Kʼaru Tzʼaqal Xyaalal Xnaʼajebʼ li Kamenaq?

SAʼ XTIKLAJIK keʼxtaw chaq saʼ li Santil Hu 70 sut wiibʼ li aatin li naʼaatinak chirix li kamk. Ebʼ li aatin aʼin: scheʼóhl saʼ Hebreo ut háides saʼ Griego. Abʼan wankebʼ li Santil Hu keʼxjal ebʼ li wiibʼ chi aatin aʼin, choʼq «muqlebʼaal kamenaq», «xbʼalbʼa», «xjulel kamenaq» malaj «xnaʼaj kamenaq». Keʼroksi ebʼ li aatin aʼin, xbʼaan naq saʼ naabʼal chi aatinobʼaal moko wank ta junaq li aatin re xchʼolobʼankil chiʼus li kiyeemank chaq saʼ Hebreo malaj saʼ Griego. Qilaq chanru naroksi li Santil Hu li aatin scheʼóhl ut háides.

Eclesiastés 9:10 naxye: «Yookat chi xik saʼ xnaʼajebʼ li kamenaq, [scheʼóhl] ut aran maakʼaʼ chik kʼanjelak ut kʼuubʼank, maaʼani chik nakʼoxlak chi moko nanaʼlebʼak». Ma naraj xyeebʼal aʼin naq li xnaʼajebʼ li kamenaq malaj li scheʼóhl, aʼan li junjunq chi naʼajej bʼarwiʼ naqamuq ebʼ li qakomon? Inkʼaʼ. Naq li Santil Hu naʼaatinak chirix li junjunq chi naʼajej bʼarwiʼ nekeʼok li junjunq chi kamenaq moko naroksi ta scheʼóhl chi moko háides, keʼroksi jalan chik li aatin saʼ Hebreo ut saʼ Griego (Génesis 23:7, 8). Li scheʼóhl malaj xnaʼajebʼ li kamenaq, moko naraj ta xyeebʼal naq aʼan jun li naʼaj bʼarwiʼ nekeʼmuqeʼk naabʼal chi kamenaq, joʼ li panteon malaj li nimla jul (Génesis 49:30, 31).

Abʼan, kʼaru tzʼaqal xyaalal naq li Santil Hu naʼaatinak chirix li xnaʼajebʼ li kamenaq? Li naʼajej aʼin jwal nim chiru jun li nimla jul. Isaías 5:14 naxye naq li xnaʼajebʼ li kamenaq «yo chi nimank», chanchan jun li josqʼ aj xul «teeto li re» ut inkʼaʼ nanujak. Ak naabʼal li qas qiitzʼin xkohebʼ saʼ xnaʼajebʼ li kamenaq ut toj yookebʼ chi xik aran (Proverbios 30:15, 16). Li naʼajej bʼarwiʼ naqakanabʼebʼ li qakamenaq kachʼin ut saʼ junpaat nanujak, abʼan li xnaʼajebʼ li kamenaq inkʼaʼ nanujak (Proverbios 27:20). Joʼkan naq li xnaʼajebʼ li kamenaq yal reetalil bʼarwiʼ nekeʼxik li kamenaq.

Naq naqatzol li naxkʼut li Santil Hu chirix li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo, naqataw ru chiʼus kʼaru naraj xyeebʼal li xnaʼajebʼ li kamenaq. Li Santil Hu naxkʼut naq li wankebʼ saʼ xnaʼajebʼ li kamenaq, teʼwakliiq wiʼ chik chi yoʼyo (Job 14:13; Hechos 2:31; Apocalipsis 20:13).a Naxye ajwiʼ naq saʼ xnaʼajebʼ li kamenaq wankebʼ chixjunil li keʼxloqʼoni chaq li Jehobʼa ut ebʼ li inkʼaʼ keʼxbʼaanu chaq (Génesis 37:35; Salmo 55:16 [55:15, Wy]). Joʼkan naq li Santil Hu naxye naq «teʼwakliiq wiʼ chik chi yoʼyo li tiikebʼ xchʼool ut ebʼ laj maak» (Hechos 24:15).