MWBR18 05 Ðe-wezuu caɣʋ nɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ kpɛlɩkʋʋ takayaɣ taa tɔm kɩñɩnɩtʋ
7-13 MAI
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | MAARKƖ 7-8
“Kpaɣ ña-nazɩm sizika nɛ ŋtɩŋ ma-wayɩ”
(Maarkɩ 8:34) Yesu yaa samaɣ nɛ ɛ-tɔmmʋyaa nɛ eheyi-wɛ se: “Weyi ɛsɔɔlɩ ma-wayɩ tɩŋʋʋ kɔyɔ, pɩwɛnɩ-ɩ se ekizi ɛ-tɩ nɛ ɛkpaɣ ɛ-[nazɩm sizika] nɛ ɛtɩŋ ma-wayɩ.
nwtsty, Mark 8:34 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
ekizi ɛ-tɩ: Yaa “ekizi wala wena ɛwɛna yɔ a-tɩŋa.” Pɩwɩlɩɣ ɛzɩma ɛyʋ sɔɔlʋʋ kpem se ekizi ɛ-tɩ yɔ, yaa se ɛpɩsɩ ɛ-tɩ Ɛsɔ pʋyʋ yɔ. Papɩzɩɣ pɛɖɛzɩ Grɛɛkɩ tɔm loyaɣ ŋga ɖɔɖɔ se “pɩwɛɛ se eheyi ɛ-tɩ se aayɩ,” nɛ pɩmʋnɩ mbʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, tɩ kizuu pɔzʋʋ se ɛyʋ eyele ɛ-sɔɔlɩm labʋ, eyele kaɖʋsɩ nzɩ ɛwɛna yɔ sɩ-tɔm, yaa eyele mbʋ pɩ-labʋ kɛdɩnɩ-ɩ yɔ. (2Kɔr 5:14, 15) Lakayaɣ kʋɖʋmaɣ ŋga ɖɔɖɔ Maarkɩ labɩnɩ tʋmɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ ɛkɛdaɣ ɛzɩma Pɩyɛɛrɩ kizi Yesu yɔ pɩ-tɔm yɔ.—Mark 14:30, 31, 72.
w92 1/8 17 § 14
Ɛzɩma ŋwɛɛ nɛ ŋseɣ wezuu seya?
14 Yesu heyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa nɛ tɔm welisiyaa lalaa se “Weyi ɛsɔɔlɩ ma-wayɩ tɩŋʋʋ kɔyɔ, pɩwɛnɩ-ɩ se ekizi ɛ-tɩ (yaa, “eheyi ɛ-tɩ se, ‘Aayɩ’,” Charles B. Williams) nɛ ɛkpaɣ [ɛ-nazɩm sizika] nɛ ɛtɩŋ ma-wayɩ [tam].” (Maarkɩ 8:34) Kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖitisi yaʋ mbʋ pɩ-yɔɔ yɔ, pɩcɛyaa se ɖɩñɔɔzɩ ɖa-tɩ nɛ ‘ɖɩtɩŋɩɣ ɛ-wayɩ tam,’ pɩtɩkɛ ɛzɩma ɛyʋ tɩ kizuu kaaha-ɩ waɖɛ naɖɩyɛ yɔ pʋyɔɔ ɖɩlakɩ mbʋ, ɛlɛ pɩwɛɛ se ɖɩla mbʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ye ɛyʋ ɛtɩcaɣnɩ ɛ-ɛsa alɩwaatʋ pazɩ yem taa, yaa ɛtɩkpaɣ lɩmaɣza kɩbana hɔɔlʋʋ nakʋyʋ taa yɔ, pana wena ɛñaɣaa yɔ a-tɩŋa apɩzɩɣ nɛ aɖʋ lɩm nɛ halɩ elesi wezuu maatɛŋ lidaʋ ŋgʋ ɛwɛna yɔ. Pʋcɔ nɛ ɛyʋ pɩɩ fezuu taa lɛ, pɩkpakɩɣ alɩwaatʋ, ɛlɛ ye ɛtɩcaɣnɩ ɛ-ɛsa yɔ, ɛpɩzɩɣ nɛ elesi fezuu taa ɛyʋtʋ ndʋ ɛwɛna yɔ alɩwaatʋ kʋɖʋmtʋ taa.
(Maarkɩ 8:35-37) Mbʋ pʋyɔɔ yɔ weyi ɛsɔɔlɩ e-wezuu kɔyɔ, elesiɣ-kʋ. Ɛlɛ weyi elesiɣ e-wezuu mɔ-yɔɔ nɛ Tɔm Kɩbandʋ yɔɔ yɔ, ɛkaɣ-kʋ naʋ. 36 Mbʋ lɛ, pɩkaɣ ɛyʋ wazʋʋ we se ehiɣ ɛjaɖɛ kpeekpe ñɩm, ye elesiɣ ɛ-maɣmaɣ e-wezuu? 37 Nɛ ɛbɛ ɛyʋ kaɣ cɛlʋʋ se ɛlɛɣzɩ ɛ-maɣmaɣ e-wezuu ɖeɖe?
w08 15/10 25-26 § 3-4
Ɛbɛ ŋkaɣ haʋ nɛ ŋcaɣ wezuu tam?
3 Alɩwaatʋ kʋɖʋmtʋ ndʋ tɩ-taa, Yesu pɔzɩ tɔm naalɛ ndʋ tiyekaɣ se ɛyʋ ɛmaɣzɩ ɛ-ñʋʋ taa yɔ: “Pɩkaɣ ɛyʋ wazʋʋ we se ehiɣ ɛjaɖɛ kpeekpe ñɩm, ye elesiɣ ɛ-maɣmaɣ e-wezuu?” nɛ “Ɛbɛ ɛyʋ kaɣ cɛlʋʋ se ɛlɛɣzɩ ɛ-maɣmaɣ e-wezuu ɖeɖe?” (Maarkɩ 8:36, 37) Ða-taa paa weyi pɩzɩɣ nɛ ecosi kajalaɣ tɔm pɔzʋʋ yɔɔ kɛlɛʋ yem. Ye ɛyʋ “ehiɣ ɛjaɖɛ kpeekpe ñɩm” ɛlɛ elesi e-wezuu yɔ, pɩɩwazɩɣ-ɩ pʋyʋ. Tomnaɣ yɔɔ ñɩm wɛnɩ wazaɣ alɩwaatʋ ndʋ ɛyʋ wɛɣ wezuu nɛ ɛlakɩnɩ-pʋ tʋmɩyɛ yɔ. Tɔm naalɛ ñɩndʋ ndʋ Yesu pɔzaa se “Ɛbɛ ɛyʋ kaɣ cɛlʋʋ se ɛlɛɣzɩ ɛ-maɣmaɣ e-wezuu ɖeɖe?” yɔ, tɩpɩzaɣ se tɩtɔzɩ ɛ-tɔm welisiyaa tɔm ndʋ Sataŋ kaayɔɔdɩ Yɔɔb alɩwaatʋ taa yɔ tɩ-yɔɔ se “Ɛyʋ cɛlɩɣ pɩtɩŋa mbʋ ɛwɛna yɔ e-wezuu yɔɔ.” (Yɔɔb 2:4) Mba patɩkɛ Yehowa sɛyaa yɔ, Sataŋ tɔm ndʋ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩkɛnɩ toovenim pɛ-ɛsɩndaa. Pa-taa sakɩyɛ pɩzɩɣ patɩŋnɩ nʋmɔŋ tɩŋa yɔɔ, halɩ pamaanɩ paɣtʋ kila tɩŋa yɔɔ se pacaɣ wezuu. Ɛlɛ Krɩstʋ mba ɩɩlakɩ mbʋ.
4 Ðɩnawa se Yesu tɩkɔɔ tɛtʋ yɔɔ se eyele nɛ ɖihiɣ tomnaɣ taa kpeetaɣ, ñɩm yaa wezuu kɩɖaɣlʋʋ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-yɔɔ. Ɛkɔma se ɛha-ɖʋ waɖɛ nɛ ɖɩcaɣ wezuu maatɛŋ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa. Wezuu ŋgʋ, ŋgʋ mʋnɩ ñɩm ɖɛ-ɛsɩndaa nɛ pɩkɩlɩ. (Yohanɛɛsɩ 3:16) Krɩstʋ tʋ pɩzɩɣ nɛ ɛnɩɩ Yesu tɔm pɔzʋʋ kajalaɣ ñɩmbʋ taa se “Pɩkaɣ ɛyʋ wazʋʋ we se ehiɣ ɛjaɖɛ kpeekpe ñɩm, ɛlɛ elesi wezuu maatɛŋ lidaʋ ŋgʋ ɛwɛna yɔ?” Tɔm cosuu yɔ se, pɩɩwazɩɣ nabʋyʋ paa ññɩɩ. (1 Yohanɛɛsɩ 2:15-17) Pɩsa nɛ ɖicosi Yesu tɔm naalɛ ñɩndʋ yɔɔ lɛ, pɩwɛɣ ɖeu se ɖa-taa paa anɩ ɛpɔzɩ ɛ-tɩ tɔm tʋnɛ, ‘Ɛbɛ kpem mɔnsɔɔlaa se mankpaɣ nɛ malaa lɛɛlɛɛyɔ, nɛ manpɩzɩ mansʋʋ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa?’ Wezuu ŋgʋ ɖɩcakɩ yɔ kɩ-yɔɔ ɖɩtɩŋɩɣna nɛ ɖicosuu tɔm pɔzʋʋ pʋnɛ pɩ-yɔɔ; nɛ ŋgʋ wɩlɩɣna ɖɔɖɔ se ɖɩwɛnɩ wezuu maatɛŋ lidaʋ siŋŋ yaa ɖɩfɛyɩna.—Kpaɣ-tʋ ŋmaɣzɩnɩ Yohanɛɛsɩ 12:25.
(Maarkɩ 8:38) Mbʋ pʋyɔɔ yɔ weyi ɛsɩkɩ fɛyɛ ma nɛ mɔn-tɔm ɖɔ-yɔɔ kpanɖaʋ kɩdɛkɛdʋʋ kʋnɛ yɔ kɩ-cɔlɔ yɔ, ɛyʋ Pɩyalʋ kaɣ-ɩ sɩbʋ nɛ fɛyɛ, kɩyakʋ ŋgʋ ɛkɔŋ ɛ-Caa ɖoŋ taa, ɛ nɛ tiyiyaa kiɖeɖema yɔ.”
Anɩ Ɛyʋ Pɩyalʋ kɛnaa?
Toovenim, pʋcɔ nɛ Yesu wayɩ tɩŋɩyaa tɔm kɛdɩnɩ-ɩ lɛ, pɩcɛyaa se pɛwɛɛnɩ abalɩtʋ nɛ paa sɩm yɔ, petisi nɛ pasɩ. Yesu tɔm se: “Weyi ɛsɩkɩ fɛyɛ ma nɛ mɔn-tɔm ɖɔ-yɔɔ kpanɖaʋ kɩdɛkɛdʋʋ kʋnɛ yɔ kɩ-cɔlɔ yɔ, ɛyʋ Pɩyalʋ kaɣ-ɩ sɩbʋ nɛ fɛyɛ, kɩyakʋ ŋgʋ ɛkɔŋ ɛ-Caa ɖoŋ taa, ɛ nɛ tiyiyaa kiɖeɖema yɔ.” (Maarkɩ 8:38) Pɩtʋʋ fɛyɩ se alɩwaatʋ ndʋ Yesu kaɣ kɔm yɔ, “ɛhɛyɩɣ paa weyi lɛ, ɛ-lakasɩ yɔɔ.”—Maatiyee 16:27.
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Maarkɩ 7:5-8) Mbʋ Farɩsɩ mba nɛ takayɩsɩ mayaa pɔpɔzʋʋ Yesu se: “Pɩlabɩ ɛzɩma nɛ ñɔ-tɔmmʋyaa ɩɩɖɔŋ caanaʋ taa tɔm yɔɔ? Paasaŋɩɣ pe-nesi pʋcɔ nɛ pɔtɔkɩ tɔɔnaɣ.” 6 Ðɩnɛ ɛlɛ Yesu cosi-wɛ se: “Pɩ-tɛɛ nɛ pɩ-yɔɔ ɛyaa mɩ, nayʋ Izaayii kaatɛm mɩ-tɔm yɔɔdʋʋ takayaɣ kiɖeɖeɣa taa se: “Samaɣ kanɛ yɔ, kaɖʋʋ-m hɩɖɛ nɛ nɔɔ yem, ɛlɛ ka-laŋɩyɛ fɛyɩ mɔn-cɔlɔ. 7 Pe-kilizaɣ ŋga peliziɣ-m yɔ, kaawazɩɣ pʋyʋ; tɔm ndʋ samaɣ ŋga kawɩlɩɣ yɔ, tɩkɛ kulubutu yem. 8 Iyeki Ɛsɔ paɣtʋ hɔɔlʋʋ nɛ ɩñɔʋnɩ ɛjaɖɛ yɔɔ tɔm.”
Tɔm ndʋ ɖa-takayɩsɩ kalɩyaa pɔzʋʋ yɔ
Ɛbɛ yɔɔ nesi saŋʋʋ tɔm kaacɛyɩ Yesu koyindinaa ɛsɩndaa?
Tɔm sakɩyɛ ndʋ tɩ-yɔɔ Yesu koyindinaa ñɩnaɣ se pakʋ ɛ nɛ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa pɔ-tɔm yɔ, tɩ-taa natʋyʋ lɛ nesi saŋʋʋ. Moyizi Paɣtʋ taa, paɣtʋ natʋyʋ kaawɛɛ nɛ tɩwɩlɩɣ mbʋ pɩpɩzɩɣ nɛ pipisi ɛyʋ yɔ. Pɩ-taa nabʋyʋ lɛ canatʋ kʋdɔŋ, alɩwaatʋ ndʋ abalʋ nɔɔyʋ kɩjabɩyʋʋ lɩɣ yɔ, yaa alɩwaatʋ ndʋ calɩm kpeŋni halʋ nɔɔyʋ yaa ɛnaɣ fenaɣ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ nɔɔyʋ tukuuni ɛyʋ weyi ɛsɩba yaa kpɩnɛ nɖɩ ɖɩsɩba yɔ. Pɩtasɩ lɛ, paɣtʋ lɛɛtʋ kaawɛɛ nɛ tɩwɩlɩɣ mbʋ pɩwɛɛ se ɛyʋ ɛla nɛ ɛɖaɣnɩ wɛʋ kele kele yɔ. Ɛpɩzɩɣ nɛ ɛlaa kɩlaŋ nɩɩyɩ, ɛsɔ lɩm nɛ ɛcɔtɩ azuluma wondu yaa ɛmɩzɩ calɩm.—Levitiki ñʋŋ 11-15; Kɩgalʋʋ ñʋʋ 19.
Ɛlɛ, Yuuda Ɛsɔ sɛtʋ tɔm wɩlɩyaa sɔzɩ pa-maɣmaɣ pa-paɣtʋ paɣtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ. Takayaɣ nakɛyɛ yɔɔdaa se Ɛsɔ sɛtʋ wɩlɩyaa mba, polubi paɣtʋ natʋyʋ nɛ tɩwɩlɩɣ mbʋ pɩpɩzɩɣ nɛ pipisi ɛyʋ nɛ ɛzɩma ɛpɩzɩɣ nɛ episi ɛyaa lalaa yɔ. Polubi paɣtʋ lɛɛtʋ ɖɔɖɔ nɛ tɩwɩlɩɣ mbʋ pɩpɩzɩɣ piyele nɛ wondu natʋyʋ wɛɛ kele kele yaa tɩtaawɛɛ kele kele yɔ, nɛ mbʋ pɩwɛɛ se ɛyʋ ɛla nɛ ɛɖaɣnɩ wɛʋ kele kele yɔ.
Yesu koyindinaa pɔzɩ-ɩ se: “Pɩlabɩ ɛzɩma nɛ ñɔ-tɔmmʋyaa ɩɩɖɔŋ caanaʋ taa tɔm yɔɔ? Paasaŋɩɣ pe-nesi pʋcɔ nɛ pɔtɔkɩ tɔɔnaɣ.” (Mark 7:5) Pataayɔɔdʋʋ ɛzɩma pɩɩwɛɛ se ɛyaa ɩsaŋ pe-nesi nɛ sɩwɛɛ cɩɖɩ cɩɖɩ pʋcɔ nɛ pɔtɔɔ tɔɔnaɣ yɔ pɩ-tɔm na. Ɛlɛ pɩɩpɩsɩ-wɛ sɔnzɩ se pʋcɔ nɛ ɛyʋ tɔɔ tɔɔnaɣ lɛ, pɩwɛɛ se papɩyɩ lɩm e-nesi yɔɔ. Takayaɣ ŋga ɖɩɩyɔɔdɩ kɔ-tɔm nɛ pɩɖɛɛ yɔ, katasɩ yɔɔdʋʋ se: “Pɔ-sɔnzɩ nzɩ sɩ-taa lɛ, pawɩlaɣ ñanzɩ nzɩ pɩɩwɛɛ se pocozini lɩm nɛ papɩyɩ ɛyaa nesi yɔɔ yɔ, lɩm mbʋ pɩɩmʋnaa se pocozi yɔ, ɛyʋ weyi pɩɩmʋnaa se ɛla tʋmɩyɛ nɖɩ yɔ, nɛ ɖenɖe pɩɩwɛɛ se papɩyɩ lɩm e-nesi yɔɔ nɛ pɩsɩɩna yɔ.”
Alɩwaatʋ ndʋ Yesu nawa se Yuuda mba Ɛsɔ sɛtʋ tɔm wɩlɩyaa lubi paɣtʋ kɩfatʋ nɛ pɔsɔzɩ yɔ, ɛzɩma ɛlaba? Eheyi-wɛ se: “Pɩ-tɛɛ nɛ pɩ-yɔɔ ɛyaa mɩ, nayʋ Izaayii kaatɛm mɩ-tɔm yɔɔdʋʋ takayaɣ kiɖeɖeɣa taa se: ‘Samaɣ kanɛ yɔ, kaɖʋʋ-m hɩɖɛ nɛ nɔɔ yem, ɛlɛ ka-laŋɩyɛ fɛyɩ mɔn-cɔlɔ. Pe-kilizaɣ ŋga peliziɣ-m yɔ, kaawazɩɣ pʋyʋ; tɔm ndʋ samaɣ ŋga kawɩlɩɣ yɔ, tɩkɛ kulubutu yem.’ Iyeki Ɛsɔ paɣtʋ hɔɔlʋʋ nɛ ɩñɔʋnɩ ɛjaɖɛ yɔɔ tɔm.”—Mark 7:6-8.
(Maarkɩ 7:32-35) Pɔkɔnɩ-ɩ kʋdɔndʋ nɔɔyʋ, ɛkɛ ndam nɛ kaayɔɔdaɣ, nɛ petendi-i se ɛkpazɩ nesi ɛ-yɔɔ. 33 Yesu lɩzɩ-ɩ kɩjaʋ yɔɔ, piposini ɛyaa samaɣ, ɛlɛkɩ e-niwee ɛ-nɩŋgbaaŋ taa, nɛ pʋwayɩ lɛ, ɛla ndaatʋ nɛ ɛtaa ɛ-nzʋlʋmɩyɛ yɔɔ. 34 Ɛtɛma lɛ, ɛkpazɩ ɛ-ɛsa nɛ ɛsɔdaa nɛ etisi fezuu mbʋ yɔ se: “Effeta!” Pʋ-tɔbʋʋ se: “Tʋlɩ ña-tɩ.” 35 Kpaagbaa mbʋ lɛ, ɛ-nɩŋgbaaŋ tʋlɩ nɛ ɛ-nzʋlʋmɩyɛ heɖi nɛ ɛyɔɔdʋʋ kpayɩ kpayɩ.
w00 15/2 17-18 § 9-11
Ŋwɛnɩ “Krɩstʋ maɣzɩm” na?
9 Abalʋ ɛnʋ ɛɛkɛ ndam, nɛ pɩɩwɛ-ɩ kaɖɛ se ɛyɔɔdɩ. Yesu kaanɩ siziŋ weyi abalʋ ɛnʋ ɛnɩɣaɣ nɛ ɛzɩma pɩlakaɣ-ɩ yɔ. Pʋyɔɔ Yesu labɩ mbʋ ɖoŋ ɖoŋ ɛtaalakɩ yɔ. Ɛkpaɣ ɛyʋ ɛnʋ nɛ palɩ samaɣ taa nɛ pɛkɛzɩ pa-tɩ kɩjaʋ. Pʋwayɩ lɛ, Yesu la yʋsasɩ nasɩyɩ se abalʋ ɛnʋ ɛtɩlɩ mbʋ ɛcaɣ labʋ yɔ. “Ɛlɛkɩ e-niwee ɛ-nɩŋgbaaŋ taa, nɛ pʋwayɩ lɛ, ɛla ndaatʋ nɛ ɛtaa ɛ-nzʋlʋmɩyɛ yɔɔ.” (Maarkɩ 7:33) Pʋwayɩ lɛ, Yesu kpazɩ ɛ-ɛsa nɛ ɛsɔdaa nɛ ɛla yʋsaɣ ŋga kawɩlɩɣ se ɛtɩmaa yɔ. Yesu tɩŋnɩ yʋsasɩ nzɩ sɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ abalʋ ɛnʋ se mbʋ ɛcaɣ-ɩ labʋ yɔ pɩlɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ. Kɛdɛzaɣ ɖeɖe lɛ, Yesu yɔɔdɩ se: “Tʋlɩ ña-tɩ.” (Maarkɩ 7:34) Pɩlabɩ mbʋ lɛ, ɛ-nɩŋgbaaŋ tʋlɩ nɛ ɛpaɣzɩ yɔɔdʋʋ camɩyɛ.
10 Yesu wɩlaa se ɛnɩɣ lalaa wɩzasɩ. Ɛnɩɣaɣ siziŋ pɔ-yɔɔ, nɛ pʋtɔdɩyɛ naʋ wɛtʋ ndʋ, ndʋ tuzaɣni-i se ɛla nabʋyʋ nɛ ɛlɩzɩ-wɛ pa-wɩzasɩ taa. Ɛzɩ Krɩstʋ mba yɔ, pɩwɛɣ ɖeu se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ wɛtʋ ndʋ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩwɛnɩ Krɩstʋ maɣzɩm. Bibl tasɩɣ-ɖʋ lɔŋ se “Mi-kpeekpe payɩ, ɩkpɛndɩ maɣzɩm nɛ ɩna ɖama pʋtɔdɩyɛ, ɩsɔɔlɩ ɖama nɛ koobiye sɔɔlɩm nɛ iluzi mɩ-tɩ nɛ ɖama.” (1 Pɩyɛɛrɩ 3:8) Tɔm tʋnɛ tɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ se pɩwɛɛ se ɖɩtɩŋnɩ ɖɔ-yɔɔdaɣ nɛ ɖa-lakasɩ yɔɔ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩnɩɣ lalaa wɩzasɩ.
11 Ɛgbɛyɛ taa lɛ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩmaɣzɩɣ lalaa yɔɔ ye ɖɩwɛnɩ ñamtʋ pɔ-yɔɔ nɛ ɖɩlakɩ-wɛ mbʋ ɖɩsɔɔlaa se paba ɖɔɖɔ palabɩ-ɖʋ yɔ. (Maatiyee 7:12) Pɩwɩlɩɣ se pɩwɛɛ se ɖɩkpa ɖa-tɩ nɛ tɔm ndʋ ɖɩyɔɔdʋʋ yɔ nɛ ɛzɩma ɖɩyɔɔdʋʋ-tʋ yɔ. (Koloosi 4:6) Tɔzɩ se ‘weyi ɛyɔɔdʋʋ tɔm yem yem yɔ, ɛ-tɔm loŋ ɛzɩ laɣɖɛ yɔ.’ (Aduwa 12:18) Nɛ hɔʋ taa yɔ? Mba pɔɖɔkɩ nesi nɛ pɔsɔɔlɩ ɖama siŋŋ yɔ, panɩɣ ɖama wɩzasɩ. (Efɛɛzɩ 5:33) Paayɔɔdʋʋ ɖama tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ, paahɔŋ tɔm nɛ ɖama nɛ paahoŋuu ɖama. Tobi lɛ paalakɩ mbʋ pɩkɔŋnɩ ɛyʋ ɖɩwɩzɩyɛ nɛ pɩ-waʋ fɛyɩ kɛlɛʋ yɔ. Piya ɖɔɖɔ nɩɣ wɩzasɩ nɛ pɩwɛɛ se lʋlɩyaa kʋsɔɔlaa ɩmaɣzɩ sɩ-yɔɔ. Paa pɩpɔzʋʋ se pɔhɔ sɩ-nɩŋgbaaŋ yɔ, lʋlɩyaa hɔŋ pe-piye nɩŋgbaaŋ nɛ sɔɔlɩm se pitaatibi-sɩ yɔɔɔ. (Koloosi 3:21) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩmaɣzɩɣ lalaa yɔɔ mbʋ yɔ, ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩwɛnɩ Krɩstʋ maɣzɩm.
Bibl kalʋʋ
(Maarkɩ 7:1-15) Farɩsɩ mba nɛ takayɩsɩ mayaa nabɛyɛ lɩnɩ Yeruzalɛm nɛ pɔkɔɔ pekpeɣli Yesu cɔlɔ, 2 pana ɛ-tɔmmʋyaa nabɛyɛ tɔkaɣ nesi kɩtɩsaŋʋʋ. 3 Farɩsɩ mba ɖɔɖɔ ɛzɩ Yuuda mba yɔ, pasaŋɩɣ pe-nesi camɩyɛ pʋcɔ nɛ pɔtɔɔ tɔɔnaɣ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɔɖɔkɩ ɖooo caanaʋ taa lakasɩ kpam; 4 nɛ palɩnɩ kɩyakʋ yɔ, paayeki lɩm kpezuu pɔ-yɔɔ nɛ pʋcɔ nɛ pɔtɔɔ tɔɔnaɣ, nɛ pɔɖɔŋ labʋ caanaʋ taa lakasɩ sakɩyɛ halɩ nɛ sɔnɔ, kpaɣ ɛzɩ caɖasɩ ñalʋʋ, ñanzɩ nɛ lɩm peeɣsi ñalʋʋ mbʋ yɔ. 5 Mbʋ Farɩsɩ mba nɛ takayɩsɩ mayaa pɔpɔzʋʋ Yesu se: “Pɩlabɩ ɛzɩma nɛ ñɔ-tɔmmʋyaa ɩɩɖɔŋ caanaʋ taa tɔm yɔɔ? Paasaŋɩɣ pe-nesi nɛ pʋcɔ pɔtɔkɩ tɔɔnaɣ.” 6 Ðɩnɛ ɛlɛ Yesu cosi-wɛ se: “Pɩ-tɛɛ nɛ pɩ-yɔɔ ɛyaa mɩ, nayʋ Izaayii kaatɛm mɩ-tɔm yɔɔdʋʋ takayaɣ kiɖeɖeɣa taa se: “Samaɣ kanɛ yɔ, kaɖʋʋ-m hɩɖɛ nɛ nɔɔ yem, ɛlɛ ka-laŋɩyɛ fɛyɩ mɔn-cɔlɔ. 7 Pe-kilizaɣ ŋga peliziɣ-m yɔ, kaawazɩɣ pʋyʋ; tɔm ndʋ samaɣ ŋga kawɩlɩɣ yɔ, tɩkɛ kulubutu yem. 8 Iyeki Ɛsɔ paɣtʋ hɔɔlʋʋ nɛ ɩñɔʋnɩ ɛjaɖɛ yɔɔ tɔm.” 9 Eheyi-wɛ se: “Ɩlɔʋ Ɛsɔtɔm kpataa nɛ ɩlakɩ mɩ-maɣmaɣ mɩ-tɔm yɔɔ. 10 Pɩtɛ lɛ Moyizi tɔm se: “La ña-caa nɛ ño-ɖoo pa-tʋmɩyɛ. Weyi ɛlɔʋ ɛ-caa nɛ ɛ-ɖoo pɔ-yɔɔ nɔɔ yɔ, pakʋ-ɩ nɛ ɛsɩ. 11 Ɛlɛ, mɩ yɔ, mɩtɔŋ se: “Ye nɔɔyʋ ɛtɔŋ ɛ-ñɩma se: “Ñɩm mbʋ mankpakɩɣ se mansɩnɩ-ŋ yɔ, mala-pʋ Ɛsɔ kɩlaʋ”, kɔyɔ, 12 iiyeki-i se ɛsɩnɩ ɛ-caa yaa e-ɖoo. 13 Mbʋ ɩkʋ Ɛsɔtɔm mɩ-sɔsaa tɔm yɔɔ, nɛ ɩlakɩ sɔnzɩ lɛɛsɩ nɛ pɩkpaɖɩɣ sɩnɛ yɔ. 14 Pʋwayɩ lɛ ɛtasɩ samaɣ yaʋ nɛ eheyi-kɛ se: “Iwelisini-m mi-kpeekpe nɛ ɩnɩɩ camɩyɛ. 15 Nabʋyʋ fɛyɩ nɛ awayɩ se pitiki ɛyʋ taa nɛ pipisiɣ-i, ɛlɛ mbʋ pɩlɩɣnɩ ɛ-laŋɩyɛ taa yɔ, mbʋ pisiɣni-i.
14-20 MAI
ÑƖM MBƲ PƖWƐƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | MAARKƖ 9-10
“Natʋ ndʋ tɩkpazɩɣ tisuu ɖoŋ yɔ”
(Maarkɩ 9:1) Nɛ eheyi-wɛ se: “Tʋtʋyɛ taa meheyiɣni-mɩ, mba pɛwɛ cɩnɛ yɔ, pa-taa nabɛyɛ ɩɩpadɩɣ sɩm ɖɩŋʋʋ nɛ patɩnata Ɛsɔ Kewiyaɣ kɔmnɩ ɖoŋ.”
w05 15/1 12 § 9-10
Bibl taa natʋ tɔm tɩŋa tukuuni Krɩstʋ
9 Pɩcɛzɩ pɩnaɣ kʋɖʋmaɣ yɔ Yesu wɩlʋʋ kaɣlaa se ɛnʋ kɛnɩ Mesiya yɔ. Pɩnaɣ 32 Paska kɔm nɛ pɩɖɛɛ nɛ ɛyaa mba paatisi ɛ-yɔɔ yɔ, pa-taa sakɩyɛ yebi ɛ-wayɩ tɩŋʋʋ. Pɩtɩla yɔ, tomnaɣ yɔɔ ñɩm ñɩnʋʋ, nazɩm yaa nɩɣzɛ wena pakataɣ pe-wezuu caɣʋ taa yɔ, mbʋ yebina nɛ pala mbʋ. Pɩtala ɖɔɖɔ yɔ, nabɛyɛ lɩmaɣza sidaa yaa pitibi-wɛ yɔɔɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ samaɣ ñaɣ pana se kapɩsɩ Yesu wiyaʋ ɛlɛ Yesu kizi. Alɩwaatʋ ndʋ Yuuda Ɛsɔ sɛtʋ ñʋndɩnaa pɔzɩ-ɩ se ɛla kawɩlaɣ nakɛyɛ nɛ ɛsɔdaa kiŋ lɛ; ekizaa se ɛɛlakɩ mbʋ nɛ pɩsa ɛ-hɩɖɛ. (Maatiyee 12:38, 39) Ɛzɩma Yesu kizaa yɔ pɩtɩla, pɩcɛyɩ pa-taa nabɛyɛ siŋŋ. Pɩtasɩ lɛ, Yesu paɣzɩ heyuu ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa mbʋ pɩkaɣ-ɩ tɛmnʋʋ yɔ. Eheyi-wɛ se “pɩwɛnɩ-ɩ se ɛɖɛɛ ewolo Yeruzalɛm nɛ ɛnɩɩ siziŋ peeɖe pɩdɩɩfɛyɩ sɔsaa, layaa nɛ takayɩsɩ mayaa nesi tɛɛ, nɛ pakʋ-ɩ nɛ ɛsɩ,” nɛ tɔm ndʋ tɩtaakɛdɩnɩ-wɛ.—Maatiyee 16:21-23.
10 Pɩkazɩ ɛzɩ fenasɩ nakʋ yaa hiu mbʋ yɔ, Yesu alɩwaatʋ kaɣ talʋʋ se “ɛkʋyɩ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-yɔɔ nɛ ɛpɩsɩ ɛ-Caa cɔlɔ.” (Yohanɛɛsɩ 13:1) Ɛzɩma ɛmaɣzaɣ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa siɣsiɣ tɩnaa yɔɔ siŋŋ yɔ, pʋyɔɔ eheyi pa-taa nabɛyɛ se pakaɣ naʋ kawɩlaɣ nakɛyɛ nɛ ɛsɔdaa kiŋ, ŋgʋ eekizaa se ɛɛlakɩ kawɩlaɣ nakɛyɛ Yuuda ñɩma mba pataawɛnɩ tisuu yɔ pɛ-ɛsɩndaa. Ɛyɔɔdaa se: “Tʋtʋyɛ taa meheyiɣ-mɩ se: nabɛyɛ wɛ cɩnɛ, paakaɣ sɩbʋ nɛ pʋcɔ pɩtalɩ Ɛyʋ Pɩyalʋ kɔmtʋ e-kewiyaɣ taa.” (Maatiyee 16:28) Pɩtʋʋ fɛyɩ se Yesu taayɔɔdʋʋ se ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa mba pa-taa nabɛyɛ kaɣ caɣʋ wezuu pɩkɔɔ pɩtalɩ alɩwaatʋ ndʋ pasɩ Mesiya Kewiyaɣ pɩnaɣ 1914 taa yɔ. Ɛkaɣ wɩlʋʋ ñamtʋ ndʋ ɛkaɣ wɛnʋʋ e-Kewiyaɣ taa yɔ, ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa naadozo mba ɛɛkɩlɩ sɔɔlʋʋ yɔ; pɩ-tɔm ɛyɔɔdaɣ. Natʋ ndʋ payaɣ se Yesu wɛtʋ lɛɣzʋʋ natʋ.
(Maarkɩ 9:2-6) Pɩkazɩ kɩyakɩŋ loɖo se pɔtɔɔ Paska lɛ, Yesu kpaɣ Pɩyɛɛrɩ, Yakubu nɛ Yohanɛɛsɩ nɛ ɛ nɛ wɛ pakpa pʋʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ yɔɔ pe-yeke. Nɛ ɛlɛɣzɩ ɛ-tɩ pɛ-ɛsɩndaa peeɖe, 3 nɛ e-tokonaa hʋlʋmɩ hʋlʋmɩŋ weyi cɔtɩyʋ nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ ɛcɔtɩ nɛ pʋhʋlʋmɩ mbʋ tataa cɩnɛ yɔ. 4 Ðɩnɛ ɛlɛ Eliya nɛ Moyizi pɔkɔɔ nɛ pa nɛ Yesu pɔyɔɔdʋʋ. 5 Ðɩnɛ ɛlɛ Pɩyɛɛrɩ kpaɣ tɔm nɛ eheyi Yesu se: “Tɔm wɩlɩyʋ, pɩwɛ ɖeu se ɖɩcaɣ cɩnɛ, ɖɩla kizinzikiŋ naadozo, ña lɛɛkʋ, Moyizi lɛɛkʋ, nɛ Eliya lɛɛkʋ.” 6 Ɛtɩna se ɛyɔɔdɩ suwe, mbʋ yɔ sɔɔndʋ kpa-wɛ.
w05 15/1 12 § 11
Bibl taa natʋ tɔm tɩŋa tukuuni Krɩstʋ
11 Kɩyakɩŋ loɖo wayɩ lɛ, Yesu kpaɣ Pɩyɛɛrɩ, Yakubu nɛ Yohanɛɛsɩ nɛ pakpa pʋʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ ñʋʋ taa; pɩkɛɣnɩ Hɛrmɔɔnɩ Pʋʋ. Nɛ Yesu “[lɛɣzɩ] ɛ-tɩ pɛ-ɛsɩndaa peeɖe: ɛ-ɛsɩndaa ñɩlɩsɩɣ ɛzɩ wɩsɩ yɔ, nɛ e-tokonaa ñɩlɩsɩɣ tɩlɩ tɩlɩ ɛzɩ mintʋsʋʋ yɔ.” Nayaa Moyizi nɛ Eliya palɩɩ nɛ pa nɛ Yesu papaɣzɩ kɛdaɣ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se piti lakasɩ nzɩ sɩlabɩ ɖoo taa na, nɛ papɩzaɣ se pana mbʋ pɩlakaɣ yɔ kpayɩ kpayɩ. Toovenim taa lɛ, pɩɩkɛ mbʋ pɩlabɩ siŋŋ yɔ nɛ halɩ Pɩyɛɛrɩ ha ɛ-tɩ se esiki-wɛ kizinzikiŋ; kʋɖʋmʋʋ Yesu, lɛɛkʋ Moyizi nɛ lɛɛkʋ ɖɔɖɔ Eliya. Pɩyɛɛrɩ ɖiɣni yɔɔdʋʋ mbʋ lɛ, mɩnʋʋ kɩñɩlɩsʋʋ nakʋyʋ kɔɔ nɛ kihuuzi pɔ-yɔɔ, nɛ panɩɩ nɔɔ nakɛyɛ nɛ mɩndʋ tɛɛ se: “Ɛnʋ yɔ ɛkɛ man-Pɩyalʋ kʋsɔɔlʋ, weyi man-taa lakɩ-ɩ nɛ leleŋ yɔ, iwelisini-i.”—Maatiyee 17:1-6.
(Maarkɩ 9:7) Mɩndʋ kʋhʋlʋmʋtʋ natʋyʋ huuzi pɔ-yɔɔ nɛ nɔɔ nakɛyɛ tilini mɩndʋ tɛɛ mbʋ yɔ se: “Ɛnʋ yɔ ɛkɛnɩ man-Pɩyalʋ kʋsɔɔlʋ weyi man-taa lakɩ-ɩ nɛ leleŋ pɩdɩɩfɛyɩ yɔ; iwelisini-i.”
nwtsty, Mark 9:7 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
nɔɔ nakɛyɛ: Evaŋgilimwaa taa lɛ, nabʋlɛ ɖeɖe yɔ panɩʋ Yehowa maɣmaɣ yɔɔdʋʋnɩ ɛyaa yɔ.—Kalɩ Mark 1:11 nɛ Yoh 12:28 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ.
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Maarkɩ 10:6-9) Ɛlɛ ɖooo ɛjaɖɛ kiɖe tɛɛ lɛ, Ɛsɔ lɩzɩ-wɛ abalʋ nɛ halʋ. 7 Mbʋ pɩwɛnɩ ɛyʋ se eyele ɛ-caa nɛ e-ɖoo, nɛ ɛñɔɔnɩ ɛ-halʋ, 8 nɛ pa-naalɛ pɛkpɛndɩ pakaa tomnaɣ kʋyʋmaɣ. Mbʋ lɛ patɩtasɩ kɛʋ naalɛ, ɛlɛ pɛkpɛndɩ tomnaɣ kʋyʋmaɣ. 9 Mbʋ lɛ Ɛsɔ kpɛndɩ mbʋ yɔ, ɛyʋ ɛtaacɩyɩ-pʋ.”
w08 15/2 30 § 8
Maarkɩ takayaɣ taa lɩmaɣza sɔsɔna
10:6-9. Ɛsɔ kaɖʋwa lɛ se mba pɔɖɔkɩ nesi yɔ pɔñɔɔnɩ ɖama kpam. Ye mbʋ, pɩfɛyɩ se pekpidisi nɛ pɛcɛ pe-nesi ɖɔkʋʋ, ɛlɛ pɩwɛɣ ɖeu se halaa nɛ abalaa mba pɔɖɔkɩ nesi yɔ, pañaɣ pana nɛ palabɩnɩ tʋmɩyɛ Bibl paɣtʋ kila nɛ pɔcɔnɩnɩ tɩlasɩ nzɩ payɩ pakatɩɣ pe-nesi ɖɔkʋʋ taa yɔ si-ɖeɖe.—Mat. 19:4-6.
(Maarkɩ 10:17, 18) Palɩ nʋmɔʋ taa lɛ, nɔɔyʋ luŋ ɛ-tɛɛ nɛ ɛpɔzʋʋ-ɩ se: “Tɔm wɩlɩyʋ kɩbanʋ, mala ɛzɩma nɛ mehiɣ tamtam wezuu?” 18 Yesu cosi-i se: “Pɩlabɩ ɛzɩma nɛ ŋyaɣ-m se: Kɩbanʋ? Nɔɔyʋ tɩkɛ kɩbanʋ, Ɛsɔ yeke koŋ.
nwtsty, Mark 10:17, 18 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
Tɔm wɩlɩyʋ kɩbanʋ: Pɩtʋʋ fɛyɩ se abalʋ ɛnʋ ɛyaʋ Yesu se “Tɔm wɩlɩyʋ kɩbanʋ” yɔ, ɛñɩnaɣ se ɛla mbʋ nɛ ɛ-tɔm kɛdɩnɩ Yesu nɛ pɩɩkɛnɩ ɛsa yɔɔ yem lakasɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, Yuuda Ɛsɔ sɛtʋ ñʋndɩnaa pɔzaɣ se pasaŋ-wɛ nɛ payaɣ-wɛ mbʋ. Pɩkɛ toovenim se Yesu taakizini ɛyaa se payaa-ɩ se “Tɔm wɩlɩyʋ” yaa “Kɩbaɣlʋ,” (Yoh 13:13) ɛlɛ ɛ-Caa ɛcɛlaɣ paa samtʋ ndʋ.
Nɔɔyʋ tɩkɛ kɩbanʋ, Ɛsɔ yeke koŋ: Yesu tɩŋnɩ tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ se eɖiɣzinaa se Yehowa kɛnɩ kɩbanʋ pɩtɩŋa pɩ-taa nɛ pɩkɩlɩ, nɛ ɛnʋ kɛnɩ kedeŋa kpeekpe Kɩlɩm weyi ɛwɛnɩ waɖɛ se ɛwɩlɩ mbʋ pɩkɛ kɩbam nɛ kɩdɛkɛdɩm yɔ. Waɖɛ nɖɩ Aɖam nɛ Ɛva pañɩnaɣ se pɛwɛɛna, alɩwaatʋ ndʋ pamanɩ Ɛsɔ paɣtʋ yɔɔ nɛ pɔtɔɔ kɩbam nɛ kɩdɛkɛdɩm sɩmtʋ tɩʋ piye yɔ. Ɛlɛ Yesu ñoluzi ɛ-tɩ nɛ eyele nɛ ɛ-Caa ɖʋnɩ-ɩ mbʋ pɩwɛ ɖeu nɛ mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ pɩ-yɔɔ paɣtʋ. Ɛsɔ tɩŋɩɣnɩ Paɣtʋ ndʋ ɛɖʋ ɛ-Tɔm taa yɔ tɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩɣ mbʋ pɩkɛ kɩbam yɔ.—Mark 10:19.
Bibl kalʋʋ
(Maarkɩ 9:1-13) Nɛ eheyi-wɛ se: “Tʋtʋyɛ taa meheyiɣni-mɩ, mba pɛwɛ cɩnɛ yɔ, pa-taa nabɛyɛ ɩɩpadɩɣ sɩm ɖɩŋʋʋ nɛ patɩnata Ɛsɔ Kewiyaɣ kɔmnɩ ɖoŋ. 2 Pɩkazɩ kɩyakɩŋ loɖo se pɔtɔɔ Paska lɛ, Yesu kpaɣ Pɩyɛɛrɩ, Yakubu nɛ Yohanɛɛsɩ nɛ ɛ nɛ wɛ pakpa pʋʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ yɔɔ pe-yeke. Nɛ ɛlɛɣzɩ ɛ-tɩ pɛ-ɛsɩndaa peeɖe, 3 nɛ e-tokonaa hʋlʋmɩ hʋlʋmɩŋ weyi cɔtɩyʋ nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ ɛcɔtɩ nɛ pʋhʋlʋmɩ mbʋ tataa cɩnɛ yɔ. 4 Ðɩnɛ ɛlɛ Eliya nɛ Moyizi pɔkɔɔ nɛ pa nɛ Yesu pɔyɔɔdʋʋ. 5 Ðɩnɛ ɛlɛ Pɩyɛɛrɩ kpaɣ tɔm nɛ eheyi Yesu se: “Tɔm wɩlɩyʋ, pɩwɛ ɖeu se ɖɩcaɣ cɩnɛ, ɖɩla kizinzikiŋ naadozo, ña lɛɛkʋ, Moyizi lɛɛkʋ, nɛ Eliya lɛɛkʋ.” 6 Ɛtɩna se ɛyɔɔdɩ suwe, mbʋ yɔ sɔɔndʋ kpa-wɛ. 7 Mɩndʋ kʋhʋlʋmʋtʋ natʋyʋ huuzi pɔ-yɔɔ nɛ nɔɔ nakɛyɛ tilini mɩndʋ tɛɛ mbʋ yɔ se: “Ɛnʋ yɔ ɛkɛnɩ man-Pɩyalʋ kʋsɔɔlʋ weyi man-taa lakɩ-ɩ nɛ leleŋ pɩdɩɩfɛyɩ yɔ; iwelisini-i.” 8 Tɔmmʋyaa nɩ mbʋ lɛ, pɔtɔlɩ papa ɛsa nɛ tɛtʋ nɛ sɔɔndʋ kpa-wɛ pɩŋŋ. Yesu wolo etukuni-wɛ nɛ eheyi-wɛ se: “Ɩkʋyɩ, itaase sɔɔndʋ.” Pakʋsɩ pɛ-ɛsa lɛ, pamaɣnɩ Yesu yeke. 9 Petikaɣ pʋʋ lɛ, Yesu paɣ-wɛ se: “Itaaheyi nɔɔyʋ mbʋ ɩnawa yɔ, pɩkɔɔ pɩtalɩ ɛyʋ Pɩyalʋ fem sɩm yɔɔ.” 10 Nɛ pasɩɩ tɔm ndʋ pa-taa nɛ pɔɖɔŋ pa-tɩ pɔzʋʋ pa-taa pe-yeke se: “Pʋ-tɔbʋʋ suwe lɛ femtu wayɩ sɩɖaa taa?” 11 Nɛ pɔpɔzɩ-ɩ tɔm tʋnɛ yɔ se: “Pɩlabɩ ɛzɩma nɛ takayɩsɩ mayaa tɔŋ se: “Pɩwɛɛ se Eliya ɛkɔɔ fayɩɩɩ nɛ pʋcɔ?” 12 Ecosi-wɛ se: “Ɛɛɛ, pɩwɛɛ se Eliya ɛkɔɔ fayɩɩɩ nɛ pʋcɔ nɛ ɛɖaɣnɩ pɩtɩŋa ñɔɔzʋʋ. Nɛ pɩtɛ lɛ pɩla ɛzɩma nɛ pama ɛyʋ Pɩyalʋ yɔɔ tɔm se ɛnɩɣ siziŋ pɩŋŋ nɛ penimi-i? 13 Mbʋ lɛ meheyiɣni-mɩ: Eliya tɛm kɔm nɛ palabɩ-ɩ mbʋ pɔsɔɔlaa yɔ, ɛzɩ paamaʋ ɛ-tɔm yɔ.”
21-27 MAI
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | MAARKƖ 11-12
“Ɛɖʋwa pɩkɩlɩ pa-tɩŋa”
(Maarkɩ 12:41, 42) Ɛcaɣ liidiye aɖakaɣ cɔlɔ, ɛcɔŋna nɛ ɛnaɣ samaɣ ɖʋʋ ka-haɖɛ aɖakaɣ taa nɛ ñɩm tɩnaa sakɩyɛ ɖʋwaɣ pʋɖɔʋ. 42 Lelu kʋñɔndʋ nɔɔyʋ tɩtalʋ nɛ ɛɖʋ kobonaa naalɛ [liidiye pɔɔyɩsɩ cikpesi naalɛ nzɩ sɩtɩlɩɩ pʋyʋ yɔ, nwt].
nwtsty, Mark 12:41, 42 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
liidiye [aɖakasɩ]: Caanaʋ taa Yuuda mba takayɩsɩ nasɩyɩ kɛdaa se sɔɔlɩm haɖɛ aɖakasɩ nzɩ, pasakaɣ-sɩ nɛ sɩwɛɣ ɛzɩ aganda, yaa hɩŋ nɛ patʋlʋʋ pɔŋ sɩ-ñʋŋ taa. Pɩɩkɛnɩ aɖakasɩ ndɩ ndɩ nzɩ sɩ-taa ɛyaa lakaɣ haɖɛ yɔ. Grɛɛkɩ tɔm piye nɖɩ palabɩnɩ tʋmɩyɛ cɩnɛ yɔ, kʋɖʋmɖɩyɛ nɖɩ ɖɔɖɔ palabɩnɩ tʋmɩyɛ Yoh 8:20 taa, nɛ pɛɖɛzɩ-ɖɩ peeɖe se “ɖenɖe paɖʋʋ liidiye yɔ.” Nɛ ye pɔyɔɔdaa se ɖenɖe paɖʋʋ liidiye yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɩlɩ templo hɔɔlʋʋ ŋgʋ payaɣ se Halaa Kadaɣ yɔ. (Cɔnɩ hatʋ cabɩ takayaɣ Guide d’étude de la Parole de Dieu, Partie 15.) Rabiwaa takayɩsɩ nasɩyɩ yɔɔdʋʋ se pasɩɣaɣ liidiye aɖakasɩ 13 kadaɣ ŋga ka-taa kolonzi cɔlɔ. Nabɛyɛ maɣzɩɣ se liidiye ɖɩzɩyɛ sɔsɔyɛ naɖɩyɛ kaawɛ templo taa nɛ palɩzɩɣ liidiye aɖakasɩ taa lɛ, peeɖe powokini-ɖɩ.
kobonaa naalɛ [liidiye pɔɔyɩsɩ cikpesi naalɛ]: Ye pɛɖɛzɩ tɔm ndʋ tɔm piye tɔm piye yɔ tɩ-tɔbʋʋ lɛ se “lepta waa naalɛ;” Grɛɛkɩ tɔm piye nɖɩ palabɩnɩ tʋmɩyɛ yɔ, ɖɩwɩlɩɣ mbʋ pɩwɛ ññɩɩ yɔ. Lepton kɛnɩ liidiye pɔɔyaɣ ŋga palabɩnɩ ñɩɣyʋʋ kɩsɛɛmʋʋ yɔ, ŋga kaakɛnɩ liidiye pɔɔyaɣ ŋga kakɩlɩ ññɩɩ yaa ŋga taakɩlɩnɩ ñɩm mʋʋ liidiye pɔɔyɩsɩ nzɩ Izrayɛɛlɩ piya lakaɣnɩ tʋmɩyɛ yɔ sɩ-taa. Ye pɛkpɛndɩ lepta waa 128 yɔ, pɩlakɩ dinaarɩ kʋɖʋmʋʋ.—Cɔnɩ hatʋ cabɩ takayaɣ Guide d’étude de la Parole de Dieu, Partie 18.
nzɩ sɩtɩlɩɩ pʋyʋ yɔ: Tɔm piye tɔm piye lɛ, “nzɩ sɩkɛ quadrans yɔ.” Grɛɛkɩ tɔm piye kodrantes (Laatɛɛ tɔm piye quadrans) wɩlɩɣ Roma mba liidiye pɔɔyaɣ ŋga palabɩnɩ ñɩɣyʋʋ kɩsɛɛmʋʋ yɔ nɛ quadrans waa 64 lakɩ dinaarɩ kʋɖʋmʋʋ. Maarkɩ labɩnɩ tʋmɩyɛ cɩnɛ liidiye nɖɩ Roma mba tɔkaɣ yɔ se patɩlɩ Yuuda mba liidiye pɔɔyɩsɩ yuŋ.—Cɔnɩ hatʋ cabɩ takayaɣ Guide d’étude de la Parole de Dieu, Partie 18.
(Maarkɩ 12:43) Ɛyaa ɛ-tɔmmʋyaa nɛ eheyi-wɛ se: “Tɔm siŋŋ lɛ, halʋ kʋñɔndʋ lelu ɛnʋ yɔ ɛkpaɖɩ lalaa ɖʋʋ aɖakaɣ taa.
w97 15/10 16-17 § 16-17
Yehowa taa lakɩ leleŋ nɛ ñɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋma wena ŋlakɩnɩ laŋɩyɛ pilim yɔ
16 Kɩyakɩŋ naalɛ wayɩ lɛ, pɩ-tɔbʋʋ se Nisaŋ kɩyakʋ 11 ŋgʋ wiye lɛ, Yesu kaacaɣ templo taa ñɩɣtʋ sakɩyɛ, nɛ peeɖe pɔpɔzɩ-ɩ ɖoŋ weyi ɛlakɩnɩ tʋmɩyɛ yɔ ɛ-yɔɔ tɔm, pɔpɔzɩ-ɩ tɔm ɖɔɖɔ lambuu hɛyʋʋ, sɩɖaa femtu nɛ tɔm lɛɛtʋ. Ekuli takayɩsɩ mayaa nɛ Farɩsɩ mba mulum lakasɩ sakɩyɛ yɔɔ; ɛzɩ ɛzɩma ‘pɔtɔkaɣ lelaa ñɩm nɛ pɛcɛzɩɣ’ niye yɔ. (Maarkɩ 12:40) Nɛ pʋwayɩ lɛ, pɩtʋʋ fɛyɩ se Yesu woba nɛ ɛcaɣ templo hɔɔlʋʋ ŋgʋ payaɣ se Halaa Kadaɣ yɔ kɩ-taa. Yuuda mba sɔnzɩ taa lɛ, pɩɩkɛnɩ ɖenɖe pasɩɣaɣ liidiye aɖakasɩ 13 yɔ. Yesu caɣ peeɖe alɩwaatʋ pazɩ nɛ ɛcɔŋnɩ ɛyaa mba pɔkɔŋnaɣ liidiye nɛ pɔcɔʋ aɖakasɩ taa yɔ. Ñɩm tɩnaa sakɩyɛ kɔŋaɣ nɛ palakɩ haɖɛ, nɛ pɩtɩla yɔ, pa-taa nabɛyɛ lakaɣ se pana-wɛ se pɛkɛ ɛyaa siɣsiɣ tɩnaa nɛ pɔhɔŋ lalaa lɩmaɣza nɛ powokini pa-tɩ yɔɔ. (Kpaɣ-tʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Maatiyee 6:2) Ɛlɛ Yesu ka ɛsa nɛ halʋ nɔɔyʋ. Ɛyʋ mantɩtalɩ pilim taapɩzɩɣ se ɛyʋsɩ halʋ ɛnʋ nɛ haɖɛ nɖɩ ɛlaba yɔ. Ɛlɛ weyi ɛnaɣ ɛyaa laŋa taa yɔ, ɛɛnawa se halʋ ɛnʋ ɛɛkɛ “Lelu kʋñɔndʋ.” Nɛ ɛsɩm ɖɔɖɔ liidiye nɖɩ ɖeyi ɖeyi ɛhawa yɔ ɖɩ-ñʋʋ. ‘Liidiye pɔɔyɩsɩ cikpesi naalɛ nzɩ sɩtɩlɩɩ pʋyʋ yɔ.’—Maarkɩ 12:41, 42.
17 Yesu yaa ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se pɔkɔɔ ɛ-cɔlɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛɛsɔɔlaa se pa-maɣmaɣ pananɩ pɛ-ɛsa nɛ panɩɩ lɔŋ weyi ɛcaɣ se ɛtɩŋnɩ halʋ ɛnʋ ɛ-kɩɖaʋ yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ-wɛ yɔ. Yesu yɔɔdaa se: “Lelu ɛnʋ yɔ ɛkpaɖɩ lalaa ɖʋʋ aɖakaɣ taa.” Pɩwɩlɩɣ se Yesu ɛsɩndaa lɛ, ɛyaa mba pa-tɩŋa palabɩ haɖɛ yɔ, paa pɛkpɛndɩ pa-haɖɛ yɔ, pɩtɩtalɩ halʋ ɛnʋ ɛ-ñɩnɖɛ. Lelu ɛnʋ, “ekpizi e-nesi tɛɛ caɣ caɣ nɛ ɛɖʋ;” pʋ-tɔbʋʋ se liidiye nɖɩ ɖɩɩkazɩ-ɩ pazɩ yɔ ɖɩ-tɩŋa ɛkpaɣ nɛ ɛha. Ɛlabʋ mbʋ yɔ, ɛkpaɣ ɛ-tɩ nɛ ɛɖʋzɩ Yehowa nesi tɛɛ. Ɛyʋ weyi ɛha mbʋ pɩtɩlɩɩ pʋyʋ tomnaɣ yɔɔ yɔ, ɛnʋ Ɛsɔ lɩzaa se ɛha kɩɖaʋ kɩbaŋʋ sɔɔlɩm haɖɛ labʋ nʋmɔʋ taa. Ɛsɔ ɛsɩndaa lɛ, haɖɛ nɖɩ ɖɩɩmʋ ñɩm siŋŋ.—Maarkɩ 12:43, 44; Yakubu 1:27.
(Maarkɩ 12:44) “Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, lalaa yɔ, paɖʋ mbʋ pɩɩwazɩɣ-wɛ yɔ na, nɛ halʋ ɛnʋ yɔ ekpizi e-nee tɛɛ caɣ caɣ nɛ ɛɖʋ, e-wezuu caɣʋ pʋyʋ kpeekpe lɛ.”
w97 15/10 17 § 17
Yehowa taa lakɩ leleŋ nɛ ñɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋma wena ŋlakɩnɩ laŋɩyɛ pilim yɔ
17 Yesu yaa ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se pɔkɔɔ ɛ-cɔlɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛɛsɔɔlaa se pa-maɣmaɣ pananɩ pɛ-ɛsa nɛ panɩɩ lɔŋ weyi ɛcaɣ se ɛtɩŋnɩ halʋ ɛnʋ ɛ-kɩɖaʋ yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ-wɛ yɔ. Yesu yɔɔdaa se: “Lelu ɛnʋ yɔ ɛkpaɖɩ lalaa ɖʋʋ aɖakaɣ taa.” Pɩwɩlɩɣ se Yesu ɛsɩndaa lɛ, ɛyaa mba pa-tɩŋa palabɩ haɖɛ yɔ, paa pɛkpɛndɩ pa-haɖɛ yɔ, pɩtɩtalɩ halʋ ɛnʋ ɛ-ñɩnɖɛ. Lelu ɛnʋ, “ekpizi e-nee tɛɛ caɣ caɣ nɛ ɛɖʋ;” pʋ-tɔbʋʋ se liidiye nɖɩ ɖɩɩkazɩ-ɩ pazɩ yɔ ɖɩ-tɩŋa ɛkpaɣ nɛ ɛha. Ɛlabʋ mbʋ yɔ, ɛkpaɣ ɛ-tɩ nɛ ɛɖʋzɩ Yehowa nesi tɛɛ. Ɛyʋ weyi ɛha mbʋ pɩtɩlɩɩ pʋyʋ tomnaɣ yɔɔ yɔ, ɛnʋ Ɛsɔ lɩzaa se ɛha kɩɖaʋ kɩbaŋʋ sɔɔlɩm haɖɛ labʋ nʋmɔʋ taa. Ɛsɔ ɛsɩndaa lɛ, haɖɛ nɖɩ ɖɩɩmʋ ñɩm siŋŋ.—Maarkɩ 12:43, 44; Yakubu 1:27.
w87 1/12 30 § 1
Ña-haɖɛ kɛnɩ kɩlaʋ haɖɛ na?
Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ sakɩyɛ kɛdaɣ kanɛ ka-taa. Pɩtɩla, lɔŋ sɔsɔŋ weyi ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ kɛdaɣ ŋga ka-taa yɔ, ɛnʋ yɔ se paa ɖɩwɛnɩ waɖɛ se ɖɩtɩŋnɩ tomnaɣ yɔɔ ñɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩɖʋ nesi toovenim Ɛsɔ sɛtʋ yɔ, pɩcɛyaa se ɖɩtɩlɩ se mbʋ pɩmʋ ñɩm siŋŋ ɖa-maɣmaɣ ɖɛ-ɛsɩndaa nɛ ɖɩkpaɣ-pʋ nɛ ɖɩha yɔ, pɩ-yɔɔ Yehowa nɩɣ leleŋ, pɩtɩkɛ mbʋ pɩfɛyɩnɩ-ɖʋ wazaɣ nakɛyɛ yɔ. Mbʋ ɖɩnaɣ se pɩfɛyɩ-ɖʋ kɛdɛɖaɣ yɔ, mbʋ ɖɩhaɣ? Yaa mbʋ ɖɩhaɣ yɔ, pɩkɛnɩ-ɖʋ kɩlaʋ sɔsɔʋ?
cl 185 § 15
“Ɛsɔtɔm” taa lɔŋsɩnɖɛ
15 Pɩtɩkɛ hɩɖɛ ɖʋʋ pɩkɛnaa se ɛyaa mba payɩ pɔkɔm templo taa puwiye yɔ, lelu ɛnʋ e-ɖeke Ɛsɔ lɩzaa nɛ eyele nɛ pɛkɛdɩ ɛ-tɔm Bibl taa? Yehowa tɩŋnɩ kɩɖaʋ kʋnɛ kɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩɣ-ɖʋ se ɛkɛ Ɛsɔ weyi ɛwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ yɔ. Ɛ-taa lakɩ leleŋ nɛ mbʋ ɖɩhaɣ-ɩ nɛ ɖa-laŋɩyɛ pilim yɔ, paa pɩtɩlɩɩ pʋyʋ mbʋ lalaa haɣ-ɩ yɔ pɩ-ɛsɩndaa yɔ. Halʋ ɛnɛ ɛ-kɩɖaʋ kɛnɩ nʋmɔʋ kɩbaŋʋ siŋŋ, ŋgʋ kɩ-yɔɔ Yehowa tɩŋnaa nɛ ɛwɩlɩ-ɖʋ toovenim tɔm kɩbandʋ tʋnɛ yɔ.
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Maarkɩ 11:17) Nɛ ɛwɩlɩɣ-wɛ tɔm nɛ eheyiɣ-wɛ se: “Patɩma se: Man-ɖɩɣa kaɣ kɛʋ ajɛɛ kpeekpe adɩma ɖɩɣa? Piyele nɛ mɩ, ɩpɩsɩɣ-kɛ mɩlaa ɖɩjaɣyɛ!”
nwtsty, Mark 11:17 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
ajɛɛ kpeekpe adɩma ɖɩɣa: Evaŋgilimwaa mayaa naadozo waa mba palabɩnɩ tʋmɩyɛ Iza 56:7 taa tɔm yɔ, pa-taa lɛ, Maarkɩ ɖeke sɔzɩnɩ tɔm loyaɣ “ajɛɛ [ɛyaa] kpeekpe adɩma ɖɩɣa.” (Mat 21:13; Luka 19:46) Yeruzalɛm templo kaakɛnɩ lone nɖɩ ɖɩ-taa Izrayɛɛlɩ piya nɛ agɔma mba peseɣ Ɛsɔ sɔɔndʋ yɔ, papɩzaɣ se powolo pala Ɛsɔ sɛtʋ tʋma nɛ patɩmnɩ Yehowa yɔ. (1Aw 8:41-43) Ye mbʋ, Yesu kaawɛnɩ toovenim se ɛkʋ Yuuda ñɩma mba palakaɣ tadɩyɛ templo taa nɛ papɩsɩ-kʋ mɩlaa ɖɩjaɣyɛ yɔ pɔ-tɔm. Pa-lakasɩ kaayeba nɛ pitii ajɛɛ kpeekpe taa ɛyaa mba pɔkɔŋaɣ se patɩmnɩ Yehowa templo taa yɔ po-toma taa yɔɔɔ, nɛ pɩtaahaɣ ajɛɛ kpeekpe taa ɛyaa mba waɖɛ se patɩlɩ Ɛsɔ.
(Maarkɩ 11:27, 28) Paɖaɣnɩ wobu Yeruzalɛm. Nɛ Yesu wɛɛ ɛɖɔŋ Ɛsɔ kuduyuu tɛɛ, layaa sɔsaa, takayɩsɩ mayaa nɛ sɔsaa lɛlaa powolo pekpeɣlini-ɩ, 28 mbʋ yɔ se: “Ðoŋ weyi ŋlakɩnɩ mbʋ yɔ? Yaa aha-ŋ ɖoŋ ɛnɩ yɔ se ŋla mbʋ yɔ?”
Ɛtɩŋnɩ hiyuu tɩʋ yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ ɛyaa tisuu yɔɔ tɔm
Pitileɖi lɛ, Yesu nɛ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa patalɩ Yeruzalɛm. Ɛzɩ ɛtɩɩlakʋʋ yɔ, ewolo templo taa nɛ ɛpaɣzɩ ɛyaa tɔm wɩlʋʋ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se cɔjɔnaa nɛ tɛtʋ taa sɔsaa ɖiɣni tɔzʋʋ mbʋ Yesu labɩ Hodo wiye, alɩwaatʋ ndʋ ɛɖɔɔnɩ liidiye lɛɣzɩyaa yɔ, pɩ-yɔɔ. Pʋyɔɔ pɔpɔzɩ-ɩ se: “Ðoŋ weyi ŋlakɩnɩ mbʋ yɔ? Yaa aha-ŋ ɖoŋ ɛnɩ yɔ se ŋla mbʋ yɔ?”—Maarkɩ 11:28.
Bibl kalʋʋ
(Maarkɩ 12:13-27) Petiyi Farɩsɩ mba taa nabɛyɛ nɛ Eroodi tɛ mba nabɛyɛ se pañɩbɩ-ɩ kpaca nɛ pakpa-ɩ tɔm ɖɩyɔɔdɩyɛ. 14 Pɔkɔɔ pɔpɔzɩ-ɩ se: “Tɔm wɩlɩyʋ, ɖɩsɩm ñɔ-yɔɔ se ŋŋmɛɛsɩɣ tɔm nɛ ŋŋñaŋ nɔɔyʋ ɛsa; ŋŋlakɩ ɛsɩmɩyɛ yɔɔ, ɛlɛ ŋwɩlɩɣ Ɛsɔ nʋmɔʋ camɩyɛ kaɖaʋ. Heyi-ɖʋ nɛ ɖɩna se pɩwɛɛ se paha nʋmɔʋ yaa patɩha se pɛhɛyɩ lambuu Sezaarɩ? Pɩwɛnɩ-ɖʋ se ɖɩhɛyɩ yaa ɖɩtaahɛyɩ? 15 Ɛlɛ, ɛsɩm pɔ-nɔsɩ nasɩlɛ yɔɔ lɛ, eheyi-wɛ se: “Pɩlabɩ ɛzɩma nɛ ɩñɩkɩ-m kpaca, ɩkɔnɩ-m liidiye pɔɔyaɣ nakɛyɛ nɛ mana.” 16 Pɔkɔnɩ-ɩ nakɛyɛ nɛ ɛpɔzɩ-wɛ se: “A-ñʋʋ foto lɛ kɔ-yɔɔ mbʋ yɔ? nɛ a-matʋ lɛ kɔ-yɔɔ?” Pocosi-i se: “Sezaarɩ” 17 Ðɩnɛ Yesu cosi-wɛ se: “Ɩcɛlɩ Sezaarɩ, Sezaarɩ pʋyʋ, nɛ Ɛsɔ, Ɛsɔ pʋyʋ.” Nɛ pɩcɔzɩ-wɛ kiii ɛ-tɔm. 18 Ðɩnɛ lɛ Saduki mba kɔɔ, pɛkɛ mba paatisiɣ sɩɖaa femtu tɔm yɔɔ yɔ, nɛ pɔpɔzɩ-ɩ se: 19 “Tɔm wɩlɩyʋ, Moyizi ɖʋ-ɖʋ paɣtʋ tʋnɛ yɔ se: Ye koobu nɔɔyʋ ɛsɩba nɛ eyele halʋ nɔɔyʋ, ɛfɛyɩnɩ piya yɔ, e-koobu nɔɔyʋ ɛkpaɣ halʋ ɛnʋ nɛ ɛlʋlɩ e-koobu sɩɖʋ piya nɛ ɛ-hɩɖɛ etaale. 20 Koobiya nabɛyɛ kaakpɛndɩ ɛyaa lʋbɛ, kɔɔnɔɔdʋ kpaɣ halʋ, ɛɖɛɛ ɛsɩ, ɛtɛkɛɛ ɛ-ñʋʋ ɖeɖe. 21 Naalɛ tʋ kpaɣ lelu, nɛ ɛsɩ ɖɔɖɔ, ɛtɛkɛɛ ɛ-ñʋʋ ɖeɖe, nɛ tozo tʋ ɖɔɖɔ mbʋ, 22 nɛ pa-lʋbɛ mbʋ, powolo poyozi, patɛkɛɛ pa-ñʋʋ ɖeɖe, pe-kpeekpe pa-awayɩ lɛ, halʋ ɖɔɖɔ sɩ. 23 Femtu wiye lɛ, halʋ ɛnʋ ɛkɛɣ pa-taa anɩ halʋ, pa-tɩŋa payɩ pakpaɣ-ɩ halʋ lɛ?” 24 Yesu cosi-wɛ se: “Piiyiɣdiɣ-mɩ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɩɩsɩŋ takayaɣ kiɖeɖeɣa nɛ Ɛsɔ ɖoŋ? 25 Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pefeŋ sɩm yɔɔ lɛ, paakpakɩɣ halʋ, paawalɩɣ, ɛlɛ pɛwɛɣ ɛzɩ Ɛsɔ Tiyiyaa yɔ. 26 Piyele nɛ sɩɖaa femtu tɔm yɔ, ɩtɩkalɩ Moyizi takayaɣ taa hɔɖʋʋ miŋ ñaɣʋ ɖeɖe tɔm ndʋ Ɛsɔ yɔɔdaa yɔ: “Mɛnkɛ Abraham tɛ Ɛsɔ, Izaakɩ tɛ Ɛsɔ, Yakubu tɛ Ɛsɔ.” 27 Mbʋ lɛ, Ɛsɔ tɩkɛ sɩɖaa tɛ Ɛsɔ, ɛlɛ ɛsadɩnaa tɛ Ɛsɔ, piyiɣdi-mɩ pɩdɩɩfɛyɩ.”
28 MAI–3 JUIN
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | MAARKƖ 13-14
“Taatɔlɩ ɛyʋ sɔɔndʋ seu kpaca taa”
(Maarkɩ 14:29) Ðɩnɛ lɛ Pɩyɛɛrɩ se: “Paa man-taabalaa ɩha-ŋ siɣye yɔ, ma yɔ, mɛwɛɣ ña-wayɩ tam.”
(Maarkɩ 14:31) Ɛlɛ Pɩyɛɛrɩ tɛ ɛ-taa mbʋ yɔ se: “Paa pɔtɔm se pɛkpɛndɩɣ ma nɛ-ŋ nɛ pakʋ yɔ, maakaɣ-ŋ kizuu kaʋ.” nɛ pa-taa paa weyi lɛ, ɛyɔɔdɩ ɖɔɖɔ mbʋ.
(Maarkɩ 14:50) Ðɩnɛ lɛ ɛ-tɔmmʋyaa kpeekpe se nɛ peyebi-i.
(Maarkɩ 14:47) Mba pa nɛ Yesu paawɛɛ yɔ, pa-taa lɛlʋ kpɛɛ sɩɣa nɛ elo layʋ sɔsɔ lɩmɖʋyʋ nɩŋgbaaŋ, nɛ ɛsɛtɩ-kʋ.
(Maarkɩ 14:54) Pɩyɛɛrɩ tɩŋɩɣ ɛ-wayɩ poliŋ taa nɛ ewolo ɛtalɩ layʋ sɔsɔ kadaɣ taa. Ɛsʋ kʋjɔŋ tɛɛ nɛ ɛnɛ lɩmɖʋyaa pacaɣ se ɛna se pɩtɛŋnɩ we.
(Maarkɩ 14:66-72) Pɩyɛɛrɩ wɛ kadaɣ taa mbʋ lɛ, layʋ sɔsɔ pɛlaa lɩmɖʋyaa taa nɔɔyʋ kɔɔ. 67 Ɛna Pɩyɛɛrɩ hoyaɣ miŋ, ɛcɔnɩ-ɩ pɩŋŋ mbʋ yɔ se: “Ña, ña nɛ Nazarɛɛtɩ tʋ ɩkɛwɛna.” 68 Ɛkpɛzɩ mbʋ yɔ se: “Maasɩŋ maanɩɣ se ŋyɔɔdʋʋ suwe?” Nɛ ɛlɩɩ nɔnɔɔ taa kʋjɔŋ tɛɛ kiŋ. 69 Pɛlɔ lɩmɖʋyʋ na-ɩ lɛ, eheyi ɛ-cɔlɔ mba se: ɛnʋ yɔ, pa-taa kɛlɛ.” 70 Ɛtasɩ kpɛzʋʋ. Pʋsɔzɩ pazɩ lɛ, mba pasɩŋ peeɖe yɔ, pɔtɔŋ Pɩyɛɛrɩ se: “Toovenim taa ŋkɛ Galilee tʋ.” 71 Ɛsʋʋ nɔɔ lɔʋ yɔɔ nɛ eɖuki se: “Maasɩŋ ɛyʋ weyi ɩyɔɔdʋʋ ɛ-tɔm yɔ.” 72 Kpaagbaa mbʋ lɛ, kalɩmaʋ tasɩ kou. Ðɩnɛ lɛ, Pɩyɛɛrɩ tɔzɩ tɔm ndʋ Yesu keheyi-ɩ yɔ tɩ-yɔɔ, se: “Pʋcɔ nɛ kalɩmaʋ koo lɛ, ŋkaɣ-m kizuu tɔm nabudozo.” Ɛsʋʋ wiluu yɔɔ nɛ esiziɣ.
ia h 200 § 14
Ɛkpɛlɩkɩ kpaɣʋ nɛ kpeɣu Kɩbaɣlʋ cɔlɔ
14 Pɩyɛɛrɩ tɩŋ samaɣ wayɩ mbʋ hɛɛɛ hɛɛɛ, nɛ ɛkɔɔ nɛ ɛtalɩ Yeruzalɛm ɖɩɣa sɔsɔɔ nakɛyɛ nɔnɔɔ taa. Pɩɩkɛ Cɔjɔ Sɔsɔ Kayifu weyi ɛɛwɛ ɖoŋ nɛ ñɩm pɩdɩɩfɛyɩ yɔ, ɛ-ɖɩɣa. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, pamaɣaɣ ɖamɩŋ nɛ ɩcɔɔ kadaɣ nɛ ɩta nɛ paɖʋ nɔnɔɔ ɛsɩndaa. Pɩyɛɛrɩ talɩ nɔnɔɔ taa lɛ, patɩha-ɩ nʋmɔʋ se ɛsʋʋ ɖɩɣa taa. Yohanɛɛsɩ ñapɩzaa nɛ ɛsʋʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛsɩm cɔjɔ sɔsɔ; pʋwayɩ lɛ, ɛpɩsɩ ɛkɔɔ nɛ etendi nɔnɔɔ yɔɔ cɔnɩyʋ se eyele Pɩyɛɛrɩ nɛ ɛsʋʋ. Pɩwɛ ɛzɩ Pɩyɛɛrɩ taawɛɛ Yohanɛɛsɩ wayɩ kpam yɔ, nɛ ɛtaañɩnɩ ɖɔɖɔ se ɛsʋʋ kuduyuu tɛɛ nɛ ɛkɩlɩ ɛ-Kɩbaɣlʋ ñɔtɩnʋʋ. Ɛlɛ ɛcaɣ kadaɣ taa, ɖenɖe lɩmɖʋyaa nɛ yomaa paawɛɛ nɛ pohoyuu miŋ nɛ panaɣ cɛtɩm aseɣɖe tɩnaa mba pɔkɔŋaɣ nɛ pɛcɛtɩɣnɩ Yesu taa yɔ.—Maarkɩ 14:54-57; Yohanɛɛsɩ 18:15, 16, 18.
it-2 585 § 3
Pɩyɛɛrɩ
Pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩtɩŋnɩ tɔm kpɛlɩkɩyʋ lɛlʋ weyi ɛtɩŋ-wɛ nɛ powolo layʋ sɔsɔ ɖɩɣa taa yɔ ɛ-yɔɔ lɛ, Pɩyɛɛrɩ pɩzaa nɛ ɛsʋʋ ɖɩɣa taa. (Yoh 18:15, 16) Ɛtaamɛsɩ ɛ-tɩ cɩkpɛndʋʋ taa kadaɣ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ taa ɛlɛ eewobi miŋ nɔɔ se pisoŋi-i. Miŋ ñalɩmɩyɛ yeba nɛ patɩlɩ-ɩ se ɛlɛ ɖɔɖɔ ɛkɛ Yesu wayɩ tɩŋɩyʋ. Nɛ ɛzɩma ɛ-yɔɔdaɣ wɩlaɣ se ɛkɛ Galilee tʋ yɔ, piyeba nɛ patasɩ-ɩ tɩlʋʋ nɛ pɩkɩlɩ. Pakpa-ɩ tam nabudozo se ɛkɛ Yesu wayɩ tɩŋɩyʋ ɛlɛ ɛkpɛzɩ laɣ laɣ se ɛɛsɩŋɩ-ɩ nɛ halɩ ɛpaɣzɩ nɔɔ kɩdɛkɛdaɣ lɔʋ nɛ ɛkpɛzɩɣ ɖɔɖɔ. Kalɩmaʋ tasɩ kou nɛ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ nabʋlɛ ɖeɖe lɛ, Yesu “kisi nɛ ɛcɔnɩ Pɩyɛɛrɩ.” Kpaagbaa mbʋ lɛ, Pɩyɛɛrɩ lɩɩ awayɩ nɛ laŋwɛɛkɩyɛ nɛ ewii ɛsɩtɛɣlɩm cɔɔɔ. (Mat 26:69-75; Mark 14:66-72; Luka 22:54-62; Yoh 18:17, 18; cɔnɩ CHANT DU COQ; SERMENT.) Paa mbʋ yɔ adɩma wena Yesu kaalabɩ Pɩyɛɛrɩ yɔɔ yɔ, pocosi a-yɔɔ nɛ etilesi e-tisuu tɩŋa.—Luka 22:31, 32.
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Maarkɩ 14:51, 52) Evebu nɔɔyʋ tɩŋaɣ pa-wayɩ, ehu saɣta yeke ɛ-yɔɔ, nɛ pakpa-ɩ; 52 Etiyebu ɛ-saɣta pe-nesi tɛɛ nɛ ese ɛɖɛɛ ndaakpeɖe yeɣ yeɣ.
w08 15/2 30 § 6
Maarkɩ takayaɣ taa lɩmaɣza sɔsɔna
Maarkɩ 14:51, 52—Anɩ lɛ evebu weyi ese ndaakpeɖe yɔ? Maarkɩ ɖeke kɛdɩnɩ tɔm ndʋ, ye mbʋ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkɔ tɔm ñʋʋ se ɛ-maɣmaɣ ɛ-tɔm ɛkɛdaɣ.
(Maarkɩ 14:60-62) Layʋ sɔsɔ kʋyɩ pɛ-hɛkʋ taa nɛ ɛpɔzʋʋ Yesu se: “Ŋŋcosuu kaaʋ tɔm ndʋ pɔyɔɔdʋʋ ñɔ-yɔɔ yɔ?” 61 Esuma, eecosuu natʋyʋ kaaʋ. Layʋ sɔsɔ tasɩ-ɩ pɔzʋʋ se: “Ñakɛnɩ Krɩstʋ Ɛsɔ Pɩyalʋ yaa we?” 62 Yesu cosi-i se: “Mɛnkɛ mbʋ, nɛ ɩkaɣ naʋ ɛyʋ Pɩyalʋ caɣ Ɛsɔ ɖoŋ tʋ nɩwaŋ yɔɔ nɛ ɛkɔŋ ɛsɔdaa mɩndʋ yɔɔ.”
Powoni Yesu Ana cɔlɔ nɛ pʋwayɩ powoni-i Kayifu cɔlɔ
Kayifu nawa se Yuuda mba tɩtɩɩsɔɔlʋʋ se nɔɔyʋ ɛyɔɔdɩ se ɛkɛ Ɛsɔ Pɩyalʋ. Alɩwaatʋ natʋyʋ, Yesu kaaya Ɛsɔ se ɛ-Caa lɛ, Yuuda mba kʋyɩ ɛ-yɔɔ se pakʋʋ-ɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pa-lɩmaɣza taa lɛ, “ɛcɔŋnɩ ɛ-tɩ se ɛ nɛ Ɛsɔ pɛwɛ kɩmaŋ.” (Yohanɛɛsɩ 5:17, 18; 10:31-39) Kayifu kaasɩm Yuuda ñɩma lɩmaɣza ana camɩyɛ, pʋyɔɔ ɛpɔzɩ Yesu nɛ lɛɣtʋ se: “Monkuli-ŋ hulaɣ Ɛsɔ ɛsadʋ ɖoŋ taa, heyi-ɖʋ, ye ñɛkɛnɩ Krɩstʋ Ɛsɔ ɛsadʋ Pɩyalʋ yɔ?” (Maatiyee 26:63) Toovenim se Yesu kaayɔɔdaa se ɛkɛ Ɛsɔ Pɩyalʋ. (Yohanɛɛsɩ 3:18; 5:25; 11:4) Ɛlɛ lɛɛlɛɛyɔ, ye esuma nɛ eticosi natʋyʋ yɔ, pɩwɛɣ ɛzɩ ɛkpɛzɩɣ se ɛtɩkɛ Ɛsɔ Pɩyalʋ nɛ Krɩstʋ yɔ. Pʋyɔɔ Yesu cosaa se: “Mɛnkɛ mbʋ, nɛ ɩkaɣ naʋ Ɛyʋ Pɩyalʋ caɣ Ɛsɔ ɖoŋ tʋ nɩwaŋ yɔɔ nɛ ɛkɔŋ ɛsɔdaa mɩndʋ yɔɔ.”—Maarkɩ 14:62.
Bibl kalʋʋ
(Maarkɩ 14:43-59) Eɖiɣni yɔɔdʋʋ mbʋ lɛ, Yudaasɩ, hiu nɛ naalɛ taa lɛlʋ, tɩtalɩɣ, ɛnɛ ɛyaa sakɩyɛ, pɔɖɔkɩ pɛla nɛ ɖaŋ, layaa sɔsaa nɛ cajanaa petiyini-wɛ. 44 Weyi ɛkaɣ-ɩ kɔnkɔmtʋ labʋ yɔ, ekeheyi-wɛ se: “Weyi mancalɩɣnɩ-ɩ sɛʋ yɔ, ɛnʋ lɛ, ɩɖɔkɩ-ɩ.” 45 Kpaagbaa mbʋ lɛ, ɛtɩñɔtɩnɩ Yesu mbʋ yɔ se: “Sɛɛ ɖeu, Tɔm wɩlɩyʋ.” Ɛsɛɛ-ɩ nɛ ɛkpɛlɩ ɛ-yɔɔ. 46 Lalaa sezi nee nɛ pakpa-ɩ nɛ pɔɖɔkɩ-ɩ 47 Mba pa nɛ Yesu paawɛɛ yɔ, pa-taa lɛlʋ kpɛɛ sɩɣa nɛ elo layʋ sɔsɔ lɩmɖʋyʋ nɩŋgbaaŋ, nɛ ɛsɛtɩ-kʋ. 48 Ñɩɣyʋʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ lɛ, Yesu tɔŋ ɛyaa samaɣ se: Ɛzɩ mɛnkɛ ɛyaa kʋyʋ nɛ ɩkɔŋ ma-wayɩ nɛ pɛla nɛ ɖaŋ se ɩkpa-m? 49 Kɩyakɩŋ kpeekpe mancakaɣ Ɛsɔ kuduyuu tɛɛ nɛ mawɩlɩɣ tɔm lɛ, ɩtakpa-m.” Pɩlabɩ mbʋ yɔ se Nayʋ kama ndʋ takayaɣ taa yɔ, tɩla. 50 Ðɩnɛ lɛ ɛ-tɔmmʋyaa kpeekpe se nɛ peyebi-i. 51 Evebu nɔɔyʋ tɩŋaɣ pa-wayɩ, ehu saɣta yeke ɛ-yɔɔ, nɛ pakpa-ɩ; 52 Etiyebu ɛ-saɣta pe-nesi tɛɛ nɛ ese ɛɖɛɛ ndaakpeɖe yeɣ yeɣ. 53 Powoni Yesu layʋ sɔsɔ Kayifu ɖɩɣa, ɖenɖe takayɩsɩ mayaa nɛ sɔsaa pekpeɣlaa yɔ. 54 Pɩyɛɛrɩ tɩŋɩɣ ɛ-wayɩ poliŋ taa nɛ ewolo ɛtalɩ layʋ sɔsɔ kadaɣ taa. Ɛsʋ kʋjɔŋ tɛɛ nɛ ɛ nɛ lɩmɖʋyaa pacaɣ se ɛna se pɩtɛŋnɩ we. 55 Layaa sɔsaa nɛ lɔŋ pasɩyaa kpeekpe ñɩnaɣ Yesu yɔɔ aseɣɖe tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ natʋyʋ se pɩsa nɛ pakʋ-ɩ, nɛ paanaɣ. 56 Ɛyaa sakɩyɛ cɛtɩ ɛ-yɔɔ tɔm, ɛlɛ pɔ-tɔm ɛɛɖʋʋ ɖama taa. 57 Nabɛyɛ kʋyɩ nɛ pɛcɛtɩ ɛ-yɔɔ tɔm tʋnɛ yɔ mbʋ yɔ se: 58 “Ðɩnɩ ɛtɔma se: “Mɔyɔkʋʋ Ɛsɔ kuduyuu kʋnɛ yɔ, ŋgʋ pamanɩ nesi yɔ, nɛ wɛɛ naadozo wiye lɛ, maɖaɣnɩ-kʋ maʋ; maamaɣ-kʋ nɛ nesi.” 59 Pa-aseɣɖe tɔm ndʋ tɩɩɖʋʋ ɖama taa.