TZOLOM 39
Kʼaru naxkʼoxla li Yos chirix li kikʼ?
Aajel ru li kikʼ, wi maakʼaʼ qakikʼel maakʼaʼ qayuʼam. Xbʼaan naq li Yos kixkʼe li qayuʼam wank xkʼulubʼ naq tixye qe chanru tqoksi li kikʼ. Kʼaru naxye chirix aʼin? Ma naru tqatzeka malaj tqoksi saʼ qichʼmul li kikʼ? Ut kʼaru ttenqʼanq aawe re xkʼoxlankil chiʼus kʼaru taabʼaanu chirix aʼin?
1. Kʼaru naxkʼoxla li Jehobʼa chirix li kikʼ?
Junxil chaq li Jehobʼa kixye rehebʼ li xmoos: «Chixjunil li wank xyuʼam yoʼyo saʼ xkʼabʼaʼ li kikʼ» (Levítico 17:14). Chiru li Jehobʼa li kikʼ aʼan reetalil li yuʼam. Oxloqʼ li qayuʼam xbʼaan naq aʼan jun li maatan li kixkʼe chaq qe li Yos ut oxloqʼ ajwiʼ chiqu li kikʼ.
2. Ma kixye qe li Yos kʼaru inkʼaʼ tqabʼaanu rikʼin li kikʼ?
Naq toj maajiʼ naxaqabʼaak li xbʼeen chʼuut aj paabʼanel, li Jehobʼa ak kixye chaq naq inkʼaʼ teʼxtzeka li kikʼ (yaabʼasi Génesis 9:4 ut Levítico 17:10). Kixye wiʼ chik li chaqʼrabʼ aʼin rehebʼ li nekeʼjolomink re xmolam li Jehobʼa re naq teʼxye rehebʼ laj paabʼanel: «Chekolaq eeribʼ [...] chiru li kikʼ» (yaabʼasi Hechos 15:28, 29).
Kʼaru naraj xyeebʼal xkolbʼal qibʼ chiru li kikʼ? Wi laj bʼanonel naxye aawe naq inkʼaʼ taayal li haʼ li nakaltesink, peʼyaal naq inkʼaʼ taawukʼ? Abʼan ma taatzeka li tibʼelwa li wank li haʼ li nakaltesink malaj li bʼoj chisaʼ malaj taakʼe saʼ laawichʼmul? Peʼyaal naq inkʼaʼ. Joʼkan ajwiʼ, naq li Jehobʼa naxye qe naq tqakol qibʼ chiru li kikʼ naraj xyeebʼal naq inkʼaʼ tqukʼ malaj tqatzeka li xtibʼel li yatzʼbʼil xul malaj li inkʼaʼ xʼisiik xkikʼel. Chi moko tqatzeka li tibʼelwa li wank xkikʼel.
Ut kʼaru tooruuq xyeebʼal naq naʼoksimank li kikʼ saʼ li bʼaneʼk? Wank li naʼlebʼ ut li bʼan li nekeʼroksi ebʼ laj bʼanonel li naxqʼet li xchaqʼrabʼ li Yos. Arin naʼokenk roksinkil li kikʼ saʼ laawichʼmul malaj li natawmank chisaʼ li kikʼ li nekeʼkʼabʼaʼiik: glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas ut plasma (red cells, white cells, platelets and plasma). Abʼan wank sut nekeʼroksi junaq li naʼlebʼ li moko chʼolchʼo ta ma naxqʼet li xchaqʼrabʼ li Yos. Jun eetalil, wank sut nekeʼroksi bʼayaq li kikʼ li natawmank saʼ jun rehebʼ li xchaʼal li kikʼ. Wank sut nekeʼroksi wiʼ chik xkikʼel li kristiʼaan li ak xeʼrisi. Naq ak xtzʼilmank rix ebʼ li naʼlebʼ aʼin li junjunq chi kristiʼaan yaal re kʼaru tixbʼaanu (Gálatas 6:5).a
QASIKʼAQ XCHAMAL LI NAʼLEBʼ
Qatzʼilaq rix kʼaru ttenqʼanq qe chi xnawbʼal kʼaru tqakʼulubʼa naq toobʼaneʼq.
3. Li taabʼaanu tento naq tixsahobʼresi xchʼool li Jehobʼa
Kʼaru taabʼaanu re roxloqʼinkil li naxye li Yos chirix li kikʼ naq tatbʼaneʼq? Cheerilaq li BʼIDEO ut chexʼaatinaq chirix kʼaʼut aajel ru xbʼaanunkil ebʼ li naʼlebʼ aʼin:
Tijon re naq wanq aanaʼlebʼ (Santiago 1:5).
Sikʼ li naʼlebʼ li naxkʼe li Santil Hu chirix aʼin ut kʼoxla chanru xyuʼaminkil (Proverbios 13:16).
Patzʼ kʼaru naʼlebʼ nekeʼroksi naq nekeʼbʼanok saʼ laateep.
Tzʼil kʼaru ebʼ li naʼlebʼ inkʼaʼ tatruuq xkʼulubʼankil.
Chʼolchʼooq chaawu naq laabʼaanuhom inkʼaʼ tixchʼiʼchʼiʼi laachʼool (Hechos 24:16).b
Misach saʼ laachʼool naq maajun chik kristiʼaan, chi moko laabʼeelom, laawixaqil, ebʼ li cheekel winq malaj li natzolok aawe tixye aawe kʼaru taabʼaanu (Romanos 14:12).
Tzʼiibʼa li taabʼaanu.
4. Ebʼ laj Testiiw nekeʼxsikʼ chiʼus chanru teʼbʼaneʼq
Xpaabʼankil li naxye li Yos chirix li kikʼ moko naraj ta xyeebʼal naq inkʼaʼ tqasikʼ chanru toobʼaneʼq chiʼus. Cheerilaq li BʼIDEO.
Cheeyaabʼasi Tito 3:2 ut chexʼaatinaq chirix li patzʼom aʼin:
Kʼaʼut tento naq tqoxloqʼihebʼ laj bʼanonel ut tooʼaatinaq saʼ tuulanil?
Inkʼaʼ naqakʼulubʼa |
Yaal re li junjunq |
|---|---|
A. Plasma sanguíneo. |
Li nekeʼrisi saʼ li plasma |
B. Glóbulos blancos. |
Li nekeʼrisi saʼ li glóbulos blancos |
C. Plaquetas. |
Li nekeʼrisi saʼ li plaquetas |
D. Glóbulos rojos. |
Li nekeʼrisi saʼ li glóbulos rojos |
5. Li nekeʼrisi saʼ xchaʼal li kikʼ
Kaahibʼ xchaʼal li kikʼ: glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas ut plasma. Saʼ li kaahibʼ xchaʼal li kikʼ naʼisimank bʼayaq li kikʼc re xkʼubʼankil li bʼan li naʼoksimank saʼ jalan jalanq li yajel malaj re xtzʼapbʼal relik li kikʼ.
Naq nokooʼaatinak chirix xkʼulubʼankil li nekeʼrisi saʼ li kikʼ li junjunq aj paabʼanel yaal re kʼaru tixbʼaanu, abʼan tento tixchap ribʼ li xbʼaanuhom rikʼin li naxye li Santil Hu re naq inkʼaʼ tchʼiʼchʼiʼiq li xchʼool. Wankebʼ aj paabʼanel inkʼaʼ nekeʼxkʼulubʼa li bʼan li nekeʼrisi saʼ jun rehebʼ li xchaʼal li kikʼ ut junchʼol chik moko maak ta chiruhebʼ xkʼulubʼankil.
Naq yooqat xkʼoxlankil kʼaru taabʼaanu, kʼoxla aʼin:
Chan raj ru tinchʼolobʼ chiru laj bʼanonel kʼaʼut ninkʼulubʼa malaj inkʼaʼ ninkʼulubʼa junaq li bʼan?
WIIBʼ OXIBʼ NEKEʼXPATZʼ: «Wi li kikʼ naru naxkol li qayuʼam, kʼaʼut naq moko us ta naq tqakʼe saʼ li qichʼmul?».
Kʼaru nakaakʼoxla laaʼat?
LI AK XQATZOL
Li Jehobʼa naraj naq oxloqʼaq chiqu li kikʼ.
Qajultikaq
Kʼaʼut naq oxloqʼ chiru li Jehobʼa li kikʼ?
Kʼaʼut naqanaw naq saʼ li xchaqʼrabʼ li Yos li naxye naq tqakol qibʼ chiru li kikʼ naʼokenk ajwiʼ xkʼebʼal saʼ li qichʼmul?
Kʼaru tatxtenqʼa re xnawbʼal kʼaru taabʼaanu naq naʼoksimank li kikʼ saʼ li bʼaneʼk?
SIKʼ XKOMON LI NAʼLEBʼ
Wi yookat xkʼoxlankil roksinkil wiʼ chik laakikʼel saʼ junaq li bʼaneʼk, kʼaru raj taakʼoxla xbʼeenwa?
«Xpatzʼom ebʼ laj ilol hu» (Laj Kʼaakʼalehom, 15 re octubre 2000)
Wi nakaakʼoxla roksinkil jun li bʼan li kʼubʼanbʼil rikʼin li nekeʼrisi saʼ jun rehebʼ li xchaʼal li kikʼ, kʼaru raj tento taakʼoxla?
«Xpatzʼom ebʼ laj ilol hu» (Laj Kʼaakʼalehom, 15 re junio 2004)
Kʼaru kitenqʼank re jun laj bʼanonel re xkʼulubʼankil li naxye li Jehobʼa chirix li kikʼ?
«Xinkʼulubʼa li naxye li Yos chirix li kikʼ» (Ajsi aawu!, 8 re diciembre 2003)
Kʼe reetal chanru ebʼ li cheekel winq li nekeʼokenk saʼ li chʼuut li nekeʼulaʼanink bʼanlebʼaal nekeʼxtenqʼa ebʼ li rech aj paabʼanel.
b Chaawil li naʼlebʼ 5 «Li nekeʼrisi saʼ xchaʼal li kikʼ» ut xyaalalil li naʼlebʼ 3 «Roksinkil li kikʼ saʼ li bʼaneʼk».
c Xbʼaan naq choʼq rehebʼ laj bʼanonel li junjunq chi xchaʼal li kikʼ aʼan li nekeʼrisi chaq saʼ li kikʼ. Joʼkan naq tento taachʼolobʼ chiruhebʼ kʼaʼut inkʼaʼ nakaakʼulubʼa li kikʼ saʼ laawichʼmul, li glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas malaj plasma.