Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwa kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ?

1. Ɛbɛ talɩɣ ɛyaa tɩŋa?

WIÐIYI ŋtɛm wɛnʋʋ kɔɖɛyɩ nakʋyʋ nɛ kiseɣtiɣ-ŋ se ŋla mbʋ pɩɩkɛdɩɣnɩ Yehowa yɔ? Ye mbʋ yɔ, taakɔ tɔm ñʋʋ se ŋwɛɛ nɛ ŋkatɩɣ kaɖɛ nɖɩ ɖɩcɛzɩ lalaa ñɩna yɔ. Bibl yɔɔdʋʋ se: «Takɩm nabʋyʋ tɩkɔɔ mɩ-yɔɔ nɛ pɩtɩkɛ mbʋ pɩtalɩɣ ɛyaa yɔ.» (1 Kɔr. 10:13) Pɩwɩlɩɣ se paa kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ ŋgʋ ŋwɛɛ nɛ ŋlʋkɩna yɔ, ɛyaa lalaa wɛɛ nɛ palʋkɩnɩ-kʋ ɖɔɖɔ. Ŋfɛyɩ ñe-ɖeke; Yehowa kaɣ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ŋwa.

2. Takɩm mbʋ Krɩstʋ ñɩma nɛ Bibl kpɛlɩkɩyaa nabɛyɛ papɩzɩɣ nɛ pakatɩ? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmɩŋ.)

² Bibl yɔɔdʋʋ ɖɔɖɔ se: «Paa weyi lɛ, pɩtakɩɣ-ɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛ-maɣmaɣ ɛ-kɔɖɛyɩ hɔŋɩ-ɩ nɛ kipeɣziɣ-i yɔ.» (Yak. 1:14) Mbʋ pipeɣziɣ ɛyʋ nɔɔyʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ ndɩ nɛ mbʋ pipeɣziɣ ɛyʋ lɛlʋ yɔ. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩtakɩ koobu nɔɔyʋ se ɛ nɛ ɛyʋ weyi patɩkaa kʋzʋʋ piliŋa yɔ pacaɣ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ wezuu; ɛlɛ pɩtɩla koobu lɛlʋ lɛ, pɩtakɩɣ ɛlɛ se ɛ nɛ weyi paka kʋzʋʋ piliŋa yɔ pacaɣ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ wezuu. Ɛyaa mba paayebi kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩtakɩ-wɛ se paɖaɣnɩ paɣzʋʋ kɩlɛmɩŋ ɛnɩ cɔnʋʋ. Ɛyaa mba paayebi tabakʋʋyaɣ ñɔʋ yaa sʋlʋm kpaŋʋʋ yɔ, nabʋyʋ taa pɩtakɩɣ-wɛ se paɖaɣnɩ lakasɩ nzɩ labʋ. Kɔɖɛyɩ ŋgʋ Krɩstʋ ñɩma nɛ Bibl kpɛlɩkɩyaa nabɛyɛ lʋkɩna yɔ, kɩ-taa nakʋyʋ pazɩ tɔm ɖɩyɔɔdaa. Pɩtɩla alɩwaatʋ natʋyʋ, pɩlabɩ ɖa-taa paa anɩ ɛzɩ pɩɩlabʋ apostoloo Pɔɔlɩ yɔ: Ɛyɔɔdaa se: «Alɩwaatʋ ndʋ mancaɣ se mala mbʋ pɩtʋʋzaa yɔ lɛ, mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ, pɩwɛ mɔn-cɔlɔ.» (Roma 7:21)

3. Ye ɛyʋ ɛwɛɛ nɛ ɛlʋkɩnɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ nakʋyʋ ɖoŋ ɖoŋ yɔ, ɖoŋ weyi pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛnɩ ɛ-yɔɔ?

³ Ye ŋwɛɛ nɛ ŋlʋkɩnɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ nakʋyʋ ɖoŋ ɖoŋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ŋ ɛzɩ ŋfɛyɩnɩ ɖoŋ nɩɩyɩ kɩ-yɔɔ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ se pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ŋ ɛzɩ ŋŋpɩzɩɣ nɛ ŋwabɩ-kʋ yɔ. Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ŋ ɖɔɖɔ ɛzɩ ŋfɛyɩnɩ lidaʋ nakʋyʋ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ se pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ŋ ɛzɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ ŋgʋ ŋwɛna yɔ kɩ-yɔɔ lɛ, ñɔ-tɔm ɛɛpɩzɩɣ nɛ pɩkɛdɩnɩ Yehowa yɔ. Ɛlɛ ña-taa ɛtɛ se lɩmaɣza ana, a-taa naɖɩyɛ tɩkɛ toovenim. Pɩsa nɛ ɖɩnɩɩ pɩ-taa lɛ, tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩkaɣ cosuu tɔm pɔzʋʋ 2 mbʋ pɩkɔŋ yɔ pɩ-yɔɔ: (1) Asɔɔlaa se ŋmaɣzɩ se ŋfɛyɩnɩ ɖoŋ nɩɩyɩ nɛ ŋfɛyɩnɩ lidaʋ nakʋyʋ? (2) Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋwa kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ?

TƆM NDƲ «KAÑATƲ TƲ» SƆƆLAA SE ÐƖMAƔZƖ?

4. (a) Ɛbɛ yɔɔ Sataŋ sɔɔlaa se ɖɩmaɣzɩ se ɖɩfɛyɩnɩ ɖoŋ nɩɩyɩ? (b) Ɛbɛ yɔɔ ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwa takɩm?

⁴ Alɩwaatʋ ndʋ pɩtakɩɣ-ɖʋ yɔ, Sataŋ sɔɔlaa se ɖɩmaɣzɩ se ɖɩfɛyɩnɩ ɖoŋ nɩɩyɩ. Yesu kaasɩm tɔm ndʋ, pʋyɔɔ eheyi ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se patɩmɩ se: «Taayele nɛ ɖɩtɔlɩ takɩm taa; ɛlɛ lɩzɩ-ɖʋ kañatʋ tʋ nesi tɛɛ.» (Mat. 6:13) Sataŋ yɔɔdaa se alɩwaatʋ ndʋ pɩtakɩɣ ɛyaa yɔ, paapɩzɩɣ nɛ paña Ɛsɔ. (Yɔɔb 2:​4, 5) Ɛbɛ yɔɔ Sataŋ maɣzɩɣ mbʋ? Ɛnʋ kɛnɩ kajalaɣ tʋ weyi eyeba nɛ ɛ-kɔɖɛyɩ peɣzi-i yɔ, nɛ ɛtaasɔɔlɩ se ɛɖɔkɩ e-siɣsiɣ wɛtʋ Yehowa ɛsɩndaa. Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛmaɣzɩɣ se ɖɩwɛ ɛzɩ ɛnʋ yɔ, nɛ alɩwaatʋ ndʋ pɩtakɩɣ-ɖʋ yɔ ɖɩlɩzɩɣ se ɖiyeki Yehowa sɛʋ. Halɩ Sataŋ maɣzaɣ se ɛpɩzɩɣ nɛ ɛtakɩ Ɛsɔ Pɩyalʋ weyi ɛlɛ talɩ pilim yɔ nɛ ɛla kɩdɛkɛdɩm. (Mat. 4:​8, 9) Ɛlɛ toovenim taa lɛ, ŋmaɣzɩɣ se ɖɩfɛyɩnɩ ɖoŋ nɩɩyɩ alɩwaatʋ ndʋ pɩtakɩɣ-ɖʋ yɔ? Aayɩ. Ðitisiɣ apostoloo Pɔɔlɩ tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ. Ɛyɔɔdaa se: «Pɩtɩŋa payɩ pɩ-taa lɛ, mɛwɛnɩ ɖoŋ pɩtɩŋnɩ weyi ɛhaɣ-m ɖoŋ yɔ ɛ-yɔɔ.»—Filp. 4:13.

5. Ɛzɩma ɖɩlaba nɛ ɖɩna se Yehowa taa tɛma se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ?

⁵ Yehowa wɛ ndɩ nɛ Sataŋ; ɛ-taa tɛma se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩyɔɔdʋʋ mbʋ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, Yehowa yɔɔdaa se samaɣ sɔsɔɔ nakɛyɛ kaɣ wɛʋ siɣsiɣ nɛ kehiɣ ñʋʋ yabʋ kʋñɔŋ sɔsɔʋ alɩwaatʋ taa. Maɣzɩ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ nɛ ŋna. Yehowa yɔɔdaa se samaɣ sɔsɔɔ ŋga, kakaɣ suu ‘tokonaa kɩɖaɣlaa mba pɔcɔtɩ-wɛ nɛ pahʋlʋnzɩ-wɛ Heɣa calɩm taa’ yɔ nɛ pasʋʋ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa, pʋ-tɔbʋʋ se Yehowa ɛsɩndaa lɛ, ɛyaa mba pɛwɛ kele kele. Nɛ ɖɩnawa se Yehowa ɛɛcɛtɩɣ. (Natʋ 7:​9, 13, 14) Pɩnaɣ kpayɩ kpayɩ se Yehowa maɣzɩɣ se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ.

6-7. Ɛbɛ yɔɔ Sataŋ sɔɔlaa se ɖɩmaɣzɩ se ɖɔ-kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ yɔɔ lɛ, ɖɔ-tɔm ɛɛpɩzɩɣ nɛ pɩkɛdɩnɩ Yehowa?

⁶ Sataŋ tɩsɔɔlɩ yem se ɖɩmaɣzɩ se ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ, ɛlɛ ɛsɔɔlaa ɖɔɖɔ se ɖɩmaɣzɩ se ɖɩfɛyɩnɩ lidaʋ nakʋyʋ, pʋ-tɔbʋʋ se ɖɩmaɣzɩ se ɖɔ-kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ yɔɔ lɛ, ɖɔ-tɔm ɛɛpɩzɩɣ nɛ pɩkɛdɩnɩ Yehowa. Ɛlɛ tasɩ maɣzʋʋ tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ nɛ ŋna. Sataŋ kɛnɩ weyi ɛfɛyɩnɩ lidaʋ nakʋyʋ yɔ; Yehowa ɛsɩndaa lɛ ɛtɩmʋna se ɛcaɣ wezuu tam. (Kiɖe 3:15; Natʋ 20:10) Pɩtʋʋ fɛyɩ se Sataŋ sɔɔlaa se ɖɩmaɣzɩ se ɖɩfɛyɩnɩ lidaʋ nakʋyʋ. Kɔzɩ kɔzɩ lɛ ɛsɔɔlaa se ɖɩmaɣzɩ mbʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛnawa se ɖɩwɛnɩ lidaʋ se ɖɩkaɣ hiɣu wazasɩ nzɩ ɛɛkaɣ hiɣu yɔ. Ɛlɛ ɖɩfɛyɩ ɛzɩ ɛnʋ yɔ. Toovenim taa lɛ, Bibl heyiɣ-ɖʋ se Yehowa tɩsɔɔlɩ se ɛkʋ ɖɔ-tɔm, ɛlɛ ɛsɔɔlaa se ɛsɩnɩ-ɖʋ kɩsɩnʋʋ. «Ɛtɩsɔɔlɩ se paɖɩzɩ nɔɔyʋ; ɛlɛ ɛsɔɔlaa se ɛyaa tɩŋa ikpiɖi pa-kɩwɛɛkɩm yɔɔ.»—2 Pɩy. 3:9.

⁷ Ye ɖɩmaɣzɩɣ se ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ yaa se ɖɔ-kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ yɔɔ lɛ, ɖɔ-tɔm ɛɛpɩzɩɣ nɛ pɩkɛdɩnɩ Yehowa yɔ, ɖɩnɛ ɛlɛ ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩmaɣzɩɣ ɛzɩ Sataŋ sɔɔlʋʋ se ɖɩmaɣzɩ yɔ. Ye ɖɩnɩ tɔm ndʋ tɩ-taa camɩyɛ yɔ, pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtɛ ɖa-taa nɛ ɖɩkaɖɩnɩ Sataŋ.—1 Pɩy. 5:​8, 9.

LƖMAƔZA WENA ÐA-MANTƖTALƖ PILIM WƐTƲ PƖZƖƔ TIYELE NƐ ÐƖWƐƐNA?

8. Pɩtasɩnɩ lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ lɛ, kɩwɛɛkɩm tɔbʋʋ lɛ suwe? (Keɣa 51:5) (Kalɩ ɖɔɖɔ «Tɔm tɔbʋʋ.»)

⁸ Pɩtasɩnɩ Sataŋ lɛ, nabʋyʋ ɖɔɖɔ pɩzɩɣ piyele nɛ ɖɩmaɣzɩ se ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ nɛ ye ɖɩwɛnɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ yɔ, ɖɔ-tɔm ɛɛpɩzɩɣ nɛ pɩkɛdɩnɩ Yehowa. Ɛbɛ tɔm ɖɩcaɣ yɔɔdʋʋ? Mantɩtalɩ pilim wɛtʋ ndʋ ɖa-lʋlɩyaa kajalaɣ ñɩma ɖɛzɩ-ɖʋ yɔ.a—Yɔɔb 14:4; Kalɩ Keɣa 51:5.

9-10. (a) Ðoŋ weyi kɩdɛkɛdɩm kaawɛnɩ Aɖam nɛ Ɛva pɔ-yɔɔ? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.) (b) Ðoŋ weyi kɩdɛkɛdɩm wɛnɩ ɖɔ-yɔɔ?

⁹ Iyele nɛ ɖɩna ɛzɩma pɩlabɩ Aɖam nɛ Ɛva alɩwaatʋ ndʋ palabɩ kɩwɛɛkɩm yɔ. Pamanɩ Yehowa paɣtʋ yɔɔ nɛ pɩtɛ lɛ, pese nɛ pɛmɛlɩ nɛ pañaɣ pana se pohuuzi po-tomnasɩ yɔɔ. Étude perspicace des Écritures takayaɣ yɔɔdɩ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ se: «Kɩwɛɛkɩm mbʋ palaba yɔ piyeba nɛ fɛyɛ paɣzɩ-wɛ kpaʋ nɛ panɩɣzɩɣ.» Taabalɩyɛ kɩbanɖɛ taapɩzɩɣ se ɖɩtasɩ wɛʋ pa nɛ Yehowa pɛ-hɛkʋ taa kpa. Paa ɛbɛ patɩɩlaba yɔ, paa ɛzɩmtaa lɛ pakaɣ wɛʋ fɛyɛ nɛ nɩɣzɛ taa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ palabɩ kɩwɛɛkɩm.

¹⁰ Ðɛ-wɛtʋ wɛ ndɩ pazɩ nɛ Aɖam nɛ Ɛva pa-ñɩndʋ. Ða lɛ, kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa kɩlaʋ yɔɔ lɛ, papɩzɩɣ nɛ pekpeɣ-ɖʋ ɖa-kɩwɛɛkɩm nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ wɛɛ ɖa nɛ Yehowa ɖɛ-hɛkʋ taa, ɛlɛ Aɖam nɛ Ɛva pɛfɛyɩnɩ waɖɛ nɖɩ. (1 Kɔr. 6:11) Paa mbʋ yɔ, pɛɖɛzɩ-ɖʋ kɩwɛɛkɩm nɛ mantɩtalɩ pilim wɛtʋ. Pʋyɔɔ ɖa ɖɔɖɔ fɛyɛ kpaɣ-ɖʋ nɛ ɖɩnɩɣzɩɣ. Toovenim taa lɛ, Bibl yɔɔdʋʋ se kɩwɛɛkɩm wɛnɩ ɖoŋ sɔsɔŋ ɛyaa yɔɔ. Pɩwɛnɩ ɖoŋ ɛyaa tɩŋa yɔɔ halɩ pɩkpɛndɩnɩ ɛyaa «mba patɩla kɩwɛɛkɩm mbʋ pɩnɩɣzɩnɩ Aɖam ñɩmbʋ yɔ pɔ-yɔɔ.» (Roma 5:14) Paa wɛtʋ ndʋ, tɩpɩzɩɣ nɛ tiyele se pitibi-ɖʋ yɔɔɔ yɔ, pɩtɩmʋna se ɖɩmaɣzɩ se ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla mbʋ pɩwɛ ɖeu yɔ yaa ɖɩmaɣzɩ se ɖɩfɛyɩnɩ lidaʋ nakʋyʋ cee wayɩ yɔɔ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlɔ lɩmaɣza kɩdɛkɛda ana. Ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ?

11. (a) Ye pɩwɛɛ nɛ pɩlakɩ-ɖʋ ɛzɩ ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ yɔ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ? (Roma mba 6:12)

¹¹ Ye pɩwɛɛ nɛ pɩlakɩ-ɖʋ ɛzɩ ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ ɖɔ-kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ yɔ, pɩwɛ ɛzɩ ɖa-mantɩtalɩ pilim wɛtʋ wɛna nɛ «tɩyɔɔdʋʋnɩ-ɖʋ» yɔ, nɛ pɩfɛyɩ se ɖiwelisini-tʋ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ Bibl heyiɣ-ɖʋ se pɩfɛyɩ se ɖiyele nɛ «kɩwɛɛkɩm wɛɛ kewiyitu tɔɔʋ yɔɔ» ɖɔ-yɔɔ. (Kalɩ Roma mba 6:12.) Pɩwɩlɩɣ se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlɩzɩ se ɖiiyeki nɛ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ tuyi-ɖʋ nɛ ɖɩla mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ. (Gal. 5:16) Yehowa taa tɛma se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ takɩm; pɩtaakɛ mbʋ yɔ, etaaheyi-ɖʋ se ɖɩla mbʋ. (Wp. 30:​11-14; Roma 6:6; 1 Tes. 4:3) Pɩnaɣ kpayɩ kpayɩ se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ.

12. (a) Ye pɩwɛɛ nɛ pɩlakɩ-ɖʋ ɛzɩ ɖɔ-kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ yɔɔ lɛ ɖɔ-tɔm ɛɛpɩzɩɣ nɛ pɩkɛdɩnɩ Yehowa yɔ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ?

¹² Mbʋ ɖɔɖɔ, ye pɩlakɩ-ɖʋ ɛzɩ ɖɔ-kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ yɔɔ lɛ ɖɔ-tɔm ɛɛpɩzɩɣ nɛ pɩkɛdɩnɩ Yehowa yɔ, pɩwɛ ɛzɩ ɖa-mantɩtalɩ pilim wɛtʋ wɛna nɛ «tɩyɔɔdʋʋnɩ-ɖʋ» yɔ, nɛ pɩfɛyɩ se ɖiwelisini-tʋ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ Bibl yɔɔdʋʋ se Yehowa nawa se ɖɩtɩtalɩ pilim. (Keɣ. 103:​13, 14) «Ɛsɩm pɩtɩŋa» ɖɔ-yɔɔ, pɩkpɛndɩnɩ ɛzɩma kɩdɛkɛdɩm wɛnɩ ɖoŋ ɖa-taa paa weyi lɛ ɛ-yɔɔ yɔ. (1 Yoh. 3:​19, 20) Ye ɖɩlakɩ mbʋ payɩ ɖɩpɩzɩɣ yɔ se ɖɩlʋbɩnɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ nɛ ɖɩɩlakɩ mbʋ kituyuu-ɖʋ se ɖɩla yɔ, ɖɩwɛɣ kele kele Yehowa ɛsɩndaa. Ɛbɛ yɔɔ ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛmnɩ tɔm ndʋ?

13-14. Ye ɖɩwɛnɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ yɔ, ɛzɩ pɩwɩlɩɣ se ɖɔ-tɔm ɛɛpɩzɩɣ nɛ pɩkɛdɩnɩ Yehowa? Lɩzɩ pɩ-taa.

¹³ Bibl wɩlɩɣ se ye ɛyʋ ɛwɛnɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ yɔ pɩwɛ ndɩ kpem nɛ ye eyeki nɛ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ tuyuu-i nɛ ɛlakɩ lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ yɔ. Ðɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖɩɣ nʋmɔʋ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ paa ɛzɩmtaa ɛlɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpa ɖa-tɩ nɛ ɖɩtaala mbʋ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ tuyuu-ɖʋ se ɖɩla yɔ. Iyele nɛ ɖɩkpaɣ Kɔrɛntɩ ɛgbɛyɛ taa koobiya kɩɖaʋ. Pʋcɔ nɛ pa-taa nabɛyɛ pɩsɩɣ Krɩstʋ mba lɛ, pasʋwaɣnɩ mba pa nɛ wɛ paka kʋzʋʋ piliŋa yɔ. Pɔɔlɩ mawa se: «Mbʋ mɩ-taa nabɛyɛ kaawɛɛ.» Ɛzɩ pɩwɩlɩɣ se wiɖiyi patɩtasɩ wɛnʋʋ kɔɖɛyɩ ŋgʋ nɛ pana? Pɩtɩla patasɩ-kʋ wɛnʋʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖoŋ ɖoŋ lɛ ye ɛyʋ ɛlabɩ lakasɩ nzɩ nɛ pɩɖɛɛ yɔ, pɩwɛ kaɖɛ se ɛtaatasɩ wɛnʋʋ sɩ-kɔɖɛyɩ. Ɛlɛ Krɩstʋ ñɩma mba pañaɣ pana nɛ pɛwɛɛnɩ tɩ ɖɔkʋʋ nɛ pekizi se paalakɩ mbʋ pɔ-kɔɖɛyɩ seɣtaɣ-wɛ se pala yɔ, pɔ-tɔm kaakɛdɩnɩ Yehowa. Ɛ-ɛsɩndaa lɛ, ‘pɔsɔ-wɛ lɩm nɛ pɛwɛɛ kele kele.’ (1 Kɔr. 6:​9-11) Pɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ pɩla mbʋ ñɔ-hɔɔlʋʋ taa.

¹⁴ Paa kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ ŋgʋ ŋtɩɩwɛɛ nɛ ŋlʋkɩna yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋwabɩ-kʋ. Halɩ paa ŋŋpɩzɩɣ se ŋɖɩɣ-kʋ nʋmɔʋ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋñaɣ pana nɛ ŋwɛɛnɩ tɩ ɖɔkʋʋ nɛ ŋkizi se ‘ŋŋlakɩ tomnaɣ nɛ ña-maɣzɩm pɔ-sɔɔlɩm.’ (Efɛz. 2:3) Ye mbʋ, ɛbɛ ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ ŋwa kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ?

ƐBƐ PƖZƖƔ PƖSƖNƖ-Ŋ NƐ ŊWA?

15. Pɩsa nɛ ɖɩwa kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ lɛ, ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩtɩlɩ ɖɛ-ɛjandʋ?

¹⁵ Pɩsa nɛ ŋwa kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ŋtɩlɩ ñɛ-ɛjandʋ. Kpa ña-tɩ nɛ ŋtaacɛtɩ ña-tɩ nɛ «pɔbɔtʋ tɔm.» (Yak. 1:22) Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Ɛyʋ weyi ɛkpaŋɩɣ sʋlʋm yɔ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛpaɣzɩ maɣzʋʋ se mbʋ ɛlakɩ yɔ pɩtɩwɛɛkɩ pʋyʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ lalaa ñɔʋ sʋlʋm nɛ pɩkɩlɩɣ-ɩ. Yaa ɛyʋ weyi ɛcɔŋnɩ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ yɔ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛkʋʋ ɛyaa lalaa tɔm nɛ ɛyɔɔdʋʋ se: «Ye ma-halʋ ɛɛwɩlaɣ-m sɔɔlɩm nɛ pɩkɩlɩɣ yɔ, mantaawɛɛnɩ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ kɔɖɛyɩ.» Ye mbʋ, ye ŋkpɛzɩ nɩŋgbaŋaɣ kɩdɛkɛdaɣ nakɛyɛ yɔ, taañɩnɩ kawanaɣ nakɛyɛ, halɩ pɩkpɛndɩnɩ ña-maɣzɩm taa. Tisi se ñɔ-cɔlɔ pɩlɩnaa.—Gal. 6:7.

16. Ɛbɛ ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ ŋtɛ ña-taa se ŋlakɩ mbʋ pɩtʋʋzaa yɔ?

¹⁶ Pɩtasɩna se pɩwɛɛ se ɖɩtɩlɩ ɖɛ-ɛjandʋ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩtɛ ɖa-taa se ɖiiyeki nɛ ɖɛ-ɛjandʋ ndʋ tituyi-ɖʋ nɛ ɖɩla kɩdɛkɛdɩm. (1 Kɔr. 9:​26, 27; 1 Tes. 4:4; 1 Pɩy. 1:​15, 16) Maɣzɩ nɛ ŋna hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa pɩkɩlɩɣ-ŋ takʋʋ yɔ nɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-yɔɔ pɩtakɩɣ-ŋ yɔ. Pɩtɩla evemiye taa alɩwaatʋ natʋyʋ yɔɔ pɩkɩlɩɣ-ɖʋ takʋʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ taa. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Pɩwɛ-ŋ kaɖɛ se ŋlʋbɩnɩ takɩm alɩwaatʋ ndʋ pɩnɩ-ŋ yɔ yaa alɩwaatʋ ndʋ ɖoo ɖɛzaa yɔ? Ñɔɔzɩ ña-tɩ nɛ ŋmaɣzɩ mbʋ ŋkaɣ labʋ ye pɩtakɩɣ-ŋ yɔ pɩ-yɔɔ. Pɩkɩlɩɣ ɖeu se ŋla mbʋ pʋcɔ nɛ takɩm talɩ.—Adu. 22:3.

17. Lɔŋ weyi Yosɛɛfʋ kɩɖaʋ kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ? (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 39:​7-9) (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmɩŋ.)

¹⁷ Iyele nɛ ɖɩna mbʋ Yosɛɛfʋ laba alɩwaatʋ ndʋ Potifaarɩ halʋ ñaɣ pana se epeɣzi-i yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ Potifaarɩ halʋ yɔɔdɩnɩ-ɩ yɔ, ɛtɛm ɛ-taa nɛ ekizi kpaagbaa. (Kalɩ Kiɖe Tɛɛ Tɔm 39:​7-9.) Lɔŋ weyi pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ? Yosɛɛfʋ kaatɛm ñɔɔzʋʋ ɛ-tɩ se ɛlakɩ mbʋ pɩtʋʋzaa yɔ pʋcɔ nɛ Potifaarɩ halʋ ñaɣ pana se epeɣzi-i. Ña ɖɔɖɔ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtɛ ña-taa se ŋlakɩ mbʋ pɩtʋʋzaa yɔ pʋcɔ nɛ takɩm nabʋyʋ talɩ. Ðɩnɛ ɛlɛ, alɩwaatʋ ndʋ pɩtakɩɣ-ŋ yɔ, pɩkaɣ-ŋ wɛʋ kɛlɛʋ se ŋɖɔ lɩmaɣza wena ŋŋtɛm kpaɣʋ yɔ a-yɔɔ.

«ƖWƐƐ NƐ ƖTAKƖƔ MƖ-TƖ»

18. Ɛbɛ ɖɔɖɔ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋlʋbɩnɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ? (2 Kɔrɛntɩ mba 13:5)

¹⁸ Pɩsa nɛ ŋwa kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ lɛ, pɩkaɣ pɔzʋʋ ɖɔɖɔ se ‘ŋwɛɛ nɛ ŋtakɩɣ ña-tɩ,’ pʋ-tɔbʋʋ lɛ se ŋwɛɛ nɛ ŋtazɩɣ ña-taa ɖoŋ ɖoŋ nɛ ŋna ɛyʋ weyi ŋkɛnaa yɔ. (Kalɩ 2 Kɔrɛntɩ mba 13:5.) Tazɩɣ ña-maɣzɩm nɛ ña-lakasɩ taa ɖoŋ ɖoŋ nɛ ŋlakɩ lɛɣzɩtʋ ɖenɖe pɩpɔzʋʋ yɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Paa ŋpɩzaa nɛ ŋwa takɩm nabʋyʋ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋpɔzɩ ña-tɩ se: «Alɩwaatʋ ɛzɩma pɩkpaɣ-m pʋcɔ nɛ mɔntɔ se aayɩ?» Ye ŋɖiɣzinaa se pɩkpaɣ-ŋ alɩwaatʋ yɔ, taakʋ ña-tɩ tɔm. Ɛlɛ maɣzɩ mbʋ ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ pɩwɛɛ ɖeu nɛ pɩkɩlɩ yɔ pɩ-yɔɔ. Pɔzɩ ña-tɩ tɔm tʋnɛ: «Alɩwaatʋ ndʋ lɩmaɣza kɩdɛkɛda kɔŋ ma-ñʋʋ taa yɔ, manpɩzɩɣ nɛ meyele a-yɔɔ maɣzʋʋ lɛɛ lɛɛ nɛ pɩkɩlɩ? Aleɣya wena malɩzɩɣ se malakɩ yɔ ayeki nɛ pɩlakɩ-m kaɖɛ se mankaɖɩnɩ takɩm na? Alɩwaatʋ ndʋ mɛ-ɛsa keŋ kɩlɛmɩŋ weyi ɩtɩtʋʋzɩ yɔ, mɛnkɛzɩɣ-yɛ kpaagbaa? Manɩ pɩ-taa se paa pɩpɔzʋʋ se mañaɣ pana nɛ mɛwɛɛnɩ tɩ ɖɔkʋʋ nɛ pɩsa nɛ maña Yehowa yɔ, paa ɛzɩmtaa lɛ ma pɩwazɩɣ?»—Keɣ. 101:3.

19. Ɛzɩma lɩmaɣza kɩdɛkɛda cikpena wena ɖɩkpakɩɣ yɔ apɩzɩɣ ayele nɛ pɩlabɩ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩlʋbɩnɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ?

¹⁹ Alɩwaatʋ ndʋ ŋtakɩɣ ña-tɩ yɔ ye ŋɖiɣzinaa se ŋwɛnɩ wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ natʋyʋ yɔ, taañɩnɩ kawanaɣ. Bibl yɔɔdʋʋ se: «Laŋɩyɛ kɛ cɛtɩyʋ nɛ pɩkpaɖɩ pɩtɩŋa nɛ ɖɩ-tɔm wɛ kaɖɛ.» (Yer. 17:9) Yesu yɔɔdaa se ɖɩ-taa «lɩmaɣza kɩdɛkɛda lɩɣna.» (Mat. 15:19) Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Ɛyʋ weyi eyebi kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ yɔ, alɩwaatʋ natʋyʋ wayɩ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛpaɣzɩ maɣzʋʋ se «pɩtɩwɛɛkɩ pʋyʋ» se ɛcɔnɩ kɩlɛmɩŋ weyi iseɣtiɣ kʋzʋʋ kɔɖɛyɩ yɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛyaa fɛyɩ ndaakpeɖe kɩlɛmɩŋ ɛnɩ ɩ-yɔɔ. Yaa ɛpɩzɩɣ nɛ eheyi ɛ-tɩ se: «Ye mamaɣzɩɣ se mɛwɛɛ nɛ malakɩ lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ nasɩyɩ ɛlɛ toovenim taa lɛ maalakɩ-sɩ yɔ, pɩtɩwɛɛkɩ pʋyʋ.» Ye nɔɔyʋ ɛmaɣzɩɣ mbʋ yɔ, pɩwɛ ɛzɩ ɛwɛɛ nɛ ‘ɛlakɩ ɖʋtʋ tomnaɣ sɔɔlɩm labʋ yɔɔ’ yɔ. (Roma 13:14) Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋtaala mbʋ? Kpa ña-tɩ nɛ ŋtaakpaɣ lɩmaɣza kɩdɛkɛda cikpena wena apɩzɩɣ nɛ atuyi-ŋ nɛ ŋkpaɣ lɩmaɣza kɩdɛkɛda sɔsɔna ɛzɩ kɩdɛkɛdɩm labʋ mbʋ yɔ.b Kizi ɖɔɖɔ «lɩmaɣza kɩdɛkɛda» wena payɩ ayeki se ŋñɩnɩ kawanaɣ alɩwaatʋ ndʋ ŋlakɩ lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ nasɩyɩ yɔ.

20. (a) Apɩzɩɣ ɛsɩnɩ-ɖʋ sɔnɔ sɔnɔ nɛ ɖɩkaɖɩnɩ takɩm? (b) Lidaʋ ŋgʋ ɖɩwɛnɩ cee wayɩ yɔɔ?

²⁰ Ɛzɩ ɖɩkpɛlɩkʋʋ nɛ pɩɖɛɛ yɔ, Yehowa haɣ-ɖʋ ɖoŋ se ɖɩkaɖɩnɩ takɩm. Pɩtasɩ lɛ, ɛ-pʋtɔdɩyɛ naʋ yɔɔ lɛ, ɖɩwɛnɩ lidaʋ se ɖɩkaɣ caɣʋ wezuu tam ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa. Ða-taa kaɣ labʋ leleŋ siŋŋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɖɩsɛɛ Yehowa nɛ maɣzɩm kele kele ñɩmbʋ nɛ laŋɩyɛ kele kele ñɩnɖɛ yɔ. Ɛlɛ pʋcɔ nɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩtalɩ lɛ, ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se ɖɩpɩzɩɣ ɖɩlʋbɩnɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ, nɛ paa ɖɩwɛnɩ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ yɔ pɩɩwɩlɩɣ se ɖɔ-tɔm ɛɛpɩzɩɣ nɛ pɩkɛdɩnɩ Yehowa. Yehowa kaɣ wazʋʋ ɖa-pana ñaɣʋ yɔɔ nɛ ɖɩwa.