NAʼLEBʼ RE TZOLOK 37
Kʼojobʼ aachʼool rikʼin li Jehobʼa joʼ kixbʼaanu laj Sansón
«At Qaawaʼ, chinjultikoʼq taxaq aawe, kʼe inmetzʼew [. . . ] at inYos» (JUEC. 16:28).
BʼICH 7 Li Jehobʼa aʼan linkawilal
RUʼUJIL LI TZOLOMa
1, 2. Kʼaʼut us naq tqatzol li xyuʼam laj Sansón?
KʼARU nakaakʼoxla naq nakaawabʼi li xkʼabʼaʼ laj Sansón? Maare nakaakʼoxla naq qʼaxal kaw ribʼ. Yaal naq aʼan jun li winq li kaw ribʼ. Abʼan kixbʼaanu jun li naʼlebʼ li kixkʼam chaq naabʼal rahilal saʼ xbʼeen. Usta joʼkan, li Jehobʼa kixkʼe xchʼool chirix li chaabʼil naʼlebʼ li kixbʼaanu laj Sansón re kʼanjelak chiru ut li Yos kixkʼe li eetalil chirix laj Sansón saʼ li Santil Hu re naq tqatzol qanaʼlebʼ chirix.
2 Li Jehobʼa kiroksi laj Sansón re xbʼaanunkil li xninqal ru naʼlebʼ choʼq re li tenamit Israel. Naabʼal chihabʼ chirix li xkamik, li Jehobʼa kiroksi li apóstol Pablo re naq tixtzʼiibʼa li xkʼabʼaʼ laj Sansón saʼ xyanqebʼ li wankebʼ xpaabʼal (Heb. 11:32-34). Laj Sansón kixkʼojobʼ xchʼool rikʼin li Jehobʼa, naq kixnumsi ebʼ li chʼaʼajkilal. Saʼ li tzolom aʼin tqil chanru naxwaklesi qachʼool li kixbʼaanu ut kʼaru naru naqatzol rikʼin.
LAJ SANSÓN KIXKʼOJOBʼ XCHʼOOL RIKʼIN LI JEHOBʼA
3. Kʼaru kʼanjel kixkʼul laj Sansón?
3 Naq laj Sansón kiyoʼlaak ebʼ laj Filistea nekeʼxjolomi ut nekeʼxrahobʼtesi li tenamit Israel (Juec. 13:1). Xbʼaan naq kʼajoʼ xmaaʼusilalebʼ, qʼaxal xeʼxrahobʼtesi ebʼ laj Israel. Joʼkan naq li Jehobʼa kixsikʼ ru laj Sansón re naq tixtikibʼ «xkolbʼalebʼ laj Israel saʼ ruqʼebʼ laj Filistea» (Juec. 13:5). Abʼan aʼin chʼaʼaj xbʼaanunkil, laj Sansón tento kixsikʼ xtenqʼ rikʼin li Jehobʼa.
Laj Sansón kixkʼojobʼ xchʼool rikʼin li Jehobʼa ut kixkʼulubʼa wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ. Kiroksi li wank saʼ ruqʼ re xbʼaanunkil li rajom li Yos. (Chaawil li raqal 4 ut 5).
4. Chanru kixtenqʼa li Jehobʼa laj Sansón? (Jueces 15:14-16).
4 Qilaq jun li eetalil bʼarwiʼ laj Sansón kixkʼutbʼesi naq kixkʼojobʼ xchʼool rikʼin li Jehobʼa. Saʼ jun kutan jun chʼuut aj puubʼ re Filistea xkohebʼ Lehí, li maare nakanaak Judá, re xchapbʼal laj Sansón. Kʼajoʼebʼ xxiw li winq re Judá joʼkan naq keʼxqʼaxtesi laj Sansón saʼ ruqʼebʼ li xikʼ nekeʼilok re. Li xtenamit laj Sansón keʼxbʼak rikʼin wiibʼ li kʼam li toj akʼ ut keʼxkʼam rikʼinebʼ laj Filistea (Juec. 15:9-13). Abʼan «li xMusiqʼ li Qaawaʼ kichalk saʼ xbʼeen laj Sansón» ut laj Sansón kiruuk elelik. «Chirix chik aʼan kixtaw jun xkalam e li bʼuur li tojeʼaq naʼosoʼk li rix» kixchap. . . ut rikʼin aʼan kixkamsi 1,000 aj Filistea! (Taayaabʼasi Jueces 15:14-16).
5. Chanru kixkʼutbʼesi laj Sansón naq naxkʼojobʼ xchʼool rikʼin li Jehobʼa?
5 Kʼaʼut laj Sansón kiroksi xkalam e jun li bʼuur? Naxnaw naq li Jehobʼa ttenqʼanq re chi xkamsinkilebʼ laj Filistea ut inkʼaʼ li kʼanjelobʼaal li troksi. Li winq aʼin kiroksi li wank saʼ ruqʼ re xbʼaanunkil li rajom li Jehobʼa, kiruuk xkamsinkil chixjunilebʼ li winq xbʼaan naq kixkʼojobʼ xchʼool rikʼin li Jehobʼa.
6. Kʼaru jun li naʼlebʼ tooruuq xtzolbʼal chirix li kixkʼul laj Sansón?
6 Li Jehobʼa tooxtenqʼa re xbʼaanunkil yalaq kʼaru li kʼanjel li tpatzʼmanq qe, usta wank sut tqakʼoxla naq chʼaʼaj xbʼaanunkil. Ut li Yos naru tooxtenqʼa joʼ maajunwa naqakʼoxla. Wi laaʼat nakaakʼojobʼ aachʼool rikʼin li Jehobʼa chʼolchʼooq chaawu naq aʼan tatxtenqʼa re xbʼaanunkil li rajom ut tixkʼe aametzʼew joʼ kixbʼaanu rikʼin laj Sansón (Prov. 16:3).
7. Kʼaru eetalil naxkʼutbʼesi naq jwal wank xwankil xsikʼbʼal li xtenqʼ li Jehobʼa?
7 Naabʼalebʼ li hermaan li nekeʼtenqʼank re xkabʼlankil ebʼ li naʼaj re loqʼonink nekeʼxkʼutbʼesi naq nekeʼxkʼojobʼ xchʼool rikʼin li Jehobʼa. Junxil, li qamolam naxkʼubʼ ut naxkabʼla li xkʼihalil li Chʼutlebʼaal Kabʼl ut jalan chik li naʼajej. Abʼan, saʼ xkʼabʼaʼ naq naabʼalebʼ li qas qiitzʼin yookebʼ chi kubʼeek xhaʼ, li xmolam li Jehobʼa xjal wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ. Ebʼ li hermaan li nekeʼjolomink re li kʼanjel xeʼxsikʼ xtenqʼ rikʼin li Jehobʼa ut xeʼok roksinkil jalanq chik li naʼlebʼ re kabʼlak. Jun eetalil, xeʼok xloqʼbʼal ebʼ li naʼajej li ak kabʼlanbʼil chik ut xeʼok xchaabʼilobʼresinkil. Laj Robert, li ak junxil kiʼok chi kʼanjelak saʼ jalan jalanq li kabʼlak saʼ chixjunil li ruuchichʼochʼ, naxye: «Saʼ xtiklajik kichʼaʼajkoʼk chiqu roksinkil li akʼ naʼlebʼ. Xbʼaan naq jalan chiru li ak kʼaynaqo roksinkil. Abʼan ebʼ li hermaan keʼxkʼulubʼa li akʼ naʼlebʼ ut chʼolchʼo ru kikanaak naq li Jehobʼa yook rosobʼtesinkil li akʼ naʼlebʼ aʼin». Aʼin naxkʼutbʼesi naq li Jehobʼa yook xbʼeresinkil li xtenamit re naq ttzʼaqloq ru li rajom. Joʼkan naq us raj naq tqakʼoxla: «Ma ninsikʼ li xtenqʼ li Jehobʼa ut ninyal inqʼe re naq tinkʼulubʼa junaq li akʼ naʼlebʼ?».
LAJ SANSÓN KIXKʼULUBʼA LI XTENQʼ LI JEHOBʼA
8. Kʼaru kixbʼaanu laj Sansón naq xchaqik re?
8 Maare jultik aawe jalan chik li naʼlebʼ li kixbʼaanu laj Sansón. Jun eetalil, kixkamsi jun li kaqkoj ut moqon chik kixkamsi 30 aj Filistea li wankebʼ Asquelón (Juec. 14:5, 6, 19). Laj Sansón naxnaw naq inkʼaʼ truuq xbʼaanunkil aʼin wi moko natenqʼaak ta xbʼaan li Jehobʼa. Kixkʼutbʼesi aʼin naq kixkʼojobʼ xchʼool rikʼin li Xyos naq kichaqik re, naq ak kixkamsi 1,000 aj Filistea. Moko kixsikʼ ta bʼar truuq xtawbʼal li haʼ kixpatzʼ bʼan xtenqʼ rikʼin li Jehobʼa (Juec. 15:18).
9. Chanru kixsume li Jehobʼa li xtij laj Sansón? (Jueces 15:19).
9 Chanru kixsume li Jehobʼa li xtij laj Sansón? Li Jehobʼa kixbʼaanu jun li sachbʼachʼoolej re naq t-elq li haʼ. Naq laj Sansón kirukʼ «kikʼulunk xchʼool ut kikawuuk li roq ruqʼ» (taayaabʼasi Jueces 15:19). Chanchan naq li roqhaʼ aʼin toj wank saʼ xkutankil naq laj Samuel kixtzʼiibʼa li hu Jueces. Maare naq ebʼ laj Israel nekeʼril li roqhaʼ aʼin nekeʼxjultika naq wi nekeʼxkʼojobʼ xchʼool rikʼin li Jehobʼa aʼan ttenqʼanq rehebʼ re xnumsinkil yalaq kʼaru li chʼaʼajkilal.
Laj Sansón kixtaw wiʼ chi xmetzʼew naq kirukʼ li haʼ li kikʼeheʼk re xbʼaan li Jehobʼa. Laaʼo ajwiʼ tento tqoksi li tenqʼ li naxkʼe qe li Jehobʼa re naq kawaq li qapaabʼal. (Chaawil li raqal 10).
10. Kʼaru tento tqabʼaanu re naq li Jehobʼa tooxtenqʼa? (Chaawil ebʼ li jalam u).
10 Joʼ laj Sansón aajel ru naq tqakʼojobʼ qachʼool rikʼin li Jehobʼa. Naqaj li xtenqʼ maakʼaʼ naxye kʼaru li qaseebʼal wank malaj kʼaru ak xqabʼaanu naq xookʼanjelak chiru. Naqakʼutbʼesi naq naqakubʼsi qibʼ ut naqakʼulubʼa naq us tooʼelq wi naqakʼojobʼ qachʼool rikʼin. Laj Sansón kixtaw wiʼ chik xmetzʼew naq kirukʼ li haʼ li kikʼeheʼk re xbʼaan li Jehobʼa. Joʼkan ajwiʼ tqakʼul, kawaq qapaabʼal wi naqoksi chixjunil li tenqʼ li naxkʼe qe li Jehobʼa (Mat. 11:28).
11. Kʼaru tento tqabʼaanu re roksinkil chiʼus li tenqʼ li naxkʼe li Jehobʼa ut kʼaru eetalil naxkʼe qe jun li sumal?
11 Qilaq li kixkʼul laj Alexéi, jun li hermaan li wank Rusia li yook xkʼulbʼal li rahobʼtesiik li yook chi bʼaanumank saʼ li xtenamit. Kʼaru natenqʼank re? Rochbʼeen li rixaqil rajlal nekeʼxkawresi li xpaabʼal. Laj Alexéi naxye: «Ninyal inqʼe chi xkawresinkil linpaabʼal rajlal, rikʼin xtzolbʼal ut xyaabʼasinkil li Santil Hu wulaj wulaj. Joʼkan ajwiʼ rajlal eqʼla rochbʼeen li wixaqil naqatzʼil rix li raqal re li kutan ut saʼ kabʼichal nokootijok chiru li Jehobʼa». Kʼaru naqatzol? Qakʼojobʼaq qachʼool rikʼin li Jehobʼa ut inkʼaʼ rikʼin li xseebʼal qanaʼlebʼ ut qakʼaʼuxl. Re xbʼaanunkil, tento tqakawresi li qapaabʼal rikʼin xtzolbʼal li Santil Hu, tijok, xik saʼebʼ li chʼutam ut puktesink. Wi tqabʼaanu, li Jehobʼa toorosobʼtesi ut tooxtenqʼa re naq tooruuq kʼanjelak chiru. Aʼan kixkʼe xmetzʼew laj Sansón ut joʼkan ajwiʼ tixbʼaanu qikʼin.
LAJ SANSON INKʼAʼ KIXKANABʼ XYALBʼAL XQʼE
12. Kʼaru moko us ta kixsikʼ xbʼaanunkil laj Sansón ut kʼaʼut naq aʼin jalan chiruhebʼ li junchʼol?
12 Laj Sansón aj maak joʼ laaʼo, joʼkan naq wank sut moko us ta li naxsikʼ xbʼaanunkil. Li kixsikʼ xbʼaanunkil kixkʼam chaq nimla chʼaʼajkilal saʼ xbʼeen xbʼaan naq inkʼaʼ kixkʼe saʼ ajl li kʼanjel li kikʼeheʼk re xbʼaan li Jehobʼa. Naq ak naabʼal kutan rokik joʼ aj raqonel aatin «xkoho xchʼool chirix jun li ixq xDalila xkʼabʼaʼ, li wank saʼ xtaqʼahil Sorek» (Juec. 16:4). Naq toj maajiʼ naxnaw ru li xDalila, kiraj sumlaak rikʼin jun li ixq aj Filistea. Abʼan li Santil Hu naxye naq «li naʼlebʼ aʼin rikʼin li Qaawaʼ chalenaq chaq, xbʼaan naq saʼebʼ li kutan aʼan» yook xsikʼbʼal chanru xsachbʼalebʼ laj Filistea. Moqon laj Sansón xkoho Gaza ut aran kikanaak saʼ rochoch jun aj yumbʼeet. Saʼ li hoonal aʼan li Jehobʼa kixkʼe metzʼew laj Sansón re naq tixkʼam li rokebʼaal li tenamit ut chi joʼkan moko kawaqebʼ ta re xkolbʼal ribʼ (Juec. 14:1-4; 16:1-3). Li xDalila maare aj Israel, joʼkan naq wank saʼ aatin rikʼin inkʼaʼ naxtenqʼa re naq truuq chi yalok rikʼinebʼ laj Filistea.
13. Kʼaru kixbʼaanu li xDalila re xbʼalaqʼinkil laj Sansón?
13 Ebʼ laj Filistea nekeʼraj naq li xDalila tixbʼalaqʼi laj Sansón. Joʼkan naq xeʼxyeechiʼi xkʼebʼal re naabʼal li tumin ut aʼan kixkʼulubʼa. Abʼan, kʼaʼut laj Sansón inkʼaʼ kixkʼe reetal li naraj xbʼaanunkil li xDalila? Ma saʼ xkʼabʼaʼ naq naxra inkʼaʼ naxkʼe reetal li xyibʼal xnaʼlebʼ? Li xDalila rajlal naxpatzʼ re laj Sansón bʼar nachalk li xmetzʼew toj reetal kiyeeheʼk re. Aʼin kixbʼaanu naq laj Sansón maakʼaʼaq chik li xmetzʼew ut kixtzʼeq li rusilal li Jehobʼa (Juec. 16:16-20).
14. Chanru kiraqeʼk laj Sansón xbʼaan naq kixkʼojobʼ xchʼool rikʼin li xDalila?
14 Laj Sansón kixkʼojobʼ xchʼool rikʼin li xDalila ut inkʼaʼ rikʼin li Jehobʼa ut aʼin kixbʼaanu naq naabʼal li chʼaʼajkilal tixkʼam chaq saʼ xbʼeen. Kichapeʼk xbʼaanebʼ laj Filistea ut keʼrisi saʼ kabʼichal xsaʼ ru. Moqon keʼxkʼe saʼ jun li tzʼalam aran Gaza, li tenamit li kirisi li rokebʼaal ut aran keʼxkʼe joʼ moos re naq tkeʼeq. Chirix chik aʼin, ebʼ laj Filistea keʼxkʼubʼ jun li ninqʼe ut keʼxbʼaanu jun li mayej choʼq re li bʼalaqʼil yos Dagón xbʼaan naq nekeʼxkʼoxla naq aʼan kiqʼaxtesink rehebʼ laj Sansón. «Keʼrisi chaq laj Sansón saʼ li tzʼalam, ut aʼan kixkʼehebʼ chi seʼek» aʼin naraj xyeebʼal naq xeʼok xseʼenkil ut xtzʼeqtaanankil (Juec. 16:21-25).
Li Jehobʼa kixkʼe xmetzʼew laj Sansón re naq truuq xsachbʼal ebʼ laj Filistea. (Chaawil li raqal 15).
15. Chanru kixkʼutbʼesi laj Sansón naq kixkʼojobʼ wiʼ chik xchʼool rikʼin li Jehobʼa? (Jueces 16:28-30; chaawil li jalam u chiru li hu).
15 Laj Sansón kixbʼaanu jun li nimla paltil abʼan maajunwa kixkanabʼ kʼanjelak chiru li Jehobʼa. Kiraj xbʼaanunkil li kʼanjel li kikʼeheʼk re xbʼaan li Jehobʼa, xsachbʼalebʼ laj Filistea (taayaabʼasi Jueces 16:28-30). Joʼkan naq laj Sansón kixtzʼaama re li Jehobʼa: Kanabʼ «naq tinkʼe reeqaj chi junajwa rehebʼ laj Filistea li rahilal xeʼxbʼaanu we». Li Yos kirabʼi li xtij ut kixkʼe wiʼ chik xmetzʼew, aʼin kixbʼaanu naq laj Sansón tixkamsihebʼ naabʼal laj Filistea joʼ maajunwa kixbʼaanu saʼ li xyuʼam.
16. Kʼaru naqatzol rikʼin laj Sansón?
16 Usta laj Sansón kixkuy li rahilal li kixkʼam chaq li xpaltil maajunwa kixkanabʼ xbʼaanunkil li rajom li Jehobʼa. Joʼkan ajwiʼ laaʼo, miqakanabʼ kʼanjelak chiru li Jehobʼa wi saʼ xkʼabʼaʼ li qapaltil nokooʼeʼxqʼus malaj inkʼaʼ chik naqabʼaanu junaq li kʼanjel. Qajultikaq naq li Jehobʼa inkʼaʼ nokooxtzʼeqtaana (Sal. 103:8-10). Usta nokoopaltoʼk, li Jehobʼa naru tooxtenqʼa re xbʼaanunkil li rajom joʼ kixbʼaanu rikʼin laj Sansón.
Maare laj Sansón inkʼaʼ sa kirekʼa ribʼ saʼ xkʼabʼaʼ li xpaltil abʼan inkʼaʼ kixkanabʼ xkʼebʼal xqʼe. Laaʼo ajwiʼ inkʼaʼ tqakanabʼ xkʼebʼal qaqʼe. (Chaawil li raqal 17 ut 18).
17, 18. Kʼaʼut naxwaklesi aachʼool li eetalil chirix laj Michael? (Chaawil ebʼ li jalam u).
17 Qilaq li kixkʼul laj Michael, jun li saaj. Aʼan aj tenqʼanel saʼ li chʼuut ut aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink ut laatzʼ ru chi kʼanjelak chiru li Jehobʼa. Kipaltoʼk ut aʼin kixbʼaanu naq tixtzʼeq li xkʼanjel saʼ li chʼuut. Aʼan naxye: «Toj saʼ li hoonal aʼan kaw yookin chi kʼanjelak chiru li Jehobʼa. Abʼan xwekʼa naq xjalaak linwanjik. Chʼolchʼo chiwu naq li Jehobʼa inkʼaʼ tinxtzʼeqtaana, abʼan ninkʼoxla ma saʼ jun kutan linʼamiiwil rikʼin li Jehobʼa twanq wiʼ chik joʼ junxil malaj wi tintaw wiʼ chik linkʼanjel saʼ li chʼuut».
18 Laj Michael inkʼaʼ kixkanabʼ xkʼebʼal xqʼe. Aʼan naxye: «Xinkʼe inchʼool re jilok chixkʼatq li Jehobʼa. Li xinxtenqʼa aʼan tijok chi anchal inchʼool, tzolok ut naʼlebʼak». Moqon laj Michael kixtaw wiʼ chik li xkʼanjel saʼ li chʼuut ut anaqwan wank joʼ cheekel winq ut aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink. Aʼan naxye: «Li tenqʼ li xinkʼul rikʼinebʼ li hermaan, qʼaxal wiʼ chik rikʼinebʼ li cheekel winq, xinxtenqʼa re xkʼebʼal reetal naq li Jehobʼa nikinxra. Ninruuk kʼanjelak wiʼ chik chiru li Jehobʼa chi maakʼaʼ inkʼaʼuxl. Li xinkʼul xkʼut chiwu naq li Jehobʼa naxkuy xmaak yalaq ani wiʼ chi anchal xchʼool naxyotʼ xchʼool». Joʼ laj Michael naru naq chʼolchʼooq chiqu naq usta xoomaakobʼk tooruuq kʼanjelak chiru li Jehobʼa ut xkʼulbʼal li rosobʼtesihom wi naqajal qanaʼlebʼ ut naqasikʼ qatenqʼ rikʼin (Sal. 86:5; Prov. 28:13).
19. Chanru xatxkawubʼresi li eetalil chirix laj Sansón?
19 Saʼ li tzolom aʼin xqil wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li kixbʼaanu laj Sansón saʼ li xyuʼam. Usta moko tzʼaqal ta re ru li xyuʼam ut kipaltoʼk naq kisumlaak rikʼin li xDalila inkʼaʼ kixkanabʼ xkʼebʼal xqʼe re kʼanjelak chiru li Jehobʼa. Ut li Jehobʼa inkʼaʼ kixtzʼeq chirix xchʼool laj Sansón, kiroksi wiʼ chik re xbʼaanunkil jun li kʼanjel. Li Jehobʼa kiril joʼ jun li winq li kaw xpaabʼal joʼkan naq kixkʼe li xkʼabʼaʼ saʼ xyanqebʼ laj kʼanjel chiru li wank saʼ li tasal junlaju re li hu Hebreos. Naxkawresi qachʼool xnawbʼal naq li qachoxahil Yuwaʼ nokooxra ut naraj xkʼebʼal qametzʼew, qʼaxal wiʼ chik naq naqanumsi ebʼ li chʼaʼajkilal ut naqaj li xtenqʼ. Joʼkan naq, joʼ laj Sansón, qatzʼaamaq re li Jehobʼa: «At Qaawaʼ, chinjultikoʼq taxaq aawe, kʼe inmetzʼew» (Juec. 16:28).
BʼICH 3 Nakaakʼojobʼ ut nakaakawubʼresi linchʼool
a Naabʼalebʼ li kristiʼaan, saʼ xyanq aʼin li inkʼaʼ nekeʼxnaw chiʼus chirix li Santil Hu, ak rabʼihomebʼ aatinak chirix laj Sansón. Wankebʼ li tasal hu, ebʼ li bʼich ut ebʼ li pelikula li nekeʼaatinak chirix. Abʼan li naxye li Santil Hu chirix laj Sansón moko yoobʼanbʼil aatin ta. Naabʼal nokooruuk xtzolbʼal rikʼin li winq aʼin, li kaw xpaabʼal.