Ebʼ li naʼlebʼ choʼq re Xhuhil li qachʼutam Qayuʼam ut Qakʼanjel joʼ aj Paabʼanel
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
4-10 RE SEPTIEMBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | ESTER 1, 2
«Chaabʼilaq aanaʼlebʼ joʼ li xʼEster»
w17.01 25 raqal 11
Chaabʼil toonaʼlebʼaq naq tyaleʼq qix
11 Naq rajlal nekeʼxnima qu ut nekeʼxye naq chaabʼil li naqabʼaanu aʼin naru tixbʼaanu naq inkʼaʼ chik tqakubʼsi qibʼ. Qakʼoxlaq li chaabʼil eetalil li kixkanabʼ li xʼEster naq kijalaak li xyuʼam chi maakʼaʼ saʼ xchʼool. Qʼaxal chʼinaʼus naʼilok ut chiru jun chihabʼ xeʼxkʼe re chixjunil li bʼihomal joʼ maajunwa kiwank re. Wank saʼ xyanqebʼ naabʼal li tuqʼixq re chixjunil li tenamit Persia li yookebʼ xyalbʼal xqʼe re naq teʼileʼq xbʼaan li awabʼej. Abʼan inkʼaʼ naxuwak ut junelik naʼoxloqʼink. Moko kijalaak ta xnaʼlebʼ usta li awabʼej kixsikʼ ru choʼq xnaʼil li tenamit (Est. 2:9, 12, 15, 17).
ia 130 raqal 15
Kixkol li xtenamit li Yos
15 Aatinaqo wiʼ chik chirix li xʼEster. Naq xwulak xhoonalil re naq txik chiru li awabʼej kiruuk raj xsikʼbʼal chixjunil li troksi re xyiibʼankil ribʼ chiʼus. Abʼan saʼ xkʼabʼaʼ naq chaabʼil xnaʼlebʼ kaʼajwiʼ kiroksi li kikʼeheʼk re xbʼaan laj Hegai (Est. 2:15). Maare kixkʼoxla naq re naq t-ajeʼq xbʼaan li awabʼej moko tzʼaqal ta rikʼin naq chʼinaʼus t-iloq, kixkʼoxla bʼan naq li aajel ru aʼan naq chaabʼilaq xnaʼlebʼ ut naq tixkubʼsi ribʼ, li naʼlebʼ aʼin inkʼaʼ natawmank saʼ li rochoch li awabʼej. Ma us tawiʼ kixkʼoxla?
w17.01 25 raqal 12
Chaabʼil toonaʼlebʼaq naq tyaleʼq qix
12 Wi chaabʼil nokoonaʼlebʼak aʼin tooxtenqʼa re naq li qatiqibʼankil, li qayiibʼankil ut li qabʼaanuhom chaabʼilaq joʼ naraj li Jehobʼa. Joʼkan ajwiʼ re naq ebʼ li kristiʼaan sa tooʼeʼril moko aajel ta ru naq tqanimobʼresi qawankil, toowanq bʼan «saʼ qʼunil ut tuqtuukil chʼoolejil» (taayaabʼasi 1 Pedro 3:3, 4, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, [SBG]; Jer. 9:23, 24). Saʼ jun kutan li wank saʼ qachʼool tkʼutunq chi kutan saqenk rikʼin li naqabʼaanu. Jun eetalil, maare tqakʼutbʼesi naq wank junaq li qakʼanjel li wank xwankil, jun li esil li moko aajel ta ru naq ebʼ li junchʼol teʼxnaw malaj wanko saʼ amiiwil rikʼinebʼ li hermaan li wankebʼ xwankil saʼ li qamolam. Maare naqachʼolobʼ junaq li naʼlebʼ bʼarwiʼ kaʼajwiʼ choʼq qe tkʼemanq li loqʼal malaj us kiʼelk junaq li kʼanjel bʼarwiʼ xeʼtzʼaqonk ebʼ li junchʼol. Li Jesús kixkanabʼ jun chaabʼil eetalil chirix naʼlebʼak chiʼus. Kiroksi ebʼ li raqal li wank saʼ li Santil Hu li kitzʼiibʼamank saʼ li aatinobʼaal hebreo. Kixbʼaanu re naq li yookebʼ chi rabʼinkil teʼxkʼe reetal naq li naxkʼut chalenaq rikʼin li Jehobʼa ut moko rikʼin ta xnawom ut xseebʼal xkʼaʼuxl (Juan 8:28).
Li tertokil pek
Ma nakaanaw?
Keʼxtaw jun li tzʼiibʼ li naʼaatinak chirix laj Marduka (li naraj xyeebʼal Mardoqueo saʼ español) li tzʼiibʼanbʼil saʼ li aatinobʼaal Persa aʼan jun laj jolominel kʼanjel saʼ li tenamit Susa, aj ajlanel tumin. Naq xeʼxtaw aʼin laj Arthur Ungnad, jun li natzʼilok rix li nakʼulmank saʼ li naʼajej aʼan kixye «kaʼajwiʼ li tzʼiibʼ aʼan inkʼaʼ natawmank saʼ li Santil Hu bʼarwiʼ naʼaatinak chirix laj Mardoqueo».
Chalen naq laj Arthur Ungnad kixye li aatin aʼin, xeʼxtzʼiibʼa chi mil ebʼ li tasal li natawmank saʼ li aatinobʼaal re Persa. Saʼ xyanq aʼin wankebʼ li perpokil pek re Persépolis, li kitawmank saʼ xnaʼajebʼ laj ajlanel tumin chixkʼatq li xsuttzʼakil li tenamit. Aʼin xeʼwank saʼ xqʼehil li awabʼej Jerjes I. Ut tzʼiibʼanbʼil saʼ li aatinobʼaal rehebʼ laj Elam ut saʼ aʼin natawmank naabʼal li kʼabʼaʼej li natawmank ajwiʼ saʼ li hu Ester.
Naabʼal li perpokil pek aʼin re Persépolis naʼaatinak chirix laj Marduka, li nakʼanjelak chaq joʼ aj tzʼiibʼ saʼ li tenamit Susa saʼ li xʼawabʼejilal laj Jerjes I. Jun rehebʼ aʼan naxye naq laj Marduka aʼan aj jalol aatin. Aʼin naxkʼam ribʼ rikʼin li naxye li Santil Hu chirix laj Mardoqueo, aʼan jun aj kʼanjel chiru li awabʼej Asuero (Jerjes I), saʼ xkʼabʼaʼ naq naxnaw wiibʼ li aatinobʼaal kʼaynaq chi xchunubʼankil ribʼ saʼ li rokebʼaal li xnaʼaj li awabʼej re Susa (Est. 2:19, 21; 3:3). Li okebʼaal aʼin aʼan jun nimla ochoch bʼarwiʼ nekeʼkʼanjelak li wankebʼ xwankil.
Wank xjuntaqʼeetalil li naxye li perpokil pek chirix laj Marduka ut li naxye li Santil Hu saʼ li hu Ester chirix laj Mardoqueo. Xbʼaan naq juntaqʼeet li naʼaj bʼarwiʼ xeʼwank, li chihabʼ ut bʼarwiʼ xeʼkʼanjelak. Aʼin naraj xyeebʼal naq laj Marduka aʼan ajwiʼ laj Mardoqueo.
11-17 RE SEPTIEMBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | ESTER 3-5
«Chaatenqʼahebʼ li junchʼol re naq chaabʼilaqebʼ xnaʼlebʼ»
it-2 313 raqal 7
Laj Mardoqueo
Inkʼaʼ naxwiqʼibʼ ribʼ chiru laj Hamán. Moqon chik li awabʼej Asuero kixxaqabʼ laj Hamán joʼ xbʼeen aj jolominel ut kixye naq li wankebʼ chire li rochoch teʼxwiqʼibʼ ribʼ chiru laj Hamán re xkʼutbʼesinkil naq kixkʼul xwankilal. Abʼan laj Mardoqueo inkʼaʼ kixwiqʼibʼ ribʼ chiru xbʼaan naq kixye naq aʼan aj judiiy (Est 3:1-4). Aʼin naxkʼut naq kaʼajwiʼ li tzʼaqal Yos Jehobʼa naxloqʼoni xbʼaan naq aʼan aj judiiy. Xwiqʼibʼankil ribʼ chiru laj Hamán moko kaʼaj tawiʼ naraj xyeebʼal xkʼutbʼesinkil naq kixkʼul li xwankilal, joʼ xeʼxbʼaanu chaq ebʼ laj Israel junxil, naq keʼxkʼe xwankil jun li kristiʼaan joʼ awabʼej (2Sa 14:4; 18:28; 1Re 1:16). Wank xyaalal kʼaʼut laj Mardoqueo inkʼaʼ kiraj xwiqʼibʼankil ribʼ. Laj Hamán maare chalenaqebʼ saʼ xyanqebʼ laj Amaleq ut li Jehobʼa kixye naq wanq saʼ pleet rikʼinebʼ laj Amaleq «junqʼe junqʼe kutan» (Éx 17:16, SBG; chaawil HAMÁN). Aʼin jun li naʼlebʼ bʼarwiʼ tixkʼutbʼesi naq tiik xchʼool laj Mardoqueo chiru li Yos.
it-2 313 raqal 9
Laj Mardoqueo
Kixkol li xtenamit li Yos. Saʼ xkʼabʼaʼ naq tsachmanq chixjunilebʼ laj Israel li wankebʼ saʼ chixjunil xteepal Persia, laj Mardoqueo kixkʼojobʼ xchʼool rikʼin li xʼEster xbʼaan naq aʼan wank xwankil saʼ xʼawabʼejilal li awabʼej qʼaxal wiʼ chik re xkolbʼalebʼ laj judiiy. Kixye re li xʼEster naq aʼin wank saʼ ruqʼ ut naq tixtzʼaama li xtenqʼ li awabʼej. Usta aʼin tixkʼe saʼ xiwxiwal li xyuʼam, li xʼEster kixbʼaanu joʼ kiyeemank re (Est 4:7–5:2).
ia 133 raqal 22, 23
Kixkol li xtenamit li Yos
22 Naq li xnaʼil li tenamit kixnaw aʼin qʼaxal kirahoʼk xchʼool. Aʼin jun rehebʼ li yalbʼaʼix li qʼaxal chʼaʼaj chiru, naq li xʼEster kixsume laj Mardoqueo kixkʼutbʼesi naq yook xxiw. Kʼaʼut naq yook xxiw? Kixjultika chiru laj Mardoqueo naq wank jun chaqʼrabʼ saʼ li tenamit Persa bʼarwiʼ naq junaq naxik chi aatinak rikʼin li awabʼej chi inkʼaʼ bʼoqbʼil, tkamsiiq. Naq junaq inkʼaʼ naxpaabʼ li chaqʼrabʼ aʼin kaʼajwiʼ li truuq chi kolok re, aʼan naq li awabʼej tixyeʼ li xxukʼ re oor re naq tkuyeʼq xmaak. Abʼan ma truuq li xʼEster roybʼeninkil naq ttoqʼobʼaaq ru xbʼaan laj Asuero? Xbʼaan naq laj Asuero moko kixtoqʼobʼa ta ru li xVasti naq inkʼaʼ kiʼabʼink chiru naq kibʼoqeʼk. Joʼkan ajwiʼ, ak xnumeʼk 30 kutan naq inkʼaʼ nabʼoqeʼk li xʼEster chi rilbʼal li awabʼej maare saʼ xkʼabʼaʼ naq inkʼaʼ chik naxik xchʼool chirix (Est. 4:9-11).
23 Laj Mardoqueo kixsume li xʼEster rikʼin kawil chʼoolej re xkawresinkil li xpaabʼal. Kixye re naq li Jehobʼa tixkol ebʼ laj judiiy chiru li kamsiik maakʼaʼ naxye ma rikʼin xtenqʼ li xʼEster malaj rikʼin jalan chik. Chi chʼolchʼo ru kixye re naq wi inkʼaʼ naxbʼaanu li wank saʼ ruqʼ maare inkʼaʼ truuq xkolbʼal ribʼ naq li kamsiik tnimanq ru. Chi joʼkan, laj Mardoqueo kixkʼutbʼesi naq naxkʼojobʼ xchʼool rikʼin li Jehobʼa, li junelik natzʼaqlok ru li naxyeechiʼi ut maajunwa tixkʼulubʼa naq tsacheʼq ru li xtenamit chi junajwa (Jos. 23:14). Kixye re li xʼEster: «Mare wachik xatwulak choʼq xnaʼebʼ li tenamit anaqwan re qatenqʼankil saʼ li rahilal aʼin!» (Est. 4:12-14, SBG). Laj Mardoqueo kixkʼutbʼesi naq wank xpaabʼal ut naq naxkʼojobʼ xchʼool rikʼin li Jehobʼa. Ma naru ajwiʼ nayeemank aʼin chiqix? (Prov. 3:5, 6).
Li tertokil pek
Naqayal qaqʼe re xkolbʼal li yaal
14 Joʼ saʼ xkutankil li xʼEster ut laj Mardoqueo, li xtenamit li Jehobʼa re li qakutan nekeʼxkʼe xchʼool re xloqʼoninkil ru li Jehobʼa joʼ nawulak chiru (Est. 4:13-16). Chanru tatruuq tenqʼank? Naru tattijoq chirixebʼ li hermaan li yookebʼ xkʼulbʼal li rahilal chiru li chaqʼrabʼ saʼ xkʼabʼaʼ li xpaabʼal. Ebʼ li tij aʼin naru xtenqʼankilebʼ naq nekeʼxkʼul li chʼaʼajkilal malaj nekeʼkʼeheʼk saʼ tzʼalam (taayaabʼasi Santiago 5:16). Ma naxsume li Jehobʼa ebʼ li tij aʼin? Naq nokooqʼaxok u saʼebʼ li raqlebʼaal aatin naxkʼutbʼesi naq naxsume li qatij (Heb. 13:18, 19).
18-24 RE SEPTIEMBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | ESTER 6-8
«Qakʼamaq qe rikʼin li xʼEster»
ia 140 raqal 15, 16
Kixkʼutbʼesi naq wank xnaʼlebʼ, kaw xchʼool ut naxbʼaanu li kʼanjel chi maakʼaʼ naroybʼeni
15 Saʼ xkʼabʼaʼ naq wank xkuyum li xʼEster, kiroybʼeni jun kutan chik re xyeebʼal re li awabʼej li chʼaʼajkilal, joʼkan naq laj Hamán kiwank xhoonal re xkawresinkil chi maakʼaʼ saʼ xchʼool li xkamik. Chanchan naq li Jehobʼa kixbʼaanu naq li awabʼej inkʼaʼ tchalq xwara (Prov. 21:1). Joʼkan naq li Santil Hu naxye qe naq kaw tooʼoybʼeninq (taayaabʼasi Miqueas 7:7). Naq naqakanabʼ saʼ ruqʼ li Jehobʼa li qachʼaʼajkilal, maare tqakʼe reetal naq aʼan tixtuqubʼ ru li qachʼaʼajkilal joʼ inkʼaʼ raj tqabʼaanu laaʼo.
Kaw xchʼool ut kiʼaatinak
16 Li xʼEster moko kiraj ta xtitzʼbʼal li awabʼej joʼkan naq kixchʼolobʼ chiru li chʼaʼajkilal naq keʼwaʼak. Abʼan, chanru truuq xbʼaanunkil? Li awabʼej kixkʼe xhoonal re naq tixchʼolobʼ chiru naq kixpatzʼ wiʼ chik re kʼaru traj (Est. 7:2). Ut aʼin tzʼaqal «li hoonal re aatinak».
ia 140 raqal 17
Kixkʼutbʼesi naq wank xnaʼlebʼ, kaw xchʼool ut naxbʼaanu li kʼanjel chi maakʼaʼ naroybʼeni
17 Kʼaru naxbʼaanu li xʼEster naq toj maajiʼ naxsume li awabʼej? Chʼolchʼo naq kitijok chiru li Jehobʼa. Ut chi maakʼaʼ xxiw kixye: «At awabʼej, wi xintaw usilal chawu ut wi nikinaara, chakol linyuʼam ut li xyuʼam lintenamit. Aʼan li nawaj ut linpatzʼom» (Est. 7:3, SBG). Naqakʼe reetal naq naroxloqʼi li naxkʼoxla li awabʼej. Kʼajoʼ xjalanil chiru li xVasti li wank joʼ xnaʼil li tenamit li kixkʼe saʼ xutaan li xbʼeelom! (Est. 1:10-12). Li xʼEster moko kixwechʼ ta rix naq kixkʼojobʼ xchʼool rikʼin laj Hamán. Kixpatzʼ bʼan naq tixkol li xyuʼam xbʼaan naq wank saʼ xiwxiwal.
ia 141 raqal 18, 19
Kixkʼutbʼesi naq wank xnaʼlebʼ, kaw xchʼool ut naxbʼaanu li kʼanjel chi maakʼaʼ naroybʼeni
18 Chʼolchʼo naq li naxpatzʼ li xʼEster naxtochʼ xchʼool li awabʼej. Chanru naq junaq li qas qiitzʼin naraj xkamsinkil li xnaʼil li tenamit? Aʼan naxye: «Laaʼin ut ebʼ li wech tenamitul xookʼayiik re qatawasinkil, qakamsinkil ut qasachbʼal chi junajwa. Wi yal ta xookʼayiik choʼq aj mun, maakʼaʼ raj tinye aawe. Inkʼaʼ raj xatinchʼiʼchʼiʼi rikʼin junaq kʼaʼaq re ru li moko nim ta chʼaʼajkilal tixkʼam chaq saʼ aabʼeen» (Est. 7:4, SBG). Qakʼehaq reetal naq chi chʼolchʼo ru kixkʼe chi naweʼk li chʼaʼajkilal, abʼan kixchʼolobʼ naq wi tkʼayimanq raj li xtenamit joʼ moos maakʼaʼ raj tixye. Abʼan tento t-aatinaq xbʼaan naq li kamsink li t-uxmanq tixkʼam chaq chʼaʼajkilal saʼ xbʼeen li awabʼej.
19 Li xʼEster kiruuk xtuqubʼankil ru jun li nimla chʼaʼajkilal saʼ xkʼabʼaʼ naq chaabʼil kiʼaatinak ut kiroksi li qʼunil aatin. Li kixbʼaanu naxkʼut chiqu naq wi saʼ jun kutan tqachʼolobʼ jun li chʼaʼajkilal re junaq li qakomon malaj junaq li poyanam li wank xwankil, tento tooʼoxloqʼinq, tqaye li yaal ut twanq qakuyum (Prov. 16:21, 23).
Li tertokil pek
w06 1/3 11 raqal 1
Li xqatzol saʼ li hu Ester
7:4, SBG. Chanru naq xkamsinkilebʼ laj judiiy naabʼal li «chʼaʼajkilal tixkʼam chaq» saʼ xbʼeen li awabʼej? Li xʼEster kixye naq xkamsinkilebʼ laj judiiy tixkʼam chaq naabʼal li chʼaʼajkilal saʼ xbʼeen li awabʼej, jwal us raj naq teʼkʼayiiq joʼ moos chiru naq teʼkamsiiq. Li 10,000 tumin re plaat li kixyeechiʼi laj Hamán moko naabʼal ta chiru li teʼxtaw wiʼ tkʼayimanq raj joʼ moos ebʼ laj judiiy. Xkamsinkilebʼ chixjunil laj judiiy tixbʼaanu naq tkamsiiq ajwiʼ li rixaqil li awabʼej.
25 RE SEPTIEMBRE TOJ 1 RE OCTUBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | ESDRAS 9, 10
«Kiroksi li xwankilal re xtenqʼankilebʼ li junchʼol»
Li xʼEster naxkol li xtenamit
Abʼan maaʼani naru xsachbʼal li chaqʼrabʼ li kixbʼaanu laj Haman, chi moko li awabʼej. Joʼkan naq li awabʼej kixxaqabʼ laj Mardoqueo choʼq aj jolominel saʼ xbʼeenebʼ li winq li wankebʼ xwankil ut kixkʼe xleseens re naq tixkʼubʼ jun chik li chaqʼrabʼ. Li chaqʼrabʼ aʼin naxye naq ebʼ laj Judiiy teʼruuq xkolbʼal ribʼ naq teʼchalq xkamsinkilebʼ. Saʼ li kutan 13 re li po Adar, ebʼ laj Judiiy keʼruuk xqʼaxbʼal ruhebʼ li xikʼ nekeʼilok rehebʼ. Chalen chaq aʼin, ebʼ laj Judiiy rajlal chihabʼ keʼok xnimankil ru li qʼaxok u aʼin.
it-2 765 raqal 1
Purim
Rajom. Li nekeʼxtzʼil rix li naʼlebʼ aʼin nekeʼxye naq, saʼebʼ li qakutan nekeʼxbʼaanu li tzʼaj aj naʼlebʼ naq nekeʼxnima li Purim, li ninqʼe li nekeʼxbʼaanu ebʼ laj judiiy. Abʼan saʼ xtiklajik kixaqabʼaak chaq re xloqʼoninkil li Jehobʼa. Joʼ kikʼulmank saʼ xkutankil laj Mardoqueo ut li xʼEster aj kʼanjel chiru li Yos ut kixaqabʼamank li ninqʼe aʼin re xloqʼoninkil ru li Jehobʼa. Li Jehobʼa kikolok rehebʼ laj judiiy saʼ li kutan aʼan, kikʼulmank aʼin saʼ xkʼabʼaʼ li xtiikilal xchʼool laj Mardoqueo naq kaʼajwiʼ naxloqʼoni ru li Jehobʼa. Laj Hamán maare aj Amaleq ut li Jehobʼa kixye naq tixsach chi junajwa ebʼ laj Amaleq. Laj Mardoqueo kiʼabʼink chiru li xchaqʼrabʼ li Yos ut inkʼaʼ kixwiqʼibʼ ribʼ chiru laj Hamán (Est 3:2, 5; Éx 17:14-16). Li aatin li kiroksi laj Mardoqueo re raatinankil li xʼEster (Est 4:14) naxkʼutbʼesi naq kʼojkʼo xchʼool rikʼin li Jehobʼa naq tixkolebʼ laj judiiy. Joʼkan ajwiʼ, naq li xʼEster kiʼayuunik naq toj maajiʼ naʼaatinak rikʼin li awabʼej re xtzʼaamankil li xtenqʼ naq kibʼoqeʼk chi waʼak naxkʼutbʼesi naq naxsikʼ xtenqʼ li Yos (Est 4:16).
cl 101, 102 raqal 12, 13
Qakʼamaq qe rikʼin li Yos naq naqoksi li qawankil
12 Li Jehobʼa naroksi li cheekel winq re xbʼeresinkil li chʼuut (Hebreos 13:17). Ebʼ li hermaan aʼin tento naq teʼroksi li wankil li kikʼemank rehebʼ xbʼaan li Jehobʼa re xtenqʼankil li chʼuut re naq teʼwanq chixkʼatq li Jehobʼa. Ma naraj xyeebʼal aʼin naq aʼanebʼ nekeʼtaqlank saʼ li chʼuut? Chʼolchʼo naq inkʼaʼ! Ebʼ li cheekel winq tento naq teʼxkubʼsi ribʼ ut teʼxjultika li naraj li Jehobʼa naq teʼxbʼaanu (1 Pedro 5:2, 3). Li Santil Hu naxye «chebʼeresi li [xchʼuut] li Yos li kixloqʼ rikʼin xkikʼel li Ralal» (Hechos 20:28, SBG). Ma maawaʼ tabʼiʼ aʼin jun xyaalal naq ebʼ li cheekel winq teʼraatina saʼ qʼunil li xkarneer li Jehobʼa?
13 Qakʼoxlaq aʼin: jun laawamiiw kixye aawe naq taakʼula jun li kʼaʼaq re ru li jwal oxloqʼ chiru ut terto xtzʼaq. Peʼyaal naq jwal taakʼe raj aachʼool chirix? Joʼkan ajwiʼ li Jehobʼa naxye rehebʼ li cheekel winq naq teʼril li qʼaxal oxloqʼ chiru: ebʼ li xkarneer malaj li junjunq li wank saʼ li chʼuut (Juan 21:16, 17). Li Jehobʼa jwal naxrahebʼ joʼkan naq kixkʼe li xyuʼam li Ralal re qakolbʼal. Maakʼaʼ chik junaq li qʼaxal terto xtzʼaq chiru aʼin! Ebʼ li cheekel winq nekeʼxjultika li naʼlebʼ aʼin, joʼkan naq saʼ qʼunil nekeʼxkʼaakʼale li xtenamit li Jehobʼa.
Li tertokil pek
w06 1/3 11 raqal 4
Li xqatzol saʼ li hu Ester
9:10, 15, 16. Usta li chaqʼrabʼ naxye naq tento teʼxmaqʼ li kʼaʼaq re ru rehebʼ li xikʼ nekeʼilok re, kʼaʼut naq inkʼaʼ xeʼxbʼaanu ebʼ laj judiiy? Naq inkʼaʼ xeʼxbʼaanu, xeʼxkʼutbʼesi naq li qʼaxal wank xwankil chiruhebʼ aʼan xkolbʼal li xyuʼam moko xtawbʼal ta li bʼihomal.
2-8 RE OCTUBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | JOB 1-3
«Maakanabʼ xkʼutbʼesinkil naq nakaara li Jehobʼa chi anchal laachʼool»
w18.02 6 raqal 16, 17
Chooʼabʼinq ut choopaabʼank joʼ laj Noé, laj Daniel ut laj Job
16 Ebʼ li chʼaʼajkilal li kixnumsi. Laj Job kijalaak li xyuʼam. Aʼan jun «li winq qʼaxal bʼihom saʼ xyanqebʼ li wankatqebʼ saʼ xteepal li relebʼl saqʼe» (Job 1:3, SBG). Bʼihom chaq, nawbʼil ru ut nekeʼroxloqʼi (Job 29:7-16). Usta joʼkan, maajunwa kixkʼoxla naq jwal nim xwankil chiruhebʼ li junchʼol malaj inkʼaʼ naʼajmank li Yos saʼ li xyuʼam. Li Jehobʼa kixkʼabʼaʼi «laj kʼanjel chiwu» ut kixye naq aʼan «jun li winq tiik xchʼool ut chaabʼil xkʼaʼuxl: naroxloqʼi li Yos ut naxtzʼeqtaana li inkʼaʼ us» (Job 1:8, SBG).
17 Saʼ junpaat kijalaak li xyuʼam. Kisach chixjunil li xjunkabʼlal ut kirahoʼk saʼ xchʼool toj reetal kiraj kamk. Chʼolchʼo chiqu naq li ani wank re aʼan laj Tza, li kixqʼabʼa naq naxloqʼoni ru li Jehobʼa xbʼaan naq wank kʼaru naraj (taayaabʼasi Job 1:9, 10). Li Jehobʼa naxkʼe saʼ xchʼool li naʼlebʼ aʼin. Joʼkan naq kixkanabʼ naq laj Job tixkʼutbʼesi li xtiikilal xchʼool ut naq nakʼanjelak chiru xbʼaan naq naxra.
Tzʼaqalaq ru li qachʼool chiru li Yos
10 Chanru naxchap ribʼ qikʼin li chʼaʼajkilal li kixyoobʼ laj Tza chirix laj Job? Aʼan naxye naq moko yaal ta naq naqara li Jehobʼa, ut naq tqakanabʼ kʼanjelak chiru wi wank saʼ xiwxiwal li qayuʼam ut relik chi yaal naq moko tzʼaqal ta ru li qachʼool (Job 2:4, 5; Apoc. 12:10). Kʼaru naqekʼa naq naqabʼi aʼin? Peʼyaal naq narahoʼk saʼ qachʼool? Qakʼoxlaq chirix aʼin: li Jehobʼa naxkʼojobʼ tzʼaqal xchʼool chiqix, joʼkan naq naxkanabʼ naq laj Tza tooraale re naq tqakʼutbʼesi naq tzʼaqal ru li qachʼool chiru ut naq laj Tza aʼan aj tikʼtiʼ. Joʼkan ajwiʼ, li Yos naxyeechiʼi qatenqʼankil re naq tooruuq xbʼaanunkil aʼin (Heb. 13:6). Kʼajoʼ xchaqʼalil ru naq li naʼawabʼejink saʼ xbʼeen li choxachʼochʼ naxkʼojobʼ xchʼool chiqix! Ma naqakʼe reetal kʼaʼut wank xwankil naq tzʼaqalaq ru li qachʼool? Xbʼaan naq chi joʼkan, kutan saqenk naqakanabʼ naq tikʼtiʼ li raatin laj Tza ut naqakol li xloqʼlaj kʼabʼaʼ ut li xʼawabʼejihom li qachoxahil Yuwaʼ. Joʼkan bʼiʼ, chanru tooruuq xkawresinkil qibʼ re naq junelik tzʼaqalaq ru li qachʼool?
Li tertokil pek
Kʼaru naqatzol rikʼin li aatin li kixye li Jesús naq kamk kamk re?
9 Li kixye li Jesús. Naq kamk kamk re, li Jesús kixjap re ut kixye: «At inYos, at inYos, kʼaʼut naq xinaakanabʼ injunes?» (Mat. 27:46, SBG). Li Santil Hu inkʼaʼ naxchʼolobʼ kʼaʼut naq li Jesús kixye aʼin. Abʼan qakʼoxlaq rix li naxkʼut chiqu. Naq li Jesús kixye aʼin, kixkʼe chi tzʼaqlok ru li propesiiy li natawmank saʼ Salmo 22:2. Joʼkan ajwiʼ, li aatin aʼin naxkʼutbʼesi naq li Jehobʼa moko kixkol ta li Ralal (Job 1:10). Li Jesús kixtaw ru naq xkanabʼaak xjunes saʼ ruqʼebʼ li xikʼ nekeʼilok re, re naq tixkʼutbʼesi naq inkʼaʼ tixtzʼeqtaana li Jehobʼa toj saʼ xkamik. Maajun junaq poyanam kiyaleʼk rix joʼ kiyaleʼk rix li Jesús. Joʼkan ajwiʼ, li aatin aʼin naxkʼutbʼesi naq maakʼaʼ xmaak joʼkan naq moko xkʼulubʼ ta naq tkamsiiq.
9-15 RE OCTUBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | JOB 4, 5
«Tzʼeqtaana li esil li moko yaal ta!»
mwb16.04 3, kaaxukuut Anihebʼ keʼqʼabʼank re laj job
Laj Elifaz
• Maare nachalk saʼ li naʼaj Teman re Edom. Saʼ Jeremias 49:7 naxye naq saʼ li naʼaj Teman nachalk li xnimal ru xnawomebʼ laj Edom.
• Asbʼej tana chiruhebʼ li winq aʼin ut wank xwankil. Ut kiʼaatinak xbʼeenwa. Kixkʼe oxibʼ li seeraqʼ jwal najt roq.
Chirix kʼaru kixqʼabʼa?
• Kixye naq laj Job inkʼaʼ naloqʼonink chiʼus ut li Yos inkʼaʼ naxkʼe saʼ ru li tiikebʼ xchʼool (Job 4, 5).
• Naq maakʼaʼ xxutaan, maaʼus xnaʼlebʼ ut inkʼaʼ naroxloqʼi li Yos (Job 15).
• Naq naxrahi li bʼihomal ut moko chaabʼil ta xnaʼlebʼ, ut ebʼ li poyanam maakʼaʼ nekeʼok wiʼ chiru li Yos (Job 22).
Laj Bildad
• Nachalk saʼ xyanqebʼ laj Suah. Maare kiwank chire li nimaʼ Eufrates.
• Aʼan xkabʼil chi aatinak. Usta moko najt ta roq li kixye, jwal ra wiʼ chik li kixye chiru laj Elifaz.
Chirix kʼaru kixqʼabʼa?
• Kixye naq ebʼ li ralal laj Job keʼmaakobʼk ut xkʼulubʼebʼ li xeʼxkʼul, ut rikʼin li aatin li kiroksi kixye naq laj Job inkʼaʼ naroxloqʼi li Yos (Job 8).
• Kixye naq maaʼus xnaʼlebʼ (Job 18).
• Kixye naq maakʼaʼ aj e naq tiikaq qachʼool chiru li Yos (Job 25).
Laj Zofar
• Nachalk saʼ li naʼaj Naamat re li tenamit Arabia.
• Aʼan roxil chi aatinak. Usta wiibʼ sut ajwiʼ kiʼaatinak, jwal kaw wiʼ chik kixqʼabʼa.
Chirix kʼaru kixqʼabʼa?
• Kixye naq aj yoobʼanel aatin ut naq tixkanabʼ maakobʼk (Job 11).
• Rikʼin li raatin kiraj xyeebʼal naq maaʼus xnaʼlebʼ ut nawulak chiru maakobʼk (Job 20).
w05 15/9 26 raqal 2
Qaqʼaxaq ru li yibʼru aj naʼlebʼ li naqakʼoxla
Qajultiqaq li kixkʼul laj Elifaz, aʼan kixye: «Kichalk ke saʼ xnaqʼ wu ut nasikbʼak lintibʼel xbʼaan. Wank ani kiwakliik: kiwil, abʼanan inkʼaʼ kinnaw ru. Chʼanaamil kikanaak chixjunil chi qasutam, toj reetal kiwabʼi jun xyaabʼ kuxej» (Job 4:15, 16, SBG). Kʼaru musiqʼ kixbʼaanu naq joʼkan tkʼoxlaq laj Elifaz? Rikʼin li kʼaru kixye chʼolchʼo naq aʼan jun li maaʼus aj musiqʼej ut maawaʼ jun li xʼánjel li Jehobʼa (Job 4:17, 18). Wi moko joʼkan ta raj, kʼaʼut naq li Jehobʼa kixqʼus laj Elifaz ut ebʼ li wiibʼ li kiʼochbʼeenink re naq xeʼxye li bʼalaqʼil naʼlebʼ? (Job 42:7). Laj Elifaz echaninbʼil xbʼaan jun maaʼus aj musiqʼej ut li kʼaru naxye naxkʼutbʼesi naq yibʼru naʼlebʼ naxkʼoxla.
Mootʼaneʼk rikʼin li naxyeechiʼi laj Tza
Laj Tza kiroksi laj Elifaz, jun rehebʼ li oxibʼ li «ramiiw» laj Job li xeʼwulak chi rulaʼaninkil ut kixye re naq ebʼ li poyanam inkʼaʼ teʼruuq chi xkuybʼal li aaleek. Joʼkan naq laj Elifaz kixye «pakʼbʼilo rikʼin chʼochʼ» ut kixye ajwiʼ: «Maakʼaʼ qametzʼew joʼ junaq xmaxel li cheʼ. Yal numelo chiru li qayuʼam; saʼ junpaat nokookamk, chi maajun naxkʼe reetal» (Job 4:19, 20, SBG).
Yaal naq li Santil Hu nokooxjuntaqʼeeta rikʼin li «pakʼbʼil sekʼ» (2 Cor. 4:7, SBG). Xbʼaan naq xqechani rikʼin laj Adán li maak ut li kamk (Rom. 5:12). Joʼkan naq yal qajunes moko tooruuq ta xkuybʼal li aaleek li naxtaqla chaq laj Tza. Maajunwa tsachq saʼ qachʼool naq wank li xtenqʼ li Jehobʼa qikʼin. Usta laaʼo aj maak wank qawankil chiru (Isa. 43:4). Joʼkan ajwiʼ wi naqatzʼaama chiru tixkʼe qe li xsantil musiqʼej (Luc. 11:13). Ut saʼ xkʼabʼaʼ aʼin wank qikʼin li xnimal ru wankilal li «nachalk rikʼin» li nokooxtenqʼa re xkuybʼal li aaleek li naxkʼe laj Tza (2 Cor. 4:7, SBG; Fili. 4:13). Joʼkan naq wi kaw xaqxoqo saʼ li qapaabʼal li Yos tooxtenqʼa ut tixkʼe qakawilal (1 Ped. 5:8-10). Maakʼaʼ xyaalal naq tqaxuwa ru laj Tza!
Chanru taakol aawibʼ chiru li naʼlebʼ li moko yaal ta
● Tzʼil rix bʼar chalenaq ut li yook chi yeemank
Li naxye li Santil Hu: «Tzʼilomaq rix chixjunil» (1 Tesalonicenses 5:21, SBG).
Maare jwal nawno junaq li naʼlebʼ malaj naabʼal sut yook chi abʼimank resil, abʼan maapaabʼ saʼ junpaat chi moko taawotz wi toj maajiʼ nakaatzʼil rix ma yaal. Chanru taanaw aʼin?
Kʼe reetal ma paabʼajel bʼar chalenaq li esil. Wankebʼ li molam malaj ebʼ li xaqabʼanbʼilebʼ re xkʼebʼal junaq li esil nekeʼxjalpaqi ru junaq li naʼlebʼ yal re xtawbʼal xtuminebʼ malaj yal re xtawbʼal li awabʼejilal. Joʼkan naq il ma juntaqʼeet li naʼlebʼ li yook chi yeemank saʼ li tele ut saʼ li radio. Ebʼ li qamiiw maare teʼxtaqla saʼ korreo malaj saʼ internet junaq li naʼlebʼ li moko yaal ta abʼan moko yal teʼraj ta xbʼaanunkil. Joʼkan naq maapaabʼ junaq li esil wi toj maajiʼ nakaatzʼil rix bʼar chalenaq.
Kʼe reetal ma toj akʼ li yook chi yeemank ut ma tzʼaqal re ru. Il li xkʼulmank, li xkutankil ut li reetalil li tkʼutbʼesinq re ma yaal li yook chi yeemank. Joʼkan ajwiʼ weent taabʼaanu wi jun li nimla naʼlebʼ xkʼosmank chiʼus re xchʼolobʼankil malaj wi jun li esil kʼubʼanbʼil re tochʼok chʼool.
Li tertokil pek
Chooʼaanilak re xtawbʼal li junelik yuʼam
Li qamolam li wank saʼ chixjunil li ruuchichʼochʼ bʼarwiʼ nokooloqʼonink, naxbʼaanu naq us wanko. Nimla maatan tzʼaqonk saʼ li junkabʼal aʼin (1 Pedro 2:17, La Biblia. Traducción del Nuevo Mundo, 2019 saʼ español). Ut laaʼo ajwiʼ tooruuq xtenqʼankilebʼ li qechpaabʼanel re naq us wanqebʼ.
Qajultikaq li xchaabʼilal laj Job. Laj Elifaz li moko us ta kinaʼlebʼak kixye: «Xawaklesi xchʼoolebʼ li qʼaxal ra wankebʼ ut xatenqʼa li tʼanekebʼ re» (Job 4:4, SBG). Ma joʼkan nokoonaʼlebʼak? Tenebʼanbʼil saʼ qabʼeen xtenqʼankil li tiikebʼ xchʼool re naq inkʼaʼ teʼxkanabʼ kʼanjelak chiru li Jehobʼa. Toonaʼlebʼaq bʼan joʼ naxye li raqal aʼin: «Kawubʼresihomaq li ruqʼ li maakʼaʼebʼ xmetzʼew. Joʼ ajwiʼ li roq li nekeʼsiksotk xbʼaan xlubʼik. Kʼehomaq xkawilal xchʼoolebʼ li qʼunebʼ xchʼool. Ut kʼehomaq xkawil xchʼool» li nekeʼchʼinaak xchʼool (Isaías 35:3, Li Santil Hu, Wycliffe Bible Translators. Akʼ tzʼiibʼ). Qawaklesihaq xchʼool jun malaj wiibʼ li qechpaabʼanel saʼ li qachʼutam (Hebreos 10:24, 25). Rikʼin li chaabʼil aatin naru naqawaklesihebʼ xchʼool ut xbʼanyoxinkil rehebʼ naq nekeʼxkʼe xchʼool chi kʼanjelak chiru li Jehobʼa. Chi joʼkan inkʼaʼ teʼlubʼq chi kʼanjelak toj reetal teʼxtaw li junelik yuʼam.
16-22 RE OCTUBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | JOB 6, 7
«Naq nachʼaʼajkoʼk ru laayuʼam»
Li xqatzol saʼ li hu Job
7:1; 14:14. Kʼaru naraj xyeebʼal kʼanjelak chi kaw? Qʼaxal nim li xrahilal laj Job joʼkan naq narekʼa naq li xyuʼam chanchan jun li kʼanjel li tenebʼanbʼil saʼ xbʼeen, li kaw ut naxlubʼtesi (Job 10:17). Joʼkan ajwiʼ, yal puʼersinbʼil junaq li kristiʼaan chi xnumsinkil li kutan saʼ li muqlebʼaal kamenaq toj reetal twaklesiiq chi yoʼyo, joʼkan naq laj Job kixye naq chanchan jun li kʼanjel tenebʼanbʼil saʼ xbʼeen.
Li Jehobʼa naxtenqʼahebʼ li qʼaxal nekeʼchʼinaak xchʼool
AK RE, naq wank sut nachʼinaak qachʼool naq naqakʼoxla naq «kachʼin roq li qayuʼam ut jwal nujenaq chi rahilal» (Job 14:1, SBG). Saʼ li qʼe kutan joʼkan xeʼrekʼa ribʼ naabʼalebʼ aj kʼanjel chiru li Jehobʼa. Relik chi yaal, wiibʼ oxibʼ rehebʼ xeʼraj raj kamk (1 Rey. 19:2-4; Job 3:1-3, 11; 7:15, 16). Abʼan saʼ xkʼabʼaʼ naq nekeʼxkʼojobʼ chaq xchʼool rikʼin li Jehobʼa, aʼan junelik kixwaklesi ut kixkawubʼresihebʼ xchʼool. Joʼkan ajwiʼ, kixbʼaanu naq ttzʼiibʼamanq saʼ li Santil Hu li resil li xyuʼamebʼ re xkʼojobʼankil qachʼool ut re qatzolbʼal (Rom. 15:4).
Li Jehobʼa nokooxra chiqajunjunqal
14 Junelik chootijoq (1 Tes. 5:17). Ebʼ li tzʼaqal amiiw rajlal nekeʼaatinak ut nekeʼxye chiribʼilebʼ ribʼ li nekeʼxkʼoxla ut li nekeʼrekʼa, ut joʼkaʼin ajwiʼ nakʼulmank rikʼin li Jehobʼa. Naq naqaseeraqʼi re li Jehobʼa li naqekʼa, li naqakʼoxla ut li naxkʼe qakʼaʼuxl, naqakʼutbʼesi naq kʼojkʼo qachʼool rikʼin ut naq chʼolchʼo chiqu naq nokooxra (Sal. 94:17-19; 1 Juan 5:14, 15). Li xYua li xooʼaatinak chirix saʼ li raqal 2, naxseeraqʼi: «Naq nintijok moko kaʼaj tawiʼ ninye re li Jehobʼa li xinkʼul chiru li kutan, ninte bʼan linchʼool chiru ut ninye re chixjunil li nawekʼa. Inkʼaʼ nawil li Jehobʼa joʼ jun li patron, timil timil bʼan xintzol chi rilbʼal joʼ jun li Yuwaʼbʼej li qʼaxal naxrahebʼ li ralal xkʼajol». (Chaawil li kaaxukuut «Ma ak xaayaabʼasi?»).
15 Choowanq saʼ komonil rikʼinebʼ li qechpaabʼanel. Aʼanebʼ jun li maatan li naxkʼe qe li Jehobʼa (Sant. 1:17). Naq kixkʼehebʼ li qechpaabʼanel li junelik nokooʼeʼxra joʼ qajunkabʼal, li qachoxahil Yuwaʼ naxkʼutbʼesi naq naxkʼe xchʼool chiqix chiqajunjunqal (Prov. 17:17). Saʼ li esilhu li kixtzʼiibʼa choʼq rehebʼ laj Colosas, laj Pablo kixtzʼiibʼa xkʼabʼaʼebʼ wiibʼ oxibʼ aj paabʼanel li xeʼtenqʼank re ut kixye naq «xeʼxkʼe xkʼojobʼankil» xchʼool (Col. 4:10, 11, SBG). Li Jesukriist ajwiʼ kiʼajmank chiru naq ttenqʼaaq ut kixbʼanyoxi li tenqʼ li kixkʼul saʼ ruqʼebʼ li ramiiw: aʼ ebʼ li ánjel ut ebʼ li kristiʼaan (Luc. 22:28, 43).
Li tertokil pek
Qakʼehaq qachʼool chirixebʼ li junchʼol ut qatoqʼobʼaq ruhebʼ
10 Naru naqakʼam qe rikʼin li Jehobʼa naq naqayal xtawbʼal ru li nekeʼxkʼul ebʼ li junchʼol. Joʼkan bʼiʼ, qanawaq ruhebʼ chiʼus li qechpaabʼanel. Chooʼaatinaq rikʼinebʼ naq toj maajiʼ natiklaak li qachʼutam ut naq ak xraqeʼk, choopuktesinq rochbʼeenebʼ ut wi naru, kʼaʼut naq inkʼaʼ naqabʼoqebʼ chi waʼak qikʼin? Naq tqabʼaanu, maare tqakʼe reetal naq jun li hermaan ixq li chanchan naq inkʼaʼ nawulak chiru wank saʼ komonil, li xyaalalil aʼan naq inkʼaʼ naʼelk ru chi aatinak, naq jun li hermaan winq li naabʼal xtumin moko aʼan ta naxkʼe xwankil saʼ li xyuʼam, nakʼehok bʼan chi anchal xchʼool malaj naq jun junkabʼal li waʼlebʼ nawulak saʼebʼ li chʼutam maare yookebʼ xkʼulbʼal li xikʼ ileʼk (Job 6:29). Yaal naq inkʼaʼ tqachʼik qibʼ «yalaq bʼar» (1 Tim. 5:13, SBG). Abʼan, makachʼin rusilal naq tqanaw bʼayaq chirixebʼ li qechpaabʼanel ut kʼaʼut naq nekeʼnaʼlebʼak chi joʼkaʼan.
23-29 RE OCTUBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | JOB 8-10
«Li xrahom li Jehobʼa nokooxkol chiru li xtikʼtiʼ laj Tza»
w15 1/7 12 raqal 3
Ma naru xsahobʼresinkil xchʼool li Yos?
Laj Job kixkʼul naabʼal li rahilal saʼ li xyuʼam joʼkan naq kixkʼoxla naq maakʼaʼ naraj re li Yos wi naʼabʼink malaj inkʼaʼ, abʼan moko joʼkan ta (Job 9:20-22). Joʼkan ajwiʼ chʼolchʼo chiru laj Job naq chaabʼil xnaʼlebʼ. Joʼkan naq li nekeʼabʼink re nekeʼxkʼoxla naq laj Job naxkʼe ribʼ joʼ tiik xchʼool chiru li Yos (Job 32:1, 2; 35:1, 2).
Chanru nokooxtenqʼa li xnimal xrahom li Jehobʼa?
14 Li xnimal xrahom li Yos nokooxkol saʼ li qapaabʼal. Saʼ jun li tij laj David kixye re li Jehobʼa: «Laaʼat li xkolbʼal wibʼ, laj tenqʼahom we saʼ li rahilal: wankat chinsutam re intenqʼankil». Ut kixye ajwiʼ: «Li kaw xchʼool rikʼin li Qaawaʼ aʼ li xrahom li Yos nasutuk re» (Sal. 32:7, 10, SBG). Najter qʼe kutan, li tzʼak li sutsu wiʼ junaq li tenamit nakʼanjelak re xkolbʼal li wankebʼ chisaʼ chiruhebʼ li xikʼ nekeʼilok rehebʼ. Kamaʼin ajwiʼ nakʼulmank rikʼin li xnimal xrahom li Yos, chanchan jun li tzʼak li nokooxkol re naq us wanqo saʼ li qapaabʼal. Joʼkan ajwiʼ, saʼ xkʼabʼaʼ li xnimal xrahom, li Jehobʼa naxbʼaanu naq toowanq chixkʼatq (Jer. 31:3).
Li tertokil pek
«Ani xnawok re li kʼaru wank saʼ xchʼool li Qaawaʼ?»
19 Kʼaru ak xqatzol chirix «li kʼaru wank saʼ xchʼool li Qaawaʼ»? Re xtawbʼal ru chanru nakʼoxlak tento tqatzol li Santil Hu. Moko us ta xkʼebʼal saʼ xbʼeen li Jehobʼa li xpaltilebʼ li kristiʼaan ut xwechʼbʼal li xbʼaanuhom joʼ chanru nokookʼoxlak laaʼo. Laj Job kixye: «Li Yos maawaʼ junaq winq kamaʼ laaʼin. Inkʼaʼ truuq tinye re: “Yoʼo saʼ raqlebʼaal aatin”» (Job 9:32, SBG). Naq naqataw ru chanru nakʼoxlak li Yos, nokoonaʼlebʼak joʼ laj Job naq kixye: «Ut aʼin jwal bʼabʼay ajwiʼ li xwankil li Yos naxkʼut chiqu, yal chʼina reetalil chixjunil li xbʼaanuhom. Ani taatawoq ru li xyaalal li xnimal xwankil?» (Job 26:14, SBG).
20 Kʼaru tqabʼaanu wi tqataw junaq li xraqal li Santil Hu li chʼaʼaj xtawbʼal ru, qʼaxal wiʼ chik chirix chanru nanaʼlebʼak li Jehobʼa? Tento naq tqasikʼ qanaʼlebʼ wi moko chʼolchʼo ru nakanaak, tqil aʼin joʼ jun li naʼlebʼ re xyalbʼal rix li qapaabʼal. Qajultikaq naq wank xraqal li Santil Hu li tixbʼaanu naq tqakʼutbʼesi naq kʼojkʼo qachʼool rikʼin li Jehobʼa ut li xchaabʼil naʼlebʼ. Qakʼulubʼaq naq inkʼaʼ nokooruuk xtawbʼal ru chixjunil li naxbʼaanu (Ecl. 11:5). Chi joʼkaʼin moko tchʼaʼajkoʼq ta chiqu naʼlebʼak joʼ li apóstol Pablo naq kixye: «Makachʼin naxik wiʼ xchamal xbʼihomal li Yos! Kʼajoʼ xnimal li xnaʼlebʼ ut li xkʼaʼuxl! Relik chi yaal naq maaʼani naru xtawbʼal ru li rajom chi moko xyaalal li xkʼaʼuxl! Ani xnawok re li kʼaru wank saʼ xchʼool li Qaawaʼ? Ani xkʼehok xnaʼlebʼ malaj xkʼehok kʼaʼaq re ru re li Yos re naq tixkʼul reeqaj? Xbʼaan naq chixjunil nachalk rikʼin li Yos ut nawank saʼ xkʼabʼaʼ Aʼan ut choʼq re Aʼan. Rehaq taxaq li loqʼal chi junelik qʼe kutan! Joʼkan taxaq» (Rom. 11:33-36, SBG).
30 RE OCTUBRE TOJ 5 RE NOVIEMBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | JOB 11, 12
«Oxibʼ li naʼlebʼ li tooxtenqʼa re naq wanq qanaʼlebʼ»
w18.02 11 raqal 16, 17
Ma nakaanaw ru li Jehobʼa joʼ laj Noé, laj Daniel ut laj Job?
16 Chanru kixnaw ru li Jehobʼa. Laj Job moko aj Israel ta abʼan kiwank choʼq xkomon laj Abrahán, laj Isaac ut laj Jacob. Ut li Jehobʼa kixkʼe ribʼ chi naweʼk chiruhebʼ aʼan ut chirix li rajom choʼq re li kristiʼaan. Inkʼaʼ chʼolchʼo chiqu, abʼan laj Job kixtzol naabʼal li chaabʼil naʼlebʼ (Job 23:12). Kixye re li Jehobʼa: «Junxil xinnaw kaʼajwiʼ li kʼaru xeʼxye chawix» (Job 42:5, SBG). Ut li Jehobʼa kixye naq chixjunil li kixye laj Job chirix tzʼaqal yaal (Job 42:7, 8).
17 Naq laj Job kiril li yobʼtesihom naabʼal li chaabʼil naʼlebʼ kixtzol chirix li Yos (Job 12:7-9, 13). Moqon laj Elihú ut li Jehobʼa xeʼroksi joʼ eetalil li yobʼtesihom re xjultikankil re laj Job naq maakʼaʼ qawankil (Job 37:14; 38:1-4). Li aatin li kixye li Jehobʼa xtochʼ xchʼool laj Job, joʼkan naq kixye: «Xinkʼe reetal naq nakatruuk xbʼaanunkil chixjunil: wank aawankil chi xbʼaanunkil joʼnimal li nakawaj». Ut kixye ajwiʼ: «Nayotʼeʼk linchʼool; saʼ li pojtzʼ ut cha» (Job 42:2, 6, SBG).
Li Jehobʼa maajunwa tooxkanabʼ qajunes
10 Choowanq saʼ amiiwil rikʼinebʼ li hermaan li kawebʼ xpaabʼal. Choowanq saʼ amiiwil rikʼinebʼ li hermaan li chaabʼilebʼ xnaʼlebʼ, usta moko juntaqʼeet ta qachihabʼ malaj qatenamit rikʼinebʼ. Li Santil Hu naxjultika qe naq «li cheekel winq ut li cheekel ixq wankebʼ xnaʼlebʼ» (Job 12:12, SBG). Abʼan ebʼ li cheek naabʼal ajwiʼ naru nekeʼxtzol rikʼinebʼ li saaj li kawebʼ xpaabʼal. Usta laj David qʼaxal saaj chaq chiru laj Jonatán, abʼan xeʼwank saʼ tzʼaqal amiiwil (1 Sam. 18:1). Xeʼxtenqʼa ribʼ chiribʼilebʼ ribʼ re kʼanjelak chiru li Jehobʼa usta yookebʼ xkʼulbʼal ebʼ li nimla chʼaʼajkilal (1 Sam. 23:16-18). Li xʼIrina jun li hermaan li maawaʼ aj Testiiw li xjunkabʼal, naxye: «Naru naqilebʼ li qechpaabʼanel joʼ qanaʼ qayuwaʼ, qas ut qiitzʼin malaj qachaqʼ. Li Jehobʼa naru naroksihebʼ re naq teʼwanq joʼ qajunkabʼal».
11 Wankebʼ maare nachʼaʼajkoʼk chiruhebʼ xsikʼbʼalebʼ ramiiw, abʼan qʼaxal nachʼaʼajkoʼk tana wiʼ chik chiruhebʼ li inkʼaʼ nekeʼelk ru chi aatinak. Qilaq li naxye li xRatna, jun li hermaan li inkʼaʼ naʼelk ru chi aatinak, li xikʼ kiʼileʼk naq kiʼok xtzolbʼal li yaal: «Tento xinkʼulubʼa saʼ inchʼool naq aajel ru naq tineʼxtenqʼa ebʼ li wechpaabʼanel». Wank sut maare qʼaxal nachʼaʼajkoʼk chiqu xyeebʼal re junaq li hermaan chanru naqekʼa qibʼ, abʼan chi joʼkan nokooʼok chi wank saʼ amiiwil rikʼin. Ebʼ li qamiiw nekeʼraj qatenqʼankil ut xwaklesinkil qachʼool, abʼan, chan put ru teʼxbʼaanu wi inkʼaʼ naqaye rehebʼ?
12 Li qʼaxal nakʼanjelak re xtawbʼalebʼ qamiiw aʼan rochbʼeeninkilebʼ li qechpaabʼanel chi xbʼaanunkil li xkʼanjel li Yos. Li xCarol li xooʼaatinak chirix saʼ li raqal 5, naxye: «Puktesink ut tzʼaqonk saʼ jalan chik xkʼanjel li Yos xinxtenqʼa chi xtawbʼalebʼ wamiiw. Li Jehobʼa junelik yook roksinkil ebʼ li wamiiw aʼin re intenqʼankil». Relik chi yaal naq wank rusilal xyalbʼal qaqʼe chi wank saʼ amiiwil rikʼinebʼ li hermaan li kawebʼ xpaabʼal. Li Jehobʼa naroksihebʼ re qatenqʼankil naq wank qachʼaʼajkilal, joʼ naq naqekʼa qibʼ qajunes (Prov. 17:17).
it-2 883
Li choxahil naʼlebʼ
Li choxahil naʼlebʼ. Kaʼajwiʼ rikʼin li Jehobʼa naqataw li tzʼaqal choxahil naʼlebʼ. Aʼan «li naxnaw chixjunil», aʼin naraj xyeebʼal naq kaʼajwiʼ rikʼin naqataw li tzʼaqal choxahil naʼlebʼ (Ro 16:27, SBG; Ap 7:12). Saʼ li nawom naʼokenk xnawbʼal chixjunil li nakʼulmank ut xbʼaan naq li Jehobʼa laj Yobʼtesinel ut aʼan «chaq li qaYos junqʼe junqʼe kutan!» (Sl 90:1, 2, SBG), naxnaw chixjunil chirix li choxa ut li Ruuchichʼochʼ, chanru yiibʼanbʼil ut kʼaru wank chisaʼ ut li xkʼulmank chalen saʼ xtiklajik toj anaqwan. Chixjunil li naʼlebʼ, li chaqʼrabʼ li nekeʼroksi li winq naq nekeʼxtzʼil rix malaj nekeʼraj xyiibʼankil jun li kʼaʼaq re ru chalenaq rikʼin li Yos ut wi maakʼaʼ raj aʼin maakʼaʼ raj teʼruuq xbʼaanunkil (Job 38:34-38; Sl 104:24; Pr 3:19; Jer 10:12, 13). Chʼolchʼo naq li naʼlebʼ chirix chanru toowanq qʼaxal wank xwankil re naq us wanqo, us toonaʼlebʼaq ut chaabʼil tooʼelq saʼ li qayuʼam (Dt 32:4-6; chaawil JEHOBʼA [Jun Yos li nakʼehok chaabʼil naʼlebʼ]). Maakʼaʼ junaq li naʼlebʼ li nanumeʼk chiru li Jehobʼa (Isa 40:13, 14). Usta naxkanabʼ naq tkʼulmanq junaq li naʼlebʼ li moko naxye ta li Santil Hu ut naru naq us yook chi elk abʼan saʼ ruqʼ aʼan wank li tkʼulmanq saʼ li kutan chaalel ut t-uxmanq joʼ naraj aʼan xbʼaan naq chixjunil li naxye «tixbʼaanu» (Isa 55:8-11, SBG; 46:9-11).
Li tertokil pek
w08 1/8 11 raqal 5
Li aatinak rikʼinebʼ li saaj
▪ «Ma ninkʼe reetal li nekeʼraj xyeebʼal?» Saʼ Job 12:11, SBG, naxye: «Li qaxik naʼabʼink ut saʼ li qe naqeekʼa xsahil li qatzekemq». Anaqwan xhoonalil re naq «taataw ru chanru naʼaatinak» laawalal. Ebʼ li saaj nekeʼroksi jalan jalanq li aatin naq nekeʼaatinak. Jun eetalil, maare laawalal naxye: «Junelik nikinaawil joʼ jun chʼinaʼal!» malaj «Maajunwa nikinaawabʼi!». Inkʼaʼ tqakʼe xwankil ebʼ li aatin junelik ut maajunwa, naq naʼaatinak kʼe saʼ laachʼool naq laawalal moko saʼ yaal ta yook chaq chi aatinak. Naq naxye «Junelik nikinaawil joʼ jun chʼinaʼal!» naraj xyeebʼal «Ninkʼoxla naq inkʼaʼ nakaakʼojobʼ aachʼool wikʼin» ut naq naxye «Maajunwa nikinaawabʼi!» naraj xyeebʼal «Nawaj naq taataw ru chanru nawekʼa wibʼ». Kʼe aachʼool chi xtawbʼal ru li naxye laawalal naq naʼaatinak.