NAʼLEBʼ RE TZOLOK 39
Wi tuulano, kawaq qachʼool
«Aj kʼanjel chiru li Qaawaʼ tento naq maawaʼaq aj yoobʼanel chʼaʼajkilal, chaabʼilaq bʼan rikʼinebʼ chixjunilebʼ» (2 TIM. 2:24).
BʼICH 82 «Chilemtzʼunq leesaqenkil»
RUʼUJIL LI TZOLOMa
1. Kʼaru ebʼ li patzʼom teʼruuq xbʼaanunkil ebʼ li qechkʼanjel malaj ebʼ li qechzolom?
CHANRU nakaawekʼa aawibʼ naq jun laawechkʼanjel malaj laawechtzolom naxbʼaanu ebʼ li patzʼom chirix laapaabʼal? Ma nakatxuwak? Naabʼal naqekʼa qibʼ chi kamaʼan. Tooruuq xnawbʼal kʼaru naxkʼoxla malaj narekʼa li poyanam rikʼin li patzʼom li naxbʼaanu ut nokooruuk ajwiʼ puktesink. Abʼanan wank sut junaq naxbʼaanu jun li patzʼom saʼ josqʼil ut inkʼaʼ raj tsachq qachʼool. Maare naxpaabʼ li nekeʼxye ebʼ li junchʼol chiqix (Hech. 28:22). Joʼkan ajwiʼ wanko saʼ «rosoʼjikebʼ li kutan» jun li hoonal bʼarwiʼ naabʼalebʼ maakʼaʼ «chik usilal rikʼinebʼ» ut «qʼaxal josqʼaqebʼ» (2 Tim. 3:1, 3).
2. Kʼaʼut jwal us naq tuulanaqo?
2 Maare nakaakʼoxla chanru tatruuq xyuʼaminkil li chaabʼilal ut xkuybʼal laajosqʼil naq junaq li kristiʼaan naxwechʼ rix li nakaapaabʼ. Wank jun li naʼlebʼ li tatxtenqʼa: li tuulanil. Li kristiʼaan li tuulan moko najosqʼoʼk ta saʼ junpaat, naxkuy li xjosqʼil naq nekeʼxchʼiʼchʼiʼi malaj naq inkʼaʼ naxnaw kʼaru xsumenkil (Prov. 16:32). Maare nakaakʼoxla naq chʼaʼaj naʼlebʼak chi joʼkaʼin. Abʼan naru xyuʼaminkil li naʼlebʼ aʼin. Chanru? Kʼaru ttenqʼanq aawe chi xyuʼaminkil li tuulanil naq junaq naxwechʼ rix li nakaapaabʼ? Ut wi wank aawalal aakʼajol, chanru taatenqʼahebʼ re naq teʼxkol li xpaabʼal saʼ tuulanil? Qilaq.
CHANRU XYUʼAMINKIL LI TUULANIL
3. Kʼaʼut naqaye naq ebʼ li kristiʼaan li tuulanebʼ jwal kawebʼ xchʼool? (2 Timoteo 2:24, 25).
3 Li naxyuʼami li tuulanil moko qʼun ta xchʼool, kaw bʼan xchʼool. Naʼajmank naq kawaq qachʼool re xkuybʼal qajosqʼil naq yooko xnumsinkil junaq li chʼaʼajkilal. Li tuulanil aʼan jun rehebʼ li naʼlebʼ li «naruuchin li Musiqʼej» (Gál. 5:22, 23). Li aatin saʼ griego li najalmank ru joʼ «tuulanil» wank sut kiʼoksimank chirix jun li kawaay li qʼaxal josqʼ li kituulanobʼresiik. Ma nakaakʼe reetal chanru kijalaak? Xbʼeenwa qʼaxal josqʼ chaq moqon chik kituulanoʼk…, tuulan abʼan qʼaxal kaw xchʼool. Ut laaʼo? Chanru tooruuq xkʼutbʼesinkil li tuulanil ut li xkawil qachʼool? Qajunes inkʼaʼ tooruuq, naʼajmank xpatzʼbʼal re li Yos li xmusiqʼ. Ak xkʼutbʼesimank naq tooruuq xyuʼaminkil li tuulanil. Jun eetalil, naabʼalebʼ laj Testiiw nekeʼxyuʼami li tuulanil naq ebʼ li kristiʼaan nekeʼxchiqʼ xjosqʼil ut aʼin natenqʼank naq ebʼ li kristiʼaan us teʼaatinaq chirixebʼ laj Testiiw (taayaabʼasi 2 Timoteo 2:24, 25). Kʼaru tatruuq xbʼaanunkil re xkʼutbʼesinkil naq yookat xyuʼaminkil li tuulanil?
4. Kʼaru naqatzol chirix laj Isaac?
4 Saʼ naabʼal li xraqal li Santil Hu nakʼemank xwankil li tuulanil. Jun eetalil, naq laj Isaac wank chaq Guerar, ebʼ laj Filistea xeʼok xkaqalinkil ut xeʼxtzʼap rikʼin chʼochʼ ebʼ li poos li xeʼxbʼek li xmoos li xyuwaʼ. Laj Isaac inkʼaʼ kipleetik xbʼaan aʼin, xkoho bʼan chi najt ut kixbʼek jalan chik ebʼ li poos (Gén. 26:12-18). Abʼan ebʼ laj Filistea xeʼxye naq rehebʼ ajwiʼ li haʼ li wank aran. Usta joʼkan, laj Isaac inkʼaʼ kijosqʼoʼk (Gén. 26:19-25). Kʼaru kitenqʼank re chi xkʼutbʼesinkil li tuulanil usta xeʼxchiqʼ xjosqʼil? Chʼolchʼo naq kixkʼam re rikʼin li xnaʼ xyuwaʼ. Laj Abrahán junelik kinaʼlebʼak saʼ tuulanil ut li xSara tuulan ut qʼun xchʼool (1 Ped. 3:4-6; Gén. 21:22-34).
5. Kʼaru eetalil naxkʼutbʼesi naq ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej teʼruuq xkʼutbʼal chiruhebʼ li ralal xkʼajol roxloqʼinkil li tuulanil?
5 Ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej li nekeʼxloqʼoni ru li Yos naru nekeʼxkʼut rehebʼ li xkokʼal roxloqʼinkil li tuulanil. Qilaq li kixkʼul laj Maxence, li wank wuqlaju chihabʼ re. Aʼan tento twanq saʼ xyanqebʼ li yibʼru xnaʼlebʼebʼ saʼ li tzolebʼaal ut saʼ li puktesink. Li xnaʼ ut li xyuwaʼ xeʼxtenqʼa chi xyuʼaminkil li tuulanil. Ebʼ aʼan nekeʼxye: «Li qalal ak kixtaw ru naq naʼajmank kawil chʼoolej re xkuybʼal qajosqʼil malaj re naq inkʼaʼ tqakʼe reqaj». Qʼaxal chaabʼil naq laj Maxence anaqwan naxyuʼami li tuulanil!
6. Chanru nokooxtenqʼa li tijok re naq tuulanaqo?
6 Qakʼoxlaq naq junaq li kristiʼaan naxhobʼ li Jehobʼa malaj naxtzʼeqtaana li naxye li Santil Hu. Kʼaru tooxtenqʼa? Xpatzʼbʼal re li Jehobʼa li xsantil musiqʼej ut qanaʼlebʼ re naq tooruuq chi sumenk saʼ tuulanil. Ut, kʼaru tooruuq xbʼaanunkil wi naqakʼe reetal naq moko usta xoosumenk? Aatinak wiʼ chik rikʼin li Jehobʼa ut xkʼoxlankil rix chanru toosumenq saʼ junaq chik kutan. Wi naqabʼaanu aʼin, aʼan tixkʼe qe li xsantil musiqʼej re naq tqakuy qajosqʼil ut toonaʼlebʼaq saʼ tuulanil.
7. Naq twanq junaq li chʼaʼajkilal, chanru tooxtenqʼa xnawbʼal wiibʼ oxibʼ li raqal re li Santil Hu? (Proverbios 15:1, 18).
7 Wank wiibʼ oxibʼ xraqal li Santil Hu li tooxtenqʼa re naq toonaʼlebʼaq saʼ tuulanil naq wank junaq li chʼaʼajkilal. Li santil musiqʼej tooxtenqʼa chi xjultikankil ebʼ li raqal aʼin (Juan 14:26). Jun eetalil, saʼ li hu Proverbios wank wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li tooxtenqʼa re naʼlebʼak saʼ tuulanil (taayaabʼasi Proverbios 15:1, 18). Naxkʼut ajwiʼ chiqu li rusilal li naqataw naq naqakuy qajosqʼil naq nawank jun li nimla chʼaʼajkilal (Prov. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15).
NAʼLEBʼAK CHIʼUS TOOXTENQʼA RE NAQ TUULANAQO
8. Kʼaru us naq tqajultika naq teʼxwechʼ rix li qapaabʼal?
8 Naʼlebʼak chiʼus naru nokooxtenqʼa ajwiʼ (Prov. 19:11). Li nanaʼlebʼak chiʼus naxkuy li xjosqʼil naq junaq li kristiʼaan naxwechʼ rix li naxpaabʼ. Qakʼehaq junaq li eetalil. Li xkʼaʼuxl li winq chanchan li chamal haʼ. Joʼkan ajwiʼ nakʼulmank naq junaq li kristiʼaan naxbʼaanu qe junaq li patzʼom, wank sut inkʼaʼ naqanaw kʼaʼut kixbʼaanu qe li patzʼom. Joʼkan naq, naq toj maajiʼ naqasume us raj xjultikankil naq inkʼaʼ naqanaw kʼaʼut kixbʼaanu qe li patzʼom (Prov. 16:23).
9. Chanru kixkʼutbʼesi laj Gedeón naq naxkʼoxla chiʼus li naxbʼaanu ut naq tuulan?
9 Qakʼoxlaq li kixkʼul laj Gedeón. Saʼ jun kutan, ebʼ li winq re Efraín xeʼxye re saʼ josqʼil kʼaʼut inkʼaʼ kixkʼamebʼ chi yalok saʼ xbʼeenebʼ li xikʼ nekeʼilok re ebʼ laj Israel. Kʼaru xeʼraj xyeebʼal? Ma xeʼrekʼa naq xeʼtzʼeqtaanaak? Aʼ yaal li xeʼxkʼoxla, laj Gedeón kinaʼlebʼak chiʼus, kixkʼe saʼ ajl li nekeʼrekʼa ut kisumenk saʼ tuulanil. Kʼaru kikʼulmank? Naq kiraatinahebʼ «kichʼanaak bʼayaq li xjosqʼilebʼ» (Juec. 8:1-3).
10. Kʼaru tooxtenqʼa re naʼlebʼak chiʼus naq teʼxbʼaanu qe ebʼ li patzʼom chirix li qapaabʼal? (1 Pedro 3:15, 16).
10 Maare jun li qechkʼanjel malaj junaq li qechtzolom tixpatzʼ qe kʼaʼut naqapaabʼ li naxye li Santil Hu. Yaal, naqaj xkolbʼal rix li naqapaabʼ abʼan tento tqoxloqʼi li nekeʼxkʼoxla ebʼ li junchʼol (taayaabʼasi 1 Pedro 3:15, 16). Miqakʼoxla naq li xpatzʼom naxkʼutbʼesi naq naraj pleetik qakʼoxlaq bʼan naq rikʼin li xpatzʼom tqanaw li naxkʼoxla. Maakʼaʼ naxye kʼaʼut naq li kristiʼaan kixye li naʼlebʼ aʼan, li tento tqabʼaanu aʼan sumenk saʼ chaabʼilal ut chi maakʼaʼ qajosqʼil. Aʼin tixbʼaanu naq inkʼaʼ tqawechʼ rix li kixye. Wi toosumenq chi joʼkaʼin maare li kristiʼaan tixkʼoxla rix li kixye. Li naqaj aʼan aatinak saʼ chaabʼilal, usta ebʼ aʼan tooʼeʼraatina saʼ kawilal malaj saʼ josqʼil (Rom. 12:17).
Wi junaq li kristiʼaan nakatxbʼoq chi xninqʼehinkil li xkutankil li xyoʼlajik, kʼoxla chiʼus kʼaʼut nakatxbʼoq. Aʼin ttenqʼanq aawe re naq us taasume. (Chaawil li raqal 11 ut 12).
11, 12. Kʼaru xbʼeenwa tqabʼaanu naq toj maajiʼ nokoosumenk? Kʼe jun eetalil chirix chanru naq aʼin tixbʼaanu naq teʼraj qabʼinkil. (Chaawil li jalam u).
11 Qakʼoxlaq naq jun li qechkʼanjel naxpatzʼ qe kʼaʼut inkʼaʼ naqaninqʼehi li xkutankil li qayoʼlajik. Kʼaru tento tqakʼoxla rix rubʼelaj? Ma naxkʼoxla tawiʼ naq inkʼaʼ nokooʼeʼxkanabʼ rajsinkil bʼayaq qu? Malaj naxkʼoxla naq saʼ qamaak maakʼaʼaq chik li tuqtuukilal saʼ li kʼanjel? Naru tqaye re naq naqabʼanyoxi naq naxkʼe xchʼool chirixebʼ li rechkʼanjel ut tqaye re naq naqaj ajwiʼ naq twanq li tuqtuukilal saʼ li kʼanjel. Maare ttuqlaaq xchʼool ut aʼin tooxtenqʼa re aatinak rikʼin chirix li naxkʼut li Santil Hu chirix xninqʼehinkil xkutankil li yoʼlajik.
12 Naru naqabʼaanu ajwiʼ aʼin naq nekeʼxbʼaanu qe junaq li patzʼom li qʼaxal chʼaʼaj xsumenkil. Jun eetalil, maare jun li qechtzolom tixye naq ebʼ laj Testiiw tento teʼxjal li nekeʼxkʼoxla chirixebʼ li ixqiwinq. Ma naxye aʼin saʼ xkʼabʼaʼ naq inkʼaʼ chʼolchʼo chiru li nekeʼxpaabʼ laj Testiiw? Ma wank junaq li ramiiw malaj xkomon li ixqiwinq? Ma naxkʼoxla naq xikʼ naqilebʼ li ixqiwinq? Maare tento tqakʼutbʼesi chiru naq naqoxloqʼi chixjunilebʼ li kristiʼaan ut naq naqakʼe saʼ ajl li naraj xbʼaanunkil li junjunq (1 Ped. 2:17).b Maare saʼ xkʼabʼaʼ aʼin tixkanabʼ naq tqachʼolobʼ chiru kʼaʼut us xyuʼaminkil li naxkʼut li Santil Hu.
13. Chanru tooruuq xtenqʼankil junaq li kristiʼaan li naxye naq toontil xpaabʼankil li Yos?
13 Wi junaq li inkʼaʼ naxkʼulubʼa li naqapaabʼ naxye li naxkʼoxla, miqaye saʼ junpaat naq ak naqanaw li naxkʼoxla (Tito 3:2). Qayeehaq naq jun li qechtzolom naxye naq toontil naʼlebʼ xpaabʼankil li Yos. Ma taaye raj naq naxpaabʼ naq chixjunil kiyoʼlaak xjunes ut naq naabʼal li naʼlebʼ naxnaw chirix aʼin? Maare yal yook xnumsinkil li ak rabʼihom. Joʼkan naq, maawechʼ rix wi naxpaabʼ naq chixjunil kiyoʼlaak xjunes kʼut bʼan re junaq li naʼlebʼ li tixkʼe chi kʼoxlak. Maare taataqla re li xjayalil jun li naʼlebʼ malaj bʼideo li wank saʼ jw.org li naʼaatinak chirix li yobʼtesihom. Ut maare traj aatinak aawikʼin. Wi naqoxloqʼi, maare tixjal li naxkʼoxla.
14. Chanru kiroksi laj Niall jw.org re xtenqʼankil li rechtzolom li naxkʼoxla jalan naʼlebʼ chirixebʼ laj Testiiw?
14 Laj Niall, jun li saaj kiroksi jw.org re xtenqʼankil jun li kristiʼaan chi rilbʼal naq li nekeʼxye ebʼ li kristiʼaan chiqix moko yaal ta. Laj Niall kixye: «Jun rehebʼ li wechtzolom naxye naq inkʼaʼ ninpaabʼ li nekeʼxye li wankebʼ xnawom ninpaabʼ bʼan jun li hu li wank seeraqʼinbʼil aatin chisaʼ». Xbʼaan naq li rechtzolom inkʼaʼ naxkanabʼ naq tixchʼolobʼ chiru li naxpaabʼ laj Niall kixye re naq tril saʼ jw.org li naʼlebʼ «Li Santil Hu ut li nekeʼxye li wankebʼ xnawom». Chirix chik aʼan, laj Niall kixkʼe reetal naq li rechtzolom kiril li naʼlebʼ ut aʼin kitenqʼank re chi xchʼolobʼankil chiru chanru kitiklaak li yuʼam. Laaʼo ajwiʼ us tooʼelq wi naqabʼaanu aʼin.
KAWRESIHOMAQ EERIBʼ JOʼ JUNKABʼAL
15. Kʼaru teʼruuq xbʼaanunkil ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej re xtenqʼankil li ralal xkʼajol chi sumenk saʼ tuulanil?
15 Ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej naru nekeʼxkʼut chiruhebʼ li kokʼal naq teʼsumenq saʼ tuulanil naq teʼxwechʼ rix li nekeʼxpaabʼ (Sant. 3:13). Wiibʼ oxibʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej nekeʼxkawresi ribʼ saʼ li loqʼonink joʼ junkabʼal. Nekeʼxtzʼil rix wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ ut nekeʼxkʼutbʼesi chan raj ru teʼsumenq saʼ li tzolebʼaal. Joʼkan ajwiʼ nekeʼxkʼut chiruhebʼ li xkokʼal chanru teʼaatinaq saʼ tuulanil ut chanru teʼxkʼut junaq li naʼlebʼ li tixkʼehebʼ chi kʼoxlak. (Chaawil li kaaxukuut «Xkawresinkil eeribʼ naru naxtenqʼa laajunkabʼal»).
16, 17. Chanru naxtenqʼahebʼ li saaj naq nekeʼxkawresi ribʼ chiʼus?
16 Li kawresink joʼ junkabʼal moko kaʼaj tawiʼ naxtenqʼahebʼ li saaj chi xkʼutbʼal naq yaal li nekeʼxpaabʼ naxtenqʼahebʼ re naq chʼolchʼooq chiruhebʼ naq yaal li nekeʼxpaabʼ. Saʼ jw.org bʼarwiʼ naxye «Li nekeʼxpatzʼ ebʼ li saaj» kʼubʼanbʼil re xtenqʼankil ebʼ li saaj re xkawresinkil li nekeʼxpaabʼ. Wi naqatzʼil rix joʼ junkabʼal li naʼlebʼ aʼin, tqatzol chanru xkolbʼal li qapaabʼal saʼ tuulanil ut li tqaye tixkʼehebʼ chi kʼoxlak.
17 Laj Matthew, jun li saaj naxye naq li kawresink joʼ junkabʼal kʼajoʼ naq kixtenqʼa. Saʼ li loqʼonink joʼ junkabʼal naxsikʼ rochbʼeen li xnaʼ xyuwaʼ ebʼ li naʼlebʼ li tkʼanjelaq chiru saʼ li tzolebʼaal. Aʼan naxchʼolobʼ: «Naqakʼoxla rix ebʼ li chʼaʼajkilal li naru naqakʼul saʼ li tzolebʼaal ut naqakawresi qibʼ rikʼin li ak xqatzol. Naq chʼolchʼo chiwu li ninpaabʼ inkʼaʼ ninxuwak ut inkʼaʼ nachʼaʼajkoʼk chiwu aatinak saʼ tuulanil rikʼinebʼ li junchʼol».
18. Joʼ naxye Colosenses 4:6, kʼaru tento tqakʼe xwankil?
18 Usta wank sut tqachʼolobʼ chi chʼolchʼo ru junaq li naʼlebʼ moko chixjunilebʼ ta teʼxkʼulubʼa. Abʼan li tooxtenqʼa aʼan aatinak saʼ tuulanil ut inkʼaʼ xtochʼbʼal xchʼoolebʼ (taayaabʼasi Colosenses 4:6). Aatinak chirix li qapaabʼal rikʼin junaq li kristiʼaan chanchan xkutbʼal jun li peloot. Naru naqakut re chi timil malaj chi kaw. Naq naqakut chi timil li peloot li kristiʼaan naru tixchap ut traj bʼatzʼunk. Joʼkan ajwiʼ wi inkʼaʼ naqatochʼ xchʼool naq nokooʼaatinak rikʼin ut naqabʼaanu saʼ tuulanil, li kristiʼaan maare traj qabʼinkil. Abʼan wi naraj pleetik qikʼin malaj qaseʼenkil naru naq naqakanabʼ raatinankil (Prov. 26:4). Abʼan moko chixjunilebʼ ta nekeʼnaʼlebʼak chi joʼkaʼin, maare naabʼalebʼ teʼraj qabʼinkil.
19. Kʼaru t-ekʼasinq qe re naq tuulanaqo naq tqakol rix li qapaabʼal?
19 Joʼ xqil xyuʼaminkil li tuulanil naxkʼam chaq naabʼal rusilal. Tzʼaama re li Jehobʼa naq tatxtenqʼa chi xyuʼaminkil li tuulanil naq teʼoq aawechʼbʼal malaj teʼoq chi aatinak chirix jun li naʼlebʼ bʼarwiʼ inkʼaʼ nekeʼxkʼe ribʼ saʼ aatin. Jultika naq li tuulanil natenqʼank re naq inkʼaʼ tnimanq ru junaq li chʼaʼajkilal naq inkʼaʼ nekeʼxkʼe ribʼ saʼ aatin. Sumenk saʼ tuulanil maare tixbʼaanu naq ebʼ li kristiʼaan teʼxjal li nekeʼxkʼoxla chiqix ut chirix li naxkʼut li Santil Hu. Joʼkan naq yoʼon wanqat «re xsumenkil chixjunilebʼ […] saʼ tuulanil ut saʼ xyaalal» (1 Ped. 3:15, 16). Tuulanaq ut kawaq aachʼool!
BʼICH 89 Li Jehobʼa narosobʼtesi li naʼabʼink ut napaabʼank
a Saʼ li tzolom aʼin taataw wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li tatxtenqʼa chi xsumenkil ebʼ li patzʼom chirix laapaabʼal naq teʼxbʼaanu saʼ josqʼil.
b Saʼ li tzolom aʼin taataw wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li ttenqʼanq aawe saʼ li naʼlebʼ kʼaru naxye li Santil Hu chirixebʼ li ixqiwinq? li wank saʼ li hu Ajsi aawu!, ajl 4 2016, maakʼaʼ saʼ qʼeqchiʼ.
c Saʼ jw.org taataw chaabʼil naʼlebʼ saʼ li tasal «Li nekeʼxpatzʼ ebʼ li saaj» ut «Li napatzʼmank rajlal chirixebʼ laj testiiw re li Jehobʼa».