Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩña ñʋndɩnaa?

1, 2. (a) Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩña ñʋndɩnaa? (b) Tɔm ndʋ taa ɖɩkaɣ tazʋʋ?

YE PƆPƆZƖ pɩɣa nakɛyɛ se kala nabʋyʋ, ɛlɛ katɩsɔɔlɩ se kala-pʋ yɔ, ɛbɛ kalakɩ? Ye ŋcɔnɩ kɛ-ɛzɩdaa yɔ, ŋnaɣ se kɛwɛɛ kalʋkɩnɩ lɩmaɣza naalɛ. Kaɖiɣni nɩʋ tɔm ndʋ ka-lʋlʋyaa heyiɣ-kɛ yɔ nɛ kanawa se toovenim taa lɛ, pʋpɔzʋʋ se kañam-wɛ. Ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, katɩsɔɔlɩ kpem se kewelisini-wɛ. Pɩɣa ŋga kɔ-tɔm wɩlɩɣ mbʋ pɩtalɩɣ ɖa-taa paa anɩ yɔ.

² Pɩtɩkɛ paa ɖooye ñʋndɩnaa ñam wɛ kɛlɛʋ. Pɩlakɩ-ŋ kaɖɛ alɩwaatʋ natʋyʋ taa se ŋña ña-ñʋndɩnaa na? Ye mbʋ yɔ, tɩlɩ se pɩtɩkɛ ñe-yeke. Ðɩwɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa ɛyaa ɩɩñaŋ ñʋndɩnaa yɔ. Ɛlɛ, Bibl tɔm se pʋpɔzʋʋ se ɖɩña mba pɛkɛ ɖa-ñʋndɩnaa yɔ. (Aduwa 24:21) Toovenim taa lɛ, pɩcɛyaa se ɖɩla mbʋ ye ɖɩsɔɔlaa se ɖɩɖɔkɩ ɖa-tɩ kpam Ɛsɔ sɔɔlɩm taa yɔ. Ye mbʋ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɔzɩ ɖa-tɩ tɔm tʋnɛ: Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛ kaɖɛ mbʋ se ɖɩña ñʋndɩnaa? Ɛbɛ yɔɔ Yehowa pɔzʋʋ-ɖʋ se ɖɩña ñʋndɩnaa nɛ ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖiwelisini-wɛ? Kɛdɛzaɣ lɛ, hɔɔlɩŋ weyi taa pɩwɛɛ se ɖɩña ñʋndɩnaa?

MBƲ PƖ-YƆƆ PƖWƐ KAÐƐ SE PAÑA ÑƲNDƖNAA YƆ

3, 4. Ɛzɩma kɩwɛɛkɩm nɛ ɖɛ-ɛjandʋ papaɣzaa? Nɛ ɛzɩma tɩyɛ kɩdɛkɛdɩm mbʋ pɩwɛ ɖa-taa yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩla nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩña ñʋndɩnaa?

³ Yele nɛ ɖɩtazɩ lɩmaɣza naalɛ wena a-yɔɔ pɩwɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩña ñʋndɩnaa yɔ, a-taa pazɩ. Kajalaɣ lɛ, ɖɩtɩtalɩ pilim. Nabʋlɛ lɛ, mba pɛkɛ ɖa-ñʋndɩnaa yɔ, patɩtalɩ pilim ɖɔɖɔ. Kɩdɛkɛdɩm nɛ ɛyʋ tɛ pilim mantɩtalɩ papaɣzɩ ɖooo Edɛɛnɩ kaɖaɣ taa na, alɩwaatʋ ndʋ Aɖam nɛ Ɛva pakʋyɩ Ɛsɔ kewiyitu tɔɔʋ yɔɔ yɔ. Ye mbʋ, kajalaɣ kɩwɛɛkɩm kaakɛ kaañamtʋ na. Nɛ halɩ nɛ sɔnɔ, palʋlʋʋ-ɖʋ lɛ kaañamtʋ ndʋ, tɩwɛ ɖa-taa. ​—Kiɖe Tɛɛ Tɔm 2:15-17; 3:1-7; Keɣa 50:7; Roma 5:12.

⁴ Ðɩtɩtalɩ pilim, pɩ-yɔɔ lɛ ɖɩsɔɔlɩ cajayɛ nɛ tɩ-kpazʋʋ; nɛ pɩwɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩkpɛlɩkɩ ti-luzuu nɛ ɖɩwɛɛnɩ-pʋ. Halɩ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɛɛ Ɛsɔ pɩnzɩ sakɩyɛ ɛlɛ pʋwayɩ lɛ, ɖɩpɩsɩ ñʋʋ taa ɖoŋ tɩnaa nɛ tɩ-kpazɩyaa. Ðɩkpaɣ ɛzɩ Kora weyi ɛɛcaɣ wezuu Moyizi alɩwaatʋ taa yɔ. Ɛɛkɛ ɛyʋ weyi ɛwɛ siɣsiɣ yɔ nɛ ɛ nɛ Yehowa samaɣ pakatɩ takɩm sakɩyɛ. Ɛlɛ pʋwayɩ lɛ, ɛñɩnaɣ se ɛkɛ ɛyʋ sɔsɔ nɔɔyʋ nɛ pɩ-yɔɔ lɛ, ɛɖɛɛ nabɛyɛ nɔɔ nɛ pakʋyɩ Moyizi yɔɔ. Ŋgʋ, ɛlɛ ñoluzaɣ ɛ-tɩ nɛ pɩkpaɖɩ ɛyaa tɩŋa payɩ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa. (Kɩgalʋʋ 12:3; 16:1-3) Maɣzɩ ɖɔɖɔ Wiyaʋ Uziya kɩɖaʋ yɔɔ nɛ ŋna. Tɩ-kpazʋʋ tuzi-i nɛ ewolo Yehowa kpaaŋ taa nɛ ɛla Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ nɖɩ cɔjɔnaa yeke pɩɩha nʋmɔʋ se pala yɔ. (4 Awiya 26:16-21) Ɛyaa panɛ pɔhɔm pa-nɩŋgbaaŋ siŋŋ. Mbʋ pɩtalɩ-wɛ yɔ, pʋpɔzʋʋ se pɩtasɩ ɖa-taa paa weyi lɔŋ. Pɩwɛɛ se ɖɩlʋbɩnɩ tɩ-kpazʋʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ mbʋ lakɩna nɛ pɩwɛɣ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩña ñʋndɩnaa.

5. Ɛzɩma tɩyɛ ñʋndɩnaa mantɩtalɩ pilimwaa nazɩɣ ɛyaa lɛlaa?

⁵ Hɔɔlʋʋ lɛɛkʋ taa lɛ, ɛyaa mantɩtalɩ pilimwaa mba pɛkɛ ñʋndɩnaa yɔ, mba lakɩna nɛ pɩwɛɣ kaɖɛ se pañam-wɛ. Pa-taa sakɩyɛ wɛ ñaŋ, puuyaɣ nɛ panazɩɣ ɛyaa. Toovenim taa lɛ, mbʋ mbʋ pɩlabɩ ɛjaɖɛ yɔɔ yɔ, pɩwɩlɩɣ se ñʋndɩnaa sakɩyɛ kpakɩɣ po-ɖoŋ nɛ panazɩɣnɩ lalaa. (Kalɩ Eklesɩyastɩ 8:9) Ye ɖɩkpaɣ ɛzɩ Sɔɔlɩ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ Yehowa lɩzɩ-ɩ se ɛkɛ wiyaʋ yɔ, ɛɛkɛ ɛyʋ kɩbanʋ nɛ eluzuu ɛ-tɩ. Ɛlɛ pʋwayɩ lɛ, ɛtɔlɩ tɩ-kpazʋʋ nɛ sʋsɩ pa-kpaca taa; peeɖe ɛpaɣzɩ nazʋʋ ɛyʋ siɣsiɣ tʋ Daviid. (1 Samɩyɛɛlɩ 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11) Daviid ɖɔɖɔ ñɔkɔm nɛ ɛpɩsɩ Izrayɛɛlɩ awiya kɩbama taa nɔɔyʋ. Ɛlɛ, ɛkpaɣ e-ɖoŋ nɛ ɛlabɩnɩ kɩdɛkɛdɩm ɖɔɖɔ. Ɛmʋ Hiiti tʋ Uriya halʋ nɛ eyele nɛ pakʋ ɛlɛ you taa. (2 Samɩyɛɛlɩ 11:​1-17) Toovenim pɩwɛ kaɖɛ se ɛyaa mantɩtalɩ pilimwaa ɩkpaɣ po-ɖoŋ nɛ palabɩnɩ tʋmɩyɛ camɩyɛ. Nɛ ye ñʋndɩnaa ɩɩñaŋ Yehowa yɔ, pɩtɛzɩɣ kɔzʋʋ kɩkɔzʋ. Krandɩ-Pretaañɩ komina taa tʋ nɔɔyʋ kɛdɩ ɛzɩma Katoliiki papawaa nazɩ ɛyaa pɩdɩɩfɛyɩ nɛ pɩɖɛɛ lɛ, ɛtɔ se: “Ðoŋ wɛɛkɩɣ ɛyaa, nɛ ɖoŋ sɔsɔŋ wɛɛkɩɣ ɛyaa cɩɖɩ cɩɖɩ.” Lɛɛlɛɛyɔ lɛ, yele nɛ ɖicosi tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ: Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩña ñʋndɩnaa?

ƐBƐ YƆƆ PƖWƐƐ SE ÐƖÑA ÑƲNDƖNAA?

6, 7. (a) Sɔɔlɩm mbʋ ɖɩsɔɔlɩnɩ Yehowa yɔ, ɛbɛ piseɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩla? Nɛ ɛbɛ yɔɔ? (b) Ɛbɛ ti-luzuu paɣtʋ tɛɛ pɔzʋʋ-ɖʋ se ɖɩla? Nɛ ɛzɩma tɩyɛ ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩwɛnɩ wɛtʋ ndʋ?

⁶ Ðɩñaŋ ñʋndɩnaa mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩsɔɔlɩ Yehowa, ɖo-koobiya nɛ ɖa-maɣmaɣ. Ðɩsɔɔlɩ Yehowa nɛ pɩkɩlɩ pɩtɩŋa, pɩ-yɔɔ ɖɩñɩnɩɣ se ɖɩla nɛ ɛ-taa la leleŋ. (Kalɩ Aduwa 27:11; Maarkɩ 12:29, 30) Ðɩnawa se ɖooo Edɛɛnɩ kaɖaɣ taa pakʋyɩ Yehowa kewiyitu kɩkɩlɩtʋ tɔɔʋ yɔɔ, nɛ ɛyaa sakɩyɛ tɩnɩ Sataŋ yɔɔ nɛ paha-ɩ siɣye. Ða lɛ, pɩkɛnɩ-ɖʋ taa leleŋ se ɖɩtɩnɩ Yehowa yɔɔ tɔm tʋnɛ tɩ-taa. Tɔm ndʋ tɩwɛ Natʋ 4:11 taa yɔ, titukuuni ɖa-laŋa pɩdɩɩfɛyɩ. Ðɩnaɣ kpayɩ kpayɩ se Yehowa kɛnɩ kedeŋa kpeekpe Wiyaʋ. Ðɩtɩnɩɣ Yehowa kewiyitu kɩkɩlɩtʋ tɔɔʋ yɔɔ, nɛ ɖitisiɣ se eɖiyi-ɖʋ paa evemiye nɖɩ, ɖe-wezuu caɣʋ taa.

⁷ Ñamtʋ ndʋ, tɩpɔzʋʋ se ɖiluzi ɖa-tɩ ɛ-paɣtʋ tɛɛ. Ðɩñaŋ Yehowa mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖɩsɔɔlɩ-ɩ. Ɛlɛ alɩwaatʋ natʋyʋ taa lɛ, pɩkaɣ-ɖʋ wɛʋ kaɖɛ se ɖɩñamɩ-ɩ. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, ɖɩla ɛzɩ pɩɣa ŋga kɔ-tɔm ɖɩɩyɔɔdɩ kiɖe tɛɛ yɔ; pɩwɛɛ se ɖiluzi ɖa-tɩ paɣtʋ tɛɛ. Ðɩtɔzʋʋ se Yesu luzi ɛ-tɩ ɛ-Caa tɛɛ paa pɩɩwɛ-ɩ kaɖɛ siŋŋ yɔ. Eheyi ɛ-Caa se: “Pɩtaala ɛzɩ mɔnsɔɔlʋʋ yɔ, ɛlɛ pɩla ɛzɩ ŋsɔɔlʋʋ yɔ.”​—Luka 22:42.

8. (a) Sɔnɔ, ti-luzuu Yehowa paɣtʋ tɛɛ pɔzʋʋ se ɖɩla we? Nɛ ɛbɛ sɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtɩlɩ ndʋ Yehowa maɣzɩɣ yɔ? (b) Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩkpaɣ lɔŋ tasʋʋ ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ nɛ ɖitisi nɩŋgbaaŋ hɔm? (Cɔnɩ aɖakaɣ ŋga kɛwɛ takayaɣ hɔɔlɩŋ 46-7 yɔɔ yɔ.)

⁸ Yehowa ɛɛtasɩɣ-ɖʋ yɔɔdɩnʋʋ kalaŋŋ sɔnɔ; ɛtɩŋɩɣnɩ ɛ-Tɔm nɛ ɛyaa mba ɛsɩ-wɛ e-lone taa yɔ, pɔ-yɔɔ. Ye mbʋ, ye ɖɩñaŋ ɛyaa mba ɛha-wɛ waɖɛ se pɛkɛ ɖa-ñʋndɩnaa yɔ, ɖɩnɛ ɛlɛ ɖɩwɩlɩɣ se ɖiluzuu ɖa-tɩ Yehowa paɣtʋ tɛɛ. Ye ɖɩkʋyʋʋ ɛyaa mba pɔ-yɔɔ, nɛ pɩtɩla ɖɩɩñaŋ lɔŋ weyi patasɩɣ-ɖʋ pɩtɩŋnɩ Bibl yɔɔ kɔyɔ, ɖɩɖʋʋ Ɛsɔ ɖɩwɩzɩyɛ. Alɩwaatʋ ndʋ Izrayɛɛlɩ piya kaakʋyɩ Moyizi yɔɔ nɛ pemidiɣ pɔ-mɔɔŋ tɛɛ yɔ, Yehowa tɔm se ɛ-maɣmaɣ ɛ-yɔɔ pakʋyaa.​—Kɩgalʋʋ 14:26, 27.

9. Ɛbɛ yɔɔ ye ɖɩsɔɔlɩ ɖo-koobu yɔ, ɖɩñaŋ ñʋndɩnaa? Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ.

⁹ Pɩtasɩ lɛ, ɖɩñaŋ ñʋndɩnaa mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩsɔɔlɩ ɖo-koobiya. Ɛzɩma tɩyɛ? Kpaɣ se ŋkɛ sɔɔja sɔɔjanaa pɩlʋʋ nakʋyʋ taa. Pʋcɔ sɔɔjanaa mba pala you nɛ pawa nɛ pacaɣ wezuu lɛ, pɩwɛɛ se paa sɔɔja weyi lɛ, ɛnɩɩnɩ sɔdʋʋ nɛ ɛña ɛ-paɣtʋ. Ye ŋtɩña ɖʋtʋ ndʋ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkɔnɩ kaɖɛ ña-taabalaa sɔɔjanaa lɛlaa yɔɔ. Pɩkɛ toovenim se sɔnɔ ɛjaɖɛ yɔɔ sɔɔjanaa yɔkʋʋ ɛjaɖɛ pɩdɩɩfɛyɩ. Ɛlɛ Yehowa ñɛwɛnɩ sɔɔjanaa mba yɔ, palakɩ kɩbam yeke na. Bibl ya Yehowa tam sakɩyɛ se “yoyaa tɛ Kɩbaɣlʋ.” (1 Samɩyɛɛlɩ 1:3) Ɛkɛ Ɛsɔ tiyiyaa mba pɛkɛ sɔɔjanaa sakɩyɛ yɔ, pɔ-Sɔdʋʋ. Alɩwaatʋ natʋyʋ taa ɖɔɖɔ lɛ, ɛkpakɩɣ ɛ-sɛyaa mba pɛwɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ nɛ ɛmaɣzɩɣnɩ sɔɔjanaa. (Ezekiyɛɛlɩ 37:1-10) Ye ɖɩkʋyʋʋ ɛyaa mba Yehowa ha-wɛ waɖɛ se pɛkɛ ɖa-ñʋndɩnaa yɔ, pɔ-yɔɔ yɔ, pɩtɩkɛ kigiluu ɖɩkɔŋnɩ ɖo-koobiya yɔɔ mbʋ yɔ? Ye Krɩstʋ tʋ nɔɔyʋ ɛkʋyɩ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa yɔɔ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkɔnɩ kaɖɛ koobiya lalaa. (1 Kɔrɛntɩ 12:14, 25, 26) Ye pɩɣa nakɛyɛ ɛkʋyɩ ka-lʋlɩyaa yɔɔ yɔ, hɔʋ kpeekpe nɩɣnɩ siziŋ. Ye ɖɩñaŋ ñʋndɩnaa nɛ ɖiluzuu ɖa-tɩ pɛ-tɛɛ yɔ, ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩsɔɔlɩ ɖo-koobiya.

10, 11. Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩña ɖa-ñʋndɩnaa ye ɖɩsɔɔlaa se piɖeni-ɖʋ yɔ?

¹⁰ Ye ɖɩñaŋ ñʋndɩnaa yɔ, ɖa pɩwazɩɣ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, pʋcɔ nɛ Yehowa pɔzʋʋ-ɖʋ se ɖɩña ɖa-ñʋndɩnaa lɛ, eheyiɣ-ɖʋ wazasɩ nzɩ ɖihikiɣ pɩ-taa yɔ. Eheyi piya se ye sɩñaŋ sɩ-lʋlɩyaa yɔ, piɖeɣni-sɩ nɛ sɩcaɣ wezuu nɛ pɩɖaɣlɩ. (Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 5:16; Efɛɛzɩ 6:2, 3) Eheyi-ɖʋ se ye ɖɩɩñaŋ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa yɔ, pɩsɩkɩnɩ-ɖʋ fezuu taa. (Ebree 13:7, 17) Nɛ eheyiɣ-ɖʋ ɖɔɖɔ se ɖɩña ɛjaɖɛ yɔɔ ñʋndɩnaa nɛ pɩkandɩyɩ ɖɔ-yɔɔ.​—Roma 13:4.

¹¹ Ña-naʋ taa yɔ, ye ŋtɩlɩ mbʋ pɩ-yɔɔ Yehowa ñɩnɩɣ se ɖɩña ñʋndɩnaa yɔ, pɩɩsɩɣnɩ-ŋ yaa we? Ye mbʋ, yele nɛ ɖɩna ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ ñamtʋ ɖa-ñʋndɩnaa, ɖe-wezuu caɣʋ hɔɔlɩŋ sɔsɔŋ naadozo taa yɔ.

ÑAMTƲ NDƲ PƖWƐƐ SE TƖWƐƐ HƆƲ TAA YƆ

12. Waɖɛ nɖɩ Yehowa ha walʋ yaa caja hɔʋ taa? Nɛ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɛlabɩ-ɖɩ nɛ tʋmɩyɛ?

¹² Yehowa maɣmaɣ cɔlɔ hɔʋ lɩnaa. Ɛtɩkɛ Ɛsɔ weyi esidiɣ wondu yem yem yɔ, pɩ-yɔɔ ɛlabɩ ɖʋtʋ ndʋ tɩsɩɣnɩ hɔʋ nɛ kɩɖɔ camɩyɛ yɔ. (1 Kɔrɛntɩ 14:33) Ɛha walʋ yaa caja waɖɛ se ɛkɛ hɔʋ ñʋʋdʋ. Walʋ wɩlɩɣ se ɛñaŋ ɛ-ñʋʋdʋ Krɩstʋ Yesu, ye ɛlakɩnɩ waɖɛ nɖɩ nɛ tʋmɩyɛ camɩyɛ ɛzɩ Krɩstʋ, ɛgbɛyɛ Ñʋʋdʋ, kaalabʋ yɔ. (Efɛɛzɩ 5:23) Ye mbʋ, walʋ etaase ɛ-tʋmɩyɛ, ɛlabɩ-ɖɩ camɩyɛ. Pɩtasɩ lɛ, ɛtaakɛ ñʋʋdʋ weyi ɛwɛ ñaŋ yaa ɛñazɩɣ ɛyaa kɩñazʋ yɔ, ɛlɛ pʋpɔzʋʋ se ɛwɩlɩ se ɛwɛnɩ sɔɔlɩm, ɛnɩɣ tɔm taa nɛ ɛwɛɛ ɖeu. Ɛtaasɔɔ se e-ɖoŋ wɛnɩ kamaɣ nɛ ɛ-sɔsɔtʋ tɩkpaɖɩ Yehowa ñɩndʋ.

13. Ɛzɩma tɩyɛ halʋ yaa ɖoyo pɩzɩɣ nɛ ɛla ɛ-tʋmɩyɛ camɩyɛ hɔʋ taa nɛ pɩkɛdɩnɩ Yehowa?

¹³ Pʋpɔzʋʋ se halʋ yaa ɖoyo ɛkɛ walʋ sɩnɩyʋ. Ɛwɛnɩ ɖɔɖɔ waɖɛ hɔʋ taa mbʋ pʋyɔɔ yɔ Bibl yɔɔdʋʋ “ño-ɖoo paɣtʋ” tɔm. (Aduwa 1:8) Toovenim, pʋpɔzʋʋ se eluzi ɛ-tɩ ɛ-walʋ tɛɛ. Halʋ Krɩstʋ tʋ weyi ɛwalaa yɔ, ɛwɩlɩɣ se ɛñaŋ ɛ-walʋ ye ɛsɩɣnɩ-ɩ ɛ-tʋmɩyɛ nɖɩ ɛlakɩ ɛzɩ hɔʋ ñʋʋdʋ yɔ, ɖɩ-taa yɔ. Pɩtɩpɔzɩ se halʋ eniŋ ɛ-walʋ, ɛwɛɛnɩ ɖoŋ ɛ-yɔɔ yaa ɛmʋ ɛ-tʋmɩyɛ nɛ ɛlakɩ. Pʋpɔzʋʋ se ɛsɩɣnɩ-ɩ nɛ ɛɖʋʋ-ɩ nesi. Ye ɛ-walʋ ɛkpaɣ lɩmaɣza naayɛ nɛ atɩkɛdɩnɩ-ɩ yɔ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛyɔɔdɩ ndʋ ɛmaɣzɩɣ yɔ nɛ ñamtʋ, ɛlɛ eluzi ɛ-tɩ. Ye ɛ-walʋ ɛtɩkɛ Yehowa sɛyʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkɔnɩ-ɩ kaɖɛ wiɖii wiɖii. Ɛlɛ ye ɛñaŋ ɛ-walʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ ɛlɛ nɛ ɛkpɛlɩkɩ nɛ ɛtɩlɩ Yehowa.​—Kalɩ 1 Pɩyɛɛrɩ 3:1.

14. Ɛbɛ pɩwɛɛ se piya ɩla nɛ sɩ-lʋlʋyaa nɛ Yehowa pa-taa la leleŋ?

¹⁴ Ye piya ɩñaŋ si-ɖoo nɛ sɩ-caa yɔ, Yehowa taa lakɩ leleŋ. Sɩɖʋʋ sɩ-lʋlʋyaa hɩɖɛ nɛ paba taa ñala leleŋ ɖɔɖɔ. (Aduwa 10:1) Hɔŋ nɩɩyɩ taa lɛ, lʋlʋyʋ kʋɖʋm yeke wɛna nɛ ɛcɔŋnɩ piya yɔɔ. Pʋpɔzʋʋ se piya ɩñaŋ sɩ-lʋlʋyʋ ɛnʋ mbʋ ɖɔɖɔ. Sɩnɩɣ pɩ-taa se pɩwɛɛ se sɩsɩnɩ-ɩ nɛ sɩɖʋʋ-ɩ nesi nɛ pɩkɩlɩ. Hɔŋ weyi ɩ-taa paa weyi ɛñakɩ pana nɛ ɛlakɩ tʋmɩyɛ nɖɩ Ɛsɔ ɖʋ-ɩ yɔ, laŋhɛzɩyɛ sɔsɔyɛ nɛ taa leleŋ pe-yeke pɛwɛɣna. Mbʋ ɖʋʋnɩ hɩɖɛ Yehowa Ɛsɔ weyi ɛ-cɔlɔ hɔŋ kpeekpe lɩnaa yɔ.​—Efɛɛzɩ 3:14, 15.

ÑAMTƲ NDƲ PƖWƐƐ SE TƖWƐƐ ƐGBƐYƐ TAA YƆ

15. (a) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ ɛgbɛyɛ taa se ɖɩñaŋ Yehowa? (b) Paɣtʋ kila wena pɩzɩɣ nɛ asɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩña mba peɖiyiɣ-ɖʋ yɔ? (Cɔnɩ aɖakaɣ ŋga kɛwɛ takayaɣ hɔɔlɩŋ 48-9 yɔɔ yɔ.)

¹⁵ Yehowa lɩzɩ ɛ-Pɩyalʋ se ɛkɛ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ Ñʋʋdʋ. (Koloosi 1:13) Nɛ Yesu ɛlɛ ñaha waɖɛ “yom siɣsiɣ tʋ nɛ lɔŋsɩnɖʋ” se ɛcɔŋnɩ Ɛsɔ samaɣ ŋga kɛwɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ, kɔ-yɔɔ fezuu taa. (Maatiyee 24:45-47, NW) Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa tɛ Nɔɔɖɛyaa Ɛgbɛyɛ lakɩnɩ tʋmɩyɛ yom siɣsiɣ tʋ hɩɖɛ taa. Ɛzɩ pɩɩwɛɣ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa agbaa taa yɔ, sɔnɔ Nɔɔɖɛyaa Ɛgbɛyɛ tiyiɣni paɣtʋ nɛ lɔŋ tasʋʋ ɛzʋtʋyaa, nɛ nabʋyʋ taa lɛ, patɩŋɩɣnɩ agbaa yɔɔ cɔnɩyaa nʋmɔɖɔnaa yɔɔ. Ye ɖɩñaŋ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa yɔ, Yehowa ɖɩñaŋ.​—Kalɩ Ebree 13:17.

16. Ɛzɩma tɩyɛ fezuu kiɖeɖeu lɩzɩɣ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa?

¹⁶ Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa nɛ ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖaa patɩtalɩ pilim. Pɛwɛnɩ ɛjandʋ ɛzɩ ɖa ɖɔɖɔ yɔ. Paa mbʋ yɔ, ɛzʋtʋyaa kɛ “ɛyaa kʋjɔŋ” weyi palaba se pɩsɩnɩ ɛgbɛyɛ nɛ ɖɩwɛɛ ɖoŋ fezuu taa yɔ. (Efɛɛzɩ 4:8) Fezuu kiɖeɖeu lɩzɩɣnɩ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa. (Tʋma Labʋ 20:28) Ɛzɩma tɩyɛ? Pʋcɔ nɛ palɩzɩ-wɛ lɛ, pʋpɔzʋʋ se pɛwɛɛnɩ lakasɩ kɩbanzɩ nzɩ pɔyɔɔdɩ sɩ-tɔm Bibl taa yɔ. Ŋgʋ, fezuu kiɖeɖeu sɩnɩna nɛ pama Bibl. (1 Timootee 3:1-7, 12; Tiiti 1:5-9) Pɩtasɩ lɛ, pʋcɔ nɛ ɛzʋtʋyaa na se koobu nɔɔyʋ mʋnaa se ɛkɛ ɛzʋtʋyʋ lɛ, palakɩ adɩma nɛ pɔpɔzɩ Yehowa se e-fezuu kiɖeɖeu ɛsɩnɩ-wɛ.

17. Ɛbɛ yɔɔ nabʋyʋ taa lɛ pɩwɛɛ se halaa ihuuzi pa-ñʋŋ yɔɔ pʋcɔ nɛ pala tʋma naayɛ pɛ-ɛgbɛyɛ taa?

¹⁷ Nabʋyʋ taa ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ yaa tʋmlaɖʋ nɔɔyʋ fɛyɩ se ɛla tʋma wena pɩɩwɛɛ se pala ɛgbɛyɛ taa yɔ, ɛzɩ tɔm susuu kediɣzaɣ nakɛyɛ yɔɔ cɔnʋʋ mbʋ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, koobiya abalɩñɩma lɛlaa pɩzɩɣ nɛ pala tʋmɩyɛ nɖɩ. Ye koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ ɛfɛyɩ yɔ, koobiya halɩñɩma mba pamʋnaa yɔ, papɩzɩɣ nɛ pala tʋmɩyɛ nɖɩ. Ɛlɛ, pʋcɔ nɛ halʋ la tʋmɩyɛ nɖɩ pɩɩpɔzaa se koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ ɛlabɩna yɔ lɛ, pʋpɔzʋʋ se ehuuzi ɛ-ñʋʋ yɔɔ.a (1 Kɔrɛntɩ 11:3-10) Ðʋtʋ tʋnɛ tiiniŋ halaa. Ɛlɛ, tɩhaɣ-wɛ waɖɛ se pawɩlɩ se pañaŋ ñʋndɩnaa mba Yehowa ɖʋ hɔʋ nɛ ɛgbɛyɛ pa-taa yɔ na.

ÑAMTƲ NDƲ PƖWƐƐ SE ÐƖWƐƐNƖ ƐJAÐƐ YƆƆ ÑƲNDƖNAA YƆƆ YƆ

18, 19. (a) Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlɩzɩ tɔm ndʋ tɩwɛ Roma 13:1-7 taa yɔ, tɩ-taa? (b) Ɛzɩma ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩñaŋ kominawaa?

¹⁸ Krɩstʋ mba toovenim mba ɖɔŋ tɔm ndʋ tɩwɛ Roma 13:1-7 (Kalɩ) taa yɔ, tɩ-yɔɔ. Ŋŋkalɩɣ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-tɩŋa lɛ, ŋkaɣ naʋ se “ñʋndɩnaa” mba pɔyɔɔdɩ pɔ-tɔm peeɖe yɔ, pɛkɛ ɛjaɖɛ yɔɔ kominawaa na. Yehowa hanɩ nʋmɔʋ kominawaa mba se pɛwɛɛ nɛ palakɩ tʋma sɔsɔna wena asɩɣna se pɩmaɣzɩ ɖɔm ɛjaɖɛ yɔɔ yaa palakɩ tʋma wɛna awazɩɣ ɛyaa yɔ. Ðɩwɩlɩɣ se ɖɩñaŋ kominawaa mba ye ɖɩɖɔŋ pa-paɣtʋ yɔɔ yɔ. Ðɩñakɩ pana nɛ ɖɩhɛyɩɣ lambuu ɛzɩ pʋpɔzʋʋ yɔ. Ye pɩwɛɛ se ɖɩla takayɩsɩ nasɩyɩ yɔ, ɖɩlakɩ-sɩ. Nɛ ye paɣtʋ natʋyʋ etukuni-ɖʋ, ɖɔ-hɔʋ, ɖa-tʋmɩyɛ yaa ɖa-ñɩm yɔ, ɖɩñakɩ pana nɛ ɖɩɖɔ tɩ-yɔɔ. Ɛlɛ ye kominawaa mba pɔpɔzɩ-ɖʋ se ɖɩmaanɩ Ɛsɔ paɣtʋ natʋyʋ yɔɔ yɔ, ɖɩɩñaŋ-wɛ. Ɛzɩ apostoloowaa yɔ, ɖicosuu-wɛ se: “Pɩwɛɛ se paña Ɛsɔ nɛ pɩkɩlɩ ɛyaa.”​—Tʋma Labʋ 5:28, 29. Cɔnɩ aɖakaɣ ŋga kɛwɛ takayaɣ hɔɔlʋʋ 42 yɔɔ yɔ. Ka-ñʋʋ yɔ: “Ñʋʋdʋ Weyi Pɩwɛɛ se Maña?”

¹⁹ Pɩtasɩ lɛ, ɖɩñaŋ kominawaa pɩtɩŋnɩ ɖɛ-wɛtʋ yɔɔ. Nabʋyʋ taa lɛ, ɖɩwɛnɩ tɔm nɛ komina kaɖɩka nakɛyɛ. Apostoloo Pɔɔlɩ kaayɔɔdɩnɩ ñʋndɩnaa nabɛyɛ ɛzɩ Wiyaʋ Eroodi Agriipaa nɛ egeetiye Ñʋʋdʋ Fɛstuusi yɔ. Ɛyaa panɛ pataacakɩ wezuu kɩbaŋʋ, ɛlɛ Pɔɔlɩ yɔɔdɩnɩ-wɛ nɛ ñamtʋ. (Tʋma Labʋ 26:2, 25) Pʋpɔzʋʋ se ɖɩmaɣzɩnɩ Pɔɔlɩ paa ɖɩyɔɔdʋʋnɩ ñʋʋdʋ sɔsɔ nɔɔyʋ yaa polisi nɔɔyʋ yem yɔ. Sukuli taa lɛ, pɩwɛɛ se piya evelisi nzɩ sɩsɛɣ Yehowa yɔ, sɩña ɖɔɖɔ sɩ-wɩlɩyaa nɛ sukuli taa tʋmlaɖaa lɛlaa. Pɩtɩkɛ mba pɔsɔɔlɩ ɖa-wɩlɩtʋ yɔ pe-yeke ɖɩñaŋ; pɩwɛɛ se ɖɩña ɖɔɖɔ mba patɩsɔɔlɩ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa yɔ. Toovenim taa lɛ, pɩwɛɛ se mba patɩkɛ Krɩstʋ mba yɔ, pasɩm-ɖʋ se ɖɩñaŋ ɛyaa.​—Kalɩ Roma 12:17, 18; 1 Pɩyɛɛrɩ 3:15.

20, 21. Ye ɖɩñaŋ ɛjaɖɛ yɔɔ ñʋndɩnaa ɛzɩ pʋpɔzʋʋ yɔ, wazasɩ nzɩ ɖɩkaɣ hiɣu?

²⁰ Ɛyaa lalaa ñam ɛtaakɛnɩ-ɖʋ sʋʋtʋ kpa. Apostoloo Pɩyɛɛrɩ mawa se: “Ɩɖʋ hɩɖɛ paa anɩ.” (1 Pɩyɛɛrɩ 2:17) Alɩwaatʋ ndʋ ɛyaa naɣ se ɖɩñaŋ siŋŋ yɔ, pɩlakɩ pɔ-yɔɔ tʋmɩyɛ. Tɔzɩ se ñamtʋ tɩtɔyɩ sɔnɔ. Ye mbʋ, ye ɖɩñaŋ ɛyaa yɔ, ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩɖɔŋ Yesu paɣtʋ tʋnɛ tɩ-yɔɔ: “Mɩ-mintʋsʋʋ ɛñandɩ ɛyaa kpeekpe nɛ pana mɩ-lakasɩ kɩbanzɩ nɛ pasa mɩ-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ.”​—Maatiyee 5:16.

²¹ Ɛyaa mba pɛwɛnɩ laŋa kɩbana cɩkpɛndʋʋ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa yɔ, pɩhɔŋ-wɛ nɛ fezuu taa mintʋsʋʋ yɔɔ kiŋ. Ye ɖɩñaŋ ñʋndɩnaa hɔʋ taa, ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa nɛ ɛjaɖɛ yɔɔ ñʋndɩnaa yɔ, pɩpɩzɩɣ pɩhɔ nabɛyɛ nɛ pɔkɔɔ nɛ ɖa nɛ wɛ ɖɩɖɔ mintʋsʋʋ taa. Pɩɩwɛɣ ɖeu pɩdɩɩfɛyɩ na? Ɛlɛ paa pɩtɩla mbʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa liu se ye ɖɩñaŋ lɛlaa yɔ, pɩkɛdɩɣnɩ Yehowa Ɛsɔ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ se ɖɩɖɔkɩ ɖa-tɩ kpam ɛ-sɔɔlɩm taa. Wazaɣ nakɛyɛ fɛyɩ nɛ pɩkɩlɩ mbʋ.