MUKANDA YA NTETE YA BANTOTILA
1 Ntotila Davidi kumaka mununu,+ yandi vandaka ti bamvula* mingi, mpi ata bo vandaka kufika yandi bilele, yandi vandaka ve kuwa tiya. 2 Yo yina, bansadi na yandi tubilaka yandi nde: “Bika bo sosila mfumu na mono ntotila mwana-nkento mosi ya mwense; yandi ta sadilaka ntotila mpi ta kebaka yandi. Yandi ta lalaka na maboko na nge sambu mfumu na mono ntotila kuwa tiya.” 3 Bo sosaka mwana-nkento mosi ya kitoko na ntoto ya Izraele ya mvimba, ebuna bo monaka Abishagi+ muntu ya Shunemi+ mpi bo nataka yandi na ntotila. 4 Mwana-nkento yina vandaka kitoko mingi kibeni, mpi yandi kumaka kukeba ntotila mpi kusadila yandi, kansi ntotila vukisaka ve nitu ti yandi.
5 Na ntangu yina, Adoniya+ mwana ya Agiti vandaka kudikumisa mpi kutuba nde: “Mono muntu ta kuma ntotila!” Yandi sadisaka pusu-pusu mpi bakaka bantu yina vandaka kutambusa bampunda mpi bantu 50 sambu na kubaka ntinu na ntwala na yandi.+ 6 Kansi tata na yandi vandaka kusungika yandi* ve ata fioti nde: “Sambu na nki nge me sala diambu yai?” Yandi vandaka mpi kitoko mingi; mama na yandi butaka yandi na nima ya Absalomi. 7 Adoniya wakanaka ti Yoabi mwana ya Seruya mpi nganga-nzambi Abiatare,+ ebuna bo sadisaka yandi mpi pesaka yandi maboko.+ 8 Kansi nganga-nzambi Zadoki,+ Benaya+ mwana ya Yehoyada, mbikudi Natani,+ Shimei,+ Rei, mpi basoda ya ngolo+ ya Davidi pesaka ve Adoniya maboko.
9 Nsuka-nsuka, Adoniya pesaka kimenga+ ya mameme, bangombe, mpi bambisi ya mafuta pene-pene ya ditadi ya Zoheleti, yina kele pene-pene ya Ene-rogele, mpi yandi bingaka bampangi na yandi yonso ya babakala bana ya ntotila, mpi bantu yonso ya Yuda bansadi ya ntotila. 10 Kansi yandi bingaka ve mbikudi Natani, Benaya ti basoda ya ngolo, to mpangi na yandi Salomo. 11 Ebuna Natani+ tubilaka Bat-sheba,+ mama ya Salomo,+ nde: “Keti nge me wa ve nde Adoniya+ mwana ya Agiti me kuma ntotila, mpi mfumu na beto Davidi me zaba ve ata kima mosi? 12 Ebuna ntangu yai, kwisa pardo mpi bika mono longisila nge, sambu nge gulusa luzingu na nge mpi luzingu* ya mwana na nge Salomo.+ 13 Kwenda na ntotila Davidi mpi tubila yandi nde, ‘Mfumu na mono ntotila, keti nge ve muntu zengaka kieleka na nsadi na nge nde: “Mwana na nge Salomo ta kuma ntotila na nima na mono, mpi yandi muntu ta vanda na kiti na mono ya kimfumu”?+ Ebuna sambu na nki Adoniya me kuma ntotila?’ 14 Ntangu nge ta vanda kuna ke solula ti ntotila, mono ta kwisa kukota na nima na nge mpi mono ta tuba nde yo kele mutindu yina.”
15 Yo yina, Bat-sheba kotaka kisika ntotila vandaka, na suku na yandi ya kingenga. Ntotila vandaka mununu kibeni, mpi Abishagi+ muntu ya Shunemi vandaka kusadila yandi. 16 Ebuna Bat-sheba fukamaka mpi bwaka luse na ntoto na ntwala ya ntotila, mpi ntotila tubaka nde: “Nge ke zola inki?” 17 Bat-sheba vutulaka nde: “Mfumu na mono, nge muntu zengaka kieleka na nsadi na nge na zina ya Yehowa Nzambi na nge nde, ‘Mwana na nge Salomo ta kuma ntotila na nima na mono, mpi yandi muntu ta vanda na kiti na mono ya kimfumu.’+ 18 Kansi tala! Adoniya me kuma ntotila, mpi mfumu na mono ntotila me zaba ve ata kima mosi.+ 19 Yandi tambikaka bangombe, bambisi ya mafuta, mpi mameme mingi kibeni mpi yandi bingaka bana ya ntotila yonso ya babakala, nganga-nzambi Abiatare, mpi Yoabi mfumu ya basoda;+ kansi yandi bingaka ve nsadi na nge Salomo.+ 20 Ebuna ntangu yai, mfumu na mono ntotila, meso ya Izraele ya mvimba ke tala nge sambu nge songa bo muntu yina ta vanda na kiti ya kimfumu ya mfumu na mono na nima na yandi. 21 Kana ve, ntangu mfumu na mono ntotila ta lala sambu na kupema ti ba-nkaka na yandi, bo ta baka mono ti mwana na mono Salomo bonso bayekudi.”
22 Ntangu Bat-sheba vandaka kaka kusolula ti ntotila, mbikudi Natani kotaka.+ 23 Na mbala mosi bo songaka ntotila nde: “Mbikudi Natani me kwisa!” Yandi kwisaka na ntwala ya ntotila mpi fukamaka na ntwala na yandi luse na ntoto. 24 Ebuna Natani tubaka nde: “Mfumu na mono ntotila, keti nge tubaka nde, ‘Adoniya ta kuma ntotila na nima na mono, mpi yandi muntu ta vanda na kiti na mono ya kimfumu’?+ 25 Sambu bubu yai yandi me kwenda kutambika+ bangombe, bambisi ya mafuta, mpi mameme mingi kibeni, mpi yandi me binga bana ya ntotila yonso ya babakala, bamfumu ya basoda, mpi nganga-nzambi Abiatare.+ Bo kele kuna, bo ke dia mpi bo ke nwa ti yandi, mpi bo ke landa kutuba nde, ‘Luzingu ya nda na ntotila Adoniya!’ 26 Kansi mono nsadi na nge, nganga-nzambi Zadoki, Benaya+ mwana ya Yehoyada, mpi Salomo nsadi na nge, yandi bingaka beto ve. 27 Keti mfumu na mono ntotila me pesa nzila na diambu yina kukonda kusonga nsadi na nge muntu yina fwete vanda na kiti ya kimfumu ya mfumu na mono ntotila na nima na yandi?”
28 Ebuna ntotila Davidi vutulaka nde: “Bingila mono Bat-sheba.” Yandi kotaka mpi telamaka na ntwala ya ntotila. 29 Na nima, ntotila diaka ndefi nde: “Ya kieleka mutindu Yehowa, muntu yina gulusaka mono* na bampasi yonso,+ kele na luzingu, 30 kaka mutindu mono zengilaka nge kieleka na zina ya Yehowa Nzambi ya Izraele nde, ‘Mwana na nge Salomo ta kuma ntotila na nima na mono, mpi yandi muntu ta vanda na kiti na mono ya kimfumu na kisika na mono!’ mono ta sala diambu yina bubu yai.” 31 Ebuna Bat-sheba bwaka luse na ntoto mpi fukamaka na ntwala ya ntotila mpi tubaka nde: “Bika mfumu na mono ntotila Davidi kuzinga kimakulu!”
32 Na mbala mosi ntotila Davidi tubaka nde: “Beno bingila mono nganga-nzambi Zadoki, mbikudi Natani, mpi Benaya+ mwana ya Yehoyada.”+ Yo yina bo kwisaka na ntwala ya ntotila. 33 Ntotila tubilaka bo nde: “Beno baka bansadi ya mfumu na beno, beno tula mwana na mono Salomo na zulu ya mpunda na mono,*+ mpi beno nata yandi na Gihoni.+ 34 Nganga-nzambi Zadoki mpi mbikudi Natani ta tula yandi mafuta+ kuna sambu yandi kuma ntotila ya Izraele; na nima beno bula kibongo mpi beno tuba nde, ‘Luzingu ya nda na ntotila Salomo!’+ 35 Ebuna beno landa yandi na nima, mpi yandi ta kwisa kukota mpi ta vanda na kiti na mono ya kimfumu; yandi ta vanda ntotila na kisika na mono, mpi mono ta pesa yandi kiyeka ya kuvanda ntwadisi ya Izraele ti ya Yuda.” 36 Na mbala mosi Benaya mwana ya Yehoyada tubilaka ntotila nde: “Amen! Bika Yehowa Nzambi ya mfumu na mono ntotila kundima yo. 37 Kaka mutindu Yehowa vandaka ti mfumu na mono ntotila, bika nde yandi vanda ti Salomo,+ mpi bika nde yandi kumisa kiti na yandi ya kimfumu nene kuluta kiti ya kimfumu ya mfumu na mono ntotila Davidi.”+
38 Ebuna nganga-nzambi Zadoki, mbikudi Natani, Benaya+ mwana ya Yehoyada, mpi bantu ya Kereti ti bantu ya Peleti+ kulumukaka, mpi bo tulaka Salomo na zulu ya mpunda ya ntotila Davidi,+ ebuna bo nataka yandi na Gihoni.+ 39 Nganga-nzambi Zadoki bakaka kibongo ya mafuta+ na tenta+ mpi tulaka Salomo mafuta,+ ebuna bo yantikaka kubula kibongo, mpi bantu yonso yantikaka kuboka nde: “Luzingu ya nda na ntotila Salomo!” 40 Na nima, bantu yonso landaka yandi mpi tombukaka, bo vandaka kubula misembu mpi kuyangalala mingi kibeni, yo yina ntoto pasukaka na makelele na bo.+
41 Adoniya ti bantu yonso yina yandi bingaka waka yo ntangu bo manisaka kudia.+ Ntangu Yoabi waka makelele ya kibongo, yandi tubaka nde: “Sambu na nki makelele ya mingi mutindu yai na mbanza?” 42 Ntangu yandi vandaka kaka kutuba, Yonatani+ mwana ya nganga-nzambi Abiatare kwisaka. Ebuna Adoniya tubaka nde: “Kota, sambu nge kele muntu ya mbote,* mpi nge fwete vanda ti nsangu ya mbote.” 43 Kansi Yonatani vutudilaka Adoniya nde: “Ve! Mfumu na beto ntotila Davidi me tula Salomo ntotila. 44 Ntotila tindaka ti yandi nganga-nzambi Zadoki, mbikudi Natani, Benaya mwana ya Yehoyada, mpi bantu ya Kereti ti bantu ya Peleti, ebuna bo tulaka yandi na zulu ya mpunda ya ntotila.+ 45 Na nima nganga-nzambi Zadoki mpi mbikudi Natani tulaka yandi mafuta na Gihoni sambu yandi kuma ntotila. Na nima bo katukaka kuna mpi vutukaka na kiese, mpi makelele kele na mbanza. Yina kele makelele ya beno waka. 46 Diaka, Salomo me vanda na kiti ya kimfumu. 47 Mpi diambu ya nkaka kele nde, bansadi ya ntotila me kwisa kusikisa mfumu na beto, ntotila Davidi, nde, ‘Bika Nzambi na nge kupesa zina ya Salomo lukumu mingi kuluta zina na nge, mpi bika yandi kumisa kiti na yandi ya kimfumu nene kuluta kiti na nge ya kimfumu!’ Ebuna ntotila vandaka na mbeto mpi niekisaka ntu. 48 Ntotila tubaka mpi nde, ‘Bika nde Yehowa Nzambi ya Izraele kubaka lukumu, yandi muntu yina me pesa bubu yai muntu mosi sambu yandi vanda na kiti na mono ya kimfumu mpi yina me pesa meso na mono nzila ya kumona yo!’”
49 Ebuna bantu yonso yina Adoniya bingaka kumaka kutekita, konso muntu telamaka mpi kwendaka na nzila na yandi. 50 Adoniya mpi waka Salomo boma, yo yina yandi telamaka, kwendaka na mesa-kimenga, mpi simbaka bibongo na yo.+ 51 Bo zabisaka Salomo nde: “Adoniya me kuma na boma ya ntotila Salomo; yandi me simba bibongo ya mesa-kimenga mpi me tuba nde, ‘Bika ntotila Salomo kuzenga ntete kieleka na ntwala na mono nde yandi ta fwa ve nsadi na yandi na mbele ya bitumba.’” 52 Ebuna Salomo tubaka nde: “Kana yandi kuditwadisa na mutindu ya me fwana, ata lunsuki na yandi mosi ve ta bwa na ntoto; kansi kana bo mona mambu ya mbi na yandi,+ yo ta lomba nde yandi fwa.” 53 Yo yina ntotila Salomo tindaka bantu na kukwenda kutulula yandi na mesa-kimenga. Na nima, yandi kotaka mpi fukamaka na ntwala ya ntotila Salomo, ebuna Salomo tubilaka yandi nde: “Kwenda na nzo na nge.”
2 Ntangu Davidi kumaka pene-pene ya kufwa, yandi pesaka mwana na yandi Salomo bantuma yai: 2 “Mono ke zola kufwa.* Yo yina, vanda ngolo+ mpi songa nde nge kele bakala.+ 3 Nge fwete lemfukila Yehowa Nzambi na nge mpi kutambula na banzila na yandi, mpi kuzitisa bansiku na yandi, bantuma na yandi, balusambisu na yandi, ti bangibusa na yandi mutindu yo kele ya kusonika na Nsiku ya Moize;+ ebuna nge ta nunga* na mambu yonso ya nge ta sala mpi na bisika yonso ya nge ta kwenda. 4 Mpi Yehowa ta lungisa mambu yina yandi silaka sambu na mono: ‘Kana bana na nge kutula dikebi na banzila na bo mpi kana bo tambula na kwikama na ntwala na mono na ntima na bo ya mvimba mpi na moyo* na bo ya mvimba,+ ntangu yonso yo ta vandaka ti muntu mosi ya dibuta na nge* yina ta vandaka na kiti ya kimfumu ya Izraele.’+
5 “Nge me zaba mpi mbote mambu yina Yoabi mwana ya Seruya salaka mono, mambu yina yandi salaka bamfumu zole ya basoda ya Izraele, Abnere+ mwana ya Nere mpi Amasa+ mwana ya Yetere. Yandi fwaka bo, yandi tiamunaka menga+ ya bitumba na ntangu ya ngemba, mpi yandi tulaka menga ya bitumba na mukaba yina vandaka na luketo na yandi mpi na basandale yina vandaka na makulu na yandi. 6 Nge fwete sala mambu na kutadila mayele na nge mpi kubika ve nde nsuki na yandi ya mpembe kukulumuka na ngemba na Maziamu.*+
7 “Kansi nge fwete monisila bana ya Barzilai+ muntu ya Gileadi zola ya kwikama, mpi bo fwete vanda na kati ya bantu yina ke diaka na mesa na nge, sambu bo bikalaka pene-pene na mono+ ntangu mono tinaka mpangi na nge Absalomi.+
8 “Shimei mwana ya Gera, muntu ya Benyamini yina me katuka na Bahurimi kele mpi pene-pene na nge. Yandi muntu singaka mono na mutindu ya mbi kibeni+ kilumbu yina mono vandaka kukwenda na Mahanayimi;+ kansi ntangu yandi kulumukaka sambu na kukutana ti mono na Yordani, mono zengaka kieleka na ntwala na yandi na zina ya Yehowa nde, ‘Mono ta fwa nge ve na mbele ya bitumba.’+ 9 Ntangu yai, pesa yandi ndola,+ sambu nge kele muntu ya mayele mpi nge me zaba mambu yina nge fwete sala yandi; nge fwete kulumusa nsuki na yandi ya mpembe na Maziamu* ti menga.”+
10 Ebuna Davidi lalaka sambu na kupema ti ba-nkaka na yandi mpi bo zikaka yandi na Mbanza ya Davidi.+ 11 Ntangu* yina Davidi yalaka Izraele vandaka bamvula 40. Na Ebroni+ yandi yalaka bamvula 7 mpi na Yeruzalemi+ yandi yalaka bamvula 33.
12 Ebuna Salomo vandaka na kiti ya kimfumu ya Davidi tata na yandi, mpi malembe-malembe kimfumu na yandi kumaka ngolo.+
13 Na nima Adoniya mwana ya Agiti kwisaka na Bat-sheba, mama ya Salomo. Bat-sheba yulaka nde: “Keti kukwisa na nge kele ya ngemba?” Yandi vutulaka nde: “Yo kele ya ngemba.” 14 Na nima Adoniya tubaka nde: “Mono kele na diambu mosi ya kutubila nge.” Ebuna Bat-sheba tubaka nde: “Tuba.” 15 Adoniya tubaka diaka nde: “Nge me zaba mbote nde kimfumu zolaka kuvanda ya mono, mpi Izraele ya mvimba vandaka kuvingila nde* mono kuma ntotila;+ kansi kimfumu tinaka na maboko na mono mpi yo kumaka ya mpangi na mono, sambu Yehowa muntu zolaka nde yo kuma ya yandi.+ 16 Kansi ntangu yai mono ke lomba nge kima mosi mpamba. Kuyimina mono yo ve.” Ebuna Bat-sheba tubilaka yandi nde: “Tuba.” 17 Adoniya tubaka nde: “Pardo, lomba ntotila Salomo na kupesa mono Abishagi+ muntu ya Shunemi sambu yandi vanda nkento na mono. Mono me zaba nde yandi ta buyila nge ve.” 18 Ebuna Bat-sheba tubaka nde: “Yo kele mbote! Mono ta solula ti ntotila sambu na nge.”
19 Yo yina Bat-sheba kotaka kisika ntotila Salomo vandaka sambu na kusolula ti yandi mambu ya Adoniya. Na mbala mosi ntotila telamaka sambu na kukutana ti Bat-sheba mpi Salomo fukamaka na ntwala na yandi. Ebuna yandi vandaka na kiti na yandi ya kimfumu mpi lombaka bantu na kunatila yandi kiti mosi ya kimfumu sambu na mama ya ntotila, sambu yandi vanda na diboko ya kitata ya ntotila. 20 Ebuna Bat-sheba tubaka nde: “Kele ti diambu mosi ya fioti yina mono ke lomba nge. Kubuyila mono ve.” Yo yina ntotila tubilaka yandi nde: “Mama na mono, lomba; sambu mono ta buyila nge ve.” 21 Yandi tubaka nde: “Bika bo pesa Abishagi muntu ya Shunemi na mpangi na nge Adoniya sambu yandi vanda nkento na yandi.” 22 Ebuna ntotila Salomo vutudilaka mama na yandi nde: “Sambu na nki nge ke lombila Adoniya Abishagi muntu ya Shunemi? Nge lenda lombila yandi mpi kimfumu,+ sambu yandi kele mbuta na mono,+ mpi nganga-nzambi Abiatare ti Yoabi+ mwana ya Seruya+ ke pesa yandi maboko.”
23 Ebuna ntotila Salomo zengaka kieleka na zina ya Yehowa nde: “Nzambi kupesa mono ndola ya ngolo kana Adoniya kufwa ve, sambu yandi me lomba diambu yai. 24 Ntangu yai, ya kieleka mutindu Yehowa kele na luzingu, yandi muntu yina me tula mono+ mpi me vandisa mono na kiti ya kimfumu ya tata na mono Davidi, mpi yina me sala dibuta ya kimfumu* sambu na mono,+ kaka mutindu yandi silaka, Adoniya ta fwa+ bubu yai.” 25 Na mbala mosi ntotila Salomo tindaka Benaya+ mwana ya Yehoyada, ebuna Benaya basikaka, bulaka* Adoniya, mpi Adoniya fwaka.
26 Ntotila tubilaka nganga-nzambi Abiatare+ nde: “Kwenda na bilanga na nge na Anatoti!+ Yo lombaka nde nge fwa, kansi bubu yai mono ta fwa nge ve sambu nge nataka Sanduku ya Yehowa Mfumu ya Kuluta Nene na ntwala ya tata na mono Davidi+ mpi sambu nge monaka mpi bampasi yonso yina tata na mono monaka.”+ 27 Mpidina Salomo katulaka Abiatare sambu yandi vanda diaka ve nganga-nzambi ya Yehowa, sambu na kulungisa mambu yina Yehowa tubaka sambu na nzo ya Eli+ na Shilo.+
28 Ntangu nsangu yina kuminaka Yoabi, sambu yandi pesaka Adoniya+ maboko kansi yandi pesaka ve Absalomi+ maboko, yandi tinaka na tenta ya Yehowa+ mpi simbaka bibongo ya mesa-kimenga. 29 Ebuna bo songaka ntotila Salomo nde: “Yoabi me tina na tenta ya Yehowa, mpi yandi kele kuna pene-pene ya mesa-kimenga.” Yo yina, Salomo tindaka Benaya mwana ya Yehoyada nde: “Kwenda, fwa yandi!” 30 Ebuna Benaya kwendaka na tenta ya Yehowa mpi tubilaka yandi nde: “Ntotila ke tuba nde, ‘Basika!’” Kansi yandi tubaka nde: “Ve! Mono ta fwa awa.” Benaya vutukaka mpi songaka ntotila nde: “Yai mambu yina Yoabi me tuba, mpi yai mvutu ya yandi me pesa mono.” 31 Ebuna ntotila tubilaka yandi nde: “Sala kaka mutindu yandi me tuba; fwa yandi, zika yandi, mpi katula na zulu na mono mpi na zulu ya nzo ya tata na mono menga yina Yoabi panzaka kukonda kikuma ya mbote.+ 32 Yehowa ta vutula menga na yandi na ntu na yandi mosi, sambu ntangu tata na mono Davidi zabaka ve, yandi bulaka mpi fwaka ti mbele ya bitumba bantu zole yina vandaka bantu ya lunungu mpi ya mbote kuluta yandi: Abnere+ mwana ya Nere, mfumu ya basoda ya Izraele,+ mpi Amasa+ mwana ya Yetere, mfumu ya basoda ya Yuda.+ 33 Menga na bo ta vutuka na ntu ya Yoabi mpi ya bana na yandi kimakulu;+ kansi sambu na Davidi, bana na yandi, nzo na yandi, mpi kiti na yandi ya kimfumu, bika yo vanda na ngemba ya me katuka na Yehowa kimakulu.” 34 Ebuna Benaya mwana ya Yehoyada kwendaka, bulaka Yoabi, mpi fwaka yandi, ebuna bo zikaka yandi na nzo na yandi na ntoto-makanga. 35 Na nima ntotila tulaka Benaya+ mwana ya Yehoyada mfumu ya basoda na kisika ya Yoabi, mpi ntotila tulaka Zadoki+ nganga-nzambi na kisika ya Abiatare.
36 Ebuna ntotila bingaka Shimei+ mpi tubilaka yandi nde: “Tunga nzo na Yeruzalemi, mpi zinga kuna; kubasika ve kuna sambu na kukwenda na kisika ya nkaka. 37 Kilumbu nge ta basika mpi ta sabuka Muwanda ya Kidroni,+ zaba kibeni nde nge ta fwa. Menga na nge ta vanda na ntu na nge mosi.” 38 Shimei vutudilaka ntotila nde: “Mambu ya nge me tuba kele mbote. Nsadi na nge ta sala kaka mutindu mfumu na mono ntotila me tuba.” Yo yina Shimei bikalaka na Yeruzalemi bilumbu mingi.
39 Kansi na nsuka ya bamvula tatu, bampika ya Shimei zole tinaka na Akishi+ mwana ya Maaka ntotila ya Gati. Ntangu bo songaka Shimei nde: “Tala! Bampika na nge kele na Gati,” 40 na mbala mosi Shimei yidikaka mpunda na yandi mpi kwendaka kutala Akishi na Gati sambu na kusosa bampika na yandi. Ntangu Shimei katukaka na Gati mpi vutukaka ti bampika na yandi, 41 bo songaka Salomo nde: “Shimei basikaka na Yeruzalemi mpi kwendaka na Gati mpi yandi me kwisa kuvutuka.” 42 Ebuna ntotila bingaka Shimei mpi tubilaka yandi nde: “Keti mono lombaka nge ve na kudia ndefi na zina ya Yehowa mpi kebisaka nge ve nde: ‘Kilumbu nge ta basika mpi ta kwenda na kisika ya nkaka, zaba kibeni nde nge ta fwa’? Mpi keti nge tubilaka mono ve nde, ‘Mambu ya nge ke tuba kele mbote; mono ta lemfuka’?+ 43 Ebuna sambu na nki nge me zitisa ve ndefi ya Yehowa mpi nsiku yina mono pesaka nge?” 44 Ebuna ntotila tubilaka Shimei nde: “Nge me zaba na ntima na nge mambu yonso ya mbi yina nge salaka tata na mono Davidi,+ mpi Yehowa ta vutula mbi yina na ntu na nge mosi.+ 45 Kansi ntotila Salomo ta baka lusakumunu,+ mpi kiti ya kimfumu ya Davidi ta kuma ngolo na ntwala ya Yehowa kimakulu.” 46 Yo yina ntotila pesaka Benaya mwana ya Yehoyada ntuma, ebuna Benaya basikaka, bulaka yandi, mpi yandi fwaka.+
Mpidina kimfumu kumaka ngolo na maboko ya Salomo.+
3 Salomo salaka kuwakana ya makwela ti Farao ntotila ya Ezipte. Yandi kwelaka* mwana ya Farao+ mpi nataka yandi na Mbanza ya Davidi+ tii kuna yandi manisaka kutunga nzo na yandi,+ nzo ya Yehowa,+ ti kibaka na nziunga ya Yeruzalemi.+ 2 Kansi bantu vandaka kaka kutambika bimenga na zulu ya bisika ya kunanguka,+ sambu tii na ntangu yina, bo vandaka me tunga ntete ve+ nzo sambu na zina ya Yehowa. 3 Salomo landaka kuzola Yehowa mpi kuzitisa bansiku ya tata na yandi Davidi, kansi yandi vandaka kutambika bimenga mpi kuyoka makabu na zulu ya bisika ya kunanguka sambu yo basisa midinga.+
4 Ntotila kwendaka na Gibeoni sambu na kutambika bimenga kuna, sambu yo vandaka kisika ya kunanguka ya kuluta lukumu.*+ Salomo pesaka bimenga ya kuyoka 1 000 na mesa-kimenga yina.+ 5 Na Gibeoni, Yehowa monanaka na Salomo na ndosi, na mpimpa, mpi Nzambi tubaka nde: “Lomba kima yina nge ke zola nde mono pesa nge.”+ 6 Ebuna Salomo tubaka nde: “Nge monisaka zola ya kwikama ya nene na nsadi na nge Davidi, tata na mono, sambu yandi tambulaka na kwikama mpi na lunungu mpi na ntima ya kusungama na ntwala na nge. Nge me landa kumonisila yandi zola ya kwikama yai ya nene tii bubu yai na mutindu nge me pesa yandi mwana mosi sambu yandi vanda na kiti na yandi ya kimfumu.+ 7 Ntangu yai, Yehowa Nzambi na mono, nge me kumisa nsadi na nge ntotila na kisika ya tata na mono Davidi, ata mono kele leke,* mpi mono me zaba ve mambu mingi.*+ 8 Nsadi na nge kele na kati ya bantu na nge yina nge me solaka,+ bantu yina kele mingi kibeni yo yina mpila ya kuzaba ntalu na bo to kutanga bo kele ve. 9 Yo yina, pesa nsadi na nge ntima ya bulemfu sambu na kusambisa bantu na nge,+ sambu na kuswasukisa mambu ya mbote mpi ya mbi,+ sambu nani me fwana na kusambisa bantu na nge yai ya mingi?”*
10 Yo pesaka Yehowa kiese sambu Salomo lombaka diambu yai.+ 11 Ebuna Nzambi tubilaka yandi nde: “Sambu nge me lomba diambu yai mpi nge me lomba ve luzingu ya nda* to bimvwama to lufwa* ya bambeni na nge, kansi nge me lomba mayele ya kubakisa mambu sambu na kuwa mambu ya kusambisa,+ 12 mono ta sala diambu yina nge me lomba.+ Mono ta pesa nge ntima ya mayele mpi ya ke bakisa mambu,+ mpidina, kaka mutindu muntu yina kele bonso nge me vandaka ntete ve, yo ta vandaka diaka ve ti muntu ya nkaka bonso nge.+ 13 Diaka, mono ta pesa nge bima yina nge me lomba ve,+ mono ta pesa nge bimvwama mpi nkembo,+ na mpila nde ntotila ya nkaka yina kele bonso nge ta vanda ve na luzingu na nge ya mvimba.*+ 14 Ebuna kana nge tambula na banzila na mono mpi nge zitisa bansiku na mono ti bantuma na mono, kaka mutindu tata na nge Davidi tambulaka,+ mono ta pesa nge mpi luzingu ya nda.”*+
15 Ntangu Salomo telamaka, yandi bakisaka nde yo vandaka ndosi. Ebuna yandi kwendaka na Yeruzalemi, telamaka na ntwala ya sanduku ya kuwakana ya Yehowa, mpi pesaka bimenga ya kuyoka ti makabu ya kinduku+ mpi yandi salaka nkinsi sambu na bansadi na yandi yonso.
16 Na ntangu yina, bankento zole ya bandumba kwisaka na ntotila mpi bo telamaka na ntwala na yandi. 17 Nkento ya ntete tubaka nde: “Pardo, mfumu na mono, nkento yai ti mono beto ke zingaka nzo mosi, ebuna mono butaka ntangu yandi vandaka na nzo. 18 Na kilumbu ya tatu, na nima ya ntangu yina mono butaka, nkento yai mpi butaka. Beto vandaka kumosi, kaka beto zole; muntu ya nkaka vandaka ve ti beto na nzo. 19 Na mpimpa mwana ya nkento yai fwaka, sambu yandi lalaka na zulu na yandi. 20 Ebuna yandi telamaka na kati-kati ya mpimpa mpi bakaka mwana na mono na lweka na mono ntangu mpika na nge vandaka kulala mpi yandi ladisaka yandi na maboko na yandi,* ebuna yandi ladisaka mwana na yandi ya kufwa na maboko na mono. 21 Ntangu mono telamaka na suka sambu na kunwisa mwana na mono mabele, mono monaka nde yandi vandaka ya kufwa. Ebuna mono talaka yandi mbote-mbote na suka, mono monaka nde yo vandaka ve mwana na mono yina mono butaka.” 22 Kansi nkento yina ya nkaka tubaka nde: “Ve, mwana na mono kele yina ya moyo, mpi mwana na nge kele yina ya kufwa!” Kansi nkento yina ya ntete vandaka kutuba nde: “Ve, mwana na nge kele yina ya kufwa, kansi mwana na mono kele yina ya moyo.” Yai mutindu bo vandaka kuswana na ntwala ya ntotila.
23 Nsuka-nsuka ntotila tubaka nde: “Nkento yai ke tuba nde, ‘Yai mwana na mono, mwana yina kele ya moyo mpi mwana na nge kele yina ya kufwa!’ ebuna nkento ya nkaka ke tuba nde, ‘Ve, mwana na nge kele yina ya kufwa, mpi mwana na mono kele yina ya moyo!’” 24 Ntotila tubaka nde: “Beno natila mono mbele ya bitumba.” Bo natilaka ntotila mbele ya bitumba. 25 Na nima ntotila tubaka nde: “Beno zenga mwana yai ya moyo na bitini zole, mpi beno pesa kitini mosi na nkento mosi mpi kitini ya nkaka na nkento ya nkaka.” 26 Na mbala mosi nkento yina mwana na yandi vandaka ya moyo bondilaka ntotila, sambu yandi waka mawa mingi sambu na mwana na yandi. Yandi tubaka nde: “Pardo, mfumu na mono! Beno fwete pesa yandi mwana ya moyo! Beno fwa yandi ve!” Kansi nkento yina ya nkaka vandaka kutuba nde: “Yandi ta vanda ya mono ve, ya nge mpi ve! Beno zenga yandi bitini zole!” 27 Ebuna ntotila vutulaka nde: “Beno pesa mwana ya moyo na nkento ya ntete! Beno fwa yandi ve, sambu yandi kele mama na yandi.”
28 Izraele ya mvimba waka mutindu ntotila zengaka mambu yina, ebuna bo waka ntotila boma,+ sambu bo monaka nde yandi vandaka na mayele ya Nzambi sambu na kusambisa mambu na lunungu.+
4 Ntotila Salomo vandaka kuyala Izraele ya mvimba.+ 2 Yai bamfumu na yandi ya nene:* Azaria mwana ya Zadoki+ vandaka nganga-nzambi; 3 Eliorefi mpi Ahiya bana ya Shisha vandaka basekretere;+ Yehoshafati+ mwana ya Ahiludi vandaka muntu ya ke sonikaka mambu; 4 Benaya+ mwana ya Yehoyada vandaka mfumu ya basoda; Zadoki ti Abiatare+ vandaka banganga-nzambi; 5 Azaria mwana ya Natani+ vandaka mfumu ya mimonisi; Zabudi mwana ya Natani vandaka nganga-nzambi mpi nduku ya ntotila;+ 6 Ahishare vandaka kutwadisa nzo ya ntotila; mpi Adonirami+ mwana ya Abda vandaka kutala bantu yina bo bakaka na kusala bisalu ya ngolo.+
7 Salomo vandaka ti mimonisi 12 yina vandaka ti kiyeka na Izraele ya mvimba mpi bo vandaka kunatila ntotila mpi nzo na yandi madia. Konso muntu vandaka ti kisalu ya kupesa madia ngonda mosi na mvula.+ 8 Yai bazina na bo: Mwana ya Hure, na ntoto ya bangumba ya Efrayimi; 9 mwana ya Dekere, na Makasi, na Shaalbimi,+ na Bete-shemeshi, mpi na Eloni-bete-anani; 10 mwana ya Esedi, na Aruboti (yandi vandaka ti kiyeka na Soko mpi na insi ya mvimba ya Hefere); 11 mwana ya Abinadabi, na bangumba yonso ya Dore (Tafati mwana ya Salomo kumaka nkento na yandi); 12 Baana mwana ya Ahiludi, na Tanaki, na Megido,+ mpi na Bete-sheani ya mvimba,+ yina kele na lweka ya Saretani na nsi ya Yizreele, katuka na Bete-sheani tii na Abele-mehola, mpi tii na ntoto ya Yokmeami;+ 13 mwana ya Gebere, na Ramoti-gileadi+ (yandi vandaka ti kiyeka na babwala ya batenta ya Yaire+ mwana ya Manase, yina kele na Gileadi;+ yandi vandaka mpi ti kiyeka na ntoto ya Argobi,+ yina kele na Bashani:+ Bambanza ya nene 60 yina vandaka ti bibaka mpi bibende ya kwivre); 14 Ahinadabi mwana ya Ido, na Mahanayimi;+ 15 Ahimaasi, na Naftali (yandi kwelaka Basemati mwana ya nkaka ya Salomo); 16 Baana mwana ya Ushai, na Asere mpi na Bealoti; 17 Yehoshafati mwana ya Parua, na Isakare; 18 Shimei+ mwana ya Ela, na Benyamini;+ 19 Gebere mwana ya Uri, na ntoto ya Gileadi,+ na ntoto ya Sihoni+ ntotila ya bantu ya Amore, mpi na ntoto ya Ogi+ ntotila ya Bashani. Kuvandaka mpi ti mumonisi mosi yina vandaka mfumu ya mimonisi yina yonso ya nkaka na insi.
20 Yuda mpi Izraele vandaka mingi bonso bambuma ya zelo na lweka ya nzadi-mungwa;+ bo vandaka kudia, kunwa, mpi kuyangalala.+
21 Salomo vandaka kuyala bimfumu yonso katuka na Nzadi*+ tii na insi ya bantu ya Filistia mpi tii na ndilu ya Ezipte. Bo vandaka kunatila Salomo makabu mpi bo vandaka kusadila yandi bilumbu yonso ya luzingu na yandi.+
22 Madia ya Salomo ya konso kilumbu vandaka bakore* 30 ya fufu ya kitoko mpi bakore 60 ya fufu, 23 bangombe 10 ya mafuta, bangombe 20 ya ke diaka na nseke, mameme 100, kukonda kutanga bamvudi, bambambi, bakabuluku ya mitindu ya nkaka, mpi bapizio ya mfinda ya mafuta. 24 Sambu yandi vandaka na kiyeka na bima yonso yina vandaka na lweka yai ya Nzadi,*+ katuka na Tifsa tii na Gaza,+ mpi na bantotila yonso yina vandaka na lweka yai ya Nzadi; ebuna yandi vandaka na ngemba na bandambu yonso, na nziunga na yandi.+ 25 Yuda mpi Izraele vandaka kuzinga na lutaninu, konso muntu na nsi ya nti na yandi ya vinu mpi na nsi ya nti na yandi ya bafige, katuka na Dani tii na Bere-sheba, na bilumbu yonso ya Salomo.
26 Salomo vandaka ti bisika 4 000* ya kutula bampunda sambu na bapusu-pusu na yandi mpi bampunda* 12 000.+
27 Mimonisi yai vandaka kunatila ntotila Salomo mpi bantu yonso yina vandaka kudia na mesa ya ntotila Salomo madia. Konso muntu vandaka ti kisalu ya kunata madia na ngonda na yandi mpi vandaka kusala yonso sambu kima mosi ve kukonda.+ 28 Bo vandaka kunata mpi orze ti matiti konso kisika yina bo vandaka na mfunu na yo sambu na bampunda mpi sambu na bimvuka ya bampunda, konso muntu na kutadila kiteso yina yandi fwete nata.
29 Mpi Nzambi pesaka Salomo mayele ti luswasukusu na kiteso ya mingi kibeni mpi ntima ya nene* bonso zelo na lweka ya nzadi-mungwa.+ 30 Mayele ya Salomo lutaka mayele ya bantu yonso ya Esti mpi mayele yonso ya Ezipte.+ 31 Yandi vandaka mayele kuluta konso muntu ya nkaka, mayele kuluta Etani+ mwana ya Ezra, mpi Emani,+ Kalkole,+ ti Darda, bana ya Mahole; lukumu na yandi panzanaka na makanda yonso ya nziunga.+ 32 Yandi sonikaka* bingana+ 3 000 mpi bankunga+ na yandi vandaka 1 005. 33 Yandi vandaka kutubila banti, katuka na nti ya sedre yina kele na Libani tii na nti ya izope+ yina ke yelaka na kibaka; yandi vandaka kutubila bambisi,+ bandeke,*+ bima ya ke tambulaka divumu na ntoto,*+ mpi bambisi ya masa. 34 Bantu ya makanda yonso vandaka kukwisa sambu na kuwa mayele ya Salomo, tanga mpi bantotila ya ntoto ya mvimba yina waka nsangu ya mayele na yandi.+
5 Ntangu Hirami ntotila ya Tire+ waka nde bo me tula Salomo mafuta sambu yandi kuma ntotila na kisika ya tata na yandi, yandi tindilaka Salomo bansadi na yandi, sambu Hirami vandaka ntangu yonso nduku ya Davidi.*+ 2 Ebuna Salomo tindilaka Hirami+ ndinga nde: 3 “Nge me zaba mbote nde tata na mono Davidi kukaka ve kutunga nzo sambu na zina ya Yehowa Nzambi na yandi sambu na bitumba yina bo vandaka kunwanisa yandi na bandambu yonso, tii kuna Yehowa tulaka bambeni na yandi na nsi ya makulu na yandi.+ 4 Kansi ntangu yai Yehowa Nzambi na mono me pesa mono ngemba na bandambu yonso.+ Muntu mosi ve ke nwanisa mono mpi kima mosi ve ya mbi ke salama.+ 5 Mono kele na lukanu ya kutunga nzo sambu na zina ya Yehowa Nzambi na mono, kaka mutindu Yehowa silaka tata na mono Davidi nde: ‘Mwana na nge yina mono ta tula na kiti na nge ya kimfumu na kisika na nge, yandi muntu ta tunga nzo sambu na zina na mono.’+ 6 Ntangu yai songa bantu na nge na kuzengila mono banti ya sedre ya Libani.+ Bansadi na mono ta sala ti bansadi na nge, mpi mono ta pesa lufutu ya bansadi na nge na kulanda ntalu yina nge ta tula, sambu nge me zaba nde muntu mosi ve na kati na beto me zaba kuzenga banti bonso bantu ya Sidoni.”+
7 Ntangu Hirami waka mambu yina Salomo tubaka, yandi waka kiese mingi mpi tubaka nde: “Bika Yehowa kubaka lukumu bubu yai, sambu yandi me pesa Davidi mwana mosi ya mayele sambu na kuyala bantu yai ya mingi!”+ 8 Yo yina, Hirami tindilaka Salomo ndinga nde: “Mono me wa nsangu yina nge tindilaka mono. Mono ta sala mambu yonso ya nge ke zola mpi ta pesa nge banti ya sedre mpi ya yenevriye.+ 9 Bansadi na mono ta kulumusa yo katuka na Libani tii na nzadi-mungwa, mpi mono ta kangisa yo na bita mpi ta bika nde yo leluka na zulu ya nzadi-mungwa tii na kisika yina nge ta songa mono. Mono ta kangula yo kuna, ebuna nge ta nata yo. Sambu na bima yina, nge ta pesa mono madia yina mono ta lomba sambu na bantu ya nzo na mono.”+
10 Hirami pesaka Salomo banti yonso ya sedre mpi ya yenevriye yina yandi vandaka na yo mfunu. 11 Mpi Salomo pesaka Hirami bakore* ya ble 20 000 bonso madia sambu na bantu ya nzo na yandi mpi bakore 20 ya mafuta ya olive ya kitoko.* Yina bima ya Salomo vandaka kupesa Hirami konso mvula.+ 12 Yehowa pesaka Salomo mayele, kaka mutindu yandi silaka yandi.+ Mpi ngemba vandaka na kati ya Hirami ti Salomo, mpi bo zole salaka kuwakana.
13 Ntotila Salomo bingaka bantu sambu na bisalu ya ngolo na Izraele ya mvimba; yandi bingaka bantu 30 000.+ 14 Yandi vandaka kutinda bo na Libani na bature ya bantu 10 000 konso ngonda. Bo vandaka kulutisa ngonda mosi na Libani mpi bangonda zole na banzo na bo; mpi Adorami+ vandaka kutala bantu yina bo bakaka na kusala bisalu ya ngolo. 15 Salomo vandaka ti bantu 70 000 yina ke salaka bisalu ya ngolo* mpi bantu 80 000 yina ke zengaka matadi+ na bangumba,+ 16 mpi mimonisi+ ya Salomo 3 300 yina vandaka kusala bonso bakapita sambu na kukengila bantu ya kisalu. 17 Na kulanda nsiku ya ntotila, bo bakaka matadi ya nene, matadi ya ntalu,+ sambu na kutula fondasio+ ya nzo ti matadi yina bo me zenga.+ 18 Bantu ya Salomo ya ke tungaka ti bantu ya Hirami ya ke tungaka, mpi bantu ya Gebale+ zengaka matadi, ebuna bo yidikaka banti mpi matadi sambu na kutunga nzo yina.
6 Na mvula ya 480 na nima ya kubasika ya bantu ya Izraele* na insi ya Ezipte,+ na mvula ya iya na nima ya ntangu yina Salomo kumaka ntotila ya Izraele, na ngonda ya Zivi*+ (disongidila, na ngonda ya zole), yandi yantikaka kutunga nzo ya Yehowa.*+ 2 Nzo yina ntotila Salomo tungilaka Yehowa vandaka nda maboko* 60, nene maboko 20, mpi nda katuka na ntoto tii na zulu maboko 30.+ 3 Kisika ya kukotila+ yina vandaka na ntwala ya tempelo* vandaka nda* maboko 20, kiteso mosi ti nene ya nzo yina.* Nene na yo vandaka maboko kumi katuka na ntwala ya nzo.
4 Yandi salaka sambu na nzo yina banela yina bakadrema+ na yo vandaka nene na kati mpi fioti na nganda.* 5 Yandi tungaka mpi nzo ya nkaka yina vandaka ya kukangama ti kibaka ya nzo yina; yo vandaka na nziunga ya bibaka ya nzo yina, ya bibaka ya tempelo* mpi ya suku ya kati kibeni,+ mpi yandi salaka basuku na balweka yonso.+ 6 Kitini ya nsi ya basuku yina vandaka na balweka vandaka nene maboko tanu, etaze ya kati-kati vandaka nene maboko sambanu, mpi etaze ya tatu vandaka nene maboko nsambwadi, sambu yandi salaka mabulu na bibaka na nziunga ya nzo, yo yina bo kangisaka ve ata kima mosi na bibaka ya nzo.+
7 Bo tungaka nzo yina ti matadi ya kupasula yina bo yidikaka na ntwala,+ yo yina makelele ya marto to ya disoka to ya konso kisadilu ya kibende wakanaka ve na nzo yina ntangu bo vandaka kutunga yo. 8 Munoko ya suku ya lweka ya nsi kibeni vandaka na ndambu ya sudi* ya nzo,+ mpi kimatilu mosi ya ke balukaka vandaka kunata tii na etaze ya kati-kati, mpi katuka na etaze ya kati-kati tii na etaze ya tatu. 9 Yandi landaka kutunga nzo mpi manisaka yo,+ ebuna yandi tulaka mabaya ya nene ya sedre mpi bandonga ya mabaya ya sedre na bibaka ya nzo yina.+ 10 Yandi tungaka basuku yina vandaka na balweka na nziunga ya nzo,+ konso suku vandaka nda maboko tanu katuka na ntoto tii na zulu, mpi bo vukisaka yo ti nzo yina na banti ya sedre.
11 Na ntangu yina, ndinga ya Yehowa kwisilaka Salomo nde: 12 “Sambu na nzo yai ya nge ke tunga, kana nge zitisa bansiku na mono, nge lungisa balusambisu na mono, nge zitisa bantuma na mono yonso mpi nge tambula na kuwakana ti yo,+ mono ta lungisila nge mpi mambu yina mono silaka na tata na nge Davidi,+ 13 ebuna mono ta zinga na kati ya bantu ya Izraele+ mpi ta yambula ve bantu na mono Izraele.”+
14 Salomo landaka na kutunga nzo yina sambu na kumanisa yo. 15 Yandi tungaka bibaka ya kati ya nzo yina ti mabaya ya sedre. Yandi tulaka mabaya na bibaka ya kati katuka na ntoto tii na mitandala ya plafo, mpi yandi tulaka mabaya ya yenevriye na kati ya nzo yina na ntoto.+ 16 Mpi yandi tungaka kitini mosi ya maboko 20 na nima ya nzo yina ti mabaya ya sedre, katuka na ntoto tii na mitandala, mpi na kati na yo,* yandi tungaka suku mosi ya kati kibeni,+ Kisika ya Kuluta Santu.+ 17 Ebuna tempelo,*+ disongidila kitini ya nzo yina vandaka na ntwala na yo, vandaka maboko 40. 18 Mabaya ya sedre yina bo tulaka na kati ya nzo vandaka ti bifwanisu ya bankalu+ mpi ya bintuntu ya kukanguka.+ Yonso vandaka na mabaya ya sedre; ata ditadi mosi ve vandaka kumonika.
19 Yandi yidikaka suku ya kati kibeni+ na kati ya nzo yina sambu na kutula sanduku ya kuwakana ya Yehowa.+ 20 Nda ya suku yina ya kati kibeni vandaka maboko 20, nene na yo maboko 20, mpi nda na yo katuka na ntoto tii na zulu maboko 20;+ mpi yandi pakulaka yo wolo ya kukonda kuvukisa ti kima ya nkaka; yandi tulaka mabaya ya sedre na balweka ya mesa-kimenga.+ 21 Salomo pakulaka wolo ya kukonda kuvukisa ti kima ya nkaka na kati ya nzo yina,+ mpi yandi tulaka bashene ya wolo na ntwala ya suku ya kati kibeni,+ mpi yandi pakulaka yo wolo. 22 Yandi pakulaka nzo ya mvimba wolo, tii kuna nzo ya mvimba manaka; yandi pakulaka mpi wolo na mesa-kimenga ya mvimba+ yina vandaka pene-pene ya suku ya kati kibeni.
23 Na suku ya kati kibeni, yandi salaka basherube+ zole na mabaya ya nti ya pini,* konso sherube vandaka nda maboko kumi.+ 24 Dipapu mosi ya sherube vandaka nda maboko tanu, mpi dipapu yina ya nkaka maboko tanu. Yantika dipapu mosi tii na dipapu ya nkaka, yo vandaka nda maboko kumi. 25 Mapapu ya sherube ya zole vandaka mpi maboko kumi. Basherube yonso zole vandaka nene kiteso mosi mpi mutindu mosi. 26 Nda ya sherube mosi katuka na ntoto tii na zulu vandaka maboko kumi, mpi nda ya sherube yina ya nkaka vandaka kiteso mosi. 27 Na nima, yandi tulaka basherube+ yina na nzo ya kati.* Bo tandulaka mapapu ya basherube yina na mpila nde dipapu ya sherube mosi vandaka kusimba na kibaka mosi mpi dipapu ya sherube ya nkaka vandaka kusimba na kibaka ya nkaka, mpi mapapu na yo vandaka ya kutandula na ndambu ya kati-kati ya nzo, yo yina mapapu yina vandaka kusimbana. 28 Mpi yandi pakulaka basherube yina wolo.
29 Na bibaka yonso ya nzo yina, na nziunga, na suku ya kati mpi ya nganda, yandi salaka bifwanisu ya basherube,+ ya maba,+ mpi ya bintuntu ya kukanguka.+ 30 Yandi tulaka wolo na kati ya nzo na ntoto, na suku ya kati mpi ya nganda. 31 Yandi salaka bakielo na mabaya ya nti ya pini, makunzi ya balweka, mpi mabaya ya zulu ya kielo, bonso kitini ya tanu* sambu na munoko ya suku ya kati kibeni. 32 Yandi salaka bakielo yina zole na mabaya ya nti ya pini, mpi yandi salaka bifwanisu ya basherube, ya maba, mpi ya bintuntu ya kukanguka na zulu na yo, ebuna yandi pakulaka yo wolo; mpi yandi bulaka wolo marto na zulu ya basherube mpi ya maba. 33 Sambu na munoko ya tempelo,* yina mutindu yandi salaka mabaya ya kielo na nti ya pini, yina vandaka na ndambu mosi na kati ya bandambu iya.* 34 Mpi yandi salaka bakielo zole na mabaya ya nti ya yenevriye. Kielo mosi vandaka ti bandambu zole yina vandaka kubaluka na bisika ya kubalukila, mpi kielo yina ya nkaka vandaka ti bandambu zole yina vandaka kubaluka na bisika ya kubalukila.+ 35 Yandi tulaka bifwanisu ya basherube, ya maba, ti ya bintuntu ya kukanguka, mpi pakulaka bifwanisu yina wolo.
36 Yandi tungaka kibansala ya kati+ ti bandonga tatu ya matadi ya bo me pasula mpi ndonga mosi ya mabaya ya nene ya nti ya sedre.+
37 Na mvula ya iya, na ngonda ya Zivi,* bo tulaka fondasio ya nzo ya Yehowa;+ 38 mpi na mvula ya 11, na ngonda ya Bule* (disongidila, ngonda ya nana), bo manisaka kutunga nzo ti bima na yo yonso ya fioti-fioti mpi na kulanda pula na yo.+ Yandi salaka bamvula nsambwadi sambu na kutunga yo.
7 Salomo salaka bamvula 13 sambu na kutunga nzo na yandi,*+ tii kuna nzo na yandi yonso manaka.+
2 Ebuna yandi tungaka Nzo ya Mfinda ya Libani+ yina vandaka maboko* 100 na nda, maboko 50 na nene, mpi maboko 30 katuka na nsi tii na zulu, yo vandaka na zulu ya bandonga iya ya makunzi ya banti ya sedre; mpi mabaya ya nene ya sedre+ vandaka na zulu ya makunzi yina. 3 Bo tulaka mabaya ya sedre na zulu ya maleka yina vandaka na zulu ya makunzi; yo vandaka 45, mpi konso ndonga vandaka ti makunzi 15. 4 Kuvandaka ti bandonga tatu ya banela yina vandaka ti bakadrema, mpi konso nela vandaka kutalana ti nela ya nkaka, na bandonga tatu. 5 Minoko yonso mpi mabaya ya bakielo vandaka ti bakadrema yina bandambu na yo yonso* vandaka kiteso mosi; ntwala ya banela vandaka mpi kutalana, na bandonga tatu.
6 Ebuna yandi tungaka Nzo* ya Makunzi yina vandaka maboko 50 na nda mpi maboko 30 na nene, mpi kuvandaka ti kisika ya kukotila na ntwala na yo yina vandaka ti makunzi mpi kamwa ludi.
7 Yandi tungaka mpi Nzo* ya Kiti ya Kimfumu,+ kisika yandi vandaka kusambisa bantu—Nzo ya Kusambisa+—mpi bo tulaka mabaya ya sedre katuka na ntoto tii na mitandala.
8 Nzo* yina yo lombaka nde yandi zinga, na kibansala yina ya nkaka,+ vandaka na nima ya Nzo, mpi bo tungaka yo mutindu mosi ti yina ya nkaka. Salomo tungaka mpi nzo mosi ya me fwanana ti Nzo yai sambu na mwana ya Farao, yina yandi kwelaka.+
9 Bo salaka bima yai yonso ti matadi ya ntalu+ ya bo pasulaka na kulanda nene na yo, bo pasulaka yo ti ba-si ya bo ke pasudilaka matadi, na kati mpi na nganda, yantika na fondasio tii na ludi, mpi na nganda tii na kibansala ya nene.+ 10 Ebuna bo tulaka fondasio ti matadi ya nene kibeni, matadi ya ntalu; matadi ya nkaka vandaka maboko kumi, mpi matadi ya nkaka maboko nana. 11 Mpi na zulu ya matadi yina, bo tulaka matadi ya ntalu, yina bo pasulaka na kulanda nene na yo, mpi mabaya ya sedre. 12 Na nziunga ya kibansala ya nene, kuvandaka ti bandonga tatu ya matadi ya bo me pasula mpi ndonga mosi ya banti ya nene ya sedre, bonso yina ya kibansala ya kati+ ya nzo ya Yehowa mpi kisika ya kukotila ya nzo yina.+
13 Ntotila Salomo tindaka bantu na kubinga Hirami+ na Tire mpi na kunata yandi. 14 Yandi vandaka mwana ya mufwidi mosi ya nkento ya dikanda ya Naftali, mpi tata na yandi vandaka muntu ya Tire, muntu yina ke salaka bima ya kwivre;+ yandi vandaka mayele mingi, yandi vandaka ti mayele ya kubakisa mambu,+ mpi yandi zabaka kusala mbote-mbote bima ya mitindu yonso ya kwivre.* Yo yina yandi kwisaka na ntotila Salomo mpi salaka bisalu na yandi yonso.
15 Yandi salaka makunzi zole na kwivre;+ konso dikunzi vandaka nda maboko 18 katuka na ntoto tii na zulu, bo sadilaka nsinga ya kutesila ya maboko 12 sambu na kuziunga konso dikunzi na makunzi yina zole.*+ 16 Yandi salaka na kwivre bima zole yina vandaka bonso bankalu sambu na kutula na bansongi ya makunzi yina. Nda ya kima mosi katuka na ntoto tii na zulu vandaka maboko tanu, mpi nda ya kima ya nkaka katuka na ntoto tii na zulu vandaka maboko tanu. 17 Kima yina vandaka bonso nkalu yina vandaka na nsongi ya konso dikunzi vandaka ti muyungulu bonso bukondi mpi yina vandaka ti bashene ya bo me sala bonso mpu ya kimfumu;+ miyungulu nsambwadi sambu na kima mosi yina vandaka bonso nkalu, mpi miyungulu nsambwadi sambu na kima yina ya nkaka yina vandaka bonso nkalu. 18 Mpi yandi salaka bagrenade na bandonga zole na nziunga ya muyungulu mosi sambu na kufika bima yina vandaka bonso bankalu yina vandaka na bansongi ya makunzi; yandi salaka mutindu mosi sambu na bima yina zole ya vandaka bonso bankalu. 19 Bo salaka bima yina vandaka bonso bankalu sambu na kutula na bansongi ya makunzi ya kisika ya kukotila bonso kintuntu ya lisi, nda na yo katuka na ntoto tii na zulu vandaka maboko iya. 20 Bima yina vandaka bonso bankalu vandaka na bansongi ya makunzi yina zole, na zulu ya kitini yina kele bonso dimbuma mpi yina me kangama ti muyungulu; mpi kuvandaka ti bagrenade 200 na bandonga, na nziunga ya konso kima yina vandaka bonso nkalu.+
21 Yandi tedimisaka makunzi ya kisika ya kukotila ya tempelo.*+ Yandi tedimisaka dikunzi ya diboko ya kitata* mpi yandi pesaka yo zina Yakini,* na nima yandi tedimisaka dikunzi ya diboko ya kimama,* mpi yandi pesaka yo zina Boazi.*+ 22 Mpi bo salaka nsongi ya makunzi yina bonso kintuntu ya lisi. Ebuna kisalu ya makunzi manaka.
23 Na nima, yandi salaka Nzadi-Mungwa* na kibende yina bo lambaka na tiya.+ Yo vandaka bonso dilonga, maboko 10 katuka ndambu mosi tii na ndambu ya nkaka, nda maboko 5 katuka na ntoto tii na zulu, mpi yo bakaka nsinga ya kutesila ya nda maboko 30 sambu na kuziunga yo.*+ 24 Mpi kuvandaka ti bima ya kitoko bonso bankalu na nsi ya balweka na yo,+ yo ziungaka Nzadi-Mungwa ya mvimba, kumi na kitamina ya diboko mosi na nziunga ya Nzadi-Mungwa ya mvimba, ti bandonga zole ya bankalu yina bo salaka nzila mosi ti Nzadi-Mungwa yina na kibende yina bo lambaka na tiya. 25 Yo vandaka na zulu ya bangombe 12;+ 3 vandaka kutala na nordi, 3 na westi, 3 na sudi, mpi 3 na esti; Nzadi-Mungwa vandaka na zulu na yo, mpi banima na yo vandaka kutala na kati-kati. 26 Nene ya kibende na yo vandaka nene ya diboko;* bo salaka lweka na yo bonso lweka ya dikopa, bonso kintuntu ya lisi. Yo vandaka kukota ba-bati* 2 000 ya masa.
27 Na nima yandi salaka bapusu-pusu*+ kumi ya kwivre. Konso pusu-pusu vandaka nda maboko iya, nene maboko iya, mpi nda katuka na nsi tii na zulu maboko tatu. 28 Bo salaka bapusu-pusu yina mutindu yai: Yo vandaka ti bapano na balweka, mpi bapano yina na balweka vandaka na kati-kati ya balate. 29 Mpi na zulu ya bapano yina vandaka na balweka, yina vandaka na kati-kati ya balate, kuvandaka ti bantambu,+ bangombe, mpi basherube,+ mpi bifwanisu ya mutindu mosi vandaka na zulu ya balate. Na zulu mpi na nsi ya bantambu ti ya bangombe kuvandaka ti bintuntu ya bo me sala bonso bampu ya kimfumu. 30 Konso pusu-pusu vandaka ti makulu iya ya kwivre mpi ba akse ya kwivre, mpi bakwe na yo iya vandaka kusimba yo. Bima ya vandaka kusimba yo vandaka na nsi ya dilonga, mpi bo salaka bima yina bonso bintuntu na kibende yina bo lambaka na tiya, na lweka ya konso kima. 31 Munoko na yo vandaka na kati, nda na yo diboko mosi; mpi munoko na yo vandaka bonso dimbuma, yo vandaka ti kima ya kutedimisila yo yina nda na yo vandaka diboko mosi ti ndambu, mpi munoko na yo vandaka ti bifwanisu. Bandambu yonso ya bapano na yo yina vandaka na balweka vandaka kiteso mosi, yo vandaka ve bonso dimbuma. 32 Makulu yina iya vandaka na nsi ya bapano yina vandaka na balweka, mpi bima yina ke simbaka makulu vandaka ya kukangama ti pusu-pusu, mpi nda ya konso dikulu vandaka diboko mosi ti ndambu. 33 Bo salaka makulu yina bonso makulu ya pusu-pusu. Bima ya ke simbaka yo, bajante na yo, bareyo na yo, mpi bamwaye na yo yonso, bo salaka yo na kibende ya bo me lamba na tiya. 34 Kuvandaka ti bima iya ya ke simbaka yo na zulu ya binkonko iya ya konso pusu-pusu; bo kangisaka bima yina ke simbaka pusu-pusu sambu yo kuma kima mosi ti yo. 35 Na zulu ya pusu-pusu yina kuvandaka ti mukaba mosi na nziunga na yo yina nda na yo katuka na ntoto tii na zulu vandaka kati-kati ya diboko mosi, mpi na zulu ya pusu-pusu, bakadrema na yo mpi bapano na yo yina vandaka na balweka, bo kangisaka yo sambu yo kuma kima mosi ti pusu-pusu yina. 36 Yandi salaka bifwanisu ya basherube, ya bantambu, mpi ya maba na bakadrema na yo mpi na bapano na yo yina vandaka na balweka na kulanda nene ya konso kima, ti bifwanisu ya bampu ya kimfumu ya bintuntu na nziunga na yo.+ 37 Yai mutindu yandi salaka bapusu-pusu kumi yina;+ bo lambaka yo yonso na tiya mutindu mosi,+ yo vandaka nene kiteso mosi mpi mpila mosi.
38 Yandi salaka malonga ya nene kumi ya kwivre;+ konso dilonga lenda kota ba-bati 40 ya masa. Konso dilonga vandaka maboko iya.* Kuvandaka ti dilonga mosi sambu na konso pusu-pusu na kati ya bapusu-pusu kumi. 39 Na nima yandi tulaka bapusu-pusu tanu na diboko ya kitata ya nzo mpi tanu na diboko ya kimama ya nzo, mpi yandi tulaka Nzadi-Mungwa na diboko ya kitata ya nzo, na ndambu ya sudi-esti.+
40 Hirami+ salaka mpi malonga ya nene, bapawu,+ mpi babolo.+
Ebuna yandi manisaka kisalu yonso yina yandi sadilaka ntotila Salomo na nzo ya Yehowa:+ 41 makunzi+ zole mpi bima yina vandaka bonso babolo yina vandaka na bansongi ya makunzi zole; miyungulu+ zole ya kufika bima zole yina vandaka bonso babolo yina vandaka na bansongi ya makunzi; 42 bagrenade+ 400 sambu na miyungulu zole, bandonga zole ya bagrenade sambu na konso muyungulu, sambu na kufika bima zole ya kuvandaka bonso babolo yina vandaka na bansongi ya makunzi zole; 43 bapusu-pusu+ kumi mpi malonga ya nene+ kumi yina vandaka na zulu ya bapusu-pusu; 44 Nzadi-Mungwa+ mpi bangombe 12 yina vandaka na nsi ya Nzadi-Mungwa; 45 mabungu ya kutudila putulu ya tiya, bapawu, babolo, mpi bisadilu yonso, yina Hirami salaka na kwivre ya bo me yidika mbote-mbote sambu na ntotila Salomo sambu na nzo ya Yehowa. 46 Ntotila lambaka yo na tiya na ntoto ya tuma na distrike ya Yordani, na kati-kati ya Sukoti ti Saretani.
47 Salomo tesaka ve kilo ya bisadilu yai yonso, sambu yo vandaka mingi kibeni. Bo sosaka ve kuzaba kilo ya kwivre yina.+ 48 Salomo salaka bisadilu yonso sambu na nzo ya Yehowa: mesa-kimenga+ ya wolo; mesa+ ya wolo sambu na kutula dimpa ya kumonisa; 49 bima ya kutudila minda+ na wolo ya kukonda kuvukisa ti kima ya nkaka, tanu na diboko ya kitata mpi tanu na diboko ya kimama na ntwala ya suku ya kati kibeni; mpi bintuntu,+ minda, ti bapense ya fioti na wolo;+ 50 malonga ya nene, bima ya kufwila tiya,+ babolo, makopa,+ mpi bima ya kunatila tiya+ na wolo ya kukonda kuvukisa ti kima ya nkaka; mpi bima ya zulu ti ya nsi kisika bakielo ke balukilaka sambu na nzo ya kati,+ disongidila, Kisika ya Kuluta Santu, mpi sambu na bakielo ya nzo ya tempelo+ na wolo.
51 Ebuna ntotila Salomo manisaka kisalu yonso yina yo lombaka nde yandi sala sambu na nzo ya Yehowa. Na nima, yandi bakaka bima yina tata na yandi Davidi kumisaka santu+ mpi yandi kotisaka yo na nzo yina, ebuna yandi tulaka arza, wolo, mpi bima ya nkaka na bisika ya kubumba bimvwama ya nzo ya Yehowa.+
8 Na ntangu yina, Salomo vukisaka+ bankuluntu ya Izraele, bamfumu yonso ya makanda, bamfumu ya banzo ya batata ya Izraele.+ Bo kwisaka na ntotila Salomo na Yeruzalemi sambu na kubaka sanduku ya kuwakana ya Yehowa na Mbanza ya Davidi,+ disongidila, Sioni, mpi kutombuka ti yo.+ 2 Bantu yonso ya Izraele vukanaka na ntwala ya ntotila Salomo na nkinsi* na ngonda ya Etanimi,* disongidila, ngonda ya nsambwadi.+ 3 Yo yina bankuluntu yonso ya Izraele kwisaka, mpi banganga-nzambi tombulaka Sanduku.+ 4 Bo tombukaka ti Sanduku ya Yehowa, tenta ya lukutakanu,+ mpi bisadilu yonso ya santu yina vandaka na tenta. Banganga-nzambi mpi Balevi tombukaka ti yo. 5 Ntotila Salomo mpi kimvuka ya mvimba ya bantu ya Izraele yina yandi bingaka sambu na kukutana ti yandi vandaka na ntwala ya Sanduku. Bo vandaka kutambika+ mameme ti bangombe mingi kibeni yo yina bo lendaka ve kuzaba ntalu na yo to kutanga yo.
6 Ebuna banganga-nzambi nataka sanduku ya kuwakana ya Yehowa na kisika na yo,+ na suku ya kati kibeni ya nzo, Kisika ya Kuluta Santu, na nsi ya mapapu ya basherube.+
7 Mapapu ya basherube vandaka ya kutandula na zulu ya kisika yina Sanduku vandaka, yo yina basherube fikaka Sanduku mpi banti na yo.+ 8 Banti+ yina vandaka nda mingi yo yina bansongi na yo vandaka kumonana na Kisika ya Santu na ntwala ya suku ya kati kibeni, kansi yo vandaka kumonana ve na nganda. Mpi yo kele kuna tii bubu yai. 9 Kima mosi ve vandaka na kati ya Sanduku katula kaka matadi+ zole yina Moize tulaka kuna+ na Orebi, ntangu Yehowa salaka kuwakana+ ti bantu ya Izraele ntangu bo vandaka kubasika na insi ya Ezipte.+
10 Ntangu banganga-nzambi basikaka na kisika ya santu, dituti+ fulukaka na nzo ya Yehowa.+ 11 Banganga-nzambi vandaka ve na mpila ya kulanda kusala kisalu na bo sambu na dituti yina, sambu nkembo ya Yehowa fulusaka nzo ya Yehowa.+ 12 Na ntangu yina Salomo tubaka nde: “Yehowa tubaka nde yandi ta zinga na mpimpa ya ngolo.+ 13 Mono me nunga na kutungila nge nzo ya lukumu, kisika ya ngolo yina nge ta zingaka kimakulu.”+
14 Ebuna ntotila balukaka mpi yantikaka kusakumuna dibundu ya mvimba ya Izraele, mpi dibundu ya mvimba ya Izraele vandaka ya kutelama.+ 15 Yandi tubaka nde: “Bika nde bo kumisa Yehowa Nzambi ya Izraele, muntu yina na munoko na yandi mosi silaka tata na mono Davidi, mpi yina me lungisa yo na diboko na yandi mosi, nde: 16 ‘Yantika kilumbu yina mono basisaka bantu na mono Izraele na Ezipte, mono me solaka ve ata mbanza mosi na makanda yonso ya Izraele sambu na kutunga nzo sambu zina na mono kubikala kuna,+ kansi mono me solaka Davidi sambu yandi yala bantu na mono Izraele.’ 17 Mpi nzala ya ntima ya tata na mono Davidi vandaka ya kutunga nzo sambu na zina ya Yehowa Nzambi ya Izraele.+ 18 Kansi Yehowa tubilaka tata na mono Davidi nde, ‘Nzala ya ntima na nge vandaka ya kutunga nzo sambu na zina na mono, mpi nge salaka mbote na kuvanda ti nzala yai na ntima na nge. 19 Ata mpidina, nge ta tunga ve nzo yina, kansi mwana na nge yina nge ta buta,* yandi muntu ta tunga nzo sambu na zina na mono.’+ 20 Yehowa me lungisa mambu yina yandi silaka, sambu mono me yinga tata na mono Davidi mpi mono me vanda na kiti ya kimfumu ya Izraele, kaka mutindu Yehowa silaka. Mono me tunga mpi nzo sambu na zina ya Yehowa Nzambi ya Izraele+ 21 mpi mono me yidika kisika mosi kuna sambu na Sanduku yina kele ti kuwakana+ yina Yehowa salaka ti ba-nkaka na beto ntangu yandi vandaka kubasisa bo na insi ya Ezipte.”
22 Na nima, Salomo telamaka na ntwala ya mesa-kimenga ya Yehowa na ntwala ya dibundu ya mvimba ya Izraele, mpi yandi tandulaka maboko na zulu,+ 23 mpi yandi tubaka nde: “O Yehowa Nzambi ya Izraele, kele ve ti Nzambi bonso nge+ na zulu to na ntoto, yina ke taninaka kuwakana+ mpi ke monisaka zola ya kwikama na bansadi na nge yina ke tambulaka na ntwala na nge na ntima na bo ya mvimba.+ 24 Nge me lungisa mambu yina nge silaka na nsadi na nge Davidi, tata na mono. Nge silaka na munoko na nge mosi, mpi bubu yai nge me lungisa yo na maboko na nge mosi.+ 25 Ntangu yai, O Yehowa Nzambi ya Izraele, lungisa mambu yina nge silaka na nsadi na nge Davidi, tata na mono, ntangu nge tubaka nde: ‘Ntangu yonso yo ta vandaka ti muntu mosi ya dibuta na nge na ntwala na mono sambu na kuvanda na kiti ya kimfumu ya Izraele, kana bana na nge kutula dikebi na banzila na bo mpi kana bo tambula na ntwala na mono, kaka mutindu nge tambulaka na ntwala na mono.’+ 26 Ntangu yai, O Nzambi ya Izraele, pardo, bika nde mambu yina nge silaka na nsadi na nge Davidi tata na mono kulungana.
27 “Kansi, keti Nzambi ta zinga kibeni na ntoto?+ Tala! Zulu, ee, zulu ya zulu, lenda kuka nge ve;+ ebuna nzo yai ya mono me tunga ta kuka nge ve ata fioti!+ 28 Ntangu yai, tula dikebi na kisambu ya nsadi na nge mpi na diambu yina yandi ke lomba sambu nge wila yandi mawa, O Yehowa Nzambi na mono, mpi wa kudila na mono sambu na kulomba lusadisu mpi kisambu yina nsadi na nge ke sala na ntwala na nge bubu yai. 29 Bika nde meso na nge kuvanda ya kukanguka na ndambu ya nzo yai mpimpa ti mwini, na ndambu ya kisika yina nge tubaka nde, ‘Zina na mono ta vanda kuna,’+ sambu na kuwa kisambu yina nsadi na nge ke sala na ndambu ya kisika yai.+ 30 Mpi wa mambu yina nsadi na nge ke lomba sambu nge wila yandi mawa mpi mambu yina bantu na nge Izraele ke lomba ntangu bo ke samba na ndambu ya kisika yai, mpi bika nde nge wa katuka na kisika yina nge ke zingaka na zulu;+ ee, bika nde nge wa mpi nge lolula.+
31 “Kana muntu kusala disumu na ntwala ya nkweno na yandi ebuna bo lomba yandi na kudia ndefi* mpi bo tula yandi na nsi ya kiyeka ya ndefi* yina, ebuna ntangu yandi kele na nsi ya ndefi* yina, yandi kwisa na ntwala ya mesa-kimenga na nge na nzo yai,+ 32 wa kuna na zulu, sala, sambisa bansadi na nge mpi zenga nde muntu ya mbi me sala mbi* mpi tula mambu yina yandi salaka na zulu ya ntu na yandi, mpi zenga nde muntu ya lunungu me sala mbi ve* mpi futa yandi na kutadila lunungu na yandi.+
33 “Kana mbeni me bedisa bantu na nge Izraele sambu bo landaka kusala masumu na ntwala na nge,+ ebuna bo vutukila nge, bo pesa zina na nge nkembo,+ bo samba, mpi bo bondila nge na nzo yai+ sambu nge wila bo mawa, 34 wa kuna na zulu, lolula disumu ya bantu na nge Izraele, mpi vutula bo na ntoto yina nge pesaka ba-nkaka na bo.+
35 “Kana zulu kukangama mpi mvula ke noka diaka ve+ sambu bo landaka kusala masumu na ntwala na nge,+ ebuna bo samba na ndambu ya kisika yai, bo pesa zina na nge nkembo, mpi bo yambula disumu na bo sambu nge kulumusaka bo,*+ 36 wa kuna na zulu mpi lolula disumu ya bansadi na nge, ya bantu na nge Izraele, sambu nge ta longa bo+ nzila ya mbote yina bo fwete tambula; mpi nokisa mvula na ntoto na nge+ yina nge pesaka bantu na nge bonso dikabu.
37 “Kana nzala me kota na ntoto,+ to kipupa, mwini ya ngolo, madia me bwa lubungi,+ bampasu ya ke tambulaka na kimvuka, to bampasu ya lukasi;* to kana mbeni na bo me kwisa kuziunga bo na konso mbanza ya insi yai,* to kana mpasi to maladi ya konso mutindu yina me kota,+ 38 konso kisambu, konso diambu yina konso muntu to bantu na nge yonso ya Izraele ta lomba sambu nge wila bo mawa+ (sambu konso muntu me zaba mpasi ya ntima na yandi)+ ntangu bo ke tandula maboko na bo na ndambu ya nzo yai, 39 wa kuna na zulu, kisika yina nge ke zingaka,+ ebuna lolula+ mpi sala diambu; futa konso muntu na kutadila banzila na yandi yonso,+ sambu nge me zaba ntima na yandi (nge mpamba muntu me zaba kibeni ntima ya konso muntu),+ 40 sambu bo wa nge boma bilumbu yonso ya bo ke zinga na insi yina nge pesaka ba-nkaka na beto.
41 “Diaka, sambu na munzenza yina kele ve na kati ya bantu na nge Izraele mpi yina me katuka na insi ya ntama sambu na zina* na nge+ 42 (sambu bo ta wa nsangu ya zina na nge ya nene,+ ya diboko na nge ya ngolo, mpi ya diboko na nge ya kutandula), ebuna yandi kwisa mpi yandi samba na ndambu ya nzo yai, 43 wa kuna na zulu, kisika yina nge ke zingaka,+ mpi sala mambu yonso yina munzenza ke lomba nge, sambu bantu yonso ya ntoto kuzaba zina na nge mpi kuwa nge boma,+ mutindu bantu na nge Izraele ke waka nge boma, mpi bo zaba nde bo ke bingaka zina na nge na nzo yai ya mono me tunga.
44 “Kana bantu na nge kukwenda na bitumba sambu na kunwana ti mbeni na bo na nzila yina nge me tinda bo,+ mpi bo samba+ Yehowa na ndambu ya mbanza yina nge me solaka+ mpi na ndambu ya nzo yina bo me tunga sambu na zina na nge,+ 45 wa kuna na zulu kisambu na bo mpi diambu ya bo ke lomba sambu nge wila bo mawa mpi zenga mambu sambu na mambote na bo.
46 “Kana bo sala disumu na ntwala na nge (sambu kele ve ti muntu yina ke salaka ve masumu),+ ebuna nge wila bo makasi mpi nge yambula bo na maboko ya mbeni, mpi bantu yina me kanga bo kunata bo na kimpika na insi ya mbeni, insi ya ntama to ya pene-pene;+ 47 mpi bo vutukila mabanza na bo na insi yina bo nataka bo na kimpika,+ bo vutukila nge,+ mpi bo bondila nge na insi ya bantu yina kangaka bo sambu nge wila bo mawa,+ mpi bo tuba nde, ‘Beto me sala masumu, mpi beto me sala mbi; beto me sala mambu na mutindu ya mbi,’+ 48 ebuna bo vutukila nge na ntima na bo ya mvimba+ ti na moyo* na bo ya mvimba na insi ya bambeni na bo yina nataka bo na kimpika, mpi bo samba nge na ndambu ya insi na bo yina nge pesaka na ba-nkaka na bo mpi ya mbanza yina nge me solaka mpi ya nzo yina mono me tunga sambu na zina na nge,+ 49 wa kuna na zulu, kisika yina nge ke zingaka,+ kisambu na bo mpi diambu ya bo ke lomba sambu nge wila bo mawa, mpi zenga mambu sambu na mambote na bo, 50 lolula bantu na nge yina salaka disumu na ntwala na nge, mpi lolula mambu yonso ya mbi yina bo salaka na ntwala na nge. Nge ta sala nde bantu yina kangaka bo kuwila bo mawa, mpi bo ta fwila bo nkenda+ 51 (sambu bo kele bantu na nge mpi dikabu na nge,+ yina nge basisaka na Ezipte,+ na kati ya fulu ya tiya ya ke kumisaka bibende masa-masa).+ 52 Bika meso na nge kuvanda ya kukanguka sambu na kutala diambu yina bansadi na nge ke lomba+ sambu nge wila bo mawa mpi diambu yina bantu na nge Izraele ke lomba sambu nge wila bo mawa mpi nge wa konso ntangu ya bo ke binga nge.*+ 53 Sambu nge tulaka bo na kingenga bonso dikabu na nge na kati ya bantu yonso ya ntoto,+ kaka mutindu nge tubaka na nzila ya nsadi na nge Moize ntangu nge vandaka kubasisa ba-nkaka na beto na Ezipte, O Yehowa Mfumu ya Kuluta Nene.”
54 Ntangu Salomo manisaka kusala kisambu yai ya mvimba na Yehowa mpi kulomba yandi sambu yandi wila bantu mawa, yandi telamaka na ntwala ya mesa-kimenga ya Yehowa, kisika yandi vandaka ya kufukama maboko ya kutandula na zulu.+ 55 Na nima yandi telamaka mpi sakumunaka dibundu ya mvimba ya Izraele na ndinga ya ngolo nde: 56 “Yehowa kubaka lukumu, yandi muntu yina me pesa bantu na yandi Izraele kisika ya kupema, kaka mutindu yandi silaka.+ Na mambu yonso ya mbote yina yandi silaka na nzila ya nsadi na yandi Moize, ata ngogo mosi ve kondaka kulungana.+ 57 Bika Yehowa Nzambi na beto kuvanda ti beto kaka mutindu yandi vandaka ti ba-nkaka na beto.+ Bika yandi bikisa beto ve mpi yandi yambula beto ve.+ 58 Bika yandi benda ntima na beto na yandi mosi,+ sambu beto tambula na banzila na yandi yonso mpi beto zitisa bantuma na yandi, bansiku na yandi, mpi balusambisu na yandi yina yandi songaka ba-nkaka na beto na kuzitisa. 59 Mpi bika nde bangogo na mono yai ya mono me bondila Yehowa sambu yandi wila beto mawa kuvanda pene-pene ya Yehowa Nzambi na beto mpimpa ti mwini, bika nde yandi zenga mambu sambu na mambote ya bansadi na yandi mpi ya bantu na yandi Izraele na kutadila nzala ya konso kilumbu, 60 sambu bantu yonso ya ntoto kuzaba nde Yehowa kele Nzambi ya kieleka.+ Ya nkaka kele ve!+ 61 Yo yina bika nde ntima na beno kuvanda ya mvimba*+ na Yehowa Nzambi na beto na kutambulaka na bansiku na yandi mpi na kuzitisaka bantuma na yandi, mutindu yo kele bubu yai.”
62 Ntangu yai, ntotila mpi Izraele ya mvimba kumosi ti yandi pesaka bimenga mingi na ntwala ya Yehowa.+ 63 Salomo pesaka Yehowa bimenga ya kinduku:+ Yandi pesaka bangombe 22 000 mpi mameme 120 000. Na mutindu yina ntotila ti bantu yonso ya Izraele kangulaka bakielo ya nzo ya Yehowa.+ 64 Na kilumbu yina, yo lombaka nde ntotila kusantisa kati-kati ya kibansala yina kele na ntwala ya nzo ya Yehowa, sambu yo lombaka nde yandi pesa bimenga ya kuyoka, makabu ya mbuma, mpi bitini ya mafuta ya bimenga ya kinduku kuna, sambu mesa-kimenga ya kwivre+ yina kele na ntwala ya Yehowa vandaka fioti kibeni mpi yo kukaka ve sambu na bimenga ya kuyoka, makabu ya mbuma, mpi bitini ya mafuta+ ya bimenga ya kinduku. 65 Na ntangu yina, Salomo salaka nkinsi+ kumosi ti Izraele ya mvimba, dibundu ya nene yina katukaka na Lebo-amati* tii na Muwanda* ya Ezipte,+ na ntwala ya Yehowa Nzambi na beto bilumbu 7 mpi bilumbu 7 ya nkaka, na kimvuka bilumbu 14. 66 Na kilumbu yina landaka,* yandi songaka bantu na kuvutuka, ebuna bo sakumunaka ntotila mpi bo kwendaka na banzo na bo, bo vandaka kuwa kiese mpi kuwa mbote na ntima sambu na bumbote yonso+ yina Yehowa monisilaka nsadi na yandi Davidi mpi bantu na yandi Izraele.
9 Ntangu Salomo manisaka kutunga nzo ya Yehowa, nzo ya ntotila,+ mpi bima yonso yina Salomo vandaka na nzala ya kusala,+ 2 Yehowa monanaka na Salomo na mbala ya zole, kaka mutindu yandi monanaka na yandi na Gibeoni.+ 3 Yehowa tubilaka yandi nde: “Mono me wa kisambu na nge yina nge salaka na ntwala na mono mpi mambu ya nge me lomba sambu mono wila nge mawa. Mono me santisa nzo yai ya nge me tunga na mutindu mono me tula zina na mono kuna kimakulu;+ meso na mono ti ntima na mono ta vandaka ntangu yonso kuna.+ 4 Mpi nge, kana nge tambula na ntwala na mono bonso tata na nge Davidi,+ ti ntima ya kwikama+ mpi ti kikalulu ya kusungama,+ kana nge sala mambu yonso ya mono me songaka nge,+ mpi kana nge zitisa bansiku na mono ti balusambisu na mono,+ 5 mono ta tula kiti ya kimfumu na nge na Izraele kimakulu, kaka mutindu mono silaka tata na nge Davidi nde, ‘Ntangu yonso yo ta vandaka ti muntu mosi ya dibuta na nge yina ta vandaka na kiti ya kimfumu ya Izraele.’+ 6 Kansi kana nge ti bana na nge, beno yambula kulanda mono mpi beno zitisa ve bantuma na mono mpi bansiku na mono yina mono me pesa beno, ebuna beno kwenda kusadila banzambi ya nkaka mpi beno fukimina bo,+ 7 mono ta katula Izraele na ntoto yina mono me pesaka bo,+ mpi nzo yina mono me santisa sambu na zina na mono, mono ta katula yo na meso na mono,+ mpi Izraele ta kuma kima yina bantu yonso ta vwezaka mpi ta sekaka.+ 8 Mpi nzo yai ta kuma mayumbu.+ Konso muntu yina ke luta na lweka na yo ta tala ti kuyituka, ta bula mwita mpi ta tuba nde, ‘Sambu na nki Yehowa salaka mambu yai na insi yai mpi na nzo yai?’+ 9 Ebuna bo ta tuba nde, ‘Sambu bo yambulaka Yehowa Nzambi na bo, yina basisaka ba-nkaka na bo na insi ya Ezipte, mpi bo ndimaka banzambi ya nkaka, bo fukiminaka bo, mpi bo sadilaka bo. Yo yina Yehowa natilaka bo bampasi yai yonso.’”+
10 Na nsuka ya bamvula 20 yina Salomo tungaka banzo zole, nzo ya Yehowa mpi nzo ya ntotila,+ 11 Hirami+ ntotila ya Tire pesaka Salomo banti ya sedre, banti ya yenevriye, mpi wolo yonso yina yandi vandaka na yo mfunu,+ ebuna ntotila Salomo pesaka Hirami bambanza 20 na ntoto ya Galilea. 12 Hirami katukaka na Tire mpi kwendaka kutala bambanza yina Salomo pesaka yandi, kansi yandi zolaka yo ve.* 13 Yandi tubaka nde: “Mpangi na mono, yai bambanza ya nki mutindu ya nge me pesa mono?” Ebuna bo kumaka kubinga yo Ntoto ya Kabule* tii bubu yai. 14 Na ntangu yina, Hirami tindilaka ntotila batalanta* ya wolo 120.+
15 Yai disolo ya bantu yina ntotila Salomo bakaka na kusala bisalu ya ngolo+ sambu na kutunga nzo ya Yehowa,+ nzo na yandi mosi,* Mwa-Ngumba,*+ kibaka ya Yeruzalemi, Asore,+ Megido,+ mpi Gezere.+ 16 (Farao ntotila ya Ezipte kwisaka, botulaka Gezere, mpi yokaka yo tiya, ebuna yandi fwaka mpi bantu ya Kanana+ yina vandaka kuzinga na mbanza yina. Yandi pesaka yo bonso dikabu ya kukabwana* na mwana na yandi ya nkento,+ nkento ya Salomo.) 17 Salomo tungaka* Gezere, Bete-oroni ya Nsi,+ 18 Baalati,+ mpi Tamare na ntoto-makanga, na insi na yandi, 19 ti bambanza yonso yina Salomo vandaka kubumba bima, bambanza ya bapusu-pusu,+ bambanza sambu na bantu yina ke tambusaka bampunda, mpi konso kima yina Salomo vandaka na nzala ya kutunga na Yeruzalemi, na Libani, mpi na insi ya mvimba ya luyalu na yandi. 20 Bantu yonso yina bikalaka na kati ya bantu ya Amore, ya bantu ya Heti, ya bantu ya Perizi, ya bantu ya Hivi, mpi ya bantu ya Yebusi,+ bayina vandaka ve na kati ya bantu ya Izraele,+ 21 bana na bo yina bikalaka na insi yina—bayina bantu ya Izraele kukaka ve kufwa—Salomo bakaka bo sambu bo sala bisalu ya ngolo bonso bampika tii bubu yai.+ 22 Kansi Salomo kumisaka ve ata muntu mosi ya Izraele mpika,+ sambu bo vandaka basoda, bansadi, bamfumu, bakomanda na yandi, mpi bamfumu ya bantu yina ke tambusaka bapusu-pusu na yandi ti ya bantu yina ke tambusaka bampunda na yandi. 23 Kuvandaka ti bamfumu ya mimonisi 550 yina vandaka kutala kisalu ya Salomo, bakapita ya bantu yina vandaka kusala kisalu.+
24 Kansi, mwana ya Farao+ katukaka na Mbanza ya Davidi+ mpi kwendaka na nzo na yandi yina Salomo tungilaka yandi; na nima Salomo tungaka Mwa-Ngumba.*+
25 Mbala tatu konso mvula+ Salomo vandaka kupesa bimenga ya kuyoka mpi bimenga ya kinduku na mesa-kimenga yina yandi tungilaka Yehowa,+ mpi yandi vandaka kupesa midinga ya kimenga na mesa-kimenga, yina vandaka na ntwala ya Yehowa, ebuna yandi manisaka nzo yina.+
26 Ntotila Salomo salaka mpi bamaswa na Esioni-gebere,+ yina kele pene-pene ya Eloti, na lweka ya Nzadi-Mungwa ya Mbwaki na insi ya Edomi.+ 27 Hirami tindaka bansadi na yandi ti bamaswa,+ bantu yina me zaba nzadi-mungwa mbote-mbote, sambu bo sala ti bansadi ya Salomo. 28 Bo kwendaka na Ofire+ mpi kuna bo bakaka batalanta 420 ya wolo ebuna bo nataka yo na ntotila Salomo.
10 Ntangu yai, ntotila-nkento ya Sheba waka nsangu ya Salomo na yina me tala zina ya Yehowa,+ yo yina yandi kwisaka kumeka yandi ti bangiufula ya mpasi.+ 2 Yandi kwisaka na Yeruzalemi ti bantu mingi kibeni,+ ti bashamo yina vandaka kunata mafuta ya balsami+ mpi wolo mingi kibeni ti matadi ya ntalu. Yandi kotaka kisika Salomo vandaka mpi tubilaka yandi mambu yonso yina vandaka na ntima na yandi. 3 Ebuna Salomo pesaka bamvutu na bangiufula na yandi yonso. Kuvandaka ve ata ti kima mosi ya mpasi mingi* yina ntotila kukaka ve kutendudila yandi.
4 Ntangu ntotila-nkento ya Sheba monaka mayele yonso ya Salomo,+ nzo yina yandi tungaka,+ 5 madia ya mesa na yandi,+ bakiti ya bansadi na yandi, kisalu ya bansadi na yandi yina ke tulaka madia na mesa ti bilele na bo, bantu yina ke pesaka yandi malafu, mpi bimenga ya kuyoka yina yandi vandaka kupesa mbala na mbala na nzo ya Yehowa, yandi kondaka kibeni ndinga.* 6 Yo yina yandi tubilaka ntotila nde: “Nsangu ya mono waka na insi na mono sambu na mambu ya nge ke sala* mpi sambu na mayele na nge vandaka ya kieleka. 7 Kansi mono ndimaka yo ve tii kuna mono me kwisa mpi me mona yo na meso na mono mosi. Kansi mambu ya bo songaka mono me kuma ve ata na kati-kati. Mayele na nge mpi kimvwama na nge me luta kibeni nsangu yina mono waka. 8 Kiese na bantu na nge, mpi kiese na bansadi na nge yina ke vandaka ntangu yonso ti nge, mpi ke wa mayele na nge!+ 9 Lukumu na Yehowa Nzambi na nge,+ yina me sepela na nge mpi me tula nge na kiti ya kimfumu ya Izraele. Sambu na zola ya kimakulu yina Yehowa kele na yo sambu na Izraele, yandi me tula nge ntotila sambu nge sambisa mambu na lunungu mpi nge zenga mambu na mutindu ya kusungama.”
10 Ebuna yandi pesaka ntotila batalanta* 120 ya wolo, mafuta ya balsami+ mingi kibeni, mpi matadi ya ntalu.+ Bo me nataka diaka ve mafuta ya balsami mingi bonso yina ntotila-nkento ya Sheba pesaka ntotila Salomo.
11 Bamaswa ya Hirami yina vandaka kunata wolo katuka na Ofire+ vandaka kunata mpi banti ya algumi+ mingi kibeni, mpi matadi ya ntalu+ katuka na Ofire. 12 Ntotila sadilaka banti yina ya algumi sambu na kusala makunzi ya nzo ya Yehowa mpi ya nzo ya ntotila, mpi bakidare ti bima ya kubudila miziki ya kele ti bansinga sambu na miyimbi-bankunga.+ Bo me nataka ntete ve mpi me monaka ntete ve banti ya algumi mingi mutindu yina tii bubu yai.
13 Ntotila Salomo pesaka mpi ntotila-nkento ya Sheba konso kima yina yandi vandaka na nzala na yo mpi yina yandi lombaka, katula bima yina yandi pesaka yandi sambu na kikalulu na yandi ya kukaba.* Na nima, ntotila-nkento yina bikisaka yandi mpi vutukaka na insi na yandi ti bansadi na yandi.+
14 Kilo ya wolo yina bo vandaka kunatila Salomo konso mvula vandaka batalanta ya wolo 666,+ 15 katula yina vandaka kukatuka na bantu ya ke tekaka mpi na luta yina vandaka kukatuka na bantu ya mumbongo mpi na bantotila yonso ya Ba-arabi mpi na bamfumu ya bambanza ya insi yina.
16 Ntotila Salomo salaka bitaninu ya nene 200 ya wolo yina bo me vukisa ti kibende ya nkaka+ (bo sadilaka bashekele* 600 ya wolo na konso kitaninu),+ 17 mpi bitaninu ya fioti* 300 ya wolo yina bo me vukisa ti kibende ya nkaka (bo sadilaka bamine* ya wolo tatu na konso kitaninu ya fioti). Na nima, ntotila tulaka yo na Nzo ya Mfinda ya Libani.+
18 Ntotila salaka mpi kiti ya kimfumu ya nene+ na meno ya nzioko mpi pakulaka yo wolo ya bunkete.+ 19 Kuvandaka ti bima sambanu ya kumatila sambu na kukuma na kiti ya kimfumu, mpi ludi mosi ya fioti yina vandaka bonso nkongolo vandaka na nima na yo, mpi kiti yina vandaka ti maboko na balweka yonso zole, mpi bantambu+ zole vandaka ya kutelama pene-pene ya maboko yina. 20 Bantambu 12 vandaka ya kutelama na zulu ya bima yina sambanu ya kumatila, ntambu mosi na konso nsuka ya kima ya kumatila na kati ya bima yina sambanu ya kumatila. Ata kimfumu mosi ve me salaka kima ya mutindu yina.
21 Makopa yonso yina ntotila Salomo vandaka kunwila bo salaka yo na wolo, mpi bisadilu yonso ya Nzo ya Mfinda ya Libani+ bo salaka yo na wolo ya kukonda kuvukisa ti kima ya nkaka. Bo salaka ve ata kima mosi na arza, sambu na bilumbu ya Salomo bo vandaka kutadila arza bonso kima ya mpamba.+ 22 Sambu ntotila vandaka ti bamaswa ya Tarsisi+ na nzadi-mungwa kumosi ti bamaswa ya Hirami. Mbala mosi na bamvula tatu, bamaswa ya Tarsisi vandaka kukwisa ti wolo mpi arza, meno ya nzioko,+ makaku, mpi bandeke ya bo ke bingaka bapaoni.
23 Yo yina ntotila Salomo lutaka bantotila yonso ya nkaka ya ntoto na kimvwama+ mpi na mayele.+ 24 Mpi bantu ya ntoto ya mvimba vandaka kusosa kukutana ti* Salomo sambu na kuwa mayele yina Nzambi tulaka na ntima na yandi.+ 25 Konso ntotila vandaka kunata dikabu—bima ya arza, bima ya wolo, bilele, binwaninu, mafuta ya balsami, bampunda ya bitumba, mpi bampunda ya nkaka—mpi yo vandaka kusalama mutindu yina konso mvula.
26 Ebuna Salomo landaka kubaka bapusu-pusu mpi bampunda* mingi; yandi vandaka ti bapusu-pusu 1 400 mpi bampunda* 12 000,+ mpi yandi tulaka yo na bambanza ya bapusu-pusu mpi pene-pene ya ntotila na Yeruzalemi.+
27 Ntotila kumisaka arza na Yeruzalemi mingi bonso matadi, mpi yandi kumisaka banti ya sedre mingi bonso banti ya sikomore na Shefela.+
28 Bampunda ya Salomo vandaka kukatuka na Ezipte, mpi bantu ya mumbongo ya ntotila vandaka kusumba bampunda na bimvuka* na ntalu yina bo tulaka.+ 29 Ntalu ya konso pusu-pusu yina vandaka kukatuka na Ezipte vandaka mbongo 600 ya bibende, mpi ntalu ya mpunda mosi vandaka 150; na nima bo vandaka kunata yo na bantotila yonso ya bantu ya Heti+ mpi na bantotila ya Siria.
11 Kansi ntotila Salomo zolaka bankento mingi ya banzenza+ katula mwana ya Farao:+ bankento ya Moabi,+ ya Amoni,+ ya Edomi, ya Sidoni,+ mpi ya Heti.+ 2 Bo katukaka na makanda yina Yehowa tubilaka bantu ya Izraele nde: “Beno fwete kota ve na kati na bo,* mpi bo fwete kwisa ve na kati na beno, sambu bo ta benda kibeni ntima na beno na kulanda banzambi na bo.”+ Kansi Salomo kangamaka ti bo mpi zolaka bo. 3 Yandi vandaka ti bankento 700 yina vandaka bankento ya ntotila mpi bamakangu 300, mpi malembe-malembe bankento na yandi bendaka ntima na yandi.* 4 Na kimununu ya Salomo,+ bankento na yandi bendaka* ntima na yandi na kulanda banzambi ya nkaka,+ mpi ntima na yandi vandaka ve ya mvimba* na Yehowa Nzambi na yandi bonso ntima ya tata na yandi Davidi. 5 Salomo landaka Ashtoreti+ nzambi-nkento ya bantu ya Sidoni, mpi Milkomi,+ nzambi ya nzanzi ya bantu ya Amoni. 6 Salomo salaka mambu ya mbi na meso ya Yehowa, mpi yandi landaka ve Yehowa na mambu yonso* mutindu tata na yandi Davidi salaka.+
7 Na ntangu yina Salomo tungaka kisika mosi ya kunanguka+ sambu na Kemoshi, nzambi ya nzanzi ya Moabi, na ngumba yina ke talana ti Yeruzalemi mpi sambu na Moleki,+ nzambi ya nzanzi ya bantu ya Amoni.+ 8 Yai mambu yina yandi salaka sambu na bankento na yandi yonso ya banzenza yina vandaka kupesa midinga ya kimenga mpi kutambikila banzambi na bo.
9 Yehowa wilaka Salomo makasi sambu yandi bikaka nde bo benda ntima na yandi ntama ti Yehowa Nzambi ya Izraele,+ yina monanaka na yandi mbala zole+ 10 mpi yina kebisaka yandi sambu na diambu yai kibeni, nde yandi fwete landa ve banzambi ya nkaka.+ Kansi yandi zitisaka ve mambu yina Yehowa tubaka. 11 Ntangu yai Yehowa tubilaka Salomo nde: “Sambu nge me sala diambu yai mpi nge me zitisa ve kuwakana na mono mpi bansiku na mono mutindu mono songaka nge, mono ta botula kibeni kimfumu na nge, mpi mono ta pesa yo na nsadi na nge mosi.+ 12 Kansi, sambu na tata na nge Davidi, mono ta sala yo ve ntangu nge kele na luzingu. Mono ta botula yo na maboko ya mwana na nge,+ 13 kansi mono ta botula ve kimfumu ya mvimba.+ Mono ta pesa mwana na nge+ dikanda mosi, sambu na nsadi na mono Davidi mpi sambu na Yeruzalemi, yina mono me solaka.”+
14 Ebuna Yehowa basisilaka Salomo mbeni,+ Adadi muntu ya Edomi, muntu ya dibuta ya kintotila ya Edomi.+ 15 Ntangu Davidi bedisaka Edomi,+ Yoabi mfumu ya basoda kwendaka kuzika bantu yina fwaka, mpi yandi sosaka kufwa babakala yonso na Edomi. 16 (Sambu Yoabi ti Izraele ya mvimba bikalaka kuna bangonda sambanu tii kuna yandi fwaka* babakala yonso na Edomi.) 17 Kansi Adadi tinaka ti ndambu ya bansadi ya tata na yandi, bayina vandaka bantu ya Edomi, mpi bo kwendaka na Ezipte; na ntangu yina, Adadi vandaka leke. 18 Yo yina bo katukaka na Madiani mpi bo kumaka na Parani. Bo bakaka bantu na Parani+ mpi bo kwendaka na Ezipte, na Farao ntotila ya Ezipte, yina pesaka yandi nzo, ndimaka kupesa yandi madia, mpi pesaka yandi ntoto. 19 Farao zolaka Adadi mingi kibeni, yo yina Farao pesaka yandi mpangi ya nkento na yandi ya nkento, ntotila-nkento* Tapenesi, sambu yandi kuma nkento na yandi. 20 Na nima, mpangi-nkento ya Tapenesi butilaka yandi mwana-bakala, Genubati, mpi Tapenesi sansaka yandi* na nzo ya Farao, ebuna Genubati bikalaka na nzo ya Farao kisika mosi ti bana ya Farao.
21 Adadi waka na Ezipte nde Davidi lalaka sambu na kupema ti ba-nkaka na yandi+ mpi nde Yoabi mfumu ya basoda fwaka.+ Yo yina Adadi tubilaka Farao nde: “Pesa mono nzila, sambu mono kwenda na insi na mono.” 22 Kansi Farao tubilaka yandi nde: “Awa ya nge kele ti mono nge me konda nki sambu ntangu yai nge sosa kukwenda na insi na nge?” Yandi tubaka nde: “Kima ve, kansi pardo pesa mono nzila mono kwenda.”
23 Nzambi basisilaka mpi Salomo mbeni ya nkaka,+ Rezoni mwana ya Eliada, yina tinaka mfumu na yandi, Adadezere+ ntotila ya Soba. 24 Yandi vukisaka bantu pene-pene na yandi mpi kumaka mfumu ya kimvuka mosi ya miyibi ntangu Davidi bedisaka* bo.+ Yo yina bo kwendaka na Damasi,+ kumaka kuzinga kuna, mpi yantikaka kuyala na Damasi. 25 Yandi kumaka mbeni ya Izraele bilumbu yonso ya Salomo, yandi yikaka na mbi yina Adadi salaka, mpi yandi vandaka kumenga Izraele ntangu yandi vandaka kuyala Siria.
26 Mbeni ya nkaka vandaka Yeroboami+ mwana ya Nebati, muntu mosi ya Efrayimi yina katukaka na Sereda. Yandi vandaka nsadi ya Salomo+ mpi zina ya mama na yandi vandaka Serua, yina vandaka mufwidi ya nkento. Yandi mpi yantikaka kukolama na* ntotila.+ 27 Kikuma ya yandi kolamaka na ntotila yo yai: Salomo tungaka Mwa-Ngumba*+ mpi kangaka dibulu ya Mbanza ya tata na yandi Davidi.+ 28 Kansi Yeroboami yai vandaka muntu ya me fwana. Ntangu Salomo monaka nde leke yina vandaka nsadi ya kikesa, yandi tulaka yandi nkengi+ ya bantu yonso ya kisalu ya kingolo-ngolo ya nzo ya Yozefi. 29 Na ntangu yina Yeroboami basikaka na Yeruzalemi, ebuna mbikudi Ahiya+ muntu ya Shilo kutanaka ti yandi na nzila. Ahiya lwataka lele mosi ya mpa, mpi bo vandaka kaka bo zole na nseke. 30 Ahiya simbaka lele ya mpa yina yandi lwataka mpi pasulaka yo na bitini 12. 31 Na nima yandi tubilaka Yeroboami nde:
“Baka bitini kumi sambu na nge mosi, sambu Yehowa Nzambi ya Izraele ke tuba nde: ‘Mono ke botula kimfumu na maboko ya Salomo, mpi mono ta pesa nge makanda kumi.+ 32 Kansi dikanda mosi ta bikala ya yandi+ sambu na nsadi na mono Davidi+ mpi sambu na Yeruzalemi, mbanza yina mono me solaka na kati ya makanda yonso ya Izraele.+ 33 Mono ta sala yo sambu bo me yambula mono+ mpi bo ke fukimina Ashtoreti nzambi-nkento ya bantu ya Sidoni, Kemoshi nzambi ya Moabi, mpi Milkomi nzambi ya bantu ya Amoni, mpi bo me tambula ve na banzila na mono sambu na kusala mambu yina kele mbote na meso na mono mpi kuzitisa bansiku na mono ti balusambisu na mono bonso tata na yandi Davidi. 34 Kansi mono ta katula ve kimfumu yonso na maboko na yandi, mpi mono ta bika yandi mfumu bilumbu yonso ya luzingu na yandi, sambu na nsadi na mono Davidi yina mono solaka,+ sambu yandi zitisaka bantuma na mono mpi bansiku na mono. 35 Kansi mono ta baka kimfumu na maboko ya mwana na yandi mpi mono ta pesa nge yo, disongidila, makanda kumi.+ 36 Mono ta pesa mwana na yandi dikanda mosi, sambu nsadi na mono Davidi kuvanda ntangu yonso ti mwinda na ntwala na mono na Yeruzalemi,+ mbanza yina mono me solaka sambu yo vanda kisika ya kutula zina na mono. 37 Mono ta baka nge, mpi nge ta yala yonso yina nge ke zola,* mpi nge ta kuma ntotila ya Izraele. 38 Kana nge zitisa mambu yonso ya mono ke songa nge, nge tambula na banzila na mono, mpi nge sala mambu yina kele ya mbote na meso na mono na kuzitisaka bansiku na mono mpi bantuma na mono, kaka mutindu nsadi na mono Davidi salaka,+ mono ta vanda mpi ti nge. Mono ta tungila nge nzo ya ke zingaka mingi, kaka mutindu mono me tungilaka Davidi,+ mpi mono ta pesa nge Izraele. 39 Ebuna mono ta pesa bana ya Davidi nsoni sambu na diambu yai,+ kansi ntangu yonso ve.’”+
40 Yo yina Salomo sosaka kufwa Yeroboami, kansi Yeroboami tinaka na Ezipte, na Shishaki+ ntotila ya Ezipte,+ mpi yandi bikalaka kuna tii na lufwa ya Salomo.
41 Sambu na mambu ya nkaka ya Salomo salaka, yonso yina yandi salaka ti mayele na yandi, keti bo me sonikaka yo ve na mukanda ya mambu ya Salomo?+ 42 Nsungi* ya luyalu ya Salomo na Yeruzalemi na Izraele ya mvimba vandaka bamvula 40. 43 Ebuna Salomo lalaka sambu na kupema ti ba-nkaka na yandi mpi bo zikaka yandi na Mbanza ya tata na yandi Davidi; ebuna mwana na yandi Rehoboami+ kumaka ntotila na kisika na yandi.
12 Rehoboami kwendaka na Shekemi,+ sambu Izraele ya mvimba kwisaka kuna sambu na kukumisa yandi ntotila.+ 2 Ntangu Yeroboami mwana ya Nebati waka mambu yina (yandi vandaka ntete na Ezipte sambu yandi tinaka ntotila Salomo mpi yandi vandaka kuzinga na Ezipte),+ 3 bo tindaka bantu sambu bo kwenda kubinga yandi. Na nima, Yeroboami ti dibundu ya mvimba ya Izraele kwisaka na Rehoboami mpi tubaka nde: 4 “Tata na nge kumisaka vangu na beto kizitu.+ Kansi kana nge kumisa pete kisalu ya ngolo ya tata na nge mpi nge fiotuna kizitu ya vangu* yina yandi tulaka na zulu na beto, beto ta sadila nge.”
5 Ebuna yandi tubilaka bo nde: “Beno kwenda ebuna beno vutukila mono na nima ya bilumbu tatu.” Yo yina bantu kwendaka.+ 6 Na nima, ntotila Rehoboami yulaka bambuta* yina sadilaka tata na yandi Salomo ntangu yandi vandaka na luzingu nde: “Inki ndongisila beno ke pesa mono sambu mono pesa bantu yai mvutu?” 7 Bo vutudilaka yandi nde: “Kana bubu yai nge kuma nsadi ya bantu yai, nge ndima mambu ya bo ke lomba, mpi nge pesa bo mvutu ya mbote, bo ta vandaka ntangu yonso bansadi na nge.”
8 Kansi, yandi buyaka ndongisila yina bambuta* pesaka yandi, mpi yandi yulaka baleke yina yelaka ti yandi mpi yina vandaka ntangu yai bansadi na yandi.+ 9 Yandi yulaka bo nde: “Inki ndongisila beno ke pesa na mvutu yina beto fwete pesa bantu yina tubilaka mono nde, ‘Kumisa pete vangu yina tata na nge tulaka na zulu na beto’?” 10 Baleke yina yelaka ti yandi tubilaka yandi nde: “Yai mambu ya nge fwete tubila bantu yina tubilaka nge nde, ‘Tata na nge kumisaka vangu na beto kizitu, kansi nge fwete kumisila beto yo pete’; nge fwete songa bo nde, ‘Musapi na mono ya fioti ta vanda nene kuluta luketo ya tata na mono. 11 Tata na mono tulaka vangu ya kizitu na zulu na beno, kansi mono ta yika na vangu na beno. Tata na mono pesaka beno ndola ti bafimbu, kansi mono ta pesa beno ndola ti bafimbu ya bansende.’”
12 Yeroboami ti bantu yonso kwisaka na Rehoboami na kilumbu ya tatu, kaka mutindu ntotila tubaka: “Beno vutukila mono na kilumbu ya tatu.”+ 13 Kansi ntotila pesaka bantu mvutu na makasi, yandi buyaka ndongisila yina bambuta* pesaka yandi. 14 Yandi tubilaka bo na kulanda ndongisila yina baleke pesaka yandi nde: “Tata na mono kumisaka vangu na beno kizitu, kansi mono ta yika na vangu na beno. Tata na mono pesaka beno ndola ti bafimbu, kansi mono ta pesa beno ndola ti bafimbu ya bansende.” 15 Mpidina ntotila wilaka ve bantu, sambu Yehowa muntu salaka nde mambu kusalama mutindu yina,+ sambu na kulungisa mambu yina Yehowa tubilaka Yeroboami mwana ya Nebati na nzila ya Ahiya+ muntu ya Shilo.
16 Ntangu Izraele ya mvimba monaka nde ntotila buyaka kuwila bo, bantu vutudilaka ntotila nde: “Inki dikabu beto kele na yo na Davidi? Beto kele ve ti dikabu na mwana ya Yese. Kwenda na banzambi na nge, O Izraele. Ntangu yai tala nzo na nge mosi, O Davidi!” Ebuna bantu ya Izraele vutukaka na banzo* na bo.+ 17 Kansi Rehoboami landaka kuyala bantu ya Izraele yina vandaka kuzinga na bambanza ya Yuda.+
18 Na nima ntotila Rehoboami tindaka Adorami,+ yina vandaka ti kiyeka ya kutala bantu yina bo bakaka na kusala bisalu ya ngolo, kansi Izraele ya mvimba fwaka yandi na matadi. Ntotila Rehoboami mataka nswalu na pusu-pusu na yandi sambu na kutina na Yeruzalemi.+ 19 Mpi bantu ya Izraele me kolaminaka+ nzo ya Davidi tii bubu yai.
20 Ntangu Izraele ya mvimba waka nde Yeroboami me vutuka, bo bingaka yandi na lukutakanu mpi bo kumisaka yandi ntotila ya Izraele ya mvimba.+ Ata muntu mosi ve landaka nzo ya Davidi katula kaka dikanda ya Yuda.+
21 Ntangu Rehoboami kumaka na Yeruzalemi, yandi vukisaka kukonda kusukinina nzo ya mvimba ya Yuda mpi dikanda ya Benyamini, basoda 180 000 ya me zaba bitumba mbote,* sambu bo nwana ti nzo ya Izraele sambu na kuvutula kimfumu na Rehoboami mwana ya Salomo.+ 22 Ebuna ndinga ya Nzambi ya kieleka kwisilaka Shemaya+ muntu ya Nzambi ya kieleka nde: 23 “Tubila Rehoboami mwana ya Salomo ntotila ya Yuda, nzo ya mvimba ya Yuda, Benyamini, mpi bantu yina me bikala nde, 24 ‘Yehowa me tuba nde: “Beno fwete kwenda ve kunwana ti bampangi na beno bantu ya Izraele. Konso muntu fwete vutuka na nzo na yandi, sambu mono muntu me sala nde diambu yai kusalama.”’”+ Yo yina, bo lemfukilaka ndinga ya Yehowa mpi bo vutukaka na banzo na bo, mutindu Yehowa songaka bo.
25 Na nima, Yeroboami tungaka* Shekemi+ na ntoto ya bangumba ya Efrayimi mpi zingaka kuna. Katuka kuna, yandi basikaka mpi tungaka* Penuele.+ 26 Yeroboami kuditubilaka na ntima nde: “Ntangu yai kimfumu ta vutuka na nzo ya Davidi.+ 27 Kana bantu yai ke landa kutombuka sambu na kupesa bimenga na nzo ya Yehowa na Yeruzalemi,+ ntima na bo mpi ta vutuka na mfumu na bo, Rehoboami ntotila ya Yuda. Ee, bo ta fwa mono mpi ta vutuka na Rehoboami ntotila ya Yuda.” 28 Na nima ya kusolula ti bandongisi na yandi, ntotila salaka bana-bangombe zole ya wolo+ mpi tubilaka bantu nde: “Yo kele mpasi mingi sambu na beno na kutombuka na Yeruzalemi. Tala nzambi na nge, O Izraele, yina basisaka nge na insi ya Ezipte.”+ 29 Ebuna yandi tulaka mosi na Betele,+ mpi yandi tulaka yina ya nkaka na Dani.+ 30 Bima yina nataka bo na kusala disumu,+ mpi bantu vandaka kukwenda tii na Dani sambu na kusambila mwana-ngombe yina vandaka kuna.
31 Yandi salaka banzo ya lusambu na zulu ya bisika ya kunanguka mpi yandi bakaka bantu na kati ya bantu yonso, bayina vandaka ve Balevi,+ mpi tulaka bo banganga-nzambi. 32 Yeroboami tulaka mpi nkinsi na ngonda ya nana, na kilumbu ya 15 ya ngonda yina, bonso nkinsi yina vandaka kusalama na Yuda.+ Na mesa-kimenga yina yandi salaka na Betele,+ yandi tambikaka bana-bangombe yina yandi salaka, mpi na Betele yandi tulaka banganga-nzambi sambu na bisika ya kunanguka yina yandi salaka. 33 Mpi yandi yantikaka kupesa makabu na zulu ya mesa-kimenga yina yandi salaka na Betele, na kilumbu ya 15 ya ngonda ya nana, na ngonda yina yandi gangaka yandi mosi; yandi tulaka nkinsi sambu na bantu ya Izraele, mpi yandi mataka na mesa-kimenga sambu na kupesa makabu mpi midinga ya kimenga.
13 Na kulanda ndinga ya Yehowa, muntu mosi ya Nzambi+ katukaka na Yuda mpi kwisaka na Betele ntangu Yeroboami vandaka ya kutelama pene-pene ya mesa-kimenga+ sambu na kupesa midinga ya kimenga. 2 Ebuna na kulanda ndinga ya Yehowa, yandi nganinaka mesa-kimenga nde: “O mesa-kimenga, mesa-kimenga! Yehowa ke tuba nde: ‘Tala! Mwana mosi ta butuka na nzo ya Davidi, zina na yandi Yoziasi!+ Yandi ta tambika na zulu na nge banganga-nzambi ya bisika ya kunanguka, bayina ke pesaka midinga ya bimenga na zulu na nge, mpi yandi ta yoka mikwa ya bantu na zulu na nge.’”+ 3 Yandi pesaka kidimbu na kilumbu yina nde: “Yai kidimbu yina Yehowa me pesa: Tala! Mesa-kimenga ta bwa, mpi putulu ya tiya* yina kele na zulu na yo ta panzana.”
4 Ntangu ntotila waka mambu yina muntu ya Nzambi ya kieleka tubaka sambu na kunganina mesa-kimenga na Betele, Yeroboami tandulaka diboko na yandi na ndambu ya mesa-kimenga mpi tubaka nde: “Beno kanga yandi!”+ Na mbala mosi, diboko yina yandi tandudilaka muntu yina yumaka,* mpi yandi vandaka ve na mpila ya kuvutula yo diaka.+ 5 Na nima, mesa-kimenga yina bwaka mpi putulu ya tiya yina vandaka na zulu na yo panzanaka na kuwakana ti kidimbu yina muntu ya Nzambi ya kieleka tubaka na ndinga ya Yehowa.
6 Ebuna ntotila tubilaka muntu ya Nzambi ya kieleka nde: “Pardo, bondila* Yehowa Nzambi na nge sambu yandi wila mono mawa, mpi samba sambu na mono sambu diboko na mono kubonga.”+ Ebuna muntu ya Nzambi ya kieleka bondilaka Yehowa sambu yandi wila yandi mawa, mpi diboko ya ntotila vutukaka mutindu yo vandaka ntete. 7 Ebuna ntotila tubilaka muntu ya Nzambi ya kieleka nde: “Beto kwenda na nzo na mono sambu nge dia, mpi mono pesa nge dikabu.” 8 Kansi muntu ya Nzambi ya kieleka tubilaka ntotila nde: “Ata kana nge pesa mono kati-kati ya nzo na nge, mono ta kwisa ve ti nge, mono ta dia ve dimpa mpi mono ta nwa ve masa na kisika yai. 9 Sambu Yehowa songaka mono nde: ‘Nge fwete dia ve dimpa to kunwa masa, mpi nge fwete vutuka ve na nzila yina nge kwisilaka.’” 10 Yo yina yandi vutukaka na nzila ya nkaka, mpi yandi vutukaka ve na nzila yina yandi kwisilaka na Betele.
11 Kuvandaka ti mbikudi mosi ya mbuta yina vandaka kuzinga na Betele, mpi bana na yandi vutukaka na nzo mpi songaka yandi mambu yonso yina muntu ya Nzambi ya kieleka salaka kilumbu yina na Betele mpi mambu yina yandi tubilaka ntotila. Na nima ya kusonga tata na bo mambu yina, 12 tata na bo yulaka bo nde: “Yandi kwendaka na nki nzila?” Bana na yandi songaka yandi nzila yina muntu ya Nzambi ya kieleka yina katukaka na Yuda kwendaka. 13 Yandi tubilaka bana na yandi nde: “Beno yidikila mono mpunda.” Bo yidikilaka yandi mpunda, ebuna yandi mataka na zulu na yo.
14 Yandi landaka muntu ya Nzambi ya kieleka mpi kutaka yandi me vanda na nsi ya nti mosi ya nene. Ebuna yandi tubilaka yandi nde: “Keti nge kele muntu ya Nzambi ya kieleka yina katukaka na Yuda?”+ Yandi vutulaka nde: “Yo kele mono.” 15 Yandi tubilaka yandi nde: “Kwisa beto kwenda na nzo mpi nge dia dimpa.” 16 Kansi yandi tubaka nde: “Mono lenda vutuka ve ti nge to kundima diambu ya nge ke lomba mono, mono lenda dia mpi ve dimpa to kunwa masa ti nge na kisika yai. 17 Sambu Yehowa songaka mono nde, ‘Nge fwete dia ve dimpa to kunwa masa kuna. Nge fwete vutuka ve na nzila yina nge kwisilaka.’” 18 Ebuna yandi tubilaka yandi nde: “Mono mpi kele mbikudi bonso nge, mpi wanzio mosi tubilaka mono na ndinga ya Yehowa nde, ‘Songa yandi na kuvutuka ti nge na nzo na nge sambu yandi dia dimpa mpi yandi nwa masa.’” (Yandi kusaka yandi.) 19 Yo yina, yandi vutukaka ti yandi sambu na kudia dimpa mpi kunwa masa na nzo na yandi.
20 Ntangu bo vandaka na mesa, ndinga ya Yehowa kwisilaka mbikudi yina vutulaka yandi, 21 mpi yandi tubilaka muntu ya Nzambi ya kieleka yina katukaka na Yuda na ndinga ya ngolo nde: “Yehowa ke tuba nde: ‘Sambu nge me kolama na ntuma ya Yehowa mpi nge me zitisa ve nsiku yina Yehowa Nzambi na nge pesaka nge, 22 kansi nge me vutuka sambu na kudia dimpa mpi kunwa masa na kisika yina mono songaka nge sambu na yo nde, “Kudia ve dimpa mpi kunwa ve masa,” mvumbi na nge ta kuma ve na maziamu ya ba-nkaka na nge.’”+
23 Ntangu muntu ya Nzambi ya kieleka manisaka kudia mpi kunwa, mbikudi yina ya mbuta yidikaka mpunda sambu na mbikudi yina yandi vutulaka. 24 Na nima yandi kwendaka, kansi ntambu mosi kwisaka kukutana ti yandi na nzila mpi fwaka yandi.+ Bo losaka mvumbi na yandi na nzila, mpi mpunda telamaka na lweka na yo; ntambu telamaka mpi na lweka na yo. 25 Bantu yina vandaka kuluta monaka mvumbi yina bo losaka na nzila mpi ntambu me telama na lweka na yo. Bo kwisaka kupesa nsangu na mbanza yina mbikudi ya mbuta vandaka kuzinga.
26 Ntangu mbikudi yina bakaka yandi na nzila mpi vutulaka yandi waka mambu yina, na mbala mosi yandi tubaka nde: “Yo kele muntu ya Nzambi ya kieleka yina kolamaka na ntuma ya Yehowa;+ yo yina Yehowa pesaka yandi na ntambu sambu yo pasula yandi mpi yo fwa yandi, kaka mutindu Yehowa tubilaka yandi.”+ 27 Ebuna yandi tubilaka bana na yandi nde: “Beno yidikila mono mpunda.” Bo yidikilaka yandi mpunda. 28 Na nima yandi kwendaka mpi monaka mvumbi yina bo losaka na nzila, mpi mpunda ti ntambu me telama na lweka na yo. Ntambu diaka ve mvumbi yina, mpi yo pasulaka ve mpunda. 29 Mbikudi yina tombulaka mvumbi ya muntu yina ya Nzambi ya kieleka mpi tulaka yandi na zulu ya mpunda, ebuna mbikudi yina vutulaka yandi na mbanza na yandi sambu na kudila yandi mpi kuzika yandi. 30 Yandi tulaka mvumbi yina na maziamu na yandi, mpi bo landaka kudila yandi nde: “Mawa kibeni, mpangi na mono!” 31 Na nima ya kuzika yandi, yandi songaka bana na yandi nde: “Kana mono fwa, beno fwete zika mono kisika bo me zika muntu ya Nzambi ya kieleka. Beno tula mikwa na mono pene-pene ya mikwa na yandi.+ 32 Ndinga ya Yehowa yina yandi tubaka sambu na mesa-kimenga yina kele na Betele mpi sambu na banzo yonso ya lusambu yina kele na bisika ya kunanguka+ na bambanza ya Samaria ta lungana kibeni.”+
33 Ata na nima ya mambu yai, Yeroboami yambulaka ve nzila na yandi ya mbi, kansi yandi vandaka kaka kubaka bantu na kati ya bantu yonso mpi kutula bo banganga-nzambi sambu na bisika ya kunanguka.+ Yandi vandaka kutula na kisalu ya kinganga-nzambi* konso muntu yina vandaka kuzola yo, yandi vandaka kutuba nde: “Bika yandi kuma nganga-nzambi sambu na bisika ya kunanguka.”+ 34 Disumu yai ya nzo ya Yeroboami+ salaka nde bo fwa bo mpi bo manisa bo na ntoto.+
14 Na ntangu yina Abiya mwana ya Yeroboami belaka. 2 Ebuna Yeroboami tubilaka nkento na yandi nde: “Pardo, telama mpi lwata bilele ya nkaka sambu bo zaba ve nde nge kele nkento ya Yeroboami, mpi kwenda na Shilo. Tala! Mbikudi Ahiya kele kuna. Yandi muntu tubilaka mono nde mono ta kuma ntotila ya bantu yai.+ 3 Baka mampa kumi, bagato, ti dibungu ya bwiki, mpi kwenda na yandi. Ebuna yandi ta songa nge mambu yina ta bwila mwana.”
4 Nkento ya Yeroboami salaka mambu yina yandi tubaka. Yandi telamaka, kwendaka na Shilo,+ mpi kumaka na nzo ya Ahiya. Meso ya Ahiya vandaka kutala kaka na ntwala, mpi yandi vandaka kumona ve sambu na mvula na yandi.
5 Kansi Yehowa songaka Ahiya nde: “Tala, nkento ya Yeroboami ke kwisa kuyula nge sambu na mwana na yandi, sambu yandi ke bela. Mono ta songa nge mambu yina nge ta zabisa yandi.* Ntangu yandi ta kuma, yandi ta sala na mpila nde bo zaba yandi ve.”
6 Ntangu Ahiya waka makelele ya makulu ya nkento ya Yeroboami ntangu yandi vandaka kukota na munoko ya nzo, Ahiya tubaka nde: “Kota, nkento ya Yeroboami. Sambu na nki nge ke sala na mpila nde bo zaba nge ve? Bo me tinda mono na kupesa nge nsangu ya mbi. 7 Kwenda kusonga Yeroboami nde, ‘Yehowa Nzambi ya Izraele ke tuba nde: “Mono tombulaka nge na kati ya bantu na nge sambu na kukumisa nge ntwadisi ya bantu na mono Izraele.+ 8 Na nima, mono botulaka kimfumu na nzo ya Davidi mpi mono pesaka nge yo.+ Kansi nge me kuma ve bonso nsadi na mono Davidi, yina zitisaka bansiku na mono mpi yina landaka mono na ntima na yandi ya mvimba, yandi salaka kaka mambu yina vandaka mbote na meso na mono.+ 9 Kansi nge me sala mambu ya mbi kuluta bantu yonso yina vandaka na ntwala na nge, mpi nge me kudisadila nzambi ya nkaka mpi biteki ya bibende* sambu na kupesa mono makasi,+ mpi mono kele muntu yina nge me pesa mukongo.+ 10 Yo yina mono ke nata mpasi na zulu ya nzo ya Yeroboami, mpi mono ta fwa* babakala yonso* ya nzo ya Yeroboami, mono ta fwa mpi bantu yonso ya me konda lusadisu mpi ya kele ve ngolo na Izraele, mpi mono ta komba kibeni nzo ya Yeroboami,+ kaka mutindu muntu ke kombaka tufi tii kuna yo ta mana! 11 Konso muntu ya nzo ya Yeroboami yina ta fwa na mbanza, bambwa ta dia yandi; mpi konso muntu yina ta fwa na nseke, bandeke ya zulu ta dia yandi, sambu Yehowa muntu me tuba yo.”’
12 “Telama ntangu yai; kwenda na nzo na nge. Ntangu nge ta tula dikulu na mbanza, mwana ta fwa. 13 Izraele ya mvimba ta dila yandi mpi ta zika yandi, sambu na nzo ya Yeroboami yandi mpamba muntu bo ta zika na maziamu, sambu yandi mpamba na nzo ya Yeroboami muntu yina Yehowa Nzambi ya Izraele me mona kima ya mbote na kati na yandi. 14 Yehowa ta basisa sambu na yandi mosi ntotila yina ta yala Izraele mpi ta fwa* nzo ya Yeroboami+ yantika na kilumbu yina, ee, ata sesepi yai. 15 Yehowa ta fwa Izraele bonso lukengi yina ke nikana na masa, mpi yandi ta tumuna Izraele na ntoto yai ya mbote yina yandi pesaka ba-nkaka na bo,+ mpi yandi ta panza bo na simu ya Nzadi,*+ sambu bo salaka banti na bo ya santu,*+ bo pesaka Yehowa makasi. 16 Yandi ta yambula Izraele sambu na masumu yina Yeroboami me sala mpi yina yandi me pusa Izraele na kusala.”+
17 Ebuna nkento ya Yeroboami telamaka, simbaka nzila, kwendaka, mpi kumaka na Tirsa. Ntangu yandi kumaka na munoko ya nzo, mwana fwaka. 18 Bo zikaka yandi, mpi Izraele ya mvimba dilaka yandi, na kuwakana ti mambu yina Yehowa tubaka na nzila ya nsadi na yandi, mbikudi Ahiya.
19 Mpi mambu ya nkaka ya Yeroboami salaka, mutindu yandi nwanaka bitumba+ mpi mutindu yandi yalaka, bo me sonikaka yo na mukanda ya bansangu ya bantotila ya Izraele. 20 Ntangu* yina Yeroboami yalaka vandaka bamvula 22, na nima yandi lalaka sambu na kupema ti ba-nkaka na yandi;+ mpi mwana na yandi Nadabi kumaka ntotila na kisika na yandi.+
21 Na ntangu yina, Rehoboami mwana ya Salomo kumaka ntotila na Yuda. Rehoboami vandaka ti bamvula 41 ntangu yandi kumaka ntotila, mpi yandi yalaka bamvula 17 na Yeruzalemi, mbanza yina Yehowa me solaka+ na kati ya makanda yonso ya Izraele bonso kisika ya kutula zina na yandi.+ Zina ya mama ya Rehoboami Naama, muntu ya Amoni.+ 22 Yuda vandaka kusala mambu ya mbi na meso ya Yehowa,+ mpi na masumu yina bo salaka, bo pesaka yandi makasi mingi kuluta ba-nkaka na bo.+ 23 Bo landaka mpi kuditungila bisika ya kunanguka, makunzi ya santu, mpi banti ya santu*+ na konso ngumba ya nda+ mpi na nsi ya konso nti yina kele ti matiti mingi.+ 24 Kuvandaka mpi ti babakala yina vandaka bandumba ya tempelo na insi yina.+ Bo salaka mambu na kulanda mambu yonso ya nzanzi ya makanda yina Yehowa kulaka na ntwala ya bantu ya Izraele.
25 Na mvula ya tanu ya ntotila Rehoboami, Shishaki+ ntotila ya Ezipte kwisaka kunwanisa Yeruzalemi.+ 26 Yandi bakaka bimvwama ya nzo ya Yehowa mpi bimvwama ya nzo ya ntotila.+ Yandi bakaka bima yonso, ti bitaninu yonso ya wolo yina Salomo salaka.+ 27 Yo yina ntotila Rehoboami salaka bitaninu ya kwivre sambu na kuyinga yo, mpi yandi pesaka yo na bamfumu ya bankengidi,* yina vandaka kukengila munoko ya nzo ya ntotila. 28 Konso ntangu yina ntotila vandaka kukwisa na nzo ya Yehowa, bankengidi vandaka kunata yo, mpi na nima bo vandaka kuvutula yo na suku ya bankengidi.
29 Mpi mambu ya nkaka ya Rehoboami salaka, yonso yina yandi salaka, keti bo me sonikaka yo ve na mukanda ya bansangu ya bantotila ya Yuda?+ 30 Bitumba vandaka ntangu yonso na kati ya Rehoboami mpi Yeroboami.+ 31 Ebuna Rehoboami lalaka sambu na kupema ti ba-nkaka na yandi mpi bo zikaka yandi ti ba-nkaka na yandi na Mbanza ya Davidi.+ Zina ya mama na yandi vandaka Naama, muntu ya Amoni.+ Mwana na yandi Abiyame*+ kumaka ntotila na kisika na yandi.
15 Na mvula ya 18 ya ntotila Yeroboami+ mwana ya Nebati, Abiyame kumaka ntotila ya Yuda.+ 2 Yandi yalaka bamvula tatu na Yeruzalemi. Zina ya mama na yandi Maaka,+ mutekolo ya Abishalomi. 3 Yandi tambulaka na masumu yonso yina tata na yandi salaka na ntwala na yandi, mpi ntima na yandi vandaka ve ya mvimba* na Yehowa Nzambi na yandi bonso ntima ya nkaka na yandi Davidi. 4 Kansi, sambu na Davidi,+ Yehowa Nzambi na yandi pesaka yandi mwinda na Yeruzalemi+ na mutindu yandi tulaka mwana na yandi ntotila na nima na yandi mpi bikaka nde Yeruzalemi kuvanda. 5 Sambu Davidi salaka mambu ya mbote na meso ya Yehowa, mpi na bilumbu yonso ya luzingu na yandi, yandi bikisaka ve ata kima mosi na mambu yina Nzambi songaka yandi, katula kaka na diambu ya Uria muntu ya Heti.+ 6 Bitumba vandaka na kati ya Rehoboami mpi Yeroboami bilumbu yonso ya luzingu na yandi.+
7 Sambu na mambu ya nkaka ya Abiyame salaka, yonso yina yandi salaka, keti bo me sonikaka yo ve na mukanda ya bansangu ya bantotila ya Yuda?+ Bitumba vandaka mpi na kati ya Abiyame ti Yeroboami.+ 8 Na nima, Abiyame lalaka sambu na kupema ti ba-nkaka na yandi, mpi bo zikaka yandi na Mbanza ya Davidi; ebuna mwana na yandi Aza+ kumaka ntotila na kisika na yandi.+
9 Na mvula ya 20 ya Yeroboami ntotila ya Izraele, Aza yantikaka kuyala na Yuda. 10 Yandi yalaka na Yeruzalemi bamvula 41. Zina ya nkaka na yandi ya nkento Maaka,+ mutekolo ya Abishalomi. 11 Aza salaka mambu ya mbote na meso ya Yehowa,+ bonso nkaka na yandi Davidi. 12 Yandi kulaka na insi yina+ babakala yina vandaka bandumba ya tempelo, mpi yandi katulaka biteki yonso ya nzanzi* yina ba-nkaka na yandi salaka.+ 13 Yandi katulaka nkutu nkaka na yandi Maaka+ kiyeka na yandi ya mama ya ntotila,* sambu yandi salaka kiteki ya nsoni sambu na lusambu ya nti ya santu.* Aza bwisaka kiteki na yandi ya nsoni+ mpi yokaka yo tiya na Muwanda ya Kidroni.+ 14 Kansi bo katulaka ve bisika ya kunanguka.+ Ata mpidina, ntima ya Aza vandaka ya mvimba* na Yehowa luzingu* na yandi ya mvimba. 15 Bima yina yandi mpi tata na yandi kumisaka santu, yandi kotisaka yo na nzo ya Yehowa: arza, wolo, mpi bisadilu ya mutindu na mutindu.+
16 Bitumba vandaka ntangu yonso na kati ya Aza mpi Basha+ ntotila ya Izraele. 17 Yo yina, Basha ntotila ya Izraele kwisaka kunwanisa Yuda mpi yantikaka kutunga* Rama+ sambu na kukanga bantu yonso nzila ya kubasika to ya kukota na teritware ya Aza ntotila ya Yuda.+ 18 Yo yina Aza bakaka arza yonso ti wolo yina bikalaka na bisika ya kubumba bimvwama ya nzo ya Yehowa mpi na bisika ya kubumba bimvwama ya nzo ya ntotila ebuna yandi pesaka yo na bansadi na yandi. Na nima, ntotila Aza tindaka bo na Bene-adadi, mwana ya Tabrimoni, mwana ya Ezioni, ntotila ya Siria,+ yina vandaka kuzinga na Damasi, mpi yandi tubaka nde: 19 “Kuwakana kele na kati na mono ti nge mpi na kati ya tata na mono ti tata na nge. Mono ke tindila nge dikabu ya arza mpi ya wolo. Kwisa mpi fwa kuwakana na nge ti Basha ntotila ya Izraele, ebuna yandi ta katuka na ntoto na mono.” 20 Bene-adadi wilaka ntotila Aza mpi yandi tindaka bamfumu ya basoda na yandi sambu na kunwanisa bambanza ya Izraele, ebuna bo fwaka Iyoni,+ Dani,+ Abele-bete-maka, Kinereti yonso, mpi insi ya mvimba ya Naftali. 21 Ntangu Basha waka yo, na mbala mosi yandi bikisaka kutunga* Rama mpi yandi landaka kuzinga na Tirsa.+ 22 Ebuna ntotila Aza bingaka Yuda ya mvimba, yandi bikaka ve ata muntu mosi, mpi bo nataka matadi ti banti ya Rama yina Basha vandaka kutungila, ebuna ntotila Aza sadilaka yo sambu na kutunga* Geba+ na Benyamini, mpi Mispa.+
23 Sambu na mambu yonso ya nkaka ya Aza salaka, ngolo na yandi yonso ti yonso yina yandi salaka, mpi bambanza yina yandi tungaka,* keti bo me sonikaka yo ve na mukanda ya bansangu ya bantotila ya Yuda? Kansi na kimununu na yandi, yandi belaka maladi na makulu.+ 24 Ebuna Aza lalaka sambu na kupema ti ba-nkaka na yandi mpi bo zikaka yandi na Mbanza ya nkaka na yandi Davidi; ebuna mwana na yandi Yehoshafati+ kumaka ntotila na kisika na yandi.
25 Nadabi+ mwana ya Yeroboami kumaka ntotila ya Izraele na mvula ya zole ya Aza ntotila ya Yuda, mpi yandi yalaka Izraele bamvula zole. 26 Yandi landaka kusala mambu ya mbi na meso ya Yehowa mpi yandi tambulaka na nzila ya tata na yandi+ mpi na disumu na yandi, yina yandi pusaka Izraele na kusala.+ 27 Basha mwana ya Ahiya, ya nzo ya Isakare sadilaka yandi komplo, mpi Basha fwaka yandi na Gibetoni,+ yina vandaka ya bantu ya Filistia, ntangu Nadabi mpi Izraele ya mvimba vandaka me ziunga Gibetoni. 28 Yo yina Basha fwaka yandi na mvula ya tatu ya Aza ntotila ya Yuda mpi kumaka ntotila na kisika na yandi. 29 Ntangu yandi kumaka ntotila, yandi fwaka nzo ya mvimba ya Yeroboami. Yandi bikaka ve na luzingu ata muntu mosi ya Yeroboami yina vandaka kupema; yandi manisaka bo na kulanda mambu yina Yehowa tubaka na nzila ya nsadi na yandi Ahiya, muntu ya Shilo.+ 30 Yo salamaka mutindu yina sambu na masumu yina Yeroboami salaka mpi pusaka Izraele na kusala mpi sambu yandi pesaka Yehowa Nzambi ya Izraele makasi mingi. 31 Sambu na mambu ya nkaka ya Nadabi salaka, yonso yina yandi salaka, keti bo me sonikaka yo ve na mukanda ya bansangu ya bantotila ya Izraele? 32 Mpi bitumba vandaka ntangu yonso na kati ya Aza mpi Basha ntotila ya Izraele.+
33 Na mvula ya tatu ya Aza ntotila ya Yuda, Basha mwana ya Ahiya kumaka ntotila ya Izraele ya mvimba na Tirsa mpi yandi yalaka bamvula 24.+ 34 Kansi yandi landaka kusala mambu ya mbi na meso ya Yehowa,+ mpi yandi tambulaka na nzila ya Yeroboami mpi na disumu na yandi, yina yandi pusaka Izraele na kusala.+
16 Ebuna ndinga ya Yehowa kwisilaka Yehu+ mwana ya Hanani+ sambu na Basha, nde: 2 “Mono bakaka nge na mfututu mpi mono tulaka nge ntwadisi ya bantu na mono Izraele,+ kansi nge landaka kutambula na nzila ya Yeroboami mpi nge pusaka bantu na mono Izraele na kusala disumu, yo yina bo pesaka mono makasi sambu na masumu na bo.+ 3 Mono ke komba kibeni Basha ti nzo na yandi, mpi mono ta kumisa nzo na yandi bonso nzo ya Yeroboami+ mwana ya Nebati. 4 Konso muntu ya Basha yina ta fwa na mbanza, bambwa ta dia yandi; mpi konso muntu na yandi yina ta fwa na nseke, bandeke ya zulu ta dia yandi.”
5 Sambu na mambu ya nkaka ya Basha salaka, mambu yina yandi salaka mpi ngolo na yandi, keti bo me sonikaka yo ve na mukanda ya bansangu ya bantotila ya Izraele? 6 Na nima Basha lalaka sambu na kupema ti ba-nkaka na yandi mpi bo zikaka yandi na Tirsa;+ ebuna mwana na yandi Ela kumaka ntotila na kisika na yandi. 7 Diaka, ndinga ya Yehowa kwisaka na nzila ya mbikudi Yehu, mwana ya Hanani, sambu na Basha mpi nzo na yandi, sambu na mambu yonso ya mbi yina yandi salaka na meso ya Yehowa na mutindu yandi pesaka yandi makasi na bisalu ya maboko na yandi, ebuna yandi kumaka bonso nzo ya Yeroboami, mpi sambu yandi fwaka yandi.*+
8 Na mvula ya 26 ya Aza ntotila ya Yuda, Ela mwana ya Basha kumaka ntotila ya Izraele na Tirsa, mpi yandi yalaka bamvula zole. 9 Nsadi na yandi Zimri, mfumu ya ndambu ya basoda yina vandaka kutala bapusu-pusu na yandi, sadilaka yandi komplo ntangu yandi vandaka na Tirsa, yandi vandaka kunwa mpi yandi lawukaka na nzo ya Arsa, yina vandaka kutwadisa bantu ya nzo ya Ela na Tirsa. 10 Zimri kotaka, bulaka yandi,+ mpi fwaka yandi na mvula ya 27 ya Aza ntotila ya Yuda, ebuna yandi kumaka ntotila na kisika na yandi. 11 Ntangu yandi kumaka ntotila, kaka na ntangu yandi vandaka na kiti na yandi ya kimfumu, yandi fwaka bantu yonso ya nzo ya Basha. Yandi bikisaka ve ata bakala mosi,* yo vanda bampangi na yandi* to banduku na yandi. 12 Na mutindu yina, Zimri manisaka nzo ya mvimba ya Basha, kaka mutindu Yehowa tubaka sambu na Basha na nzila ya mbikudi Yehu.+ 13 Yo vandaka sambu na masumu yonso yina Basha ti mwana na yandi Ela salaka, mpi sambu na masumu yina bo pusaka Izraele na kusala na mutindu bo pesaka Yehowa Nzambi ya Izraele makasi na biteki na bo ya kukonda mfunu.+ 14 Sambu na mambu ya nkaka ya Ela salaka, yonso yina yandi salaka, keti bo me sonikaka yo ve na mukanda ya bansangu ya bantotila ya Izraele?
15 Na mvula ya 27 ya Aza ntotila ya Yuda, Zimri kumaka ntotila bilumbu nsambwadi na Tirsa, ntangu basoda tulaka camp sambu na kunwanisa Gibetoni,+ ya bantu ya Filistia. 16 Na nima, basoda yina tulaka camp waka bantu ke tuba nde: “Zimri me sala komplo, yandi me fwa mpi ntotila.” Yo yina, Izraele ya mvimba tulaka Omri,+ mfumu ya basoda, ntotila ya Izraele na camp, na kilumbu yina. 17 Omri ti Izraele ya mvimba, katukaka na Gibetoni mpi kwendaka kuziunga Tirsa. 18 Ntangu Zimri monaka nde bo me botula mbanza, yandi kwendaka kukota na nzo-zulu ya nzo ya ntotila yina kele ti bibaka ya ngolo mpi yandi yokaka nzo tiya ntangu yandi vandaka na kati, ebuna yandi fwaka.+ 19 Yo salamaka mutindu yina sambu na masumu yina yandi mosi salaka na mutindu yandi salaka mambu ya mbi na meso ya Yehowa na kutambulaka na nzila ya Yeroboami, mpi sambu na disumu yina yandi pusaka Izraele na kusala.+ 20 Sambu na mambu ya nkaka ya Zimri salaka mpi komplo yina yandi salaka, keti bo me sonikaka yo ve na mukanda ya bansangu ya bantotila ya Izraele?
21 Na ntangu yina bantu ya Izraele kabwanaka na bandambu zole. Ndambu mosi kumaka kulanda Tibni mwana ya Ginati, bo vandaka kuzola kukumisa yandi ntotila, mpi ndambu ya nkaka landaka Omri. 22 Kansi bantu yina vandaka kulanda Omri nungaka bantu yina vandaka kulanda Tibni mwana ya Ginati. Ebuna Tibni fwaka, mpi Omri kumaka ntotila.
23 Na mvula ya 31 ya Aza ntotila ya Yuda, Omri kumaka ntotila ya Izraele, mpi yandi yalaka bamvula 12. Yandi yalaka bamvula sambanu na Tirsa. 24 Yandi sumbaka ngumba ya Samaria na Shemere na batalanta* zole ya arza, mpi yandi tungaka mbanza na ngumba yina. Yandi pesaka mbanza yina yandi tungaka zina Samaria,*+ yandi pesaka yo zina yina na kulanda zina ya Shemere munkwa-ngumba* yina. 25 Omri landaka kusala mambu ya mbi na meso ya Yehowa, mpi yandi vandaka mbi kuluta bantu yonso yina vandaka na ntwala na yandi.+ 26 Yandi tambulaka na banzila ya Yeroboami mwana ya Nebati mpi na disumu yina yandi pusaka Izraele na kusala na mutindu bo pesaka Yehowa Nzambi ya Izraele makasi ti biteki na bo ya kukonda mfunu.+ 27 Sambu na mambu ya nkaka ya Omri salaka, mambu yina yandi salaka mpi bisalu na yandi ya nene, keti bo me sonikaka yo ve na mukanda ya bansangu ya bantotila ya Izraele? 28 Na nima, Omri lalaka sambu na kupema ti ba-nkaka na yandi mpi bo zikaka yandi na Samaria; ebuna mwana na yandi Ahabi+ kumaka ntotila na kisika na yandi.
29 Ahabi mwana ya Omri kumaka ntotila ya Izraele na mvula ya 38 ya Aza ntotila ya Yuda, mpi Ahabi mwana ya Omri yalaka Izraele na Samaria+ bamvula 22. 30 Ahabi mwana ya Omri vandaka mbi kibeni na meso ya Yehowa kuluta bantu yonso yina vandaka na ntwala na yandi.+ 31 Bonso nde kutambula na masumu ya Yeroboami+ mwana ya Nebati vandaka diambu ya fioti sambu na yandi, yandi kwelaka mpi Yezabele+ mwana ya Etbaale ntotila ya bantu ya Sidoni,+ mpi yandi yantikaka kusadila Baale+ mpi kufukimina yandi. 32 Diaka, yandi tungaka mpi mesa-kimenga ya Baale na kati ya nzo* ya Baale+ yina yandi tungaka na Samaria. 33 Ahabi salaka mpi nti ya santu.*+ Ahabi salaka mambu mingi sambu na kupesa Yehowa Nzambi ya Izraele makasi kuluta bantotila yonso ya Izraele yina vandaka na ntwala na yandi.
34 Na bilumbu na yandi, Yele muntu ya Betele tungaka diaka Yeriko. Ntangu yandi tulaka fondasio na yo, mwana na yandi ya ntete Abirami fwaka, mpi ntangu yandi tulaka bakielo na yo, mwana na yandi ya nsuka Segubi fwaka, kaka mutindu Yehowa tubaka na nzila ya Yozue mwana ya Nuni.+
17 Ntangu yai, Eliya*+ muntu ya Tishebe, muntu ya Gileadi,+ tubilaka Ahabi nde: “Ya kieleka mutindu Yehowa Nzambi ya Izraele yina mono ke sadilaka* kele na luzingu, na bamvula yai malulu ta bwa ve mpi mvula ta noka ve, katula kaka kana mono tuba!”+
2 Ndinga ya Yehowa kwisilaka yandi nde: 3 “Katuka awa, kwenda na ndambu ya esti, mpi bumbana na Muwanda ya Keriti, na esti ya Yordani. 4 Nge ta nwaka masa ya masa yina, mpi mono ta songa bakwanga-kwanga na kupesaka nge madia kuna.”+ 5 Na mbala mosi yandi kwendaka mpi salaka kaka mutindu Yehowa tubaka; yandi kwendaka kuvanda pene-pene ya Muwanda ya Keriti, na esti ya Yordani. 6 Mpi bakwanga-kwanga vandaka kunatila yandi mampa ti musuni na suka, mampa ti musuni na nkokila, mpi yandi vandaka kunwa masa ya masa yina.+ 7 Kansi na nima ya bilumbu fioti, masa yina yumaka+ sambu mvula vandaka kunoka ve na insi yina.
8 Ebuna ndinga ya Yehowa kwisilaka yandi nde: 9 “Telama, mpi kwenda na Sarefati, ya Sidoni, mpi bikala kuna. Tala! Mono ta songa nkento mosi ya mufwidi kuna na kupesa nge madia.”+ 10 Yo yina, yandi telamaka mpi kwendaka na Sarefati. Ntangu yandi kumaka na munoko ya mbanza yina, nkento mosi ya mufwidi vandaka kulokuta bankuni. Ebuna Eliya bingaka yandi mpi tubaka nde: “Pardo, natila mono ndambu ya masa na dikopa sambu mono nwa.”+ 11 Ntangu yandi kwendaka kubaka yo, Eliya bingaka yandi nde: “Pardo, natila mono kitini ya dimpa.” 12 Ebuna yandi tubaka nde: “Ya kieleka, mutindu Yehowa Nzambi na nge kele na luzingu, mono kele ve ti dimpa, mono kele kaka na diboko mosi ya fufu na dibungu ya nene mpi ndambu ya mafuta na dibungu ya fioti.+ Ntangu yai mono ke lokuta ndambu ya bankuni, ebuna mono ta kwenda mpi ta sala kima mosi sambu na mono mosi mpi sambu na mwana na mono ya bakala. Na nima ya kudia, beto ta fwa.”
13 Ebuna Eliya tubilaka yandi nde: “Kuwa boma ve. Kwenda mpi sala mutindu nge me tuba. Kansi sadila mono ntete dimpa mosi ya fioti ti bima yina kele kuna, mpi natila mono yo. Na nima, nge lenda sala kima mosi sambu na nge mpi mwana na nge. 14 Sambu Yehowa Nzambi ya Izraele ke tuba nde: ‘Fufu ta mana ve na dibungu ya nene, mpi mafuta ta mana ve na dibungu ya fioti tii na kilumbu yina Yehowa ta nokisa mvula na ntoto.’”+ 15 Yandi kwendaka mpi salaka mutindu Eliya tubaka, ebuna yandi ti Eliya mpi bantu ya nzo na yandi diaka bilumbu mingi.+ 16 Fufu manaka ve na dibungu ya nene, mpi mafuta manaka ve na dibungu ya fioti, na kuwakana ti mambu yina Yehowa tubaka na nzila ya Eliya.
17 Na nima ya mambu yai, mwana ya nkento yina vandaka munkwa-nzo belaka, mpi maladi na yandi kumaka ngolo kibeni ebuna yandi vandaka kupema diaka ve.+ 18 Ebuna yandi tubilaka Eliya nde: “Muntu ya Nzambi ya kieleka, nki diambu ya mbi mono me sala nge?* Keti nge kwisaka sambu na kuyibusa mono kifu na mono mpi sambu na kufwa mwana na mono?”+ 19 Kansi Eliya tubilaka yandi nde: “Pesa mono mwana na nge.” Na nima, Eliya bakaka mwana yina na maboko ya mama na yandi mpi nataka yandi na suku ya zulu, kisika yandi vandaka kulala, mpi yandi ladisaka mwana yina na mbeto na yandi.+ 20 Yandi bingaka Yehowa nde: “O Yehowa Nzambi na mono,+ keti nge ke sala mpi mbi na nkento yai ya mufwidi yina mono ke zinga na nzo na yandi mpi nge ke fwa mwana na yandi?” 21 Na nima yandi kuditandulaka na zulu ya mwana yina mbala tatu mpi bingaka Yehowa nde: “O Yehowa Nzambi na mono, pardo, bika nde luzingu* ya mwana yai kuvutukila yandi.” 22 Yehowa ndimaka mambu yina Eliya lombaka,+ ebuna luzingu* ya mwana yina vutukilaka yandi mpi yandi kumaka kuzinga diaka.*+ 23 Eliya bakaka mwana yina na suku yina ya zulu, yandi kulumukaka ti yandi na nzo mpi pesaka yandi na mama na yandi; ebuna Eliya tubaka nde: “Tala, mwana na nge kele na luzingu.”+ 24 Ebuna nkento yina tubilaka Eliya nde: “Ntangu yai mono me zaba nde nge kele kibeni muntu ya Nzambi+ mpi nde mambu ya Yehowa yina kele na munoko na nge kele ya kieleka.”
18 Na nima ya ntangu, na mvula ya tatu,+ ndinga ya Yehowa kwisilaka Eliya, nde: “Kwenda kudimonisa na Ahabi, mpi mono ta tinda mvula na zulu ya ntoto.”+ 2 Ebuna Eliya kwendaka kudimonisa na Ahabi, mpi nzala vandaka ngolo+ na Samaria.
3 Na ntangu yina, Ahabi bingaka Obadia, yina vandaka kutwadisa bantu ya nzo na yandi. (Kansi Obadia vandaka kuwa Yehowa boma mingi, 4 mpi ntangu Yezabele+ vandaka kufwa* bambikudi ya Yehowa, Obadia bakaka bambikudi 100 mpi bumbaka bo 50 na konso dibulu, mpi yandi vandaka kupesa bo madia ti masa.) 5 Ebuna Ahabi tubilaka Obadia nde: “Kwenda na insi ya mvimba na banto yonso ya masa mpi na miwanda yonso. Mbala ya nkaka beto lenda mona matiti ya kufwana sambu na kutanina bampunda ya bitumba ti bampunda ya nkaka na luzingu, mpi sambu bambisi na beto yonso kufwa ve.” 6 Yo yina bo kabulaka insi yina bo zolaka kukwenda. Ahabi kwendaka yandi mosi na nzila mosi, mpi Obadia kwendaka yandi mosi na nzila ya nkaka.
7 Ntangu Obadia vandaka na nzila, Eliya vandaka pana sambu na kukutana ti yandi. Na mbala mosi yandi zabaka yandi mpi fukamaka luse na ntoto mpi tubaka nde: “Keti yo kele nge, mfumu na mono Eliya?”+ 8 Yandi vutudilaka yandi nde: “Yo kele mono. Kwenda mpi songa mfumu na nge nde, ‘Eliya kele awa.’” 9 Kansi Obadia tubaka nde: “Inki disumu mono me sala sambu nge pesa nsadi na nge na maboko ya Ahabi sambu yandi fwa mono? 10 Ya kieleka mutindu Yehowa Nzambi na nge kele na luzingu, kele ve ata ti dikanda mosi to kimfumu mosi kisika mfumu na mono tindaka ve bantu sambu na kusosa nge. Ntangu bo vandaka kutuba nde, ‘Yandi kele awa ve,’ yandi vandaka kulomba kimfumu mpi dikanda yina na kuzenga kieleka nde bo monaka nge ve.+ 11 Ntangu yai nge ke tuba nde, ‘Kwenda mpi songa mfumu na nge nde: “Eliya kele awa.”’ 12 Ntangu mono ta bikisa nge, mpeve ya Yehowa ta baka nge mpi ta nata nge+ na kisika yina mono me zaba ve, kana mono songa Ahabi mpi yandi mona nge ve, yandi ta fwa mono kibeni. Kansi, nsadi na nge ke waka Yehowa boma katuka kileke na yandi. 13 Keti bo songaka ve mfumu na mono mambu yina mono salaka ntangu Yezabele vandaka kufwa bambikudi ya Yehowa, mutindu mono bumbaka bambikudi ya Yehowa 100 na bimvuka ya bantu 50 na konso dibulu mpi mono landaka kupesa bo mampa ti masa?+ 14 Kansi ntangu yai nge ke tuba nde, ‘Kwenda mpi songa mfumu na nge nde: “Eliya kele awa.”’ Yandi ta fwa mono kibeni.” 15 Kansi Eliya tubaka nde: “Ya kieleka mutindu Yehowa ya makesa yina mono ke sadilaka* kele na luzingu, bubu yai mono ta kudimonisa na yandi.”
16 Yo yina, Obadia kwendaka kukutana ti Ahabi mpi songaka yandi, ebuna Ahabi kwendaka kukutana ti Eliya.
17 Ntangu Ahabi monaka Eliya, yandi tubilaka yandi nde: “Keti yai nge, muntu yina ke nata mpasi ya nene na Izraele?”
18 Ebuna Eliya tubaka nde: “Mono ve muntu ke nata mpasi na Izraele, kansi yo kele nge ti nzo ya tata na nge, na mutindu beno me bikisa bantuma ya Yehowa mpi beno ke landa Babaale.+ 19 Ntangu yai, binga Izraele ya mvimba sambu bo kwisa na mono na Ngumba ya Karmele;+ bo kwisa ti bambikudi 450 ya Baale mpi bambikudi 400 ya nti ya santu,*+ bayina ke diaka na mesa ya Yezabele.” 20 Yo yina Ahabi tindilaka bantu yonso ya Izraele nsangu mpi vukisaka bambikudi na Ngumba ya Karmele.
21 Ebuna Eliya pusanaka pene-pene ya bantu yonso mpi tubaka nde: “Tii nki ntangu beno ta tenga-tenga na kati ya bangindu zole?+ Kana Yehowa kele Nzambi ya kieleka, beno landa yandi;+ kansi kana yo kele Baale, beno landa yandi!” Ata mpidina, bantu vutudilaka yandi ve ata kima. 22 Ebuna Eliya tubilaka bantu nde: “Mono kele mbikudi mosi mpamba ya Yehowa yina me bikala,+ kansi bambikudi ya Baale kele babakala 450. 23 Bika bo pesa beto bana-bangombe ya babakala zole, mpi bo sola mwana-ngombe mosi, bo zenga yo bitini-bitini, mpi bo tula yo na zulu ya bankuni, kansi bo fwete tula yo ve tiya. Mono ta yidika mwana-ngombe yina ya nkaka, mpi mono ta tula yo na zulu ya bankuni, kansi mono ta tula yo ve tiya. 24 Ebuna beno fwete binga zina ya nzambi na beno,+ mpi mono ta binga zina ya Yehowa. Nzambi yina ta tinda tiya sambu na kupesa mvutu ta monisa nde yandi kele Nzambi ya kieleka.”+ Ebuna bantu yonso vutulaka nde: “Mambu ya nge me tuba kele mbote.”
25 Ntangu yai, Eliya tubilaka bambikudi ya Baale nde: “Beno sola mwana-ngombe mosi mpi beno yidika yo bantu ya ntete, sambu beno kele mingi. Na nima beno binga zina ya nzambi na beno, kansi beno fwete tula yo ve tiya.” 26 Yo yina, bo bakaka mwana-ngombe yina yandi pesaka bo, bo yidikaka yo, mpi bo landaka kubinga zina ya Baale katuka na suka tii na midi nde: “O Baale, pesa beto mvutu!” Kansi bo waka ve ata ndinga mosi mpi muntu mosi ve pesaka mvutu.+ Bo landaka kutambula kifu na nziunga ya mesa-kimenga yina bo salaka. 27 Pene-pene ya midi, Eliya yantikaka kuseka bo mpi kutuba nde: “Beno binga na ndinga ya ngolo kibeni! Sambu yandi kele nzambi!+ Mbala ya nkaka yandi ke yindula diambu mosi to yandi me kwenda na kabine.* To mpi mbala ya nkaka yandi ke lala mpi yo ke lomba nde muntu mosi kutedimisa yandi!” 28 Bo vandaka kubinga na ndinga ya ngolo kibeni mpi kudizenga-zenga ti bambele mpi makonga, na kulanda kikalulu na bo, tii kuna menga basikaka. 29 Midi lutaka mpi bo vandaka kaka kusala mambu bonso bantu ya kilawu* tii na ntangu bo ke pesaka dikabu ya mbuma ya nkokila, kansi bo waka ve ata ndinga mosi mpi muntu mosi ve pesaka mvutu; muntu mosi ve vandaka kutula dikebi.+
30 Nsuka-nsuka Eliya tubilaka bantu yonso nde: “Beno kwisa pene-pene na mono.” Yo yina bantu yonso kwisaka pene-pene na yandi. Na nima yandi yidikaka mesa-kimenga ya Yehowa yina vandaka ya kubwa.+ 31 Ebuna Eliya bakaka matadi 12, na kulanda ntalu ya makanda ya bana ya Yakobi, yina ndinga ya Yehowa tubaka sambu na yandi nde: “Zina na nge ta vanda Izraele.”+ 32 Ti matadi yina, yandi tungaka mesa-kimenga+ na zina ya Yehowa. Na nima yandi timunaka dibulu na nziunga ya mesa-kimenga, kisika yina bo lenda kuna baseya* zole ya bankeni. 33 Na nima, yandi tulaka bankuni na ndonga, zengaka mwana-ngombe bitini-bitini, mpi tulaka yo na zulu ya bankuni.+ Yandi tubaka ntangu yai nde: “Beno fulusa mabungu ya nene iya ti masa mpi beno tiamuna yo na zulu ya dikabu ya kuyoka mpi na zulu ya bankuni.” 34 Ebuna yandi tubaka nde: “Beno sala yo diaka.” Bo salaka yo diaka. Yandi tubaka diaka nde: “Beno sala yo sambu na mbala ya tatu.” Bo salaka yo sambu na mbala ya tatu. 35 Masa kulumukaka na nziunga ya mesa-kimenga, ebuna yandi fulusaka mpi dibulu yina ti masa.
36 Pene-pene ya ntangu yina bo ke pesaka dikabu ya mbuma ya nkokila,+ mbikudi Eliya pusanaka na ntwala mpi tubaka nde: “O Yehowa, Nzambi ya Abrahami,+ ya Izaki, mpi ya Izraele,+ bubu yai bika yo zabana nde nge kele Nzambi na Izraele mpi nde mono kele nsadi na nge mpi nde mono me sala mambu yai yonso na ndinga na nge.+ 37 Pesa mono mvutu, O Yehowa! Pesa mono mvutu sambu bantu yai kuzaba nde nge, Yehowa, nge kele Nzambi ya kieleka mpi nde nge ke vutula bantima na bo na nge.”+
38 Ebuna tiya ya Yehowa katukaka na zulu, kwisaka kubwa mpi yo yokaka dikabu ya kuyoka,+ bankuni, matadi, mpi mfututu, mpi yo yumisaka masa yina vandaka na dibulu.+ 39 Ntangu bantu yonso monaka yo, na mbala mosi bo fukamaka luse na ntoto mpi bo tubaka nde: “Yehowa kele Nzambi ya kieleka! Yehowa kele Nzambi ya kieleka!” 40 Ebuna Eliya tubilaka bo nde: “Beno kanga bambikudi ya Baale! Beno bika ve nde ata muntu mosi kutina!” Na mbala mosi bo kangaka bo, mpi Eliya kulumusaka bo na masa* ya Kishoni+ mpi yandi fwaka bo kuna.+
41 Ebuna Eliya tubilaka Ahabi nde: “Tombuka, dia mpi nwa, sambu kele ti makelele ya mvula ya ngolo.”+ 42 Yo yina Ahabi kwendaka sambu na kudia mpi kunwa, na ntangu yina Eliya tombukaka na nsongi ya Karmele mpi kondamaka na ntoto, yandi tulaka luse na yandi na kati ya mabolongo na yandi.+ 43 Ebuna yandi tubilaka nsadi na yandi nde: “Pardo, tombuka mpi tala na ndambu ya nzadi-mungwa.” Yandi tombukaka, talaka, mpi tubaka nde: “Ata kima mosi kele ve.” Eliya tubaka mbala nsambwadi nde, “Vutuka.” 44 Na mbala ya nsambwadi nsadi na yandi tubaka nde: “Tala! Dituti mosi ya fioti bonso diboko ya muntu ke katuka na nzadi-mungwa mpi ke tombuka.” Yandi tubaka ntangu yai nde: “Kwenda kutubila Ahabi nde, ‘Yidika pusu-pusu! Kwenda sambu mvula ya ngolo kukanga nge ve!’” 45 Na ntangu yina, zulu kumaka ndombe ti matuti, mupepe bulaka, mpi mvula ya ngolo nokaka;+ ebuna Ahabi mataka na pusu-pusu na yandi mpi vandaka kukwenda na Yizreele.+ 46 Kansi diboko ya Yehowa kwisaka na zulu ya Eliya, mpi yandi kangisaka bilele na yandi na luketo* mpi bakaka ntinu na ntwala ya Ahabi nzila ya mvimba tii na Yizreele.
19 Na nima, Ahabi+ songaka Yezabele+ mambu yonso yina Eliya salaka mpi mutindu yandi fwaka bambikudi yonso na mbele ya bitumba.+ 2 Yo yina Yezabele tindilaka Eliya kinati-nsangu mpi tubaka nde: “Bika nde banzambi kupesa mono ndola ya ngolo, kana mbasi na ntangu yai mono kumisa nge ve bonso konso muntu* na kati na bo!” 3 Ebuna yandi waka boma, yo yina yandi telamaka mpi tinaka sambu na luzingu* na yandi.+ Yandi kumaka na Bere-sheba+ ya Yuda,+ mpi yandi bikisaka nsadi na yandi kuna. 4 Yandi salaka nzietelo ya kilumbu ya mvimba na ntoto-makanga mpi yandi vandaka na nsi ya mwa-nti mosi, mpi yandi lombaka nde yandi* fwa. Yandi tubaka nde: “Yo me lunga! Ntangu yai, O Yehowa, fwa mono,*+ sambu mono kele ve mbote kuluta ba-nkaka na mono.”
5 Ebuna yandi lalaka mpi mpongi simbaka yandi na nsi ya mwa-nti yina. Kansi na mbala mosi wanzio mosi simbaka yandi+ mpi tubilaka yandi nde: “Telama mpi dia.”+ 6 Ntangu yandi talaka, yandi monaka pene-pene ya ntu na yandi dimpa mosi ya kele bonso dimbuma na zulu ya matadi ya tiya mpi dibungu ya masa. Yandi diaka, nwaka, mpi lalaka diaka. 7 Na nima, wanzio ya Yehowa kwisaka kuvutuka na mbala ya zole, simbaka yandi, mpi tubaka nde: “Telama mpi dia, sambu nzietelo ta vanda mpasi mingi sambu na nge.” 8 Yo yina, yandi telamaka, diaka, mpi nwaka, ebuna madia yina pesaka yandi ngolo mpi yandi tambulaka bilumbu 40 mpi bampimpa 40 tii kuna yandi kumaka na Orebi, ngumba ya Nzambi ya kieleka.+
9 Kuna yandi kotaka na dibulu mosi+ mpi lalaka kuna; mpi tala! ndinga ya Yehowa kwisilaka yandi nde: “Eliya, nge ke sala nki awa?” 10 Ebuna yandi tubaka nde: “Mono waka kimpala mingi sambu na Yehowa Nzambi ya makesa;+ sambu bantu ya Izraele me yambula kuwakana na nge,+ bo me bwisa bamesa-kimenga na nge, mpi bo me fwa bambikudi na nge na mbele ya bitumba,+ mpi mono mpamba muntu me bikala. Ebuna ntangu yai bo ke sosa kufwa mono.”*+ 11 Kansi yandi tubaka nde: “Basika mpi telama na ngumba na ntwala ya Yehowa.” Ebuna tala! Yehowa vandaka kuluta;+ mupepe ya nene mpi ya ngolo vandaka kupasula bangumba mpi matadi na ntwala ya Yehowa,+ kansi Yehowa vandaka ve na mupepe yina. Na nima ya mupepe, ntoto nikanaka,+ kansi Yehowa vandaka ve na kunikana yina ya ntoto. 12 Na nima ya kunikana ya ntoto, kuvandaka ti tiya,+ kansi Yehowa vandaka ve na tiya yina. Na nima ya tiya, kuvandaka ti ndinga mosi ya mawete, mpi ya nsi.+ 13 Ntangu Eliya waka yo, yandi fikaka luse na yandi na lele na yandi ya kimbikudi,+ yandi basikaka, mpi telamaka na munoko ya dibulu. Ebuna ndinga mosi yulaka yandi nde: “Eliya, nge ke sala nki awa?” 14 Ebuna yandi tubaka nde: “Mono waka kimpala mingi sambu na Yehowa Nzambi ya makesa; sambu bantu ya Izraele me yambula kuwakana na nge,+ bo me bwisa bamesa-kimenga na nge, mpi bo me fwa bambikudi na nge na mbele ya bitumba, mpi mono mpamba muntu me bikala. Ebuna ntangu yai bo ke sosa kufwa mono.”*+
15 Yehowa tubilaka yandi nde: “Vutuka mpi kwenda na ntoto-makanga ya Damasi. Kana nge kuma, tula Azaele+ mafuta sambu yandi kuma ntotila ya Siria. 16 Mpi nge fwete tula Yehu+ mutekolo ya Nimshi mafuta sambu yandi kuma ntotila ya Izraele, ebuna nge fwete tula Elisha* mwana ya Shafati, muntu ya Abele-mehola, mafuta sambu yandi yinga nge bonso mbikudi.+ 17 Konso muntu yina ta tina mbele ya bitumba ya Azaele,+ Yehu ta fwa yandi;+ mpi konso muntu yina ta tina mbele ya bitumba ya Yehu, Elisha ta fwa yandi.+ 18 Mpi mono kele diaka ti bantu 7 000 ya me bikala na Izraele,+ bantu yonso yina mabolongo na bo me fukama ve na ntwala ya Baale,+ mpi yina minoko na bo me pesa yandi ve beze.”+
19 Ebuna yandi katukaka pana mpi monaka Elisha mwana ya Shafati ntangu yandi vandaka kubundula ntoto ti bangombe 24 ya bo me kangisa zole-zole na ntwala na yandi, mpi yandi vandaka na bangombe zole ya nsuka. Ebuna Eliya kwendaka kisika yandi vandaka mpi losilaka yandi lele na yandi ya kimbikudi.+ 20 Ebuna yandi bikisaka bangombe yina, landaka Eliya ntinu, mpi tubaka nde: “Pardo, pesa mono nzila ya kupesa tata na mono ti mama na mono beze. Na nima mono ta landa nge.” Yandi vutudilaka yandi nde: “Kwenda, vutuka, nki mono me sala sambu na kukanga nge nzila?” 21 Ebuna yandi vutukaka, bakaka bangombe zole, mpi fwaka* yo, na nima yandi sadilaka banti ya bisadilu ya bo ke bundudilaka ntoto sambu na kulamba misuni ya bangombe yina mpi yandi pesaka yo na bantu, ebuna bo diaka. Na nima yandi telamaka, landaka Eliya, mpi yantikaka kusadila yandi.+
20 Bene-adadi+ ntotila ya Siria+ vukisaka basoda na yandi yonso mpi bantotila 32 ya nkaka ti bampunda mpi bapusu-pusu na bo; yandi tombukaka, ziungaka+ Samaria,+ mpi nwanisaka yo. 2 Ebuna yandi tindaka binati-nsangu na Ahabi+ ntotila ya Izraele, na mbanza mpi tubilaka yandi nde: “Bene-adadi ke tuba nde, 3 ‘Arza na nge, wolo na nge, mpi bankento na nge ti bana na nge ya kuluta kitoko kele ya mono.’” 4 Ebuna ntotila ya Izraele vutulaka nde: “Na kuwakana ti bangogo na nge, mfumu na mono ntotila, mono ti yonso yina kele ya mono kele ya nge.”+
5 Na nima, binati-nsangu yina vutukaka mpi tubaka nde: “Bene-adadi ke tuba nde, ‘Mono tindilaka nge nsangu yai: “Nge ta pesa mono arza na nge, wolo na nge, bankento na nge, mpi bana na nge.” 6 Kansi mbasi na ntangu yai mono ta tindila nge bansadi na mono, mpi bo ta sosa mbote-mbote na nzo na nge ti na banzo ya bansadi na nge, ebuna bo ta baka bima na nge yonso ya ntalu mpi bo ta nata yo.’”
7 Ntotila ya Izraele bingaka bankuluntu yonso ya insi mpi tubaka nde: “Pardo, beno tala mpi beno mona nde muntu yai ke sosa kaka kunatila beto mpasi, sambu yandi lombaka bankento na mono, bana na mono, arza na mono, mpi wolo na mono, mpi mono buyaka ve.” 8 Ebuna bankuluntu yonso ti bantu yonso tubilaka yandi nde: “Kulemfuka ve, mpi kundima ve.” 9 Yo yina yandi tubilaka binati-nsangu ya Bene-adadi nde: “Beno tubila mfumu na mono ntotila nde, ‘Mambu yonso yina nge lombaka ntete na nsadi na nge mono ta sala yo, kansi diambu yai, mono lenda sala yo ve.’” Na nima binati-nsangu yina vutukaka mpi natilaka yandi mvutu.
10 Ebuna Bene-adadi tindilaka yandi nsangu yai: “Bika nde banzambi kupesa mono ndola ya ngolo kana kele ti mfututu ya kufwana na Samaria sambu na kupesa konso muntu yina ke landa mono diboko ya kufuluka!” 11 Ntotila ya Izraele vutulaka nde: “Beno songa yandi nde, ‘Muntu yina ke lwata kinwaninu na yandi fwete kudikumisa ve bonso muntu yina ke katula yo.’”+ 12 Kaka ntangu yandi waka mvutu yina, na ntangu yandi ti bantotila vandaka kunwa na kati ya batenta* na bo, yandi tubilaka bansadi na yandi nde: “Beno yilama sambu na kunwana!” Ebuna bo yilamaka sambu na kunwanisa mbanza.
13 Kansi mbikudi mosi pusanaka pene-pene ya Ahabi+ ntotila ya Izraele mpi tubaka nde: “Yehowa ke tuba nde, ‘Keti nge me mona kimvuka yai ya nene ya bantu? Mono ke pesa yo na maboko na nge bubu yai, ebuna nge ta zaba nde mono kele Yehowa.’”+ 14 Ahabi yulaka nde: “Na nzila ya nani?” yandi tubaka nde: “Yehowa ke tuba nde, ‘Na nzila ya bansadi ya bamfumu ya baprovense.’”* Yo yina yandi yulaka nde: “Nani ta yantika bitumba?” yandi tubaka nde: “Nge!”
15 Na nima Ahabi tangaka bansadi ya bamfumu ya baprovense, mpi bo vandaka 232; ebuna yandi tangaka bantu yonso ya Izraele, bo vandaka 7 000. 16 Bo kwendaka na midi ntangu Bene-adadi vandaka kunwa mpi kulawuka malafu na kati ya batenta* ti bantotila 32 yina vandaka kusadisa yandi. 17 Ntangu bansadi ya bamfumu ya baprovense basikaka bantu ya ntete, na mbala mosi Bene-adadi tindaka binati-nsangu. Bo songaka yandi nde: “Bantu me basika na Samaria.” 18 Ebuna yandi tubaka nde: “Kana bo me basika sambu na ngemba, beno kanga bo ya moyo; kana bo me basika sambu na bitumba, beno fwete kanga bo mpi ya moyo.” 19 Kansi, ntangu bantu yai basikaka na mbanza—bansadi ya bamfumu ya baprovense mpi basoda yina vandaka kulanda bo— 20 konso muntu fwaka mbeni na yandi. Ebuna bantu ya Siria tinaka,+ mpi bantu ya Izraele landaka bo, kansi Bene-adadi ntotila ya Siria tinaka na mpunda ti ndambu ya bantu yina ke tambusaka bampunda. 21 Kansi ntotila ya Izraele basikaka mpi landaka kufwa bampunda ti bapusu-pusu, mpi yandi bedisaka* bantu ya Siria mingi kibeni.
22 Na nima, mbikudi+ pusanaka pene-pene ya ntotila ya Izraele mpi tubilaka yandi nde: “Kwenda, yilama mpi yindula mambu yina nge ta sala,+ sambu na luyantiku ya mvula yina ke kwisa* ntotila ya Siria ta kwisa kunwanisa nge.”+
23 Ntangu yai, bansadi ya ntotila ya Siria tubilaka yandi nde: “Nzambi na bo kele Nzambi ya bangumba. Yo yina bo nungaka beto. Kansi kana beto nwana ti bo na ntoto ya kukonda ngumba, beto ta nunga bo. 24 Sala mpi diambu yai: Katula bantotila yonso+ na bisika na bo, mpi yingisa bo na bamfumu ya bambanza. 25 Na nima vukisa* basoda kiteso mosi ti ntalu ya basoda yina nge vidisaka, mpunda sambu na mpunda mpi pusu-pusu sambu na pusu-pusu. Bika beto nwana ti bo na ntoto ya kukonda ngumba, mpi beto ta nunga bo kibeni.” Yandi waka ndongisila na bo mpi yandi salaka kaka mutindu yina.
26 Na luyantiku ya mvula,* Bene-adadi vukisaka bantu ya Siria mpi tombukaka na Afeki+ sambu na kunwanisa Izraele. 27 Bo vukisaka mpi bantu ya Izraele mpi pesaka bo madia, ebuna bo basikaka sambu na kukutana ti bo. Ntangu bantu ya Izraele salaka camp na ntwala na bo, bo vandaka bonso tu-bimvuka zole ya bankombo, kansi bantu ya Siria fulukaka na nseke ya mvimba.+ 28 Ebuna muntu ya Nzambi ya kieleka pusanaka pene-pene ya ntotila ya Izraele mpi tubaka nde: “Yehowa ke tuba nde, ‘Sambu bantu ya Siria me tuba nde: “Yehowa kele Nzambi ya bangumba, kansi yandi kele ve Nzambi ya bantoto ya kukonda ngumba,” mono ta pesa kimvuka yai yonso ya nene ya bantu na maboko na nge,+ mpi nge ta zaba kibeni nde mono kele Yehowa.’”+
29 Bo bikalaka na bacamp na bo bilumbu nsambwadi, bo ke talana, mpi na kilumbu ya nsambwadi bitumba yantikaka. Na kilumbu mosi bantu ya Izraele fwaka basoda ya Siria 100 000 yina ke tambulaka na makulu. 30 Bayina bikalaka tinaka na Afeki,+ na kati ya mbanza. Kansi kibaka bwilaka bantu 27 000 yina bikalaka. Bene-adadi mpi tinaka, kotaka na mbanza, mpi yandi bumbanaka na suku mosi ya kati.
31 Ebuna bansadi na yandi tubilaka yandi nde: “Tala, beto me wa nde bantotila ya nzo ya Izraele kele bantotila yina ke wilaka bantu mawa.* Pardo, beto lwata basaki na luketo mpi beto tula bansinga na ba-ntu mpi beto kwenda na ntotila ya Izraele. Mbala ya nkaka yandi ta tanina luzingu* na nge.”+ 32 Yo yina bo lwataka basaki na luketo mpi kangaka bansinga na ba-ntu, ebuna bo kwisaka na ntotila ya Izraele mpi tubaka nde: “Nsadi na nge Bene-adadi ke tuba nde, ‘Pardo, bika mono* na luzingu.’” Yandi vutulaka nde: “Keti yandi kele kaka na luzingu? Yandi kele mpangi na mono.” 33 Bantu na yandi monaka yo bonso kidimbu mpi na mbala mosi bo kangaka yandi na bangogo na yandi, ebuna bo tubaka nde: “Bene-adadi kele mpangi na nge.” Yandi tubaka nde: “Beno kwenda kubaka yandi.” Ebuna Bene-adadi basikaka sambu na kukwisa kisika yandi vandaka, mpi yandi matisaka yandi na pusu-pusu.
34 Ntangu yai Bene-adadi tubilaka yandi nde: “Mono ta vutula bambanza yina tata na mono botulaka tata na nge, mpi nge lenda sala bazandu* na Damasi, kaka mutindu tata na mono salaka na Samaria.”
Ahabi vutulaka nde: “Na kutadila kuwakana yai, mono ta bikisa nge, nge kwenda.”
Yo yina yandi salaka kuwakana ti yandi mpi bikisaka yandi, yandi kwenda.
35 Na kulanda ndinga ya Yehowa, mbikudi mosi na kati ya kimvuka ya bambikudi*+ tubilaka nduku na yandi nde: “Pardo, bula mono.” Kansi muntu yina buyaka kubula yandi. 36 Yo yina yandi tubilaka yandi nde: “Sambu nge me wa ve ndinga ya Yehowa, ntangu nge ta bikisa mono, ntambu ta fwa nge.” Na nima, ntangu yandi bikisaka yandi, ntambu kutanaka ti yandi mpi fwaka yandi.
37 Yandi kutanaka ti muntu ya nkaka mpi tubaka nde: “Pardo, bula mono.” Muntu yina bulaka yandi mpi lwadisaka yandi.
38 Ebuna mbikudi yina kwendaka kuvingila ntotila pene-pene ya nzila, yandi me kangisa kitende na meso sambu bo zaba yandi ve. 39 Ntangu ntotila vandaka kuluta, yandi tubilaka ntotila na ndinga ya ngolo nde: “Nsadi na nge kwendaka na kati-kati ya bitumba, mpi muntu mosi natilaka mono muntu ya nkaka mpi tubaka nde, ‘Keba muntu yai. Kana yandi tina, luzingu na nge ta baka kisika ya luzingu na yandi,*+ to nge ta futa talanta* mosi ya arza.’ 40 Ntangu nsadi na nge vandaka kusala kisalu ndambu na ndambu, na mbala mosi muntu yina tinaka.” Ntotila ya Izraele tubilaka yandi nde: “Lusambisu na nge ta vanda mutindu yina; nge me kudizengila mambu.” 41 Na mbala mosi yandi katulaka kitende yina vandaka na meso na yandi, ebuna ntotila ya Izraele zabaka nde yandi kele mbikudi.+ 42 Yandi tubilaka yandi nde: “Yehowa ke tuba nde, ‘Sambu nge me gulusa muntu yina mono tubaka nde yandi fwete fwa,+ nge ta fwa na kisika na yandi,*+ mpi bantu na nge ta fwa na kisika ya bantu na yandi.’”+ 43 Ebuna ntotila ya Izraele vutukaka na Samaria,+ ti mawa mpi ya kulemba nitu.
21 Na nima ya mambu yai, diambu mosi salamaka sambu na kilanga ya vinu ya Naboti muntu ya Yizreele; yo vandaka na Yizreele,+ pene-pene ya nzo ya Ahabi ntotila ya Samaria. 2 Ahabi tubilaka Naboti nde: “Pesa mono kilanga na nge ya vinu sambu mono sadila yo bonso masamba, sambu yo kele pene-pene ya nzo na mono. Ebuna mono ta pesa nge kilanga ya vinu ya kuluta mbote sambu na kuyinga yo. To kana nge zola, mono ta pesa nge mbongo yina me fwana na yo.” 3 Kansi Naboti tubilaka Ahabi nde: “Na kutadila mabanza ya Yehowa, ngindu lenda kwisila mono ve ata fioti na kupesa nge dikabu ya ba-nkaka na mono.”+ 4 Yo yina Ahabi kotaka na nzo na yandi, na mawa mpi ya kulemba nitu sambu na mvutu yina Naboti muntu ya Yizreele pesaka yandi ntangu yandi tubaka nde: “Mono ta pesa nge ve dikabu ya ba-nkaka na mono.” Ebuna yandi lalaka na mbeto na yandi, balulaka luse na yandi na ndambu ya nkaka, mpi buyaka kudia.
5 Nkento na yandi Yezabele+ kwisaka kuyula yandi nde: “Sambu na nki nge* kele mawa-mawa mpi nge me buya kudia?” 6 Yandi vutudilaka Yezabele nde: “Sambu mono tubilaka Naboti muntu ya Yizreele nde, ‘Pesa mono kilanga na nge ya vinu mono sumba yo na mbongo. To kana nge zola, bika mono pesa nge kilanga ya nkaka ya vinu sambu na kuyinga yo.’ Kansi yandi tubaka nde, ‘Mono ta pesa nge ve kilanga na mono ya vinu.’” 7 Nkento na yandi Yezabele tubilaka yandi nde: “Keti nge ve muntu ke yala bonso ntotila na Izraele? Telama, dia, mpi bika nde ntima na nge kuvanda na kiese. Mono ta pesa nge kilanga ya vinu ya Naboti muntu ya Yizreele.”+ 8 Yo yina, Yezabele sonikaka mikanda na zina ya Ahabi mpi tulaka yo kashe+ ya ntotila, ebuna yandi tindaka yo na bankuluntu+ mpi na bantu ya lukumu yina vandaka kuzinga na mbanza ya Naboti. 9 Yandi sonikaka na mikanda nde: “Beno songa bantu na kubuya madia, mpi beno vandisa Naboti na ntwala ya bantu. 10 Beno vandisa bantu zole ya mpamba-mpamba na ntwala na yandi mpi bo ta kimbangi sambu na kubedisa yandi+ nde, ‘Nge me singa Nzambi mpi ntotila!’+ Na nima, beno nata yandi na nganda mpi beno fwa yandi na matadi.”+
11 Yo yina, babakala ya mbanza na yandi, bankuluntu mpi bantu ya lukumu yina vandaka kuzinga na mbanza na yandi, salaka kaka mutindu bo sonikaka na mikanda yina Yezabele tindilaka bo. 12 Bo songaka bantu na kubuya madia mpi bo vandisaka Naboti na ntwala ya bantu. 13 Ebuna bantu zole na kati ya bantu yina ya mpamba-mpamba kotaka, vandaka na ntwala na yandi, mpi yantikaka kuta kimbangi sambu na kubedisa Naboti na meso ya bantu nde: “Naboti me singa Nzambi mpi ntotila!”+ Na nima, bo nataka yandi na bandilu ya mbanza mpi bo fwaka yandi na matadi.+ 14 Ebuna bo tindilaka Yezabele ndinga nde: “Bo me fwa Naboti na matadi.”+
15 Ntangu Yezabele waka nde bo me fwa Naboti na matadi, yandi tubilaka Ahabi nde: “Telama, mpi baka kilanga ya vinu ya Naboti muntu ya Yizreele,+ yina yandi buyaka kutekila nge na mbongo, sambu yandi kele diaka ve na luzingu. Yandi me fwa.” 16 Ntangu Ahabi waka nde Naboti me fwa, yandi telamaka mpi kulumukaka na kilanga ya vinu ya Naboti muntu ya Yizreele sambu na kubaka yo.
17 Kansi ndinga ya Yehowa kwisilaka Eliya+ muntu ya Tishebe nde: 18 “Telama, mpi kulumuka sambu na kukutana ti Ahabi ntotila ya Izraele, yina kele na Samaria.+ Yandi kele kuna na kilanga ya vinu ya Naboti, kisika yandi me kwenda sambu na kubaka yo. 19 Nge fwete songa yandi nde, ‘Yehowa ke tuba nde: “Keti nge me fwa muntu+ mpi me baka diaka ntoto na yandi?”’+ Ebuna tubila yandi nde, ‘Yehowa ke tuba nde: “Na kisika yina bambwa lekitaka menga ya Naboti, bambwa ta lekita menga na nge.”’”+
20 Ahabi tubilaka Eliya nde: “A mbeni na mono, nge me mona mono!”+ Yandi vutulaka nde: “Mono me mona nge. ‘Sambu nge kele ti lukanu ya* kusala mambu ya mbi na meso ya Yehowa,+ 21 tala, mono ke natila nge mpasi, ebuna mono ta komba nge kibeni mpi ta manisa babakala yonso*+ ya nzo ya Ahabi, ti bantu yonso ya me konda lusadisu mpi ya kele ve ngolo na Izraele.+ 22 Mpi mono ta kumisa nzo na nge bonso nzo ya Yeroboami+ mwana ya Nebati mpi bonso nzo ya Basha+ mwana ya Ahiya, sambu nge me pesa mono makasi mpi me pusa Izraele na kusala disumu.’ 23 Sambu na Yezabele mpi, Yehowa me tuba nde: ‘Bambwa ta dia Yezabele na kitini ya ntoto ya Yizreele.+ 24 Konso muntu ya nzo ya Ahabi yina ta fwa na mbanza, bambwa ta dia yandi, mpi konso muntu yina ta fwa na nseke, bandeke ya zulu ta dia yandi.+ 25 Ya kieleka, ata muntu mosi ve me kumaka bonso Ahabi,+ yina vandaka ti lukanu ya ngolo ya* kusala mambu ya mbi na meso ya Yehowa, yina nkento na yandi Yezabele+ vandaka kupusa yandi. 26 Yandi salaka mambu na mutindu ya nzanzi kibeni na mutindu yandi landaka biteki ya nzanzi,* kaka mutindu bantu yonso ya Amore salaka, bantu yina Yehowa kulaka na ntwala ya bantu ya Izraele.’”+
27 Ntangu Ahabi waka mambu yina, yandi pasulaka bilele na yandi mpi lwataka saki na nitu na yandi; yandi buyaka madia mpi lalaka na ntoto na saki mpi tambulaka ti kulemba nitu. 28 Ebuna ndinga ya Yehowa kwisilaka Eliya muntu ya Tishebe nde: 29 “Keti nge me mona mutindu Ahabi me kudikulumusa sambu na mono?+ Sambu yandi me kudikulumusa na ntwala na mono, mono ta nata ve mpasi yina ntangu yandi kele na luzingu. Mono ta nata mpasi yina na nzo na yandi na bilumbu ya mwana na yandi.”+
22 Bitumba vandaka ve na kati ya Siria mpi Izraele bamvula tatu. 2 Na mvula ya tatu Yehoshafati+ ntotila ya Yuda kwisaka na ntotila ya Izraele.+ 3 Ebuna ntotila ya Izraele tubilaka bansadi na yandi nde: “Keti beno me zaba nde Ramoti-gileadi+ kele ya beto? Kansi beto kele na keti-keti sambu na kubaka yo diaka na maboko ya ntotila ya Siria.” 4 Na nima yandi tubilaka Yehoshafati nde: “Keti nge ta kwenda ti mono sambu na kunwanisa Ramoti-gileadi?” Yehoshafati vutudilaka ntotila ya Izraele nde: “Mono kele mutindu mosi ti nge. Bantu na mono kele mutindu mosi ti bantu na nge. Bampunda na mono kele mutindu mosi ti bampunda na nge.”+
5 Kansi Yehoshafati tubilaka ntotila ya Izraele nde: “Pardo yula ntete+ ndinga ya Yehowa.”+ 6 Yo yina ntotila ya Izraele vukisaka bambikudi, bantu kiteso ya 400, mpi tubilaka bo nde: “Keti mono fwete kwenda kunwanisa Ramoti-gileadi, to keti mono fwete kwenda ve?” Bo tubaka nde: “Kwenda, mpi Yehowa ta pesa yo na maboko ya ntotila.”
7 Ebuna Yehoshafati tubaka nde: “Keti mbikudi ya Yehowa kele ve awa? Beto yula mpi Nzambi na nzila na yandi.”+ 8 Ntotila ya Izraele tubilaka Yehoshafati nde: “Kele diaka ti muntu ya nkaka yina beto lenda yula Yehowa na nzila na yandi;+ kansi mono ke mengaka yandi,+ sambu yandi ke bikulaka ve ata fioti mambu ya mbote sambu na mono, kansi yandi ke bikulaka kaka mambu ya mbi.+ Yo kele Mikaya mwana ya Yimla.” Kansi Yehoshafati tubaka nde: “Ntotila fwete tuba ve mutindu yina.”
9 Yo yina ntotila ya Izraele bingaka kapita mosi ya nzo na yandi mpi tubaka nde: “Kwisa nswalu ti Mikaya mwana ya Yimla.”+ 10 Kansi, ntotila ya Izraele mpi Yehoshafati ntotila ya Yuda vandaka konso muntu na zulu ya kiti na yandi ya kimfumu, bo me lwata bilele ya kimfumu, na kisika ya bo ke tutaka bambuma sambu na kukatula yo bampusu na munoko ya kielo ya Samaria, mpi bambikudi yonso vandaka kubikula na ntwala na bo.+ 11 Ebuna Sidikiya mwana ya Kenaana salaka bibongo ya bibende mpi tubaka nde: “Yehowa ke tuba nde, ‘Nge ta bula* bantu ya Siria ti bibongo yai tii kuna nge ta manisa bo.’” 12 Bambikudi yonso ya nkaka vandaka kubikula mutindu mosi nde: “Kwenda na Ramoti-gileadi mpi nge ta nunga; Yehowa ta pesa yo na maboko ya ntotila.”
13 Yo yina kinati-nsangu yina kwendaka kubinga Mikaya tubilaka yandi nde: “Tala! Bambikudi yonso ke tuba mambu ya mbote sambu na ntotila. Pardo, bika nde mambu ya nge ke tuba kuvanda mutindu mosi ti mambu ya bo ke tuba, mpi tuba mambu ya mbote.”+ 14 Kansi Mikaya tubaka nde: “Ya kieleka mutindu Yehowa kele na luzingu, mono ta tuba konso diambu yina Yehowa ta tubila mono.” 15 Ebuna yandi kwisaka kisika ntotila vandaka, mpi ntotila yulaka yandi nde: “Mikaya, keti beto fwete kwenda kunwanisa Ramoti-gileadi, to keti beto fwete kwenda ve?” Na mbala mosi yandi vutulaka nde: “Kwenda mpi nge ta nunga; Yehowa ta pesa yo na maboko ya ntotila.” 16 Ebuna ntotila tubilaka yandi nde: “Mbala ikwa mono fwete lomba nge na kudia ndefi nde nge fwete tubila mono kaka kieleka na zina ya Yehowa?” 17 Ebuna yandi tubaka nde: “Mono ke mona bantu yonso ya Izraele me panzana na bangumba,+ bonso mameme yina me konda ngungudi. Yehowa tubaka nde: ‘Bantu yai kele ve ti mfumu. Bika konso muntu kuvutuka na nzo na yandi na ngemba.’”
18 Ebuna ntotila ya Izraele tubilaka Yehoshafati nde: “Keti mono songaka nge ve nde, ‘Yandi ta bikula ve mambu ya mbote sambu na mono, kaka mambu ya mbi’?”+
19 Ebuna Mikaya tubaka nde: “Yo yina, wa mambu yina Yehowa ke tuba: Mono monaka Yehowa me vanda na kiti na yandi ya kimfumu+ mpi makesa yonso ya zulu me telama pene-pene na yandi, na diboko na yandi ya kitata mpi na diboko na yandi ya kimama.+ 20 Ebuna Yehowa tubaka nde, ‘Nani ta kusa Ahabi, sambu yandi kwenda na Ramoti-gileadi mpi kufwa kuna?’ Mpeve mosi vandaka kutuba diambu mosi mpi ya nkaka vandaka kutuba diambu ya nkaka. 21 Na nima mpeve*+ mosi kwisaka na ntwala, telamaka na ntwala ya Yehowa, mpi tubaka nde, ‘Mono ta kusa yandi.’ Yehowa yulaka yandi nde, ‘Inki mutindu nge ta sala yo?’ 22 Yandi vutulaka nde, ‘Mono ta basika mpi ta kuma mpeve ya ke kusaka na munoko ya bambikudi na yandi yonso.’+ Yo yina yandi tubaka nde, ‘Nge ta kusa yandi, mpi nkutu nge ta nunga. Kwenda mpi sala yo.’ 23 Ntangu yai Yehowa me tula mpeve ya ke kusaka na munoko ya bambikudi na nge yai yonso,+ kansi Yehowa me tuba nde mpasi ta bwila nge.”+
24 Ebuna Sidikiya mwana ya Kenaana pusanaka pene-pene, yandi bulaka Mikaya na ditama mpi tubaka nde: “Na nki nzila mpeve ya Yehowa lutaka na mono sambu yo kwisa kutubila nge?”+ 25 Mikaya vutulaka nde: “Tala! Nge ta mona na nki nzila yo tubilaka mono, kilumbu yina nge ta kota na suku ya kati kibeni sambu na kubumbana.” 26 Ebuna ntotila ya Izraele tubaka nde: “Beno baka Mikaya mpi beno pesa yandi na maboko ya Amone mfumu ya mbanza mpi ya Yoashi mwana ya ntotila. 27 Beno songa bo nde, ‘Ntotila me tuba nde: “Beno tula mpangi yai na boloko+ mpi beno pesa yandi ka-ndambu ya dimpa mpi ka-ndambu ya masa tii kuna mono ta vutuka na ngemba.”’” 28 Kansi Mikaya tubaka nde: “Kana nge vutuka na ngemba, tuba nde Yehowa solulaka ve ti mono.”+ Ebuna yandi yikaka nde: “Beno yonso, beno simba diambu yai.”
29 Yo yina, ntotila ya Izraele mpi Yehoshafati ntotila ya Yuda kwendaka na Ramoti-gileadi.+ 30 Ebuna ntotila ya Izraele tubilaka Yehoshafati nde: “Mono ta lwata bilele ya nkaka sambu bo zaba mono ve ebuna mono ta kwenda na bitumba, kansi nge fwete lwata bilele na nge ya kimfumu.” Yo yina, ntotila ya Izraele lwataka bilele ya nkaka sambu bo zaba yandi ve+ mpi kotaka na bitumba. 31 Ntotila ya Siria songaka bakomanda+ 32 ya bapusu-pusu na yandi nde: “Beno nwanisa ve ata muntu mosi, yo vanda muntu ya kukonda mfunu to muntu ya mfunu, kaka ntotila ya Izraele.” 32 Ntangu bakomanda ya bapusu-pusu monaka Yehoshafati, bo kuditubilaka nde: “Ya kieleka yai ntotila ya Izraele.” Yo yina, bo balukaka sambu na kunwanisa yandi; ebuna Yehoshafati yantikaka kudila sambu na kulomba lusadisu. 33 Ntangu bakomanda ya bapusu-pusu monaka nde yo vandaka ve ntotila ya Izraele, na mbala mosi bo yambulaka kulanda yandi.
34 Kansi muntu mosi bulaka munduki na yandi ya tolo-tolo kaka mpidina, ebuna yandi bulaka ntotila ya Izraele na bisika yina bo me kangisaka kinkutu na yandi ya kibende. Yo yina ntotila tubilaka muntu yina ke tambusaka pusu-pusu na yandi nde: “Baluka mpi basisa mono na bitumba,* sambu mono me lwala ngolo.”+ 35 Bitumba kumaka ngolo kilumbu yina ya mvimba, mpi yo lombaka nde ntotila kubikala kaka na pusu-pusu na yandi bo me simba yandi, yandi ke talana ti bantu ya Siria. Menga ya mputa tiamukaka na pusu-pusu ya bitumba, mpi yandi fwaka na nkokila.+ 36 Pene-pene ya kudinda ya ntangu, ndinga lutaka na camp nde: “Konso muntu na mbanza na yandi! Konso muntu na ntoto na yandi!”+ 37 Ebuna ntotila fwaka mpi bo nataka yandi na Samaria; bo zikaka yandi na Samaria. 38 Ntangu bo yobisaka pusu-pusu ya bitumba na kiziba ya Samaria, bambwa lekitaka menga na yandi mpi bankento ya ndumba yobilaka kuna,* kaka mutindu Yehowa tubaka.+
39 Sambu na mambu ya nkaka ya Ahabi salaka, yonso yina yandi salaka, nzo* ya meno ya nzioko+ yina yandi tungaka, mpi bambanza yina yandi tungaka, keti bo me sonikaka yo ve na mukanda ya bansangu ya bantotila ya Izraele? 40 Ahabi lalaka sambu na kupema ti ba-nkaka na yandi;+ ebuna mwana na yandi Ahazia+ kumaka ntotila na kisika na yandi.
41 Yehoshafati+ mwana ya Aza kumaka ntotila ya Yuda na mvula ya iya ya Ahabi ntotila ya Izraele. 42 Yehoshafati vandaka ti bamvula 35 ntangu yandi kumaka ntotila, mpi yandi yalaka bamvula 25 na Yeruzalemi. Zina ya mama na yandi Azuba, mwana ya Shili. 43 Yandi landaka kutambula na banzila yonso ya tata na yandi Aza.+ Yandi yambulaka yo ve, mpi yandi salaka mambu ya mbote na meso ya Yehowa.+ Kansi bo katulaka ve bisika ya kunanguka, mpi bantu vandaka kaka kutambika mpi kupesa midinga ya bimenga na bisika ya kunanguka.+ 44 Yehoshafati vandaka na bangwisana ya mbote ti ntotila ya Izraele.+ 45 Sambu na mambu ya nkaka ya Yehoshafati salaka, bisalu na yandi ya nene, mpi mutindu yandi nwanaka bitumba, keti bo me sonikaka yo ve na mukanda ya bansangu ya bantotila ya Yuda? 46 Yandi katulaka mpi na insi na bo babakala yina vandaka bandumba ya tempelo+ yina bikalaka na bilumbu ya tata na yandi Aza.+
47 Na ntangu yina ntotila vandaka ve na Edomi;+ guvernere mosi vandaka kuyala bonso ntotila.+
48 Yehoshafati salaka mpi bamaswa ya Tarsisi* sambu yo kwenda kubaka wolo na Ofire,+ kansi yo kwendaka ve sambu bamaswa yina bebaka na Esioni-gebere.+ 49 Na ntangu yina Ahazia mwana ya Ahabi tubilaka Yehoshafati nde: “Bika nde bansadi na mono kukwenda ti bansadi na nge na bamaswa,” kansi Yehoshafati ndimaka ve.
50 Ebuna Yehoshafati lalaka sambu na kupema ti ba-nkaka na yandi+ mpi bo zikaka yandi ti ba-nkaka na yandi na Mbanza ya nkaka na yandi Davidi; ebuna mwana na yandi Yehorami+ kumaka ntotila na kisika na yandi.
51 Ahazia+ mwana ya Ahabi kumaka ntotila ya Izraele na Samaria na mvula ya 17 ya Yehoshafati ntotila ya Yuda, mpi yandi yalaka Izraele bamvula zole. 52 Yandi landaka kusala mambu ya mbi na meso ya Yehowa mpi landaka kutambula na nzila ya tata na yandi+ mpi ya mama na yandi+ mpi na nzila ya Yeroboami mwana ya Nebati, yina pusaka Izraele na kusala disumu.+ 53 Yandi landaka kusadila Baale+ mpi kufukimina yandi mpi yandi landaka kupesa Yehowa Nzambi ya Izraele+ makasi kaka mutindu tata na yandi salaka.
Na kisina, “bilumbu.”
To “kupesa mawi na yandi mpasi; kunganina yandi.”
To “moyo na nge mpi moyo.”
To “sumbululaka moyo na mono.”
To “mpunda na mono ya nkento.”
To “ya me fwana.”
Na kisina, “Mono ke kwenda na nzila ya ntoto ya mvimba.”
To “ta sala na mayele.”
Tala Bantendula ya Bangogo.
Na kisina, “bo ta katula ve muntu mosi na kati na nge.”
To “Sheole,” disongidila, maziamu ya bantu yonso. Tala Bantendula ya Bangogo.
To “Sheole,” disongidila, maziamu ya bantu yonso. Tala Bantendula ya Bangogo.
Na kisina, “Bilumbu.”
Na kisina, “tulaka luse na bo na mono sambu.”
Na kisina, “me sala nzo.”
To “ebuna Benaya bwilaka Adoniya.”
To “bakaka.”
Na kisina, “ya nene.”
To “mwana-fioti.”
Na kisina, “mpi mono me zaba ve kubasika mpi kukota.”
To mbala ya nkaka, “ya mpasi.” Na kisina, “ya kizitu.”
Na kisina, “bilumbu mingi.”
To “mioyo.”
Na kisina, “bilumbu na nge yonso.”
Na kisina, “ta kumisa bilumbu na nge nda.”
Na kisina, “na ntulu na yandi.”
To “bamfumu na yandi.”
Disongidila, Efrate.
Kore mosi kele balitre 220. Tala Bangindu ya Ngika B14.
Disongidila, westi ya Efrate.
Ntalu yai kele na bamaniskri ya nkaka mpi na disolo yina ke tubila kaka diambu yai. Bamaniskri ya nkaka ke tubaka 40 000.
To “bantu yina ke tambusaka bampunda.”
To “ntima ya mayele.”
To “tubaka.”
To “bigangwa ya ke pumbukaka.”
Ziku ti bambisi ya ke tambulaka divumu na ntoto ti baniama.
To “vandaka kuzola Davidi ntangu yonso.”
Kore mosi kele balitre 220. Tala Bangindu ya Ngika B14.
Na kisina, “mafuta ya bo me kamuna.”
To “yina ke nataka bizitu.”
Na kisina, “bana ya Izraele.”
Tala Bangindu ya Ngika B15.
Tala Bangindu ya Ngika B8.
Diboko mosi kele basantimetre 44,5. Tala Bangindu ya Ngika B14.
Na kisina, “tempelo ya nzo.”
To “nene.”
To “maboko 20 ya ke basika na nene ya nzo yina.”
To “banela yina vandaka fioti na ndambu mosi mpi nene na ndambu ya nkaka.”
Awa bo ke tubila Kisika ya Santu.
Na kisina, “na diboko ya kitata.”
Disongidila, na kati ya nzo.
Disongidila, Kisika ya Santu, yina vandaka na ntwala ya Kisika ya Kuluta Santu.
Na kisina, “mabaya ya nti ya mafuta,” ziku pini ya Aleppo.
Disongidila, Kisika ya Kuluta Santu.
Ziku yo ke tubila kutunga bakadrema ya kielo to nene ya bakielo.
Awa bo ke tubila Kisika ya Santu.
Ziku yo ke tubila kutunga bakadrema ya kielo to nene ya bakielo.
Tala Bangindu ya Ngika B15.
Tala Bangindu ya Ngika B15.
To “nzo ya ntotila.”
Diboko mosi kele basantimetre 44,5. Tala Bangindu ya Ngika B14.
To “bandambu na yo yonso iya; nda bandambu zole-zole.”
To “Kisika ya Kukotila.”
To “Kisika ya Kukotila.”
To “Nzo ya ntotila.”
To “bronze,” awa mpi na bisika yina ke landa na kapu yai.
To “nziunga ya konso dikunzi na makunzi yina zole vandaka maboko 12.”
Awa bo ke tubila Kisika ya Santu.
To “ya ndambu ya sudi.”
Yo ke tendula “Bika nde Yandi [disongidila, Yehowa] Tula Ngolo.”
To “ya ndambu ya nordi.”
Ziku yo ke tendula “Na Ngolo.”
To “kisika ya kubumbila masa.”
To “mpi nziunga na yo vandaka maboko 30.”
Kiteso ya basantimetre 7,4. Tala Bangindu ya Ngika B14.
Bati mosi kele balitre 22. Tala Bangindu ya Ngika B14.
To “bapusu-pusu ya kunatila masa.”
To “maboko iya na nziunga na yo yonso.”
Disongidila, Nkinsi ya Bisasa.
Tala Bangindu ya Ngika B15.
Na kisina, “mwana na nge, yina ta basika na bapiku na nge.”
To “mpi muntu yina ya nkaka kusinga yandi.” Disongidila, ndefi yina vandaka kunata ndola kana muntu me dia ndefi ya luvunu to me lungisa yo ve.
Na kisina, “kusinga.”
Na kisina, “kusinga.”
Na kisina, “kele muntu ya mbi.”
Na kisina, “kele muntu ya lunungu.”
To “monisaka bo mpasi.”
To “bampasu ya ke pumbukaka.”
Na kisina, “na insi ya bakielo na yandi.”
To “lukumu.”
Tala Bantendula ya Bangogo.
To “wa mambu yonso yina bo ke lomba nge.”
To “ya kudipesa ya mvimba.”
To “kisika ya kukotila na Amati.”
Tala Bantendula ya Bangogo.
Na kisina, “kilumbu ya nana,” disongidila kilumbu ya ke landa nsungi ya zole ya bilumbu nsambwadi.
Na kisina, “yo vandaka ve mbote na meso na yandi.”
To mbala ya nkaka, “Ntoto Yina Kele Mfunu Ve.”
Talanta mosi kele bakilo 34,2. Tala Bangindu ya Ngika B14.
To “nzo ya ntotila.”
To “Milo.” Ngogo mosi ya Kiebreo yina ke tendula “kufulusa.”
To “dikabu ya makwela; mbongo ya makwela.”
To “kumisaka ngolo.”
To “Milo.” Ngogo mosi ya Kiebreo yina ke tendula “kufulusa.”
Na kisina, “kima mosi ya kubumbana.”
Na kisina, “mpeve vandaka diaka ve na kati na yandi.”
To “bangogo na nge.”
Talanta mosi kele bakilo 34,2. Tala Bangindu ya Ngika B14.
Na kisina, “na kutadila diboko ya ntotila Salomo.”
Shekele mosi kele bagrame 11,4. Tala Bangindu ya Ngika B14.
Kitaninu mosi ya fioti, mbala mingi bantu ya ke sadilaka munduki ya tolo-tolo bantu vandaka kulwata yo.
Mine mosi na Masonuku ya Kiebreo kele bagrame 570. Tala Bangindu ya Ngika B14.
Na kisina, “kusosa luse ya.”
To “bantu yina ke tambusaka bampunda.”
To “bantu yina ke tambusaka bampunda.”
To mbala ya nkaka, “kukatuka na Ezipte mpi na Kue; bantu ya mumbongo ya ntotila vandaka kusumba yo na Kue,” ziku yo ke tubila Silisia.
To “Beno fwete kwelana ve ti bo.”
To “bankento na yandi vandaka ti bupusi ya ngolo na zulu na yandi.”
To “balusaka.”
To “ya kudipesa ya mvimba.”
Na kisina, “kibeni.”
Na kisina, “katulaka.”
Yandi vandaka ve ntotila-nkento yina ke yala.
To mbala ya nkaka, “katulaka yandi na mabele.”
Na kisina, “fwaka.”
Na kisina, “kunangula diboko na yandi sambu na kunwanisa.”
To “Milo.” Ngogo mosi ya Kiebreo yina ke tendula “kufulusa.”
To “moyo na nge ke zola.”
Na kisina, “Bilumbu.”
To “vangu ya nku.”
To “bankuluntu.”
To “bankuluntu.”
To “bankuluntu.”
Na kisina, “batenta.”
Na kisina, “ya bo me sola.”
To “kumisaka ngolo.”
To “kumisaka ngolo.”
To “putulu ya tiya yina kele ti mafuta,” disongidila, putulu ya tiya yina me vukana ti mafuta ya bimenga.
To “vandaka kusala diaka ve.”
To “lembika luse ya.”
Na kisina, “kufulusa diboko ya.”
To “Nge ta tubila yandi mutindu yai mpi mutindu yai.”
To “biteki ya bibende ya bo me lamba na tiya.”
Na kisina, “katula.”
Na kisina, “konso muntu yina ke subila kibaka.” Yo kele bangogo ya kuvweza ya Kiebreo sambu na kutubila babakala.
Na kisina, “ta katula.”
Disongidila, Efrate.
Tala Bantendula ya Bangogo.
Na kisina, “Bilumbu.”
Tala Bantendula ya Bangogo.
Na kisina, “bantu ya ke bakaka ntinu.”
Zina na yandi ya nkaka Abiya.
To “ya kudipesa ya mvimba.”
Ngogo ya Kiebreo ya bo me sadila awa lenda vanda na kuwakana ti ngogo “tufi” mpi bo me sadila yo sambu na kuvweza.
To “ya nkento ya lukumu.”
Tala Bantendula ya Bangogo.
To “ya kudipesa ya mvimba.”
Na kisina, “bilumbu.”
To “kukumisa ngolo; kutunga diaka.”
To “kukumisa ngolo; kutunga diaka.”
To “kukumisa ngolo; kutunga diaka.”
To “kumisaka ngolo; tungaka diaka.”
Disongidila, Nadabi, mwana ya Yeroboami.
Na kisina, “konso muntu yina ke subila kibaka.” Yo kele bangogo ya kuvweza ya Kiebreo sambu na kutubila babakala.
To “bantu na yandi yina ke vutula mbi sambu na menga.”
Talanta mosi kele bakilo 34,2. Tala Bangindu ya Ngika B14.
Yo ke tendula “Ya Dikanda ya Shemere.”
Na kisina, “mfumu ya ngumba.”
To “tempelo.”
Tala Bantendula ya Bangogo.
Yo ke tendula “Yehowa Kele Nzambi na Mono.”
Na kisina, “yina mono ke telamaka na ntwala na yandi.”
To “nki mono me sala nge?”
To “moyo.”
To “moyo.”
To “vutukaka na luzingu.”
Na kisina, “kukatula.”
Na kisina, “yina mono ke telamaka na ntwala na yandi.”
Tala Bantendula ya Bangogo.
To mbala ya nkaka, “yandi me kwenda na nzietelo.”
To “kusala mambu bonso bambikudi.”
Seya mosi kele balitre 7,33. Tala Bangindu ya Ngika B14.
To “muwanda.”
To “yandi lwataka mukaba na luketo na yandi.”
To “kumisa ve moyo na nge bonso moyo ya konso muntu.”
To “moyo.”
To “moyo na yandi.”
To “moyo na mono.”
To “moyo na mono.”
To “moyo na mono.”
Yo ke tendula “Nzambi Kele Luguluku.”
Na kisina, “tambikaka.”
To “ya bisasa.”
To “badistrike yina kele na nsi ya luyalu mosi.”
To “ya bisasa.”
To “fwaka.”
Disongidila, nsungi ya mvula yina ke kwisa.
Na kisina, “tanga ntalu ya.”
Disongidila, na nsungi ya mvula.
To “kele bantotila yina kele ti zola ya kwikama.”
To “moyo.”
To “moyo na mono.”
To “kabisa babala-bala.”
Na kisina, “bana ya bambikudi.” Yo ke monana nde yo ke tubila nzo-nkanda ya malongi sambu na bambikudi to kimvuka ya bambikudi.
To “moyo na nge ta vanda na kisika ya moyo na yandi.”
Talanta mosi kele bakilo 34,2. Tala Bangindu ya Ngika B14.
To “moyo na nge ta vanda na kisika ya moyo na yandi.”
Na kisina, “mpeve na nge.”
Na kisina, “nge me kuditeka sambu na.”
Na kisina, “konso muntu yina ke subila kibaka.” Yo kele bangogo ya kuvweza ya Kiebreo sambu na kutubila babakala.
Na kisina, “yina kuditekaka kibeni sambu na.”
Ngogo ya Kiebreo ya bo me sadila awa lenda vanda na kuwakana ti ngogo “tufi” mpi bo me sadila yo sambu na kuvweza.
To “pusa.”
To “wanzio.”
Na kisina, “camp.”
To mbala ya nkaka, “kisika bankento ya bandumba vandaka kuyobila, bambwa lekitaka menga na yandi.”
To “nzo ya ntotila.”
Tala Bantendula ya Bangogo.