Kʼaru naxye li xpropesiiy laj Daniel chirix li chihabʼ 1914?

Li naxsume li Santil Hu

Li propesiiy li natawmank saʼ li tasal 4 re li hu Daniel naxkʼut naq li Xʼawabʼejilal li Yos kiʼok chi awabʼejink saʼ choxa saʼ 1914.

Kʼaru naraj xyeebʼal li propesiiy. Li Yos kixbʼaanu naq li awabʼej Nabucodonosor re Babilonia tixmatkʼe jun li mamaʼ cheʼ li kiyokʼmank ut inkʼaʼ chik ttuxmeq chiru «wuqubʼ chihabʼ» ut moqon chik tkʼiiq (Daniel 4:1, 10-16, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG).

Li xbʼeen xtzʼaqlojik ru li propesiiy. Li cheʼ aʼan laj Nabucodonosor, naq kiyokʼmank aʼan reetalil naq kikanoʼk ru ut kixkanabʼ awabʼejink. Kiwank wuqubʼ chihabʼ chi joʼkan. Moqon chik kikʼiraak, kixkʼe reetal naq li Jehobʼa wank xwankil ut kiʼok wiʼ chik chi awabʼejink (Daniel 4:20-22, 25, 34-36).

Xkabʼ xtzʼaqlojik ru li propesiiy. Saʼ Daniel 4:17, SBG, naxye: «Taanawmanq xbʼaanebʼ chixjunilebʼ li poyanam naq li Nimajwal Yos nataqlank saʼ xbʼeenebʼ li xʼawabʼejihom li ruuchichʼochʼ: naxkʼe xwankil li naraj wiʼ xkʼeebʼal ut naxterqʼusi xloqʼal li jwal kubʼenaq xwankil saʼ xyanqebʼ chixjunil li poyanam». Aʼin naraj xyeebʼal naq li Jehobʼa kixyeechiʼi re laj Nabucodonosor saʼ jun chik li matkʼ naq moko aʼan ta t-awabʼejinq saʼ li Awabʼejilal aʼin chi moko jalan chik li poyanam. Xbʼaan naq laj Daniel kixtzʼiibʼa naq li Yos «tixwaklesi chaq jun awabʼejihom li maajun wa taajukʼmanq» (Daniel 2:31-44, SBG).

Li Yos kixxaqabʼ li tenamit Israel choʼq ruuchil li Xʼawabʼejilal saʼ Ruuchichʼochʼ. Abʼan kixkanabʼ naq tjukʼmanq li awabʼejilal aʼin xbʼaan naq ebʼ li awabʼej xeʼxqʼet ribʼ chiru ut kixkʼe xwankilal re li ani wank xkʼulubʼ (Ezequiel 21:25-27, La Biblia. Traducción del Nuevo Mundo, 2019 saʼ español). Li Santil Hu naxye naq kaʼajwiʼ li Jesukriist wank xwankil rechaninkil li Awabʼejilal aʼin (Lucas 1:30-33). Xbʼaan naq saʼ Daniel tasal 4 naxye naq qʼun xchʼool moko joʼ ta laj Nabucodonosor (Mateo 11:29).

Kʼaru reetalil li cheʼ li wank saʼ Daniel tasal 4? Saʼ li Santil Hu wank sut li cheʼ aʼan reetalil ebʼ li awabʼej (Ezequiel 17:22-24; 31:2-5). Abʼan li natawmank saʼ Daniel tasal 4 aʼan reetalil li Xʼawabʼejilal li Yos.

Kʼaru naraj xyeebʼal naq kiyokʼmank li cheʼ? Aʼan reetalil naq laj Nabucodonosor kixkanabʼ awabʼejink. Ut naq li Xʼawabʼejilal li Yos kixkanabʼ ajwiʼ awabʼejink saʼ Ruuchichʼochʼ. Aʼin kikʼulmank naq laj Nabucodonosor kixsach Jerusalén, bʼarwiʼ ebʼ li awabʼej nekeʼkʼojlaak «saʼ xkʼojaribʼaal» li Yos joʼ ruuchil (1 Crónicas 29:23, SBG).

Kʼaru naxkʼutbʼesi li «wuqubʼ chihabʼ»? Reetalil naq li Yos kixkanabʼ naq teʼruuq chi awabʼejink li kristiʼaan xjunesebʼ. Aʼin kitiklaak saʼ octubre re li chihabʼ 607 naq toj maajiʼ nachalk li Jesús saʼ Ruuchichʼochʼ, naq ebʼ laj Babilonia xeʼxsach Jerusalén (2 Reyes 25:1, 8-10).a

Chanru naqanaw naq li qʼehil aʼin twanq chiru 2,520 chihabʼ? Naqanaw naq moko wuqubʼ chihabʼ ta joʼ kikʼulmank rikʼin laj Nabucodonosor. Naqanaw aʼin xbʼaan li kixye li Jesús saʼ Lucas 21:24: «Li tenamit Jerusalén tyeqʼimanq xbʼaanebʼ li tenamit toj naq ttzʼaqloq ru li hoonal li xaqabʼanbʼil choʼq rehebʼ li tenamit». Li propesiiy aʼin naxye naq ebʼ li qas qiitzʼin xikʼ teʼril li Xʼawabʼejilal li Yos joʼkan naq li qʼehil li kiʼaatinak wiʼ li Jesús juntaqʼeet rikʼin li «wuqubʼ chihabʼ» li naʼaatinak wiʼ Daniel tasal 4. Aʼin naraj xyeebʼal naq toj maajiʼ natzʼaqlok ru li qʼehil aʼin naq li Jesús kiwank saʼ Ruuchichʼochʼ.

Li Santil Hu nokooxtenqʼa chi xtawbʼal ru naq naxye «li jun kutan, aʼan reetalil li jun chihabʼ» (Números 14:34; Ezequiel 4:6, Li Santil Hu, Wycliffe Bible Translators. Akʼ tzʼiibʼ). Li 2,520 kutan, aʼan reetalil 2,520 chihabʼ. Joʼkan naq, wi naqajla 2,520 chihabʼ chalen li chihabʼ 607 naq toj maajiʼ nachalk li Jesús saʼ Ruuchichʼochʼ, toowulaq saʼ li chihabʼ 1914. Saʼ octubre re li chihabʼ aʼan kitzʼaqlok ru li «wuqubʼ chihabʼ».