NAʼLEBʼ RE TZOLOK 16
«Laawas taawakliiq wiʼ chik chi yoʼyo»
«Kixye li Jesus re [xMarta]: —Laawas taawakliiq wiʼ chik chi yoʼyo» (JUAN 11:23).
BʼICH 140 Ak xwulak li junelik yuʼam!
RUʼUJIL LI TZOLOMa
1. Chanru kixkʼutbʼesi laj Matthew naq kaw xpaabʼal chirix li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo?
LAJ MATTHEW aʼan jun li saaj li naabʼal sut kichoʼeʼk xbʼaan xyajel. Naq wank wuqubʼ chihabʼ re kikʼulmank jun li naʼlebʼ. Saʼ jun kutan yook rilbʼal li JW Broadcasting® li naʼelk rajlal po rikʼin li xjunkabʼal. Saʼ xraqik xeʼril jun li bʼideo chirix xyaabʼ li bʼich li naxkʼut naq ebʼ li hermaan yookebʼ xkʼulbʼal li xkomon li xeʼkamk.b Naq xeʼraqeʼk rilbʼal, kijilok chixkʼatq xnaʼ xyuwaʼ, kixchapebʼ li ruqʼ ut kixye: «Mamá papá ma xeʼril, wi tinkamq tinwakliiq wiʼ chik chi yoʼyo. Naru tineeroybʼeni, mexkʼoxlak». Kʼoxlamaq chanru xeʼsahoʼk saʼ xchʼool li xnaʼ xyuwaʼ laj Matthew naq xeʼxkʼe reetal naq kaw xpaabʼal chirix li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo.
2, 3. Kʼaʼut us naq tqakʼoxla rix li oybʼenihom chirix li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo?
2 Us naʼlebʼak kokʼaj xsaʼ chirix li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo (Juan 5:28, 29). Kʼaʼut? Xbʼaan naq inkʼaʼ naqanaw li tkʼulmanq wulaj. Naru naq tooyajerq malaj tkamq junaq li qakomon chi maakʼaʼ saʼ qachʼool (Ecl. 9:11, 12; Sant. 4:13, 14). Li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo naru nokooxtenqʼa chi xnumsinkil ebʼ li rahilal (1 Tes. 4:13). Li Santil Hu naxye naq li qachoxahil Yuwaʼ naxnaw qu chiʼus ut nokooxra (Luc. 12:7). Li Jehobʼa tento tixnaw qu chiʼus re naq tooxwaklesi wiʼ chik chi yoʼyo rikʼin li qanaʼlebʼ ut li xqabʼaanu chaq naq toj maajiʼ nokookamk. Kʼajoʼ nokooxra ut naxbʼaanu naq tooruuq chi wanq chi junelik. Usta tookamq tooxwaklesi wiʼ chik chi yoʼyo.
3 Saʼ li tzolom aʼin tqatzol kʼaʼut naq paabʼajel li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo. Tixkawresi ajwiʼ li qapaabʼal xtzʼilbʼal rix li raqal li naxjolomi li tzolom: «Laawas taawakliiq wiʼ chik chi yoʼyo» (Juan 11:23). Tqatzol ajwiʼ kʼaru tooruuq xbʼaanunkil re naq chʼolchʼooq chiqu naq li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo tkʼulmanq.
KʼAʼUT NARU NAQAKʼOJOBʼ QACHʼOOL RIKʼIN LI YEECHIʼOM CHIRIX LI WAKLIIK CHI YOʼYO
4. Kʼaru chʼolchʼooq chiqu re naq tqakʼojobʼ qachʼool chirix li yeechiʼom? Kʼe jun eetalil.
4 Re naq tqakʼojobʼ qachʼool rikʼin jun li yeechiʼom tento naq chʼolchʼooq chiqu naq li ani naxbʼaanu li yeechiʼom naraj ut wank xwankil re xbʼaanunkil. Qakʼoxlaq naq li qochoch kiketeʼk xbʼaan jun li kaqsut-iqʼ ut jun li qamiiw naxye qe: «Tatintenqʼa xkabʼlankil wiʼ chik laawochoch». Naqanaw naq naʼalaak saʼ xchʼool qatenqʼankil. Joʼkan ajwiʼ, naxnaw chiʼus kabʼlak ut wank li xkʼanjelobʼaal li truuq roksinkil re qatenqʼankil. Joʼkan naq naqakʼojobʼ qachʼool rikʼin. Kʼaru naru naqaye chirix li yeechiʼom chirix li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo? Ma naraj ut ma truuq xbʼaanunkil li Yos?
5, 6. Kʼaʼut chʼolchʼooq chiqu naq li Jehobʼa naraj xwaklesinkilebʼ wiʼ chik ebʼ li kamenaq?
5 Ma naraj li Jehobʼa xwaklesinkil wiʼ chik ebʼ li kamenaq? Joʼkan tzʼaqal. Rikʼin santil musiqʼej kixbʼaanu naq wiibʼ oxibʼ li kristiʼaan teʼxtzʼiibʼa chirix li oybʼenihom aʼin (Is. 26:19; Os. 13:14; Apoc. 20:11-13). Ut naq li Jehobʼa naxye junaq li naʼlebʼ natzʼaqlok ru (Jos. 23:14). Li Jehobʼa naraj xwaklesinkilebʼ wiʼ chik chi yoʼyo li kamenaq. Kʼaʼut naq naqaye aʼin?
6 Qakʼoxlaq chirix li kixye laj Job. Chʼolchʼo chiru naq wi tkamq, li Jehobʼa tixwaklesi chi yoʼyo (Job 14:14, 15). Joʼkan ajwiʼ narekʼa li Jehobʼa chirixebʼ laj kʼanjel chiru li xeʼkamk. Naraj xwaklesinkilebʼ chi yoʼyo re naq kawaqebʼ xjunxaqalil ut sahaqebʼ saʼ xchʼool. Ut chanru narekʼa li Jehobʼa chirixebʼ li kristiʼaan li xeʼkamk chi inkʼaʼ xeʼxnaw li yaal chirix? Aʼan naraj ajwiʼ xkʼebʼal wiʼ chik xyuʼamebʼ (Hech. 24:15). Naraj naq teʼwanq choʼq ramiiw ut teʼwanq chi junelik (Juan 3:16). Chʼolchʼo naq li Jehobʼa naraj xwaklesinkilebʼ li kamenaq.
7, 8. Kʼaʼut chʼolchʼooq chiqu naq li Jehobʼa wank xwankilal re xwaklesinkil wiʼ chik chi yoʼyo ebʼ li kamenaq?
7 Ma wank xwankilal li Jehobʼa re xwaklesinkilebʼ li kamenaq? Chʼolchʼo naq joʼkan. Aʼan «li Nimajwal Yos» (Apoc. 1:8). Naru naxqʼax ru yalaq ani li xikʼ naʼilok re joʼ li kamk (1 Cor. 15:26). Xnawbʼal aʼin naxkʼojobʼ ut naxkawresi li qachʼool. Qilaq li kixkʼul li xʼEmma Arnold. Rochbʼeen li xjunkabʼal xeʼxnumsi naabʼal li yalbʼaʼix saʼ li xkabʼ nimla yalok u. Re xkʼojobʼankil xchʼool li rixqaʼal chirix li xkomon li xeʼkamk saʼ li tzʼalam re nazi kixye: «Wi li kristiʼaan li xeʼkamk inkʼaʼ chik teʼruuq chi wakliik chi yoʼyo, naraj xyeebʼal naq li kamk nim xwankil chiru li Jehobʼa abʼan aʼin moko yaal ta». Joʼkan naq maaʼani jwal nim xwankil chiru li Jehobʼa. Aʼan xkʼehok re li qayuʼam joʼkan naq wank xwankil re xkʼebʼal wiʼ chik xyuʼamebʼ li xeʼkamk.
8 Jun chik xyaalal kʼaʼut naqanaw naq li Yos truuq xwaklesinkil wiʼ chik chi yoʼyo li kamenaq, aʼan naq chixjunil naxjultika. Li Santil Hu naxye naq naxnaw li xkʼabʼaʼ li junjunq chi chahim (Is. 40:26). Li Jehobʼa naxjultika chixjunil li kristiʼaan li ak xeʼkamk (Job 14:13; Luc. 20:37, 38). Aʼan naxjultika chanru xnaʼlebʼ ut li xwanjik li ani xkamk.
9. Kʼaʼut naq nakaapaabʼ li yeechiʼom chirix li wakliik wiʼ chik yoʼyo?
9 Joʼ ak xqil, naru naqakʼojobʼ qachʼool rikʼin li yeechiʼom chirix li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo, xbʼaan naq li Jehobʼa naraj ut naru xbʼaanunkil. Naru naqakʼojobʼ ajwiʼ qachʼool chirix li yeechiʼom aʼin xbʼaan naq ak xwaklesi chi yoʼyo wiibʼ oxibʼ li kristiʼaan. Najter qʼe kutan li Jehobʼa kixkʼe xwankilal wiibʼ oxibʼ li winq re xwaklesinkilebʼ wiʼ chik ebʼ li kamenaq, saʼ xyanq aʼin wank li Jesús. Qilaq li resil jun rehebʼ li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo li kixbʼaanu li Jesús. Li natawmank saʼ Juan tasal 11.
NAKAMK LI RAMIIW LI JESÚS
10. Kʼaru nakʼulmank naq li Jesús wiibʼ kutan chi ma naxik Betania naq yook chi puktesink ut kʼaru naxbʼaanu? (Juan 11:1-3).
10 (Taayaabʼasi Juan 11:1-3). Laj Lázaro, li xMaría ut li xMarta: aʼanebʼ chaq ramiiw li Jesús li wankebʼ Betania (Luc. 10:38-42). Saʼ xraqik li chihabʼ 32, laj Lázaro kiyajerk. Ebʼ li xchaqʼ nekeʼok xkʼaʼuxl ut nekeʼxtaqla chi xyeebʼal re li Jesús li wank chaq junpakʼal Jordán wiibʼ kutan chixkʼatq Betania (Juan 10:40). Laj Lázaro nakamk tana naq li Jesús kixkʼul li esil. Usta li Jesús naxnaw naq kikamk li ramiiw, toj nakanaak wiibʼ kutan chik tojaʼ naq naxik Betania. Naq li Jesús nawulak Betania, laj Lázaro ak kaahibʼ kutan xkamik. Li Jesús tixbʼaanu jun li naʼlebʼ li tixtenqʼa ebʼ li ramiiw ut tixkʼe xloqʼal li Yos (Juan 11:4, 6, 11, 17).
11. Kʼaru naqatzol chirix li aamiiwil saʼ li eetalil aʼin?
11 Kʼaru naqatzol chirix li aamiiwil saʼ li eetalil aʼin? Naq li xMaría ut li xMarta xeʼxtaqla xyeebʼal re li Jesús li kikʼulmank moko re ta naq taaxik Betania. Kaʼajwiʼ xeʼxye re naq yaj li ramiiw (Juan 11:3). Naq laj Lázaro kikamk, li Jesús kiruuk raj xwaklesinkil wiʼ chik chi yoʼyo usta najt wank rikʼin. Abʼan kiwulak Betania re rochbʼeeninkilebʼ li xMarta ut li xMaría li ramiiw. Ma wank junaq laawamiiw li nakatxtenqʼa usta maakʼaʼ nakaaye re? Wi joʼkan nakaanaw naq twanq aawikʼin «saʼ xqʼehil junaq rahilal» (Prov. 17:17). Wi naqakʼam qe rikʼin li Jesús toowanq joʼ li amiiw aʼan. Qilaq kʼaru chik kikʼulmank.
12. Kʼaru kixye li Jesús re xMarta ut kʼaʼut tixkʼojobʼ xchʼool rikʼin li tixbʼaanu? (Juan 11:23-26).
12 (Taayaabʼasi Juan 11:23-26). Naq li xMarta kixnaw naq li Jesús kiwulak Betania, saʼ junpaat xkoho ut xye re: «Qaawaʼ, wi ta wankat arin, inkʼaʼ raj xkamk li was» (Juan 11:21). Yaal naq kiruuk raj xkʼirtasinkil laj Lázaro abʼan naraj xbʼaanunkil jun li xnimal ru naʼlebʼ. Li Jesús kixye re li xMarta: «Laawas taawakliiq wiʼ chik chi yoʼyo». Naxkawresi ajwiʼ li xpaabʼal rikʼin li naxye re: «Laaʼin li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo ut li yuʼam». Li Yos kixkʼe li wankilal re li Jesús re naq tixwaklesihebʼ li kamenaq. Li Jesús ak xwaklesihebʼ chi yoʼyo li chʼina ixqaʼal naq tojeʼaq xkamik ut li saaj al saʼ li kutan ajwiʼ naq kikamk (Luc. 7:11-15; 8:49-55). Abʼan, ma truuq xwaklesinkil li ak kaahibʼ kutan chik xkamik ut ak xʼok chi qʼaak?
«LÁZARO, ELEN CHAQ»
Kirahoʼk saʼ xchʼool li Jesús naq kiril ebʼ li ramiiw naq yookebʼ chi yaabʼak. (Chaawil li raqal 13 ut 14).
13. Joʼ naxye Juan 11:32-35, chanru kinaʼlebʼak li Jesús naq kiril li xMaría ut ebʼ li junchʼol naq yookebʼ chi yaabʼak? (Chaawil li jalam u).
13 (Taayaabʼasi Juan 11:32-35). Qakʼoxlaq li kikʼulmank. Li xMaría, naxik chi xtawbʼal li Jesús, ut kixye wiʼ chik re li ak kixye li xMarta re li Jesús: «Qaawaʼ, wi ta wankat arin, inkʼaʼ raj xkamk li was». Aʼanebʼ ut li junchʼol qʼaxal rahebʼ saʼ xchʼool. Rilbʼal ut rabʼinkil naq yookebʼ chi yaabʼak, kixtochʼ xchʼool li Jesús. Li kirekʼa kixbʼaanu naq t-oq chi yaabʼak. Aʼan naxnaw li rahil chʼoolej li naqekʼa naq nakamk junaq li qamiiw malaj junaq li qakomon ut naraj xsachbʼal li kamk chi junajwa.
14. Kʼaru naqatzol chirix li Jehobʼa chirix chanru kinaʼlebʼak li Jesús naq kiril naq yook chi yaabʼak li xMaría?
14 Joʼ chanru kinaʼlebʼak li Jesús naq kiril li xMaría chi yaabʼak naxkʼut chiqu naq li Jehobʼa naxtoqʼobʼa qu. Kʼaʼut naqaye aʼin? Xbʼaan naq joʼ xqaye saʼ li tzolom rubʼelaj li Jesús naxkʼut chi tzʼaqal re ru chanru nakʼoxlak ut narekʼa li Jehobʼa (Juan 12:45). Naq li Jesús kiyaabʼak rochbʼeenebʼ li ramiiw, naxkʼut chiqu naq li Jehobʼa ra ajwiʼ narekʼa naq laaʼo nokooyaabʼak (Sal. 56:9). Peʼyaal naq xnawbʼal aʼin naxbʼaanu naq toojiloq chixkʼatq li qaraarokil Yuwaʼ?
Li Jesús kixkʼutbʼesi naq naru xwaklesinkil wiʼ chik chi yoʼyo ebʼ li kamenaq. (Chaawil li raqal 15 ut 16).
15. Joʼ naxye Juan 11:41-44, kʼaru kikʼulmank saʼ li naʼaj bʼarwiʼ xeʼxmuq laj Lázaro? (Chaawil li jalam u).
15 (Taayaabʼasi Juan 11:41-44). Li Jesús kiwulak bʼarwiʼ xeʼxmuq laj Lázaro ut kixye rehebʼ naq teʼrisi li pek li wank saʼ li okebʼaal. Abʼan li xMarta kixye re li Jesús naq maare ak xchuhoʼk chikan. Li Jesús naxsume: “Ma inkʼaʼ xinye aawe: «Wi nakapaabʼ, taawil li xnimal xloqʼal li Yos»?” (Juan 11:39, 40). Tojaʼ naq li Jesús kixtaqsi li rilobʼaal saʼ choxa ut kiʼok chi tijok chiruhebʼ chixjunil li wankebʼ aran. Naraj naq tkʼemanq xloqʼal li Jehobʼa xbʼaan li ok re xbʼaanunkil. Tojaʼ naq li Jesús naxye: «Lázaro, elen chaq». Ut laj Lázaro naʼelk. Li Jesús kixbʼaanu jun li nimla sachbʼachʼoolej (Juan 11:17).
16. Chanru tooxtenqʼa li naxye Juan tasal 11 chi xkawresinkil li qapaabʼal chirix li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo?
16 Li naxye saʼ li tasal 11 re li hu Juan nokooxtenqʼa xkʼojobʼankil qachʼool chirix li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo. Qajultikaq li kixye li Jesús re li xMarta: «Laawas taawakliiq wiʼ chik chi yoʼyo» (Juan 11:23). Joʼ li Xyuwaʼ, li Jesús naraj ut wank xwankil xbʼaanunkil li yeechiʼom aʼin. Li xyaʼal ru kixkʼutbʼesi naq chi anchal xchʼool naraj risinkil li kamk ut li rahilal li naxkʼam chaq. Naq kixwaklesi chi yoʼyo laj Lázaro, li Jesús kixkʼutbʼesi naq naru xwaklesinkil chi yoʼyo li kamenaq. Kʼoxla ajwiʼ li kixye re li xMarta: “Ma inkʼaʼ xinye aawe: «Wi nakapaabʼ, taawil li xnimal xloqʼal li Yos»?” (Juan 11:40). Wank xyaalal re xpaabʼankil naq li Yos tixbʼaanu li kixyeechiʼi re xwaklesinkilebʼ li kamenaq. Kʼaru tooruuq xbʼaanunkil re xpaabʼankil li oybʼenihom aʼin?
CHʼOLCHʼOOQ CHIQU NAQ TWANQ LI WAKLIIK WIʼ CHIK CHI YOʼYO
17. Kʼaru raj tento tqabʼaanu naq naqil ebʼ li eetalil chirix li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo saʼ li Santil Hu?
17 Qayaabʼasihaq chirix li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo li xkʼulmank chaq junxil ut naʼlebʼaqo chirix. Saʼ li Santil Hu naqataw waqxaqibʼ li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo li xkʼulmank arin saʼ Ruuchichʼochʼ.c Qakʼehaq qahoonal chi xtzolbʼal li junjunq chi eetalil aʼin. Naq yooqo xkʼoxlankil rix tqakʼe reetal naq relik chi yaal xeʼwank: winq, ixq ut kokʼal. Qatzolaq junjunq li naʼlebʼ chirix aʼin ut qakʼoxlaq chanru naq li Jehobʼa naraj ut wank xwankil re xwaklesinkilebʼ chi yoʼyo li kamenaq. Qakʼoxlaq ajwiʼ rix li xwaklijik wiʼ chik chi yoʼyo li Jesús. Naabʼal li kristiʼaan xeʼril naq xwakliik wiʼ chik chi yoʼyo li Jesús, ut aʼin nokooxtenqʼa re naq kawaq li qapaabʼal chirix li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo (1 Cor. 15:3-6, 20-22).
18. Chanru naru tqataw rusilal naq naqabʼi ebʼ li bʼich chirix li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo? (Chaawil ajwiʼ li xyaalal).
18 Qatawaq rusilal ebʼ li «loqʼlaj bʼich» li naʼaatinak chirix li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo (Efes. 5:19).d Ebʼ li bʼich aʼin naxkawresi li qapaabʼal chirix li oybʼenihom. Joʼkan naq us naq tqabʼi, tqabʼicha ut tooʼaatinaq chirix li naxkʼut chiqu saʼ li loqʼonink joʼ junkabʼal. Qatzolaq ut qaxokaq saʼ qachʼool li nekeʼxye li bʼich. Joʼkan naq, naq yooko xnumsinkil li chʼaʼajkilal li naxkʼe saʼ xiwxiwal li qayuʼam, malaj kikamk junaq li qakomon malaj qamiiw, li xsantil musiqʼej li Jehobʼa tooxtenqʼa chi xjultikankil ebʼ li bʼich aʼin. Aʼin tixkʼojobʼ ut tixkawresi qachʼool.
19. Chanru tooruuq roksinkil li qakʼaʼuxl chi xkʼoxlankil li wakliik chi yoʼyo? (Chaawil li kaaxukuut «Kʼaru taapatzʼ rehebʼ?»).
19 Qakʼoxlaq li chalk re. Li Jehobʼa kixbʼaanu naq tqakʼoxla qibʼ saʼ li akʼ ruuchichʼochʼ. Jun li hermaan naxye: «Ninnumsi naabʼal li hoonal xkʼoxlankil chanruhaq linyuʼam saʼ li akʼ ruuchichʼochʼ, ut ninruuk ajwiʼ rutzʼbʼal li xbʼook ebʼ li uutzʼuʼuj». Qakʼoxlaq chanru tqekʼa qibʼ naq tqanawebʼ ru li xmoos li Jehobʼa li xeʼwank junxil. Ani taawaj rilbʼal ru? Kʼaru taapatzʼ re? Kʼoxla chanru taawekʼa aawibʼ naq taawilebʼ wiʼ chik ru laakomon li xeʼkamk. Kʼoxla li xbʼeen aatin li taaye rehebʼ, naq taaqʼaluhebʼ ut naq sahaq saʼ aachʼool naq taawilebʼ wiʼ chik ru.
20. Kʼaru tento tqabʼaanu?
20 Qʼaxal naqabʼanyoxi naq li Jehobʼa kixkʼe qe li qoybʼenihom chirix li wakliik chi yoʼyo. Chʼolchʼo naq naraj ut naru xwaklesinkilebʼ wiʼ chik chi yoʼyo ebʼ li kamenaq. Chanchan tawiʼ naq li Jehobʼa yook xyeebʼal qe: «Ebʼ laakomon ut laawamiiw teʼwakliiq wiʼ chik chi yoʼyo». Qakawresihaq li qoybʼenihom chirix li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo. Wi naqabʼaanu, toojiloq chixkʼatq li Jehobʼa, aʼ li kikʼehok qe li oybʼenihom aʼin.
BʼICH 147 Li Yos naxyeechiʼi li junelik yuʼam
a Wi xkamk junaq laakomon, chʼolchʼo naq li yeechiʼom chirix li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo tixsahobʼresi aachʼool. Abʼan, chan raj ru taachʼolobʼ chiruhebʼ li junchʼol kʼaʼut naq nakaakʼojobʼ aachʼool chirix? Ut kʼaru tatruuq xbʼaanunkil re xkawresinkil laapaabʼal chirix li wakliik chi yoʼyo? Li tzolom aʼin tixbʼaanu naq tqakawresi qapaabʼal chirix li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo.
b Li bʼideo chirix li xyaabʼ li bʼich li naxkʼabʼaʼi Nachʼ wank chaq! kiʼelk saʼ li Broadcasting re noviembre 2016.
c Saʼebʼ li raqal aʼin wank xkomon ebʼ li eetalil: 1 Reyes 17:17-24; 2 Reyes 4:32-37; 13:20, 21; Mateo 28:5-7; Lucas 7:11-17; 8:40-56, ut Hechos 9:36-42; 20:7-12.
d Chaawil ebʼ li bʼich saʼ li hu Bʼichanqo chi sa qachʼool chiru li Jehobʼa: Naq chixjunil akʼobʼresinbʼil chik (bʼich 139), Maakanabʼ xkaʼyankil laamaatan! (bʼich 144), ut Jehová los llamará (bʼich 151). Taawil ajwiʼ ebʼ li bʼich saʼ jw.org Nachʼ wank chaq!, Saʼ li akʼ ruuchichʼochʼ ut Ya verás.