Wolo pɩ-yɔɔ nɛ ŋkpɛlɩkɩɣ lɔŋ Bibl taa kajalaɣ wɩlɩtʋ taa

1. Ŋkpɛlɩkɩ Bibl wɩlɩtʋ kajalaɣ ɖeɖe lɛ, ɖoŋ weyi tɩɩwɛnɩ ñɔ-yɔɔ?

BIBL taa kajalaɣ wɩlɩtʋ lɛɣzɩ ɖe-wezuu caɣʋ. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpɛlɩkaa se payaɣ Ɛsɔ se Yehowa yɔ, ɖɩkpɛzɩ kajalaɣ nɩŋgbaŋaɣ ŋga keyeba se ɖɩpɩsɩ ɛ-taabalʋ yɔ. (Iza. 42:8) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa sɩɖaa wɛɛ yɔ pɩ-yɔɔ toovenim tɔm yɔ, sɔɔndʋ yebi-ɖʋ kpaʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩnawa se ɖɛ-ɛyaa kʋsɔɔlaa mba pasɩba yɔ paalakɩ kʋñɔŋ nakʋyʋ. (Ekl. 9:10) Nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩ Paradisuu tamaɣ ŋga Yehowa laba yɔ kɔ-yɔɔ tɔm yɔ, ɖiyebi nɩɣzʋʋ cee wayɩ yɔɔ. Ða-taa kaatɛma se ɖe-wezuu ɛɛkaɣ sɩnʋʋ pɩnzɩ 70 yaa 80 ɛlɛ ɖɩkaɣ caɣʋ wezuu tam.—Keɣ. 37:29; 90:10.

2. Ɛzɩma 2 Pɩyɛɛrɩ 1:​12, 13 wɩlɩɣ se Bibl taa kajalaɣ wɩlɩtʋ pɩzɩɣ nɛ tɩwazɩ ɖɔɖɔ Krɩstʋ ñɩma mba papɩ fezuu taa yɔ?

² Pɩtɩmʋna kpa se ɖɩsɔɔ se Bibl taa kajalaɣ wɩlɩtʋ tɔm cɛyɩ siŋŋ. ‘Krɩstʋ ñɩma mba paakam camɩyɛ toovenim taa yɔ’ mba apostoloo Pɩyɛɛrɩ ma ɛ-takayaɣ naalɛ ñɩŋga. (Kalɩ 2 Pɩyɛɛrɩ 1:​12, 13.) Ɛlɛ, alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, ɛyaa kɩdɛkɛdaa nabɛyɛ kaawɛ ɛgbɛyɛ taa nɛ pañɩnaɣ se potuyi koobiya nɛ paha siɣye toovenim. (2 Pɩy. 2:​1-3) Pɩyɛɛrɩ kaasɔɔlaa se ɛkpazɩ koobiya ɖoŋ nɛ ɛsɩnɩ-wɛ nɛ pakaɖɩnɩ ɛyaa kɩdɛkɛdaa mba. Pʋyɔɔ ɛtɔzɩ-wɛ wɩlɩtʋ ndʋ paatɛm kpɛlɩkʋʋ nɛ pɩɖɛɛ yɔ tɩ-taa natʋyʋ yɔɔ. Wɩlɩtʋ ndʋ tɩkaɣ-wɛ sɩnʋʋ nɛ powolo pɩ-yɔɔ nɛ pɔɖɔkɩ pe-siɣsiɣ wɛtʋ Yehowa ɛsɩndaa.

3. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se Krɩstʋ mba tɩŋa iwolo pɩ-yɔɔ nɛ patazɩɣ Bibl taa kajalaɣ wɩlɩtʋ taa? Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ.

³ Paa ɖɩtɛm pɩsʋʋ Krɩstʋ tʋ weyi ɛpɩ fezuu taa yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ kɩfaŋ Bibl taa kajalaɣ wɩlɩtʋ taa. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Tɔɔnaɣ laɖʋ weyi ɛwɛ niye yɔ nɛ weyi eɖiɣni kpɛlɩkʋʋ tɔɔnaɣ labʋ yɔ pa-naalɛ papɩzɩɣ nɛ palabɩnɩ tʋmɩyɛ wondu kʋɖʋmtʋ nɛ pala tɔɔnaɣ nakɛyɛ. Ɛlɛ, tɔɔnaɣ laɖʋ weyi ɛwɛ niye yɔ ɛkpaɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ nɛ ɛkpɛlɩkɩ ɛzɩma ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ wondu ndʋ nɛ ɛla tɔɔnasɩ kɩbanzɩ kɩfasɩ lɛɛsɩ yɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ, lɔŋ weyi Krɩstʋ ñɩma mba peleɖi toovenim taa yɔ papɩzɩɣ nɛ pɛkpɛlɩkɩ Bibl taa kajalaɣ wɩlɩtʋ natʋyʋ taa yɔ, ɩpɩzɩɣ nɛ ɩwɛɛ ndɩ nɛ lɔŋ weyi Bibl kpɛlɩkɩyaa kɩfama pɩzɩɣ nɛ pɛkpɛlɩkɩ tɩ-taa yɔ. Kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ pamɩyɩsɩ-ɖʋ lɩm yɔ, pɩtɩla ɖɛ-wɛtʋ lɛɣzaa yaa paha-ɖʋ wala ndɩ ndɩ ɛgbɛyɛ taa. Ye ɖɩlakɩnɩ tʋmɩyɛ lɔŋ weyi ɖɩɩkpɛlɩkaa yɔ wɛtʋ kɩfatʋ ndʋ tɩ-taa ɖɩwɛ sɔnɔ yɔ tɩ-taa yɔ, pɩtɩla ɖɩlɩɣ lɔŋ kɩfaŋ nɩɩyɩ yɔɔ. Iyele nɛ ɖɩna lɔŋ weyi Krɩstʋ ñɩma mba papɩ fezuu taa yɔ papɩzɩɣ nɛ pɛkpɛlɩkɩ Bibl taa kajalaɣ wɩlɩtʋ 3 natʋyʋ taa yɔ.

YEHOWA KƐNƖ LƖZƖYƲ

4. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpɛlɩkaa nɛ ɖɩtɩlɩ se Yehowa kɛnɩ Lɩzɩyʋ yɔ, ɖoŋ weyi pɩɩwɛnɩ ɖɔ-yɔɔ?

⁴ «Weyi ɛma pɩtɩŋa payɩ yɔ, ɛnʋ lɛ Ɛsɔ.» (Ebr. 3:4) Ðɩnawa se Lɩzɩyʋ lɔŋsɩnɖʋ nɛ ɖoŋ tɩŋa tʋ nɔɔyʋ lɩzɩnɩ tɛtʋ nɛ wezuu ŋgʋ kɩwɛ tɩ-yɔɔ yɔ. Ɛnʋ lɩzɩnɩ-ɖʋ, ye mbʋ ɛsɩm-ɖʋ camɩyɛ. Kɔzɩ kɔzɩ lɛ, ɛmaɣzɩɣ ɖɔ-yɔɔ. Ɛsɔɔlaa se piɖeni-ɖʋ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩtɩlɩ Toovenim tɔm kɛlɛʋ ñɩndʋ ndʋ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ se ɖɩtɩlaa se Yehowa kɛ Lɩzɩyʋ lɛ, pitukuni-ɖʋ siŋŋ nɛ piyele nɛ ɖe-wezuu caɣʋ wɛɛnɩ tɔbʋʋ nɩʋ nɛ ɖɩwɛɛnɩ kaɖʋwa ɖe-wezuu caɣʋ taa.

5. Toovenim tɔm ndʋ pɩzɩɣ nɛ tɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwɛɛnɩ tɩ luzuu? (Izaayii 45:​9-12)

⁵ Ðɩtɩlʋʋ se Yehowa kɛ Lɩzɩyʋ yɔ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkpɛlɩkɩ-ɖʋ se pɩpɔzʋʋ se ɖɩwɛɛnɩ tɩ luzuu. Alɩwaatʋ ndʋ Yɔɔb kaakɩlɩ kam ɛ-lɩmaɣza ɛ-maɣmaɣ ɛ-yɔɔ nɛ ɛyaa lalaa yɔɔ yɔ, Yehowa tɔzɩ-ɩ se ɛnʋ kɛnɩ Lɩzɩyʋ ɖoŋ tɩŋa tʋ. (Yɔɔb 38:​1-4) Tɔm ndʋ tɩsɩnɩ Yɔɔb nɛ ɛna se Yehowa nʋmɔŋ kpaɖɩ ɛyaa nʋmɔŋ kamaɣ fɛyɩ. Pɩnzɩ sakɩyɛ pʋwayɩ, nayʋ Izaayii mawa se: «Pɩwɛɛ se cʋʋ ɛpɔzɩ Cʋʋ Mayʋ se: “Ɛbɛ ŋɖiɣni labʋ” na?»—Kalɩ Izaayii 45:​9-12.

6. Alɩwaatʋ ndʋ pɩcɛyaa se ɖɩmaɣzɩ ɖa-Lɩzɩyʋ Yehowa lɔŋsɩnɖɛ nɛ e-ɖoŋ yɔɔ? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmɩŋ.)

⁶ Ɛyʋ nɔɔyʋ wɛɣ nɛ eleɖiɣ Yehowa sɛtʋ taa lɛ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛpaɣzɩ taʋ liu ɛ-maɣmaɣ ɛ-lɩmaɣza nɛ pɩkɩlɩ se eyele nɛ Yehowa nɛ ɛ-Tɔm peɖiyi-i. (Yɔɔb 37:​23, 24) Ɛlɛ ye ɛyʋ ɛnʋ ɛmaɣzɩɣ ɛ-Lɩzɩyʋ lɔŋsɩnɖɛ nɛ e-ɖoŋ yɔɔ yɔ, ɛzɩma pɩsɩɣnɩ-ɩ? (Iza. 40:22; 55:​8, 9) Toovenim tɔm ndʋ tɩkaɣ-ɩ sɩnʋʋ nɛ eɖiɣzina se Yehowa lɩmaɣza tʋʋzaa nɛ pɩkpaɖɩ ɛ-ñɩna nɛ eluzi ɛ-tɩ.

7. Ɛbɛ Rahela laba nɛ lɛɣzɩtʋ kɩfatʋ natʋyʋ malɩnɩ-ɩ?

⁷ Rahela wɛ Sɩloovenii ɛjaɖɛ taa, eɖiɣzinaa se alɩwaatʋ ndʋ ɛmaɣzɩ ɛ-Lɩzɩyʋ yɔɔ yɔ pɩsɩnɩ-ɩ nɛ etisi lɛɣzɩtʋ ndʋ ɛgbɛyɛ laba yɔ tɩ-yɔɔ. Ɛyɔɔdaa se: «Nabʋyʋ taa pɩfɛyɩ-m kɛlɛʋ se mentisi lɩmaɣza wena mba pɛɖɛɣ nɔɔ yɔ pakpakɩɣ yɔ a-yɔɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Paa mɔncɔnɩ 2023 Nɔɔɖɛyaa Ɛgbɛyɛ akɔnta #8 ñɩŋgʋ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ mana koobu nɔɔyʋ kajalaɣ ɖeɖe eyebi tandaʋ nɛ ɛlɩɩ ɛyɔɔdɩ samaɣ taa tɔm yɔ pɩtaalabɩ-m camɩyɛ. Pʋyɔɔ mantɩmnɩ Yehowa se ɛsɩnɩ-m nɛ lɛɣzɩtʋ ndʋ tɩmalɩnɩ-m.» Rahela ɖiɣzinaa se Yehowa kɛnɩ ɛsɔdaa nɛ tɛtʋ pa-Lɩzɩyʋ pʋyɔɔ lɛ, ɛpɩzɩɣ nɛ eɖiyi ɛ-ɛgbɛyɛ camɩyɛ nɛ ɖɩtɩŋ nʋmɔʋ kɩbaŋʋ. Ye pɩwɛ-ŋ kaɖɛ se ŋtisi lɛɣzɩtʋ kɩfatʋ natʋyʋ yɔɔ yaa ŋɖɔ lɔŋ tasʋʋ kɩfam nabʋyʋ yɔɔ yɔ, pɩwɛɣ ɖeu se ŋkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ŋmaɣzɩ ɖa-Lɩzɩyʋ lɔŋsɩnɖɛ nɛ e-ɖoŋ yɔɔ.—Roma 11:​33-36.

ƐBƐ YƆƆ ƐSƆ HA NƲMƆƲ NƐ KƲÑƆMƖŊ WƐƐ?

8. Ye ɖɩkpɛlɩkaa nɛ ɖɩtɩlɩ mbʋ pʋyɔɔ Ɛsɔ ha nʋmɔʋ nɛ kʋñɔmɩŋ wɛɛ yɔ, ɛzɩma pɩwazɩɣ-ɖʋ?

⁸ Ɛbɛ yɔɔ Ɛsɔ ha nʋmɔʋ nɛ kʋñɔmɩŋ wɛɛ? Ɛyaa mba paasɩŋ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ cosuu yɔ pa-taa nabɛyɛ taa wɩɣnɩ Ɛsɔ yaa pɔkɔ tɔm ñʋʋ se Ɛsɔ fɛyɩ. (Adu. 19:3) Ɛlɛ ŋkpɛlɩkaa nɛ ŋtɩlɩ se pɩtɩkɛ Ɛsɔ cɔlɔ kʋñɔmɩŋ lɩnaa, ɛlɛ kɩwɛɛkɩm nɛ mantɩtalɩ pilim wɛtʋ yebina nɛ ɖɩlakɩ kʋñɔŋ. Ŋkpɛlɩkaa ɖɔɖɔ se Yehowa suuɖu ha ɛyaa miiliyɔɔwaa sakɩyɛ waɖɛ se pɛkpɛlɩkɩ nɛ patɩlɩ-ɩ nɛ pa-maɣmaɣ pana ɛzɩma ɛkaɣ yebu nɛ kʋñɔmɩŋ sɩɩ tɩnaɣ yɔ. (2 Pɩy. 3:​9, 15) Toovenim tɔm ndʋ, tɩhɛzɩ ña-laŋɩyɛ nɛ tiyele nɛ ŋñɔtɩnɩ-ɩ nɛ pɩkɩlɩ.

9. Wɛtʋ ndʋ taa pɩcɛyaa se ɖɩmaɣzɩ mbʋ pʋyɔɔ Yehowa ha nʋmɔʋ nɛ kʋñɔmɩŋ wɛɛ yɔ pɩ-yɔɔ?

⁹ Pɩpɔzʋʋ se ɖɩwɛɛ suuɖu alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩɖaŋɩɣ se Yehowa eyele nɛ kʋñɔmɩŋ sɩɩ tɩnaɣ yɔ. Ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɛ-ɛyʋ kʋsɔɔlʋ nɔɔyʋ sɩkɩ yɔ yaa alɩwaatʋ ndʋ pomuluu ɖa-maɣmaɣ yaa ɖɔ-hɔʋ taa tʋ nɔɔyʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɔzɩ ɖa-tɩ se ɛbɛ yɔɔ Yehowa ɛɛlakɩ lɛɛ lɛɛ se eyele nɛ kʋñɔmɩŋ sɩɩ tɩnaɣ. (Hab. 1:​2, 3) Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, pɩwɛɣ ɖeu se ɖɩmaɣzɩ mbʋ pʋyɔɔ Yehowa ha nʋmɔʋ se ɛyaa siɣsiɣ tɩnaa ɩla kʋñɔŋa yɔ pɩ-yɔɔ. (Keɣ. 34:19) Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩ ɖɔɖɔ kaɖʋwa ŋga ɛwɛna se ɛkaɣ yebu nɛ kʋñɔmɩŋ sɩɩ tɩnaɣ tam tam yɔ kɔ-yɔɔ.

10. Ɛbɛ sɩnɩ Anne nɛ ehiɣ laŋɩyɛ hɛzʋʋ alɩwaatʋ ndʋ e-ɖoo sɩba yɔ?

¹⁰ Ye ɖɩtɩlɩ mbʋ pʋyɔɔ Ɛsɔ ha nʋmɔʋ nɛ kʋñɔmɩŋ wɛɛ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋɩyɛ. Anne wɛ lɩm hɛkʋ taa tɛtʋ ndʋ payaɣ se Mayɔtɩ yɔ tɩ-taa. Tɛtʋ ndʋ tɩwɛ Ɛndɩ Teŋgu taa, ɛyɔɔdaa se: «Mon-ɖoo sɩbʋ yɔ pɩlakɩ pɩnzɩ nasɩyɩ yɔ, piyeba nɛ mɛwɛɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa kpem. Paa mbʋ yɔ, ɖoŋ ɖoŋ lɛ mɔntɔzaɣ man-tɩ se pɩtɩkɛ Yehowa cɔlɔ man-kʋñɔŋ lɩnaa. Ɛɖaŋ kpam se alɩwaatʋ ɛtalɩ lɔŋ nɛ eyele nɛ kʋñɔmɩŋ tɩŋa sɩɩ tɩnaɣ nɛ efezi ɖɛ-ɛyaa kʋsɔɔlaa mba pasɩba yɔ. Toovenim tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ maɣzʋʋ yeba nɛ mehiɣ maɣzɩm taa laŋhɛzɩyɛ.»

11. Ye ɖɩtɩlɩ mbʋ pʋyɔɔ Ɛsɔ ha nʋmɔʋ nɛ kʋñɔmɩŋ wɛɛ yɔ, ɛzɩma pɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖisusuu tɔm?

¹¹ Ye ɖɩtɩlɩ mbʋ pʋyɔɔ Ɛsɔ ha nʋmɔʋ nɛ kʋñɔmɩŋ wɛɛ yɔ pɩ-yɔɔ toovenim tɔm yɔ, pɩpɩzɩɣ piseɣti-ɖʋ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖisusuu tɔm. Pɩyɛɛrɩ lɩzɩ pɩ-taa se Yehowa wɛ suuɖu mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛsɔɔlaa se ɛyaa ikpiɖi nɛ pehiɣ ñʋʋ yabʋ nɛ pɩtɛ lɛ, ɛsɔzɩ se: «Ɩmaɣzɩ nɛ ɩna ɛyaa mba pɩwɛɛ se ɩkɛna yɔ ɖɔnɛ kiɖeɖeye taa nɛ lakasɩ nzɩ sɩwɩlɩɣ se ɩñɔnɩ Ɛsɔ yɔ sɩ-taa.» (2 Pɩy. 3:11) ‘Lakasɩ nzɩ sɩwɩlɩɣ se ɖɩñɔnɩ Ɛsɔ yɔ’ sɩ-taa nasɩyɩ lɛ ɖɔ-tɔm susuu tʋmɩyɛ. Ɛzɩ ɖa-Caa yɔ, ɖɩsɔɔlɩ ɛyaa. Ðɩsɔɔlaa se mba ɖɔɖɔ pacaɣ wezuu ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa siɣsiɣ wɛtʋ kaɣ wɛʋ yɔ ɖɩ-taa. Yehowa ɖʋ suuɖu se ɛha ñe-egeetiye taa ɛyaa waɖɛ se pɛsɛɛ-ɩ. Waɖɛ sɔsɔɖɛ siŋŋ pɩkɛnɩ-ŋ se ña nɛ Ɛsɔ ɩkpɛndɩ nɛ ɩla tʋmɩyɛ nɛ ŋsɩnɩ ɛyaa sakɩyɛ nɛ pɛkpɛlɩkɩ nɛ patɩlɩ-ɩ pʋcɔ nɛ ɛjaɖɛ tɛ.—1 Kɔr. 3:9.

ÐƖWƐ «KƐDƐZAƔ KƖYAKƖŊ TAA»

12. Ye ɖɩtɩlaa se ɖɩwɛ kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ taa yɔ, ɛzɩma pɩwazɩɣ-ɖʋ?

¹² Bibl yɔɔdɩ ɛzɩma ɛyaa wɛtʋ kaɣ wɛʋ «kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ taa» yɔ pɩ-tɔm. (2 Tim. 3:​1-5) Ye ɖɩcɔnɩ ɛyaa mba pɔcɔ-ɖʋ nɛ pata yɔ pa-lakasɩ yɔ, ɖɩnaɣ ɛzɩma natʋ tɔm ndʋ tɩwɛɛ nɛ tɩlakɩ yɔ. Ðɩwɛɛ nɛ ɖɩnaɣ ɛzɩma ɛyaa lakasɩ nɛ pɛ-wɛtʋ wɛɛ nɛ pɩwɛɛkɩɣ wɛɛkʋʋ yɔɔ yɔ. Piyeba nɛ ɖa-taa tɛ nɛ pɩkɩlɩ se pɩmʋnaa se ɖɩtaa Ɛsɔtɔm liu.—2 Tim. 3:​13-15.

13. Ɛzɩ eduuye nɖɩ Yesu tuu Luka 12:​15-21 taa yɔ ɖɩwɩlʋʋ yɔ, tɔm ndʋ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɔzɩ ɖa-tɩ?

¹³ Ye ɖiɖiɣzinaa se ɖɩwɛ kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ taa yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩka ñʋʋ nɛ mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ yɔ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩna mbʋ pʋyɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩla mbʋ yɔ Yesu eduuye nɖɩ ɖɩwɛ Luka 12:​15-21 taa yɔ ɖɩ-taa. (Kalɩ Luka 12:​15-21.) Ɛbɛ yɔɔ paya abalʋ ñɩm tʋ ɛnʋ se «kɩmɛlɛŋ?» Pɩtɩkɛ ñɩm mbʋ ɛwɛna yɔ pɩ-yɔɔ paya-ɩ se kɩmɛlɛŋ, ɛlɛ paya-ɩ mbʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛtɩsɩɩ mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ yɔ kajalaɣ ɖeɖe. Ɛcazɩ ɛ-tɩ «ñɩm nɛ [ɛkpazɩ] huwa ɛlɛ ɛtɩkɛ ñɩm tʋ Ɛsɔ ɛsɩndaa.» Ɛbɛ yɔɔ pɩɩcɛyaa se abalʋ ɛnʋ ɛsɩɩ mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ yɔ kajalaɣ ɖeɖe? Ɛsɔ heyi-i se: «Ðoo anɛ ŋlesiɣ ñe-wezuu.» Sɔnɔ, ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛm ñɔtɩ kpam, pʋyɔɔ lɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɔzɩ ɖa-tɩ se: ‘Kaɖʋsɩ nzɩ mɛwɛna yɔ sɩwɩlɩɣ se ɛbɛ tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ mɛ-ɛsɩndaa? Kaɖʋsɩ nzɩ mansɩɣnɩ men-piya se sɩɖʋ sɩ-tɩ? Mɛwɛɛ nɛ malakɩnɩ tʋmɩyɛ mon-ɖoŋ, ma-alɩwaatʋ nɛ ma-ñɩm se mancazɩ man-tɩ ñɩm nɛ mankpazɩ huwa na? Yaa mancazɩɣ man-tɩ ñɩm se mankpazɩ huwa ɛsɔdaa?’

14. Ɛzɩ ɖɩnaʋ Miki kɩɖaʋ taa yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩmaɣzɩ natʋ tɔm ndʋ tɩwɩlɩɣ kpayɩ kpayɩ se ɖɩwɛ kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ taa yɔ tɩ-yɔɔ?

¹⁴ Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩmaɣzɩɣ nɛ ɖiɖiɣzina se toovenim taa lɛ ɖɩwɛ kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ taa yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtɩlɩ lɩmaɣza wena pɩpɔzʋʋ se ɖɩkpaɣ yɔ. Payaɣ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ se Miki, mbʋ pɩlabɩ ɛ-hɔɔlʋʋ taa. Ɛyɔɔdaa se: «Alɩwaatʋ ndʋ mɛntɛm Liisee yɔ, maasɔɔlaa se mehiɣ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩsɩɣnɩ-m nɛ mɛnkpɛlɩkɩ tɛtɛgbɩna yɔɔ tɔm yɔ. Maaɖʋ man-tɩ kaɖʋwa ɖɔɖɔ se manpɩsɩɣ paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzɩyʋ, nɛ pʋwayɩ lɛ mankʋyɩ mowolo ɖenɖe pɩpɔzʋʋ tɔm susuyaa nɛ pɩkɩlɩ yɔ. Man-taabalaa mba papɩ fezuu taa yɔ paatasɩ-m lɔŋ se mamaɣzɩ camɩyɛ nɛ mana se manpɩzɩɣ nɛ mala tʋmɩyɛ nɖɩ mɔnsɔɔlaa yɔ nɛ alɩwaatʋ kʋɖʋmtʋ ndʋ tɩ-taa lɛ mantalɩ men-fezuu taa kaɖʋsɩ na. Pɔtɔzɩ-m se piileɖiɣ lɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩkaɣ tɛm. Ɛlɛ pɔtɔzɩ-m ɖɔɖɔ se ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa mankaɣ caɣʋ wezuu maatɛŋ nɛ mɛnkpɛlɩkɩ tɛtɛgbɩna sakɩyɛ yɔɔ tɔm ɛzɩ mɔnsɔɔlʋʋ yɔ. Pʋyɔɔ mankpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se malakɩ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩɩpɔzʋʋ-m se mala sukuli kɩɖaɣlʋʋ yɔ. Piyeba nɛ mañɩnɩ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩsɩnɩ-m nɛ mala nʋmɔʋ lɩzʋʋ tʋmɩyɛ yɔ, nɛ pʋwayɩ lɛ mankʋyɩ nɛ mowolo Ekʋwatɛɛrɩ ɛjaɖɛ taa ɖenɖe pɩpɔzʋʋ tɔm susuyaa nɛ pɩkɩlɩ yɔ.» Lɛɛlɛɛyɔ Miki nɛ ɛ-walʋ palakɩ egeetiye yɔɔ cɔnʋʋ tʋmɩyɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa.

15. Ɛzɩma Yakubu kɩɖaʋ sɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩna mbʋ pʋyɔɔ pɩcɛyaa se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖisusuu tɔm ɛyaa mba patɩmʋtɩ tɔm kɩbandʋ yɔ? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmɩŋ.)

¹⁵ Alɩwaatʋ ndʋ ɖisusuu ɛyaa tɔm kɩbandʋ nɛ patɩmʋ-ɖʋ kajalaɣ ɖeɖe yɔ pɩfɛyɩ se pitibi-ɖʋ yɔɔɔ. Ɛyaa pɩzɩɣ nɛ pɛlɛɣzɩ. Iyele nɛ ɖɩna Yesu neu Yakubu kɩɖaʋ. Ɛna ɛzɩma Yesu paɣlaa, ɛpɩsɩ Mesiya nɛ wɩlɩyʋ weyi ɛ-wayɩ fɛyɩ yɔ. Paa mbʋ yɔ, kiɖe tɛɛ lɛ Yakubu taatɩŋɩɣ Yesu wayɩ. Yesu sɩba nɛ pefezi-i pʋcɔ nɛ e-neu Yakubu pɩsɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyʋ, nɛ ɛɛkɛ tɔmkpɛlɩkɩyʋ weyi ɛwɛ kpekpeka siŋŋ yɔ.b (Yoh. 7:5; Gal. 2:9) Pɩcɛyaa se ŋwolo pɩ-yɔɔ nɛ ŋsusuu tɔm ñɔ-hɔʋ taa ñɩma mba patɩmʋtɩ toovenim tɔm yɔ nɛ ɛyaa mba ɖɩɩtɛm-wɛ susuu Kewiyaɣ tɔm nɛ pataawelisini-ɖʋ yɔ. Tɔzɩ se ɖɩwɛ kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ taa, pʋyɔɔ lɛ pɩcɛyaa se ɖisusi tɔm kpɛdɛyɛ. Tɔm ndʋ ɖisusuu-wɛ sɔnɔ yɔ, tɩpɩzɩɣ nɛ titukuni-wɛ pʋwayɩ, halɩ pɩtɩla alɩwaatʋ ndʋ kʋñɔŋ sɔsɔʋ paɣzɩɣ yɔ pakaɣ tɩ-yɔɔ tɔzʋʋ.c

WƐƐNƖ ƐSƖMƖYƐ YEHOWA TƆM KƖTƆZƖTƲ YƆƆ

16. Ɛzɩma Yehowa tɔm kɩtɔzɩtʋ wazɩ-ŋ? (Kalɩ ɖɔɖɔ aɖakaɣ «Labɩnɩ-tʋ tʋmɩyɛ nɛ ŋsɩnɩ lalaa.»)

¹⁶ Ɛyaa mba patɩnɩɩ Bibl taa kajalaɣ wɩlɩtʋ wiɖiyi nɛ pana yɔ, pɔ-yɔɔ pamaɣzɩɣ nɛ palakɩ fezuu taa tɔɔnasɩ nzɩ ɖɩmʋʋ yɔ sɩ-taa nasɩyɩ. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Ɛyaa mba patɩkɛ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa yɔ, pɔ-yɔɔ pakɩlɩɣ maɣzʋʋ nɛ pɔyɔɔdʋʋ samaɣ taa tɔm paa kpɩtaʋ ŋgʋ, palɩzɩɣ jw.org yɔɔ tɔm ñʋŋ nɩɩyɩ nɛ videowaa nabɛyɛ, nɛ fenaɣ fenaɣ takayɩsɩ nzɩ sɩkɛ samaɣ ñɩnzɩ yɔ. Paa mbʋ yɔ, tɔm kɩtɔzɩtʋ ndʋ, tɩwazɩɣ ɖa ɖɔɖɔ. Tɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩsɔɔlɩ Yehowa nɛ pɩkɩlɩ, ɖɩwɛɛnɩ tisuu ɛ-Tɔm yɔɔ nɛ pɩkɩlɩ nɛ tɩsɩɣnɩ-ɖʋ ɖɔɖɔ se ɖɩwɛɛ niye alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɩlɩɣ ɛyaa lalaa Bibl taa kajalaɣ wɩlɩtʋ yɔ nɛ pɩkɩlɩ.—Keɣ. 19:7.

17. Hɔɔlɩŋ weyi taa pɩwɛɛ se ɖɩmaɣzɩ Bibl taa kajalaɣ wɩlɩtʋ yɔɔ?

¹⁷ Ða mba ɖɩkɛ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa yɔ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩnɩɣ Bibl wɩlɩtʋ natʋyʋ taa nɛ pɩkɩlɩ yɔ ɖa-taa lakɩ leleŋ siŋŋ. Ɛlɛ, ɖɩwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ siŋŋ Bibl taa kajalaɣ wɩlɩtʋ ndʋ tiyeba nɛ ɖɩpɩsɩ Yehowa sɛyaa yɔ tɩ-yɔɔ. Ɛzɩ ɖɩkpɛlɩkʋʋ yɔ, toovenim tɔm ndʋ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩsɩnɩ-ɖʋ halɩ nɛ sɔnɔ. Ye wiɖiyi ɛgbɛyɛ ɛtasɩ-ɖʋ lɔŋ nɩɩyɩ ɛlɛ ɖɩmaɣzɩɣ se ndʋ ɖɩmaɣzɩɣ yɔ yaa ɛzɩma ɖɩlakaɣ ɖooo lɛ yɔ pɩwɛ ɖeu nɛ pɩkɩlɩ yɔ, pɩwɛɛ se ɖiluzi ɖa-tɩ nɛ ɖɩtɔzɩ se Yehowa wɛna nɛ eɖiyiɣ ɛgbɛyɛ, nɛ ɛnʋ kɛnɩ ɖa-Lɩzɩyʋ lɔŋsɩnɖʋ nɛ ɖoŋ tɩŋa tʋ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖa-maɣmaɣ ɖɩlakɩ kʋñɔŋ yaa ɖɛ-ɛyʋ kʋsɔɔlʋ nɔɔyʋ lakɩ kʋñɔŋ yɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖʋ suuɖu nɛ ɖɩmaɣzɩ nɛ ɖɩna mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yehowa ha nʋmɔʋ nɛ kʋñɔmɩŋ wɛɛ yɔ. Nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpakɩɣ lɩmaɣzɩyɛ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ ɖa-alɩwaatʋ nɛ ɖa-ñɩm yɔ pɩ-hɔɔlʋʋ taa yɔ, pɩwɛɛ se ɖɩtɔzɩ se ɖɩwɛ kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ taa nɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩkazaa se pʋcɔ nɛ ɛjaɖɛ tɛ yɔ tɩtɩɖɔɔ. Tɛtɛ nɛ Yehowa tɔm kɩtɔzɩtʋ wɛɛ nɛ tɩkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ, tiseɣtiɣ-ɖʋ nɛ tɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩkɛ lɔŋsɩnɖaa.