnɩ-wɛ nɛ pɔñɔɔzɩ pa-tɩ nɛ paɖaŋ mbʋ pɩkaɣ kɔm yɔ, nɛ (3) ɛzɩma ɛ-lɔŋ tasʋʋ wazɩɣ-ɖʋ sɔnɔ yɔ.

TAA YEHOWA LIU MBƲ PƲYƆƆ YƆ ƐƐKAƔ-Ŋ YEBU KPA

4. Ɛbɛ yɔɔ Yeruzalɛm tɔm kaacɛyɩ Krɩstʋ mba ɛsɩndaa?

⁴ Yeruzalɛm tɔm kaacɛyɩ Krɩstʋ mba ɛsɩndaa. Peeɖe pacalɩ ɖʋʋ kajalaɣ Krɩstʋ mba ɛgbɛyɛ pɩnaɣ 33 taa nɛ peeɖe ɖɔɖɔ nɔɔɖɛyaa ɛgbɛyɛ kaawɛɛ. Pɩtasɩ lɛ, Krɩstʋ mba sakɩyɛ kaawɛnɩ ɖɩsɩ nɛ tomnaɣ yɔɔ ñɩm lɛɛbʋ sakɩyɛ tɛtʋ ndʋ tɩ-taa. Paa mbʋ yɔ, Yesu kaaheyi ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se pɩkaɣ pɔzʋʋ se palɩɩ Yeruzalɛm taa nɛ halɩ Yuudee taa ɖɔɖɔ.—Mat. 24:16.

5. Ɛzɩma Pɔɔlɩ sɩnɩ Krɩstʋ mba se pɔñɔɔzɩ pa-tɩ nɛ paɖaŋ mbʋ pɩkaɣ kɔm yɔ?

⁵ Pɩsa nɛ Krɩstʋ mba ñɔɔzɩ pa-tɩ nɛ paɖaŋ mbʋ pɩkaɣ kɔm yɔ lɛ, Pɔɔlɩ sɩnɩ-wɛ se pɛwɛɛnɩ lɩmaɣza wena Yehowa wɛnɩ Yeruzalɛm tɛtʋ yɔɔ yɔ. Pɔɔlɩ tɔzɩ-wɛ se Yeruzalɛm templo, cɔjɔtʋ nɛ kɩlaŋ weyi palaɣ templo taa yɔ patɩtasɩ kɛʋ pʋyʋ kiɖeɖeu Yehowa ɛsɩndaa. (Ebr. 8:13) Tɛtʋ ndʋ tɩ-taa mba hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ kizi Mesiya. Yeruzalɛm tɛ templo tɩtasɩ kɛʋ lone nɖɩ ɖɩ-taa pɛsɛɣ Yehowa yɔ. Ɛlɛ pakaɣ kɩ nɛ ki-templo ɖɩzʋʋ.—Luka 13:​34, 35.

6. Tɔm ndʋ Pɔɔlɩ tɔzɩ Krɩstʋ mba Ebree mba 13:​5, 6 taa yɔ, ɛbɛ yɔɔ tɩɩwazɩ-wɛ?

⁶ Alɩwaatʋ ndʋ Pɔɔlɩ kaama takayaɣ Ebree mba yɔ, Yeruzalɛm kaakɛ tɛtʋ ndʋ ɛyaa kaasɔɔlɩ tɩ-taa caɣʋ nɛ paasɔɔlɩ ɖɔɖɔ tɩ-taa kilimuu yɔ. Roma takayɩsɩ mayʋ nɔɔyʋ kaacaɣ wezuu alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, ɛyɔɔdaa se Yeruzalɛm tɛtʋ «hɩɖɛ kaakpaɖɩnɩ sɛʋ tɛtʋ lɛɛtʋ ndʋ payɩ tɩɩwɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ hɔɔlʋʋ taa yɔ tɩ-hɛkʋ taa.» Yuuda ñɩma lɩɣaɣnɩ tɛtʋ ndɩ ndɩ taa nɛ powoki Yeruzalɛm paa pɩnaɣ ŋga se pɔtɔɔ kazandʋ, piyekaɣ nɛ liidiye sʋʋ tɛtʋ taa. Pɩtʋʋ fɛyɩ se piyeba nɛ Krɩstʋ mba ɖɔɖɔ tɔsɩ liidiye sakɩyɛ. Pʋtɔma yɔ, pʋyɔɔ Pɔɔlɩ heyi-wɛ se: «Ɩtaawɛɛnɩ liidiye sɔɔlɩm mi-wezuu caɣʋ taa, ɛlɛ mi-liu ɛsɩbɩnɩ mbʋ ɩwɛnɩ lɛɛlɛɛyɔ yɔ.» Pʋwayɩ lɛ, ɛtɔzɩ-wɛ lidaʋ tɔm ndʋ Yehowa kaaheyi paa ɛ-sɛyʋ weyi lɛ yɔ: «Maakaɣ-ŋ yebu kaaʋ, nɛ maakaɣ-ŋ siɣye haʋ kaaʋ.» (Kalɩ Ebree mba 13:​5, 6; Wp. 31:6; Keɣ. 118:6) Lidaʋ tɔm ndʋ, tɩkaɣ wazʋʋ Krɩstʋ ñɩma mba paawɛ Yeruzalɛm nɛ Yuudee yɔ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pamʋ takayaɣ ŋga nɛ pitileɖi lɛ, pɩpɔzɩ se pɛɖɛɛ nɛ peyele pa-tʋma, pa-ɖɩsɩ nɛ pa-ñɩm lɛɛbʋ sakɩyɛ. Peeɖe papaɣzɩ caɣʋ wezuu kɩfalʋʋ lone nɖɩ paasɩŋ yɔ ɖɩ-taa, nɛ pɩtaawɛɛ-wɛ kɛlɛʋ.

7. Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se sɔnɔ sɔnɔ lɛ ɖɩtaa Yehowa liu kiya?

⁷ Lɔŋ weyi ɖɩkpɛlɩkɩɣ yɔ: Ɛbɛ ɖaŋ-ɖʋ nɛ ɛsɩndaa? Piileɖiɣ lɛ, kʋñɔŋ sɔsɔʋ kaɣ paɣzʋʋ nɛ pakaɣ ɖɩzʋʋ ɛjaɖɛ kɩdɛkɛdɩyɛ ɖɩnɛ. (Mat. 24:21) Ɛzɩ kajalaɣ Krɩstʋ mba yɔ, pɩwɛɛ se ɖɩcaɣnɩ ɖɛ-ɛsa nɛ ɖɩñɔɔzɩ ɖa-tɩ nɛ ɖɩɖaŋ alɩwaatʋ ndʋ. (Luka 21:​34-36) Kʋñɔŋ sɔsɔʋ alɩwaatʋ taa, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ɖise nɛ ɖiyele ɖa-ɖɩsɩ yaa ɖa-ñɩm tɩŋa. Ye pɩlabɩ mbʋ yɔ, pɩkaɣ pɔzʋʋ se ɖɩtaa Yehowa liu kiya se ɛɛkaɣ yebu ɛ-samaɣ. Halɩ sɔnɔ sɔnɔ, ɖɩwɛnɩ waɖɛ se ɖɩwɩlɩ se ɖɩtaɣ Yehowa liu kiya pʋcɔ nɛ kʋñɔŋ sɔsɔʋ paɣzɩ. Pɔzɩ ña-tɩ se: «Ma-lakasɩ nɛ man-kaɖʋsɩ wɩlɩɣ se maataɣ ñɩm liu, ɛlɛ mantaɣ Yehowa liu mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛlabɩ-m tamaɣ se ɛcɔŋnɩ mɔ-yɔɔ?» (1 Tim. 6:17) Pɩkɛ toovenim se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ mbʋ pɩlabɩ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa yɔ pɩ-taa, ɛlɛ «kʋñɔŋ sɔsɔʋ» ŋgʋ kɩkaɣ kɔm yɔ kɩkaɣ wɛʋ kaɖɛ nɛ pɩkɩlɩ kʋñɔmɩŋ weyi payɩ Krɩstʋ mba kataa nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩnɩ sɔnɔ yɔ. Ye mbʋ, ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩlɩ mbʋ ɖeyi ɖeyi pɩwɛɛ se ɖɩla alɩwaatʋ ndʋ kʋñɔŋ sɔsɔʋ paɣzɩɣ yɔ?

ÑA MBA PƐÐƐƔ-ÐƲ NƆƆ YƆ

8. Lɔŋ weyi Yesu tasɩ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa?

⁸ Ebree Krɩstʋ mba mʋ takayaɣ ŋga Pɔɔlɩ ma-wɛ yɔ nɛ pɩla pɩnzɩ pazɩ lɛ, Roma sɔɔjanaa kɔɔ nɛ pɔcɔɔ Yeruzalɛm tɛtʋ nɛ pata. Krɩstʋ mba na mbʋ lɛ, peɖiɣzina se alɩwaatʋ talaa se pese nɛ palɩɩ Yeruzalɛm nɛ Yuudee taa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ piileɖiɣ lɛ pakaɣ ɖɩzʋʋ tɛtʋ ndʋ. (Mat. 24:3; Luka 21:​20, 24) Ɛlɛ, le pɩɩwɛɛ se powolo? Yesu yɔɔdɩ yem se: «Mba pɛwɛ Yuudee yɔ, papaɣzɩ seu nɛ pakpa pʋŋ taa.» (Luka 21:21) Pʋŋ sakɩyɛ kaawɛ egeetiye nɖɩ ɖɩ-taa. Ye mbʋ, le pɩɩwɛɛ se pɛɖɛɛna?

9. Ɛbɛ yɔɔ Krɩstʋ mba pɩzaɣ se pɔpɔzɩ pa-tɩ se pʋʋ ŋgʋ taa pɩwɛɛ se pese nɛ powolo? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ tɛtʋ anjaʋ.)

⁹ Pʋŋ weyi ɩɩwɛ egeetiye nɖɩ ɖɩ-taa yɔ ɩ-taa nɩɩyɩ yɔ: Samaarii pʋŋ, Galilee pʋŋ, Hɛrmɔɔnɩ pʋʋ, Libaŋ pʋŋ, nɛ pʋŋ weyi ɩwɛ Yɔɔrdaŋ pɔɔ hɔɔlʋʋ lɛɛkʋ taa yɔ. (Cɔnɩ tɛtʋ anjaʋ.) Ɛyaa maɣzaɣ se tɛtʋ ndʋ tɩɩwɛ pʋŋ ɛnɩ ɩ-taa yɔ, ɛyʋ pɩzɩɣ ese nɛ ewolo ɛcaɣ tɩ-taa nɛ nabʋyʋ ɛɛlakɩ-ɩ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Tɛtʋ ndʋ payaɣ se Gamla yɔ tɩɩwɛ pʋʋ nakʋyʋ ñʋʋ taa nɛ pɩɩwɛ kaɖɛ kpem se ɛyʋ ewolo peeɖe. Yuuda mba nabɛyɛ maɣzaɣ se tɛtʋ ndʋ tɩɩkɛ lone kɩbanɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa papɩzɩɣ nɛ pɔcɔzɩ yɔ. Ɛlɛ Roma mba woba nɛ pɛñɛyɩ Gamla tɛtʋ ndʋ nɛ paɖɩzɩ-tʋ nɛ pakʋ tɩ-taa ɛyaa sakɩyɛ.b

10-11. (a) Pɩtɩla, ɛzɩma Yehowa kaaɖiyi Krɩstʋ mba? (Ebree mba 13:​7, 17) (b) Krɩstʋ mba kaañam mba pɛɖɛɣ-wɛ nɔɔ yɔ lɛ, ɛbɛ lɩ pɩ-taa? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

¹⁰ Pɩwɛ ɛzɩ Yehowa kaatɩŋnɩ mba pɛɖɛɣaɣ ɛgbɛyɛ nɔɔ yɔ pɔ-yɔɔ nɛ eɖiyi kajalaɣ Krɩstʋ ñɩma mba yɔ. Caanaʋ taa tɔm taa tazɩyʋ nɔɔyʋ yɔɔdɩ pʋwayɩ se: «Ɛsɔ kaaheyi Yeruzalɛm ɛgbɛyɛ taa koobiya nabɛyɛ se pɩwɛɛ se Krɩstʋ mba ise Yeruzalɛm nɛ powolo Pela tɛtʋ taa, Peree egeetiye taa.» Pela tɛtʋ kaakɛ lone kɩbanɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa Krɩstʋ mba pɩzaɣ se powolo yɔ. Tɩtaawɛɛ poliŋ nɛ Yeruzalɛm tɛtʋ, nɛ pʋyɔɔ lɛ papɩzaɣ se powolo peeɖe kɛlɛʋ yem. Pɩtasɩ lɛ, tɛtʋ ndʋ tɩ-taa mba kaakɛ sɩɩnaa layaa, nɛ you taawɛɛ pa nɛ Roma mba pɛ-hɛkʋ taa.—Cɔnɩ tɛtʋ anjaʋ.

¹¹ Krɩstʋ ñɩma mba paasewa nɛ pakpa pʋŋ taa yɔ, pɔɖɔm Pɔɔlɩ lɔŋ tasʋʋ yɔɔ. Ɛtasɩ-wɛ lɔŋ se ‘paña mba pɛɖɛɣ nɔɔ pɛ-hɛkʋ taa yɔ.’ (Kalɩ Ebree mba 13:​7, 17.) Mbʋ pɩlɩ pɩ-taa yɔ lɛ se Ɛsɔ samaɣ hiɣ ñʋʋ yabʋ. Mbʋ pɩlaba yɔ, pɩwɩlaa se Ɛsɔ tɩlɔ mba paɖaŋ «tɛtʋ ndʋ tɩwɛnɩ tigila siŋŋ yɔ,» pʋ-tɔbʋʋ se Ɛsɔ Kewiyaɣ.—Ebr. 11:10.

12-13. Ɛzɩma Yehowa ɖiyi ɛ-samaɣ alɩwaatʋ kaɖɛ ñɩndʋ taa?

¹² Lɔŋ weyi ɖɩkpɛlɩkɩɣ yɔ: Yehowa tɩŋɩɣnɩ mba pɛɖɛɣ ɛ-samaɣ nɔɔ yɔ pɔ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩɣ-kɛ mbʋ ɖeyi ɖeyi pɩwɛɛ se kala yɔ. Kɩɖaŋ sakɩyɛ wɛ Bibl taa nɛ ɩwɩlɩɣ ɛzɩma Yehowa kaatɩŋnɩ abalaa siɣsiɣ tɩnaa nabɛyɛ yɔɔ nɛ eɖiyi ɛ-samaɣ kaɖɛ alɩwaatʋ taa yɔ. (Wp. 31:23; Keɣ. 77:20) Sɔnɔ ɖɔɖɔ, ɖɩnaɣ kpayɩ kpayɩ se Yehowa tɩŋɩɣnɩ mba pɛɖɛɣ-ɖʋ nɔɔ yɔ pɔ-yɔɔ nɛ eɖiyiɣ-ɖʋ.

¹³ Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Alɩwaatʋ ndʋ COVID-19 kʋdɔŋ paɣzaa yɔ, koobiya «mba pɛɖɛɣ nɔɔ» yɔ, peheyi agbaa mbʋ pɩwɛɛ se ala yɔ. Peheyi ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa mbʋ pɩwɛɛ se pala nɛ koobiya wolo pɩ-yɔɔ nɛ pekpeɣliɣ nɛ pɛsɛɣ Yehowa yɔ. Kʋdɔŋ paɣzaa nɛ pɩla fenasɩ pazɩ lɛ, ɖɩla kigbeɣluu sɔsɔʋ nakʋyʋ kʋnʋmɩŋ 500 taa. Koobiya nabɛyɛ tɩŋnɩ intɛrnɛɛtɩ yɔɔ nɛ pɔcɔnɩ ɖʋtʋ ndʋ; lalaa cɔnɩ-tʋ teelee yɔɔ nɛ lalaa welisi-tʋ raadiyoo yɔɔ. Ðɩtaala kigbeɣluu nakʋyʋ mbʋ wiɖiyi. Pɩtasɩ lɛ, ɖitiyele fezuu taa tɔɔnaɣ tɔɔʋ. Mbʋ pɩlɩ pɩ-taa yɔ lɛ se nɔɔ kʋɖʋmaɣ wɛ ɖɛ-hɛkʋ taa tam. Ða-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se paa kaɖɛ nɖɩ ɖɩkatɩnɩ ɛsɩndaa yɔ, Yehowa kaɣ wobu pɩ-yɔɔ nɛ ɛsɩɣnɩ mba pɛɖɛɣ-ɖʋ nɔɔ yɔ se pakpaɣ lɩmaɣza kɩbana. Pɩtasɩna se ɖɩtaɣ Yehowa liu nɛ ɖɩñaŋ ɛ-paɣtʋ lɛ, wɛtʋ kɩbandʋ lɛɛtʋ ndʋ pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛna nɛ tɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩñɔɔzɩ ɖa-tɩ nɛ ɖɩkpaɣ lɩmaɣza kɩbana kʋñɔŋ sɔsɔʋ alɩwaatʋ taa?

WƐƐNƖ KOOBIYE SƆƆLƖM NƐ ŊSƆƆLƖ ƐYAA MƲƲ

14. Ɛzɩ Ebree mba 13:​1-3 yɔɔdʋʋ yɔ, pɩɩkazɩ pazɩ se paɖɩzɩ Yeruzalɛm tɛtʋ lɛ, wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ pɩɩwɛɛ se Krɩstʋ mba ɩwɛɛna?

¹⁴ Kʋñɔŋ sɔsɔʋ paɣzɩɣ lɛ, pɩkaɣ pɔzʋʋ se ɖɩwɩlɩ ɖama sɔɔlɩm nɛ pɩkɩlɩ. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, pɩkaɣ pɔzʋʋ se ɖɩmaɣzɩnɩ Krɩstʋ ñɩma mba paawɛ Yeruzalɛm nɛ Yuudee yɔ pa-kɩɖaʋ. Pawɩlaɣ ɖama sɔɔlɩm paa ɛzɩmtaa. (Ebr. 10:​32-34) Ɛlɛ pɩɩkazɩ pɩnzɩ pazɩ se paɖɩzɩ Yeruzalɛm tɛtʋ lɛ, pɩɩpɔzaa se Krɩstʋ ñɩma mba pawɩlɩ ɖama «koobiye sɔɔlɩm» nɛ pɛwɛɛnɩ «ɛgɔndʋ mʋʋ» lɩmaɣza nɛ pɩkɩlɩ.c (Kalɩ Ebree mba 13:​1-3.) Kʋñɔŋ sɔsɔʋ alɩwaatʋ taa, pɩkaɣ pɔzʋʋ se ɖa ɖɔɖɔ ɖɩwɩlɩ ɖo-koobiya sɔɔlɩm nɛ pɩkɩlɩ.

15. Ɛbɛ yɔɔ pɩɩwɛɛ se Ebree Krɩstʋ mba ɩwɩlɩ ɖama koobiye sɔɔlɩm nɛ pamʋ ɖama ɛgɔndʋ lone nɖɩ ɖɩ-taa pesewa nɛ powolo yɔ?

¹⁵ Alɩwaatʋ ndʋ Roma sɔɔjanaa cɔ Yeruzalɛm tɛtʋ nɛ pata nɛ tuda yem lɛ, papɩsɩ nɛ pɛɖɛɛ yɔ, Krɩstʋ ñɩma lɩ tɛtʋ taa nɛ pese; ɛlɛ po-wondu pazɩ yem papɩzaɣ se pakpaɣ. (Mat. 24:​17, 18) Pɩɩwɛɛ se pasɩnɩ ɖama alɩwaatʋ ndʋ pɔɖɔŋaɣ nʋmɔʋ nɛ pakpaɣ pʋŋ taa yɔ nɛ alɩwaatʋ ndʋ patalɩ pa-ɖɩsɩ kɩfasɩ taa yɔ. Pɩɩpɔzɩ pa-taa sakɩyɛ tɔɔnaɣ, wondu kususutu nɛ ɖɩzʋyɛ. Nɛ pɩhaɣaɣ Krɩstʋ ñɩma mba waɖɛ se pawɩlɩ ɖama koobiye sɔɔlɩm nɛ pamʋ ɖama ɛgɔndʋ.—Tiiti 3:14.

16. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ sɔɔlɩm ɖo-koobiya mba pɛwɛ kɩcɛyɩm taa yɔ? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

¹⁶ Lɔŋ weyi ɖɩkpɛlɩkɩɣ yɔ: Ðɩsɔɔlɩ ɖo-koobiya, pʋyɔɔ ɖɩsɩɣnɩ-wɛ alɩwaatʋ ndʋ pɛwɛ kɩcɛyɩm taa yɔ. Ɛsɔ samaɣ taa mba sakɩyɛ ha pa-tɩ faaa nɛ pasɩnɩ koobiya mba yoŋ nɛ kɛgbɛdɩsasɩ yeba nɛ powolo paɖʋ kʋyʋʋ yɔ. Pɔcɔnɩ pa-kɩcɛyɩm ɖeɖe fezuu taa nɛ tomnaɣ yɔɔ. You yɔɔ lɛ, Ukrɛɛnɩ ɛjaɖɛ taa koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ sewa nɛ eyele ɛ-ɖɩɣa. Ɛyɔɔdaa se: «Ðɩna ɛzɩma Yehowa tɩŋnɩ koobiya yɔɔ nɛ eɖiyi-ɖʋ nɛ ɛcɔnɩ ɖɔ-yɔɔ yɔ. Pamʋ-ɖʋ camɩyɛ nɛ pasɩnɩ-ɖʋ kpem Ukrɛɛnɩ ɛjaɖɛ taa nɛ Hɔŋgirii ɛjaɖɛ taa. Nɛ lɛɛlɛɛyɔ mɛwɛʋ Caama ɛjaɖɛ taa yɔ, pasɩɣnɩ-m ɖɔɖɔ siŋŋ.» Ye ɖɩmʋʋ ɖo-koobiya ɛgɔndʋ nɛ ɖɩcɔŋnɩ pa-kɩcɛyɩm ɖeɖe yɔ, pɩwɩlɩɣ se ɖa nɛ Yehowa ɖɩkpɛndɩɣ nɛ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ.—Adu. 19:17; 2 Kɔr. 1:​3, 4.

17. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa kpem se ɖɩwɩlɩɣ ɖama sɔɔlɩm nɛ ɖɩmʋʋ ɖama ɛgɔndʋ sɔnɔ sɔnɔ?

¹⁷ Pɩtʋʋ fɛyɩ se kʋñɔŋ sɔsɔʋ alɩwaatʋ taa, pɩkaɣ pɔzʋʋ se ɖɩsɩnɩ ɖama nɛ pɩkɩlɩ lɛɛlɛɛyɔ. (Hab. 3:​16-18) Yehowa wɛɛ nɛ ɛfalɩsɩɣ-ɖʋ sɔnɔ. Ɛwɩlɩɣ-ɖʋ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɖɩwɩlɩ ɖama koobiye sɔɔlɩm nɛ ɖɩmʋ ɖama ɛgɔndʋ yɔ. Wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ, tɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ kpem nɛ ɛsɩndaa.

ƐBƐ ÐAŊ-ÐƲ NƐ ƐSƖNDAA?

18. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Ebree Krɩstʋ mba sɔnɔ?

¹⁸ Alɩwaatʋ ndʋ paɖɩzaɣ Yeruzalɛm yɔ, Krɩstʋ ñɩma mba pañama nɛ pese nɛ pakpa pʋŋ taa yɔ, pehiɣ ñʋʋ yabʋ. Paa paasewa nɛ peyele mbʋ pɛwɛna yɔ, Yehowa cɔnɩ pa-kɩcɛyɩm ɖeɖe. Lɔŋ weyi pa-kɩɖaŋ kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ? Ðɩɩsɩŋ ɛzɩma ɖeyi ɖeyi pɩkaɣ ɖɔm cee wayɩ yɔ. Paa mbʋ yɔ, Yesu tasɩ-ɖʋ lɔŋ se ɖɩñɔɔzɩ ɖa-tɩ nɛ ɖɩɖaŋ nɛ ɖɩɖɔ lɔŋ weyi pakaɣ-ɖʋ tasʋʋ yɔ ɩ-yɔɔ. (Luka 12:40) Ðɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩmaɣzɩ lɔŋ weyi Pɔɔlɩ tasɩ Ebree mba yɔ ɩ-yɔɔ nɛ ɖɩɖɔ ɩ-yɔɔ. Pɩtasɩ lɛ, Yehowa maɣmaɣ labɩ-ɖʋ tamaɣ se ɛɛkaɣ-ɖʋ yebu kaaʋ, nɛ ɛɛkaɣ-ɖʋ siɣye haʋ kaaʋ. (Ebr. 13:​5, 6) Tɛtɛ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩñɩnɩɣ tɛtʋ ndʋ tɩkaɣ wɛʋ tam yɔ siŋŋ, pʋ-tɔbʋʋ se Ɛsɔ Kewiyaɣ; pɩkaɣ yebu nɛ ɖihiɣ tamtam wazasɩ nɛ ɖɩnɩɩ si-leleŋ.—Mat. 25:34.