Ɛzɩ pɩwɛɛ se meyele lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo saʋ na?
ŊWƐƲ nɛ ŋsaɣ lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo yɔ pɩlakɩ pɩnzɩ sakɩyɛ yɔ. Ŋsɔɔlaa se ŋsaa ñɔ-lɔɔɖɩyɛ yaa ño-kpokpo ña-maɣmaɣ nɛ ŋwolo ɖenɖe ŋsɔɔlaa yɔ, alɩwaatʋ ndʋ tɩ-yɔɔ ŋsɔɔlaa yɔ. Ɛlɛ ñɔ-hɔʋ taa mba nɛ ña-taabalaa papaɣzɩ nɩɣzʋʋ nɛ pamaɣzɩɣ se pɩwɛɣ ɖeu se ŋyele lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo saʋ. Ŋŋnɩɣ pɔ-tɔm taa nɛ ŋŋsɩŋ mbʋ pʋyɔɔ pamaɣzɩɣ mbʋ yɔ.
Ña ɖɔɖɔ ŋwɛɛ nɛ ŋkatɩɣ wɛtʋ ndʋ? Ye ɛɛɛ yɔ, ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋna se ɛzɩ pɩwɛɛ se ŋyele lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo saʋ na?
Ajɛɛ naayɛ taa lɛ, lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo sayʋ talɩɣ pɩnzɩ nasɩyɩ lɛ, pɩwɛɛ se ɖɔkɔtɔ ɛha-ɩ takayaɣ pʋcɔ nɛ ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛsaɣ lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo. Krɩstʋ ñɩma mba pɛwɛ ajɛɛ ana a-taa yɔ, pɩwɛɛ se paña paɣtʋ ndʋ. (Roma 13:1) Ɛlɛ ye patɩɖʋ paɣtʋ natʋyʋ mbʋ ñɛ-ɛjaɖɛ taa yɔ, lɔŋ tasʋʋ nabʋyʋ wɛɛ nɛ pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋna se ŋpɩzɩɣ ŋwolo pɩ-yɔɔ nɛ ŋsaɣ kpokpo yaa lɔɔɖɩyɛ yaa ŋŋpɩzɩɣ.
TAZƖ NƐ ŊNA SE ŊMƲNAA SE ŊWOLO PƖ-YƆƆ NƐ ŊSAƔ LƆƆÐƖYƐ YAA KPOKPO
Etaazuunii ɛjaɖɛ taa ɛgbɛyɛ naɖɩyɛ (National Institute on Aging) tasɩɣ akpadɩyaa lɔŋ se papɩzɩɣ nɛ pɔpɔzɩ pa-tɩ tɔm tʋnɛ:
Pɩwɛ-m kaɖɛ se mantɩlɩ habɩyɛ yɔɔ yʋsasɩ yaa mana camɩyɛ ɖoo taa?
Pɩwɛ-m kɛlɛʋ se mɛnkɛzɩ ma-ñʋʋ nɛ mɔncɔnɩ lɔɔɖɩyɛ ñɩnɩŋ taa yaa menkisiɣ nɛ mɔncɔŋnɩ ma-wayɩ?
Manpɩzɩɣ nɛ mankʋsɩ ma-nɩŋgbaŋaɣ lɛɛ lɛɛ gaz yɔɔ nɛ mɛnkɛzɩ-kɛ frein yɔɔ?
Mansaɣ lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo hɛɛɛ nɛ pɩkaɣdɩɣ lalaa nʋmɔʋ taa?
Mansaɣ lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo lɛɛlɛɛyɔ lɛ, picoɖuu-m ɖoŋ ɖoŋ? Yaa pɩkayɩ mɔ-lɔɔɖɩyɛ yaa mon-kpokpo yɔɔ, yaa pɔmɔnaa mbʋ pʋyɔɔ yɔ mɔmɔtɩnɩ nabʋyʋ yaa mentiɣzini nabʋyʋ?
Polisinaa kpa-m mbʋ pʋyɔɔ yɔ maasaɣ lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo camɩyɛ na?
Mansaɣ lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo lɛ, ɖom kpaɣ-m?
Meliki kɔyɛ naɖɩyɛ nɛ pɩɩsaŋ se mansaa lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo camɩyɛ na?
Mɔ-hɔʋ taa mba yaa man-taabalaa wɛɛ nɛ panɩɣzɩɣ ɛzɩma mansaɣ lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo lɛɛlɛɛyɔ yɔ pɩ-yɔɔ?
Ye ŋcosi tɔm pɔzʋʋ mbʋ pɩ-taa kʋɖʋmʋm yaa naalɛ yɔɔ se ɛɛɛ yɔ, pɩtɩla pɩwɛɣ ɖeu se ŋla lɛɣzɩtʋ natʋyʋ. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlɩzɩ se ŋŋtasɩɣ lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo saʋ ɖoŋ ɖoŋ, kɔzɩ kɔzɩ ɖoo taa. Tazɩɣ ɖoŋ ɖoŋ nɛ ŋnaɣ ɛzɩma ŋsaɣ lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo yɔ. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋpɔzɩ ñɔ-hɔʋ taa tʋ nɔɔyʋ yaa ña-taabalʋ nɔɔyʋ se eheyi-ŋ ndʋ ɛmaɣzɩɣ ɛzɩma ŋsaɣ lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo yɔ pɩ-yɔɔ. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlɩzɩ se ŋwoki nɛ patasɩ-ŋ falɩsʋʋ nɛ ŋtɩlɩ ɛzɩma pasaɣ lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo camɩyɛ yɔ nɛ pɩkɩlɩ. Ɛlɛ ye ŋcosi tɔm pɔzʋʋ mbʋ pɩ-taa sakɩyɛ yɔɔ se ɛɛɛ yɔ, pɩtɩla pɩwɛɣ ɖeu se ŋyele lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo saʋ.a
YELE NƐ BIBL PAƔTƲ KILA ÐIYI-Ŋ
Pɩfɛyɩ kɛlɛʋ se ɛyʋ eɖiɣzina se ɛɛtasɩɣ pɩzʋʋ lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo saʋ ɛzɩ ɖooo lɛ yɔ. Nɛ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩcɛyɩ-ŋ alɩwaatʋ ndʋ nɔɔyʋ hɔŋ ña-lɩmaɣza nɛ ewoni tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ. Ye mbʋ Bibl paɣtʋ kila wena pɩzɩɣ asɩnɩ-ŋ nɛ ŋmaɣzɩ camɩyɛ nɛ ŋkpaɣ lɩmaɣza kɩbana? Yele nɛ ɖɩna Bibl paɣtʋ kila ana a-taa 2.
Tɩlɩ ño-ɖoŋ kamaɣ. (Adu. 11:2) Ðɩwɛɣ nɛ ɖɩkpadɩyɩɣ lɛ, ɖɩɩtasɩɣ naʋ camɩyɛ, ɖɩɩtasɩɣ nɩʋ camɩyɛ nɛ ɖo-ɖoŋ hʋʋ ɖɔɖɔ. Pʋyɔɔ ɛyaa sakɩyɛ wɛɣ nɛ pakpadɩyɩɣ lɛ, peyeki hola aleɣya naayɛ labʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ peɖiɣzinaa se ye powobi pɩ-yɔɔ nɛ palakɩ-yɛ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkʋ-wɛ kɛlɛʋ yem. Ðɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩla mbʋ lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo saʋ hɔɔlʋʋ taa. Pɩkɔŋ nɛ pɩtalɩ alɩwaatʋ natʋyʋ lɛ, ɛyʋ weyi ɛsɩm e-ɖoŋ kamaɣ yɔ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se eyeki lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo saʋ ye eɖiɣzinaa se pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkɔnɩ-ɩ kaɖɛ yɔ. (Adu. 22:3) Nɛ ye ɛyaa lalaa ɩnɩɣzɩɣ ɛzɩma ɛsaɣ lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, ɛkaɣ tisuu faaa nɛ ewelisini-wɛ.—Kpaɣ-tʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ 2 Samɩyɛɛlɩ 21:15-17.
Taaɖɔɔ calɩm wɛɛ. (Wp. 22:8) Ye nɔɔyʋ ɛɛsaɣ lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo camɩyɛ yɔ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛkɔnɩ kaɖɛ ɛyaa lalaa yaa ɛlɩzɩ pe-weziŋ. Ɛyʋ weyi ɛɛtasɩɣ pɩzɩɣ lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo saʋ camɩyɛ ɛlɛ ewoki pɩ-yɔɔ nɛ ɛsaɣ yɔ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛɖʋ ɛ-maɣmaɣ e-wezuu yaa lalaa weziŋ kaɖɛ taa. Nɛ ye ɛ-cɔlɔ pɩlɩnaa nɛ kɛgbɛdɩsaɣ nakɛyɛ la nɛ nɔɔyʋ sɩ yɔ, ɛɖɔ calɩm wɛɛ.
Taamaɣzɩ se ye ŋyebi lɔɔɖɩyɛ yaa kpokpo saʋ yɔ, ɛyaa lalaa ɩɩtasɩɣ-ŋ ñam. Yehowa sɔɔlɩ-ŋ, nɛ ɛ-taa lakɩ leleŋ alɩwaatʋ ndʋ ŋtɩlɩɣ ño-ɖoŋ kamaɣ, ŋluzuu ña-tɩ nɛ ŋmaɣzɩɣ lalaa weziŋ yɔɔ yɔ. Nɛ ɛlabɩ tamaɣ se ɛkaɣ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ɛkpazɩ-ŋ ɖoŋ. (Iza. 46:4) Ɛɛkaɣ-ŋ lɔʋ kpa. Pʋyɔɔ lɛ pɔzɩ-ɩ se ɛha-ŋ lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ ɖɩwazɩɣ yɔ nɛ lɛɣtʋ ndʋ tɩsɩɣnɩ ɛyʋ se ɛmaɣzɩ ɛ-ñʋʋ taa camɩyɛ yɔ nɛ ŋkpaɣ lɩmaɣza kɩbana hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa.
a Ye ŋsɔɔlaa se ŋtɩlɩ nɛ pɩkpaɖɩ yɔ, kalɩ tɔm ñʋʋ «Circulation routière : êtes-vous en sécurité?» Kɩwɛ 22 août 2002 tɛ Réveillez-vous! taa.