Lukanu ya Luzingu Kele Inki?

SAMBU NA NKI YO KELE MFUNU NA KUZWA MVUTU NA NGYUFULA YAI? Mambu yina keyangisaka mabanza ya bantu kele mingi ve kuluta ngindu ya ketubaka nde luzingu kele ve ti ntendula mpi yo kele ve ti lukanu. Kansi, bantu yina kezabaka mpenza nde luzingu kele ti lukanu kevandaka kaka ngolo, ata ntangu bo kekutanaka ti makambu. Viktor E. Frankl, doktere mosi ya kesansaka maladi ya ntu mpi yina kugulukaka ntangu basoda ya Nazi kufwaka Bayuda mingi, kusonikaka nde: “Mu lenda tuba nde kele ve ti kima na nsi-ntoto ya lenda gulusa muntu na bampasi ya kuluta ngolo, katula dibanza ya kuzaba nde luzingu ya muntu kele ti ntendula.”

Kansi, bangindu kele mingi ya kuswaswana sambu na dyambu yai. Bantu mingi keyindulaka nde konso muntu kele ti nswa ya kupona nki tavanda lukanu na yandi na luzingu. Kansi, bantu yankaka yina kekwikilaka nde bima kudibasikilaka kelongaka nde luzingu kele ve ti ntendula ya kyeleka.

Ata mpidina, mutindu ya kuluta mbote ya kuzaba ntendula ya luzingu kele ya kuyula muntu yina mepesaka luzingu, Yehowa Nzambi. Beto tadila mambu yina Ndinga na yandi ketuba sambu na dyambu yai.

Mambu Yina Biblia Ketuba

Biblia kelongaka nde Yehowa Nzambi kuvandaka ti lukanu ya sikisiki sambu na bakala ti nkento ntangu yandi gangaka bo. Yandi pesaka ntuma yai na bibuti na beto ya ntete.

Kuyantika 1:28. “Beno buta bana mingi, mpidina bana na beno ta zingaka na bisika yonso na nsi-ntoto ti kuyala yo. Beno yala bambisi ya masa, bandeke ti bambisi yonso ya nsi-ntoto.”

Lukanu ya Nzambi kuvandaka nde Adami ti Eva mpi bana na bo kukumisa ntoto ya mvimba paladisu. Lukanu na yandi kuvandaka ve nde bantu kununa mpi kufwa, mpi yandi zolaka ve nde bantu kubebisa ntoto. Kansi, sambu na bansola ya mbi yina bibuti na beto ya ntete kusalaka, beto mebakaka masumu ti lufwa. (Kuyantika 3:2-6; Roma 5:12) Ata mpidina, lukanu ya Yehowa mesobaka ve. Kubika fyoti, ntoto tavanda paladisu.​—Yezaya 55:10, 11.

Yehowa megangaka beto ti mayele ya kuyindula mpi ngolo sambu na kulungisa lukanu na yandi. Yandi megangaka beto ve sambu na kuzinga kukonda lutwadisu na yandi. Tala mutindu baverse ya Biblia yai kelanda ketendula lukanu ya Nzambi sambu na beto.

Longi 12:13. “Na mambu yai yonso, ke na kima mosi mpamba ya kutuba: Zitisa Nzambi, lemfuka na bansiku na yandi, sambu yai kele kisina ya Nzambi me sadilaka muntu.”

Mishe 6:8. “Mambu ya [Yehowa] kezola nde beto sala yo yai: Sala mambu yina kele ya masonga, songa mambote na bantu yankaka, lemfuka na yandi Nzambi na beto na ntima ya mbote.”

Matayo 22:37-39. “‘Nge fweti zola Mfumu Nzambi na nge, na ntima na nge yonso, na luzolo na nge yonso ti na mabanza na nge yonso.’ Yina kele nsiku me luta mfunu, yo kele mpi nsiku ya ntete. Nsiku ya zole kele mpi mfunu kiteso mosi na yina ya ntete, yo yai: ‘Nge fweti zola mpangi na nge bonso nge mosi.’”

Mutindu Bamvutu ya Biblia Kenataka Ngemba ya Kyeleka ya Mabanza

Sambu apareyi kusala mbote, yo kelombaka kusadila yo sambu na lukanu mpi mutindu yina muntu ya kusalaka yo kukanaka nde bo sadila yo. Mutindu mosi, kana beto kezola ve kudibebisa beto mosi mpi kubebisa kimpeve, mabanza, ti mawi na beto, beto fwete sadila luzingu na beto na mutindu yina Ngangi na beto kusadilaka yo. Beto tadila mutindu kuzaba lukanu ya Nzambi lenda natila beto ngemba ya mabanza na mambu yai ya luzingu.

Na ntangu ya kupona mambu ya kutula na kisika ya ntete, bantu mingi kekudipesaka sambu na kukuma ti bima mingi ya kinsuni. Kansi, Biblia kepesa lukebisu nde, ‘bantu yina kezolaka kukuma bamvwama kebwaka na mutambu ya nzala mingi ya buzoba ti ya mbi yina ke bebisaka bantu.’​—1 Timoteo 6:9, 10.

Yo yina, bantu yina kelongukaka na kuzola Nzambi na kisika ya kuzola mbongo kebakisaka kinsweki ya kusepela na bima yina bo kele na yo. (1 Timoteo 6:7, 8) Bo kebakisaka mfunu ya kusala ngolo mpi kezabaka nde bo kele ti mukumba ya kulungisa bampusa na bo ya kinsuni. (Efezo 4:28) Kansi, bo kebakaka mpi na valere mingi lukebisu yai ya Yezu: “Ata muntu mosi ve lenda sadila bamfumu zole. Yandi ta zola mfumu mosi kansi yina ya nkaka ve, yandi ta lemfuka na mfumu mosi kansi yandi ta vwenza yina ya nkaka. Beno mpi, beno lenda sadila bamfumu yai zole ve, Nzambi ti kimvwama.”​—Matayo 6:24.

Na kisika ya kusosa kimvwama to ya kutula kisalu ya kinsuni na kisika ya ntete, bantu yina kezolaka Nzambi kemonaka nde kusala luzolo na yandi kele kima ya kuluta mfunu na luzingu na bo. Bo kezabaka nde kana bo kesala mutindu yina, Yehowa Nzambi talungisa bampusa na bo. Nkutu, Yehowa yandi mosi kemonaka nde yandi kele ti mukumba ya kusala mpidina.​—Matayo 6:25-33.

Na ntangu bo kele ti bantu yankaka, bantu mingi kekuditulaka na kisika ya ntete. Bubu yai, ngemba kele ve na nsi-ntoto, mingimingi sambu bantu mingi ‘kezolaka bantu ya nkaka ve, bo mekumaka nku.’ (2 Timoteo 3:2, 3) Kana muntu kusala dyambu mosi ya kepesa bo mpasi to metuba kima mosi ya kewakana ve ti mabanza na bo, bo ‘kedasukaka, kewaka makasi, ketulaka makelele mpi kefingaka.’ (Efezo 4:31) Na kisika ya kunatila bo ngemba ya mabanza, kikalulu ya mutindu yai ya kukonda kudiyala “ke bendaka makelele.”​—Bingana 15:18.

Kansi, bantu yina kelemfukaka na ntuma ya Nzambi, ya kuzola nkweno bonso bo mosi, ‘kevandaka mbote, kewilaka bampangi na bo mawa, mpi kelolulaka.’ (Efezo 4:32; Kolosai 3:13) Ata ntangu bantu yankaka kesadilaka bo ve mambu ya mbote, bo kesalaka kikesa sambu na kulanda mbandu ya Yezu yina ata ntangu bo fingaka yandi, “yandi vutulaka mafingu yina ve.” (1 Piere 2:23) Bonso Yezu, bo kebakisaka nde kusadila bantu yankaka, ata bantu yina kemonisaka ve ntonda sambu na mambu ya bo kesadila bo, kenataka kyese ya kyeleka. (Matayo 20:25-28; Yoane 13:14, 15; Bisalu 20:35) Yehowa Nzambi kepesaka mpeve na yandi na bantu yina kelandaka mbandu ya Mwana na yandi, mpi mpeve yango kesalaka nde bo kudiwa mpenza na ngemba ya kyeleka na luzingu na bo.​—Galatia 5:22.

Kansi, nki mutindu mambu ya nge keyindula sambu na bilumbu kekwisa kele na bupusi na ngemba na nge ya mabanza?