Ɛbɛ natʋ tɔm kɛnaa?
Bibl tɔm cosuu
Natʋ tɔm kɛ tɔm ndʋ Ɛsɔ fezuu ɖiyaa nɛ pama yɔ, tɔm ndʋ Ɛsɔ lɩzaa nɛ ɛwɩlɩ yɔ. Bibl yɔɔdʋʋ se «fezuu kiɖeɖeu ɖiyini [nayaa] nɛ pɔyɔɔdɩ Ɛsɔ hɩɖɛ taa.» (2 Pɩyɛɛrɩ 1:20, 21) Ye mbʋ weyi Ɛsɔ cɛlɩ ɛ-tɔm nɛ eheyiɣ-tʋ lalaa yɔ ɛnʋ payaɣ se nayʋ.—Tʋma Labʋ 3:18.
Nʋmɔŋ weyi yɔɔ Ɛsɔ tɩŋna nɛ ɛcɛlɩ ɛ-tɔm nayaa?
Ɛsɔ tɩŋnɩ nʋmɔŋ ndɩ ndɩ yɔɔ nɛ eheyi ɛ-lɩmaɣza nayaa:
Ɛma-tʋ nɛ ɛcɛlɩ-wɛ. Ɛsɔ tɩŋnɩ nʋmɔʋ kʋnɛ kɩ-yɔɔ, paa pɩtɩɖɔ yɔ tam kʋɖʋm; nɛ pɩɩkɛ alɩwaatʋ ndʋ ɛ-maɣmaɣ ɛma Paɣtʋ Hiu nɛ ɛcɛlɩ Moyizi yɔ.—Ejipiti Lɩʋ 31:18.
Ɛtɩŋnɩ tiyiyaa yɔɔ nɛ paba heyi ɛ-lɩmaɣza nayaa. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Ɛsɔ tɩŋnɩ tiyiyu nɔɔyʋ yɔɔ nɛ eheyi Moyizi tɔm ndʋ pɩwɛɛ se eheyi Ejipiti wiyaʋ Farawɔɔ yɔ. (Ejipiti Lɩʋ 3:2-4, 10) Ye Ɛsɔ ɛsɔɔlaa se nayaa ɩma tɔm ndʋ ɖeyi ɖeyi ɛyɔɔdaa yɔ ɛtɩŋɩɣnɩ Ɛsɔ tiyiyaa yɔɔ nɛ peheyi-wɛ tʋ nɛ pama-tʋ. Nɛ mbʋ ɛɛlabɩ Moyizi hɔɔlʋʋ taa; eheyi-i se: «Ma tɔm ndʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ mantɩŋɩɣna se manɖʋ ɛgbɛyɛ ma nɛ ŋ nɛ Izrayɛɛlɩ ɖɛ-hɛkʋ taa.»—Ejipiti Lɩʋ 34:27.a
Natʋ. Nabʋyʋ taa Ɛsɔ yeba nɛ nayʋ na natʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛ nɛ ɛsa nɛ eeɖou yɔ. (Izaayii 1:1; Habakuuki 1:1) Nayʋ naɣaɣ natʋ ndʋ tɩ-taa natʋyʋ ɛzɩ pʋyʋ keekee yɔ nɛ ɛnaɣ ɛ-tɩ tɩ-taa. (Luka 9:28-36; Natʋ 1:10-17) Nabʋyʋ taa ɖɔɖɔ lɛ, Ɛsɔ yeba nɛ nayʋ na natʋ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa ɛwɛɛ nɛ eɖou ɖomɖomuu yɔ. (Tʋma Labʋ 10:10, 11; 22:17-21) Ɛsɔ tɩŋnɩ ɖɔɖɔ ɖoza yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ ɛ-tɔm nayʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛlɛ wɛɛ nɛ eɖou yɔ.—Danɩyɛɛlɩ 7:1; Tʋma Labʋ 16:9, 10.
Eɖiyi pa-lɩmaɣza. Ɛsɔ ɖiyi nayaa lɩmaɣza nɛ pama ɛ-tɔm. Bibl yɔɔdɩ tɔm ndʋ ɛzʋnɔ: «Ɛsɔ fezuu ɖiyina nɛ pama Masɩ kpeekpe.» (2 Timootee 3:16) Ɛsɔ tɩŋnɩ e-fezuu kiɖeɖeu yaa ɖoŋ weyi ɛlakɩnɩ tʋmɩyɛ yɔ ɩ-yɔɔ nɛ ɛɖʋ ɛ-lɩmaɣza ɛ-sɛyaa maɣzɩm taa. Ɛsɔ tɔm pɩkɛnaa, ɛlɛ nayʋ labɩnɩ tʋmɩyɛ ɛ-maɣmaɣ ɛ-tɔm pee nɛ ɛma-tʋ.—2 Samɩyɛɛlɩ 23:1, 2.
Ɛzɩ paa ɛzɩmtaa natʋ yɔɔdʋʋ cee wayɩ tɔm na?
Aayɩ, pɩtɩkɛ cee wayɩ tɔm ɖeke Bibl taa natʋ tɔm yɔɔdʋʋ. Ɛlɛ, tɔm ndʋ tɩlɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ yɔ tɩ-taa sakɩyɛ yɔɔdʋʋ cee wayɩ tɔm paa tɩtɩyɔɔdɩ-tʋ kpayɩ yɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Ɛsɔ tɛ nayaa kaapaɣ caanaʋ taa Izrayɛɛlɩ mba tam sakɩyɛ pa-lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ yɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ papakaɣ-wɛ yɔ peheyaɣ-wɛ wazasɩ nzɩ pakaɣ hiɣu ye pañaŋ yɔ, nɛ kʋñɔmɩŋ weyi pakaɣ katʋʋ ye paañaŋ yɔ. (Yereemii 25:4-6) Mbʋ pɩkaɣ talʋʋ Izrayɛɛlɩ mba yɔ pɩlɩɣnɩ mbʋ palɩzɩɣ se palakɩ yɔ pɩ-cɔlɔ.—Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 30:19, 20.
Bibl taa natʋ tɔm ndʋ tɩɩyɔɔdʋʋ cee wayɩ tɔm yɔ tɩ-tɛ kɩɖaŋ nɩɩyɩ
Alɩwaatʋ natʋyʋ taa Izrayɛɛlɩ mba pɔzɩ Ɛsɔ se ɛsɩnɩ-wɛ lɛ etiyi nayʋ nɔɔyʋ se eheyi-wɛ se ɛzɩma pekizaa se paañaŋ ɛ-paɣtʋ yɔ pʋyɔɔ ɛɛsɩɣnɩ-wɛ.—Tɔm Hʋyaa 6:6-10.
Alɩwaatʋ ndʋ Yesu yɔɔdɩnɩ Samaarii halʋ nɔɔyʋ yɔ, eheyi halʋ ɛnʋ mbʋ ɛlɛ kaalaba nɛ pɩɖɛɛ yɔ, nɛ ɛtaapɩzɩɣ se ɛtɩlɩ-tʋ ye Ɛsɔ ɛtɩlɩzɩ-tʋ nɛ ɛwɩlɩ-ɩ yɔ. Halʋ ɛnʋ eɖiɣzinaa se Yesu kɛ nayʋ paa ɛlɛ ɛtɩyɔɔdɩ cee wayɩ tɔm natʋyʋ yɔ.—Yohanɛɛsɩ 4:17-19.
Alɩwaatʋ ndʋ Yesu koyindinaa nazaɣ-ɩ yɔ, pohuuzi ɛ-ɛsa yɔɔ, pamabɩ-ɩ, nɛ pɔpɔzʋʋ-ɩ se: «Ye ŋkɛ nayʋ yɔ, heyi-ɖʋ nɛ ɖɩna se amabɩ-ŋ?» Pataapɔzʋʋ Yesu se eheyi-wɛ cee wayɩ tɔm natʋyʋ na ɛlɛ se ɛtɩŋnɩ Ɛsɔ ɖoŋ yɔɔ nɛ ɛtɩlɩ weyi ɛmabɩ-ɩ yɔ.—Luka 22:63, 64.
a Kɩɖaʋ kʋnɛ kɩ-taa paa pɩwɛ ɛzɩ Ɛsɔ maɣmaɣ yɔɔdɩnɩ Moyizi yɔ, Bibl wɩlɩɣ se Ɛsɔ tiyiyaa yɔɔ Ɛsɔ tɩŋnaa nɛ ɛcɛlɩ-ɩ Moyizi Paɣtʋ.—Tʋma Labʋ 7:53; Galaatii mba 3:19.