Ma Us Tawiʼ Xnimankil Chixjunil li Ninqʼe?

EBʼ LI ninqʼe li nabʼaanumank saʼebʼ li qakutan saʼ chixjunil li Ruuchichʼochʼ; joʼ li nekeʼxbʼaanu saʼebʼ li paabʼal moko isinbʼil ta chaq saʼ li Santil Hu. Abʼan, bʼar chalenaqebʼ li ninqʼe aʼin? Us raj naq taatzʼil rix kʼaru nekeʼxye li tasal hu chirixebʼ li ninqʼe. Qilaq wiibʼ oxibʼ rehebʼ li ninqʼe aʼin.

Li Rahil Kutan. Usta nayeemank naq li Rahil Kutan nabʼaanumank saʼ xkʼabʼaʼ li xkamik li Jesus ut xbʼaan xwaklijik wiʼ chik chi yoʼyo. Abʼan ebʼ li naʼlebʼ aʼin chalenaq saʼ li bʼalaqʼil paabʼal, joʼ li paqonk. Jun li tasal hu naxye naq toj maajiʼ ajwiʼ nachalk li Jesus arin saʼ Ruuchichʼochʼ, abʼan ebʼ laj Babilonia ak «yookebʼ xtiqibʼankilebʼ li xyos [...]. Keʼxkʼe chirixebʼ li jalanil yos li tertookil tʼikr ut li chʼinausil qʼol, kaʼxik ut matqʼabʼ. Joʼkan ajwiʼ, chaʼqʼal ru xnaʼajebʼ bʼarwiʼ keʼyokobʼaak ut chi paqonbʼil keʼisiik chi bʼeek» (Las Grandes Religiones Ilustradas).

Li Akʼ Chihabʼ. Moko juntaqʼeet ta nekeʼxnima li Akʼ Chihabʼ saʼ jalan jalanq chi tenamit. Jun li tasal hu kixye bʼar chalenaq li ninqʼe aʼin: «Saʼ li chihabʼ 46 naq toj maajiʼ nachalk li Jesus arin saʼ Ruuchichʼochʼ, laj Julio Cesar li awabʼej re li tenamit Roma, kixxaqabʼ li 1 re li po Enero re xnimankil li Akʼ Chihabʼ. Joʼkan naq saʼ li kutan aʼin, kinimaak xkutankil laj Jano li xyosil li okebʼaal ut li tiklajik. Li xpohil Enero [saʼ li aatinobʼaal latin xkʼabʼaʼ Januarius] chalenaq saʼ xkʼabʼaʼ laj Jano. Laj Jano aʼan xyosebʼ laj Roma ut wiibʼ xnaqʼru: jun naʼilok chiru ut jun naʼilok chirix» (The World Book Encyclopedia). Joʼkan naq li naʼlebʼ chirix li Akʼ Chihabʼ chalenaq saʼ li bʼalaqʼil paabʼal.

Li Xkutankilebʼ li Kamenaq. Jun li tasal hu naxye: «Ebʼ laj Katoolk re li tenamit Roma, xeʼxaqabʼank re xkutankilebʼ li kamenaq li chaabʼilebʼ xnaʼlebʼ. Ut wankebʼ li qas qiitzʼin xeʼxkʼoxla naq inkʼaʼ xeʼsacheʼk xmaak li xkamenaq, joʼkan naq xeʼtijok ut xeʼxkʼe xmiix re xkʼojobʼankilebʼ xchʼool [...]. Ebʼ li naʼlebʼ li nekeʼxbʼaanu saʼ xkutankilebʼ li kamenaq kitiklaak chaq saʼ li qʼe kutan ut chalenaq saʼ li bʼalaqʼil paabʼal. Joʼkan naq, ebʼ laj Katoolk nekeʼxkʼoxla naq ebʼ li kamenaq nekeʼchalk wiʼ chik saʼebʼ li rochoch ut nokoleʼwaʼak» (The Encyclopædia Britannica, re li chihabʼ 1910, tasal 1, perel 709).

Wankebʼ Jalan chik li Ninqʼe. Moko tooruuq ta aatinak chirix chixjunil li ninqʼe li wank saʼ xbʼeen li Ruuchichʼochʼ. Abʼan, chʼolchʼo chiqu naq li Jehobʼa inkʼaʼ nawulak chiru naq junaq li ninqʼe tixkʼe xwankil junaq li winq malaj junaq li molam (Jeremías 17:5-7; Hechos 10:25, 26). Joʼkan ajwiʼ re xnawbʼal ma nawulak chiru li Jehobʼa junaq li ninqʼe tento xnawbʼal bʼar chalenaq (Isaías 52:11; Apocalipsis 18:4). Ebʼ li raqal li Santil Hu li xqil saʼ li Tzolom 16 tooxtenqʼa chi xnawbʼal kʼaru naxkʼoxla li Yos chirixebʼ li ninqʼe.