Paa maawɛ fɛyɛ yɔ manpɩsɩ Ɛsɔtɔm tiyiyu

Palʋlɩ-m pɩnaɣ 1951 taa Vɩyɛɛnɩ tɛtʋ taa Otirisi ɛjaɖɛ taa; ma-lʋlɩyaa kaakɛ Katooliki mba. Maawɛ fɛyɛ nɛ pɩɩwɛ-m kaɖɛ se meheyi ɛyaa lalaa man-taa tɔm, paa mbʋ yɔ mentisaɣ Ɛsɔ yɔɔ nɛ mantɩmaɣnɩ-ɩ ɖoŋ ɖoŋ. Maawɛnɩ pɩnzɩ 9 lɛ, man-caa nɛ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa papaɣzɩ Bibl kpɛlɩkʋʋ, nɛ pʋwayɩ lɛ mon-ɖoo ɖɔɖɔ paɣzɩ kpɛlɩkʋʋ.

Pitileɖi lɛ, ɖɩpaɣzɩ kediɣzisi wobu Vɩyɛɛnɩ tɛtʋ taa ɛgbɛyɛ nɖɩ payaɣ se Döbling yɔ ɖɩ-taa. Ðɔ-hɔʋ kpɛndaɣ nɛ kɩlakɩ tʋma sakɩyɛ. Ðɩkalaɣ Bibl nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ-kʋ, ɖiwokaɣ ɛgbɛyɛ taa kediɣzisi nɛ ɖɩhaɣaɣ ɖa-tɩ nɛ ɖɩlakɩ tʋma kigbeɣliŋ taa. Pɩnzɩ nzɩ sɩ-taa, man-caa sɩnɩ-m nɛ mɔnsɔɔlɩ Yehowa siŋŋ. Ɛtɩmaɣ paa ɛzɩmtaa se ma nɛ me-neu halɩñɩnʋ ɖɩpɩsɩ nʋmɔʋ lɩzɩyaa. Ɛlɛ pɩtɩkɛ kaɖʋwa ŋga maawɛna.

MANPAƔZƖ ALƖWAATƲ TƖŊA ƐSƆ SƐTƲ TƲMƖYƐ

Pamɩyɩsɩ-m lɩm pɩnaɣ 1965 taa, alɩwaatʋ ndʋ lɛ maawɛnɩ pɩnzɩ 14. Ɛlɛ pɩɩwɛ-m kaɖɛ se ma nɛ ɛyaa mba mantɩsɩm-wɛ yɔ ɖɩpaɣzɩ kɛdaɣ tɔm susuu taa. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, mamaɣzaɣ se piya evelisi lɛɛsɩ wɛ weewee nɛ pɩkɩlɩ-m, nɛ maasɔɔlɩ kpem se mɔn-tɔm ɛkɛdɩnɩ-sɩ. Pʋyɔɔ pamɩyɩsɩ-m lɩm nɛ pitileɖi lɛ, manpaɣzɩ taabalɩyɛ ɖʋʋ nɛ mba paasɛɣ Yehowa yɔ. Paa maasɔɔlɩ pɔ-cɔlɔ caɣʋ yɔ mɛ-ɛhʋyɛ cɛyaɣ-m, mbʋ pʋyɔɔ yɔ mankpakaɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ nɛ ma nɛ mba patɩkɛ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa yɔ ɖɩcakɩ. Ɛlɛ pɩɩwɛ-m kaɖɛ se mɛncɛ taabalɩyɛ nɖɩ. Ɛbɛ sɩnɩ-m?

Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, pɩɣa peleɣa nakɛyɛ kɔm ɖɛ-ɛgbɛyɛ taa, payaɣ-kɛ se Dorothée nɛ kaawɛnɩ pɩnzɩ 16. Manaɣaɣ ɛzɩma kaawɛ kpekpeka kpaɣ ɖɩɣa nɛ ŋwolo ɖɩɣa tɔm susuu taa yɔ lɛ pɩɖɩɣzaɣ-m. Maakɩlɩ-kɛ pɩnzɩ pazɩ ɛlɛ mantaawɛɛ kpekpeka tɔm susuu tʋmɩyɛ taa. Meheyi man-tɩ se: «Ma-lʋlɩyaa kɛ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa ɛlɛ Dorothée hɔʋ taa tʋ nɔɔyʋ tɩkɛ Aseɣɖe tʋ. E-ɖoo kɛ kʋdɔndʋ nɛ ɛwɛɛ ɛ-cɔlɔ, paa mbʋ yɔ ɛlɩɣ tɔm susuu paa ɛzɩmtaa.» Ɛ-kɩɖaʋ seɣti-m se mala sakɩyɛ Yehowa sɛtʋ taa nɛ pɩkɩlɩ. Pitileɖi lɛ, ma nɛ Dorothée ɖɩpɩsɩ nʋmɔʋ lɩzɩyaa. Kiɖe tɛɛ lɛ, ɖɩɩkɛ nʋmɔʋ lɩzʋʋ sɩnɩyaa nɛ pʋwayɩ lɛ, ɖɩpɩsɩ paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzɩyaa. Dorothée kaasɔɔlɩ tɔm susuu tʋmɩyɛ siŋŋ, piyeba nɛ ma ɖɔɖɔ manpaɣzɩ-ɖɩ sɔɔlʋʋ siŋŋ. Ɛsɩnɩ-m nɛ manpaɣzɩ nɔɔyʋ Bibl kpɛlɩkɩnʋʋ. Alɩwaatʋ natʋyʋ wayɩ lɛ, pɩpaɣzɩ-m wɛʋ kɛlɛʋ se ma nɛ ɛyaa ɖɩpaɣzɩ kɛdaɣ pa-ɖɩsɩ taa, habɛɛ yɔɔ nɛ lona lɛɛna taa.

Pɩnaɣ ŋga manpaɣzɩ paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzʋʋ tʋmɩyɛ yɔ ka-taa, koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ kɔm ɖɛ-ɛgbɛyɛ taa, payaɣ-ɩ se Heinz nɛ ɛkɛ Otirisi tʋ. Heinz kpɛlɩkɩ toovenim alɩwaatʋ ndʋ ewobi ɛ-ɖalʋ cɔlɔ Kanadaa ɛjaɖɛ taa yɔ, ɛlɛ kaakɛ Yehowa Aseɣɖe Tʋ. Paatiyini Heinz ɖɛ-ɛgbɛyɛ taa se ɛkɛ nʋmɔʋ lɩzɩyʋ kiya. Mancalɩ-ɩ naʋ lɛ manpaɣzɩ-ɩ sɔɔlʋʋ. Ɛɛsɔɔlaa se ɛpɩsɩ Ɛsɔtɔm tiyiyu, ɛlɛ ma lɛ, mantaaɖʋ man-taa se malakɩ tʋmɩyɛ nɖɩ. Pʋyɔɔ kiɖe tɛɛ lɛ mantiyele se eɖiɣzina se mɔnsɔɔlɩ-ɩ. Ɛlɛ pʋwayɩ ma nɛ Heinz ɖɩpaɣzɩ ɖama ɖanʋʋ, ɖɩɖɔkɩ nesi nɛ ɖa-naalɛ ɖiwolo nʋmɔʋ lɩzʋʋ tʋmɩyɛ yɔɔ Otirisi ɛjaɖɛ taa.

ƐSƆTƆM TIYIYU TƲMƖYƐ PAƔZƖ-M KƐDƖNƲƲ

Ðoŋ ɖoŋ lɛ, Heinz heyaɣ-m se ɛsɔɔlaa se ɛpɩsɩ Ɛsɔtɔm tiyiyu. Ɛtaañɩkɩɣ mɔ-yɔɔ se manɖʋ man-tɩ kaɖʋwa ŋga, ɛlɛ ɛpɔzaɣ-m tɔm ndʋ tiyekaɣ se me-liu tɛɛ ɛkɔtɩnɩ tʋmɩyɛ nɖɩ yɔ. Ɛpɔzaɣ-m se: «Ɛzɩma ɖɩfɛyɩnɩ piya yɔ pʋyɔɔ lɛ, pɩɩwɛɣ ɖeu se ɖɩwalɩsɩ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ na?» Sɔɔndʋ kpaɣ-m se mala Ɛsɔtɔm tiyiyu tʋmɩyɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ maawɛ fɛyɛ. Pɩkɛ toovenim se maakɛ nʋmɔʋ lɩzɩyʋ, ɛlɛ mamaɣzaɣ se Ɛsɔtɔm tiyiyu tʋmɩyɛ kɩlɩ kaɖɛ nɛ maapɩzɩɣ nɛ malabɩ-ɖɩ. Paa mbʋ yɔ, Heinz tiyele pɩ-tɔm yɔɔdʋʋ. Eseɣti-m ɖɔɖɔ se mantaakɩlɩ ma-lɩmaɣza kam ma-maɣmaɣ man-tɩ yɔɔ, ɛlɛ mankam-yɛ mbʋ manpɩzɩɣ mala nɛ mansɩnɩ lalaa yɔ pɩ-yɔɔ. Ɛ-lɔŋ tasʋʋ mbʋ pɩsɩnɩ-m siŋŋ.

Pazɩ pazɩ lɛ, Ɛsɔtɔm tiyiyu tʋmɩyɛ paɣzɩ-m kɛdɩnʋʋ nɛ ɖɩñɩɣ niye takayaɣ taa se payaa-ɖʋ nɛ ɖiwolo Galaadɩ sukuli. Ɛlɛ koobu weyi ɛcɔŋnaɣ ɛgbɛyɛ piliŋa yɔɔ yɔ, ɛtasɩ-m lɔŋ se mantasɩ aŋglɛɛ kʋnʋŋ kpɛlɩkʋʋ nɛ pɩkɩlɩ. Mañaɣ pana pɩnzɩ 3 nɛ mantasɩ aŋglɛɛ kʋnʋŋ kpɛlɩkʋʋ lɛ, petiyini-ɖʋ Salzbourg tɛtʋ taa ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa pɔyɔɔdʋʋ serbo-croate kʋnʋŋ yɔ ɖɩ-taa Otirisi ɛjaɖɛ taa. Pɩɩɖɩɣzɩ-ɖʋ kpem. Pɩnzɩ 7 nzɩ sɩtɩŋ pʋwayɩ yɔ sɩ-taa, ɖisusi tɔm egeetiye nɖɩ ɖɩ-taa, nɛ ɖɩlabɩ ɖɔɖɔ egeetiye yɔɔ cɔnʋʋ tʋmɩyɛ pɩnaɣ kʋɖʋmaɣ. Serbo-croate kʋnʋŋ kaawɛ kaɖɛ, paa mbʋ yɔ ɖɩɩwɛnɩ kpɛlɩkɩyaa sakɩyɛ.

Pɩnaɣ 1979 taa, ɛgbɛyɛ piliŋa pɔzɩ-ɖʋ se ɖiwolo nɛ ɖɩcaɣ Bulɩgaarii ɛjaɖɛ taa alɩwaatʋ pazɩ. Paaɖɩɣ nʋmɔʋ tɔm susuu tʋmɩyɛ peeɖe, pʋyɔɔ peheyi-ɖʋ se ɖɩyɔɔdɩ se ɖiwoki peeɖe se ɖɩmʋ helim. Peheyi-ɖʋ se ɖitaasusi tɔm ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa, ɛlɛ ɖɩsʋnɩ ɛgbɛyɛ takayɩsɩ cikpesi nasɩyɩ mɛsaɣ tɛɛ nɛ pɩwazɩ koobiya halɩñɩma 5 mba paawɛ Bulɩgaarii tɛtʋ sɔsɔtʋ ndʋ payaɣ se Sofiya yɔ tɩ-taa yɔ. Sɔɔndʋ kpaɣaɣ-m kpem, ɛlɛ Yehowa sɩnɩ-m nɛ manpɩzɩ mala tʋmɩyɛ nɖɩ. Koobiya halɩñɩma mba, paawɛ abalɩtʋ siŋŋ nɛ paawɛ taa leleŋ taa paa paanawa se polisinaa pɩzɩɣ nɛ pakpa-wɛ nɛ paɖʋ-wɛ salaka yɔ. Pa-kɩɖaʋ ha-m abalɩtʋ se mala tʋma wena payɩ Yehowa ɛgbɛyɛ ɖʋʋ-m yɔ.

Alɩwaatʋ natʋyʋ wayɩ lɛ, ɖɩtasɩ ñɩɣʋ niye takayaɣ taa se ɖiwolo Galaadɩ sukuli, nɛ lɛɛlɛɛyɔ lɛ, petisaa nɛ payaa-ɖʋ. Ðɩmaɣzaɣ se ɖɩlakɩ sukuli ŋgʋ Etaazuunii ɛjaɖɛ taa aŋglɛɛ kʋnʋŋ taa. Ɛlɛ novembre 1981 taa lɛ, papaɣzɩ sukuli ŋgʋ labʋ Caama ɛjaɖɛ taa, ɛgbɛyɛ piliŋa ŋga kɛwɛ Wiesbaden tɛtʋ taa yɔ ka-taa. Pʋyɔɔ ɖɩlabɩ sukuli ŋgʋ Caama kʋnʋŋ taa, nɛ manɩɣaɣ kʋnʋŋ ŋgʋ nɛ pɩkɩlɩ aŋglɛɛ kʋnʋŋ. Ɛlɛ le pakaɣ-ɖʋ tiyinuu?

PETIYINI-ÐƲ ƐJAÐƐ NÐƖ ÐƖ-TAA YOU KAAWƐƐ YƆ ÐƖ-TAA

Paatiyini-ɖʋ Keniya ɛjaɖɛ taa. Ɛlɛ koobiya mba pɔcɔŋnaɣ Keniya ɛgbɛyɛ piliŋa yɔɔ yɔ, pɔpɔzɩ-ɖʋ se ɖitisiɣ nɛ ɖɩla ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ Ugandaa ɛjaɖɛ taa. Ɛjaɖɛ nɖɩ, ɖɩɩñɔtɩnɩ Keniya ɛjaɖɛ. Pɩnzɩ 10 pʋcɔ nɛ pɩtalɩɣ alɩwaatʋ ndʋ lɛ, sɔɔja sɔsɔ weyi payaɣ se Idi Amin yɔ, ɛɖɛ nɔɔ nɛ pakʋsɩ Ugandaa ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ nɛ ɖoŋ. Pɩnzɩ nzɩ sɩ-taa Idi Amin kaakɛ ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ yɔ sɩ-taa, eyeba nɛ pakʋ ɛyaa kudokiŋ sakɩyɛ, nɛ ɛyaa miiliyɔɔwaa sakɩyɛ ɖɔɖɔ tɔɔ kʋñɔŋ. Nɛ pɩnaɣ 1979 taa lɛ, pakʋsɩ Idi Amin kpelaɣ yɔɔ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɩnɩɣ pɩ-taa se sɔɔndʋ kpaɣaɣ-m se mowolo nɛ mancaɣ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa you wɛɛ yɔ ɖɩ-taa. Ɛlɛ Galaadɩ sukuli kaasɩnɩ-ɖʋ se ɖɩtaa Yehowa liu. Pʋyɔɔ ɖitisaa se ɖiwoki Ugandaa ɛjaɖɛ taa.

Wezuu caɣʋ kaawɛ kaɖɛ kpem Ugandaa ɛjaɖɛ taa. Komina taapɩzɩɣ se kiyele nɛ ɛyaa hiɣ lɩm kɩbam nɛ laatriki miŋ, nɛ kɩtaapɩzɩɣ ɖɔɖɔ se kɩcɔnɩ ɛyaa kɩcɛyɩm lɛɛbʋ ɖeɖe. Kaŋgalaafunaa taalakɩ tʋmɩyɛ. Ɛyaa tɔwaɣ lalaa malɩfanaa nɛ pamɩlɩɣ po-wondu, kɔzɩ kɔzɩ ɖoo taa. Pʋyɔɔ ɖoo yuu lɛ, paa weyi ɛcakɩ ɛ-ɖɩɣa taa, nɛ halɩ ɛtɩmɩɣ se nɔɔyʋ ɛtaakɔɔ nɛ ɛmɩlɩ e-wondu yaa ɛkʋ-ɩ. Paa wezuu caɣʋ kaawɛ kaɖɛ yɔ, Ugandaa koobiya wobi pɩ-yɔɔ nɛ pɛsɛɣ Yehowa nɛ taa leleŋ.

Pɩnaɣ 1982 taa ma nɛ Heinz ɖɩtalɩ Ugandaa tɛtʋ sɔsɔtʋ ndʋ payaɣ se Kampalaa yɔ tɩ-taa. Fenasɩ 5 nzɩ ɖɩcalɩ labʋ peeɖe yɔ sɩ-taa, ɖɩcaɣ Sam nɛ Christina Waiswa pa-ɖɩɣa taa. Pe-piya 5 nɛ pɔ-hɔʋ taa mba 4 kaawɛ peeɖe. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, tam kʋɖʋm ɖeke koobu Waiswa nɛ ɛ-halʋ nɛ pɔ-hɔʋ taa mba pɔtɔkaɣ tɔɔnaɣ evemiye taa. Paa mbʋ yɔ, paa ɛzɩmtaa lɛ, paasɔɔlɩ faaa se paha-ɖʋ mbʋ pɛwɛnɩ pazɩ yɔ. Ma nɛ Heinz ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ sakɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɩcaɣ Sam nɛ Christina pɛ-tɛ yɔ, nɛ lɔŋ ɩnɩ ɩsɩnɩ-ɖʋ Ɛsɔtɔm tiyiyu tʋmɩyɛ taa. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Pɩsa nɛ ɖɩtaawɛɛkɩ lɩm lɛ, lɩm pazɩ yem ɖicozaɣ nɛ ɖɩsɔʋ, nɛ lɩm mbʋ ɖikelesaɣni ɖɔ-yɔɔ yɔ mbʋ ɖɩkpakaɣ nɛ ɖɩpɩyɩɣ awayɩ ɖɩlɩyɛ. Pɩnaɣ 1983 taa lɛ, ma nɛ Heinz ɖihiɣ ɖɩɣa nakɛyɛ Kampalaa nɛ ñam ñam lakasɩ taakɩlɩ peeɖe.

Ðɩɩsɔɔlɩ tɔm susuu Kampalaa tɛtʋ taa. Mɔntɔzʋʋ se fenaɣ kʋɖʋmaɣ taa ɖɩɩtayɩ takayɩsɩ nzɩ yɔ sɩcɛzɩ 4000. Ɛlɛ, mbʋ pɩkɩlɩ ɖeu yɔ lɛ ɛzɩma ɛyaa kaasɔɔlɩ toovenim tɔm yɔ. Pañaŋaɣ Ɛsɔ nɛ paasɔɔlɩ Bibl tɔm yɔɔdʋʋ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, ma nɛ Heinz ɖɩkpɛlɩkaɣnɩ ɛyaa 10 yaa 15 mbʋ yɔ Bibl. Nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ sakɩyɛ ɖe-Bibl kpɛlɩkɩyaa cɔlɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Pɔɖɔŋaɣ kɩɖɔm nɛ powoki kediɣzisi paa kpɩtaʋ ŋgʋ, paa mbʋ yɔ pɩtaacɛyɩɣ-wɛ nɛ pa-taa kaawɛ leleŋ paa ɛzɩmtaa.

Pɩnaɣ 1985 nɛ pɩnaɣ 1986 taa lɛ, patasɩ labʋ yoŋ 2 Ugandaa ɛjaɖɛ taa. Ðɩnaɣaɣ piya sakɩyɛ nzɩ pamʋ-sɩ sɔɔjatʋ tʋmɩyɛ taa yɔ, sɩɖɔkaɣ malɩfanaa sɔsaa nɛ sɩɖaŋɩɣ nʋmɔŋ taa nɛ siwiliɣ ɛyaa. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, ɖoŋ ɖoŋ lɛ ɖɩtɩmaɣnɩ Yehowa se ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwɛɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ, ɖɩfɛɛ kala alɩwaatʋ ndʋ ɖisusuu tɔm yɔ nɛ sɔɔndʋ ɛtaakpa-ɖʋ. Nɛ Yehowa kaawelisi ɖa-adɩma. Ðoŋ ɖoŋ ɖɩkatɩɣ ɛyaa mba pɔsɔɔlaa se pɛkpɛlɩkɩ nɛ patɩlɩ Yehowa yɔ lɛ sɔɔndʋ ɛɛtasɩɣ-ɖʋ kpaʋ.

Ðɩɩsɔɔlɩ ɖɔɖɔ agɔma tɔm susuu. Ðɩɩkatɩ Murat Ibatullin nɛ ɛ-halʋ Dilbar nɛ ɖɩkpɛlɩkɩnɩ-wɛ Bibl, palɩnɩ Tatarstan, Rusii ɛjaɖɛ taa. Murat kaakɛ ɖɔkɔtɔ. Pa-naalɛ papɩsɩ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa nɛ halɩ nɛ sɔnɔ pɛwɛɛ nɛ pɛsɛɣ Yehowa nɛ kpekpeka. Pʋwayɩ lɛ mankatɩ halʋ nɔɔyʋ, payaɣ-ɩ se Tatjana Vileyska, ɛlɩnɩ Ukrɛɛnɩ ɛjaɖɛ taa, nɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ ɛɛwɛnɩ lɩmaɣza taa kʋdɔŋ nɛ ɛñɩnaɣ se ɛkʋ ɛ-tɩ. Pamɩyɩsɩ Tatjana lɩm lɛ, ɛpɩsɩ Ukrɛɛnɩ ɛjaɖɛ taa nɛ pʋwayɩ lɛ ɛpaɣzɩ ɖʋʋ nesi nɛ pɛɖɛzɩɣ ɖɛ-ɛgbɛyɛ takayɩsɩ Ukrɛɛnɩ kʋnʋŋ taa.a

ÐƖKATƖ KALA LƐƐNA

Pɩnaɣ 1991 taa, ma nɛ Heinz ɖiwobi Otirisi se ɖɩmʋ helim lɛ, peeɖe ɛgbɛyɛ piliŋa taa koobiya ma-ɖʋ takayaɣ nɛ peheyi-ɖʋ se petiyiɣni-ɖʋ Bulɩgaarii ɛjaɖɛ taa. Paaɖɩɣ nʋmɔʋ ɖɔ-tɔm susuu tʋmɩyɛ Erɔɔpɩ ajɛɛ sakɩyɛ taa pɩnzɩ sakɩyɛ. Ɛlɛ pʋwayɩ pɔkɔm nɛ paha Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa waɖɛ se posusi tɔm ajɛɛ ana a-taa, a-taa naɖɩyɛ lɛ Bulɩgaarii ɛjaɖɛ. Ɛzɩ maayɔɔdʋʋ nɛ pɩɖɛɛ yɔ, ma nɛ Heinz ɖiiwoni ɖa-takayɩsɩ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa mɛsaɣ tɛɛ alɩwaatʋ ndʋ paaɖɩɣ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ nʋmɔʋ yɔ. Ɛlɛ lɛɛlɛɛyɔ lɛ, petiyini-ɖʋ peeɖe se ɖisusi tɔm.

Koobiya tasɩ-ɖʋ lɔŋ se ɖɩtaapɩsɩ Ugandaa ɛjaɖɛ taa, ɛlɛ ɖɩɖɛɛ Bulɩgaarii kpaagbaa. Pʋyɔɔ lɛ, ɖɩtɩpɩsɩ Ugandaa se ɖɩkpaɣ ɖo-wondu yaa se ɖɩsɛɛ ɖo-koobiya. Ɛlɛ ɖiwobi Caama Betɛɛlɩ taa nɛ ɖɩkpaɣ lɔɔɖɩyɛ naɖɩyɛ nɛ ɖiwolo Bulɩgaarii ɛjaɖɛ taa. Petiyini-ɖʋ ɛgbɛyɛ cikpeɖe naɖɩyɛ taa Sofiya tɛtʋ taa, tɔm susuyaa ɛzɩ 20 mbʋ yɔ kaawɛnɩ ɖɩ-taa.

Ðɩkatɩ kala sakɩyɛ Bulɩgaarii ɛjaɖɛ taa ɖɔɖɔ. Kajalaɣ lɛ, ɖɩtaanɩɣ peeɖe kʋnʋŋ. Nabʋlɛ lɛ, ɖɛ-ɛgbɛyɛ takayɩsɩ sɩnɛ si-ɖeke sɩɩwɛnɩ Bulɩgaarii kʋnʋŋ taa: La vérité qui conduit à la vie éternelle nɛ Bibl kɛdasɩ takayaɣ. Nabudozo lɛ, pɩɩwɛ kaɖɛ se ɖihiɣ Bibl kpɛlɩkɩyaa. Paa mbʋ yɔ ɖɛ-ɛgbɛyɛ cikpeɖe nɖɩ, ɖɩɩwɛ kpekpeka tɔm susuu taa. Orthodoxe cooci taa mba taasɔɔlɩ ɖɔ-tɔm susuu tʋmɩyɛ, peeɖe papaɣzɩ-ɖʋ nazʋʋ.

Pɩnaɣ 1994 taa, komina ɖaɣnɩ ɖɩɣʋ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ nʋmɔʋ, piyeba nɛ Bulɩgaarii ɛjaɖɛ taa mba maɣzɩɣ se ɖɩkɛ Ɛsɔ sɛtʋ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-tɔm wɛ kaɖɛ yɔ. Paakpa koobiya nabɛyɛ nɛ paɖɩɣ. Pɛyɛlɩnɩ cɛtɩm tɔm sakɩyɛ ɖɔ-yɔɔ ɛjaɖɛ yɔɔ tɔm susuu takayɩsɩ taa nɛ teeleewaa yɔɔ. Pɔyɔɔdaɣ se pɩtasɩna se Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa kʋʋ pe-piya lɛ, peheyiɣ po-koobiya se pakʋ pa-tɩ. Pɩɩlabɩ ma nɛ Heinz kaɖɛ se ɖisusi tɔm. Ðoŋ ɖoŋ ɛyaa naɣ-ɖʋ tɔm susuu taa lɛ, papaɣzɩ ɖɔ-yɔɔ kou, payaɣ polisinaa nɛ pɔlɔʋ wondu ɖɔ-yɔɔ. Ðɩtaapɩzɩɣ se ɖɩsʋnɩ ɛgbɛyɛ takayɩsɩ ɛjaɖɛ taa, nɛ pɩɩwɛ kaɖɛ kpem se ɖɩla haya kuduyuu nakʋyʋ nɛ ɖɩlakɩ kediɣzisi kɩ-taa. Halɩ kɩyakʋ nakʋyʋ polisinaa kɔma nɛ pasɩnzɩ ɖe-kigbeɣluu nakʋyʋ. Ma nɛ Heinz ɖɩtɩna paɖɩyɛ nɖɩ wiɖiyi nɛ ɖɩna. Bulɩgaarii mba kaawɛ ndɩ kpem nɛ Ugandaa ɛjaɖɛ taa mba, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Ugandaa mba kaasɔɔlɩ Bibl kpɛlɩkʋʋ. Ɛbɛ sɩnɩ-ɖʋ nɛ pititibi-ɖʋ yɔɔɔ?

Mbʋ pɩsɩnɩ-ɖʋ yɔ lɛ se ɖɩkpakaɣ alɩwaatʋ nɛ ɖa nɛ ɖo-koobiya ɖɩcakɩ. Pa-taa kaalabɩ leleŋ se pɛwɛ toovenim taa nɛ pa-taa kaawɛ leleŋ se ɖɩwɛ pɔ-cɔlɔ. Ða-tɩŋa ɖɩmaɣzaɣ ɖama yɔɔ nɛ ɖɩsɩɣnɩ ɖama. Ma nɛ Heinz ɖɩkpɛlɩkaa se ye ɖɩmaɣzɩɣ lalaa yɔɔ nɛ ɖɩɩmaɣzɩɣ kala wena ɖɩkatɩɣ yɔ a-yɔɔ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖihiɣ taa leleŋ paa tʋmɩyɛ nɖɩ lɛ ɖɩ-taa.

Ɛlɛ pɩnzɩ nasɩyɩ wayɩ lɛ, tɔm susuu kaawɛ kɛlɛʋ nɛ pɩkɩlɩ. Pɩnaɣ 1998 taa, komina ɖaɣnɩ-ɖʋ haʋ waɖɛ se ɖɩla ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ. Koobiya ɖɛzɩ ɖɔɖɔ ɖɛ-ɛgbɛyɛ takayɩsɩ sakɩyɛ Bulɩgaarii kʋnʋŋ taa. Nɛ pɩnaɣ 2004 taa lɛ, patʋlɩ ɛgbɛyɛ piliŋa kɩfalaɣ nɔnɔsɩ. Sɔnɔ agbaa 57 wɛnɩ Bulɩgaarii ɛjaɖɛ taa, nɛ tɔm susuyaa kpɛndɩ 2953. Pɩnaɣ ŋga kɛɖɛwa yɔ ka-taa, ɛyaa mba powobi Yesu sɩm yɔɔ tɔzʋʋ sɔnzɩ taa yɔ pɛkpɛndɩ 6475. Paa koobiya halɩñɩma 5 ɖeke kaawɛnɩ Sofiya tɛtʋ taa kiɖe tɛɛ yɔ, lɛɛlɛɛyɔ lɛ, agbaa 9 wɛnɩ peeɖe. Toovenim taa lɛ, ɖɩna ɛzɩma natʋ tɔm ndʋ tɩyɔɔdʋʋ se «ɛyaa pazɩ kaɣ pɩsʋʋ kudoku» yɔ tɩlaba yɔ.—Iza. 60:22.

MALƲBƖNƖ KALA LƐƐNA

Me-wezuu caɣʋ taa, malʋbɩnɩ kʋdɔmɩŋ sakɩyɛ. Tam sakɩyɛ ɖɔkɔtɔnaa wili-m nɛ pana se mɛwɛnɩ kʋdɔmɩŋ weyi ɩpɩzaɣ se iyele nɛ kansɛɛrɩ kʋdɔŋ kpam yɔ, halɩ paana kʋdɔmɩŋ ɛnɩ ɩ-taa nakʋyʋ man-fɩtɩyɩm taa. Pʋyɔɔ lɛ palabɩ-m kɔyɛ nɖɩ payaɣ se radiothérapie yɔ nɛ pʋwayɩ lɛ, mowolo Ɛndɩ ɛjaɖɛ taa nɛ palabɩ-m tʋmɩyɛ ñɩɣtʋ 12 se pɩsa nɛ pawa-m kʋdɔmɩŋ ɛnɩ. Palabɩ-m tʋmɩyɛ nɛ pɩtɛ lɛ, ɖɩcaɣ Ɛndɩ Betɛɛlɩ taa pɩkɔɔ pɩsɩɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ mɔ-yɔɔ cɛba yɔ. Pʋwayɩ lɛ, ɖɩpɩsɩ Bulɩgaarii nɛ ɖiwolo ɖa-tʋmɩyɛ yɔɔ.

Alɩwaatʋ ndʋ lɛ, kʋdɔŋ ŋgʋ payaɣ se Huntington kʋdɔŋ yɔ kɩkpa Heinz. Kɩkɛ kʋdɔŋ ŋgʋ lʋlɩyaa ɖɛzɩɣ pe-piya yɔ. Kʋdɔŋ ŋgʋ kiyeba nɛ pɩwɛɛ-ɩ kaɖɛ se ɛɖɔ, ɛyɔɔdɩ nɛ eciɣdi e-tomnaɣ pilinzi camɩyɛ. Kʋdɔŋ ŋgʋ kɩɩwɛɛ nɛ kɩkpaɣ ɖoŋ lɛ, pɩpɔzɩ se mansɩnɩ-ɩ nɛ pɩkɩlɩ. Nabʋyʋ taa, pɩnɩɣaɣ-m kpem, nɛ sɔɔndʋ kpaɣaɣ-m se maakaɣ pɩzʋʋ nɛ mowolo pɩ-yɔɔ nɛ mɔncɔŋnɩ ɛ-yɔɔ. Ɛlɛ evebu nɔɔyʋ kpakaɣ Heinz ɖoŋ ɖoŋ nɛ ɛ nɛ ɩ palɩɣ tɔm susuu; payaɣ-ɩ se Bobi. Paa Heinz ɛtaayɔɔdʋʋ camɩyɛ yaa paa ɛtaalakɩnɩ e-tomnaɣ pilinzi tʋmɩyɛ camɩyɛ yɔ, pɩtaacɛyɩɣ Bobi. Ye pɩlaba se maapɩzɩɣ se mansɩnɩ Heinz yɔ, manpɩzaɣ se mantaa Bobi liu se ɛsɩɣnɩ-ɩ. Paa ma nɛ Heinz ɖɩkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se ɖɩɩlʋlʋʋ piya ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa yɔ, Yehowa ha-ɖʋ Bobi nɛ ɛwɛɛ ɛzɩ ɖa-pɩyalʋ yɔ.—Mark. 10:​29, 30.

Heinz kaawɛnɩ ɖɔɖɔ kansɛɛrɩ kʋdɔŋ. Pɩlabɩ pʋtɔdɩyɛ se ma-walʋ kʋsɔɔlʋ sɩbɩ pɩnaɣ 2015 taa. Heinz tɛɖɩɣ-m kpem. Ɛnʋ sɩɣaɣnɩnɩ-m nɛ sɔɔndʋ taakɩlɩɣ-m kpaʋ. Pɩɩwɛ-m kaɖɛ kpem se mentisi se ɛtɩtasɩ wɛʋ. Ɛlɛ ma-maɣzɩm taa lɛ, ɛkpɛndɩ ɛwɛ wezuu. (Luka 20:38) Ðoŋ ɖoŋ lɛ, mɔntɔzʋʋ ɛ-tɔm pee kɩbana nɛ ɛ-lɔŋ tasʋʋ yɔɔ evemiye taa. Man-taa wɛ leleŋ kpem se ma nɛ ɩ ɖɩkpɛndaa nɛ ɖɩsɛɛ Yehowa pɩnzɩ sakɩyɛ.

MƐWƐNƖ ƐSƖMƖYƐ SE YEHOWA SƖNƖ-M

Yehowa sɩnɩ-m nɛ mɔnɖɔkɩ ma-laŋɩyɛ kala wena payɩ mankataa yɔ a-taa. Ɛsɩnɩ-m ɖɔɖɔ nɛ mawa mɛn-fɛyɛ nɛ manpɩsɩ Ɛsɔtɔm tiyiyu weyi ɛsɔɔlɩ ɛyaa yɔ. (2 Tim. 1:7) Yehowa ɖoŋ taa lɛ, ma nɛ me-neu halɩñɩnʋ ɖɩkpɛndɩ ɖɩwɛ alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ taa. Ɛ nɛ ɛ-walʋ pɛwɛɛ nɛ palakɩ egeetiye yɔɔ cɔnʋʋ tʋmɩyɛ nɛ pekilimiɣ agbaa wena ayɔɔdʋʋ Sɛrbii kʋnʋŋ yɔ a-yɔɔ Erɔɔpɩ. Yehowa cosi adɩma wena man-caa lakaɣ alɩwaatʋ ndʋ maakɛ pɩɣa yɔ a-yɔɔ.

Alɩwaatʋ ndʋ payɩ mɛnkpɛlɩkɩɣ Bibl yɔ, mehikiɣ maɣzɩm taa laŋhɛzɩyɛ. Mɛnkpɛlɩkaa se alɩwaatʋ ndʋ mankatɩɣ kala yɔ pɩwɛɛ se mantɩmnɩ Yehowa «siŋŋ» ɛzɩ Yesu labʋ yɔ. (Luka 22:44) Yehowa tɩŋnɩ sɔɔlɩm mbʋ mɛ-ɛgbɛyɛ taa koobiya wɩlɩ-m yɔ nɛ camɩyɛ lakasɩ nzɩ palabɩ-m yɔ sɩ-yɔɔ nɛ ecosi ma-adɩma yɔɔ. Ɛgbɛyɛ nɖɩ, ɖɩɩwɛ Nadejda, Sofiya tɛtʋ taa. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, payaɣ-m nɛ ma nɛ wɛ ɖɩmʋʋ helim nɛ peheyiɣ-m se pɔsɔɔlɩ-m, nɛ pɩhaɣ-m taa leleŋ siŋŋ.

Mamaɣzɩɣ sɩɖaa femtu yɔɔ ɖoŋ ɖoŋ. Mamaɣzɩɣ se menɖiɣni naʋ ma-lʋlɩyaa ɖa-ɖɩɣa nɔnɔɔ taa, papɩsɩ evebiya ɛzɩ alɩwaatʋ ndʋ pɔɖɔkɩ nesi yɔ. Manaɣ me-neu eɖiɣni tɔɔnaɣ labʋ. Manaɣ Heinz ɛsɩŋ ɛ-kpaŋnʋ cɔlɔ. Alɩwaatʋ ndʋ mamaɣzɩɣ mbʋ yɔ, pɩhaɣ-m taa leleŋ nɛ pɩsɩɣnɩ-m se mantaamaɣzɩ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ yɔɔ; pɩsɩɣnɩ-m ɖɔɖɔ se mɛwɛɛnɩ ɛsɩmɩyɛ Yehowa yɔɔ.

Mamaɣzɩɣ kɩbam mbʋ Yehowa labɩ-m me-wezuu caɣʋ taa yɔ nɛ mbʋ ɛkaɣ-m labʋ cee wayɩ yɔ pɩ-yɔɔ lɛ, pɩlakɩ-m ɛzɩ pɩɩlabʋ Wiyaʋ Daviid yɔ. Ɛyɔɔdaa se: «Le manpɩzaɣ se mɛwɛɛ ye mantaawɛɛnɩ tisuu se mankaɣ naʋ Yehowa kɩbandʋ ɛsadɩnaa ɛjaɖɛ taa yɔ? Taa Yehowa liu; wɛɛ abalɩtʋ, nɛ ŋwɛɛ ɖoŋ. Ɛɛɛ, taa Yehowa liu.»—Keɣ. 27:​13, 14.