NAʼLEBʼ RE TZOLOK 37
Qakʼulubʼaq xpaabʼankil li Jehobʼa
«Ma tojaʼ ta chik inkʼaʼ tqapaabʼ li qachoxahil Yuwaʼ[?]» (HEB. 12:9).
BʼICH 9 ¡Jehová es nuestro Rey!
RUʼUJIL LI TZOLOMa
1. Kʼaʼut naq tento toopaabʼanq chiru li Jehobʼa?
TENTO naq tooʼabʼinq malaj tqapaabʼb li Jehobʼa. Aʼan laj Yobʼtesinel qe, joʼkan naq xkʼulubʼ xxaqabʼankil li chaqʼrabʼ saʼ xbʼeen li xyobʼtesihom (Apoc. 4:11). Abʼan wank jun chik xyaalal li wank xwankil re naq tqapaabʼ: maajun chik naxnaw awabʼejink joʼ aʼan. Chalen li qʼe kutan, naabʼalebʼ li winq ut ixq keʼwank chaq xwankil ut keʼtaqlank saʼ xbʼeenebʼ li junchʼol. Abʼan, li Jehobʼa aʼan li awabʼej li jwal wank xnaʼlebʼ, narahok, naʼoxloqʼink ut naxtoqʼobʼa ru chixjunilebʼ (Ex. 34:6; Rom. 16:27; 1 Juan 4:8).
2. Kʼaru ebʼ li xyaalal naqataw saʼ Hebreos 12:9-11 re xpaabʼankil li Jehobʼa?
2 Li Jehobʼa naraj naq tqapaabʼ, xbʼeen xbʼeen, saʼ xkʼabʼaʼ naq naqara ut naqil joʼ li Qayuwaʼ li jwal narahok, ut maawaʼ xbʼaan naq naqaxuwa ru. Saʼ li hu li kixtzʼiibʼa li Apostol Pablo choʼq rehebʼ laj Hebreo, naxye naq tento tqakʼulubʼa xpaabʼankil li Qayuwaʼ xbʼaan naq aʼan nokooxtzol «re qusilankil» (taayaabʼasi Hebreos 12:9-11).
3. a) Chanru naqakʼutbʼesi naq naqapaabʼ li Jehobʼa? b) Kʼaru ebʼ li patzʼom tqasume?
3 Naqapaabʼ li Jehobʼa naq naqabʼaanu chixjunil li wank saʼ quqʼ re abʼink chiru ut naq naqakʼe qaqʼe re naq inkʼaʼ tqakʼojobʼ qachʼool rikʼin li qakʼaʼuxl qanaʼlebʼ (Prov. 3:5). Wi naqanaw ru li xchaqʼal ru xnaʼlebʼ, moko tchʼaʼajkoʼq ta chiqu xpaabʼankil, xbʼaan naq aʼin nakʼutunk saʼ li xbʼaanuhom (Sal. 145:9). Naq naqanaw ru chiʼus li Jehobʼa jwal naqara wiʼ chik. Ut wi naqara, moko aajel ta ru naq tixye qe chixjunil li tqabʼaanu ut inkʼaʼ tqabʼaanu. Naqakʼe qaqʼe chi kʼoxlak ut chi rekʼankil li narekʼa chirix li chaabʼil naʼlebʼ ut chi xtzʼeqtaanankil li inkʼaʼ us (Sal. 97:10). Abʼan, maare wank sut chʼaʼaj chiqu xpaabʼankil. Kʼaʼut? Ut kʼaru li chaabʼil naʼlebʼ naru nekeʼxtzol li cheekel winq, ebʼ li yuwaʼbʼej ut ebʼ li naʼbʼej chirix li eetalil li kixkanabʼ laj Nehemias li ruuchil awabʼej, li awabʼej David ut chirix li xMaria li xnaʼ li Jesus? Saʼ li tzolom awe’, tqataw xsumenkil ebʼ li patzʼom aʼin.
KʼAʼUT NAQ WANK SUT NACHʼAʼAJKOʼK CHIQU XPAABʼANKIL LI JEHOBʼA?
4, 5. Joʼ naxye saʼ Romanos 7:21-23, kʼaʼut wank sut nachʼaʼajkoʼk chiqu xpaabʼankil li Jehobʼa?
4 Li naxchʼaʼajki chiqu xpaabʼankil li Jehobʼa aʼan naq xqechani li maak ut moko tzʼaqal ta re ru li qayuʼam. Joʼkan naq ak re, naq naqaj xqʼetbʼal qibʼ. Naq laj Adan ut li xʼEva keʼxqʼet ribʼ chiru li Yos ut keʼxlow ru li cheʼ li yeebʼilebʼ re, naq inkʼaʼ teʼxchʼeʼ, keʼxsikʼ kʼaru li us ut li inkʼaʼ us choʼq rehebʼ (Gen. 3:22). Saʼebʼ li qakutan, naabʼalebʼ li kristiʼaan nekeʼnaʼlebʼak joʼebʼ aʼan ut inkʼaʼ nekeʼraj xnawbʼal li naxkʼoxla li Yos chirix li junjunq chi naʼlebʼ ut aʼanebʼ chik nekeʼsikʼok re kʼaru li us ut li inkʼaʼ us.
5 Usta naqanaw chik ru li Jehobʼa ut naqara maare nachʼaʼajkoʼk chiqu xpaabʼankil chixjunil li naxye. Aʼin tzʼaqal kixkʼul li Apostol Pablo (taayaabʼasi Romanos 7:21-23). Joʼ laj Pablo, laaʼo ajwiʼ naqaj xbʼaanunkil li nawulak chiru li Yos. Abʼan, inkʼaʼ naqakanabʼ xkʼebʼal qaqʼe xbʼaan naq ak re, naq naqarahi ru xbʼaanunkil li maaʼusilal.
6, 7. Bʼar wank li jun chik xyaalal li naru naxchʼaʼajki chiqu paabʼank chiru li Jehobʼa? Kʼe jun eetalil.
6 Joʼkan ajwiʼ, naru nachʼaʼajkoʼk chiqu xpaabʼankil li Jehobʼa saʼ xkʼabʼaʼ li qawanjik ut chanru xookʼiresiik chaq. Naabʼal li xnaʼlebʼ li winq moko naxkʼam ta ribʼ rikʼin li naxye li Yos, ut maare inkʼaʼ tqakanabʼ xkʼebʼal qaqʼe re xmichʼbʼal saʼ li qaanm li nekeʼxik wiʼ xchʼool li kristiʼaan saʼebʼ li qakutan. Qilaq jun li eetalil.
7 Saʼ wiibʼ oxibʼ li tenamit, kʼaynaqebʼ chi xminbʼalebʼ ru li saaj re naq teʼroksi li xyuʼam re xsikʼbʼal naabʼal li tumin. Aʼin kixkʼul li xMaryc jun li qechpaabʼanel. Naq toj maajiʼ naxnaw chaq ru li Jehobʼa, xtzolok saʼ jun li nimla tzolebʼaal li nawbʼil ru saʼ li xtenamit. Li xjunkabʼal kiʼok xminbʼal ru re naq tixsikʼ jun li xkʼanjel bʼarwiʼ ttojeʼq chiʼus ut yalaq bʼar tnaweʼq ru. Ut aʼin tzʼaqal naxrahi ru li xMary. Abʼan, kijalaak li naxkʼoxla naq kixnaw ru li Jehobʼa ut kixtzol xraabʼal. Usta joʼkan, naxye:«Wank sut, naxkʼe ribʼ chiwu xtikibʼankil junaq li yakok li ninnaw naq tixkʼe naabʼal intumin, abʼan tixlaatzʼa chiwu kʼanjelak chiru li Jehobʼa. Saʼ xkʼabʼaʼ chanru xinkʼiresiik chaq toj nachʼaʼajkoʼk chiwu xtzʼeqtaanankil aʼin. Toj nintzʼaama chiru li Jehobʼa intenqʼankil re naq inkʼaʼ tintʼaneʼq saʼ li aaleek re xkʼulubʼankil junaq li kʼanjel li tixram chiwu kʼanjelak chiru» (Mat. 6:24).
8. Kʼaru ok qe xtzʼilbʼal rix?
8 Joʼ ak xqil, naqataw rusilal naq naqapaabʼ li Yos. Abʼanan li wankebʼ xwankil, joʼebʼ li cheekel winq, ebʼ li yuwaʼbʼej ut ebʼ li naʼbʼej nekeʼxtaw jun chik xyaalal re xkanabʼankil naq li Yos tbʼeresinq rehebʼ. Ok qe xtzʼilbʼal rix wiibʼ oxibʼ li eetalil li wank saʼ li Santil Hu li naxkʼut chiqu chanru roksinkil li wankilal joʼ nawulak chiru li Jehobʼa.
KʼARU TEʼRUUQ XTZOLBʼAL LI CHEEKEL WINQ RIKʼIN LAJ NEHEMIAS?
Ebʼ li cheekel winq nekeʼtenqʼank saʼ li kʼanjel li nabʼaanumank saʼ li Chʼutlebʼaal Kabʼl, joʼ kixbʼaanu chaq laj Nehemias naq keʼxwaklesi wiʼ chik li xsuttzʼakil Jerusalen. (Taawil li raqal 9 toj 11).d
9. Kʼaru li nimla chʼaʼajkilal kixtaw laj Nehemias?
9 Li Jehobʼa kixkʼe saʼ ruqʼebʼ li cheekel winq xbʼeresinkil ebʼ laj kʼanjel chiru, li kʼanjel aʼin jwal wank xwankil (1 Ped. 5:2). Naabʼal naru nekeʼxtzol li cheekel winq wi teʼxtzʼil rix chanru kiril li xtenamit li Yos laj Nehemias. Saʼ xkʼabʼaʼ li kʼanjel li naxbʼaanu chaq aran Juda, wank naabʼal xwankil (Neh. 1:11; 2:7, 8; 5:14). Qilaq kʼaru li nimla chʼaʼajkilal kixtaw. Kixnaw naq ebʼ laj Judiiy keʼxmux ru li rochoch li Yos ut naq inkʼaʼ yookebʼ xtenqʼankil laj Levi joʼ yeebʼil saʼ li Chaqʼrabʼ. Joʼkan ajwiʼ, inkʼaʼ nekeʼroxloqʼi li Sabado ut wankebʼ xeʼsumlaak rikʼinebʼ li ixq li maawaʼebʼ aj Israel. Joʼkan naq laj Nehemias tento raj tixtuqubʼ ru aʼin (Neh. 13:4-30).
10. Chanru kinaʼlebʼak laj Nehemias chiru li chʼaʼajkilal?
10 Laj Nehemias inkʼaʼ kinumtaak saʼ xbʼeenebʼ laj Judiiy rikʼin xminbʼal ruhebʼ chi xpaabʼankil li xchaqʼrabʼ. Qʼaxal bʼan kitijok chiru li Jehobʼa re naq tbʼeresiiq ut kixkʼut chiru li tenamit li Xchaqʼrabʼ li Yos (Neh. 1:4-10; 13:1-3). Joʼkan ajwiʼ, kixkubʼsi xwankil ut kikʼanjelak ajwiʼ rochbʼen li rechtenamitul re xwaklesinkil wiʼ chik li xsuttzʼakil Jerusalen (Neh. 4:15).
11. Joʼ naxye saʼ 1 Tesalonicenses 2:7, 8, chanru teʼril li chʼuut ebʼ li cheekel winq?
11 Maare ebʼ li cheekel winq inkʼaʼ teʼxnumsi li chʼaʼajkilal li kixkʼul laj Nehemias. Abʼanan, naru nekeʼxkʼam re rikʼin saʼ jalan jalanq chi naʼlebʼ. Jun eetalil, kaw nekeʼkʼanjelak re xtenqʼankilebʼ li hermaan. Ut moko nekeʼxnimobʼresi ta ribʼ xbʼaan naq kʼebʼilebʼ xwankil, saʼ qʼunil bʼan nekeʼril li chʼuut (taayaabʼasi 1 Tesalonicenses 2:7, 8). Li nimla rahom ut li kubʼsink ibʼ li nekeʼxyuʼami nakʼutunk joʼ chanru nekeʼraatina li junchʼol. Laj Andrew, li junxil naʼok choʼq cheekel winq naxye: «Ninkʼe reetal naq ebʼ li hermaan us nekeʼnaʼlebʼak naq ebʼ li cheekel winq tuulanebʼ ut nekeʼxkʼutbʼesi li tzʼaqal rahok. Aʼin natenqʼank rehebʼ li hermaan chi abʼink chiruhebʼ li cheekel winq». Ut laj Tony, li naabʼal chihabʼ ajwiʼ rokik joʼ cheekel winq, naxye: «Ninyal xyuʼaminkil li naʼlebʼ li natawmank saʼ Filipenses 2:3 ut junelik ninkʼe inqʼe chi xkʼoxlankil naq ebʼ li junchʼol wankebʼ xwankil chiwu. Aʼin natenqʼank we re naq moko kaw ta tintaqlanq saʼ xbʼeenebʼ».
12. Kʼaʼut naq ebʼ li cheekel winq tento teʼxkubʼsi xwankil?
12 Joʼ naxbʼaanu li Jehobʼa, ebʼ li cheekel winq tento teʼxkubʼsi xwankil. Usta aʼan li Nimajwal Yos naxkubʼsi xwankil re xwaklesinkil «saʼpojtzʼ li wankebʼ saʼ rajbʼal ru» (Sal. 18:36; 113:6, 7). Relik chi yaal, xikʼ tzʼaqal naril li qʼetqʼetebʼ (Prov. 16:5).
13. Kʼaʼut naq weent teʼxbʼaanu li cheekel winq naq nekeʼaatinak?
13 Ebʼ li cheekel winq li nekeʼxpaabʼ li Jehobʼa tento naq weent teʼxbʼaanu chanru nekeʼaatinak. Wi inkʼaʼ teʼxbʼaanu chi joʼkaʼan, naru nekeʼsumenk saʼ josqʼil wi inkʼaʼ naʼoxloqʼiik ruhebʼ (Gal. 5:14, 15; Sant. 1:26). Laj Andrew, li ak xooʼaatinak chirix naxye: «Wank sut nawaj raj xsumenkil saʼ kawilal junaq li hermaan li nawekʼa naq inkʼaʼ kiroxloqʼi wu. Abʼan xkʼoxlankil rix li eetalil li wank saʼ li Santil Hu chirixebʼ li xmoos li Yos li inkʼaʼ keʼxtzʼeqtaana, nikinxtenqʼa chi rilbʼal naq aajel ru li kubʼsink ibʼ ut li qʼunil chʼoolej». Ebʼ li cheekel winq nekeʼxkʼutbʼesi naq nekeʼpaabʼank chiru li Jehobʼa naq nekeʼaatinak saʼ tuulanil ut saʼ qʼunil rikʼinebʼ li rechpaabʼanel, ut joʼkan ajwiʼ nekeʼxbʼaanu rikʼin jalanebʼ chik li cheekel winq (Col. 4:6).
KʼARU TEʼRUUQ XTZOLBʼAL EBʼ LI YUWAʼBʼEJ RIKʼIN LI AWABʼEJ DAVID?
14. Kʼaru li kʼanjel tenebʼanbʼil saʼ xbʼeenebʼ li yuwaʼbʼej xbʼaan li Jehobʼa, ut kʼaru naroybʼeni naq teʼxbʼaanu?
14 Li Jehobʼa kixkanabʼ saʼ ruqʼ ebʼ li yuwaʼbʼej xjolominkil li xjunkabʼal ut naroybʼeni naq teʼxtij ut teʼxqʼus li ralal xkʼajol (1 Cor. 11:3; Efes. 6:4). Abʼan moko naru ta nekeʼnumtaak. Xbʼaan naq teʼxqʼaxtesi li xyehom ut li xbʼaanuhom chiru li Jehobʼa bʼarwiʼ chalenaq chixjunil li komonil malaj li junkabʼal (Efes. 3:14, 15). Ebʼ li yuwaʼbʼej nekeʼxkʼutbʼesi naq nekeʼpaabʼank chiru li Yos naq nekeʼxjolomi li xjunkabʼal joʼ nawulak chiru. Naru nekeʼxtaw naabʼal li naʼlebʼ wi teʼxtzʼil rix li eetalil li kixkanabʼ li awabʼej David.
Li tixye jun li yuwaʼbʼej aj paabʼanel saʼ li xtij tento raj tixkʼutbʼesi naq naxkubʼsi ribʼ. (Taawil li raqal 15 ut 16).e
15. Kʼaʼut naq li awabʼej David aʼan jun chaabʼil eetalil choʼq rehebʼ li yuwaʼbʼej?
15 Li Jehobʼa moko kaʼaj tawiʼ kixxaqabʼ laj David chi xjolominkil li xjunkabʼal, kixkʼe bʼan chi xjolominkil li tenamit Israel. Saʼ xkʼabʼaʼ naq aʼan chaq li awabʼej jwal wank xwankil. Abʼan, wank sut inkʼaʼ kiroksi chiʼus li xwankil ut kitʼaneʼk saʼ li nimla maak (2 Sam. 11:14, 15). Usta joʼkan, kixkʼutbʼesi naq naxpaabʼ li Jehobʼa ut kixkʼulubʼa li xqʼusbʼal. Kixte li xchʼool naq kitijok chiru ut xbʼaanu chixjunil li wank saʼ ruqʼ re xpaabʼankil li naxye (Sal. 51:3-6). Joʼkan ajwiʼ, jwal kixkubʼsi ribʼ xbʼaan naq kixkʼulubʼa li xqʼusbʼal maakʼaʼ naxye ma winq malaj ixq nakʼehok re (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33). Kixtaw xnaʼlebʼ rikʼin li xpaltil ut kixqʼaxtesi li xyuʼam re kʼanjelak chiru li Jehobʼa.
16. Kʼaru li chaabʼil naʼlebʼ naru nekeʼxtzol ebʼ li yuwaʼbʼej rikʼin laj David?
16 Ex yuwaʼbʼej, qilaq wiibʼ oxibʼ li chaabʼil naʼlebʼ li naru nekeetzol rikʼin li eetalil li kixkanabʼ li awabʼej David. Meeroksi saʼ maaʼusilal li wankilal li kixkʼe eere li Jehobʼa. Cheekʼulubʼa leepaltil ut cheekʼulubʼa ajwiʼ li naʼlebʼ li naxkʼe li Santil Hu choʼq eere. Wi joʼkan teebʼaanu, texʼoxloqʼiiq xbʼaan leerixaqil ut leekokʼal saʼ xkʼabʼaʼ naq nekeekubʼsi eeribʼ. Joʼkan ajwiʼ, naq textijoq rikʼinebʼ, tehomaq leechʼool chiru li Jehobʼa. Chi joʼkan, leejunkabʼal teʼxkʼe reetal naq qʼaxal nekeekʼojobʼ eechʼool rikʼin. Ut xbʼeen xbʼeen, kʼehomaq li xkʼanjel li Yos chiʼubʼej saʼ leeyuʼam (Deut. 6:6-9). Li chaabʼil eetalil li nekeekʼe, aʼan jun li chaqʼal ru maatan li naru nekeekanabʼ re leejunkabʼal.
KʼARU TEʼRUUQ XTZOLBʼAL EBʼ LI NAʼBʼEJ RIKʼIN LI XMARIA?
17. Kʼaru li kʼanjel kixkʼe li Jehobʼa rehebʼ li naʼbʼej?
17 Li Jehobʼa kixkʼe rehebʼ li naʼbʼej jun kʼanjel li wank xwankil saʼ li junkabʼal ut naru ajwiʼ nekeʼtaqlank saʼ xbʼeenebʼ li xkokʼal (Prov. 6:20). Relik chi yaal li naxye ut naxbʼaanu li naʼbʼej, naru nakʼanjelak chiruhebʼ saʼ chixjunil li xyuʼam (Prov. 22:6). Qilaq li chaabʼil naʼlebʼ nekeʼruuk xtzolbʼal li naʼbʼej rikʼin li xMaria li xnaʼ li Jesus.
18, 19. Kʼaru teʼruuq xtzolbʼal li naʼbʼej rikʼin li eetalil li kixkanabʼ li xMaria?
18 Li xMaria naxnaw chaq chiʼus li naxye li Santil Hu. Jwal naroxloqʼi li Jehobʼa ut wank chaq choʼq ramiiw. Kixkʼulubʼa xpaabʼankil usta aʼin kixjal chi junajwa li xyuʼam (Luc. 1:35-38, 46-55).
Naq jun li naʼbʼej lubʼlu malaj yook xjosqʼil, maare qʼaxal tixkʼe xqʼe chi xkʼutbʼesinkil naq naxra li xjunkabʼal. (Taawil li raqal 19).f
19 Ex naʼbʼej, qilaq wiibʼ oxibʼ li chaabʼil naʼlebʼ li naru nekeetzol rikʼin li eetalil li kixkanabʼ li xMaria. Xbʼeen, cheetzol li Santil Hu, ut chextijoq saʼ junesal re naq junelik texwanq choʼq ramiiw li Jehobʼa. Xkabʼ, cheekʼulubʼa xjalbʼal leeyuʼam re naq teesahobʼresi xchʼool li Yos. Qilaq jun eetalil, maare leenaʼ leeyuwaʼ saʼ junpaat nekeʼjosqʼoʼk chaq ut saʼ kawil aatin xeʼraatina li ralal xkʼajol. Joʼkan naq laaʼex maare chalen saʼ leekachʼinal nekeekʼoxla naq joʼkan xkʼiresinkilebʼ li kokʼal. Usta ak xeetzol chanru naraj li Jehobʼa naq teeril leekokʼal, maare toj nachʼaʼajkoʼk cheeru xkʼutbʼesinkil li kuyum ut li tuulanil, xbʼeen xbʼeen naq lubʼlukex ut naq inkʼaʼ nekeʼabʼink cheeru (Efes. 4:31). Naq tkʼulmanq aʼin, aʼan tzʼaqal li hoonal re naq textijoq chiru li Jehobʼa. Li xLydia jun li naʼbʼej naxye: «Wank sut qʼaxal ninkʼe inchʼool chi tijok re naq inkʼaʼ tinwaatina chi kaw linyum naq inkʼaʼ naʼabʼink chiwu. Joʼkan ajwiʼ, wank sut naq toj maajiʼ ninchoy xyeebʼal li waatin, nintzʼaama chiru li Jehobʼa saʼ linchʼool naq tinxtenqʼa. Chi joʼkan, natuqlaak ru linchʼool» (Sal. 37:5).
20. Kʼaru li chʼaʼajkilal nekeʼxnumsi wiibʼ oxibʼ li naʼbʼej, ut chanru teʼruuq xqʼaxbʼal ru?
20 Wank jun chik li chʼaʼajkilal li nekeʼxnumsi wiibʼ oxibʼ li naʼbʼej, qʼaxal nachʼaʼajkoʼk chiruhebʼ xyeebʼal rehebʼ li xkokʼal naq nekeʼxra (Tito 2:3, 4). Aʼin nakʼulmank xbʼaan naq ebʼ li xnaʼ xyuwaʼ inkʼaʼ keʼxkʼutbʼesi chiruhebʼ naq raarokebʼ xbʼaan. Abʼan, aʼin moko naraj ta xyeebʼal naq joʼkan ajwiʼ teʼxbʼaanu aʼan. Ebʼ li naʼbʼej li nekeʼabʼink chiru li Jehobʼa toj teʼxtzol tana xkʼutbʼesinkil chiruhebʼ li ralal xkʼajol naq raarokebʼ xbʼaan. Maare tchʼaʼajkoʼq chiruhebʼ xjalbʼal li nekeʼrekʼa, li nekeʼxkʼoxla ut li nekeʼxbʼaanu, abʼan teʼruuq xbʼaanunkil. Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin, ebʼ aʼan ut ebʼ li xjunkabʼal kʼajoʼaq xsahilebʼ xchʼool.
MIQAKANABʼ ABʼINK CHIRU LI JEHOBʼA
21, 22. Joʼ naxye saʼ Isaias 65:13, 14, kʼaru rusilal naqataw naq naqapaabʼ li Jehobʼa?
21 Li awabʼej David kixnaw naq qʼaxal naxtaw rusilal naq naʼabʼink chiru li Jehobʼa. Kixtzʼiibʼa: «Li raatin li Qaawaʼ aʼan tiik ut sahil chʼoolej li rajom li qaYos maakʼaʼ reekʼ, aʼan naxkutanobʼresi li qanaʼlebʼ». Ut kixye ajwiʼ: «Joʼkan naq laj kʼanjel chawu naxkʼe xchʼool chirixebʼ, kʼajoʼ rusil xpaabʼankil aʼan» (Sal. 19:9, 12). Saʼebʼ li qakutan, naʼilmank li xjalanil li nekeʼxpaabʼ li Jehobʼa ut li inkʼaʼ nekeʼxkanabʼ naq aʼan tbʼeresinq rehebʼ. Li nekeʼxpaabʼ li Yos jwal sa nekeʼrekʼa ribʼ saʼ xkʼabʼaʼ naq «sa saʼ xchʼoolebʼ» (taayaabʼasi Isaias 65:13, 14).
22 Naq ebʼ li cheekel winq, ebʼ li yuwaʼbʼej ut ebʼ li naʼbʼej nekeʼxkʼulubʼa xpaabʼankil li Jehobʼa, nachaabʼiloʼk li xyuʼamebʼ, kʼajoʼ xsahilebʼ xchʼool li xjunkabʼal ut chixjunil li chʼuut nawank tzʼaqal saʼ junajil. Ut li qʼaxal wank xwankil, nekeʼxsahobʼresi xchʼool li Jehobʼa (Prov. 27:11). Kʼa chik ru tqapatzʼ?
BʼICH 123 Seamos leales y sumisos al orden teocrático
a Saʼ li tzolom aʼin tqil kʼaʼut tento tqapaabʼ li Jehobʼa. Tqatzʼil ajwiʼ li eetalil li keʼxkanabʼ laj Nehemias li ruuchil awabʼej, li awabʼej David ut li xMaria li xnaʼ li Jesus, ut tqil kʼaru teʼruuq xtzolbʼal li cheekel winq, ebʼ li yuwaʼbʼej ut ebʼ li naʼbʼej, li kʼebʼilebʼ bʼayaq xwankil.
b XNIMAL RU NAʼLEBʼ: Li aatin abʼink ut paabʼank inkʼaʼ sa nekeʼrabʼi li tenebʼanbʼil saʼ xbʼeenebʼ xpaabʼankil junaq chik kristiʼaan, abʼan moko joʼkan ta choʼq rehebʼ laj paabʼanel, xbʼaan naq ak xʼalaak saʼ qachʼool xpaabʼankil li Yos.
c Maawaʼ tzʼaqal xkʼabʼaʼebʼ li kiʼoksimank saʼ li tzolom aʼin.
d XCHʼOLOBʼANKIL LI JALAM U. Jun li cheekel winq ut li ralal nekeʼxyiibʼ li naʼajmank saʼ li Chʼutlebʼaal Kabʼl, joʼ kixbʼaanu chaq laj Nehemias naq keʼxwaklesi wiʼ chik li xsuttzʼakil Jerusalen.
e XCHʼOLOBʼANKIL LI JALAM U. Jun li yuwaʼbʼej natijok rochbʼen li xjunkabʼal ut naxte li xchʼool chiru li Jehobʼa.
f XCHʼOLOBʼANKIL LI JALAM U. Jun li chʼinaʼal kixsubʼ naabʼal li xhoonal saʼ li bʼatzʼunk ut maajiʼ naxbʼaanu li xkʼanjel saʼ li ochoch malaj li kʼanjel li xkanabʼaak re saʼ li tzolebʼaal. Usta lubʼlu wank li xnaʼ, naxqʼus saʼ xyaalal ut moko kaw ta naraatina.