«Li junjunq tento tixkʼam li riiq»
«Li junjunq saʼ qayanq tento toxchʼolobʼ li xyehom xbʼaanuhom chiru li Yos» (ROMANOS 14:12, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG).
1. Kʼaru chʼolchʼo chiruhebʼ li oxibʼ aj Israel aʼin?
OXIBʼ li saaj aj Israel li wankebʼ saʼ li tenamit Babilonia, teʼxsikʼ xbʼaanunkil jun li naʼlebʼ chirix li yuʼam malaj li kamk. Ma teʼxwiqʼibʼ ribʼ chiru li nimla jalam u li naxye li xchaqʼrabʼ li tenamit aʼan? Malaj inkʼaʼ teʼxbʼaanu ut saʼ xkʼabʼaʼ aʼin teʼkuteʼq saʼ li xaml? Laj Sadrac, laj Mesac ut laj Abednego, maaʼani aj e naru nekeʼpatzʼok ut moko aajel ta ajwiʼ ru aʼin. Chi chʼolchʼo ru xeʼxye: «Chʼolchʼooq chawu, at awabʼej, naq inkʼaʼ tookʼanjelaq chiruhebʼ laayos chi moko tqaloqʼoni ru li jalam u xakʼe chi yiibʼaak» (Daniel 3:1-18, SBG). Li oxibʼ aj Israel aʼin, chʼolchʼo chiruhebʼ li teʼxye.
2. Ani keʼyeehok re laj Pilato li tixbʼaanu chirix li Jesús? Ma naraj xyeebʼal aʼin naq maakʼaʼ maak saʼ xbʼeen li ruuchil awabʼej re Roma?
2 Ak xnumeʼk chik waqibʼ siʼeent chihabʼ. Li ruuchil awabʼej kirabʼi li naqʼabʼaak wiʼ jun li winq ut naq kixtzʼil rix kixkʼe reetal naq maakʼaʼ xmaak. Abʼan ebʼ li kristiʼaan yookebʼ xpatzʼbʼal naq teʼxkamsi. Usta li ruuchil li awabʼej inkʼaʼ naraj xbʼaanunkil, abʼan naʼabʼink chiruhebʼ. Saʼ xkʼabʼaʼ naq inkʼaʼ naraj xkʼulubʼankil li kexye, kixchʼaj li ruqʼ ut kixye: «Maakʼaʼ inmaak laaʼin rikʼin xkikʼel li tiikil winq aʼin». Joʼkan naq kixqʼaxtesi saʼ ruqʼebʼ li kristiʼaan re naq teʼxkamsi. Laj Poncio Pilato kixkanabʼ naq ebʼ li junchʼol teʼxbʼaanu li tento raj kixbʼaanu aʼan chirix li Jesús. Usta kixchʼaj li ruqʼ chiʼus, abʼanan wank ajwiʼ li maak saʼ xbʼeen xbʼaan naq kixtenebʼ kamk saʼ xbʼeen li Jesús chi maakʼaʼ xmaak (Mateo 27:11-26, SBG; Lucas 23:13-25).
3. Kʼaʼut naq inkʼaʼ tqakanabʼ naq ebʼ li junchʼol teʼxye li tqabʼaanu?
3 Ut laaʼat, naq nakaasikʼ xbʼaanunkil junaq li naʼlebʼ, ma chanchanat li oxibʼ chi al aj hebreo malaj nakaakanabʼ naq ebʼ li junchʼol teʼxye li taabʼaanu? Chʼaʼaj xsikʼbʼal li nakaawaj xbʼaanunkil, xbʼaan naq naʼajmank naq wanq chiʼus aanaʼlebʼ. Aʼin li xyaalal naq ebʼ li yuwaʼbʼej teʼxye li teʼxsikʼ xbʼaanunkil ebʼ li ralal xkʼajol li toj saajebʼ. Aʼin naxbʼaanu naq tnumtaaq li chʼaʼajkilal naq li nasikʼmank xbʼaanunkil jwal chʼaʼaj, tento naq ttzʼilmanq rix wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ. Usta joʼkan, xsikʼbʼal li naqaj xbʼaanunkil moko jwal chʼaʼaj ta. Maakʼaʼ xyaalal naq tqakʼe saʼ xyanqebʼ li iiq malaj li kʼaʼaq re ru li naxkʼam chaq chʼaʼajkilal naq naʼajmank chiqu naq tooʼeʼxtenqʼa li nekeʼxyuʼami li xchaabʼil naʼlebʼ li «musiqʼej» (Gálatas 6:1, 2, SBG). Naraj bʼan xyeebʼal naq «li junjunq saʼ qayanq tento toxchʼolobʼ li xyehom xbʼaanuhom chiru li Yos» (Romanos 14:12, SBG). «Xbʼaan naq li junjunq tento tixkʼam li riiq» chan li Santil Hu (Gálatas 6:5, SBG). Joʼkan naq, chanru tooruuq xsikʼbʼal li naqaj xbʼaanunkil saʼ li qayuʼam? Joʼkan ajwiʼ, chʼolchʼooq chiqu li nokooruuk ut li inkʼaʼ nokooruuk xbʼaanunkil joʼ poyanam ut xnawbʼal, kʼaru tqasikʼ choʼq reqaj.
Jun li naʼlebʼ li wank xwankil
4. Kʼaru li naʼlebʼ wank xwankil naqatzol rikʼin naq xeʼxqʼet ribʼ li xbʼeen qanaʼ qayuwaʼ chirix xsikʼbʼal li tqabʼaanu saʼ li qayuʼam?
4 Saʼ xtiklajik, ebʼ li xbʼeen qanaʼ qayuwaʼ xeʼxsikʼ xbʼaanunkil jun li naʼlebʼ li xkʼam chaq rahilal: xeʼxlow ru li cheʼ re xnawbʼal li us ut li inkʼaʼ us (Génesis 2:16, 17). Kʼaru xyaalal naq xeʼxbʼaanu aʼin? Li Santil Hu naxye: «Tojaʼ naq li ixq kiril naq li cheʼ atawaal xlowbʼal li ru, chʼinaʼus naʼilok ut qʼaxal chaabʼil re tawok naʼlebʼ: kixchʼoq bʼiʼ jun ru li cheʼ, kixlow ut kixkʼe re li xbʼeelom; ut aʼan ajwiʼ kixlow» (Génesis 3:6, SBG). Chi joʼkan, li xʼEva kixbʼaanu li naxrahi ru li xchʼool ut laj Adán kixkʼam re rikʼin. Saʼ xkʼabʼaʼ li xeʼxbʼaanu, li maak ut li kamk «kichalk saʼ xbʼeenebʼ chixjunil li poyanam» (Romanos 5:12, SBG). Li maaʼusilal li kiʼxbʼaanu laj Adán ut li xʼEva, naxkʼut chiqu jun li naʼlebʼ li jwal wank xwankil chirix li nekeʼruuk ut li inkʼaʼ nekeʼruuk xbʼaanunkil li kristiʼaan: saʼ xkʼabʼaʼ naq ak qe naq inkʼaʼ us nokoonaʼlebʼak, kaʼajwiʼ us tooʼelq wi naqakʼam qe rikʼin li naxye li Santil Hu.
5. Kʼaru li tenqʼ kixkanabʼ li Jehobʼa re qabʼeresinkil ut kʼaru tento tqabʼaanu re xtawbʼal rusilal?
5 Kʼajoʼ nasahoʼk saʼ qachʼool naq li Jehobʼa inkʼaʼ naxkanabʼ qabʼeresinkil! Li Santil Hu naxye: «Ut rikʼin leexik teerabʼi naq yooq chi aatinak chaq cherix: “Aʼan aʼin li bʼe; ayuqex aran, aʼ yaal ma saʼ leenim malaj saʼ leetzʼe uqʼ”» (Isaías 30:21, SBG). Li Jehobʼa nokooraatina rikʼin li Santil Hu; joʼkan naq tento tqatzol ut tqanaʼlebʼa rix chiʼus. Wi naqaj naq us t-elq li tqasikʼ xbʼaanunkil, tento naq tqatzeka «li kawil tzekemq» li nekeʼxtzeka li ak ninqebʼ chik. Joʼkan ajwiʼ naqakʼaytesi li qakʼaʼuxl «chi xtawbʼal ru bʼar wank li us ut bʼar wank li inkʼaʼ us» naq naqabʼaanu li naqatzol saʼ li raatin li Yos (Hebreos 5:14, SBG).
6. Kʼaru naʼajmank re naq li qachʼool ut li qakʼaʼuxl chaabʼil tkʼanjelaq?
6 Jun li naʼlebʼ li qʼaxal nakʼanjelak re xsikʼbʼal li kʼaru tqabʼaanu aʼan roksinkil chiʼus li qachʼool ut li qakʼaʼuxl. Aʼin nokooxtenqʼa chi xtzʼilbʼal rix li naqabʼaanu ut wank naq aʼan najitok qe malaj wank naq aʼan nakolok qe (Romanos 2:14, 15). Abʼanan, re naq li qachʼool ut li qakʼaʼuxl chaabʼil tkʼanjelaq joʼ naʼajmank, aajel ru naq tqatzol rikʼin li Raatin li Yos ut tqakawresi rikʼin xyuʼaminkil li xqatzol. Wi li qachʼool ut li qakʼaʼuxl moko tzolbʼil ta chiʼus naru naq saʼ junpaat tooʼoq xbʼaanunkil li naʼlebʼ li moko us ta, li wank bʼarwiʼ wanko. Li nakʼulmank saʼ li qasutam ut li nekeʼxye ebʼ li junchʼol tixbʼaanu ajwiʼ naq tooʼoq xbʼaanunkil li inkʼaʼ us. Kʼaru naxkʼul li qachʼool ut li qakʼaʼuxl naq inkʼaʼ naqapaabʼ li naxye qe ut naq naqaqʼet xchaqʼrabʼ li Yos? Saʼ xnumikebʼ li kutan maakʼaʼ chik narekʼa, joʼ nakʼulmank rikʼin jun li tibʼelej li «kʼatbʼil rikʼin chʼiichʼ» li jwal tiq (1 Timoteo 4:2, Li Santil Hu, Wycliffe Bible Translators, Wy. Akʼ tzʼiibʼ). Abʼanan, wi li qachʼool ut li qakʼaʼuxl tzolbʼil chiʼus rikʼin li Raatin li Yos chaabʼil nokooxbʼeresi.
7. Kʼaru li naʼlebʼ qʼaxal tooxtenqʼa re xsikʼbʼal li tqabʼaanu?
7 Joʼ yooko rilbʼal, jun li naʼlebʼ li tooxtenqʼa re naq tqasikʼ chiʼus li tqabʼaanu, aʼan naq wanq qanawom chirix li Santil Hu ut tqayuʼami, aʼin tooxtenqʼa chi xkʼulubʼankil li qayeehom qabʼaanuhom aʼ yaal chanru tooʼelq. Mi qabʼaanu saʼ junpaat junaq li naʼlebʼ, qakʼoxlaq bʼan saʼ xyaalal kʼaru naxye li Raatin li Yos chirix li naʼlebʼ li ok qe xbʼaanunkil. Wi wank qanawom chirix li Raatin li Yos ut tzolbʼil chiʼus li qachʼool ut li qakʼaʼuxl, kawresinbʼilaqo re xsikʼbʼal li tqabʼaanu saʼ junpaat, joʼ keʼxbʼaanu chaq laj Sadrac, laj Mesac ut laj Abednego. Anaqwan ok qe xtzʼilbʼal rix wiibʼ rehebʼ li naʼlebʼ re naq tqakʼe reetal naq inkʼaʼ nachʼaʼajkoʼk chiruhebʼ li kawebʼ xpaabʼal xsikʼbʼal kʼaru teʼxbʼaanu.
Anihebʼ li qamiiw?
8, 9. a) Kʼaru xraqal li Santil Hu naxkʼut naq weent tqabʼaanu rikʼinebʼ li qamiiw? b) Ma kaʼajebʼ wi li inkʼaʼ nekeʼxpaabʼ li Yos inkʼaʼ tqochbʼeenihebʼ? Chʼolobʼ kʼaʼut nakaaye chi joʼkan.
8 Li apóstol Pablo kixtzʼiibʼa: «Meebʼalaqʼi eeribʼ: “Ebʼ li yibʼ aj seeraqʼ nekeʼxpoʼ ru li chaabʼil naʼlebʼ”» (1 Corintios 15:33, SBG). Li Jesukriist kixye ajwiʼ rehebʼ li xtzolom: «Moko rehex ta li ruuchichʼochʼ» (Juan 15:19, SBG). Naq naqil aʼin, naqakʼe reetal saʼ junpaat naq aajel ru naq inkʼaʼ toowanq saʼ amiiwil rikʼinebʼ laj koʼbʼeet yumbʼeet, ebʼ laj muxul kaxaar, ebʼ laj elqʼ, ebʼ laj kalajenaq, malaj jalanq chik (1 Corintios 6:9, 10). Abʼan naq naqatzol li yaal li wank saʼ li Santil Hu, naqakʼe reetal naq yibʼ ajwiʼ ru xnumsinkil li hoonal rilbʼal li nekeʼxbʼaanu: saʼ li pelikula, saʼ li kaxmu, saʼ li ulul chʼiichʼ malaj naq naqil junaq li hu chirixebʼ. Joʼkan ajwiʼ naru naqaye chirix aatinak saʼ internet rikʼinebʼ «laj kaʼpakʼal u» (Salmo 26:4, SBG).
9 Joʼkan ajwiʼ, ma tqakʼam qibʼ saʼ amiiwil rikʼinebʼ li maare saqebʼ ru li xyuʼam abʼan inkʼaʼ nekeʼxpaabʼ li tzʼaqal Yos? Li Santil Hu naxye naq «chixjunil li ruuchichʼochʼ wank rubʼel xwankil li maaʼus» (1 Juan 5:19, SBG). Li naraj xyeebʼal, naq ebʼ li yibʼ aj amiiw maawaʼ kaʼajebʼ wi li kristiʼaan li nekeʼxbʼaanu li tzʼiʼbʼeetalil naʼlebʼ malaj li nekeʼraj. Joʼkan naq, kaʼajwiʼ us toowanq saʼ amiiwil rikʼinebʼ li nekeʼxra li Jehobʼa.
10. Kʼaru ttenqʼanq qe chi rilbʼal joʼchʼinal joʼnimal toowanq saʼ aatin rikʼinebʼ li kristiʼaan re li ruuchichʼochʼ?
10 Inkʼaʼ naru naqanajtobʼresi qibʼ chi junajwa rikʼinebʼ li qas qiitzʼin chi moko aajel ru naq tqabʼaanu aʼin (Juan 17:15). Saʼ xkʼabʼaʼ naq laaʼo aj paabʼanel nokoopuktesink, nokooxik saʼ li tzolebʼaal, nokookʼanjelak ut re xbʼaanunkil aʼin tento naq tooʼaatinaq rikʼinebʼ li kristiʼaan. Joʼkan ajwiʼ, ebʼ li sumsukebʼ rikʼin li maawaʼebʼ aj paabʼanel maare qʼaxal chik teʼxkʼam ribʼ saʼ aatin rikʼinebʼ li kristiʼaan re li ruuchichʼochʼ. Abʼanan, wi tzolbʼil chiʼus li qachʼool ut li qakʼaʼuxl, tqataw ru naq jalanq xkʼambʼal qibʼ saʼ amiiwil rikʼinebʼ li kristiʼaan re li ruuchichʼochʼ rikʼin naq yal tooʼaatinaq rikʼinebʼ (Santiago 4:4). Chi joʼkan, tqanaw ma tooruuq chi okenk chirix li nekeʼxbʼaanu saʼ li tzolebʼaal joʼ li xajok, li bʼatzʼunk, li ninqʼe malaj li waʼak li naʼuxmank choʼq rehebʼ laj kʼanjel.
Xsikʼbʼal bʼar tookʼanjelaq
11. Kʼaru xbʼeenwa tqakʼoxla rix naq tqasikʼ junaq li kʼanjel?
11 Wi naqanaʼlebʼa rix li naxye li Santil Hu, us li tqasikʼ xbʼaanunkil chirix li kʼanjel re xchʼolaninkil «li wankebʼ saʼ li [q]ochoch» (1 Timoteo 5:8, Wy). Li xbʼeenwa tqabʼaanu aʼan xtzʼilbʼal rix li kʼanjel. Moko us ta naq tqabʼaanu junaq li kʼanjel li inkʼaʼ naxkʼulubʼa li Santil Hu. Joʼkan naq, joʼ tzʼaqal aj paabʼanel inkʼaʼ naqakʼulubʼa junaq li kʼanjel bʼarwiʼ nekeʼxloqʼoni ru li pechʼbʼil yos, nekeʼelqʼak, nekeʼroksi li kikʼ malaj jalanq chik li naʼlebʼ. Joʼkan ajwiʼ, inkʼaʼ nokootikʼtiʼik chi moko nokoobʼalaqʼik usta li qapatron tixye qe naq tqabʼaanu (Hechos 15:29; Apocalipsis 21:8).
12, 13. Naq naqaj xsikʼbʼal junaq li kʼanjel, kʼaru ebʼ li naʼlebʼ tqatzʼil rix?
12 Kʼaru tkʼulmanq wi li kʼanjel inkʼaʼ naxqʼet junaq xchaqʼrabʼ li Yos? Wi yook chi kʼiik li qanawom chirix li yaal ut kʼaytesinbʼil li qakʼaʼuxl chi rilbʼal bʼar wank li us ut li inkʼaʼ us, tqataw ajwiʼ ru naq wank jalanq chik li naʼlebʼ li tento tqanaʼlebʼa rix. Jun eetalil, ma naʼokenk li qakʼanjel saʼ junaq li naʼlebʼ li naxye li Santil Hu naq moko us ta, joʼ xsumenkil li teléfono bʼarwiʼ nekeʼxbʼuuli rix li tumin? Joʼkan ajwiʼ tento tqatzʼil rix bʼar nachalk li qatojbʼal ut bʼar nokookʼanjelak. Ut wi laaʼo yaal qe chirix li qakʼanjel malaj maakʼaʼ qapatron, ma tqakʼulubʼa xbʼonbʼal junaq li iklees bʼar nekeʼxloqʼoni ru li pechʼbʼil yos li tixkʼutbʼesi naq nokooʼokenk chirix li bʼalaqʼil paabʼal? (2 Corintios 6:14-16).
13 Anaqwan qayehaq naq laapatron kixkʼulubʼa junaq li kʼanjel bʼarwiʼ tento xbʼonbʼal junaq li ochoch re li bʼalaqʼil paabʼal. Wi aʼin nakʼulmank, chʼolchʼooq chiru laj paabʼanel joʼnimal joʼchʼinal tixbʼaanu saʼ li kʼanjel aʼan. Ut wi li kʼanjel, aʼan xjekʼinkil li esil hu saʼ junaq li kʼalebʼaal joʼ ajwiʼ saʼebʼ li naʼajej bʼarwiʼ naʼuxmank li inkʼaʼ us? Ma inkʼaʼ ta bʼiʼ naʼok chisaʼ li natawmank saʼ Mateo 5:45? Tento ajwiʼ tqakʼoxla rix chanru tixchʼiʼchʼiʼi li qakʼaʼuxl xbʼaanunkil junaq li kʼanjel wulaj wulaj (Hebreos 13:18). Relik chi yaal naq li junjunq tixkʼam li riiq chirix li tixbʼaanu saʼ junaq li kʼanjel, jwal aajel ru naq tqakʼaytesi li qakʼaʼuxl chi rilbʼal bʼar wank li us ut li inkʼaʼ us.
«Saʼ chixjunil li kʼaru taabʼaanu wanq saʼ aachʼool li Qaawaʼ Yos»
14. Kʼaru tento tqatzʼil rix naq tqasikʼ xbʼaanunkil junaq li naʼlebʼ?
14 Kʼaru tkʼulmanq wi naqaj xbʼaanunkil jalan chik li naʼlebʼ joʼ kʼaru tqatzol ut ma tqakʼulubʼa malaj inkʼaʼ junaq li bʼaneʼk? Naq ok qe xbʼaanunkil junaq li naʼlebʼ, tento naq tqatzʼil rix li xraqal li Santil Hu li naʼaatinak chirix aʼan ut moqon tqayuʼami re rilbʼal bʼar wank li us ut li inkʼaʼ us. Li awabʼej Salomón li qʼaxal wank xnaʼlebʼ saʼ li najteril Israel kixye: «Kʼojkʼooq aachʼool rikʼin li Yos chi junelik, ut maawaʼ rikʼin laakʼaʼuxl laanaʼlebʼ. Saʼ chixjunil li kʼaru taabʼaanu wanq saʼ aachʼool li Qaawaʼ Yos, ut Aʼan tixtiikobʼresi laabʼe» (Proverbios 3:5, 6, SBG).
15. Kʼaru naqatzol chirixebʼ li xbʼeen aj paabʼanel chirix li naqaj xbʼaanunkil?
15 Li naqabʼaanu nekeʼxkʼe reetal li junchʼol, joʼkan naq tento wanq saʼ qachʼool aʼin. Jun eetalil, ebʼ li xbʼeen aj paabʼanel saʼ xkutankilebʼ li apóstol, inkʼaʼ chik teʼxbʼaanu li naxye li xchaqʼrabʼ laj Moisés chirix li tzekemq. Anaqwan naru chik nekeʼxtzeka li inkʼaʼ naxkʼulubʼa chaq li xchaqʼrabʼ laj Moisés. Abʼanan, li apóstol Pablo kixtzʼiibʼa ebʼ li aatin aʼin chirix li xul li yeechiʼinbʼil chaq re xloqʼoninkil li pechʼbʼil yos: «Wi li tzekemq taaluktesinq xchʼool li was wiitzʼin, maajoqʼe tintzekanq tibʼ chiruhebʼ, re naq inkʼaʼ tinluktesi xchʼool li was wiitzʼin» (1 Corintios 8:11-13, SBG). Ebʼ li xbʼeen aj paabʼanel saʼ xkutankilebʼ li apóstol xeʼyeeheʼk re naq tento teʼxkʼoxla rix li nekeʼrekʼa ebʼ li junchʼol re naq inkʼaʼ teʼxluktesi xchʼool. Joʼkan ajwiʼ, li tqasikʼ xbʼaanunkil inkʼaʼ raj tixluktesi xchʼool ebʼ li junchʼol (1 Corintios 10:29, 32).
Qasikʼaq li xchoxahil naʼlebʼ li Yos
16. Chanru nokooxtenqʼa li tij naq naqaj xbʼaanunkil junaq li naʼlebʼ?
16 Jun li naʼlebʼ li qʼaxal natenqʼank naq naqaj xbʼaanunkil junaq li naʼlebʼ aʼan li tij. Laj Santiago kixye: «Wi wank junaq eere yo chi majeloʼk xnaʼlebʼ, chixtzʼaamaq re li Yos, ut taakʼeheʼq re, xbʼaan naq li Yos nakʼehok chi anchal xchʼool ut chi chaabʼil rehebʼ chixjunilebʼ» (Santiago 1:5, SBG). Tooruuq ajwiʼ xtzʼaamankil li choxahil naʼlebʼ re li Jehobʼa naq naʼajmank chiqu re naq chaabʼil li tqasikʼ xbʼaanunkil. Naq naqaye re li qaYos chixjunil li qakʼaʼuxl ut naqabʼaanu li naxye, li santil musiqʼej tooxtenqʼa chi xtawbʼal ru junaq xraqal li Santil Hu li naʼaatinak chirix li naʼlebʼ aʼin ut xjultikankil junaq li naʼlebʼ li maare yook chi sachk saʼ qachʼool.
17. Chanru naru tooʼeʼxtenqʼa li junchʼol chirix li naqaj xbʼaanunkil?
17 Ma teʼruuq ebʼ li junchʼol chi qatenqʼankil chi xsikʼbʼal li naqaj xbʼaanunkil? Heeheʼ. Li Jehobʼa naxbʼaanu naq saʼebʼ li chʼuut wanqebʼ li hermaan li kawebʼ xpaabʼal li naru nokooʼeʼxtenqʼa (Efesios 4:11, 12). Naru nokoopatzʼok rikʼinebʼ, qʼaxal chik naq li naqaj xbʼaanunkil qʼaxal wank xwankil. Saʼ xkʼabʼaʼ naq naabʼalebʼ xnawom chirix li Yos ut naabʼal li ak xeʼxnumsi saʼ li xyuʼam, naru teʼxye qe junaq li chaabʼil naʼlebʼ li tooxtenqʼa chi xsikʼbʼal «li qʼaxal chaabʼil» (Filipenses 1:9, 10, SBG). Abʼanan, wank li aajel ru xbʼaanunkil: inkʼaʼ tqakanabʼ naq ebʼ li junchʼol teʼxye qe li tqabʼaanu, xbʼaan naq saʼ qabʼeen wank li tqaj xsikʼbʼal.
Ma junelik us naʼelk chixjunil?
18. Kʼaru tkʼulmanq naq us li naqasikʼ xbʼaanunkil?
18 Ma junelik us naʼelk li naqasikʼ xbʼaanunkil naq naqakʼoxla rix chiʼus ut naq nachalk saʼ li Raatin li Yos? Joʼkan tzʼaqal, usta wank sut li naqasikʼ ajwiʼ xbʼaanunkil, maare moko us ta t-elq. Laj Sadrac, laj Mesac ut laj Abednego nekeʼxnaw naq wi inkʼaʼ teʼxloqʼoni li nimla jalam u naru teʼkamsiiq (Daniel 3:16-19). Kamaʼin ajwiʼ kikʼulmank, naq ebʼ li apóstol wankebʼ chiru li raqlebʼaal aatin rehebʼ laj judiiy xeʼxye naq teʼabʼinq chiru li Yos ut maawaʼ chiru li winq, xbʼeenwa xeʼkʼeheʼk xlobʼ, tojaʼ naq xeʼkanabʼaak chi xik (Hechos 5:27-29, 40). Joʼkan bʼiʼ, li hoonal ut «joqʼe» naru tkʼulmanq junaq li rahilal naru naxjal li naqasikʼ xbʼaanunkil (Eclesiastés 9:11, Wy). Usta xqakʼoxla rix chiʼus li naqaj xbʼaanunkil ut naqakʼul junaq li rahilal, chʼolchʼooq chiqu naq li Jehobʼa tooxtenqʼa chi xnumsinkil ut saʼ xraqik toorosobʼtesi (2 Corintios 4:7).
19. Chanru tooruuq xkʼambʼal chi anchal qachʼool li qiiq re xsikʼbʼal li naqaj xbʼaanunkil?
19 Joʼ ak xqil, naq naqaj xbʼaanunkil junaq li naʼlebʼ tento naq tqasikʼ junaq xraqal li Santil Hu, tqanaʼlebʼa rix ut tqayuʼami. Qʼaxal naqabʼanyoxi naq li Jehobʼa naxkʼe li qatenqʼ rikʼin li santil musiqʼej ut ebʼ li hermaan li kawebʼ saʼ li xpaabʼal! Qoksihaq chiʼus li tenqʼ aʼin ut ebʼ li junchʼol chik ut qakʼamaq li qiiq chi anchal qachʼool chirix li naqasikʼ xbʼaanunkil.
Kʼaru xaatzol?
• Bʼar wank li naʼlebʼ li wank xwankil re xsikʼbʼal li tqaj xbʼaanunkil?
• Chanru nokooxtenqʼa chi kʼiik saʼ li qapaabʼal ebʼ li qamiiw li naqasikʼ?
• Kʼaru li naʼlebʼ li wank xwankil chʼolchʼooq chiqu naq tqasikʼ junaq li kʼanjel?
• Kʼaru li tenqʼ wank re naq tqasikʼ xbʼaanunkil li naqaj?
[Jalam u re li perel]
Naq laj Adán ut xʼEva inkʼaʼ xeʼabʼink naxkʼut jun li naʼlebʼ chiqu li jwal wank xwankil
[Jalam u re li perel]
Naq toj maajiʼ naqasikʼ xbʼaanunkil junaq li naʼlebʼ li wank xwankil, qasikʼaq qatenqʼ saʼ li Santil Hu