Juillet

Mambu yonso yina Yezu tubaka mpi salaka, yo vanda mambu ya kuyituka yina yandi salaka, yandi landaka na mutindu ya kukuka bangindu mpi mawi ya Tata na yandi. (Yoa. 14:9) Inki malongi beto lenda baka na mambu ya kuyituka yina Yezu salaka? Yezu ti Tata na yandi ke zolaka beto mingi kibeni. Ntangu Yezu vandaka na ntoto, yandi monisaka nde yandi ke zolaka bantu mingi ntangu yandi vandaka kusadila ngolo na yandi ya kusala mambu ya kuyituka sambu na kulembika bampasi na bo. Kilumbu mosi, bantu zole ya bifwa-meso lombaka yandi na kusadisa bo. (Mat. 20:30-34) Yezu “wilaka bo mawa” mpi yandi belulaka bo. Ngogo ya Kigreki yina bo me sadila awa mpi ya bo me balula na bangogo, ‘kuwila mawa’ ke tendula mawa ya ngolo yina muntu lenda wa na ntima na yandi. Mawa ya mutindu yina ke monisa nde Yezu vandaka kuzola bantu mpi yo pusaka yandi na kudisa bantu mpi na kubelula muntu yina vandaka kubela maladi ya lepre. (Mat. 15:32; Mar. 1:41) Beto ke ndima nde Yehowa, Nzambi ya “mawa ya nene” mpi Mwana na yandi ke zolaka beto mingi kibeni mpi yo ke pesaka bo mpasi ntangu beto ke kutanaka ti bampasi. (Luka 1:78; 1 Pie. 5:7) Yo yina bo kele ti mpusa ya ngolo ya kukatula bampasi yonso yina ke kumina bantu bubu yai. w23.04 3 § 4-5

Beto fwete sala yonso sambu na kutanga ve mpi kuwa ve bangindu yonso ya mbi ya me fuluka na nsi-ntoto yai ya Satana. Beto ta fulusa mabanza na beto ti bangindu ya mbote kana beto ke tanga Biblia mpi ke longuka yo. Kana beto ke kwenda na balukutakanu mpi ke longa nsangu ya mbote, yo ta sadisa beto mpi na kutanina mabanza na beto. Yehowa mpi ke tuba nde yandi ta bika ve nde beto kutana ti mpukumuna yina beto ta kuka ve kukangila ntima. (1 Bak. 10:12, 13) Beto yonso fwete samba mingi kibeni sambu beto landa kusadila Yehowa na mutindu ya mbote na bantangu yai ya mpasi mingi. Yehowa ke zolaka nde beto ‘kangula bantima na beto na ntwala na yandi’ na kisambu. (Nk. 62:8) Kumisa Yehowa mpi pesa yandi mersi sambu na mambu yonso yina yandi ke salaka. Lomba yandi kikesa sambu na kulonga nsangu ya mbote. Samba yandi sambu yandi sadisa nge na kukanga ntima na bampasi ya nge ke kutana ti yo mpi na kubwa ve na mpukumuna. Kubika ve nde ata kima mosi to muntu mosi kukanga nge nzila ya kusamba Yehowa mbala na mbala. w23.05 7 § 17-18

Sambu na nki beto ke kwendaka na balukutakanu ya dibundu? Kikuma ya ntete kele sambu na kukumisa Yehowa. (Nk. 26:12; 111:1) Beto ke kwendaka mpi na balukutakanu sambu na kupesana kikesa na bantangu yai ya mpasi. (1 Bate. 5:11) Ntangu beto ke tulaka misapi na zulu mpi ke pesaka bamvutu, beto ke salaka mambu yina zole. Kansi ntangu beto ke pesa bamvutu na balukutakanu, beto lenda kutana ti mambu ya mpasi. Beto lenda wa boma ya kupesa bamvutu to beto lenda vanda ti mpusa ya ngolo ya kupesa bamvutu na balukutakanu kansi bo ke pona beto ve mbala mingi. Inki lenda sadisa beto? Ntumwa Polo tubaka nde beto fwete tula dikebi na ‘kupesana kikesa.’ Kana beto ke bakisa nde bampangi ta baka kikesa ntangu beto ke pesa bamvutu na balukutakanu, beto ta wa ve boma ya kunangula musapi sambu na kupesa mvutu. Kana bo me pona beto ve mbala na mbala, beto lenda vanda kaka na kiese sambu na bampangi ya nkaka yina me zwa dibaku ya kupesa mvutu.​—1 Pie. 3:8. w23.04 20 § 1-3

Ntotila pesaka nsangu mosi. Bayuda yina salaka bamvula kiteso ya 70 na kimpika na Babilone lendaka kuvutuka na insi na bo Izraele. (Esd. 1:2-4) Yehowa mpamba muntu lenda sala nde diambu ya mutindu yina kusalama. Babilone vandaka ve kuyambula bantu yina bo vandaka kukanga na kimpika. (Yez. 14:4, 17) Kansi bo nungaka Babilone mpi mfumu yina ya mpa songaka Bayuda nde bo lenda vutuka na insi na bo. Yo lombaka nde Bayuda yonso kubaka lukanu, mingi-mingi bamfumu ya mabuta. Bo zolaka kupona kana bo ta basika na Babilone to ta bikala. Yo vandaka ve lukanu ya pete. Mbala ya nkaka bantu mingi na kati na bo kumaka dezia minunu mpi yo zolaka kuvanda mpasi sambu bo sala voyage yina ya nda. Bayuda mingi butukaka na Babilone mpi yo vandaka kaka kisika mosi yina bo zabaka mbote. Bo vandaka kumona nde Izraele vandaka kaka insi ya bankaka na bo. Yo ke monana nde Bayuda ya nkaka kumaka bamvwama na Babilone. Yo zolaka kuvanda mpasi sambu bo yambula banzo na bo ya kitoko mpi mumbongo na bo sambu bo kwenda kisika yina bo zabaka ve mbote. w23.05 14 § 1-2

Ndinga ya Nzambi ke siamisaka beto na kulanda kuyedisa kukanga ntima, mawa mpi zola. Luka 21:19 ke tuba nde: “Kana beno kanga ntima, beno ta tanina luzingu na beno.” Bakolosai 3:12 ke tuba nde: “Beno lwata mawa.” 1 Batesalonika 4:9, 10 ke tuba nde: “Beno mosi, Nzambi ke longaka beno na kuzolana. . . . Kansi, beto ke siamisa beno, bampangi, na kulanda kusala yo diaka mbote-mbote kibeni.” Bo sonikaka baverse yai sambu na Bakristu yina monisaka dezia kukanga ntima, mawa mpi zola. Kansi, yo lombaka nde bo landa kuyedisa bikalulu yina. Beto mpi fwete sala mutindu mosi. Tala mutindu Bakristu ya mvu-nkama ya ntete monisaka bikalulu yina sambu yo sadisa nge na kuyedisa yo mbote-mbote. Yo ta sadisa nge na kumona mutindu nge lenda landa mbandu na bo mpi kumonisa nde nge kele ya kuyilama sambu na mpasi ya nene. Kana nge sala mutindu yina, ntangu mpasi ya nene ta yantika, nge ta kanga ntima mpi nge ta landa kukanga ntima. w23.07 3 § 4, 8

Yo vanda beto kele Bakristu yina bo me tulaka mafuta to “mameme ya nkaka,” beto fwete landa kutambula na “Nzila ya Busantu.” Yo ta sadisa beto na kulanda kusambila Yehowa bubu yai mpi na bilumbu ke kwisa ntangu Kimfumu na yandi ta natila beto mambote. (Yoa. 10:16) Banda na 1919 ya ntangu na beto, bantu mingi: babakala, bankento mpi bana me basikaka na kimpika na Babilone ya Nene, disongidila kimvuka ya mabundu yonso ya luvunu ya ntoto ya mvimba mpi bo me yantikaka kutambula na nzila yina ya kifwani. Yehowa salaka yonso sambu na kukatula bigonsa na nzila ya Bayuda yina basikaka na Babilone sambu na kuvutuka na Izraele. (Yez. 57:14.) Ebuna nki beto lenda tuba sambu na “Nzila ya Busantu” ya bilumbu na beto? Bamvula mingi na ntwala ya 1919, Yehowa sadilaka bantu yina vandaka kuwa yandi boma sambu na kusadisa bantu na kubasika na Babilone ya Nene. (Tala mpi Yezaya 40:3.) Bo salaka kisalu ya mfunu ya kuyidika nzila ya kimpeve sambu na kusadisa bantu ya ntima-masonga na kubasika na Babilone ya Nene mpi na kukota na paladisu ya kimpeve, kisika yina Yehowa me vutulaka lusambu na yandi ya bunkete. w23.05 15-16 § 8-9

Yehowa ke zolaka nde beto sadila yandi na kiese mpi na luzolo yonso. (2 Bak. 9:7) Keti beto fwete landa kusala yonso sambu na kulungisa lukanu mosi ya kimpeve kana beto ke sepela ve ti yo? Beto baka mbandu ya ntumwa Polo. Yandi tubaka nde: “Mono ke bulaka nitu na mono mpi mono ke nataka yo bonso mpika.” (1 Bak. 9:25-27) Polo vandaka kusala ngolo sambu na kusala mambu ya mbote ata bantangu ya nkaka nitu na yandi vandaka kupusa yandi na kusala mambu ya mbi. Keti Yehowa vandaka kusepela ti mambu yina Polo vandaka kusala na kisalu na yandi? Ee. Yehowa sakumunaka yandi sambu na bikesa na yandi. (2 Tim. 4:7, 8) Mutindu mosi mpi, Yehowa ke sepelaka ntangu beto ke salaka yonso sambu na kulungisa lukanu na beto ata beto kele ve ti mpusa ya kulungisa yo. Yandi ke sepelaka sambu yandi ke zabaka nde ata beto ke salaka yo ve ntangu yonso sambu beto ke zolaka kima yina beto ke sala kansi beto ke salaka yo sambu beto ke zolaka yandi. Mutindu Yehowa sakumunaka Polo, yandi ta sakumuna beto mpi na bikesa na beto. (Nk. 126:5) Kana Yehowa ke sakumuna beto, yo lenda sadisa beto na kukuma ti mpusa ya kulungisa lukanu na beto. w23.05 29 § 9-10

Ntumwa Polo fwanisaka bantu yina ta guluka ve na kilumbu ya Yehowa ti bantu yina ke lalaka. Bo ke tulaka ve dikebi na mambu yina ke salamaka na lweka na bo mpi bo ke bakisaka ve mutindu ntangu ke lutaka. Yo yina, bo ke zabaka ve mambu ya mfunu yina ke salamaka mpi bo lenda sala ve ata kima mosi sambu na yo. Bantu mingi bubu yai ke lalaka na kimpeve. (Bar. 11:8) Bo ke ndimaka ve mambu yina ke monisa nde beto ke zinga na “bilumbu ya nsuka” mpi bo ke ndimaka ve nde mpasi ya nene ta kwisa ntama mingi ve. (2 Pie. 3:3, 4) Kansi beto fwete vila ve nde yo kele mfunu mingi na kulanda kukengila konso kilumbu. (1 Bate. 5:6) Beto fwete vanda pima mpi kuwa ve boma mpamba-mpamba. Sambu na nki? Sambu beto kota ve na mambu ya politiki to na mambu ya nsi-ntoto yai. Kilumbu ya Yehowa me kuma pene-pene, yo yina bantu mingi ta pusa beto na kusosa kukota na mambu yina. Beto fwete kudiyangisa ve na mambu yina beto ta sala kana bo pusa beto na kukota na mambu yango. Mpeve santu ya Nzambi ta sadisa beto na kuvanda pima mpi na kuyindula mbote-mbote sambu na kubaka balukanu ya mbote.​—Luka 12:11, 12. w23.06 10 § 6-7

Kana nge me wa zina Samsoni, nki ke kwisilaka nge na mabanza? Ntembe kele ve nde nge ke yibukaka nde yandi vandaka bakala mosi ya ngolo mingi. Yo kele mpidina. Kansi yandi salaka kima mosi yina natilaka yandi bampasi mingi. Ata mpidina, Yehowa tulaka dikebi na mambu yonso ya mbote yina Samsoni salaka sambu na kusadila yandi. Yandi salaka mpi nde bo sonika mbandu ya kwikama ya Samsoni na Ndinga na yandi. Yehowa sadilaka Samsoni sambu na kusala mambu ya kuyituka sambu na kusadisa bantu na yandi, disongidila bantu ya Izraele. Bamvula mingi na nima ya lufwa ya Samsoni, na nsadisa ya mpeve santu, Yehowa sadilaka ntumwa Polo sambu na kusonika zina ya Samsoni na kati ya bazina ya bansadi na yandi ya kwikama ya ntangu ya ntama. (Baeb. 11:32-34) Mbandu ya Samsoni lenda pesa beto kikesa. Yandi tudilaka Yehowa ntima ata na bantangu ya mpasi kibeni. Beto lenda baka kikesa mpi malongi ya nkaka ya mfunu na mbandu ya Samsoni. w23.09 2 § 1-2

Beto ta yedisa kikalulu ya kukanga ntima kana beto ke samba Yehowa mbala na mbala mpi ke songa yandi na masonga yonso mambu yina ke yangisa beto. (1 Bate. 5:17) Mbala ya nkaka, nge me kutana ntete ve ti mpasi ya ngolo bubu yai. Ata mpidina, keti nge ke sosaka lutwadisu ya Yehowa kana nge kele mawa-mawa, kana nge me kuma kisaka-saka to kana nge ke zaba ve nki nge lenda sala? Kana nge ke lomba Yehowa lusadisu sambu na bampasi yina nge ke kutana ti yo bubu yai, nge ta sala mpi mutindu mosi ntangu nge ta kutana ti bampasi ya ngolo na bilumbu ke kwisa. Nge ta ndima kibeni nde yandi ke zaba ntangu ya mbote mpi mutindu ya mbote ya kusadisa nge. (Nk. 27:1, 3) Kana beto ke kanga ntima na bampasi ya beto ke kutana ti yo bubu yai, yo ta sadisa beto na kukanga ntima na mpasi ya nene. (Bar. 5:3) Sambu na nki? Bampangi mingi me bakisaka nde kana bo me kanga ntima na mpasi mosi, yo ke sadisaka bo na kukanga ntima na bampasi ya nkaka. Kukanga ntima ke kumisaka lukwikilu na bo ngolo mpi yo ke ndimisaka bo nde Yehowa ke zolaka kusadisa beto. Lukwikilu yina mpi ke sadisaka bo na kukanga ntima na bampasi ya nkaka.​—Yak. 1:2-4. w23.07 3 § 7-8

Kikalulu ya Yehowa ya kudikulumusa mpi ya kuwila bantu mawa ke pusaka yandi na kuvanda ve makambu ngolo. Mu mbandu, kudikulumusa na yandi monanaka pwelele ntangu yandi zolaka kufwa bantu ya mbi ya Sodome. Yandi tindaka bawanzio na kusonga Loti nde yandi tina na bangumba. Loti waka boma ya kukwenda kuna. Yandi bondilaka Yehowa nde yandi ti dibuta na yandi kutina na Soare, mbanza mosi ya fioti yina Yehowa zolaka mpi kufwa. Yehowa vandaka ti nswa ya kusonga Loti na kusala kaka mambu yina yandi songaka yandi na kusala. Kansi Yehowa ndimaka mambu yina Loti lombaka yandi ata yo lombaka nde yandi fwa diaka ve Soare. (Kuy. 19:18-22) Bamvula mingi na nima, Yehowa wilaka bantu ya Ninive mawa. Yandi tindaka profete Yonasi sambu na kusonga bantu ya mbi ya mbanza Ninive nde yandi ta fwa bo mpi mbanza na bo. Kansi ntangu bantu ya Ninive balulaka ntima, Yehowa wilaka bo mawa mpi yandi fwaka bo diaka ve.​—Yon. 3:1, 10; 4:10, 11. w23.07 21 § 5

Mbandu ya Yehoashi ke longa beto nki? Yandi vandaka bonso nti yina vandaka ti misisa ya fioti mpi nti ya nkaka vandaka kusimbisa yandi. Ntangu Yehoyada, nti yina vandaka kusimbisa Yehoashi fwaka mpi ntangu mupepe ya ngolo ya apostazi bulaka, Yehoashi bwaka. Mbandu yina ke monisa nde beto fwete lemfukila ve Yehowa kaka kana bantu ya dibuta to bampangi ya nkaka na dibundu ke pesa mbandu ya mbote. Sambu na kubikala ngolo na kimpeve, beto fwete zola Yehowa mingi mpi kuzitisa yandi mingi. Beto ta sala yo kana beto ke longuka mbala na mbala, kana beto ke sadila mambu yina beto ke longuka mpi kana beto ke samba. (Yer. 17:7, 8; Bakol. 2:6, 7) Yehowa ke lombaka beto ve na kusala mambu yina beto ta kuka ve kusala. Longi 12:13 ke tubila na bunkufi mambu yina yandi ke lombaka beto. Yo ke tuba nde: “Wa Nzambi ya kieleka boma mpi zitisa bansiku na yandi, sambu yai mambu yonso yina muntu fwete sala.” Kana beto ke wa Nzambi boma, beto ta kanga ntima na bampasi yina beto ta kutana ti yo na bilumbu ke kwisa mpi beto ta vanda ya kwikama na Yehowa. Ata kima mosi ve ta bebisa kinduku na beto ti Yehowa. w23.06 19 § 17-19

Verse 5 ke yantika ti bangogo yai: “Muntu yina me vanda na kiti ya kimfumu tubaka nde.” (Kus. 21:5a) Bangogo yina kele mfunu mingi sambu Yehowa tubaka yo na dibaku mosi na kati ya mabaku tatu yina yandi mosi tubaka na mukanda ya Kusonga. Mambu yina ya ke ndimisa, basikaka ve na munoko ya wanzio mosi ya ngolo, to na munoko ya Yezu yina futumukaka kansi na munoko ya Yehowa yandi mosi. Mambu yina ke ndimisa beto kibeni nde beto lenda tula mpi ntima na mambu yina Yehowa tubaka ya ke landa. Sambu na nki? Sambu Yehowa “lenda kusa ve.” (Tito 1:2) Yo yina, mambu yina Kusonga 21:5, 6 ke tuba ta lungana kibeni. Ngogo “Tala!” ke tendula nki. Mukanda ya Kusonga me sadila mingi ngogo ya Kigreki ya bo me balula na ngogo “tala!” Inki ke landa ngogo yango? Mambu yina Nzambi ke tuba. Yandi ke tuba nde: “Mono ke sala bima yonso ya mpa.” Ya kieleka, Yehowa ke tubila bima yonso yina yandi ta sala na bilumbu ke kwisa kansi sambu yandi ke ndima kibeni nde yandi ta lungisa lusilu na yandi, yo yina yandi ke tuba nde yandi ke na kusala dezia mambu yango.​—Yez. 46:10. w23.11 3-4 § 7-8

Ntumwa Piere landaka kunwana ti bifu na yandi. Beto tadila mwa bifu yango. Ntangu Yezu vandaka kutendula mutindu yandi ta niokwama mpi ta fwa sambu na kulungisa baprofesi ya Biblia, Piere nganinaka yandi. (Mar. 8:31-33) Mbala mingi, Piere ti bantumwa ya nkaka vandaka kuswana sambu na kuzaba nani na kati na bo vandaka muntu ya kuluta nene. (Mar. 9:33, 34) Na mpimpa ya nsuka ya luzingu ya Yezu awa na ntoto, Piere zengaka dikutu ya muntu mosi. (Yoa. 18:10) Kaka na mpimpa yina, Piere waka boma mpi yandi buyaka nduku na yandi Yezu mbala tatu. (Mar. 14:66-72) Yo yina yandi dilaka ngolo. Ata Piere lembaka kibeni nitu, Yezu yambulaka yandi ve. Na nima ya lufutumuku ya Yezu, yandi pesaka Piere dibaku ya kumonisa nde yandi ke zolaka yandi. Yezu songaka Piere na kusadila yandi na kudikulumusa yonso bonso ngungudi ya mameme na yandi. (Yoa. 21:15-17) Piere ndimaka na kiese yonso. Yandi vandaka na Yeruzalemi na kilumbu ya Pantekoti, yandi vandaka na kati ya Bakristu ya ntete yina bakaka mpeve santu. w23.09 22 § 6-7

Ntumwa Piere songaka bankuluntu nde: “Beno gungula mameme ya Nzambi.” (1 Piere 5:1-4) Kana nge kele nkuluntu, beto me zaba nde nge ke zolaka bampangi na nge mpi nge ke zolaka kugungula bo. Kansi bantangu ya nkaka, nge lenda vanda ti mambu mingi ya kusala mpi nge lenda lemba mingi, yo yina nge lenda yindula nde nge ta kuka ve kulungisa mukumba yina. Inki nge lenda sala? Songa Yehowa mambu yina ke yangisa nge. Piere tubaka nde: “Kana muntu ke sadila bankaka, yandi sala yo na nsadisa ya ngolo yina Nzambi ke pesaka.” (1 Pie. 4:11) Bampangi lenda kutana ti bampasi yina ta mana ve mbote-mbote na nsi-ntoto yai. Kansi kuvila ve nde Yezu Kristu, “ngungudi ya nene,” ta sadisa bo mbote kuluta konso muntu yina. Yandi lenda sala yo bubu yai mpi na nsi-ntoto ya mpa. Yehowa ke lomba bankuluntu na kuzola bampangi, na kugungula bo mpi na kukuma “bambandu sambu na mameme.” w23.09 29-30 § 13-14

Beto fwete landa ve bangindu ya bantu. Kana beto ke landa bangindu ya bantu, yo lenda sala nde beto yambula Yehowa mpi beto lemfuka ve na bansiku na yandi. (1 Bak. 3:19) Mbala mingi “mayele ya nsi-ntoto yai” ke pusaka bantu na kulemfukila ve Nzambi. Bakristu ya nkaka na Pergame mpi na Tiatire landaka bantu yina vandaka kuzinga pene-pene ti bo, bayina vandaka kusala mansoni mpi kusambila biteki. Yezu pesaka mabundu yina zole bandongisila ya ngolo sambu bo vandaka kukanga meso na mansoni yina vandaka kusalama. (Kus. 2:14, 20) Bubu yai mpi bantu yina ke zingaka pene-pene ti beto lenda pusa beto na kundima bangindu na bo ya mbi. Bantu ya mabuta mpi bantu yina beto me zabana ti bo lenda songa beto nde beto kele makambu ngolo mpi kupusa beto na kufwa bansiku ya Yehowa. Mu mbandu, bo lenda songa beto nde yo kele ve mfunu na kuzitisa bansiku ya Yehowa mpi nde bansiku ya bikalulu ya mbote yina kele na Biblia me manaka ngala. Bantangu ya nkaka, beto lenda yindula nde bansiku ya Yehowa kele ve kibeni pwelele. Nkutu beto lenda bwa na mutambu ya ‘kulanda ve kaka mambu yina bo me sonikaka.’​—1 Bak. 4:6. w23.07 16 § 10-11

Maria, mama ya Yezu vandaka ti mfunu ya kikesa. Yandi kwelaka ntete ve, kansi yo lombaka nde yandi baka divumu. Yandi zabaka ve kusansa bana sambu yandi vandaka ve ti bo, kansi yo lombaka nde yandi sansa mwana yina ta kuma Mesia. Diaka, Maria vukisaka ntete ve nitu ata ti bakala mosi mpi yo zolaka kuvanda mpasi sambu yandi tendudila fianse na yandi Yozefi mutindu yandi bakaka divumu. (Luka 1:26-33) Inki mutindu Maria zwaka ngolo? Yandi sosaka lusadisu na bantu ya nkaka. Mu mbandu, yandi lombaka wanzio Gabriele na kusonga yandi mambu yina yandi fwete sala sambu na kulungisa mbote mukumba na yandi. (Luka 1:34) Ntangu fioti na nima, yandi kwendaka na “ntoto ya bangumba” ya Yuda sambu na kutala mpangi na yandi Elizabeti. Elizabeti pesaka yandi kikesa mpi na nsadisa ya mpeve santu, yandi tubilaka yandi profesi ya vandaka kutadila mwana yina vandaka na divumu na yandi. (Luka 1:39-45) Maria tubaka nde Yehowa ‘salaka mambu ya nene ti diboko na yandi.’ (Luka 1:46-51) Yehowa sadilaka Gabriele mpi Elizabeti sambu na kupesa Maria kikesa. w23.10 14-15 § 10-12

Bo me tulaka balongoki ya Kristu fioti mpamba mafuta na nsadisa ya mpeve santu mpi bo ke vandaka ti kinduku ya ngolo kibeni ti Yehowa. Bantu 144 000 yina, ta vanda banganga-nzambi ti Yezu na zulu. (Kus. 14:1) Kisika ya Santu ya nzo-tenta ke monisa nde Nzambi me kumisaka bo bana na yandi ya kimpeve ntangu bo kele ntete awa na ntoto. (Bar. 8:15-17) Kisika ya Kuluta Santu ya nzo-tenta kele zulu, kisika yina Yehowa ke vandaka. “Rido” yina vandaka kukabisa Kisika ya Santu ti Kisika ya Kuluta Santu kele nitu ya Yezu ya kinsuni yina vandaka kukanga yandi nzila ya kukota na zulu bonso Nganga-Nzambi ya Nene ya tempelo ya kimpeve. Mutindu Yezu pesaka nitu na yandi bonso kimenga sambu na bantu, yandi kangulaka nzila ya luzingu na zulu sambu na Bakristu yonso yina bo me tulaka mafuta. Bo fwete yambula mpi nitu na bo ya kinsuni sambu na kubaka lufutu na bo na zulu.​—Baeb. 10:19, 20; 1 Bak. 15:50. w23.10 28 § 13

Gedeoni waka ve makasi ntangu bantu ya Efrayimi tubaka mambu ya mbi sambu na yandi. (Baz. 8:1-3) Yandi vutudilaka bo mpi ve mvutu ti makasi. Yandi monisaka nde yandi vandaka muntu ya kudikulumusa ntangu yandi widikilaka bo na dikebi yonso mpi yandi pesaka bo mvutu na mawete yonso. Yo salaka nde mambu kubeba ve. Bankuluntu ya mayele ke landaka mbandu ya Gedeoni ntangu bo ke widikilaka ti dikebi yonso mpi ke salaka mambu na mawete yonso ntangu bantu ke tuba mambu ya mbi sambu na bo. Ntangu bantu kumisaka Gedeoni sambu yandi nungaka bantu ya Madiani, yandi pesaka lukumu yonso na Yehowa. (Baz. 8:22, 23) Inki mutindu bankuluntu lenda landa mbandu ya Gedeoni? Bo fwete pesa Yehowa lukumu sambu na mambu yonso yina bo ke sala. (1 Bak. 4:6, 7) Mu mbandu, kana bo me sikisa nkuluntu mosi sambu yandi ke longaka mbote, yandi fwete benda dikebi ya bantu na Ndinga ya Nzambi yina kele nto ya malongi to na formasio yina beto ke bakaka na organizasio ya Yehowa. Bankuluntu fwete yindula mbala na mbala sambu na kuzaba kana mambu yina bo ke salaka ke bendaka dikebi ya bantu na kimuntu na bo to yo ke pesaka Yehowa lukumu. w23.06 4 § 7-8

Kana beto ke baka ve bima yina beto ke lomba na kisambu, beto lenda kudiyula nde: ‘Keti mono ke lomba kima ya mbote?’ Mbala mingi, beto ke yindulaka nde beto ke zabaka bima yina beto ke vandaka kibeni ti yo mfunu. Kansi bima ya nkaka ya beto ke lombaka ke vandaka ve mpenza yina beto ke vandaka ti yo mfunu mingi. Kana beto ke samba Yehowa sambu na diambu mosi, mbala ya nkaka kele ti mutindu ya nkaka ya kuluta mbote ya kuyidika yo kuluta yina beto ke lomba yandi. Diaka, bima ya nkaka yina beto ke lombaka lenda wakana ve ti luzolo ya Yehowa. (1 Yoa. 5:14) Beto baka mbandu ya bibuti yina me lomba Yehowa na kusadisa mwana na bo na kubikala na kieleka. Yo lenda monana bonso nde bo lombaka kima ya mbote. Kansi Yehowa ke pusaka beto ve na kusadila yandi na kingolo-ngolo. Yandi ke zolaka nde beto yonso kupona na kusadila yandi, yo vanda beto to bana na beto. (Kul. 10:12, 13; 30:19, 20) Yo yina, bibuti yina lenda lomba Yehowa na kusadisa bo na kusimba ntima ya mwana na bo sambu yandi zola yandi mpi kukuma nduku na Yandi.​—Bing. 22:6; Baef. 6:4. w23.11 21 § 5; 23 § 12

Sambu na nki kupesa bantu ya nkaka kikesa kele mutindu mosi ya mbote ya kumonisa nde beto ke zolaka bo? Mutindu mukanda mosi ya ke tendulaka Biblia monisaka yo, ngogo “kikesa” yina Polo sadilaka ke tendula “kutelama na lweka ya muntu mosi sambu na kupesa yandi kikesa ntangu yandi ke kutana ti mpasi mosi ya ngolo.” Yo yina, ntangu beto ke pesa mpangi mosi yina ke kutana ti mpasi mosi kikesa, beto ke sadisa yandi na kulanda kusadila Yehowa na mutindu ya mbote. Konso ntangu yina beto ke pesaka mpangi mosi kikesa, beto ke monisaka nde beto ke zolaka yandi. (2 Bak. 7:6, 7, 13) Kuwa mawa ke wakanaka kibeni ti kupesa kikesa. Inki mutindu? Kana muntu ke wila muntu ya nkaka mawa, yandi ke pesaka yandi kikesa mpi yandi ke salaka yonso sambu na kusadisa yandi. Ntete, beto ke waka mawa mpi na nima yo ke pusaka beto na kupesa kikesa. Polo monisaka nde mawa yina Yehowa ke wilaka bantu ke pusaka yandi na kupesa bo kikesa. Polo tubaka nde Yehowa kele “Tata ya mawa mingi mpi Nzambi yina ke lembikaka bantu yonso.”​—2 Bak. 1:3. w23.11 9-10 § 8-10

Balongoki yonso ya Kristu lenda kutana ti bampasi. Beto tadila mbandu ya ntumwa Polo. Yandi songaka Bakristu ya Tesalonika nde: “Ntangu beto vandaka ti beno, beto vandaka kuzabisa beno na ntwala nde beto ta kutana ti bampasi, mpi yo salamaka mpidina.” (1 Bate. 3:4) Yandi songaka Bakristu ya Korinto nde: “Bampangi, beto ke zola nde beno zaba mpasi yina beto kutanaka ti yo . . . Beto zabaka ve kana beto zolaka kuzinga.” (2 Bak. 1:8; 11:23-27) Bubu yai mpi Bakristu lenda kutana ti bampasi. (2 Tim. 3:12) Mutindu nge ke kwikila na Yezu mpi nge me kumaka longoki na yandi, banduku mpi bantu ya dibuta na nge lenda sadila nge mambu ya nku. Keti lukanu na nge ya kuvanda masonga na mambu yonso ke natilaka nge mavwanga na kisika ya kisalu? (Baeb. 13:18) Keti bamfumu ya luyalu ke teleminaka nge sambu nge ke songaka bantu ya nkaka kivuvu na nge? Polo tubaka nde beto fwete vanda na kiese ata beto ke kutana ti bampasi ya nki mutindu. w23.12 10-11 § 9-10

Yakobi kutanaka ti bampasi ya mingi. Bana ya nkaka zole ya Yakobi, Simeoni mpi Levi salaka mambu ya mbi kibeni yina bebisaka lukumu ya dibuta na bo mpi bo fingisaka zina ya Yehowa. Na nima, Rashele, nkento yina Yakobi vandaka kuzola mingi fwaka ntangu yandi vandaka kubuta mwana na yandi ya zole. Sambu nzala kumaka ngolo na Kanana, Yakobi kwendaka na Ezipte ntangu yandi kumaka mununu. (Kuy. 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28) Ata Yakobi kutanaka ti bampasi yina yonso, yandi vandaka kutula kaka ntima na Yehowa mpi na balusilu na yandi. Yehowa monisaka Yakobi nde yandi vandaka kusakumuna yandi. Mu mbandu, Yehowa pesaka Yakobi bima mingi ya kinsuni. Yakobi monisaka ntonda mingi na Yehowa ntangu yandi kutanaka ti Yozefi, mwana na yandi yina yandi vandaka kuyindula nde yandi me fwaka banda ntama. Yakobi vandaka ti kinduku ya ngolo ti Yehowa. Yo yina, yo sadisaka yandi na kukanga ntima na bampasi na yandi. (Kuy. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Kana beto mpi kele ti kinduku ya ngolo ti Yehowa, beto ta kanga ntima na bampasi ya kukonda kukana yina beto lenda kutana ti yo. w23.04 15 § 6-7

Na Nkunga 23, Davidi monisaka mutindu yandi vandaka kundima kibeni nde Yehowa vandaka kuzola yandi mpi kukeba yandi. Yandi tubilaka kinduku ya ngolo yina yandi vandaka ti yo ti Yehowa mpi yandi bingaka Yehowa nde Ngungudi na yandi. Davidi vandaka kudiwa na lutaninu sambu yandi vandaka kubika nde Yehowa kutwadisa yandi mpi yandi vandaka kutudila Yehowa ntima ya mvimba. Davidi zabaka kibeni nde Yehowa ta landa kumonisila yandi zola konso kilumbu. Inki sadisaka yandi na kutudila Yehowa ntima mutindu yina? Davidi vandaka kuzaba nde Yehowa vandaka kukeba yandi mbote sambu yandi vandaka ti bima yonso yina yandi vandaka ti yo mfunu. Davidi zabaka mpi nde yandi vandaka ti kinduku ya mbote ti Yehowa mpi Yehowa vandaka kundima yandi. Yo yina, yandi vandaka kundima kibeni nde ata yandi kutana ti mambu ya nki mutindu na luzingu na yandi, Yehowa ta landa kupesa yandi bima yonso yina yandi kele ti yo mfunu. Davidi vandaka kundima nde Yehowa vandaka kuzola yandi mpi yandi zolaka kulungisa bampusa na yandi. Yo sadisaka yandi na kudiyangisa ve kansi na kuvanda na kiese mpi na kusepela ti bima yina yandi vandaka ti yo.​—Nk. 16:11. w24.01 29 § 12-13

Banda na Bitumba ya Zole ya Ntoto ya Mvimba, Bambangi ya Yehowa ke longaka nsangu ya mbote na bansi mingi. Ya kieleka, bo ke longaka nsangu ya mbote na ntoto ya mvimba mpi yo me salaka nde bantu mingi kuzaba Yehowa. Bubu yai, bampangi yina ke salaka na Nto-Kimvuka ke sosaka lutwadisu ya Kristu. Bo ke zolaka nde mambu yina bo ke songa bampangi na kusala kuwakana ti bangindu ya Yehowa mpi ya Kristu. Diaka, bankengi ya nziunga mpi bankuluntu ke pesaka lutwadisu na mabundu. Bakristu yina bo me tulaka mafuta ya kele bankuluntu mpi bankuluntu yonso ya nkaka kele “na diboko . . . ya kitata” ya Kristu. (Kus. 2:1) Ya kieleka, bankuluntu yango kele bantu ya kukonda kukuka mpi bo ke salaka bifu. Moize, Yozue mpi bantumwa salaka mpi bifu bantangu ya nkaka. (Kut. 20:12; Yoz. 9:14, 15; Bar. 3:23) Diaka, yo ke monana pwelele nde Kristu ke twadisa mbote-mbote mpika ya kwikama ti bankuluntu, mpi yandi ta landa kusala yo. Yo yina, beto kele ti bikuma ya mbote ya kutula ntima na lutwadisu yina yandi ke pesa beto na nzila ya bampangi yina. w24.02 23-24 § 13-14

Bubu yai, beto ta pesa Yehowa kiese kana beto ke tuba mambu ya me tala yandi na kiese yonso mpi na mutindu ya ke monisa nde, beto ke zolaka yandi mpi beto ke sepelaka ti bima yina yandi ke salaka sambu na beto. Ntangu beto ke longaka nsangu ya mbote, beto ke vilaka ve nde lukanu na beto ke vandaka ya kusadisa bantu na kukwenda pene-pene na Yehowa mpi ya kusadisa bo na kutadila yandi mutindu beto ke tadilaka yandi. (Yak. 4:8) Beto ke vandaka na kiese ya kusonga bantu mutindu Biblia ke tubilaka Yehowa mpi mutindu yo ke monisaka nde yandi kele zola, lunungu, mayele, ngolo mpi ti bikalulu mingi ya nkaka ya mbote. Beto ke kumisaka mpi Yehowa mpi beto ke sepedisaka yandi ntangu beto ke salaka yonso sambu na kulanda mbandu na yandi. Kana beto ke sala mpidina, ba ntu lenda bakisa nde beto kele ve kibeni bonso bantu ya nsi-ntoto yai ya mbi mpi bo lenda kudiyula sambu na nki beto kele ya kuswaswana. (Mat. 5:14-16) Ntangu beto ke kutanaka ti bo mpi ke solulaka ti bo konso kilumbu, beto lenda tendudila bo sambu na nki beto me swaswana ti bantu ya nsi-ntoto yai. Yo ta sala nde bantu ya ntima-masonga kukwenda pene-pene na Nzambi. Kana beto ke kumisa Yehowa mutindu yina, yo ta pesa yandi kiese mingi kibeni.​—1 Tim. 2:3, 4. w24.02 10 § 7

Sambu na kukuma Mukristu ya kuyela na kimpeve, nge fwete longuka mambu ya mfunu yina ta sadisa nge. Yo ta sadisa nge na kundima mikumba na dibundu, na kutanina kisalu na nge ya kinsuni sambu yo sadisa nge na kulungisa bampusa na nge to ya dibuta na nge. Yo ta sadisa nge mpi na kuvanda ti kinduku ya mbote ti bantu ya nkaka. Mu mbandu, longuka kutanga mbote mpi kusonika mbote. Biblia ke tuba nde muntu ya kiese mpi ya ke nungaka, ke tangaka Ndinga ya Nzambi konso kilumbu mpi ke yindulaka yo mingi. (Nk. 1:1-3) Kana yandi ke tanga Biblia konso kilumbu, yandi ta bakisa mutindu Yehowa ke yindulaka. Yo ta sadisa yandi na kuyindula mbote mpi na kulonguka mutindu ya kusadila mambu yina yandi ke tanga. (Bing. 1:3, 4) Bampangi na dibundu ke vandaka ti mfunu ya lusadisu ya bampangi-babakala yina me fwana na kulonga mpi na kupesa bandongisila ya me katuka na Biblia. Kana nge ke zaba kutanga mpi kusonika mbote, yo ta sadisa nge na kuyidika badiskure mpi bakomantere yina ta pesa bampangi kikesa. Yo ta sadisa nge mpi na kusonika mambu ya mfunu yina ta sadisa nge na kukumisa lukwikilu na nge ngolo mpi na kupesa bantu ya nkaka kikesa. w23.12 26-27 § 9-11

Kana nge ke wa boma, yindula mambu yina Yehowa ta sala na bilumbu ke kwisa ntangu Satana ta vanda diaka ve. Nsonga mosi na lukutakanu ya distrike ya 2014, monisaka papa mosi ke tubila ti dibuta na yandi mutindu bo lenda balula 2 Timoteo 3:1-5, kana baverse yina vandaka kutubila mambu yina ta salama na Paladisu. Bo balulaka yo nde: “Na nsi-ntoto ya mpa bantangu ya kiese mingi ta vanda. Sambu bantu ta vanda bantu ya ke zolaka bankaka, bantu ya ke zolaka bimvwama ya kimpeve, bantu ya ke kudikumisaka ve, bantu ya kudikulumusa, bantu ya ke kumisaka Nzambi, bantu ya ke lemfukilaka bibuti, bantu ya ke pesaka matondo, bantu ya kwikama, bantu ya ke zolaka mingi mabuta na bo, bantu ya ke zolaka kuwakana, bantu ya ke tubaka ntangu yonso mambu ya mbote sambu na bankaka, bantu ya ke kudiyalaka, bantu ya mawete, bantu ya ke zolaka mambu ya mbote, bantu ya bo lenda tudila ntima, bantu ya ke widikilaka bankaka, bantu ya ke vandaka ti mabanza ya mbote, bantu ya ke zolaka Nzambi na kisika ya kuzola biese, bantu ya ke kangamaka na masonga yonso na Nzambi; kangama ngolo na bantu yai.” Keti nge ke tubilaka ti dibuta na nge mpi ti bampangi ya nkaka mutindu luzingu ta vanda na nsi-ntoto ya mpa? w24.01 6 § 13-14

Yo ke pesaka beto kikesa mutindu beto me zabaka nde Yehowa ke ndimaka beto bansadi na yandi. Biblia ke tubaka nde: “Yehowa ke zolaka bantu na yandi.” (Nk. 149:4) Kansi bantangu ya nkaka, bampangi ya nkaka ke lembaka kibeni nitu mpi bo ke kudiyulaka nde: ‘Keti Yehowa ke ndimaka mono kibeni?’ Bantangu ya nkaka, bansadi ya Yehowa ya ntangu ya ntama, bayina vandaka kusadila yandi na mutindu ya mbote, vandaka mpi kudiyula kana Yehowa vandaka kusepela kibeni ti bo. (1 Sam. 1:6-10; Yobi 29:2, 4; Nk. 51:11) Biblia ke tubaka na pwelele yonso nde Yehowa lenda ndima bantu ya kukonda kukuka. Inki mutindu? Beto fwete monisa lukwikilu na Yezu Kristu mpi beto fwete baka mbotika. (Yoa. 3:16) Kana beto sala mpidina, beto ta monisa nde beto me balula ntima na masumu na beto mpi beto me sila Nzambi nde beto ta sala kaka luzolo na yandi. (Bis. 2:38; 3:19) Yehowa ke vandaka na kiese ntangu beto ke salaka mambu yina sambu na kukuma ti kinduku ya ngolo ti yandi. Kana beto ke sala bikesa ya kulanda kuzitisa lusilu na beto ya kudipesa na Yehowa, yandi ke ndimaka beto mpi yandi ke kumisaka beto banduku na yandi ya ngolo.​—Nk. 25:14. w24.03 26 § 1-2

Beto ta landa mbandu ya balongoki kana beto ke landa kulonga nsangu ya mbote ata ntangu bamfumu ya luyalu me songa beto na kuyambula kulonga yo. Beto fwete ndima nde Yehowa ta sadisa beto na kulonga mbote nsangu ya mbote. Yo yina, samba Yehowa sambu yandi pesa nge kikesa mpi mayele. Lomba lusadisu ya Yehowa sambu na kukanga ntima na bampasi. Bampangi mingi na kati na beto ke kutanaka ti bampasi, mu mbandu lufwa ya muntu mosi yina bo vandaka kuzola mingi, mpasi mosi na dibuta, mbangika mpi bampasi ya nkaka. Mambu ya nkaka, mu mbandu bipupa mpi bitumba ke salaka nde yo vanda mpasi sambu beto kangila bampasi yina ntima. Yo yina, samba Yehowa na ntima ya mvimba, songa yandi mambu yina ke yangisa nge kaka mutindu nge zolaka kusonga nduku na nge ya ngolo. Ndima nde Yehowa “ta sadila nge mambu ya mbote.” (Nk. 37:3, 5) Kusamba mbala na mbala ta sadisa beto na ‘kukanga ntima na bampasi.’ (Bar. 12:12) Yehowa ke zabaka mambu yonso ya mpasi yina bansadi na yandi ke kutanaka ti yo, yo yina “yandi ke waka kudila na bo sambu na kulomba lusadisu.”​—Nk. 145:18, 19. w23.05 5-6 § 12-15

Kana beto ke zola kubaka balukanu ya mfunu, beto fwete sosa kubakisa “kana luzolo ya Yehowa kele inki” mpi na nima beto sala mambu na kuwakana ti yo. (Baef. 5:17) Kana beto me zwa minsiku ya Biblia ya ke wakana ti diambu na beto, yo ke tendula nde beto ke sosa bangindu ya Nzambi na diambu yango. Kana beto sadila minsiku yango, beto ta baka balukanu ya mbote. “Muntu ya mbi,” disongidila mbeni na beto Satana, ke zolaka nde beto kudipesa kaka na kusala mambu ya nsi-ntoto yai sambu beto vanda ve ti ntangu ya kusadila Yehowa. (1 Yoa. 5:19) Na kisika ya kutula dikebi na mabaku ya kusadila Yehowa, Mukristu mosi lenda yantika kutula dikebi mingi na bima ya kinsuni, na nzo-nkanda to na kisalu na yandi. Kana yandi sala mutindu yina, yo ta monisa nde yandi me kuma kuyindula bonso bantu ya nsi-ntoto yai. Ya kieleka, bima yina kele ve mbi kansi yo fwete baka ve ata fioti kisika ya ntete na luzingu na beto. w24.03 24 § 16-17