Yosɛɛfʋ tisi faaa nɛ ɛɖɔ Yehowa lɔŋ tasʋʋ yɔɔ, nɛ piyeba nɛ ɛkɛ walʋ kɩbanʋ. Ɛsɔ tasɩ-ɩ lɔŋ weyi etukuuni ɛ-hɔʋ yɔ tam nabudozo. Paa ɛzɩmtaa lɛ ɛñam kpaagbaa, halɩ pɩkpɛndɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzaɣ se ɛla lɛɣzɩtʋ sɔsɔtʋ yɔ. (Mat. 1:20; 2:​13-15, 19-21) Yosɛɛfʋ ɖɔm Ɛsɔ lɔŋ tasʋʋ yɔɔ lɛ, pɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛkandɩyɩ Maarɩɩ yɔɔ, ɛɖʋ-ɩ nesi nɛ ɛcɔnɩ ɛ-yɔɔ. Maɣzɩ nɛ ŋna ɛzɩma Yosɛɛfʋ lakasɩ yeba nɛ Maarɩɩ sɔɔlɩ-ɩ nɛ ɛñamɩ-ɩ nɛ pɩkɩlɩ yɔ. Walaa, ɩpɩzɩɣ nɛ ɩmaɣzɩnɩ Yosɛɛfʋ ye ɩñɩnɩɣ se ɩna lɔŋ weyi Bibl tasɩɣ-mɩ hɔŋ yɔɔ cɔnʋʋ nʋmɔʋ taa yɔ. Ye mɩ-taa paa weyi lɛ, ɛɖɔŋ lɔŋ tasʋʋ mbʋ pɩ-yɔɔ, halɩ pɩkpɛndɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se ɛla lɛɣzɩtʋ yɔ, ɛwɩlɩɣ se ɛsɔɔlɩ ɛ-halʋ nɛ ɛ nɛ ɩ pɛ-hɛkʋ taa taabalɩyɛ cɛyɩsɩɣ. Koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ wɛ Vanuatu, ɛɖɔkʋʋ nesi yɔ pɩcɛzɩ pɩnzɩ 20. Ɛyɔɔdaa se: «Alɩwaatʋ ndʋ ma-walʋ ñɩnɩɣ Yehowa lɔŋ tasʋʋ nɛ ɛɖɔŋ pɩ-yɔɔ yɔ, mañaŋɩ-ɩ nɛ pɩkɩlɩɣ. Ma-laŋɩyɛ ɛɛlɩɣ nɛ mantaɣ liu lɩmaɣza wena ɛkpakɩɣ yɔ.» w23.05 21 § 5

Pɩɩwɛɛ se Yuuda ñɩma mba pakʋyɩ Babilɔɔnɩ yɔ pɛkɛ «ɛyaa samaɣ kiɖeɖeɣa» pɛ-Ɛsɔ. (Wp. 7:6) Ɛlɛ pɩtɩwɩlɩ se pɩtaapɔzɩ se pɛlɛɣzɩ pɛ-wɛtʋ nɛ pɔ-tɔm kɛdɩnɩ Yehowa. Babilɔɔnɩ palʋlɩ Yuuda ñɩma hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ, nɛ pɩwɛ ɛzɩ Babilɔɔnɩ mba maɣzɩm nɛ pa-lakasɩ kaawɛnɩ ɖoŋ pɔ-yɔɔ yɔ. Yuuda ñɩma mba pacalɩ pɩsʋʋ Izrayɛɛlɩ yɔ, papɩsaa nɛ pɩla pɩnzɩ sakɩyɛ pʋwayɩ lɛ, pɩɖɩɣzɩ ñʋʋdʋ Nehemiya alɩwaatʋ ndʋ ɛnɩwa se piya nzɩ palʋlɩ Izrayɛɛlɩ ɛjaɖɛ taa yɔ, sɩɩnɩɣ Yuuda mba kʋnʋŋ. (Wp. 6:​6, 7; Neh. 13:​23, 24) Ebree kʋnʋŋ taa paakɩlɩ maʋ Ɛsɔtɔm; ye mbʋ ɛzɩma piya nzɩ sɩpɩzɩɣ nɛ sɩsɔɔlɩ Yehowa nɛ sɩsɛɛ-ɩ ye sɩɩnɩɣ kʋnʋŋ ŋgʋ yɔ? (Ɛsd. 10:​3, 44) Ye mbʋ pɩɩpɔzaa se Yuuda ñɩma mba, pala lɛɣzɩtʋ sɔsɔtʋ; ɛlɛ pɩkaɣ-wɛ wɛʋ kɛlɛʋ se pala lɛɣzɩtʋ ndʋ Izrayɛɛlɩ ɛjaɖɛ taa nɛ pɩkɩlɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɛwɛɛ nɛ paɖaɣnɩɣ pɩsɩnʋʋ Ɛsɔ sɛtʋ kele kele ñɩndʋ peeɖe pazɩ pazɩ.—Neh. 8:​8, 9. w23.05 15 § 6-7

Pɩlabɩ pʋtɔdɩyɛ se paa ɖɩwɛnɩ sɔɔlɩm ɛzɩma nɛ paa ɖɩɩmalɩsɩ ɖa-tɩ ɛzɩma yɔ nabʋyʋ pɩzɩɣ pɩla nɛ piyele nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩtalɩ ɖa-kaɖʋwa. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: «Kʋñɔŋ» yaa mbʋ ɛyʋ tɩɖʋna yɔ pɩzɩɣ piyele nɛ ɖɩɩwɛɣnɩ alɩwaatʋ se ɖɩla mbʋ pɩpɔzʋʋ se ɖɩla nɛ ɖɩtalɩ ɖa-kaɖʋwa yɔ. (Ekl. 9:11) Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkatɩ kaɖɛ naɖɩyɛ nɛ pitibi-ɖʋ yɔɔɔ nɛ ɖɩɩwɛɣnɩ ɖoŋ sakɩyɛ. (Adu. 24:10) Ðɩtɩtalɩ pilim nɛ pʋyɔɔ lɛ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla lakasɩ nasɩyɩ nɛ sɩɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtalɩ ɖa-kaɖʋwa. (Roma 7:23) Yaa pɩtɩla yɔ pɩnɩ-ɖʋ. (Mat. 26:43) Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwa mbʋ pɩpɩzɩɣ piyele se ɖɩtaatalɩ ɖa-kaɖʋwa yɔ? Tɔzɩ se ye nabʋyʋ ɛlaba nɛ pɩɖɩkɩ-ŋ nʋmɔʋ se ŋtaatalɩ ña-kaɖʋwa yɔ, pɩtɩwɩlɩ se ŋŋpɩzɩɣ nɛ ŋtalɩ-kɛ. Bibl yɔɔdʋʋ se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkatɩɣ kala ɖoŋ ɖoŋ. Ɛlɛ kɩwɩlɩɣ ɖɔɖɔ kpayɩ kpayɩ se Yehowa pɩzɩɣ nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtalɩ ɖa-kaɖʋwa. Ɛɛɛ, ye ŋwobi pɩ-yɔɔ nɛ ŋñakɩ pana se ŋtalɩ ña-kaɖʋwa halɩ pɩkpɛndɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ ŋkatɩɣ kala yɔ, ŋwɩlɩɣ Yehowa se ŋsɔɔlaa se ñɔ-tɔm ɛkɛdɩnɩ-ɩ. Alɩwaatʋ ndʋ Yehowa naɣ-ŋ ŋwɛɛ nɛ ŋñakɩ pana se ŋtalɩ ña-kaɖʋwa yɔ, ɛ-taa lakɩ leleŋ siŋŋ! w23.05 30 § 14-15