Ebʼ li naʼlebʼ choʼq re Xhuhil li qachʼutam Qayuʼam ut Qakʼanjel joʼ aj Paabʼanel
2-8 RE ENERO
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | 2 REYES 22, 23
«Kʼaʼut tqakubʼsi qibʼ»
Li Awabʼej Josias
Chirix chik aʼan laj Josias kixaqabʼ oxibʼ chi winq re naq teʼxyiibʼ li Rochoch li Jehobʼa. Keʼxchʼutubʼ chixjunil li tumin re li tenamit, re xtojbʼalebʼ laj kʼanjel. Naq ebʼ li winq aʼin, yookebʼ chi kʼanjelak saʼ li Rochoch li Yos; laj Hilquias, xbʼeenil aj tij, kixtaw xhuhil li chaqʼrabʼ li kikʼeheʼk re laj Moises saʼ li qʼe kutan. Li chaqʼrabʼ aʼin kisachk.
Naq keʼxkʼam li chaqʼrabʼ re laj Josias, kiraj xnawbʼal kʼaru naxye. Tojaʼ naq laj Josias kixkʼe reetal naq li tenamit moko yook ta xyuʼaminkil li xchaqʼrabʼ li Jehobʼa. Joʼkan naq kirahoʼk saʼ xchʼool ut kixpej li raqʼ joʼ nakaawil saʼ li eetalil. Chirix chik aʼan kixye: «Li Jehobʼa yook xjosqʼil qikʼin, xbʼaan naq ebʼ li qanaʼ qayuwaʼ inkʼaʼ keʼxyuʼami li xchaqʼrabʼ».
Li Awabʼej Josias
Laj Josias kixtaqla laj Hilquias rikʼin xHulda, jun li ixq aj kʼanjel chiru li Yos, re xpatzʼbʼal re kʼaru tixbʼaanu li Jehobʼa rikʼin li tenamit. Li xHulda kixye re laj Hilquias kʼaru kixye li Yos: «Li tenamit Jerusalen ut chixjunilebʼ li wankebʼ aran tinkʼe xtojbʼalebʼ xmaak. Xbʼaan naq keʼxloqʼoni ebʼ li pechʼbʼil yos ut li Ruuchichʼochʼ kinujak saʼ maaʼusilal. Abʼan li rahilal aʼin inkʼaʼ tchalq naq toj yoʼyooq laj Josias, xbʼaan naq yook xbʼaanunkil li us».
Li tertokil pek
w01 15/4 26 raqal 3, 4
Naru naq us tat-elq maakʼaʼ naxye laakʼiijik
Usta moko chaabʼil ta chaq li xkʼiijik, laj Josías chaabʼil kinaʼlebʼak chiru li Jehobʼa. Chaabʼil kiʼawabʼejink, joʼkan naq li Santil Hu naxye chirix: «Maajun awabʼej kiwank junxil joʼ laj Josías, ut maaʼani chik kixqʼaxtesi ribʼ moqon chiru li Qaawaʼ chi anchal xchʼool, chi anchal li raanm ut chi anchal xmetzʼew chi xpaabʼankil li xChaqʼrabʼ laj Moisés, joʼ li awabʼej aʼan» (2 Reyes 23:19-25, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, [SBG]).
Li kixkʼul laj Josías naxkʼut jun chaabʼil naʼlebʼ chiruhebʼ li xeʼxkʼul li rahilal saʼ li xkachʼinal. Kʼaru naqatzol rikʼin? Kʼaru kitenqʼank re chi xsikʼbʼal ut xbʼaanunkil li us?
9-15 RE ENERO
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | 2 REYES 24, 25
«Misach saʼ qachʼool li aajel ru»
w01 15/2 12 raqal 2
Li xkutankil li raqok aatin ak nachʼ wank chaq
2 Li kixye li propeet Sofonías kixtenqʼa li awabʼej Josías re risinkil li bʼalaqʼil paabʼal saʼ li tenamit Judá. Li kixbʼaanu li awabʼej, moko kirisi ta chixjunil li xmaaʼusilal li tenamit chi moko li xmaak li xyuwaʼchin, aʼ laj Manasés, li «kixkamsi naabʼalebʼ li maakʼaʼebʼ xmaak, toj reetal kixnujobʼresi Jerusalén chi kamenaq» (2 Reyes 24:3, 4, SBG; 2 Crónicas 34:3). Joʼkan naq li xkutankil li raqbʼa aatin re li Jehobʼa, twulaq.
w07 15/3 11 raqal 10
Li xqatzol saʼ li hu Jeremías
Chiru li chihabʼ 607, junlaju chihabʼ rokik chi awabʼejink laj Sedequías, ut 18 po rokik laj Nabucodonosor, li awabʼej re Babilonia xsutbʼal li tenamit Jerusalén. Ak wuqubʼ kutan xtiklajik li roʼ po re li bʼeleelaju chihabʼ rokik chi awabʼejink laj Nabucodonosor saʼ xbʼeenebʼ laj Babilonia, naq laj Nebuzaradán, xjolomilebʼ laj puubʼ, kikʼulunk Jerusalén (2 Reyes 25:8). Maare bʼar wank chi naʼajink chirix li xsuttzʼakil li tenamit kixkʼe reetal bʼar wankebʼ li xikʼ nekeʼilok re ut kixsikʼ kʼaru xbʼaanunkil. Oxibʼ kutan chirix aʼin saʼ li xlajeʼil kutan re li po, kiʼok Jerusalén ut kixkʼat (Jeremías 52:12, 13).
Li tertokil pek
w05 1/8 12 raqal 1
Li xqatzol saʼ li xkabʼ hu Reyes
24:3, 4, SBG. Saʼ xkʼabʼaʼ li kamsink li kixbʼaanu laj Manasés, li Jehobʼa «inkʼaʼ chik kixkuy» xmaak li tenamit Judá. Li Yos naroxloqʼi li xyuʼamebʼ li maakʼaʼeb xmaak. Joʼkan naq, chʼolchʼooq chiqu naq li Jehobʼa tixsachebʼ li nekeʼkamsink (Salmo 37:9-11; 145:20).
16-22 RE ENERO
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | 1 CRÓNICAS 1-3
«Maawaʼ yal kʼoxlanbʼil naʼlebʼ wank saʼ li Santil Hu»
w09 1/9 14 raqal 1
Ma relik chi yaal naq kiwank laj Adán ut li xʼEva?
Saʼ li tasal 1 toj 9 re xbʼeen hu Crónicas ut saʼ li tasal 3 re li hu Lucas naqataw resil bʼar chalenaqebʼ laj judiiy. Ebʼ li kʼabʼaʼej aʼin naxkʼut 48 ut 75 li junkabʼal. Ut saʼ li hu Crónicas natawmank resil bʼar chalenaqebʼ li awabʼej ut ebʼ laj tij re li tenamit Israel ut saʼ li hu Lucas naxye bʼar chalenaq li Jesukriist. Saʼ li wiibʼ chi hu aʼin natawmank resil laj Adán rochbʼenebʼ laj Salomón, laj David, laj Jacob, laj Isaac, laj Abrahán ut laj Noé. Peʼyaal naq chixjunilebʼ aʼin relik chi yaal naq keʼwank? Joʼkan naq us ajwiʼ xkʼoxlankil naq laj Adán relik chi yaal naq kiwank.
w08 1/6 3 raqal 4
Laj Noé ut li Bʼutʼihaʼ: tzʼaqal yaal naq xwank
Naru naqapaabʼ naq kiwank laj Noé xbʼaan naq saʼ li Santil Hu natawmank wiibʼ paay ru li xeʼtoonil (1 Crónicas 1:4; Lucas 3:36). Laj Esdras ut laj Lucas, xeʼtzʼiibʼank re li naʼlebʼ aʼin ut xeʼxtzʼil rix chi tzʼaqal re ru, ut laj Lucas kixye naq li Jesús chalenaq saʼ li xjunkabʼal laj Noé.
w09 1/9 14 raqal 6
Laj Adán ut li xʼEva: ma relik chi yaal naq xeʼwank?
Jun li naʼlebʼ li wank saʼ li Santil Hu li oxloqʼ chiruhebʼ laj paabʼanel aʼan naq li Jesús kixqʼaxtesi xyuʼam saʼ qakʼabʼaʼ. Aʼin naxkʼut naq li Jesús kixqʼaxtesi li xyuʼam li tzʼaqal re ru, re qakolbʼal chiru li maak (Mateo 20:28; Juan 3:16). Joʼ naqanaw, xqʼaxtesinkil xyuʼam junaq naraj xyeebʼal xloqʼbʼal li kisach, malaj xkolbʼal junaq li kristiʼaan. Li Santil Hu naxye naq li Jesús «kixqʼaxtesi ribʼ re qakolbʼal» (1 Timoteo 2:6, SBG). Kʼaʼut? Li Santil Hu naxye: «Joʼ naq chixjunilebʼ nekeʼkamk saʼ xkʼabʼaʼ laj Adán, joʼkan ajwiʼ naq chixjunilebʼ teʼwanq wiʼ chik xyuʼam saʼ xkʼabʼaʼ li Kriist» (1 Corintios 15:22, SBG). Li xyuʼam li kixqʼaxtesi re xkolbʼalebʼ li nekeʼabʼink chiru juntaqʼeet rikʼin li yuʼam li tzʼaqal re ru li kixsach laj Adán saʼ li naʼajej Edén (Romanos 5:12). Joʼkan bʼiʼ, maakʼaʼ raj xyaalal naq li Jesús kixqʼaxtesi li xyuʼam saʼ qakʼabʼaʼ wi moko yaal ta naq kiwank laj Adán.
Li tertokil pek
it-1 1005 raqal 1, 2
Xeʼtoonil
Xkʼabʼaʼebʼ li ixq. Wank sut xeʼxtzʼiibʼa li xkʼabʼaʼebʼ li ixq saʼ xyanq li xkʼabʼaʼebʼ li xeʼtoon re xkʼebʼal resil li kikʼulmank chaq. Saʼ Génesis 11:29, 30 naxye li xkʼabʼaʼ li xSarai (Sara) xbʼaan naq rikʼin tchalq li Sikʼbʼil Ru ut moko saʼ xkʼabʼaʼ jalan chik li rixaqil laj Abrahán. Maare wank li xkʼabʼaʼ li xMilcá saʼ li raqal aʼin xbʼaan naq aʼan li xnaʼchin li xRebeca, li rixaqil laj Isaac, ut aʼin naxkʼut naq li xRebeca chalenaq saʼ li xjunkabʼal li rech-alal laj Abrahán, xbʼaan naq laj Isaac moko tsumlaaq ta rikʼin junaq li ixq li moko naxloqʼoni ta ru li Yos (Gé 22:20-23; 24:2-4). Saʼ Génesis 25:1 naʼaatinak chirix li rixaqil laj Abrahán, li xQueturá. Aʼin naxkʼut naq laj Abrahán kisumlaak wiʼ chik naq ak kikamk li xSara ut toj naru nawank ralal xkʼajol usta kinumeʼk 40 chihabʼ naq li Jehobʼa kixbʼaanu naq twanq ralal xkʼajol (Ro 4:19; Gé 24:67; 25:20). Aʼin ajwiʼ naxkʼut naq ebʼ laj Madián ut ebʼ laj Árabe xkomonebʼ laj Israel.
Naʼaatinak ajwiʼ chirix li xLea, li xRaquel ut ebʼ li junchʼol chik li rixaqil laj Jacob ut ebʼ li ralal xkʼajol (Gé 35:21-26). Aʼin nokooxtenqʼa xtawbʼal ru chanru li Jehobʼa kirilebʼ li alalbʼej aʼin. Joʼkan ajwiʼ, naqatawebʼ xkʼabʼaʼ junchʼol chik chi ixq saʼ xyanqebʼ li xeʼtoonil. Naq tkʼeheʼq re li xkʼulubʼ li junjunq naʼok ajwiʼ xkʼabʼaʼebʼ chisaʼ (Nú 26:33). Joʼ li xTamar, li xRahab ut li xRut, aʼanebʼ jun chaabʼil eetalil. Rikʼinebʼ li ixq aʼin wank junjunq li naʼlebʼ li naxkʼut chanru xeʼwank choʼq xxeʼtoonil li Jesukriist, li Mesiiy (Gé 38; Rut 1:3-5; 4:13-15; Mt 1:1-5). Natawmank xkʼabʼaʼebʼ junchʼol chik chi ixq saʼ: 1 Crónicas 2:35, 48, 49; 3:1-3, 5.
23-29 RE ENERO
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | 1 CRÓNICAS 4-6
«Kʼaru naxkʼutbʼesi ebʼ lintij?»
Laj Abʼinel re li qatij
Laj Jabez, nawulak chaq chiru tijok, kixpatzʼ re li Jehobʼa naq t-osobʼtesiiq. Kixpatzʼ oxibʼ li naʼlebʼ li naxkʼut naq wank xpaabʼal.
Xbʼeen, kixpatzʼ re li Yos naq tnimtresiiq li xchʼochʼ (raqal 10). Xbʼaan naq aʼan jun winq tiik xchʼool, inkʼaʼ naxrahi ru li xchʼochʼ jalan chik. Joʼkan naq, li kixpatzʼ naxchap ribʼ rikʼin kristiʼaan ut maawaʼ rikʼin chʼochʼ. Li kixpatzʼ aʼan naq tnimtresiiq li xchʼochʼ re naq teʼruuq chi wank aran li nekeʼxloqʼoni li tzʼaqal Yos.
Xkabʼ, laj Jabez kixpatzʼ li ruqʼ li Yos naq twanq rikʼin. Aʼan reetalil li xwankil, aʼin naxkʼut naq li Yos naxtenqʼa ebʼ laj kʼanjel chiru (1 Crónicas 29:12). Re naq tixkʼul li kixpatzʼ, kixsikʼ li xtenqʼ li Jehobʼa li natenqʼank rehebʼ li nekeʼpaabʼank re (Isaías 59:1).
Rox, laj Jabez kitijok: «Chinaakol chiru li maaʼusilal, re naq inkʼaʼ tinʼiloq rahilal». Li aatin «re naq inkʼaʼ tinʼiloq rahilal» naxkʼut chiqu naq laj Jabez inkʼaʼ kixpatzʼ naq t-isiiq li xrahilal, kixpatzʼ bʼan naq inkʼaʼ trahoʼq ut inkʼaʼ tchʼinaaq xchʼool xbʼaan li maaʼusilal.
Li tij li kixbʼaanu laj Jabez naxkʼutbʼesi naq naxkʼe xchʼool chirix li tzʼaqal loqʼonink ut kaw xpaabʼal chirix laj Abʼinel re li tij. Ma kisumeek li xtij? Li Santil Hu naxye: «Li Yos kixkʼe re li kʼaru kixpatzʼ».
Li tertokil pek
w05 1/10 9 raqal 7
Li xqatzol saʼ li xbʼeen hu Crónicas
5:10, 18-22. Saʼ xkutankil li awabʼej Saúl, li teep li wankebʼ Jordán keʼxqʼax ru ebʼ laj hagrita, usta naabʼalebʼ laj hagrita chiruhebʼ aʼan. Ebʼ li winq aʼin, xeʼqʼaxok u xbʼaan naq xeʼxkʼojobʼ xchʼool ut xeʼxpatzʼ xtenqʼ re li Jehobʼa. Joʼkan ajwiʼ tento tqabʼaanu, aajel ru naq tqakʼojobʼ qachʼool rikʼin li Jehobʼa xbʼaan naq yooko chi yalok rikʼinebʼ li maaʼus aj musiqʼej (Efesios 6:10-17).
30 RE ENERO TOJ 5 RE FEBRERO
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | 1 CRÓNICAS 7-9
«Li Jehobʼa tatxtenqʼa chi xbʼaanunkil yalaq kʼaru chi kʼanjel»
w05 1/10 9 raqal 8
Li xqatzol saʼ li xbʼeen hu Crónicas
9:26, 27. Ebʼ laj Leví li nekeʼilok re li okebʼaal wankebʼ chaq jun xchaabʼil kʼanjel xbʼaan naq saʼ ruqʼebʼ wank li xlaawil li okebʼaal bʼarwiʼ wank li kʼaʼaq re ru saant. Xeʼxkʼutbʼesi naq nekeʼraj xbʼaanunkil chiʼus li xkʼanjel naq rajlal kutan nekeʼxte li okebʼaal. Joʼkan ajwiʼ kʼebʼil jun chaabʼil kʼanjel choʼq qe, xtenqʼankilebʼ li kristiʼaan saʼ li qateep re naq teʼxloqʼoni ru li Jehobʼa. Peʼyaal naq tento tqabʼaanu chi anchal qachʼool li kʼanjel aʼin, joʼ keʼxbʼaanu chaq ebʼ laj Leví naq keʼril li okebʼaal?
Ma tatruuq xnumsinkil li chʼaʼajkilal joʼ laj Finehás?
Junxil qʼe kutan, kʼebʼil re laj Finehás jun li nimla kʼanjel re rilbʼal li chʼuut li wank Israel. Kixnaw xnumsinkil ebʼ li chʼaʼajkilal li naxtaw saʼ li xkʼanjel rikʼin kawil chʼoolej, chaabʼil naʼlebʼ ut paabʼal. Naq us kikʼanjelak kiʼosobʼtesiik xbʼaan li Jehobʼa. Jun mil chihabʼ chirix aʼin, laj Esdras kixtzʼiibʼa: «Laj Pinjás, ralal laj Elehasar, aʼan kijolomink rehebʼ, ut li Qaawaʼ kiwank rikʼin» (1 Cró. 9:20, SBG). Aʼin ajwiʼ li aatin li tyeemanq chirixebʼ laj ilol chʼuut saʼebʼ li qakutan, joʼ ajwiʼ chirixebʼ laj paabʼanel li nekeʼkʼanjelak chi anchalebʼ xchʼool chiru li Yos!
Li tertokil pek
w10 15/12 21 raqal 6
Choobʼichanq chiru li Jehobʼa
6 Joʼkan bʼiʼ, li Jehobʼa kiroksi ebʼ li xpropeet re xkʼebʼal li naʼlebʼ re naq ebʼ laj kʼanjel chiru teʼxloqʼoni ru rikʼin bʼich. Ebʼ laj Leví, li nekeʼbʼichank inkʼaʼ nekeʼkʼeheʼk xkomon li xkʼanjel re naq teʼwanq xhoonal re xtzʼiibʼankil ut maare ajwiʼ xtzolbʼal ebʼ li bʼich (1 Cró. 9:33).
6-12 RE FEBRERO
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | 1 CRÓNICAS 10-12
«Kawresi aawibʼ re xpaabʼankil li Jehobʼa»
Ma us naq tooʼokenq saʼebʼ li bʼatzʼunk bʼarwiʼ naru naqakamsi qibʼ?
Li Xchaqʼrabʼ laj Moisés naxye naq li junjunq tenebʼanbʼil saʼ xbʼeen xkolbʼal xyuʼam li jun chik. Ut wi inkʼaʼ nabʼaanumank ut nakamk junaq, li kiruuk raj xkolbʼal li jun chik ttenebʼaaq li maak saʼ xbʼeen. Jun eetalil, ebʼ laj echal ochoch tento teʼxsut chiʼus saʼ ruʼuj li rochochebʼ. Wi inkʼaʼ nekeʼxbʼaanu ut ttaneʼq junaq saʼ ruʼuj li rochoch ut nakamk, ttenebʼaaq li maak saʼ xbʼeen (Deuteronomio 22:8). Wi jun li toor naxxeqʼ junaq ut nakamk, laj echal re moko natenebʼaak ta li maak saʼ xbʼeen. Abʼan, wi jun li toor nawbʼil ru naq josqʼ ut yebʼil re laj echal re ut inkʼaʼ kixkʼe xchʼool chi rilbʼal, ttenebʼaaq maak saʼ xbʼeen ut naru naq tkamsiiq (Éxodo 21:28, 29). Xbʼaan naq oxloqʼ li yuʼam chiru li Jehobʼa, li xchaqʼrabʼ naxkʼut naq aajel ru xkolbʼal rix li yuʼam.
Qoksihaq li chaqʼrabʼ ut li naʼlebʼ li naxkʼe li Yos re xtzolbʼal li qachʼool ut li qakʼaʼuxl
5 Re xtawbʼal rusilal ebʼ li xchaqʼrabʼ li Yos, moko tzʼaqal ta rikʼin rilbʼal malaj xnawbʼal chirix. Tento tqatzol xraabʼal ut roxloqʼinkil. Li Raatin li Yos naxye: «Tzʼeqtaanahomaq li inkʼaʼ us, rahomaq ru li us» (Amos 5:15, SBG). Jun li naʼlebʼ li tooxtenqʼa aʼan xtzolbʼal chanru naril li Jehobʼa ebʼ li naʼlebʼ. Qakʼoxlaq naq chiru naabʼal qʼoqyink inkʼaʼ sa yooko chi wark. Joʼkan naq, laj bʼanonel naxye qe kʼaru tqatzaka, naq tqakawresi li qajunxaqalil ut tqajal wiibʼ oxibʼ li qabʼaanuhom. Wi naqil naq naʼusaak li qayuʼam naq naqabʼaanu li naxye qe, peʼyaal naq tqoxloqʼi laj bʼanonel ut ebʼ li naʼlebʼ li xkʼe qe?
6 Joʼkan ajwiʼ, laj Yobʼtesihom qe kixkʼe qe ebʼ li chaqʼrabʼ li nokooxkol chiru li rahilal li naxkʼam chaq li maakobʼk ut naxchaabʼilobʼresi li qayuʼam. Jun eetalil, qakʼoxlaq joʼkʼihal li rusilal naqataw naq naqapaabʼ li naxye li Santil Hu chirix li tikʼtiʼik, li bʼalaqʼik, li elqʼak, li muxuk ibʼ, li raaxiikʼ ut li xbʼaanuhom ebʼ li maaʼus aj musiqʼej (taayaabʼasi Proverbios 6:16-19; Apoc. 21:8). Naq naqil li nimla rusilal li naxkʼam chaq abʼink chiru li Jehobʼa, nakʼiik li rahok ut li oxloqʼink li naqekʼa chirix aʼan ut chirix li naʼlebʼ li naxkʼe qe.
Li tertokil pek
it-1 551 raqal 5, 6
Li qaanm
Kʼanjelak «chi anchal qachʼool». Li qaanm tento naq us wanq re naq tkʼanjelaq chiʼus, abʼan li qachʼool naru naq jachjooq ru. Laj David kixye re li Jehobʼa: «Chakʼe taxaq naq junes aʼin tinsikʼ: […] roxloqʼinkil laaloqʼlaj kʼabʼaʼ», aʼin naraj xyeebʼal naq li xchʼool junaq li kristiʼaan naru naq jachjooq ru rikʼin li narekʼa ut li naxxiwa (Sl 86:11, SBG). Li kristiʼaan li jachjo ru li xchʼool moko chi anchal ta xchʼool naxloqʼoni ru li Jehobʼa (Sl 119:113; Apoc 3:16). Junaq naru naq jachjooq ru li xchʼool, nakʼanjelak chiru wiibʼ aj echal re, malaj xyeebʼal jun li naʼlebʼ li moko yaal ta ut yook xkʼoxlankil jalan chik (1Cr 12:33; Sl 12:3). Li Jesús xikʼ naril li kaʼpakʼal u (Mt 15:7, 8).
Inkʼaʼ raj tqayal xsahobʼresinkil xchʼool li Jehobʼa rikʼin xkaʼpakʼalil ru li qachʼool malaj jachjooq ru, tento bʼan tookʼanjelaq chiru chi anchal qachʼool (1Cr 28:9). Re xbʼaanunkil aʼin tento tqayal qaqʼe xbʼaan naq li qachʼool junelik naraj xbʼaanunkil li maaʼusilal (Jer 17:9, 10; Gé 8:21). Li nokooxtenqʼa re naq tookʼanjelaq chi anchal qachʼool chiru li Jehobʼa aʼan: li tijok (Sl 119:145; Lam 3:41), xtzolbʼal li Santil Hu (Esd 7:10; Pr 15:28), tzʼaqonk saʼ li puktesink (juntaqʼeeta rikʼin Jer 20:9) ut wank saʼ junajil rikʼinebʼ li qech aj paabʼanel (juntaqʼeeta rikʼin 2Re 10:15, 16).
13-19 RE FEBRERO
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | 1 CRÓNICAS 13-16
«Wi nabʼaanumank li naʼlebʼ joʼ chanru yebʼil us naʼelk»
Ma xaakʼoxla «bʼar wank li Qaawaʼ laaYos»?
12 Ebʼ laj Israel keʼxxok chaq li xkaaxil li sumwank xbʼaan naq naabʼal chihabʼ kiwank aran Quiryat-jearim. Li awabʼej David kiraj xkʼambʼal wiʼ chik Jerusalén ut kixpatzʼ rehebʼ li nekeʼjolomink re li tenamit ut kixye «wi tixkʼul eechʼool ut [wi] joʼkan naraj li Qaawaʼ li qaYos». Abʼan laj David inkʼaʼ kixpatzʼ re li Jehobʼa kʼaru naxye chirix aʼin. Wi kixbʼaanu raj, li xkaaxil li sumwank inkʼaʼ raj xeʼxkʼe saʼ xbʼeen li bʼelebʼaal chʼiichʼ; keʼxkʼam raj ebʼ laj Leví aj cohat joʼ chanru kixye li Jehobʼa. Usta laj David junelik naxpatzʼ xtenqʼ re li Jehobʼa, abʼan saʼ li hoonal aʼan inkʼaʼ kixbʼaanu. Ut rikʼin aʼin keʼxkʼul li rahilal. Ut moqon kixye: «Li Qaawaʼ li qaYos kirisi xyuʼamebʼ li junjunq saʼ qayanq, xbʼaan naq inkʼaʼ xoopatzʼok chan raj ru naraj» (1 Crónicas 13:1-3, SBG; 15:11-13, SBG; Números 4:4-6, 15; 7:1-9).
Ma xaakʼoxla «bʼar wank li Qaawaʼ laaYos»?
13 Naq ebʼ laj Leví xeʼxxok li xkaaxil li sumwank saʼ rochoch laj Obed-edom ut xeʼxkʼam toj Jerusalén, xeʼxbʼicha jun li bʼich li kixtzʼiibʼa laj David li naxye: «Sikʼomaq li Qaawaʼ ut li xwankilal, sikʼomaq li xnaqʼ ru chi junelik. Jultikaq eere li sachbʼachʼoolej kilajxbʼaanu, li xninqal ru eetalil ut li xloqʼlaj aatin» (1 Crónicas 16:11, 12, SBG).
Li tertokil pek
Qaloqʼoniiq ru li Jehobʼa, li Awabʼej li wank chi junelik
14 Laj David kixkʼam li xkaaxil li sumwank Jerusalén. Naq yookebʼ chi ninqʼehik, laj Leví xeʼxbʼicha li bʼich aʼin: “Yehomaq rehebʼ li poyanam: «Li Qaawaʼ naʼawabʼejink!»” (1 Crón. 16:31, SBG). Qʼaxal chaabʼil li bʼich aʼin! Abʼan, wi li Jehobʼa aʼan li Awabʼej li wank chi junelik, chanru naq nawulak joʼ Awabʼej? Joqʼe naʼok joʼ Awabʼej? Naʼok joʼ Awabʼej naq naxkʼutbʼesi li xwankilal, malaj naroksi jalan chik re xbʼaanunkil li naʼlebʼ. Li xwankilal jwal nim. Naq toj maajiʼ nakamk laj David, li Jehobʼa kixye re naq li xʼawabʼejilal twanq chi junelik: «Tinxaqabʼ chi awabʼej jun rehebʼ laawalal aakʼajol li taaʼelq chaq aawikʼin, ut tinkʼe xkawilal li xʼawabʼejihom chi junelik» (2 Sam. 7:12, 13, SBG). Ut joʼkan kikʼulmank: naq ak kinumeʼk jun mil chihabʼ kiyoʼlaak li ralal laj David. Chirix ani naʼaatinak, ut joqʼe kiʼok joʼ Awabʼej?
20-26 RE FEBRERO
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | 1 CRÓNICAS 17-19
«Maakanabʼ naq li nakaakʼul trisi xsahil aachʼool»
w06 15/7 19 raqal 1
Qilaq li xchaabʼilal li xmolam Jehobʼa
LAJ DAVID aʼan jun rehebʼ li qʼaxal naʼaatinak wiʼ li Santil Hu re Hebreo. Aʼan aj ilol karneer, aj bʼichanel, propeet ut awabʼej li naxkʼojobʼ xchʼool rikʼin li Jehobʼa ut li xrahom chirix kixbʼaanu naq t-alaaq saʼ xchʼool xkabʼlankil li rochoch li Jehobʼa. Li rochoch li Jehobʼa aʼanaq li naʼaj bʼarwiʼ teʼloqʼoninq laj Israel. Naxnaw naq aʼin tixkʼam chaq sahil chʼoolejil ut li Jehobʼa trosobʼtesi li xtenamit, laj David kibʼichank chiru li Jehobʼa: «Us xaq re li sikʼbʼil ru aabʼaan, aʼ li nakakʼam aawikʼin re taawanq saʼ laamuhebʼaal. Chisahoʼq saʼ qachʼool rikʼin li saaʼus wank saʼ laajunkabʼal, rikʼin li loqʼlaj eechej wank saʼ laawochoch» (Salmo 65:5, SBG).
Sahaq saʼ qachʼool rikʼin li nokooruuk xbʼaanunkil chiru li Jehobʼa
11 Tnumtaaq ajwiʼ xsahil qachʼool wi naqayal qaqʼe chi xbʼaanunkil yalaq kʼaru chi kʼanjel li nakʼeheʼk qe xbʼaan li Jehobʼa. Qakʼehaq qachʼool chi xpuktesinkil li chaabʼil esilal ut chootzʼaqonq saʼebʼ li kʼanjel li nabʼaanumank saʼ li chʼuut (Hech. 18:5; Heb. 10:24, 25). Qakawresihaq qibʼ chiʼus re xwaklesinkil xchʼool ebʼ li qechpaabʼanel naq nokootzʼaqonk saʼebʼ li chʼutam. Qakʼehaq qachʼool chi xbʼaanunkil li kʼanjel li tkʼeheʼq qe saʼ li chʼutam saʼ xyanqil xamaan. Wi nekeʼxye qe naq tootenqʼanq chi xbʼaanunkil junaq li kʼanjel saʼ li chʼuut, choowulaq saʼ li hoonal ut qabʼaanuhaq li xqaye. Miqakʼoxla naq wank junjunq li kʼanjel li moko jwal nim ta xwankil ut naq moko qakʼulubʼ ta naq tqakʼe qahoonal chi xbʼaanunkil. Qakʼehaq qachʼool chi xchaabʼilobʼresinkil li xseebʼal qanaʼlebʼ (Prov. 22:29). Naq jwal laatzʼ qu chi kʼanjelak chiru li Jehobʼa ut chi xbʼaanunkil li kʼanjel kʼebʼil qe, saʼ junpaat tookʼiiq saʼ li qapaabʼal ut jwal tnumtaaq xsahil qachʼool (Gál. 6:4). Ut chi joʼkan tsahoʼq saʼ qachʼool naq ebʼ li junchʼol teʼxkʼul junaq li kʼanjel li xqaj raj xkʼulbʼal laaʼo (Rom. 12:15; Gál. 5:26).
Li tertokil pek
w20.02 12, kaaxukuut
Qʼaxal naqara li Jehobʼa li Qayuwaʼ
«Ma naxkʼe xchʼool li Jehobʼa chiwix?»
«Saʼ xyanq ebʼ li miyon chi poyanam li wank saʼ Ruuchichʼochʼ, kʼaʼut naq li Jehobʼa tixkʼe xchʼool chiwix?». Ma ak xqakʼoxla junsutaq li patzʼom aʼin. Wi joʼkan, moko kaʼaj tawiʼ laaʼo xqabʼaanu aweʼ. Li awabʼej David kixtzʼiibʼa: «At Qaawaʼ, kʼaru xwankil li winq naq nakara, ut ebʼ li ralal xkʼajol laj Adán kʼaʼut naq jwal nakakʼoxlahebʼ?» (Sal. 144:3, SBG). Chʼolchʼo chaq chiru laj David naq nawbʼil ru chiʼus xbʼaan li Jehobʼa (1 Crón. 17:16-18). Ut anaqwan, rikʼin li Raatin ut li xmolam, li Jehobʼa naxye qe naq naxkʼe saʼ ru li qarahom chirix. Qilaq wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li isinbʼil chaq saʼ li Santil Hu li tooʼeʼxtenqʼa re naq chʼolchʼooq chiqu aʼin.
• Li Jehobʼa xkʼe xchʼool chiqix usta maajiʼ nokooyoʼlaak chaq (Sal. 139:16).
• Li Jehobʼa naxnaw li wank saʼ li qachʼool ut li yooko xkʼoxlankil (1 Crón. 28:9).
• Jar wa nokootijok, li Jehobʼa nokoorabʼi (Sal. 65:3).
• Li qabʼaanuhom naru naxsahobʼresi malaj naxrahobʼtesi xchʼool li Jehobʼa (Prov. 27:11).
• Li Jehobʼa kikʼamok chaq qe rikʼin (Juan 6:44).
• Li Jehobʼa qʼaxal naxnaw qu, joʼkan naq wi nokookamk tooxwaklesi wiʼ chik chi yoʼyo. Tixkʼe qe jun akʼ tibʼelej ut akʼ kʼaʼuxej, abʼan toj tqajultika li xqakʼul chaq, ut li qanaʼlebʼ inkʼaʼ tjalaaq (Juan 11:21-26, 39-44; Hech. 24:15).
27 RE FEBRERO TOJ 5 RE MARZO
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | 1 CRÓNICAS 20-22
«Tenqʼahebʼ li saaj re naq us teʼelq saʼebʼ li xyuʼam»
Oxloqʼaq chiqu li xkawilalebʼ li saaj
8 Li awabʼej David kixkanabʼ ajwiʼ jun chaabʼil eetalil chirix li inkʼaʼ naruhank xbʼaanunkil. Chi anchal xchʼool kiraj xkabʼlankil junaq li ochoch choʼq re li Jehobʼa. Abʼan, naq li Jehobʼa kixye re laj David naq aʼ laj Salomón li toj saaj tkabʼlanq re li rochoch, aʼan kixkʼulubʼa ut kʼajoʼ naq kitenqʼank re xbʼaanunkil li kʼanjel aʼin (1 Crón. 17:4; 22:5). Moko kixkʼoxla ta naq kaʼajwiʼ aʼan naru xbʼaanunkil li kʼanjel aʼin xbʼaan naq laj Salomón toj saaj ut maakʼaʼ mas xnawom (1 Crón. 29:1). Chʼolchʼo chiru laj David naq us t-elq li kʼanjel aʼin saʼ xkʼabʼaʼ li rosobʼtesihom li Jehobʼa, moko saʼ xkʼabʼaʼ ta li xchihabʼebʼ malaj li xnawomebʼ li teʼjolominq re. Joʼ kixbʼaanu laj David, ebʼ li hermaan li ak cheekebʼ chik kaw nekeʼkʼanjelak usta najalaak li xkʼanjelebʼ. Ut nekeʼxnaw naq li Jehobʼa trosobʼtesihebʼ li saaj li nekeʼxbʼaanu li kʼanjel li xeʼxbʼaanu chaq aʼan.
Namaakobʼk li awabʼej David
Laj David kiraj xyiibʼankil li rochoch li Jehobʼa. Abʼan li Jehobʼa kixsikʼ ru laj Salomon, li ralal laj David, re naq aʼan tyiibʼanq re. Joʼkan naq, laj David kiʼok xkʼubʼankil li tkʼanjelaq chiru laj Salomon ut kixye: «Li rochoch li Jehobʼa tento naq chaqʼalaq ru. Laj Salomon toj saaj, abʼan laaʼin tintenqʼa chi xkʼubʼankil chixjunil». Laj David kixkʼe naabʼal xtuminal li rochoch li Yos. Kixsikʼ ebʼ laj kʼanjel li nekeʼxnaw kʼanjelak, kixchʼutubʼ oor ut plaat ut kixkʼam chaq ebʼ li cheʼ cedro re li tenamit Tiro ut Sidon. Naq yook chaq chi nachʼok li xkamik laj David, kixkʼe re laj Salomon xhuhil li rochoch li Yos ut kixye re: «Li Jehobʼa xkʼe we li naʼlebʼ aʼin re naq tintzʼiibʼa ut tinkʼe aawe. Aʼan ttenqʼanq aawe. Matxuwak. Tento naq kawaq aachʼool ut taabʼaanu li kʼanjel».
w18.03 11, 12 raqal 14, 15
Tenqʼahomaqebʼ leeralal eekʼajol re naq teʼkʼiiq saʼebʼ li xpaabʼal ut teʼkubʼeeq xhaʼ
14 Ebʼ li cheekel winq naru nekeʼxtenqʼa ebʼ li yuwaʼbʼej rikʼinebʼ li xkokʼal. Chanru? Aatinak chirix li nekeʼraj xbʼaanunkil saʼ li xkʼanjel li Jehobʼa. Jun li hermaan ixq naxjultika, naq wank chaq waqibʼ chihabʼ re, li hermaan Russell kiroksi 15 kʼasal re aatinak rikʼin, chirix li truuq xbʼaanunkil saʼ li xkʼanjel li Jehobʼa. Ut xbʼaan aʼin li hermaan kikʼanjelak numenaq 70 chihabʼ joʼ aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink. Aʼin naxkʼut chiqu naq qʼaxal us naq tqawaklesihebʼ xchʼool li junchʼol rikʼin chaabʼil aatin (Prov. 25:11). Jun chik li naʼlebʼ li teʼruuq xbʼaanunkil li cheekel winq aʼan xpatzʼbʼal rehebʼ li yuwaʼbʼej ut ebʼ li ralal xkʼajol naq teʼokenq chi xbʼaanunkil junjunq li kʼanjel saʼ li chʼuut, chi joʼkan ebʼ li kokʼal teʼruuq xbʼaanunkil li kʼanjel joʼ chanru li xchihabʼebʼ.
15 Ut chanru teʼruuq tenqʼank ebʼ li junchʼol chik chi hermaan? Xkʼebʼal xchʼool chirixebʼ li saaj. Yoʼon wanqebʼ re rilbʼal chanru yookebʼ chi kʼiik saʼebʼ li xpaabʼal. Jun eetalil, ma kixkʼe junaq li chaabʼil sumenk saʼ li chʼutam? Ma kiwank junaq xkʼanjel saʼ li chʼutam saʼ xyanqil xamaan? Ma kixqʼax ru junaq li aaleek? Ma kipuktesink saʼ li tzolebʼaal? Joʼkan naq, miqakanabʼ xwaklesinkilebʼ xchʼool. Qayalaq qaqʼe chi aatinak rikʼinebʼ li saaj naq toj maajiʼ natiklaak malaj ak xraqeʼk li chʼutam. Aʼin tixbʼaanu naq sa teʼrekʼa ribʼ saʼ li chʼuut (Sal. 35:18).
Li tertokil pek
w05 1/10 11 raqal 6
Li xqatzol saʼ li xbʼeen hu Crónicas
21:13-15, SBG. Li Jehobʼa kixye re li ánjel naq inkʼaʼ chik tixbʼaanu li rahilal, kiril xtoqʼobʼaal ru li xtenamit xbʼaan naq «qʼaxal nim ruxtaan».