K’aru naxye li Santil Hu chirix li we’ej li wank sa’ chixjunil li Ruuchich’och’?
«Risinkil li we’ej». A’an jun reheb’ li nimla ch’a’ajkilal li neke’raj xq’axb’al ru li neke’awab’ejink re li ruuchich’och’ re naq chi jo’kan chixjunileb’ te’wanq xtzekemqeb’.a Ab’an, ma t-oso’q li we’ej sa’ junaq kutan? K’aru naxye li Santil Hu?
Li Santil Hu ak kixye naq twanq li we’ej
Li Santil Hu naxye naq sa’eb’ li qakutan, jun li q’ehil li nak’ab’a’iik «xraqik eb’ li kutan», tmaak’a’oq li tzekemq (2 Timoteo 3:1). Moko li Yos ta wank re naq nak’ulmank li ch’a’ajkilal a’in, ab’an ak kixye naq tk’ulmanq (Santiago 1:13). K’e reetal wiib’ li propesiiy li wank sa’ li Santil Hu.
«Twanq we’ej [...] sa’ naab’al li na’ajej» (Mateo 24:7). Jo’ naxye li propesiiy a’in, yalaq b’ar twanq li we’ej. Eb’ li molam li neke’ril ut neke’xjek’i li tzekemq sa’ chixjunil li Ruuchich’och’, xe’xk’e li esil a’in: «Jwal yook chi numtaak li ch’a’ajkilal a’in xb’aan naq moko chaab’il ta chik neke’tzekank ut maak’a’ ajwi’ li tzekemq».b Chi miyon li qas qiitz’in sa’ chixjunil li Ruuchich’och’ maak’a’eb’ xtzekemq, ut ra xyeeb’al naq naab’aleb’ neke’kamk xmaak a’in.
«Kiwil jun qʼeqi kawaay ut li winq li chunchu saʼ xbʼeen wank saʼ ruqʼ jun li bʼisleb’» (Apocalipsis 6:5). Sa’ li propesiiy a’in, li kawaay ut li winq li chunchu sa’ xb’een a’an reetalil li we’ej sa’eb’ li qakutan.c Sa’ li ruq’ wank jun li b’isleb’ re naq chi b’isb’il ttawmanq li tzekemq. Naq nanume’k li kawaay, na’ab’imank jun xyaab’ kuxej li naxye naq terto li tzekemq ut naxye naq ink’a’ tqab’aatz’une li tzekemq li aajel chiqu (Apocalipsis 6:6). A’an naxk’ut chi’us li yook chi k’ulmank sa’eb’ li qakutan b’arwi chi miyon eb’ li qas qiitz’in ink’a’ neke’ruuk xtawb’al malaj xtojb’al li chaab’il tzekemq.
Li we’ej t-oso’q
Li neke’xtzil rix li na’leb’ a’in, neke’xye naq li naruuchi li Ruuchich’och’ ttzaqloq raj cho’q re chixjunileb’ li kristii’an. Jo’kan b’i’, k’a’ut naq wankeb’ li qas qiitz’in li neke’xkuy xsa’? Ut jo’ naxye li Santil Hu, k’aru tixb’aanu laj Yob’tesihom qe, a’ li Jehob’ad, re xtuqub’ankil ru li ch’a’ajkilal a’in?
Li ch’a’ajkilal: Li neke’awab’ejink ink’a’ neke’ruuk risinkil li neb’a’il li naxk’am chaq li we’ej.
Li xtuqub’ankil ru: Li x’awab’ejilal li winq eb’ aj maak t-oso’q ut cho’q reqaj tkanaaq jun awab’ejihom li tz’aqal re ru: li X’awab’ejilal li Yos sa’ ruq’ li Jesukriist, li Awab’ej (Daniel 2:44; Mateo 6:10). Sa’eb’ li qakutan, naab’aleb’ li neb’a’ maak’a’eb’ xtumin re xloq’b’al li xwa. Ab’an a’in tjalaaq rub’el X’awab’ejilal li Yos. Li Santil Hu naxye chirix li Jesús: «A’an taakoloq re li neb’a’ li yo chi tz’aamank, a’ li toq’ob’ ru li ink’a’ natenq’aak xb’aan anihaq. [...] Numtajenaqaq li awimq sa’ ruuchich’och’, heetanqeb’ sa’ xb’eeneb’ li loq’laj tzuul» (Salmo 72:12, 16, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG).
Li ch’a’ajkilal: Eb’ li yalok u neke’xjuk’ chixjunil ut namaak’a’o’k li tumin, a’in naxch’a’ajki xjek’inkil li tzekemq.
Li xtuqub’ankil ru: Li Jehob’a «xch’anab’ank re li yalok toj sa’ xmaril li ruuchich’och’, xtoqi li xna’ simaj ut xjach li jutz’ che’; a’an xk’ehok xxamlel li ramleb’ ch’iich’» (Salmo 46:10, SBG). Li Yos tixsach eb’ li k’anjelob’aal re kamsink ut eb’ li qas qiitz’in li neke’xyoob’ li yalok u. Sa’ xk’ab’a’ a’an, maak’a’aq chik li ch’a’ajkilal re xtawb’al li tzekemq. Li Santil Hu naxyeechi’i: «Chi’atz’umaq li tiikil ch’oolej […] k’ajo’aq li tuqtuukilal» (Salmo 72:7, SBG).
Li ch’a’ajkilal: Li kawil saq’e malaj li ke ut eb’ li kaqsut-iq’ neke’xsach li awimq ut neke’xkamsi li ketomq.
Li xtuqub’ankil ru: Li Yos tixtuqub’ ru li xyob’tesihom ut chaab’ilaq ru li Ruuchich’och’ cho’q re li awk. Li Santil Hu naxye: Li Jehob’a «ch’anch’o kixkanab’ li kaqsut-iq’, ch’anaamil ajwi’ li xkaw oq li palaw. [...] Naxsutq’isi li chaqich’och’ cho’q kaq’nab’, ut li joxk’ nakanaak chi yu’amha’. Aran naxk’eheb’ chi wank li te’tz’okaaq [...]. Ke’awk sa’atqeb’ li k’aleb’aal, ke’raw li uub’; ut naab’al li ru li awimq ke’xxok chaq» (Salmo 107:29, 35-37, SBG).
Li ch’a’ajkilal: Li maa’useb’ xna’leb’ ut neke’xra ru li tumin, neke’xk’ayi li tzekemq li na’oksink yajel ut neke’xram li tzekemq chiruheb’ li yookeb’ xnumsinkil li we’ej.
Li xtuqub’ankil ru: Li X’awab’ejilal li Yos tixsach chixjunileb’ li qas qiitz’in li yib’eb’ ru xna’leb’ (Salmo 37:10, 11; Isaías 61:8). Li Santil Hu naxye naq li Jehob’a «naraqok aatin chirixeb’ li rahob’tesinb’ileb’ ut naxk’e xwaheb’ li te’tz’okaaq» (Salmo 146:7).
Li ch’a’ajkilal: Rajlal chihab’, kach’in chik ma xyijachil li tzekemq li wank sa’ li Ruuchich’och’ nasachmank malaj yal neke’xb’atz’une.
Li xtuqub’ankil ru: Rub’el li X’awab’ejilal li Yos t-oksimanq chi’us li tzekemq. Naq li Jesús kiwank sa’ Ruuchich’och’, weent kixb’aanu re naq ink’a’ yal tixb’atz’une li tzekemq. Jun eetalil, sa’ jun kutan kixb’aanu jun li sachb’ach’oolej naq kixk’eheb’ chi wa’ak numenaq 5,000 chi poyanam. Moqon kixye reheb’ li xtzolom: «Xokomaq li peraas chi kaxlanwa li kiʼelaʼank re naq maakʼaʼ ttzʼeqmanq» (Juan 6:5-13).
Li X’awab’ejilal li Yos tixsach chixjunil li ch’a’ajkilal li naxb’aanu naq twanq li we’ej, chi jo’kan numtajenaqaq li chaab’il tzekemq cho’q reheb’ chixjunileb’ li poyanam (Isaías 25:6). Ut joq’e tk’ulmanq a’an? Re xnawb’al, chaawil li na’leb’ «Joq’e tixjolomi li Ruuchich’och’ li X’awab’ejilal li Yos?».
a Agenda 2030 chirix li Desarrollo Sostenible, li k’ulub’anb’il sa’ 2015 xb’aan eb’ li Estados Miembros de las Naciones Unidas.
b Li esil k’eb’il xb’aan li Organización de las Naciones Unidas para la Alimentación y la Agricultura, li Fondo Internacional de Desarrollo Agrícola, li Fondo de las Naciones Unidas para la Infancia, li Programa Mundial de Alimentos de las Naciones Unidas ut li Organización Mundial de la Salud.
c Re xnawb’al xkomon li na’leb’ chirix li wankeb’ sa’ xb’een li kawaay re Apocalipsis, chaawil li na’leb’ «K’aru xyaalal li kaahib’ li wankeb’ sa’ xb’een li kawaay li na’aatinak wi’ li hu Apocalipsis?».
d Li xk’ab’a’ li Yos a’an Jehob’a (Salmo 83:18. La Biblia, Traducción del Nuevo Mundo, 2019 sa’ español). Chaawil li tzolom «Ani li Jehob’a?».